Польский язык: Методическое пособие с тематическими словниками и текстами для анализа

Министерство образования и науки Российской Федерации Федеральное агентство по образованию Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования «РОСТОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ»

ПОЛЬСКИЙ ЯЗЫК. МЕТОДИЧЕСКОЕ ПОСОБИЕ с тематическими словниками и текстами для анализа для студентов факультета филологии и журналистики

Ростов-на-Дону 2006

Печатается по решению кафедры общего и сравнительного языкознания РГУ, протокол № 1 от 04.05.2006г.

Рецензент – к. ф. н. Козакова А. А. Составитель – ст. преподаватель В.А. Минасова

2

Введение Пособие предназначено для студентов, продолжающих изучение польского языка на элективном курсе, и состоит из двух частей. Первая помогает значительно расширить лексический запас и закрепить навыки устного общения на изучаемом языке. Лексика в ней размещена по тематическому принципу: к каждой лексической теме даётся словарик с рядом вопросов и заданий, направленных на максимальное использование приведённых слов. Это даёт возможность сконцентрировать внимание студентов на конкретных, наиболее употребительных сферах разговорной речи. В качестве образцов разговорной речи на заданную тему приведены шутки и анекдоты, помещённые в конце каждой лексической темы. Лексика в каждом словарике расположена в алфавитном порядке. Вторая часть пособия знакомит студентов с воплощением польского языка в разных жанрах поэзии. При чтении, переводе и заучивании стихотворений польских поэтов от классиков до наших современников, а также произведений народного творчества студенты получают информацию не только о своеобразии польской поэзии, но и о современной и традиционной польской культуре. Некоторые стихотворения даны с переводом на русский язык, приводится также перевод известных стихов русских классиков на польский язык, выполненный лучшими польскими поэтами. Это даёт возможность использовать пособие для освоения практики перевода. Таким образом пособие восполняет дефицит обучающей литературы по польскому языку и помогает, с одной стороны, пополнять лексический запас и осваивать польский язык как язык коммуникации, а с другой стороны, закреплять практические навыки перевода. ЛИТЕРАТУРА 1 . Аскоченская В.Ф. Современный польский язык: Учебное пособие. - Воронеж, 1994. 2. Кароляк Ст., Василевска Д. Мы говорим и читаем по-польски: Учебник. - Варшава, 1986.

3

3. Киклевич А.К., Кожинова А.А. Польский язык: Практический курс. - Минск, 2000. 4. Тихомирова Т.С. Курс польского языка. - М.,1988.

4

Orientacja w mieście Ориентация в городе Задания: 1.Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Czy lubi pan(i) przyjeżdżać w nieznajome miasta? - Jak dowiadywa pan(i) zwykle o drodze do potrzebnego miejsca? - Często pyta pan(i), jak znaleźć podany adres? - Lubi pan(i) spacerować po ulicach nieznajomego miasta, czy chętniej korzysta z komunikacji miejskiej? - Co ciekawi pana(-i) w nieznajomym mieście? 2.Составьте диалог на тему поездки в транспорте по незнакомому городу в поисках нужной вам улицы, используя как можно больше лексики из словаря. 3. Составьте рассказ о поисках университетской библиотеки по записанному адресу. 4. Расскажите о достопримечательностях своего города.

Словарь выйти, выходить (из транспорта) –

адрес, по адресу – adres, pod adresem

wysiąść, wysiadać

аэропорт - lotnisko большое расстояние – duża odległość

газетный киоск – kiosk z gazetami

брать напрокат – wypożyczać

главпочтамт – poczta główna

великолепный - wspaniały

городок - miasteczko

5

на реке, на море – nad rzeką, nad

городская архитектура – architektura

morzem

miejska

на улице – przy ulicy

городской транспорт - komunikacja

направление, в этом направлении –

miejska

kierunek, w tym kierunku

гостиница - hotel ехать (идти) обратно – zawracać

осматривать (осмотреть)город –

закусочная – bar, jadłodajnia

zwiedzać (zwiedzić) miasto

за углом – za rogiem

остановка по требованию – pzystanek na żądanie

здание – gmach

остановка трамвая (троллейбуса, ав-

зелень (на улицах) - zieleń

тобуса) – przystanek tramwajowy

идти пешком – iść na piechotę, iść

(trolejbusowy, autobusowy)

pieszo

общежитие(студенческое) – dom

Как оплатить проезд? - -Jak mam

akademicki, akademik

opłacić przejazd?

открытка (с видом города) –

Как пройти к гостинице «Краков»? –

widokówka

Którędy się idzie do hotelu

памятник (кому?)– pomnik (kogo?)

„Kraków”? кафе-кондитерская - ciastkarnia

памятники старины – zabytki

книжный магазин – księgarnia

перекрёсток – skrzyżowanie

кондитерская – cukiernia

переход (подземный)– przejście

корпус - blok

(podziemne)

маршрутное такси – mikrobus

поворачивать – skręcać

Меня интересуют достопримечатель-

(по)нравиться – (s)podobać się

ности города. – Ciekawią mi się

попасть на улицу (на площадь) – trafić na ulicę (na plac)

osobliwości miasta.

