Το κλειδί

ΤΟ

ΚΛΕΙΔΙ

Τον ϊδιον στις Εκδόσεις "Αγρα :

ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΣΚΙΑΣ Δοκίμιο Πρόλογος και μετάφραση ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

από τά

Ιαπωνικά:

ΕΤΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

JUNICHIRO TANIZAKI

TO Κ Λ Ε Ι Δ Ι Πρόλογος - μετάφραση άπό τά ιαπωνικά ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α Γ Ρ Α

Τίτλος πρωτοτύπου: KAGI, 1 9 5 6

Ι8ΒΝ: 9 6 0 - 3 2 5 - 0 6 5 - 1 © για την ελληνική

μετάφραση

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α Γ Ρ Α - Σταυρός Πετσόπουλος Φωκιανοΰ 7 - Στάδιο, 1 1 6 35 Α θ ή ν α Τηλ. 7011.461 - Ρ Α Χ 7018.649

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ

Ο

ΤΖΟΤΝΙΤΣΙΡΟ ΤΑΝΙΖΑΚΙ γεννήθηκε τό 1886 και πέ­ θανε τό 1965. Ή ζωή και ή λογοτεχνική του καριέρα εκ­ τείνονται στή διάρκεια των τριών σύγχρονων αυτοκρατορικών περιόδων Μέιτζι, Ταΐσό καΐ Σόουα. Η τ α ν ένας γνήσιος « γιός τοϋ Έ ν τ ο », έχοντας γεννηθεί στό Νιχόνμπασι, τή λαϊκή εμπο­ ρική περιοχή κοντά στό λιμάνι του Τόκυο, πού θεωρείται τό λίκνο τών πραγματικών συνεχιστών της φεουδαρχικής πρω­ τεύουσας. Παρ' δλα αυτά, στά μισά περίπου της ζωής του με­ τακινήθηκε καΐ πήγε νά ζήσει στό Κάνσαϊ, τήν περιοχή της Ό σ ά κ α και τοϋ Κυότο, τό κέντρο της παραδοσιακής ιαπωνι­ κής αυτοκρατορικής κουλτούρας. Τό πάθος του γιά τή Δύση ήταν εφήμερο βσον άφορα τόν κινηματογράφο, τήν τροφή και τή μόδα, παρέμεινε δμως μέχρι τό τέλος της ζωής του γιά δ,τι είχε σχέση μέ τή δυτική λογοτεχνία, τήν οποία μελέτησε ευ­ ρέως και κατά εποχές μετέφρασε στή μητρική του γλώσσα. Ταυτόχρονα απορροφήθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά καθώς περ­ νούσαν τ α χρόνια άπό τΙς παραδόσεις και τήν κουλτούρα τοϋ Κάν­ σαϊ, στάση πού αντικατοπτρίζεται στό μυθιστόρημα του Τό ελαφρό χιόνι, πού θεωρείται τό αριστούργημα του και απει­ κονίζει τήν αστική ζωή στήν Ό σ ά κ α τών παραμονών τοϋ Β' Παγκοσμίου πολέμου. Θεωρείται άπ' τούς γίγαντες της Ια­ πωνικής λογοτεχνίας και τά έργα του καλύπτουν τεράστια θε­ ματική καΐ στυλιστική γκάμα, συνιστώντας τό καθένα μία ανα­ φορά σέ κάποιο διαφορετικό λογοτεχνικό είδος. τ

Τό Κλειδί, γραμμένο τό 1956, είναι τό προτελευταίο του μυ[ 7 ]

θιστόρημα και μαζί μέ τό τελευταίο του, τό Ημερολόγιο ενός ξεμωραμένον γέρου (1961), αποτελούν μιά ιδιαίτερη θεματική ενότητα. Πραγματεύονται ένα άπό τα αγαπημένα θέματα τής ιαπωνικής λογοτεχνίας, αυτό τοϋ ηλικιωμένου άνδρα πού έχει ακόμα μέσα του τή φλόγα τοϋ έρωτα και πού τό όψιμο πάθος του τον οδηγεί στην καταρράκωση. Σέ ηλικία είκοσιτεσσάρων ετών ό Τανιζάκι δημοσίευσε τό πρώτο του διήγημα μέ τόν τίτλο « Τατουάζ », τό όποιο έχει ανάλογο θέμα καί στήν επο­ χή του δημιούργησε σκάνδαλο στους λογοτεχνικούς κύκλους. Σ' δλο του έξαλλου τό έργο ό Τανιζάκι θα γίνει ό εκφραστής μιας έμμονης πάνω στα διεστραμμένα ερωτικά παιχνίδια, εκ­ φραστής παθών πού όδηγοϋν τούς ήρωες του στή σκληρότητα, τό ψέμα, τήν αυτοκαταστροφή. Τό Κλειδί έχει γίνει ταινία στήν Ι α π ω ν ί α καί βραβεύτηκε στό Φεστιβάλ τών Καννών τό 1960. Τό Κλειδί είναι τό ημερολόγιο ενός παντρεμένου ζευγαριοΰ καί ή γραφή του στό μεγαλύτερο της μέρος είναι στηριγμένη σ' ένα τέχνασμα πού δυστυχώς δεν μπορεί νά αποδοθεί στή γλώσσα μας. Τά κομμάτια τοϋ ημερολογίου τοϋ συζύγου άντί νά είναι γραμμένα μέ ένα συνδυασμό συλλαβικού αλφαβήτου χιραγκάνα καί ιδεογραμμάτων, πού είναι αυτό τό όποιο συν­ ιστά τή γραπτή ιαπωνική γλώσσα, είναι ένα μείγμα ιδεογραμ­ μάτων καί ενός άλλου συλλαβικού αλφαβήτου, κατακάνα, πού είναι αυτό πού χρησιμοποιείται γιά τό γράψιμο ξενόφερτων λέξεων ή δυτικών ονομάτων. Τό κοντινότερο μέ τό όποιο θά μπορούσα νά τό παρομοιάσω θά ήταν ένα κείμενο ελληνικό γραμμένο μέ λατινικούς χαρακτήρες, μόνο πού τά κατακάνα είναι αποκλειστικά ιαπωνική γραφή. Γιά τήν ελληνική έκδοση επιλέχτηκε ή διαφοροποίηση τών τυπογραφικών στοιχείων στά δύο ημερολόγια μέ Ορθια καί πλάγια γράμματα. Ή γραφική διαφορά ανάμεσα στά δύο ημερολόγια τών συ­ ζύγων έχει πολύ μεγάλες συνέπειες γιά τόν Ι ά π ω ν α άναγνώ[ 8 ]

στη, δημιουργώντας μια δυσκολία στην ανάγνωση και κάνον­ τας τα κομμάτια ανοίκεια καί διφορούμενα. "Εχουμε συνέχεια την αίσθηση πώς κάτι άλλο συμβαίνει, πώς κάτι συνεχώς μας διαφεύγει, ή πώς κάποιος μας ειρωνεύεται. Ή διαφορά πού δημιουργείται έτσι ανάμεσα στά δύο ημερολόγια δημιουργεί μία συνεχή ένταση καί μας κάνει νά γινόμαστε συνένοχοι τοϋ ενός ή τοϋ όίλλου άπ' τους συζύγους, αυτό εναπόκειται στον αναγνώστη. Ό Τανιζάκι δέν κατατρύχεται λιγότερο άπό μιά έμμονη αισθητικής καί στυλιστικής τελειότητας. Καί στο Κλειδί, ή επιφανειακή καθημερινότητα τοϋ λόγου των δύο συζύγων είναι άπ' τή μιά ϊσως ενας στυλιστικός περιορισμός, ταυτόχρονα δ­ μως τό τεράστιο πεδίο ατέρμονων συνδυασμών, μυστικών λε­ πτοτήτων καί ειρωνείας. ΠΑΝΑΓΙΏΤΗς

ΕΤΑΓΓΕΛΙΔΗς

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

. . . Άπό φέτος έχω αποφασίσει νά γράφω ανοιχτά πάνω σέ κάτι πού μέχρι σήμερα δίσταζα ακόμη καί νά το μνημονεύσω στο ημερολόγιο μου. Είχα αποφύγει νά τό αναφέρομαι μέ τόσο συγκεκριμένο τρόπο σέ δ,τι σχετίζεται μέ τη σεξουαλική ζωή τήν οποία μοιράζο­ μαι μέ τή γυναίκα μου. Κι αυτό άπό φόβο μήπως εκείνη διαβάσει στά κρυφά αυτό τό ημερολόγιο και θυμώσει* άπό φέτος δμως αποφάσισα νά μή φοβάμαι πιά τέτοια πράγματα. Δεν υπάρχει αμφιβολία δτι εκεί­ νη γνωρίζει πώς αυτό εδώ τό ημερολόγιο βρίσκεται σέ κάποιο άπ' τά συρτάρια της βιβλιοθήκης. Γόνος παλιάς παραδοσιακής οικογένειας του Κυότο, μεγα­ λωμένη μέσα σέ μιά ατμόσφαιρα φεουδαρχική, έχει ακόμη και σήμερα περί πολλού τις παρωχημένες ιδέες της περί ηθικής καί, δπως επιπλέον σέ ορισμένες περιπτώσεις αρέσκεται νά καυχιέται γι' αυτό, μου φαί­ νεται βέβαια αδύνατο νά διαβάζει στά κρυφά τό ημε­ ρολόγιο του συζύγου της, έ'χω δμως λόγους νά πι­ στεύω δτι αυτό μπορεί νά μήν είναι καί έτσι. *Αν άπό δώ καί στο έξης, καταργώντας τά μέχρι τώρα κρα­ τούντα αρχίσω νά εκφράζομαι ανοιχτά, καί σέ πολύ [ ιι ]

τακτά διαστήματα, για δ,τι σχετίζεται μέ τή ζωή μας ώς παντρεμένου ζευγαριού, θά μπορέσει νά νικήσει τον πειρασμό νά διεισδύσει στά μυστικά του συζύγου της; Άπό τή φύση της είναι εσωστρεφής καί αρέσκεται στή μυστικότητα. Προσποιείται δτι αγνοεί ακόμα καί πράγματα πού γνωρίζει, καί συνήθως αυτό πού έ'χει στήν καρδιά δεν φτάνει ώς τά χείλη της* τό χειρότερο είναι δτι επιπλέον τά θεωρεί δλα αυτά ώς χαρακτηρι­ στικά γυναικείας σεμνότητας. "Εχω πάντα μιά κρυ­ ψώνα γιά τό κλειδί τοϋ συρταριοΰ δπου βρίσκεται τό ημερολόγιο, μιά κρυψώνα πού συχνά τήν αλλάζω, εί­ ναι δμως πιθανό ή γυναίκα μου, πού της αρέσει τό ψαχούλεμα, νά έ'χει ανακαλύψει άπό παλιά δλες τις κρυψώνες. Επιπλέον πολύ εύκολα θά μπορούσε νά φτιάξει δσα τέτοια κλειδιά θέλει. . . Ειπα δτι άπό φέ­ τος αποφάσισα νά μή φοβάμαι μήπως τό διαβάσει, άλλά τώρα πού τό σκέφτομαι, ίσως στήν πραγματι­ κότητα νά μή φοβόμουν τόσο πολύ καί άπό πρίν. "Ισως μυστικά μέσα μου νά διαισθανόμουν ή ακόμη καί νά ήλπιζα πώς τό διάβαζε. Ά ν δμως πάλι είναι έτσι, γιατί κλείδωνα τό συρτάρι κι υστέρα έκρυβα τό κλειδί άπό δώ κι άπό κει; "Ισως γιά νά ικανοποιήσω τή μανία της γιά ψάξιμο. Επιπλέον άν άφηνα επίτη­ δες τό ημερολόγιο κάπου, δπου εύκολα μπορούσε νά τό δει, μπορεί νά σκεφτόταν « αυτό είναι ένα ημερο­ λόγιο πού έγραψε γιά νά τό διαβάσω έγώ », καί νά μήν έδινε ίσως πίστη σ' αυτά πού ήταν γραμμένα. [ 12 ]

Αντίθετα μπορεί ακόμη νά σκεφτόταν « κάπου πρέπει νά βρίσκεται κρυμμένο ακόμη ένα ημερολόγιο, τό πρα­ γματικό ». . . Ίκοΰκο, αγαπημένη μου γυναίκα, δεν ξέ­ ρω βέβαια αν τελικά θά διαβάσεις αυτό τό ημερολόγιο. Δεν έχει κάν νόημα νά σέ ρωτήσω κάτι τέτοιο, γιατί ακόμη κι αν τό κάνω είναι σίγουρο πώς θ' απαντήσεις δτι « εγώ δεν διαβάζω κρυφά αυτά πού γράφουν οί άλλοι )). Σέ περίπτωση όμως πού τό διαβάσεις θέλω νά πιστέψεις οτι αυτό σίγουρα δεν είναι ένα φτιαχτό ημερολόγιο καί πώς δλα δσα~ είναι γραμμένα εδώ μέσα είναι αλήθεια. "Ομως δεν θά πώ άλλα, γιατί δταν λές κάτι τέτοιο σέ κάποιον πού είναι φιλύποπτος, τό απο­ τέλεσμα εΐναι νά του κινείς αντίθετα πιο πολύ τις υποψίες. Άντ' αύτοΰ ή ανάγνωση καί μόνο αύτοΰ τοϋ ημερολογίου θά κάνει προφανές τό άν είναι ψεύτικο ή Φυσικά δεν πρόκειται νά περιοριστώ μόνο σέ θέ­ ματα πού θά της ήταν αρεστά. Θά χρειαστεί νά γράψω χωρίς ενδοιασμούς γιά πράγματα πού εκείνη είναι πι­ θανόν νά θεωρεί δυσάρεστα, ακόμη καί γιά δσα ίσως τήν πληγώσουν ακούγοντας τα. Στή ρίζα αύτοΰ πού μ' έκανε πρωταρχικά ν' αποφασίσω νά γράψω γιά δ­ λα αυτά βρίσκεται ή υπερβολική της μυστικοπάθεια, ή παντελής της απροθυμία έστω καί νά κουβεντιάσει τά απόκρυφα της ζωής μας ώς ζευγαριού, θεωρώντας τα άπρεπα" εκείνη ή περίφημη της « σεμνότητα », ή υποκριτικά « μετριοπαθής γυναικεία της φύση », ή [ ΐ3 ]

εσκεμμένη της προτίμηση γιά καθετί τό εκλεπτυσμέ­ νο, δλα αυτά πού την κάνουν νά σκεπάζει αυτοστιγμεί τ' αυτιά της σέ εκείνες τις σπάνιες φορές πού έχω αποφασίσει νά πώ μιά σκανδαλιστική ιστορία. Παν­ τρεμένοι πάνω άπό είκοσι χρόνια καί μέ κόρη κι αυτή της παντρειάς, ακόμη καί μέχρι αυτή τή στιγμή πη­ γαίνουμε μέν στο κρεβάτι άλλά ή πράξη γίνεται σιω­ πηρά, χωρίς ποτέ ν' ανταλλάσσουμε τρυφερά έρωτόλογα' μπορεί αυτό νά ειπωθεί ζευγάρι; Ή επιθυμία νά γράψω γιά δλα αυτά γεννήθηκε άπ' τή δυσβάσταχτη πίεση του ανικανοποίητου πόθου γιά μιά ευκαιρία, άν κάτι τέτοιο μπορεί ακόμα νά είναι νοητό, μιας ανοι­ χτής συζήτησης πάνω στά θέματα της κρεβατοκάμα­ ρας μας. Άπό ετούτη τή στιγμή έγώ, άσχετα μέ τό άν αυτή πράγματι τό διαβάζει στά κρυφά ή οχι, θά θεωρήσω πώς τό κάνει καί θά γράφω αυτό τό ημερο­ λόγιο μέ τήν αίσθηση δτι της μιλάω. Πάνω άπ' δλα θέλω νά πώ δτι τήν αγαπώ άπ' τά βάθη της καρδιάς μου — τό 'χω ξαναγράψει αυτό κάμ­ ποσες φορές καί παλιότερα, δέν λέω ψέματα, καί εί­ μαι σίγουρος πώς κι αυτή τό ξέρει πολύ καλά. Μόνο πού έγώ σεξουαλικά δέν είμαι στήν άκμή της επιθυ­ μίας μου καί δέν μπορώ ν' αναμετρηθώ μαζί της. Φέ­ τος μπαίνω στά πενηνταέξι μου χρόνια (κι αυτή θά πρέπει στά σαρανταπέντε της), πού δέν είναι βέ­ βαια ηλικία ιδιαίτερης κατάπτωσης, έγώ δμως δσον άφορα αυτό τό πράγμα έχω κάπως αρχίσει νά κου[ ΐ4 ]

ράζομαι εύκολα. Ειλικρινά αυτήν τήν εποχή περίπου μία φορά τήν εβδομάδα ή μάλλον μία στις δέκα μέρες μου είναι δσο πρέπει. Ή αλήθεια είναι δμως δτι εκεί­ νη (τδ νά γράφω ή νά κουβεντιάζω έξω άπό τά δόντια γιά Ινα τέτοιο πράγμα είναι δ,τι σιχαίνεται περισσό­ τερο), σέ πείσμα της λυμφατικής ιδιοσυγκρασίας της καί επιπλέον μέ μιά καρδιά ασθενική, σ' αυτό τό πεδίο είναι αφύσικα δυνατή. Αυτή τήν εποχή αυτό είναι κάτι πού μέ έχει φέρει σέ τεράστια σύγχυση καί μέ ξεπερνάει. Σάν σύζυγος δέν έ'χω καμιά δικαιολογία γιά τήν αδυναμία επαρκούς εκπληρώσεως τών καθη­ κόντων μου, δμως, πώς νά τό πώ, αν, έστω καί προς χάριν υποθέσεως μου περάσει γιά μιά στιγμή άπ' τό μυαλό δτι εκείνη γιά νά αναπληρώσει αυτήν τήν έλ­ λειψη (καί μόνον νά τό έλεγα θά γινόταν έξαλλη μέ τήν ιδέα δτι είναι ποτέ δυνατδν νά τήν παίρνω γιά τόσο έκφυλη, άλλά έστω « προς χάριν υποθέσεως )>), τά έφτιαχνε μέ έναν άλλον άντρα, ή σκέψη καί μόνο μου είναι αβάσταχτη. Καί μόνο ή υποθετική αυτή σκέψη μέ κάνει νά αισθάνομαι ζήλια. Αναλογιζόμενη δμως αν μή τι άλλο τή δική της υγεία δέν θά ήταν καλύτερα νά κάνει κάποια προσπάθεια νά χαλιναγω­ γήσει μέχρις ενός σημείου αυτές της τις υπερβολικές ορέξεις;. . . Αυτό πού μέ απασχολεί δμως είναι πώς ή φυσική μου δύναμη χρόνο μέ τό χρόνο ολοένα καί φθίνει. Τελευταίως, μετά τή συνουσία, ή εξάντληση είναι στ' αλήθεια εμφανής. Όλόκληρη αυτή τή μέρα [ ΐ5 ]

είμαι πτώμα καί δέν έ'χω σχεδόν καν τή δύναμη νά σκέφτομαι. . . Κι όμως, αν μέ ρωτούσαν έάν ή σε­ ξουαλική πράξη μαζί της μέ απωθεί, θά έ'λεγα πώς στήν πραγματικότητα συμβαίνει τό αντίθετο. Κατά κανέναν τρόπο δέν σπιρουνιάζω τόν πόθο μου υποκύ­ πτοντας απρόθυμα στις απαιτήσεις της άπό μιά αί­ σθηση καθήκοντος. Δυστυχώς ή ευτυχώς είμαι τρελά ερωτευμένος μαζί της. Καί εδώ τελικά πρέπει οπωσ­ δήποτε νά αποκαλύψω κάτι πού θά τήν κάνει ν' ανα­ τριχιάσει* ή γυναίκα μου διαθέτει μιά ιδιαίτερη φυσική ποιότητα γιά τήν όποια ή ίδια δέν έχει τήν παραμικρή αντίληψη. *Αν στό παρελθόν δέν είχα εμπειρίες άπό συναναστροφές μέ ειδών ειδών γυναίκες καί είχα πλα­ γιάσει μόνον μαζί της, τότε ίσως νά μήν μπορούσα νά συλλάβω τό πραγματικό μέγεθος αυτής της τής ποιότητας, επειδή δμως στή νιότη μου ήμουν δοσμέ­ νος σέ απολαύσεις, ξέρω πώς ακόμη καί νά έψαχνα ανάμεσα σέ χιλιάδες γυναίκες, σπάνια θά βρισκόταν κάποια κάτοχος ενός τέτοιου οργάνου. Αν τήν είχαν πουλήσει σέ ένα άπ' τά χαμαιτυπεΐα του παρελθόντος στή Σιμαμπάρα, θά γινόταν τό δίχως άλλο ξακουστή στά πέρατα του κόσμου καί άπειροι πελάτες θά έβα­ ζαν τά δυνατά τους, συνωστισμένοι γύρω της, νά κερ­ δίσουν τήν εύνοια της* οί αρσενικοί τής οικουμένης μηδενός εξαιρουμένου θά γίνονταν δλοι σκλάβοι της. (Μπορεί νά 'ναι καλύτερο αυτά νά μήν τά ξέρει. Τό νά αποκτήσει συνείδηση είναι ίσως, αν μή τι άλλο, ,Χ

[ ι6 ]

μειονέκτημα για μένα τον ϊδιον. Θά χαιρόταν άραγε εκείνη ακούγοντας το ή μήπως θά αισθανόταν ντρο­ πή; Θά ήταν ικανή ακόμα καί νά νιώσει προσβεβλη­ μένη. "Ισως πάλι επιφανειακά δείξει θυμό, ενδόμυχα δμως αφεθεί νά θριαμβεύσει.) Καί μόνη ή σκέψη αυτής της ποιότητας αρκεί γιά νά ξυπνήσει μέσα μου τή ζήλια. Τί θά συνέβαινε άραγε εάν εκτός από μένα ήξερε καί κάποιος άλλος άντρας αυτή της τήν ιδιο­ μορφία, κάποιος πού γνώριζε επίσης δτι έγώ δέν αντα­ μείβω αρκετά αυτό τό θείο δώρο; "Οταν τό σκέφτομαι αναστατώνομαι άπό τή μιά καί άπό τήν άλλη συδαυλίζονται τά αισθήματα ενοχής πού έχω απέναντι της καί ή αίσθηση μομφής του εαυτού μου γίνεται αφό­ ρητη. Τότε είναι πού προσπαθώ μέ διάφορους τρό­ πους νά ερεθιστώ. Γιά παράδειγμα τή βάζω νά μ' ερε­ θίσει στά πιο ευαίσθητα σημεία μου — δταν κλείνω τά μάτια καί μέ φιλάει στά βλέφαρα αισθάνομαι έντο­ νη ευχαρίστηση. Πάλι μέ τή σειρά μου έγώ ερεθίζω τά ερωτικά της σημεία καί ώς έκ τούτου ερεθίζομαι κι ό ίδιος — σ' αυτήν αρέσει νά τή φιλάω στις μασχά­ λες. Αντίθετα δμως άπό μένα, εκείνη ακόμα καί σ' αυ­ τές μου τις απαιτήσεις δέν παραδίνεται μ' αβίαστη ευχαρίστηση. Απρόθυμη νά παραδοθεί σέ τέτοια « πα­ ρά φύσιν παιχνίδια », απαιτεί πεισματικά τήν ορθό­ δοξη κατά μέτωπον επίθεση. "Οσο καί νά της εξηγώ δτι τά παρά φύσιν παιχνίδια είναι κι αυτά τρόποι γιά νά φτάσει κανείς στήν κατά μέτωπο πράξη, αυτή καί [ ΐ7 ]

πάλι. προβάλλει μέ έμμονη τή « γυναικεία της καθα­ ρότητα » καί τήν απαρέσκεια γιά κάθε πράξη πού τήν προσβάλλει. Πάλι ενώ ξέρει πώς είμαι τρόπον τινά φετιχιστής του ποδιού καί πώς επιπλέον ή ίδια είναι κάτοχος δύο εξαιρετικά ωραίων στο σχήμα τους πο­ διών (αδιανόητο πώς ανήκουν σέ μιά γυναίκα σαρανταπέντε χρόνων), λοιπόν ένώ τά ξέρει δλ' αυτά, ή τότε ίσως γι' αυτόν ακριβώς τό λόγο, σπάνια μ' αφήνει νά δώ αυτά τά πόδια. Ακόμα καί στήν βαριά ζέστη τοϋ μεσοκαλόκαιρου συνήθως φοράει τάμπι. Ακόμα κι όταν της λέω « άφησε με νά φιλήσω τουλάχιστον τήν καμάρα αύτοΰ τοϋ ποδιοΰ », δέν ανταποκρίνεται ποτέ στήν επιθυμία μου λέγοντας, « τί; αυτό τό βρό­ μικο σημείο; », ή « τέτοια μέρη δέν είναι γιά νά τ' αγ­ γίζει κανείς ». Μέ τό 'να καί μέ τ' άλλο ή συνεννόηση γίνεται όλο καί πιο αδύνατη. . . Ντρέπομαι πού αρ­ χίζω τό Νέο "Ετος αραδιάζοντας τέτοιου είδους πα­ ράπονα, νομίζω δμως πώς αυτά τά πράγματα είναι καλύτερο νά γράφονται. Αύριο βράδυ είναι ή « Πρώτη καλότυχη Νύχτα ». Εκείνη πού αγαπάει καθετί ορ­ θόδοξο δέν θά θελήσει οπωσδήποτε νά ακολουθήσει μέ αυστηρότητα τήν τήρηση αυτής της τελετουργίας, σε­ βόμενη δπως κάθε χρόνο τά πατροπαράδοτα έθιμα; 1

1. Κάλτσες ιαπωνικού στυλ, χαμηλές μέχρι τον αστράγαλο καί άπό σκληρό ύφασμα μέ χώρισμα γιά τό μεγάλο δάχτυλο τοϋ ποδιοΰ. [ ι8 ]