почтовая марка – znaczek pocztowy,

мост – most

pocztówka

на каждом шагу – co krok

предместье, пригород - przedmieście

на площади – na placu 6

прохожий - przechodzień

стоянка такси – postój taksówek

район (города) - dzielnica

строение – budynek, budowla

рынок (вещевой) – targ, bazar z tandetą

такси - taksówka

сесть, садиться (в транспорт) – wsiąść,

тротуар – chodnik

wsiadać

указать адрес - podać adres

сквер - zieleniec

универмаг – dom towarowy

Сколько я Вам должна (должен)? – Ile

центр, центральный – centrum, centralny

płacę? соединять – łączyć

центр города – śródmieście

старая часть города – starówka

Я впервые в этом городе. - Jestem po

столовая - stołówka

raz pierwszy w tym mieście.

Uśmiechnijmy się Turysta zatrzymuje przechodnia i pyta:- Czy Łazienki są niedaleko? - Tak, proszę pana.- Czy zajdę za półgodziny?- Nie zajdzie pan. -A za godzinę? - Nie zajdzie pan.- A za ile zajdę?- Nigdy nie zajdzie pan.- A to dlaczego? - Bo pan idzie w przeciwną stronę. W parku na ławce siedzi kilkuletni chłopczyk i głośno płacze. - Dlaczego płaczesz? – pyta go starsza pani. - Bo zginął mój pies. - Nie martw się, pies na pewno trafi do domu. - On trafi, ale co ze mną? Policjant zatrzymuje dwóch mężczyzn przechodzących przez jezdnię w niedozwolonym miejscu i zaczyna wypisywać mandat. - Panie władzo – pyta jeden z nich – a czy poseł też płaci mandat? 7

Policjant chowa blankiet z mandatami i szybko się oddala. - Co ty mu za bzdurę powiedziałeś? Przecież nie jesteś posłem! - A co, zapytać się nie wolno?

W sklepie spożywczym (na rynku) В продовольственном магазине (на рынке) Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Jak często chodzi Pan(i) do rynku po żywność? - Co Pan(i) lubi kupować nie na rynku, a w sklepie spożywczym? - Jakie jarzyny kupuje Pan(i) najczęściej? - Czy smakują Panu (–i) owoce na surowo? Które najbardziej? - Jak Panu (-i) smakują polskie potrawy? 2. Расскажите по-польски рецепт мясного, овощного или рыбного блюда, которое вы любите (умеете) готовить к празднику. 3. Составьте рассказ о походе на рынок или в продуктовый магазин. 4. Составьте диалог покупателя с продавцом а) молочного отдела, б) рыбного отдела, в) кондитерского отдела.

Словарь абрикосы – morele (-la)

апельсины - pomarańcze (-cza) 8

банкa майонеза – słoik majonezu

деликатес, лакомство - przysmak

банкa с консервами – puszka z konser-

добавить – dodać

wami

жареный картофель – frytki

баранина – barania

жаркое – pieczeń

бигос – bigos (z mięsa i kapusty

желе – galaretka закусочная – bar

kiszonej) битые котлеты, биточки – bitki

заливное – galareta

блюдо – potrawa

запечь (яблоки в тесте) – zapiec (jabłka w cieście)

буженина – schab gotowany бульон – rosół

зелёный лук – szczypiorek

бульонный кубик – kostka rosołowa

зелень – zielenina, włoszczyzna

в сыром виде – na surowo

земляника – poziomki(-ka)

варенье – konfitura

икра (красная, зернистая, паюсная) –

ветчина – szynka

kawior (czerwony, ziarnisty,

взбитые сливки – bita śmietanka

prasowany)

виноград - winogrona (pl.)

индейка – indyk

вишни – wiśnie(-nia)

испечь, прожарить в духовке – upiec

вкусный, что-нибудь вкусное –

капуста – kapusta, kapustka

smaczny, coś

капуста кольраби – kalapera

smacznego(wkusnego)

карп – karp

вскипятить – zagotować (wodę)

картофель – ziemniaki

говядина – wołowina

кафе – kawiarnia

горошек – groszek

кафе-кондитерская – bar mleczny

готовить, стряпать, кипятить –

квашёный – kwaszony, zakwaszony, kiszony

gotować грибы – grzyby

кипеть – gotować się, wrzeć (бурлить,

груши – gruszki (-ka)

клокотать)

гусь (жареный) – gęś (smażona)

кислый – kwaśny 9

магазин самообслуживания, универ-

клубника – truskawki (-ka) колбаса – kiełbasa

сам – sklep samoobsługowy, super-

колбаса из свиной шейки – baleron

sam

колбасные изделия – wyroby masarskie

майоран, душица – majoranek

компот – kompot

малина – maliny (-na)

консервы – konserwy

масло (сливочное) – masło

конфеты, кондитерская – cukierki,

(śmietankowe)

cukiernia

мелкая птица, обычно курица – drob

копчёности; колбасные изделия –

молоко (кислое) – mleko (kwaśne)

wędliny (pl.)