4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

Σήμερα συνέβη κάτι περίεργο. Γιά τρεις μέρες δέν εϊχα καθόλου συγυρίσει στο γραφείο τοϋ συζύγου μου και τό απόγευμα που είχε βγει γιά τή βόλτα του, μπαίνοντας νά κάνω καθαριότητα, έκει μπροστά στο ράφι δπου εϊχα βάλει τό βάζο μέ τό νάρκισσο ήταν πεσμένο τό κλειδί. "Ισως νά είναι κάτι τελείως τυχαίο και νά μή σημαίνει απολύτως τίποτα. Παρ δλα αυτά δέν μπορώ νά φανταστώ πώς ο σύζυγος μου άφησε νά τοϋ πέσει τό κλειδί χωρίς κανένα λόγο, άπό απρο­ σεξία και μόνο. Διότι ό άντρας μου είναι στήν πραγ­ ματικότητα πολύ προσεκτικός άνθρωπος. "Ολα αυτά τά χρόνια πού κρατάει ημερολόγιο κάθε μέρα, τό κλει­ δί δέν τοϋ έχει πέσει ούτε μία φορά.. . Έγώ φυσικά γνώριζα ήδη άπό παλιά δτι ό σύζυγος μου κρατάει ημερολόγιο, καί δτι τό κλειδώνει μέσα στο συρτάρι τοϋ γραφείου του, καθώς και δτι κρύβει τό κλειδί άλλοτε ανάμεσα στά βιβλία στο ράφι, κι άλλοτε κάτω άπό τό χαλι στο πάτωμα. Ξέρω δμως νά κάνω τή διάκριση ανάμεσα σέ κάτι πού είναι θεμιτό νά γνω­ ρίζεις και σέ κάτι πού δέν πρέπει. Αυτό πού ξέρω σχετικά μέ τό εν λόγω ημερολόγιο είναι μόνο ή κρυ­ ψώνα τοϋ κλειδιού του. Δέν τό άνοιξα ουδέποτε νά δώ τί γράφει μέσα. Αυτό δμως πού είναι λυπηρό εί­ ναι πώς ό εκ φύσεως καχύποπτος σύζυγος μου φαίνε­ ται πώς δέν είναι ήσυχος άν δέν κλειδώσει και δέν 3

ί

19 1

κρύψει έπειτα τό κλειδί. . . Γιατί δμως σήμερα αυ­ τός ό ΐδιος άφησε νά τοϋ πέσει τό κλειδί σ' ένα τέ­ τοιο μέρος; Κάτι άλλαξε στήν τοποθέτηση τον και αποφάσισε πώς θέλει νά διαβάζω τό ημερολόγιο τον; Είναι σαν νά μοϋ λέει (( αν θέλεις νά τό διαβάζεις στά κρνφά διάβασε το, Ιδού και τό κλειδί)), σκεπτόμενος πώς αν μοϋ έλεγε καταπρόσωπο διάβασε το, εγώ κατά πάσα πιθανότητα δέν επρόκειτο νά τό κάνω; Κι αν είναι έτσι, τό λέει άραγε ό σύζυγος μον χωρίς νά ξέ­ ρει πώς εγώ άπό παλιά γνωρίζω τις κρύπτες τοϋ κλει­ διού; "Η μάλλον όχι, δέν είναι περισσότερο σάν νά μοϋ λέει « άπό σήμερα αναγνωρίζω, σιωπηλά κι εγώ, πώς διαβάζεις κρνφά τό ημερολόγιο μον, και αναγνωρί­ ζοντας το προσποιούμαι πώς δέν τό αναγνωρίζω »;. . . "Ε, καλά λοιπόν, εντάξει. Γιά τήν ώρα, δπως κι αν έχει τό πράγμα, εγώ δέν πρόκειται μέ κανέναν τρόπο νά τό διαβάσω. Δέν θέλω νά διεισδύσω στήν ψυχολογία τοϋ συζύγου μου ξεπερνώντας τά δρια πού μέχρι τώρα ή ϊδια ειχα καθορίσει. Λεν μοϋ αρέσει νά δείχνω στους ανθρώπους τ'ι γίνεται μέσα στήν καρδιά μου, καί γιά τόν ϊδιο λόγο δέν θέλω νά χώνω τή μύτη μου στά τρίσ­ βαθα τής ψυχής τών άλλων. Πόσο μάλλον πού άφοϋ θέλει τόσο νά μέ κάνει νά διαβάσω τ'ι είναι γραμμένο σ' αυτό τό ημερολόγιο πρέπει ίσως νά είναι χαλκευμένο και ούτως ή άλλως σίγουρα δέν πρόκειται νά γράφει μόνον ευχάριστα πράγματα γιά μένα. "Ο σύ­ ζυγος μου μπορεί νά σκέφτεται και νά γράφει δ,τ ι [ 20 ]

τον αρέσει και έγώ θά κάνω τό ίδιο γιά μένα. Ή αλή­ θεια είναι πώς κι έγώ άπό φέτος αρχίζω ημερολόγιο. "Ενας άνθρωπος σαν καί μένα πού δέν ανοίγει τήν καρδιά τον στους άλλους χρειάζεται τονλάχιστον νά μιλάει και νά ακούει ό ίδιος τον έαντό τον. Λεν θά κάνω όμως τό σφάλμα νά ίδεάσω τό σύζνγό μου δτι κρατάω καί ή ϊδια ημερολόγιο. Θά τό γράφω άφοϋ έχω πρώτα πληροφορηθεί τις ώρες απουσίας τον, καί θά τό κρύβω σέ κάποια μέρη πού αντός θά είναι φύ­ σει αδύνατο νά φανταστεί. Ό κατεξοχήν λόγος πού μ' έκανε ν' αποφασίσω ν' αρχίσω αυτό τό ημερολόγιο είναι δτι ενώ έγώ ξέρω τον κρυψώνα τον ήμερολογίον τον συζύγου μου, δ σύζυγος μον ούτε καν γνω­ ρίζει δτι έγώ κρατάω ημερολόγιο καί αύτη μον ή υπεροχή μου δίνει μιά επιπλέον αίσθηση ευχαρίστη­ σης. . . Προχθές τό βράδν είχαμε τήν τελετονργία της αρ­ χής τον έτους. . . "Αχ, τί ντροπή νά βάζω τέτοια πράγ­ ματα στήν άκρη τοϋ πινέλον μον! Τό πιστεύω τον μακαρίτη τον πατέρα μον ήταν πάντα (( έσο ευπρε­ πής απέναντι στον ϊδιο σον τον έαντό)). *Αν ήξερε πώς γράφω τέτοια πράγματα πόσο θά θλιβόταν γιά τή διαφθορά μον!. . . Ό σύζνγός μον κατά τά γνω­ στά φαίνεται πώς έφτασε σέ νψη άπόλανσης αλλά έγώ πάλι ώς σννήθως έμεινα στή μέση. Κι έτσι μετά αισθανόμονν αβάσταχτη δνσαρέσκεια. Ό σύζνγός μον κάθε φορά έχει έτοιμη στο στόμα τον τήν απολογία [ 21 ]

γιά τό πόσο ντρέπεται γιά τήν πτώση της σωματικής τον αντοχής, ένώ ταντόχρονα μέ μέμφεται γιά υπερ­ βολική ψυχρότητα. Αυτό που εννοεί λέγοντας ψυχρό­ τητα, στή δική του γλώσσα, είναι ένα « απαρά­ μιλλο σθένος )) πού μέ κάνει αρρωστημένα ανθεκτι­ κή, πράγμα δμως πον έρχεται σέ αντίθεση μέ τον τρόπο πον τό κάνω, στο όποιο μέ βρίσκει υπερβο­ λικά (( πραγματίστρια )), « σνντηρητική » και (( τνποποιημένη )) στο έπακρο, δηλαδή χωρίς καμιά φαν­ τασία. Έγώ πον πάντα σέ δλα μον είχα υπάρξει πα­ θητική καί σνγκρατημένη, σ' εκείνο μόνο ήμονν ενερ­ γητική, σέ πείσμα δμως αντον τον γεγονότος ισχνρίζεται πώς έδώ καί είκοσι χρόνια τον δίνομαι πάντα μέ τον Ιδιο τρόπο καί στήν ϊδια στάση. Παρ' δλα αντά στο σύζυγο μου δέν περνάνε ποτέ απαρατήρη­ τα τά βουβά ερωτικά μου καλέσματα καί συλλαμβά­ νει πάραυτα ακόμη καί τά πλέον ελάχιστα δείγματα επιθυμίας άπό μεριάς μου. Είναι δμως πιθανόν αυτό νά συμβαίνει επειδή αντίθετα έχει καταλήξει νά γίνει υπερευαίσθητος μήν αντέχοντας τήν υπερβολική συχνό­ τητα των απαιτήσεων μου. Θεωρεί δτι τον χρησιμο­ ποιώ καί δτι δέν έχω αισθήματα τρυφερότητας. « Δέν μ αγαπάς οντε στο μισό άπ' δ,τι σ' αγαπώ έγώ)), ισχυρίζεται ό σύζυγος μου. Αέει ((μέ αντιμετωπίζεις μονάχα σαν ένα εργαλείο πού σοΰ παρέχει κάποια χρησιμότητα, ένα σκεύος, κι αυτό εξαιρετικά άτελές' άν μέ αγαπούσες πραγματικά θά έπρεπε νά είσαι πε[ 22 ]

ρισσότερο παθιασμένη και νά υποκύπτεις σέ οτιδή­ ποτε κι αν σον ζητούσα)). (( Τό δτι δέν σέ Ικανοποιώ είναι έν μέρει σφάλμα δικό σον, γιατί &ν έσν σνδανλιζες περισσότερο τό πάθος μον κι εγώ δέν θά ήμονν τόσο χωρίς δννάμεις, δμως δέν κάνεις τίποτα προς αντήν τήν κατεύθννση κι αρνείσαι νά σννεργαστεϊς, αφήνοντας σέ μένα δλη τή δονλειά ενώ εσένα τό μόνο πού σέ νοιάζει είναι νά στανρώνεις τά χέρια σου και πεινασμένη νά κάθεσαι περιμένοντας νά σέ σερβί­ ρουν ))' και ακόμα μέ αποκαλεί ((ψυχρόαιμο πλάσμα, γυναίκα κακή στήν ψυχή)). Γενικά δέν είναι άνεν λόγον τό δτι δ σύζνγός μον μέ βλέπει μ αυτόν τόν τρόπο. "Ομως εγώ άπό πα­ λιά μεγάλωσα μέ τό πνεύμα που μοϋ εμφύσησαν οι δικοί μον, δτι δηλαδή ή γνναίκα οφείλει νά είναι, σέ οποιαδήποτε περίσταση, πλάσμα παθητικό, και πώς δσον άφορα τις σχέσεις της μέ τονς άνδρες δέν πρέ­ πει ποτέ άπό μεριάς της νά παίρνει καμία πρωτο­ βουλία. Αυτό δέν σημαίνει καθόλου πώς εγώ δέν εί­ μαι παθιασμένη, στήν περίπτωση μον δμως, μέ μιά ίδιοσνγκρασία δπον τό πάθος είναι βαθιά κρνμμένο μέσα μον, αναγκαστικά δέν μπορώ νά τό κάνω νά ακτινοβολήσει προς τά &ξω. *Αν προσπαθήσω νά τό εξαναγκάσω νά φανερωϋεϊ καταλήγει τήν ίδια στιγ­ μή νά σβήνει. Ό σύζυγος μον δέν εννοεί νά καταλά­ βει πώς τό δικό μον πάθος είναι ωχρό και δέν καίει μέ μεγάλη φλόγα. . . Τελενταΐα πιστεύω σοβαρά πώς I

2

3

]

6 γάμος μας ήταν ένα λάθος. "Εχω τήν αίσθηση πώς θά πρέπει νά υπήρχε γιά μένα κάποιος σύντροφος πιο κατάλληλος και τό ϊδιο Ισχύει βέβαια και γι αυτόν. Μεταξύ μας υπάρχουν μεγάλες ασυμφωνίες όσον άφο­ ρα τά σεξουαλικά γούστα. Τον παντρεύτηκα τυχαία υπακούοντας στους γονείς μου και έζησα μέχρι τώρα μαζί του πιστεύοντας πώς αυτό είναι ό γάμος, τώρα δμως σκέφτομαι πώς μάλλον μον έλαχε ένας Άνθρω­ πος εντελώς αταίριαστος σέ Ιδιοσνγκρασία μαζί μον. Βέβαια πρέπει νά υπομείνω τήν κατάσταση έτσι όπως είναι, εφόσον πρόκειται γιά τον άντρα πού αποφασί­ στηκε νά πάρω, μερικές φορές δμως και μόνο πού γνρίζω καί τον βλέπω, χωρίς κανέναν Ιδιαίτερο λόγο, μον έρχεται ναντία. Βέβαια, κι αντή ή αίσθηση απο­ στροφής δέν είναι καινούργια. Χρονολογείται άπ' τή νύ­ χτα τον γάμου μας, τό βράδν πού πλάγιασα μαζί τον γιά πρώτη φορά. Μέχρι σήμερα θνμάμαι ακόμη ολο­ κάθαρα τήν ανατριχίλα πού ένιωσα δταν, τή νύχτα τον γαμήλιον ταξιδιού μας, σέ κείνο τό μακρινό παρελ­ θόν, μπήκα στο κρεβάτι κι εκείνος έβγαλε τά μνωπικά γναλιά άπ' τό πρόσωπο τον. Οι άνθρωποι πού φοράνε γναλιά δταν τά βγάλονν εχονν πάντα γενικά κάτι παράξενο στο πρόσωπο, τό πρόσωπο τον συζύ­ γου μου δμως αίφνης απέκτησε κάτι τό κέρινο, όπως τό πρόσωπο ενός νεκρού. Ό άντρας μου τότε πλη­ σίασε εκείνο τό πρόσωπο πολύ κοντά μου, και μέ κοίταζε μές στά μάτια σαν νά προσπαθούσε νά σκάψει [ 2

4

]

τήν ψνχή μου. Κι έγώ μέ μάτια πον τρεμόπαιζαν τον κοίταξα, θέλοντας και μή, καταπρόσωπο, μέ αποτέ­ λεσμα ή λεπτομερής ύφη τον δέρματος, Ομοια σέ στιλ­ πνότατα μέ άλονμίνιο, νά μέ κάνει γι ακόμα μιά φορά νά ριγήσω. Στή διάρκεια της μέρας δέν τό εϊχα πα­ ρατηρήσει, στο κάτω δμως μέρος της μύτης τον και γύρω άπ' τά χείλη έβγαινε ένα ελαφρό τρίχωμα, κι αυτό εϊχε πάλι κάτι τό δυσοίωνο. "Ισως νά 'φταιγε πού ήταν ή πρώτη φορά πού έβλεπα τό πρόσωπο ενός Άντρα άπό τόσο κοντά, αλλά έκτοτε ακόμη και μέχρι σή­ μερα δταν κοιτάξω τό πρόσωπο τοϋ συζύγου μου γιά πολλή ώρα σέ φωτεινό περιβάλλον, μέ πιάνει εκείνο τό ϊδιο αίσθημα ανατριχίλας. Γι' αυτό προσπαθώ νά μή βλέπω τό πρόσωπο του, και στο κρεβάτι θέλω νά είναι κλειστά τά φώτα, αλλά τότε ακριβώς δ άντρας μου θέλει τό δωμάτιο φωτισμένο. Και στή συνέχεια θέλει νά περνάει τό στόμα του, άν είναι δννατόν, και στήν παραμικρή πτνχή τοϋ κορμιού μον. (Σπάνια εν­ δίδω σέ τέτοιες απαιτήσεις κάί μόνο στο θέμα τών ποδιών υποχωρώ και τοϋ τά δείχνω, επειδή τό αξιώ­ νει μέ τέτοια τεράστια επιμονή ώστε νά μοϋ είναι αδύνατο νά τό αποφύγω.) Δέν έχω γνωρίσει Άλλονς άντρες έξω άπό τό σνζνγό μον, αναρωτιέμαι δμως άν δλοι τονς γενικά είναι τό ϊδιο πιεστικοί. Είναι άρα­ γε αυτά τά χυδαία, αποκρουστικά και χωρίς νόημα παιχνίδια μέσα στις ερωτικές συνήθειες δλων τών αρ­ σενικών; . . . [ 2

5

]

7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

. . .Σήμερα ήρθε πρωτοχρονιάτικη επίσκεψη ό Κιμούρα. Είχα μόλις αρχίσει νά διαβάζω τό "Ιερό του Φώκνερ καί ξαναγύρισα στο γραφείο μου Οχι πολύ αρ­ γότερα μετά τά αμοιβαία χρόνια πολλά. Ό Κιμούρα κουβέντιασε μέ τή γυναίκα μου καί τήν Τοσίκο γιά λίγο στο σαλόνι καί γύρω στις τρεις βγήκαν οι τρεις τους λέγοντας πώς πάνε νά δουν τή Σαμπρίνα. "Υστε­ ρα επέστρεψε πάλι μαζί τους στις έξι, έφαγε έδώ καί έφυγε λίγο μετά τις εννιά, ώρα μέχρι τήν οποία κα­ θίσαμε όλοι κουβεντιάζοντας. Στό τραπέζι, πλήν τής Τοσίκο, οί υπόλοιποι ήπιαμε άπό κάμποσο μπράντυ. Ή Ίκοΰκο σάν νά πίνει λίγο παραπάνω τελευταία. Έγώ είμαι πού τής έμαθα τό αλκοόλ, εξαρχής Ομως είχε κάπως τή φτιαξιά του πότη. Μέ λίγη ενθάρ­ ρυνση μπορεί νά πιει οποιαδήποτε ποσότητα χωρίς νά τής φαίνεται. "Οτι μεθάει μεθάει βέβαια, άλλά εί­ ναι μεθύσι κρυφό πού δέν εκδηλώνεται πρός τά έξω παρά παλινδρομεί μέσα της κι έτσι μπορεί νά τό αν­ τέχει απεριόριστα, σέ σημείο πού πολλοί νά μήν τό παίρνουν κάν μυρωδιά. Απόψε ό Κιμούρα τής έδωσε πάνω άπό δύο ποτήρια σέρρυ. Ή γυναίκα μου χλό­ μιασε κάπως άλλά δέν έδειξε σημάδια μέθης. Αντί­ θετα έγώ κι ό Κιμούρα γίναμε κατακόκκινοι. *0 Κι­ μούρα δέν είναι τόσο γερό ποτήρι. Μάλλον χειρότερος άπ' τή γυναίκα μου. Ηταν Ομως άραγε απόψε ή πρω­ Τ

ί

26 ]

τη φορά πού εκείνη άφησε κάποιον άλλο άντρα έκτος άπό μένα νά τής προσφέρει ποτό; Ό Κιμούρα αρχικά τό είχε προσφέρει στήν Τοσίκο, άλλά αύτη αρνήθηκε: «Έγώ δέν θέλω, γιατί δέν πίνετε μέ τή μαμά; » Έδώ καί λίγο καιρό αισθάνομαι πώς ή Τοσίκο αποφεύγει τόν Κιμούρα, καί αναρωτιέμαι άν δέν είναι επειδή έχει περιπέσει στήν αντίληψη της ότι αυτός δείχνει κάποια αισθήματα τρυφερότητας περισσότερο πρός τή μητέρα της παρά πρός τήν ίδια. Προσπάθησα νά απο­ μακρύνω τέτοιες ιδέες, σκεπτόμενος πώς κλωθογυρίζουν στο μυαλό μου άπό ζήλια, Ομως, μήπως τελικά έχω δίκιο; Ή γυναίκα μου, ή οποία συνήθως είναι ψυχρή πρός τούς ξένους καί ιδιαίτερα επιφυλακτική στις συναναστροφές της μέ άντρες επισκέπτες, μέ τόν Κιμούρα δείχνει οικειότητα. Μολονότι ούτε μιά φορά μέχρι σήμερα δέν έχει ειπωθεί ούτε άπό τήν Τοσίκο ή τή γυναίκα μου ούτε δμως κι άπό μένα, είναι γε­ γονός δτι ό Κιμούρα μοιάζει μέ τόν Τζαίημς Στιούαρτ. Κι έγώ ξέρω πώς στή γυναίκα μου αρέσει ό Τζαίημς Στιούαρτ. (Μου φαίνεται πώς, άν καί δέν μου τό έχει πει ποτέ, παρακολουθεί ανελλιπώς δλες του τις ται­ νίες.) Βέβαια ή γυναίκα μου έχει συσφίξει τούς δε­ σμούς μέ τόν Κιμούρα γιατί έγώ αρχικά σκέφτηκα πώς μπορεί νά είναι κατάλληλος υποψήφιος γιά τήν Τοσίκο, καί μ' αυτή τή συλλογιστική τής ανέθεσα νά τόν αφήνει νά μπαινοβγαίνει στο σπίτι μας καί μέ τρόπο νά παρακολουθεί τή σχέση τών δυό τους. [ 2

7

]

Μου φαίνεται όμως πώς ή Τοσίκο δέν έχει τό παρα­ μικρό ενδιαφέρον γι' αυτή τή γαμήλια προοπτική. Κά­ νει δ,τι είναι στο χέρι της γιά νά μή μένουν ποτέ μόνοι μέ τόν Κιμούρα καί σχεδόν πάντοτε κουβεντιά­ ζουν καί οί τρεις μαζί μέ τήν Ίκούκο στό σαλόνι καί ακόμη κι δταν είναι νά πάνε σινεμά προσκαλούν οπωσ­ δήποτε καί τή μητέρα της νά πάει μαζί τους. Τής έ'χω πει επανειλημμένα δτι είναι κακό πού πάει πάν­ τοτε μαζί τους καί πώς δέν θά έβλαπτε νά τούς άφηνε καί μόνους γιά λίγο, άλλά εκείνη διαφωνεί ισχυριζό­ μενη δτι είναι καθήκον της σάν μητέρα νά έχει τήν επίβλεψη. "Οταν τής λέω « οί τρόποι σου είναι οπι­ σθοδρομικοί, θά ήταν καλύτερα νά τούς εμπιστεύε­ σαι )), απαντάει « κι έγώ έτσι νομίζω, ή Τοσίκο δ­ μως θέλει νά πηγαίνω μαζί τους ». Ά ν δμως είναι έτσι, δέν τό κάνει τάχα ή Τοσίκο γιατί τελικά ό Κι­ μούρα αρέσει στή μητέρα της κι Οχι στήν ίδια, ανα­ λαμβάνοντας έτσι πρός χάριν τής γυναίκας μου τά βάρη της μεσάζουσας; Τολμώ νά πώ πώς δέν μπορώ νά μήν αισθάνομαι δτι ανάμεσα στή γυναίκα μου καί τήν Τοσίκο υπάρχει μιά σιωπηλή συνωμοσία. Ή γυ­ ναίκα μου μπορεί νά μήν έχει ακόμα συνείδηση τοϋ πράγματος, καί ίσως ή πρόθεση της νά είναι ή επί­ βλεψη τών δύο νέων, χωρίς στήν πραγματικότητα νά φαντάζεται δτι είναι ή ίδια ερωτευμένη μέ τόν Κι­ μούρα. . . [ 28 ]

8 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

'Εχθές τό βράδυ μέθυσα κι εγώ άλλα ό σύζυγος μου ήταν ακόμη χειρότερα. Μέ πίεσε κατ εξακολούθηση νά τον φιλήσω τά βλέφαρα, πράγμα στό όποιο δέν είχε ιδιαίτερα επιμείνει τελευταία. Κι εγώ στήν κα­ τάσταση πού ήμονν άπ τό μπράντν ξέφνγα άπ τήν πεπατημένη και μισοζαλισμένη υπέκυψα στις απαιτή­ σεις του. "Ολα θά ήταν εντάξει αν μέ τήν ευκαιρία τοϋ φιλήματος δέν έβλεπα τυχαία αυτό πού δέν έπρε­ πε κατά κανέναν τρόπο νά δώ — τό πρόσωπο του χω­ ρίς τά γυαλιά. "Οταν τοϋ φιλάω τά βλέφαρα φροντίζω νά έχω πάντοτε τά μάτια μου κλειστά, εχθές τό βρά­ δυ δμως τά άνοιξα τελικά κατά τή διάρκεια. 'Εκείνο τό δέρμα άπό αλουμίνιο, γιγαντιαίο σαν σέ κοντινή προβολή σινεμασκόπ, πετάχτηκε μπροστά στά μάτια μον. Ανατρίχιασα. Αισθάνθηκα τό πρόσωπο μον νά χλομιάζει. Ευτυχώς δμως έβαλε γρήγορα τά γυαλιά του γιά νά μπορέσει νά εξετάσει διεξοδικά τό κορμί μου άπ' τήν κορφή ώς τά νύχια, δπως τό συνηθίζει. . . Σιωπηλά έγώ έσβησα τό φώς πού είναι δίπλα στό κρεβάτι. Ό άντρας μον άπλωσε τό χέρι τον και προσ­ πάθησε νά γνρίσει τό διακόπτη, έσπρωξα δμως τή λάμπα προς τά πέρα. «"Ελα αγάπη μον, άσε με νά σέ δώ άλλη μιά φορά. Σέ παρακαλώ αγάπη μον. . . )) Και έψαξε τή λάμπα μες στό σκοτάδι, αλλά μή βρί[ 2

9

]