молочные продукты – nabiał

копчёный – wędzony

морковь – marchew, marchewka

корейка – schab wędzony

мясо (нежирное, жирное) – mięso

котлета (молотая) – kotlet (mielony)

(chude, tłuste)

кровяная колбаса – kaszanka

ножка (птицы) - udko

крупа, каша (гречневая, пшеничная,

овощи – warzywa, jarzyny

пшённая) – kasza (gryczana,

окрошка с квасом – chłodnik z kwasem

pszenna,

паштет – pasztet

jaglana), мн. – krupy;

пельмени – pierożki

куриный суп с помидорами – zupa

перец (болгарский, стручковый) –

pomidorowa, pomidorówka

papryka

кусок – kawał

перец чёрный – pieprz

ливерная колбаса – pasztetówka,

персики - brzoskwinie (-nia)

kiełbasa pasztetowa

песочное пирожное (почти печенье) –

лимон – cytryna

kruche ciastko

лосось – łosoś

петрушка – pietruszka

лук – cebula

печёнка – wątrobka печенье к чаю – herbatniki пирог – pierog 10

рыба собир.– ryby

пирожные, кондитерская – ciastka, ciastkarnia

салат - блюдо – salatka

пирожок – pasztecik

салат - растение – salat

плавленый сыр – ser topiony

салат из огурцов – mizeria

помидор, помидорный – pomidor,

салатная свёкла – burak ćwiklowy сало – słonina

pomidorowy приготовить – przygotować (obiad)

сарделька – serdelek

приправа – przyprawa, zaprawa

свёкла собир. – buraki, ćwikla (устар.)

Приятного аппетита! – Smacznego!

свекольник – barszcz

проварить – ugotować, spędzić na

свиная грудинка – schab свиная отбивная – kotlet schabowy

gotowaniu продовольствие - żywność

свинина – wieprzowina

продуктовый магазин – sklep

селёдка (солёная) – śledź (solony)

spożywczy

скумбрия – skumbria, makrela

продукты – artykuły spożywcze,

сладкий – słodki сладкое, десерт – deser

żywnościowe прожарить, зажарить – usmażyć

сливки – śmietanka

прокипятить – przegotować, ugotować

сливы – śliwki (-ka) сметана – śmietana

(zupę) пудинг – budyn

смородина – porzeczki (czarne,

ранние овощи – wczesne jarzyny,

czerwone, białe)

nowalijki

солёный – słony

растительное масло – olej (roślinny)

сом – sum

редис(-ка) – rzodkiew(-ka)

сосиска – parówka

рис (густой, рассыпчатый, на молоке)

суп овощной (фруктовый) – zupa jarzynowa (owocowa)

– ryż (na gąsto, na sypko, na mleku)

сушёные фрукты, сласти из фруктов –

рубцы (с клёцками) – flaki (z

bakalie

pulpetami) 11

сыр (твёрдый) – ser (żółty)

холодное – zimne nóżki

сырой; суровый, строгий – surowy

цветная капуста – kalafior

сырые овощи, фрукты, зелень –

цыплёнок – kurczak черешни – czereśnie (-nia)

surowizna творог – biały ser, twaróg

чёрный перец – pieprz

телятина – cielęcina

чеснок, чесночный – czosnek, czosnkowy

тмин – kminek треска – dorsz

шампиньоны – pieczarki

угорь – węgorz

щи – kapuśniak ze świeżej (kiszonej) kapusty

укроп – koper утка – kaczka, kaczar

щука – szczupak

фаршированный перец – papryka

я иду на рынок, была на рынке – idę na

faszerowana

rynek, byłam na rynku

фасоль – fasola

яблоки – jabłka (ед.- jabłko)

филейная колбаса – polędwica

ягоды - jagody

форель – pstrąg

яйцо – jajko, jajo

фрукты – owoce Uśmiechnijmy się Do gabinetu lekarskiego wtacza się bardzo otyły pan i prosi o środek na schudnięcie. - Scisła dieta, - mówi lekarz. – Plasterek chleba z margaryną, kotlecik cielęcy lub udko kurze, biały ser i dwa jabłka. - Przed jedzeniem, czy po? -Panie kielnierze, czy ja dożyję chwili, kiedy pan mnie wreszcie poda tę zupę? - Ależ oczywiście! Przecież pan jest jeszcze w kwiecie wieku.

12

Dzieci bawią się w piaskownicy. Babcia Jasia widzi, że jej wnuczek coś żuje. - Co jesz? – pyta. – Mięsko. – A skąd masz? – Samo przypełzło.

W sklepie konfekcyjnym В магазине готового платья Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Czy Pan(i) lubi pochody po sklepach konfekcyjnych? - Jak często zdarzają takie pochody? - Czy Pan(i) zwykle wybiera sobie ubrania sam(a)? - Jak długo przymierza Pan(i) wybrane rzeczy? Czy to się robi dokladnie? - Jakie nowe ubranie Pan(i) chciał(a)by kupić sobie na wiosnę? Na lato? Na jesień? Na zimę? 2. Составьте рассказ о походе с другом (подругой) в магазин готового платья а) в начале осени, б)перед новогодними праздниками, в) перед летними каникулами. 3. Составьте диалог с продавцом мужского отдела по поводу покупки нового пиджака.