σκοντάς την τελικά παραιτήθηκε. . . Συνεύρεση τόσης διαρκείας εϊχε πολύ καιρό νά συμβεί. . . Άπό τή μιά τρέφω μιά έντονη απέχθεια γιά τόν άντρα μου, τήν ϊδια στιγμή δμως εξίσου έντονα τόν αγαπώ. Είναι αλήθεια πώς δέν ταιριάζουμε ερωτικά, αυτό δμως δέν σημαίνει καθόλου πώς θά 'θελα ν' αγα­ πήσω κάποιον άλλον άντρα. Είμαι άπό γεννησιμιοΰ μου εμποτισμένη άπ' τις παλιές ιδέες περί αρετής, καί δέν θά μπορούσα νά πάω ενάντια στις επιθυμίες του. "Αν καί δέν ξέρω διόλου τί νά κάνω μέ τις έμμονες καί τά ανώμαλα χάδια του, ή παθιασμένη αγάπη του γιά μένα είναι τόσο φανερή ώστε νομίζω πώς είναι ανεπίτρεπτο νά μήν τοϋ τήν ανταποδίδω. "Αχ, άν είχε λίγη άπ' τήν παλιά του δύναμη... Πώς στήν ευχή έγινε κι έχασε έτσι τό σφρίγος του;. .. *Αν τόν ακού­ σει κανείς θά νομίσει δτι αυτό πού φταίει είναι πώς έγώ είμαι υπερβολικά λάγνα, πώς τόν δελεάζω μέ αποτέλεσμα νά χάνει κάθε έλεγχο" πώς τάχα οί γυ­ ναίκες είναι ανεξάντλητες σ' αυτόν τόν τομέα, 6 άντρας δμως δουλεύει μέ τό μυαλό τον, γι αυτό καί σύντομα τό κορμί του πρέπει νά δίνει λογαριασμό γιά τέτοιου εί­ δους υπερβολές. Μέ κάνει νά ντρέπομαι δταν μιλάει έτσι άλλά σίγουρα θά πρέπει νά καταλαβαίνει δτι οι αισθη­ σιακές μου ανάγκες οφείλονται στή φυσική μον ίδιοσνστασία καί πώς αυτό είναι κάτι γιά τό όποιο δέν μπορώ ούτε έγώ ή ϊδια νά κάνω τίποτε. *Αν ό άντρας μου μ' αγαπάει ειλικρινά, τότε θά πρέπει νά βρει κάί 3ο ]

ποιο τρόπο νά μέ ικανοποιεί. Θά 'θελα μόνο επιτέλους νά θυμάται πώς δέν αντέχω αυτά τά ανώφελα βρό­ μικα αστεία του και πώς γιά μένα αυτού τοϋ είδους τά παιχνίδια δέν βοηθάνε καθόλου, αντίθετα, τό μόνο πού κάνουν είναι νά μοϋ καταστρέφουν τή διάθεση, δεδομένου δτι είναι στή φύση μου νά παραμένω προσ­ κολλημένη στις παλαιές άξιες και κατά συνέπεια μ' αρέσει νά εκτελώ τήν πράξη σιωπηλά στή μέση μιας απομονωμένης σκοτεινής κρεβατοκάμαρας, θαμ­ μένη κάτω άπό βαριά παπλώματα. Δέν υπάρχει με­ γαλύτερη δυστυχία γιά ένα ζευγάρι άπ' τό νά διίσταν­ ται τά γούστα τους σέ τέτοιο άθλιο σημείο" ποιό στρα­ τήγημα τάχα θά ήταν ικανό νά τούς κάνει νά βρουν κάποια αμοιβαία κατανόηση;. . . 13 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

. . . Ό Κιμούρα ήρθε γύρω στις τέσσερις και μισή. Είπε πώς μας φέρνει αύγοτάραχο κέφαλου πού του έστειλαν οί δικοί του άπ' τήν επαρχία καί μετά αφού κουβέντιασαν οί τρεις τους έπί περίπου μία ώρα, τή στιγμή πού ετοιμαζόταν νά φύγει, κατέβηκα έγώ άπό πάνω καί του πρότεινα νά μείνει γιά φαγητό. Ό Κι­ μούρα δέχτηκε δίχως τόν παραμικρό δισταγμό καί στρογγυλοκάθισε ευχαριστώντας με. "Οσο ετοιμαζό­ ταν τό φαγητό έγώ ανέβηκα πάλι στον δεύτερο ορο­ ί

3ΐ ]

φο καί ή Τοσίκο ανέλαβε μόνη τά τής κουζίνας* ή γυ­ ναίκα μου παρέμεινε στο σαλόνι. Τό δείπνο συνίστατο μόνο σέ ό,τι υπήρχε ήδη έτοιμο στο σπίτι, καί γιά ορεκτικό χρησίμευσαν τό μόλις άφιχθέν αύγοτάραχο του κέφαλου καί σούσι κυπρίνου, πού ή γυναίκα μου είχε αγοράσει εχθές στήν αγορά του Νίσικι. Δέν αρ­ γήσαμε νά βγάλουμε καί τό μπράντυ. Στή γυναίκα μου δέν αρέσουν οί γλυκές γεύσεις, προτιμάει αυτές πού πηγαίνουν στους πότες* όλως ιδιαιτέρως τό σούσι κυπρίνου. Έγώ, παρ' όλα τά εύκολα γούστα μου, δέν αγαπάω ιδιαίτερα τό σούσι του κυπρίνου. Στο σπίτι μας έκτος άπ' τή γυναίκα μου κανείς δέν τό τρώει. Ακόμη καί ό Κιμούρα πού είναι άπ' τό Ναγκασάκι καί του αρέσει τό αύγοτάραχο άπό κέφαλο, έκανε πίσω στο θέμα του κυπρίνου. Δέν θά πρέπει αυτός πού ποτέ του δέν είχε φέρει κάποιο δώρο, νά είχε εξαρχής ώς απώτερο σκοπό νά τόν κρατήσουμε νά φάει τό βράδυ μαζί μας; Δέν μπορώ νά τόν ψυχολογήσω ακόμα πολύ καλά. Γιά ποιά αισθάνεται τελικά έλξη, τήν Ίκοΰκο ή τήν Τοσίκο; Ά ν ήμουν έγώ ό Κιμούρα κι έπρεπε 1

2

1. Ή μέτρηση τών ορόφων στήν ιαπωνική κατοικία είναι διαφορετική άπ' τή δική μας. Οί μονοκατοικίες έχουν πάντα ισόγειο καί πρώτο, ό όποιος δμως λέγεται δεύτερος επειδή τό ισόγειο υπολογίζεται ώς πρώτος. 2. Σούσι: έ'να άπό τά βασικότερα ιαπωνικά πιάτα. Είναι ώμο ψάρι κομμένο σέ παραλληλόγραμμο πού σερβίρεται μέ λίγο ρύζι τυλιγμένο μέ ξερά φύκια. [ 32 ]

νά πώ ποια μέ τραβάει πιο πολύ, παρ' δλα της τά χρόνια, θά διάλεγα σίγουρα τή μητέρα. "Ομως γιά τόν Κιμούρα δέν μπορώ νά πώ τίποτα. "Ισως ό τελικός του σκοπός, παρά τις ενδείξεις, νά είναι ή Τοσίκο. Κι επειδή εκείνη δείχνει τόσο αδιάφορη στήν ιδέα αυ­ τού του γάμου, δέν προσπαθεί τάχα νά τήν επηρεάσει μέσω τής μητέρας της, αποκτώντας κατ' αρχάς τήν εύνοια αυτής τής τελευταίας; Ποιες είναι δμως οί δικές μου επιδιώξεις μέσα σ' Ολα αυτά; Μέ ποιά πρό­ θεση κράτησα καί απόψε τόν Κιμούρα γιά φαγητό; Αλλόκοτη νοοτροπία κι αυτή ή δική μου. Τις προ­ άλλες, τό βράδυ τής εβδόμης, είχα ήδη αισθανθεί μιά αμυδρή ζήλια γιά τόν Κιμούρα (ίσως οχι καί τόσο αμυδρή τελικά). Μπά, λέω ψέματα, δλα είχαν ήδη αρ­ χίσει πριν άπό τό τέλος τοϋ προηγούμενου χρόνου. Καί δέν θά μπορούσα νά πώ δτι άπό μιά μεριά κάπου μέσα μου ευχαριστήθηκα μυστικά αυτήν τή ζήλια; Ή αλή­ θεια είναι δτι τό αίσθημα τής ζήλιας μου προκαλεί διέγερση. Καί κατ' αυτήν τήν έννοια ή ζήλια μου εί­ ναι αναγκαία καί απολαυστική. Εκείνο τό βράδυ, χά­ ρις στή ζήλια μου γιά τόν Κιμούρα, κατάφερα νά ικανοποιήσω τή γυναίκα μου. Στο έξης γιά τήν ικα­ νοποιητική συνέχιση τής σεξουαλικής μας ζωής ώς ζευγαριού ξέρω πώς δέν πρέπει νά στερηθούμε τήν ύπαρξη αυτού του διεγερτικού φαρμάκου πού ακούει στο όνομα Κιμούρα. Θέλω δμως νά επιστήσω τήν προσοχή τής γυναίκας μου, άν καί πιστεύω δτι δέν [ 33 ]

χρειάζεται καν νά τό πώ, νά μήν ξεπεράσει τά δρια χρησιμοποίησης αύτοΰ του φαρμάκου. *Ας φτάσει καί σέ σημεία ακραία. Μάλιστα δσο πιο ακραία τόσο τό καλύτερο. Θέλω νά μέ κάνει νά ζηλέψω μέχρι παρα­ φροσύνης. Μέχρι τοΰ σημείου ν' αρχίσει νά μου βάζει σοβαρά τήν υποψία δτι μπορεί καί νά 'χει ξεπεράσει τά δρια. Μέχρις έκει εύχομαι νά φτάσει. Θέλω νά καταλάβει δμως, μολονότι αυτό πού της ζητάω είναι πολύ τολμηρό καί δύσκολο γι' αυτήν, δτι βάζοντας τά δυνατά της νά μ' ερεθίζει μ' αυτόν τόν τρόπο, ή διέγερση πού θά μου χαρίσει θά προορίζεται αποκλει­ στικά γιά τή δική της ευτυχία.

17 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

. . . Ο Κιμούρα δέν έχει ξανάρθει άπό τότε, έγώ δμως καί ή γυναίκα μου πίνουμε μπράντυ κάθε βράδυ. Ή γυναίκα μου μέ λίγο σπρώξιμο καταναλώνει διόλου ευκαταφρόνητες ποσότητες. Μ' αρέσει νά τήν παρακο­ λουθώ νά κάνει τά πάντα γιά νά κρύψει τό μεθύσι της καί νά παραμένει ψυχρή καί μέ ώχρό πρόσωπο. Αποχτάει σέ τέτοιες στιγμές κάτι τό απέραντα αι­ σθησιακό. Θέλω νά τή μεθάω μέ τόν απώτερο σκοπό νά τήν πηγαίνω τελικά στό κρεβάτι, γιατί δμως κι αυτή νά μή βοηθάει καθόλου; "Οσο μεθάει τόσο πεισμώνει, καί στό τέλος δέν μ' αφήνει κάν ν' αγγίξω τά πόδια ι

[ 34 1

της. Ξέρει δμως νά απαιτεί ακριβώς αυτό πού ή ϊδια επιθυμεί. . . 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

. . ."Ολη μέρα σήμερα πονάει τό κεφάλι μον. Δέν θά μπορούσα ακριβώς νά Ισχνριστώ πώς είναι τά μεθεόρτια τον χθεσινοβραδινού μεθυσιοϋ, εντούτοις φαίνεται πώς χθες τό παράκανα λιγάκι. . . Ό κύριος Κιμούρα ανησυχεί γιά τό δτι έχω βαθμιαία αυξήσει τις ποσό­ τητες τοϋ μπράντυ μου. Τελευταία δέν μοϋ βάζει πάνω άπό δύο ποτά: «Αρκετά δέν είναι; )), μοϋ λέει προσ­ παθώντας νά μοϋ βάλει κάποιο φραγμό. Τοϋ συζύ­ γου μου, αντίθετα, τοϋ αρέσει νά μέ κάνει νά πίνω ακόμη πιο πολύ άπό πριν. Φαίνεται πώς σκοπεύει νά μοϋ δίνει νά πίνω απεριόριστα ξέροντας πόσο δύσκολο μοϋ είναι νά αρνηθώ δταν μοϋ τό προσφέρουν. "Εχω δμως φτάσει πιά στά δριά μου. Δέν έχω έρθει ακόμα στο σημείο νά παρεκτραπώ ούτε μία φορά παρουσία τοϋ άντρα μου και τοϋ κυρίου Κιμούρα, πληρώνω δμως μετά ακριβά τό ποτό και τήν προσπάθεια νά κρύβω τό μεθύσι μου. Δέν θά έβλαπτε νά είμαι πιο προσε­ κτική. . . 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

. . . Απόψε ή γυναίκα μου έχασε ξαφνικά τις αισθήσεις [ 35 ]