Словарь бархат – aksamit

брюки – spodnie

бирюзовый – blękitny

брючный костюм; брюки с жилетом,

блестящая ткань – lśnąca tkanina

платьем и т.п., ансамбль с брю-

блузка – bluzka, bluzeczka

ками – spodnium 13

вельвет – welwet, sztruks

кружевной – koronkowy

велюр – welur

куртка (с капюшоном) – kurtka, kurteczka, (skafander)

ветровка – wiatrówka вечерний наряд – strój wieczorowy

мех, меха (манто) – futro, futra

воротник, воротничок – kołnierz, -rzyk

меховой – futrowany

выписать (чек) – wystawić (paragon)

модный - modny

вырез – wzjęcie, dekolt

ночная рубашка – koszulka nocna

вышитый – haftowany

обтягивать фигуру – opinać się na sylwetce

вязаный ( на машине) – dziany

одежда, платье – ubranie, strój

вязаный вручную – robiony szydełkiem(крючком), na drutach

пальто (зимнее) – palto (zimowe)

(на спицах)

пальто демисезонное – jesionka

гольф, водолазка – golf

парча – brokat

готовая одежда - konfekcja

пиджак – marynarka

готовый трикотаж – dzianiny

платье –suknia, sukienka

дешёвый – tani

подходить, идти кому-л. – pasować do kogoś

джемпер – dżempier джинсовый – dżinsowy

полосатый, в полоску – w pasek

джинсы – dżinsy

полушубок – półkożuszek

дорогой – drogi

(по)нравиться – (s)podobać się

дублёнка – kożuch, -uszek

посещение (чего)– pójście (do czego)

жилет – kamizelka

примерить – przymierzyć

клетчатый, в клеточку – w kratkę

примерочная - przymierzalnia

кожа, кожаный – skóra, skórzany

продавец (-вщица) – sprzedawca (-

комбинезон – kombnezon

czyni); expedient (-ka)

костюм (женский) – kostium

продажа – sprzedaż

костюм (мужской) – garnitur, ubranie

размер – rozmiar

костюмчик (детский) - ubranko

распродажа - wyprzedaż 14

розовый – różowy

халат банный – płaszcz kąpelowy

свитер – sweter

халат – szlafrok

свитерок, кофточка - sweterek

хлопок, хлопковый – bawełna, bawełniany

серый – szary, popelaty (пепельный) синий – granatowy

чек – paragon; kwit do kasy

синтетический, иск. волокна –

шёлк, шёлковый – jedwab, jedwabny шерсть, шерстяной – wełna, wełniany

sztuczny

шорты – szorty

сорочка (рубашка) женская – koszula

шуба (пальто на меху) – pelisa

damska с. детская – k.dziecięcia

юбка – spódnica, spódniczka

с. мужская – k. męska

я ношу размер… - noszę numer...

спортивный костюм – strój sportowy

яркий, цветной – kolorowy

удобный – wygodny Uśmiechnijmy się Rozmawialą dwa przedszkolaki: - Mój tata pływa w marynarce – mówi jeden. - Tak? A mój w kąpelówkach. - Mamusiu, - woła Krzyś z łazienki – jaką dasz mi dziś koszulkę? - Tę niebieskę, z krótkimi rękawami. A dlaczego pytasz? - Bo nie wiedziałem, do którego miejsca umyć ręce! - Tatusiu, pan profesor mówił wczoraj na lekcji biologii, że zwierzęta każdej zimy mają nowe futro. - Mów ciszej, mamusia jest w sąsiednim pokoju. 15

Wsklepie z obuwiem В обувном магазине Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Często Pan(i) wchodzi do działu obuwia w domu towarowym? - Gdzie lubi Pan(i) kupować sobie obuwie? - Czy dużo par butów trzeba Panu(-i) przymierzyć, żeby coś kupić? - Słucha Pan(i) rad sprzedawcy przy kupowaniu pantofli? - Jakie pantofle (buty) Pan(i) woli latem? A zimą ? 2. Cоставьте диалог с продавцом при покупке а) зимних сапог, б) нарядных туфель, в) мужской обуви на весну. 3. Расскажите о походе в обувной магазин перед поездкой на море.

Словарь из искусственной кожи – ze skóry

босоножки - sandalki, gdynki (на тан-

sztucznej

кетке) ботинки, сапоги - buty

интересовать - ciekawić

боты – boty, śniegowce (утеплённые)

каблук, каблучок – obcas, obcasik

домашние туфли - pantofle domowe,

кроссовки - adidasy лаковый - lakierowany

ranne

мягкий – miękki, mięciutki

замшевый - zamszowy 16

порекомендовать - polecić

на кожаной подошве – na podeszwie

предпочитать – życzyć (sobie)

skórzanej

резиновая обувь – buty gumowe,

на низком (высоком) каблуке – na

gumiaki, deszczówki

plaskim (wysokim) obcasie

рожок для обуви – łyżka do butów

на номер больше (меньше) – o numer

сабо - klapki

większe (mniejsze)

сандалии (детские) – sandały (dla

нескользящие подошвы –

dziecka)

antypośligowe podeswy

сапожки – buciki, kozaczki (женские)

обувь (модельная, спортивная) – obuwie (modelowe, sportowe)

спорт. тапочки - tenisówki

они мне впору – one są na mnie dobrze

туфли – pantofle, pantofelki

пара - para

упаковать – zapakować

побегать по магазинам – polatać po

шлёпанцы – kapcie (ед.:kapec)

sklepach

шнурки - stnurowadła

полуботинки - półbuty

элегантный - elegancki

Bielizna. Galanteria Бельё. Галантерея Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Gdzie można kupić niezbędne drobiazgi jak guziki albo zatrzaski? - Które z artykułów galanteryjnych są potrzebne najczęściej? - Jakie nakrzycie głowy nosi pan(i) zwykle? - Jaka bielizna kupuje się najczęściej? 2. Составьте диалог с продавцом в отделе (магазине) белья. 17

3. Составьте рассказ о поисках головного убора, перчаток и сумочки, подходящих к новому пальто (плащу, куртке, шубе). 4. Составьте рассказ о поисках подарка маме (отцу, другу, подруге).

Словарь кошелёк - portmonetka

Бельё (столовое, нижнее, постельное)

кружево, кружевной – koronka,

– bielizna (stołowa, osobista,

koronkowy

pościelowa) берет – beret

кулон - wisiorek

бигуди – wałki do włosów

купальник – kostium kąpelowy, opalacz (для загара)

булавка (английская) - agrafka бумажник – portfel

лента – wstążka, wstęga (перен.)

бусы – paciorki, korale

лифчик - stanik, staniczek

бюстгальтер –biustonosz

майка(нижняя) - podkoszulek

галстук – krawat

майка, футболка - koszulka

деревянный - drzewniany

металлический - metalowy

замок молния – suwak, ekler

наволочка – poszewka, powłoczka

запонки, заколки – spinki (ед.: spinka)

носки - skarpetki

зонтик - parasolka

одеяло – kołdra (стёганое), pled (тка-

изделия из кожи – wyroby skórzane

ное)

керамический – ceramiczny

перчатки (на подкладке, на меху) –

кнопка (застёжка) - zatrzask

rękawiczki (na podszewce, na

колготки - rajstopy

futerku)

комбинация - halka

пижама - piżama

косметичка - kosmetyczka 18

серёжки - kolczyki

плавки – slipy, kąpelowki(для

сумка, сумочка – torba, torebka,

купания)

konduktorka (через плечо)

пластмассовый – z plastyku

трусики – spodenki, majtki,

платок (на голову, носовой) – hustka,

figi(женские)

husteczka (do głowy, do nosu) платок шейный – apaszka

украшение - ozdoba

повязка на волосы - opaska

хозяйственная сумка – torba do

подтяжки - szelki

zakupów

подушка – poduszka

чулки (телесного цвета) – pończochy

покрывало – kapa, narzuta (на кровать)

(cieliste)

полотенце - ręcznik

шаль – szal(м.р.)

портфель - teczka

шапка, шапочка – czapka, czapeczka

пояс, поясок – pas, pasek

шарф – szal(м.р.), szalik

простыня - prześcieradło

шляпа - kapelusz

пряжка - klamra

шпилька (для волос) – szpilka (do

пряжка для волос – klamra do włosów

włosów)

пуговицы - guziki

щётка (для волос) – szczotka (do

расчёска - grzebienie

włosów)

ремень – rzemień, rzemień pasowy; pas skórzany ремешок – rzemek, rzemyczek, pasek рюкзак - plecak Uśmiechnijmy się - Panie Kowalski, siedzi pan na moim kapeluszu. - A co, już pan chce iść do domu?

19

Rozmawiają dwie koleżanki: - O Monice i jej ozdobienach złego słowa nie można powiedzieć. - No to pomówmy o czymś innym! Do Kowalskiego przyjechała teściowa: - Otwieraj ty łobuzie, wiem że jesteś w domu, bo twoje adidasy stoją przed drzwiami! - Niech się mama tak nie wymądrza, poszedłem w sandałach!

Mieszkanie Квартира Задания: 1.Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Mieszka Pan(i) we własnym mieszkaniu? - Ma Pan(i) mieszkanie czy prywatny dom? - Czy podoba Panu(-i) jego (jej) mieszkanue? - Co chciał(a)by Pan(i) zmienić w swoim mieszkaniu? 2. Расскажите о своём жилище или о жилище, которое вы хотели бы иметь. 3. Составьте рассказ о покупках для ремонта вашей квартиры (дома).