της. Είχε έρθει, ό Κιμούρα καί ενώ καθόμασταν καί οί τέσσερις γύρω άπ' τό τραπέζι, εκείνη σηκώθηκε καί κάπου πήγε* επειδή αργούσε νά γυρίσει, ό Κι­ μούρα εϊπε: « Τί νά συμβαίνει άραγε;» «"Ε, τώρα θά γυρίσει », είπα έγώ, ξέροντας πώς συχνά δταν ή γυναίκα μου πίνει παραπάνω σηκώνεται καί βρίσκει καταφύγιο στήν τουαλέτα* επειδή δμως αργούσε πολύ, ό Κιμούρα ανησύχησε καί πήγε νά τή βρει. "Υστερα άπό λίγο φώναξε τήν Τοσίκο άπ' τό διάδρομο. « Δε­ σποινίς, έρχεστε λίγο; Νομίζω πώς κάτι πρέπει νά συμβαίνει ». Ή Τοσίκο είχε κι απόψε αποσυρθεί στο δωμάτιο της άφοΰ τελείωσε βιαστικά τό φαγητό της. « Είναι παράξενο, δέν βρίσκω τήν κυρία πουθενά στο σπίτι », τής είπε* ή Τοσίκο έσπρωξε τήν πόρτα τοΰ μπάνιου καί βρήκε τή γυναίκα μου μές στο νερό μέ τά δύο χέρια στήν άκρη τής μπανιέρας καί τό κεφάλι της πάνω τους νά κοιμάται. « Μαμά, μήν κοιμάσαι εδώ μέσα », τής είπε, άλλά δέν πήρε απάντηση. « Κύ­ ριε καθηγητά, συμβαίνει κάτι τρομερό », μέ πληροφό­ ρησε ξεπνοϊσμένος ό Κιμούρα. Κατέβηκα στο μπάνιο καί πήρα τό σφυγμό της. Ηταν αδύναμος, μέ πάνω άπό ενενήντα, σχεδόν εκατό χτύπους τό λεπτό. Γδύ­ θηκα, μπήκα στήν μπανιέρα, σήκωσα τή γυναίκα μου αγκαλιά καί πήγα καί τήν ξάπλωσα στο ξύλινο πά­ τωμα δίπλα. Ή Τοσίκο, άφοΰ τύλιξε τό κορμί τής μητέρας της μέ μιά μεγάλη πετσέτα λουτρού, κατευ­ θύνθηκε στήν κρεβατοκάμαρα λέγοντας « έν πάση πε­ ν

ι 36

]

ριπτώσει, άς τήν πάμε στο κρεβάτι. ». Ό Κιμούρα, χω­ ρίς νά ξέρει καλά καλά τί νά κάνει, μπαινόβγαινε στο μπάνιο νευρικά μέχρι πού τοΰ είπα: «"Ελα νά δώσεις καί σύ ένα χέρι βοηθείας ». Χαλάρωσε τότε καί μπήκε χωρίς τόν παραμικρό δισταγμό. Λέγοντας του « βοή­ θησε με σέ παρακαλώ, γιατί άν δέν τή σκουπίσουμε γρήγορα θά κρυολογήσει », αρχίσαμε κι οί δύο νά σκου­ πίζουμε τό βρεγμένο κορμί μέ μιά στεγνή πετσέτα. (Ακόμη καί σέ μιά τέτοια στιγμή δέν είχα ξεχάσει ή ΧΡή* ) " Κιμούρα. Τοΰ έ'δωσα τό πάνω μέ­ ρος τοΰ σώματος κι έγώ ανέλαβα τό κάτω. Σκούπισα μέχρι καί ανάμεσα στά δάχτυλα τών ποδιών της καί είπα προστακτικά στον Κιμούρα νά κάνει τό ίδιο ανά­ μεσα στά δάχτυλα τών χεριών. Παράλληλα παρατη­ ρούσα μέ αδιάσπαστη προσοχή τις κινήσεις καί τήν έκφραση τοΰ προσώπου του.) Ή Τοσίκο έφερε τή νυχτικιά, άλλά όταν είδε τόν Κιμούρα νά βοηθάει εξα­ φανίστηκε αμέσως πάλι λέγοντας « πάω νά ετοιμάσω μιά θερμοφόρα )). Έ γ ώ κι ό Κιμούρα φορέσαμε στήν Ίκοΰκο τή νυχτικιά της καί τή μεταφέραμε στήν κρεβατοκάμαρα. « Δέν θά 'ταν καλύτερα νά μήν τής βάζαμε θερμοφόρα, γιά τό ενδεχόμενο νά είναι εγκε­ φαλική αναιμία; », είπε ό Κιμούρα. Γιά λίγο συζη­ τήσαμε οί τρεις μας τό κατά πόσον είχε νόημα νά κα­ λέσουμε γιατρό. Δέν είχα αντίρρηση γιά τό γιατρό Κοντάμα, άν καί δέν μοΰ άρεσε ή ιδέα νά δει ακόμα κι αυτός τή γυναίκα μου σ' αυτή τήν άσχημη κατάτ

(<

77 ) }

του

[ 37 ]

στάση. Τελικά δμως τόν κάλεσα επειδή ή γυναίκα μου υποφέρει εν γένει άπό αδυναμία στήν καρδιά της. Επιβεβαιώθηκε ή εκδοχή τής εγκεφαλικής αναιμίας καί ό γιατρός Κοντάμα έφυγε άφοΰ τής έκανε μιά ένεση καμφοράς καί μας διαβεβαίωσε δτι δέν υπήρχε λόγος ανησυχίας. Ή ώρα ήταν δύο τά μεσάνυχτα.

29 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

Θυμάμαι πώς χθες τό βράδυ ήπια παραπάνω και επειδή αισθάνθηκα άσχημα πήγα στήν τουαλέτα, άλλά τίποτε περισσότερο. "Επειτα μπορώ ακόμη αμυδρά νά θυμη­ θώ πώς πήγα νά κάνω μπάνιο κι έκεϊ λιποθύμησα. Γιά τά μετέπειτα δέν είμαι καθόλου σίγουρη. "Οταν άνοιξα τά μάτια μου τά ξημερώματα είδα πώς κοι­ μόμουν στό κρεβάτι μου δπου προφανώς κάποιος μέ είχε μεταφέρει. Σήμερα δλη μέρα τό κεφάλι μου ήταν τόσο βαρύ πού δέν εϊχα τή δύναμη νά σηκωθώ άπ' τό κρεβάτι. Νόμιζα πώς ξυπνάω άλλά πάλι αμέσως βυ­ θιζόμουν σέ δνειρα' δλη μέρα εϊμαι μισοναρκωμένη. Εϊναι βράδυ καί, μιας και έχω κάπως επανακτήσει τή διάθεση μου, γράφω αυτά τά λίγα μετά δυσκο­ λίας στό ημερολόγιο. Και τώρα σκοπεύω νά πάω πάλι αμέσως γιά ύπνο.

[ 38 ]

29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

Ή γυναίκα μου φαίνεται, σαν νά μήν έχει καθόλου ξυπνήσει ύστερα άπό τά χθεσινοβραδινά. Ηταν περί­ που μεσάνυχτα δταν μαζί μέ τόν Κιμούρα τή μετα­ φέραμε άπ' τό λουτρό στήν κρεβατοκάμαρα, δωδεκάμισι δταν κάλεσα τόν γιατρό Κοντάμα καί δύο περί­ που σήμερα τό πρωί δταν αυτός ό τελευταίος έ'φυγε. Τήν ώρα πού τόν συνόδευσα στήν πόρτα, κοίταξα έξω καί είδα πώς ήταν μιά όμορφη ξάστερη βραδιά άλλά εξαιρετικά παγωμένη. Πριν πέσουμε γιά ύπνο βάζου­ με πάντα στή σόμπα της κρεβατοκάμαρας μιά δόση κάρβουνο κι αυτό γενικά αρκεί γιά νά κρατήσει κά­ ποια ζέστη, εχθές δμως, επειδή ό Κιμούρα θεώρη­ σε δτι έπρεπε νά 'χουμε υψηλότερη θερμοκρασία, τόν έβαλα νά ρίξει πιο μεγάλη ποσότητα. « Καί τώρα θά μοΰ επιτρέψετε νά φύγω. Περαστικά της », είπε κατόπιν, άλλά βέβαια δέν μπορούσα νά τόν αφήσω νά φύγει τέτοια ώρα. « Γιατί δέν μένεις νά κοιμηθείς στό σαλόνι; Υπάρχει μέρος », τοΰ είπα, άλλά αυτός απάντησε πώς δέν υπήρχε λόγος νά μας ανησυχήσει μιας καί έξαλλου δέν έμενε πολύ μακριά. Άφοΰ με­ ταφέραμε την Ίκοΰκο στά χέρια, στάθηκε γιά λίγο μέ κάποια νευρικότητα Ορθιος στήν κρεβατοκάμαρα (ανάμεσα στό κρεβάτι μου καί στό δικό της' δέν υπήρ­ χε άλλη καρέκλα έκτος άπ' αυτήν δπου καθόμουν έγώ). Τώρα συνειδητοποιώ δτι ή Τοσίκο, μέ τό πού μπήκε Τ

[ 39 ]

στο δωμάτιο ό Κιμούρα, αποχώρησε, κι άπό εκείνη τη στιγμή δέν τήν ξαναείδαμε. Ό Κιμούρα επέμενε μέχρις έσχατων νά φύγει λέγοντας « ά, οχι, δχι, δέν υπάρχει θέμα, δέν υπάρχει θέμα », κι έφυγε πράγματι στό τέλος βιαστικά. Γιά νά είμαι ειλικρινής, στήν πραγματικότητα αυτό ήλπιζα κι έγώ. "Ηδη άπό κάμ­ ποση ώρα ένα σχέδιο είχε αρχίσει νά παίρνει υπό­ σταση στό μυαλό μου καί παρακαλούσα άπό μέσα μου νά φύγει ό Κιμούρα. Άφοΰ βεβαιώθηκα πώς εκείνος είχε φύγει οριστικά καί πώς δέν υπήρχε φόβος νά εμφανιστεί ή Τοσίκο, πλησίασα τό κρεβάτι τής γυ­ ναίκας μου καί τής έπιασα τό σφυγμό. Φαίνεται πώς ή καμφορά τήν είχε πιάσει, γιατί ό σφυγμός της ήταν κανονικός. Ά π ' δ,τι μπορούσα νά καταλάβω έ'μοιαζε νά έχει πέσει σέ βαθύ ύπνο. *Αν καί έχω τήν υποψία δτι μπορεί στήν πραγματικότητα νά προσποιούνταν δτι κοιμάται, πράγμα πού θά ήταν συνεπές μέ τήν ψυχο­ σύνθεση της. Σκέφτηκα δμως πώς ακόμη κι αν προσ­ ποιείται τόν ύπνο, αυτό δέν επρόκειτο νά μέ εμποδί­ σει. Κατ* αρχάς δυνάμωσα τή φωτιά στή σόμπα ακό­ μα περισσότερο, μέχρι πού οί φλόγες άρχισαν νά βγά­ ζουν κάτι σάν άναρθρο βουητό. "Υστερα τράβηξα μέ αργές κινήσεις τό μαύρο ύφασμα μέ τό όποιο είχα σκεπάσει τή λάμπα δίπλα στό κρεβάτι καί τό κέντρο του δωματίου φωτίστηκε. "Εσπρωξα μέ αποφασιστι­ κότητα τή λάμπα δίπλα στο κρεβάτι τής γυναίκας μου, μέχρις δτου ολόκληρο τό κορμί της εισχώρησε [ 4ο ]

στό κέντρο ενός δαχτυλιδιού άπό φως. Αισθάνθηκα ξαφνικά τήν καρδιά μου νά χτυπάει μέ βία. Μέ διέ­ γειρε ή προσδοκία νά ξέρω πώς δ,τι γιά τόσο καιρό είχα ονειρευτεί, απόψε μπορούσε νά γίνει πραγματι­ κότητα. "Εφυγα γιά λίγο νυχοπατώντας άπ' τήν κρε­ βατοκάμαρα κι ανέβηκα επάνω στό γραφείο άπ' δπου πήρα τή λάμπα φθορισμού* μετά ξαναγύρισα καί τήν τοποθέτησα πάνω στό κομοδίνο. *Ηταν κάτι πού τό σκεπτόμουν πολύ καιρό. Πέρυσι τό φθινόπωρο είχα αλλάξει τή λάμπα τοΰ γραφείου μου μέ μία φθορισμού κι ό βαθύτερος λόγος ήταν ή προσδοκία δτι στήν πραγ­ ματικότητα κάποια στιγμή θά παρουσιαζόταν ή κα­ τάλληλη ευκαιρία. Τότε ή γυναίκα μου καί ή Τοσίκο είχαν εναντιωθεί μέ τό σκεπτικό δτι ή λάμπα φθορισμοΰ θά δημιουργοΰσε παράσιτα στό ραδιόφωνο, άλλά έγώ είχα αντιτάξει πώς ή Οραση μου έ'χει εξασθενή­ σει καί δυσκολευόμουν στό διάβασμα καί πώς θά ήταν καλύτερα νά άλλαζα τή συνηθισμένη μου λάμπα μέ μία φθορισμού —λόγος ό οποίος δέν ήταν ούτως ή άλλως μακριά άπ' τήν πραγματικότητα—, δμως βέβαια πολύ περισσότερο καιγόμουν άπό τήν επιθυμία νά δώ κάποια μέρα ολόκληρο τό σώμα τής γυναίκας μου γυ­ μνό, αποχρωματισμένο κάτω άπ' τό φώς τής λάμπας φθορισμού. Αυτή ήταν μιά τρελή φαντασίωση πού γεν­ νήθηκε δταν πληροφορήθηκα τήν ύπαρξη μιας τέτοιου είδους λάμπας. . . . . ."Ολα πήγαν κατ' εύχήν. Τής έ'βγαλα γιά άλλη [ 4ΐ 1