Словарь балкон - balkon

ванна – wanna

бронзовый – z brązu

ванная - łazienka

бытовая техника 20

встроенный – wbudowany, wmontowany

кухонная утварь – sprząt kuchenny

вытяжка – okap kuchenny

кухонный комбайн – robot kuchenny

газовая колонка – piecyk gazowy

лифт - winda

горка для посуды - serwantka

лоджия (застеклённая) - lodżia (oszklona)

действовать, работать - działać диван – kanapa, otomana

люстра – żyrandol, pajak

душ - prysznic

мебель – meble (мн.), ед.: mebel предмет мебели

жалюзи - żaluzje занавеска - firanka

мебельная стенка - mieblościanka

зеркало - lustro

наклеить обои - wytapetować

камин - kominek

обивка - obicie

книжная полка – regał, półka na książki

обои (моющиеся, жидкие) – tapeta (zmywajna, płynna)

книжный шкаф – szafa na książki ковёр - dywan

паркет – parkiet, posadzka

комната - pokój

переехать (на квартиру)– przeprowadzić się

комната с одним окном – pokój o

плетёный (стул)– wyplatany (-e

jednym oknie

krzesło)

комнатные растения – rośliny pokojowe

плитка облицовочная – tafelka,

комод - komoda

płytka, fliz

коридор ведёт в… - korytarz prowadzi

побелка - roztwór wapna (kredy),

do...

warstwa wapna (kredy)

краска (масляная) – farba (olejna)

поддерживать чистоту – utrzymywać

кресло - fotel

czystość

кресло-качалка – fotel na biegunach кухня - kuchnia

подоконник – parapet okienny

кухонная плита (газовая, электриче-

покрытие (ковровое) – pokrycie

ская) – kuchenka (gazowa,

(dywanowe) пол - podłoga

elektryczna) 21

по лестнице – po schodach

стол – stół

положить (лечь)- położyć(się)

столовая – jadalnia, pokój stołowy (jadalny)

(по)нравиться – (s)podobać поставить - postawić

стул - krzesło

посуда – naczynia stołowe, kuchenne

тахта – tapczan тумбочка - szafka

(statki) потолок – sufit, pułap (деревянный)

убирать - sprzątać

принимать душ – brać prysznic

удобный – wygodny

прихожая - przedpokój

утюг - żelazko

пылесос - odkurzacz

холодильник - lodówka

светильник – lampa, oprawa

цветочный горшок - doniczka

oświetleniowa

часы (настенные) – zegar (ścienny)

спальня - sypialnia

шкаф - szafa

стеллаж, полки - regały

штора - sztora

стиральная машина - pralka

этаж – pętro, parter (первый этаж)

cтирать - prać

Uśmiechnijmy się Córka do matki sprzątającej mieszkanie: - Mamusiu, nie mogę patrzeć, jak się męczysz. Wychodzę na dyskotekę. -Mamusiu, dlaczegoś krzyczała na tatusia? - Bo idzie trzepać dywany. -Przecież sama go o to prosiłaś... Tak, ale on to robi lepiej, gdy jest zły.

22

Dlaczego nie można spać na suficie?- Bo się kocyk(kołdra) zsuwa.

Тексты A.Mickiewicz (1798 - 1855) „Dziady”. Improwizacja Czym jest me czucie? Ach, iskrą tylko! Czym jest me życie? Ach, jedną chwilką! Lecz te, co jutro rzykną, czym są dzisiaj gromy? Iskrą tylko. Czym jest wieków ciąg cały mnie z dzieów wiadomy? Jedną chwilką. Z czego wychodzi cały człowiek, mały światek? Z iskry tylko. Czym jest śmierć, co rozproszy myśli mych dostatek? Jedną chwilką. Czym był On, póki światy trzymał w swoim łonie? Iskrą tylko. Czym będzie wieczność świata, gdy On go pochłonie? Jedną chwilką. Żeglarz Ilekroć ujrzysz, jak znukana fala Po głębinach barkę przerzuca tułaczą, 23

Niech się angielskie serce nie użala Nad płynącego trwogą i rozpaczą. Tę barkę wicher odbił od okrętu, Na którym żeglarz swe nadzieje złożył; Jeżeli wszystko jest pastwą odmętu, Czegożby płakał, o coby się trwożył? Lepiej mu pośród żywiołów bezrządu, Walczyć co chwila z nowemi przygody, Niż gdyby wybrnął i z cichego lądu Patrzył na morze i liczył swe szkody. Пловец Когда увидишь чёлн убогий, Гонимый грозною волной,Ты сердце не томи тревогой, Не застилай глаза слезой! Давно исчез корабль в тумане И уплыла надежда с ним; Что толку в немощном рыданьи, Когда конец неотвратим? Нет, лучше с бурей силы мерить, Последний миг борьбе отдать, Чем выбраться на тихий берег И раны горестно считать. (Перевод М. Живова) Teofil Lenartowicz (1822 - 1893) Kalina Rosła kalina z liściem szerokim, 24

Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone W cienkie z gałązek włosy wplecione. Tak się stroiła, jak dziewczę młode, I jak w lusterko patrzyła w wodę. Wiatr co dnia czesał jej długie włosy, A oczy myła kroplami rosy. U tej krynicy, u tej kaliny Jasio fujarki kręcił z wierzbiny I grywał sobie długo, żałośnie, Gdzie nad krynicą kalina rośnie, I śpiewał sobie: dana! oj dana! A głos po rosie leciał od rana. Kalina liście zielone miała I jak dziewczyna w gaju czekała. A gdy jesienią w szkrynkę zieloną Pod czarny krzyżyk Jasia złożono, Biedna kalina znać go kochała, Bo wszystkie swoje liście rozwiała. Zywe korale wrzuciła w wodę. Z żalu straciła swoją urodę. Калина Росла калина с листвою широкой В зелёной чаще, над синим потоком, Пила дождинки, весенние росы И распускала, как девушка, косы. 25