μιά φορά δλα τά ροΰχα καί δ,τι είχε πάνω της, τή γύρισα ολόγυμνη ανάσκελα καί τήν ξάπλωσα κάτω άπ' το εκτυφλωτικό λευκό τής λάμπας φθορισμού καί του πορτατίφ. "Υστερα άρχισα νά τήν εξετάζω εξο­ νυχιστικά δπως θά έκανα αν μελετούσα έναν χάρτη. Στήν άρχή, μόλις αντίκρισα το χωρίς ούτε ένα ψεγάδι πεντακάθαρο υπέροχο γυμνό της κορμί, τά έχασα γιά λίγο εντελώς καί έμεινα άφωνος. Γιατί ήταν ή πρώτη φορά πού είχα μιά τέτοια ολοκληρωμένη εικόνα του σχήματος του γυμνού κορμιού της ίδιας μου τής γυ­ ναίκας. Οί περισσότεροι σύζυγοι φαντάζομαι πώς γνω­ ρίζουν λεπτομερώς το σχήμα της σάρκας της γυναί­ κας τους, μέχρι, τολμώ νά πώ, ιδιαιτερότητες δπως αυτή του αριθμού τών γραμμώσεων στις πατούσες τών ποδιών της. Έπί τη ευκαιρία νά πώ πώς ή δι­ κή μου γυναίκα ουδέποτε μέχρι σήμερα μου έχει δεί­ ξει μέ τέτοιο τρόπο το κορμί της. Ασφαλώς τις στιγ­ μές τής συνουσίας έ'χω δει αποσπασματικά διάφορα σημεία της, άλλά αυτό περιορίζεται στό επάνω μισό του σώματος της* στον έρωτα δέν φανερώνει ποτέ παρά μόνον δ,τι είναι απολύτως απαραίτητο. Μόνο μέ τήν άφή τών χεριών μου μπορούσα νά αποκτήσω μιά εικόνα του σχήματος της καί νά φαντάζομαι τήν ύπέρλαμπρη σάρκα της, γι αυτόν τό λόγο λοιπόν ακριβώς έτρεφα πάντα ενδόμυχα τήν επιθυμία νά τή δώ κά­ τασπρη κάτω άπό ένα λευκό φώς* καί τώρα τό απο­ τέλεσμα οχι μόνο δέν διέψευσε τις προσδοκίες μου 5

[ 42 ]

άλλά μάλλον τις ξεπέρασε κατά πολύ. Γιά πρώτη φορά άπ' το γάμο μας είχα τήν ευκαιρία νά δώ μέ τέτοια πληρότητα ολόκληρο τό γυμνό της κορμί. Πάνω άπ' όλα μπόρεσα νά δώ πραγματικά τό άγνωστο κάτω μέρος τοΰ σώματος της σέ κάθε του πτυχή. Γεννημένη τό έτος 44 τοΰ Μέιτζι , δέν έχει τό δυτικόφερτο παρου­ σιαστικό τών σημερινών κοριτσιών. Στά νιάτα της ήταν κολυμβήτρια καί αθλήτρια τοΰ τέννις καί αυτός είναι ό λόγος πού έχει γιά Γιαπωνέζα τής εποχής της συμμετρικό παρουσιαστικό, τά στήθη της δμως καί οί γλουτοί δέν είναι επαρκώς ανεπτυγμένα, τά δέ πό­ δια της, άν καί λεπτοκαμωμένα, γεμάτα χάρη καί μακριά, στις γάμπες στραβώνουν κάπως σάν ομικρον πρός τήν έξω μεριά, καί έτσι είναι δύσκολο ατυχώς νά τά πείς ίσια. Ιδιαίτερα οί αστράγαλοι της προεξέ­ χουν ελαφρώς άκομψα, κι αυτό είναι βέβαια ένα ελάτ­ τωμα, προσωπικά δμως, έγώ άντί τοΰ λεπτοΰ κατά τά δυτικά πρότυπα ποδιοΰ, θυμάμαι μέ νοσταλγία καί αγαπώ πολύ περισσότερο τά καμπυλόγραμμα πόδια τών γυναικών τής παλιάς Ιαπωνίας, τών γυναικών Οπως ή μητέρα μου ή ή θεία μου. Βρίσκω τά ολόισια σάν μπαστούνια πόδια χωρίς χαρακτήρα καί μ' αφή­ νουν αδιάφορο. Ά π ' τά υπερβολικά ανεπτυγμένα στή­ θη καί οπίσθια προτιμώ κάτι σάν τις μόλις ελαφρά κυματιστές γραμμές τής θεότητας τοΰ τέμπλου Τσου1

1. Δηλαδή τό 1 9 1 3 . [ 43 ]

γκούτζι. Οί γραμμές τοϋ κορμιού τής γυναίκας μου τολμώ νά πώ δτι ήταν τελικά περίπου δπως τις εϊχα φανταστεί. Αυτό δμως πού μέ ξεπέρασε ήταν ή κα­ θαρότητα τής επιδερμίδας ολόκληρου τοΰ κορμιοΰ της. Υποθέτω πώς κάθε άνθρωπος θά πρέπει μάλλον νά έχει κάπου στό κορμί του έστω καί μιά απειροελάχιστη κηλίδα — κάποιο ρόδινο ή μελανό σημείο, δμως όσο κι άν έψαξα διεξοδικά σπιθαμή πρός σπιθαμή ολόκλη­ ρο τό κορμί τής γυναίκας μου, δέν μπόρεσα νά βρω τίποτα παρόμοιο. Τή γύρισα μπρούμυτα καί κοίταξα μέχρι καί μέσα στά οπίσθια της, κι ακόμη καί στό άνοιγμα, στό βάθος τής κυματιστής σάρκας τών γλου­ τών της, ή σάρκα ήταν μιας αδιανόητης λευκότητας. . . Πώς μπόρεσε νά φτάσει στήν ηλικία τών σαρανταπέντε έχοντας στό μεταξύ υποστεί καί τή γέννηση ενός παιδιού χωρίς τό δέρμα της νά αποκτήσει τήν παραμικρή ατέλεια ή κηλίδα; Στις δεκαετίες τοΰ γά­ μου μας, μοΰ επιτρεπόταν νά τήν κρατάω καί νά τή χαϊδεύω μόνον μέσα στό σκοτάδι, τώρα δμως πού τό σκέφτομαι είναι μεγάλη ευτυχία τελικά πού μέχρι σή­ μερα δέν είχα δεί ακόμη μέ τά μάτια μου αυτή τή θαυμάσια σάρκα. Ό σύζυγος πού μετά άπό είκοσι χρό1

1. Πρόκειται γιά ένα ξύλινο άγαλμα τοϋ έβδομου αιώνα, τό όποιο αναπαριστά μία πολύ αγαπητή στους Ιάπωνες θεό­ τητα. Βρίσκεται σ' ένα μοναστήρι κοντά στό Χορυούτζι, πε­ ριοχή νότια τής Νάρα. [ 44 1

νια κοινής ζωής ανακαλύπτει έκθαμβος γιά πρώτη φορά τήν ομορφιά τοΰ κορμιού τής γυναίκας του είναι σάν ν' αρχίζει άπ' αυτή τή στιγμή έναν καινούργιο γάμο. "Εχοντας ξεπεράσει τήν περίοδο τής συζυγικής πλή­ ξης, μπορώ τώρα νά λατρέψω τή γυναίκα μου μ' ένα πάθος διπλάσιο άπ' αυτό τοΰ παρελθόντος... Γι' ακόμη μιά φορά γύρισα τό σώμα τής κοιμι­ σμένης μου γυναίκας ανάσκελα. Καταβρόχθισα γιά λίγο μέ τά μάτια τή φιγούρα της βγάζοντας μονάχα βαθεΐς αναστεναγμούς. Αίφνης μοΰ καρφώθηκε στό μυαλό ή ιδέα ότι ή γυναίκα μου δέν κοιμάται πραγματικά άλλά προσποιείται πώς κοιμάται. Στήν άρχή θά πρέπει πραγ­ ματικά νά κοιμόταν άλλά ξύπνησε στό αναμεταξύ. Ξυ­ πνώντας τά 'χασε, τήν έπιασε αηδία καί άπό τήν ντρο­ πή της θά πρέπει νά προσποιήθηκε πώς εϊναι ακόμη κοιμισμένη. "Ετσι σκέφτηκα. "Ισως νά 'ταν μόνο μιά παράνοια τής στιγμής καί νά μή συνέβη τίποτα άπό δλα αυτά, έγώ δμως ήθελα σώνει καί καλά νά τό πι­ στέψω. Ή ιδέα δτι μποροΰσα νά'χω στά χέρια μου καί νά κάνω δ,τι θέλω έτοΰτο τό γυναικείο κορμί, τυλιγμένο σ' αυτό τό λευκό Ομορφο δέρμα σάν νά 'ταν πεθαμένο ένώ ζούσε στήν πραγματικότητα καί είχε πλήρη συνείδηση, μοΰ 'δινε ένα αβάσταχτο αίσθημα υπεροχής. Ά ν δμως κοιμόταν στ' αλήθεια, δέν θά ήταν καλύτερα νά μήν καταγράφω στό ημερολόγιο Ολες τις ακολασίες στις όποιες επιδόθηκα; Δέν υπάρχει σχε­ δόν καμία αμφιβολία πώς ή γυναίκα μου διαβάζει [ 45 ]

κρυφά αυτό τό ημερολόγιο καί μέ τό νά τά γράφω δλα αυτά μπορεί νά τήν κάνω νά σταματήσει τά με­ θύσια. . . Μπά, δέν πιστεύω πώς θά τό 'κανε, γιατί αν σταματήσει, τότε θά είναι σάν νά μου δίνει τήν από­ δειξη δτι τό διαβάζει κρυφά. *Αν δέν τό διαβάζει άπό τήν άλλη, δέν θά μάθει τί τής έκανα ενόσω είχε χάσει τις αισθήσεις της. . . 'Απ' τις τρεις περίπου μετά τά μεσάνυχτα καί γιά καμιά ώρα καί παραπάνω βυθίστηκα ακούραστα στήν απόλαυση τής θέας του γυμνού της κορμιού. Βέβαια δέν περιορίστηκα νά τήν κοιτάζω μόνον έτσι στά βου­ βά. "Ηθελα νά δοκιμάσω μέχρι πού θά τό πήγαινε, άν υποθέσουμε πώς ό ύπνος της ήταν προσποιητός. Ταυ­ τόχρονα ήθελα νά τήν οδηγήσω σέ τέτοια άκρα αμη­ χανία, πού νά μή γίνεται πιά νά σταματήσει νά προσ­ ποιείται τήν κοιμισμένη. "Ετσι έχοντας επιτέλους τό πεδίο ελεύθερο επιδόθηκα ένα προς ένα σέ κάθε είδος ακολασίας πού εκείνη πάντα απεχθανόταν — δλα τά ανορθόδοξα παιχνίδια πού ή ίδια αρέσκεται νά αποκα­ λεί ενοχλητικά, αηδιαστικά καί ντροπιαστικά. Επι­ τέλους μπόρεσα νά πραγματοποιήσω γιά πρώτη φορά τόν κρυφό πόθο πού τόσον καιρό έκρυβα στήν ψυχή μου, ν' απολαύσω μέ τή γλώσσα μου γιά δσο τρα­ βούσε ή ψυχή μου αυτά τά θαυμάσιας ομορφιάς πό­ δια. 'Εκτός άπ' αυτό τής έκανα κι δλα εκείνα τά διά­ φορα άλλα πού άν ήθελα νά μιμηθώ τή δική της τε­ τριμμένη ορολογία, θά ντρεπόμουν αληθινά νά κατα[ 46 1

γράψω εδώ μέσα. Μιά στιγμή, θέλοντας νά δώ ποιά θά είναι ή αντίδραση της, φίλησα τό φύλο της καί τότε ακριβώς, χωρίς νά τό θέλω, τά γυαλιά μου γλί­ στρησαν κι έπεσαν στό πλευρό της. Αντέδρασε μ' ένα αισθητό τίναγμα καί τρεμόπαιξε τά βλέφαρα σάν νά 'χε ξυπνήσει. "Αθελα μου κι έγώ πανικοβλήθηκα καί μ' ένα σάλτο έσβησα τή λάμπα φθορισμού" τό δωμάτιο βυ­ θίστηκε γιά λίγο στό σκοτάδι. "Υστερα τής έδωσα νά πιει ένα λουμινάλ καί μισό κουαντρονόξ, διαλυμένα μέσα σέ χλιαρό νερό πού ετοίμασα προσθέτοντας κρύο στό βραστό νερό πού ήταν πάνω στή σόμπα. Τής τό έδωσα νά τό πιει άπ' τό στόμα μου κι αύτη τό ήπιε μέ τήν έκφραση κάποιου πού ονειρεύεται. (Μιά τέτοια ποσότητα μπορεί ενίοτε καί νά μήν κάνει τίποτα. Έγώ σίγουρα δέν τής τό 'δωσα νά τό πιει μέ τό σκοπό νά τήν κοιμίσω. Τήν έκανα νά τό πιει δίνοντας της ένα καλό πρόσχημα νά συνεχίσει νά προσποιείται τήν κοι­ μισμένη.) Άφοΰ βεβαιώθηκα ότι τήν πήρε ό ύπνος (ή του­ λάχιστον πώς υποκρινόταν δτι κοιμάται), ετοιμά­ στηκα νά πραγματοποιήσω τόν τελικό μου στόχο. Αυτή τή νύχτα, μετά άπό τόσο λεπτομερείς προπα­ ρασκευαστικές ενέργειες κι άπαρεμπόδιστος άπό τή γυναίκα μου, έφτασα τόν πόθο μου σ' ένα ασυνήθι­ στα υψηλό σημείο διέγερσης καί μπόρεσα νά εκτε­ λέσω τήν πράξη μέ τρόπο πού μέ άφησε έκθαμβο καί μένα τόν ίδιο. Αυτή τή νύχτα, άφησα κατά μέ[ 47 ]