И в них, красуясь, вплетала кораллы, И в майском солнышке листья купала. И хорошела она год от года, Глядясь украдкой, как в зеркальце, в воду. Ей нежно косы расчёсывал ветер, Росой умывалась она на рассвете. Под этой калиной душистой, красивой Ясь вырезывал свирели из ивы. И грустно играл он про долю-судьбину Над синим потоком, под стройной калиной. И пел он – ой дана!- и голос звенящий Летел поутру над задумчивой чащей. Как девушка, робко о милом мечтая, Стояла калина средь тихого гая. Но осень настала, и ветры завыли, И в ящике Яся под крест положилию Ой, крепко калинушка Яся любила! Осыпала листья на землю уныло, В ручей обронила живые кораллы, И вся красота её с горя увяла. (Перевод И. Иванова и Л. Друскина) Maria Jasnodrzewska-Pawlikowska (1893-1945) Miłość Nie widziałam cię już od miesiąca. I nic. Jestem może bledsza, trochę śpiąca, trochę milcząca, lecz widać można żyć bez powietrza! 26

Krzysztof Kamil Baczyński (1921 - 1944) Sur le pont d Avignon* Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie jak fotografia wszystkich wiosen. Kantyczki deszczu wam przyniosę – wyblakłe nutki w nieba dzwon jak wody wiatrem oddychanie. Tańczą panowie niewidzialni „na moście w Awinion”. Zielone, staroświeckie granie jak anemiczne pączki ciszy. Odetchnij drzewem, to uslyszysz jak promień – naprężony ton, jak na najcieńszej wiatru gamie tańczą liściaste suknie panien „na moście w Awinion”. W drzewach, w zielonych okien ramie przez widma miast – srebrzysty gotyk. Wirują ptaki płowozłote jak lutnie, co uciekły z rąk. W lasach zielonych – białe łanie uchodzą w coraz cichszy taniec. Tańczą panowie, tańczą panie „na moście w Awinion”. * „Sur le pont d Avignion” (франц.) – «На мосту в Авиньоне» - название старой французской песни. 27

Konstanty Ildefons Gałczyński (1905 - 1953) Włożę spodnie czarne, cmentarne Włożę spodnie czarne, cmentarne i pójdę w siną dal i nic nie zostanie tu po mnie, jeno ten cichy żal, jeno te białe modrzewie, jeno ten czarny frasunek i gdzieś tam w knapie za miastem nie zapłacony rachunek… Gdy skonam, o moi najdrożsi, a skonam wieczorem niebieskim, napiszę list, przyjaciele, do panny Felicji Kruszewskiej* Felicja, słodka poetka, napisze mi epitafium: JAKA SZKODA, PANOWIE I PANIE, żE ZNóW POETę SZLAG TRAFIŁ! *Felicja Kruszewska – poetka z okresu dwudzieśtolecia międzywojennego. Примечания: knapa = knajpa – пивнушка, szlag trafił (прост.) – кондрашка хватил Pomnik studenta W mieście***(prawda w oczy kole) pomnik studenta stoi na cokole, ze spiżu pomnik i ze spiżu cokoł 28

ze spiżu także allegorie wokół: Księgi, Pochodnie, Globusy i Sowy – wszystko artysta w ksztalt zaklął spiżowy, a potem zaklął potwornie. Punkt. Czyli za pomnik widać mu nie dopłacili. Lecz mniejsza o to. My pomnik pokażmy: więc na cokole stoi młodzian straszny pod wzgłędem garderoby. Odzian letko, agrafką spina przewiewne paletko, a pod paletkiem, w miejscach dolno-tylnych nie rozwiązany ma problem tekstylny, lecz się uśmiecha i ręce go swędzą, jakby za chwilę miał dostać stypendium. A napis taki na pomniku świeci: TEN POMNIK NARóD WZNIOSŁ DLA SWOICH DZIECI DROGICH STUDENTóW, KTóRZY Z RóżNYCH WZGŁęDóW NIE UKOńCZYLI STUDJóW. I ja się tu wcale nie dziwię. Bo żywy student – to jest kłopot dziki, a my, Polacy, my lubim pomniki. Примечания: mniejsza = mniej, letko = lekko, paletko(уничижит.) = palto Julian Tuwim (1894 - 1953) Daleki tygrys Stąd nie widać oczywiście Tu nie słychać naturalnie, Jak się tygrys chytry skrada Brnąc w gęstwinie tropikalnej, 29

Kiedy prężny, czarnopręgi Rozdrapuje leśne sieci I leniwy od potęgi Sród zieleni złotem świeci. Błyski tam i chrzęst, i pomruk, I chmarami darte liście, Ale tego stąd nie widać I nie słychać oczywiście. Tutaj cisza, tutaj spokój, Drzwi na rygiel, w oknach wata, Cztery kąty i ja piąty, I papieros, i herbata. Tutaj błogość, tutaj drzemka, Jasne wczoraj, szare dzisiaj. Tylko czasem mi po ciemku Błyśnie podskok krwi tygrysiej; Ze przyczaił się i skoczył W tej siekundzie, właśnie teraz! A ty dziwisz się, że oczy Niespokojne miewam nieraz. A ty dziwisz się, że czasem Drgnę, przeszyty prądem nagłym, A ty pytasz się, dlaczego Tak zatrząsłem się i zbladłem!

Erratum Do mego życia wkradł się błąd ponury: 30

Stąd ciemne miejsca i tekstu zawiłość. Proszę poprawić: W 40(czterdziestym) roku od góry, A w którymś tam od ziemskiego dołu Zamiast „rozpacz” Powinno być „miłość”. Milcząc Zakochanemu tak szczęśliwie, Tak nieszczęśliwie, jak ja umiem, Najlepiej spędzić noc w zadumie. Nad czym? Nad niczym. Ale tkliwie. Między zachodem a jutrzenką Wdać się w milczenie, jak w rozmowę, I powtarzać w myśli – Norwidowe: „Nic od ciebie nie chcę, śliczna panienko”… Wisława Szymborska (1923) Nic dwa razy Nic dwa razy się nie zdarza I nie zdarzy. Z tej przyczyny Zrodziliśmy się bez wprawy I pomrzemy bez rutyny. Choćbyśmy uczniami byli Najtępszymi w szkolie świata, Nie będziemy repetować Żadnej zimy ani lata. Żaden dzień się nie powtorzy, 31

Nie ma dwóch podobnych nocy, Dwóch tych samych pocałunków, Dwóch jednakich spójrzeń w oczy. Wczoraj, kiedy twoje imię Ktoś wymówił przy mnie głośno, Tak mi było, jakby róża Przez otwarte wpadła okno. Dziś, kiedy jesteśmy razem, Odwróciłam twarz ku ścianie. Róża? Jak wygłąda róża? Czy to kwiat? A może kamień? Czemu ty się, zła godzino, Z niepotrzebnym mieszasz lękiem? Jesteś, a więc musisz minąć. Miniesz – a więc to jest pięknie. Uśmiechnięci, wpółobjęci Spróbujemy szukać zgody, Choć różnimy się od siebie, Jak dwie krople czystej wody. Próba Oj tak, piosenko*, szydzisz ze mnie, bo choćbym poszła górą, nie zakwitną różą. Różą zakwita róża i nikt inny. Wiesz. Próbowałam mieć liście. Chciałam się zakrzewić. Z oddechem powstrzymanym - żeby było prędzej – oczekiwałam chwili zamknięcia się w róży. Piosenko, która nie znasz nade mną litości: 32

mam ciało pojedyncze, nieprzemienne w nic, jestem jednorazowa aż do szpiku kości. *Chodzi tu o piosence ludowej „Ty pójdziesz górą”; która umieszczona jest w tych tekstach. Aleksander Puszkin (1799 - 1837) Kochałem panią Kochałem panią, i miłości mojej może się jeszcze resztki w duszy tlą, lecz niech to pani już nie niepokoi: nie chcę cię smucić nawet myślą tą. Kochałem bez nadziei i w pokorze, w męce zazdrości, nieśmiałości trwóg, tak czule, tak prawdziwie, że daj Boże, aby cię inny tak pokochać mógł. (Перевод Ю. Тувима) Michał Lermontow (1814 - 1841) Żagiel Samotny żagiel w niebios toni Bieleje na błękicie fal. Skąd płynie? Dokąd? Za czym goni? Ku jakim brzegom biegnie w dal? Wrą fale, wicher oszalały Ze skrzypem czoło masztu gnie... I nie od szczęścia żagiel biały Ucieka, nie ku szczęściu mknie! 33

Swietlisty pod nim szlak się pali, Słoneczny z niebios pada pył; On burzy wzywa z mglistej dali, Jak gdyby w burzach spokój był. (Перевод М. Т. Стемпневского) Piosenki ludowe Głęboka studzienka Glęboka studzienka, głęboko kopana, A przy niej Kasieńka jak wymalowana. Przy studzience stała. Wodę nabierała, O swoim Jaseńku, kochanym myślała. Zebym cię, Jaseńku, choć raz zobaczyła, To bym do studzienki za tobą skoczyła. Najpierw bym rzuciła ten biały wianeczek, Com sobie uwiła ze samych różeczek. Ucałuję listek szeroki, dębowy, Razem z pozdrowieniem rzucę go do wody. Zanieś go, studzienko, do Jaseńka mego, Powiedz mu ode mnie, że czekam na niego. Ty pójdziesz górą Ty pójdziesz górą (2 razy) a ja doliną. Ty zakwitniesz różą, (2 razy) a ja kaliną. 34

Różyczki będą (2 razy) panienki rwały, a kaliny będą ptaszki dzibaly. Ty będziesz panią (2 razy) we wielkim dworze, a ja będę księdzem(2 razy) w cichym klasztorze. A jak pomrzemy, (2 razy) każemy sobie złote litery, czarne numery wyryć na grobie. A kto będzie tam szedł, (2 razy) pomyśli sobie, co za wielka miłość (2 razy) leży w tym grobie.

35