ρος τόν φοβισμένο μου εαυτό, καί χωρίς τις συνη­ θισμένες αναστολές μπόρεσα νά δαμάσω τή λαγνεία τής γυναίκας μου μέ ανάλογο σθένος. Σκέφτηκα πώς άπό δώ καί μπρος θά 'πρεπε νά τή φέρνω όσο γί­ νεται πιο συχνά σ' έναν παροξυσμό μέθης. Ειρή­ σθω έν παρόδω πώς εκείνη άπ' τή μεριά της, άν καί τό πράγμα έγινε πολλές φορές, δέν έδειχνε ακό­ μη νά έχει ξυπνήσει εντελώς. Φαινόταν νά είναι σέ μιά κατάσταση μεταξύ ύπνου καί πραγματικότητας. Κάθε τόσο μισάνοιγε τά μάτια άλλά καί πάλι κοί­ ταζε κάπου άλλου. Κινούσε τά χέρια της άργά άλλά ήταν μέ τις κινήσεις τοΰ υπνοβάτη. "Τστερα άρχισε νά ψάχνει ψηλαφητά, κάτι πού ποτέ μέχρι σήμερα δέν είχε κάνει, τό στήθος, τά μπράτσα, τά μάγουλα, τό λαιμό, τά πόδια μου. . . Μέχρι τώρα δέν είχε ποτέ κοιτάξει ή αγγίξει κανένα· σημείο έκτος άπ' τά απο­ λύτως απαραίτητα. Εκείνη τή στιγμή ήταν πού τό Ονομα « Κιμούρα » ξέφυγε άπ' τά χείλη της σάν σέ παραλήρημα. Ανεπαίσθητα είναι αλήθεια, ανεπαίσθη­ τα καί μονάχα μία φορά, τό είπε δμως σίγουρα. Μέχρι τώρα ακόμη δέν μπορώ νά πώ μέ βεβαιότητα άν ήταν πραγματικό παραλήρημα ή μιά ηθελημένη σκηνοθεσία μέ προορισμό εμένα. Άπό κείνη τή στιγμή δέν έχω σταματήσει νά δίνω διάφορες ερμηνείες. Παραδομένη στον ύπνο ονειρευόταν πώς έκανε έρωτα μέ τόν Κι­ μούρα, ή τάχα ήθελε μ' αυτό τόν τρόπο νά μοΰ πει « άχ, καί νά γινόταν νά ήμουν έτσι μέ τόν Κιμούρα » [ 48 ]

ή μήπως πάλι είχε τό νόημα: « Ά ν μέ μεθάς γιά νά κάνεις ακολασίες Οπως απόψε, τότε κι έγώ θά ονει­ ρεύομαι πώς κοιμάμαι μέ τόν Κιμούρα, σταμάτα λοι­ πόν αυτές τις ασέλγειες » . . . . . .Λίγο μετά τις οκτώ τό βράδυ τηλεφώνησε ό Κιμούρα. « Πώς είναι ή σύζυγος σας; Ξέρω πώς θά 'πρεπε νά 'χω περάσει νά σας δώ ά λ λ ά . . . » « Τής έχω δώσει υπνωτικά καί κοιμάται ακόμη. Δέν φαίνε­ ται νά υποφέρει, γι' αυτό μήν έχετε καμιά ανησυχία », τοΰ απάντησα έ γ ώ . . .

30 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

Είμαι ακόμη συνέχεια στό κρεβάτι. Ή ώρα είναι εννέα τό πρωί. Είναι Δευτέρα κι ό άντρας μου πρέπει νά έχει φύγει έδώ και μισή περίπου ώρα. Πριν βγει μπή­ κε μαλακά στήν κρεβατοκάμαρα. Έγώ προσποιήθηκα τήν κοιμισμένη κι αυτός αφού παραφυλαξε γιά λίγο ακούγοντας τήν αναπνοή μου, μοϋ φίλησε γιά μιά φο­ ρά ακόμη τά πόδια και βγήκε. Ή Μπόγια, ή γριά υπη­ ρέτρια μας , μπήκε νά ρωτήσει πώς είμαι κι έγώ τής είπα νά μοϋ φέρει μιά ζεστή πετσέτα κι έπλυνα απλώς 1

1. Μπόγια σημαίνει γριά υπηρέτρια, άλλά θά τό χρησιμο­ ποιήσω έδώ καί σάν όνομα της γυναίκας, μιας καί έτσι γίνε­ ται καί στήν καθημερινή πραγματικότητα στήν Ι α π ω ν ί α . [ 49 ]

τό πρόσωπο μου στό νιπτήρα τοϋ δωματίου. Μοϋ έφερε γάλα κι ένα μελάτο αυγό πού τής εϊχα ζητήσει. <( Και ή Τοσίκο; )), τή ρώτησα και μοϋ απάντησε πώς βρί­ σκεται στό δωμάτιο της' παρ δλα αυτά δέν έχει κά­ νει τήν εμφάνιση της προς τά έδώ. "Εχω γίνει πιά καλά και δέν είναι πώς δέν Θά μπορούσα νά σηκωθώ άν τό ήθελα, άλλά αποφάσισα νά μείνω ξαπλωμένη και νά προσπαθήσω νά θυμηθώ μέ τήν ησυχία μου δλα δσα έγιναν άπό προχθές τό βράδυ γιά νά τά γρά­ ψω στό ημερολόγιο μου. Πώς στήν ευχή τά κατάφερα και μέθυσα έτσι προχθές τό βράδυ; Σίγουρα ή φυσική μου κατάσταση παίζει ένα ρόλο, κατά τά άλλα υπάρ­ χει τό γεγονός δτι τό μπράντυ δέν ήταν εκείνο τών τριών αστέρων πού πίνουμε συνήθως. "Εκείνη τήν ήμε­ ρα 6 άντρας μου αγόρασε ένα καινούργιο μπουκάλι, ένα πού τό δνομά του είναι ΟοιίΓνοίείβΓ, τό μπράντυ τοϋ Ναπολέοντα δπως έγραφε. Τό βρήκα εξαιρετικά τής αρεσκείας μου και χωρίς νά τό καταλάβω ξεπέ­ ρασα τά δριά μου. Επειδή δέν μ αρέσει νά μέ βλέπουν οι άλλοι δταν πιώ παραπάνω και δέν αισθάνομαι κα­ λά, έχω τήν Ιδιοτροπία νά φεύγω και νά κλείνομαι στήν τουαλέτα, κι αυτό έκανα καί τό βράδυ τις προ­ άλλες. Πόσα λεπτά νά 'μουν άραγε κλεισμένη έκει μέ­ σα; Πόσα λεπτά; Μπά, Ισως πάλι νά 'ταν μιά ή δύο ώρες. Δέν υπέφερα καθόλου. Άντ αύτοϋ ήμουν μάλλον σέ μιά κατάσταση ευφορίας. Ή συνείδηση μου ήταν βέβαια τυλιγμένη σέ μιά ομίχλη, δέν μπορώ δμως νά [ 5ο ]

πώ πώς δέν Θυμάμαι απολύτως τίποτε, γιατί υπήρχαν σποραδικά στιγμές πού εϊχα επίγνωση. Άπ' τό νά εί­ μαι κουλουριασμένη στή λεκάνη τόση ώρα πιάστηκαν ή μέση και τά πόδια μου καί, πριν καλά καλά τό κα­ ταλάβω, βρέθηκα ν' ακουμπάω μέ τά δυο χέρια και τελικά μέ τό κεφάλι πάνω στό ξύλινο πάτωμα. Μέχρις έκει κάπως ακόμη τά θυμάμαι έστω καί μέ διαλεί­ ψεις. "Υστερα φαίνεται πώς ή μυρωδιά τής τουαλέτας σ' ολόκληρο τό σώμα μου μ' έκανε νά σηκωθώ καί νά βγώ έξω' Ισως μέ τήν πρόθεση νά ξεπλύνω άπό πάνω μου τή δυσοσμία, ϊσως πάλι επειδή τρέκλιζα περπατώντας καί δέν ήθελα νά συναντήσω κανέναν σ' αυτήν τήν κατάσταση, φαίνεται πώς πήγα στό μπά­ νιο όπου καί θά πρέπει νά ξεντύθηκα. Λέω φαίνεται, γιατί ή μνήμη πού μοϋ έχει μείνει άπ' αυτά τά περι­ στατικά μοιάζει μέ πολύ μακρινό όνειρο καί άπό εκεί­ νη τή στιγμή καί έπειτα δέν θυμάμαι πιά καθόλου τι συνέβη. (Ψηλά στό δεξί μου μπράτσο έχω ένα τσι­ ρότο, φαίνεται πώς μοϋ κάνανε κάποια ένεση, φώνα­ ξαν άραγε τό γιατρό Κοντάμα;) "Οταν απέκτησα τις αισθήσεις μου ήμουν ήδη στό κρεβάτι καί τό πρώ­ το φως τής αυγής φώτιζε αμυδρά τήν κρεβατοκάμαρα. Αυτό θά πρέπει νά ήταν γύρω στις έξι τά ξημερώ­ ματα εχθές, άλλά κατόπιν πρέπει νά πώ ότι ή συνεί­ δηση τών πραγμάτων εϊναι συγκεχυμένη. Τό κεφάλι μου πήγαινε νά σπάσει κι αισθανόμουν όλο μου τό κορμί νά βυθίζεται ολοένα καθώς ξυπνούσα καί ύστερα [ 5ΐ ]

πάλι κοιμόμουν, ξανά και ξανά — ή μάλλον δχι, δέν ξυπνούσα και δέν αποκοιμιόμουν ποτέ εντελώς, άλλά πέρασα δλη τή χθεσινή μέρα σέ μιά ενδιάμεση κατά­ σταση. Τό κεφάλι μου κουδούνιζε άπ' τόν πόνο, άλλά συνεχώς μπαινόβγαινα σ' έναν παράξενο κόσμο πού μ' έκανε νά ξεχνάω δτι υποφέρω. Σίγουρα δέν ήταν παρά κάποιο όνειρο, άλλά μπορούν τά όνειρα νά είναι τόσο ζωντανά, τόσο κοντινά στήν πραγματικότητα; Στήν άρχή ένιωσα ξαφνικά νά έχω φτάσει σ' έναν βίαιο παροξυσμό ηδονής μαζί και πόνου σαρκικού, και σκέ­ φτηκα πόσο παράξενο ήταν νά μέ κάνει νά αισθάνομαι ό άντρας μου μιά τέτοια πληρότητα, επιδεικνύοντας ενα τόσο σπάνιο γι αυτόν σφρίγος, μέχρι πού σέ λίγο κατάλαβα πώς αυτός πού βρισκόταν επάνω μου δέν ήταν ό άντρας μου άλλά ό Κιμούρα. Θά πρέπει νά είχε μείνει γιά νά μέ φροντίσει. Κι ό άντρας μου πον ήταν; Και πώς έγώ αφέθηκα νά κατρακνλήσω σέ μιά παρόμοια άνηθικότητα;. .. "Ομως ή ευχαρίστηση ήταν τόσο μεγάλη πού δέν μον άφηνε περιθώρια γιά τέτόιον εϊδονς σκέψεις. Ό άντρας μον οντε μία φορά μέχρι σήμερα δέν μον έχει δώσει τέτοια ευχαρίστηση. Ζούμε είκοσι τόσα χρόνια παντρεμένοι και κατά κανόνα ήταν πάντα τόσο βαρετός, χλιαρός και μέτριος πού στό τέ­ λος μέ άφηνε πάντα μέ μιά δυσάρεστη γεύση. *Αν κα­ θίσω και τό σκεφτώ, νομίζω πώς μέχρι σήμερα δέν γνώριζα τί είναι πραγματική συνουσία. Αυτή ήταν ή μόνη αυθεντική φορά. Και μοϋ τή γνώρισε 6 Κιμού[ 52 ]

ρα. . . 'Απ' τή μιά σκεφτόμουν έτσι, ταυτόχρονα δμως καταλάβαινα πώς δλο αυτό, κατά μέγα μέρος, ήταν ένα όνειρο. Και καταλάβαινα ακόμη πώς μολονότι ό άντρας πού μέ κρατούσε στήν αγκαλιά του έμοιαζε μέ τόν Κιμούρα, αυτό ήταν μέρος τοϋ ονείρου και στήν πραγματικότητα αυτός ό Άντρας ήταν ό σύζυγος μου — όντας δηλαδή στήν αγκαλιά τοϋ συζύγου μου τόν βίωνα σάν τόν Κιμούρα. "Ισως ό άντρας μου μέ μετέφερε προχθές έδώ άπ' τό μπάνιο, μ' έβαλε γιά ύπνο και ύστερα, επωφελούμενος τοϋ γεγονότος ότι εϊχα χάσει τις αισθήσεις μου, αναμφίβολα γλέντησε τό κορμί μου κατά διαφόρους τρόπους. Γιά μιά στιγμή, κι ένώ μέ φιλούσε μέ τρομερή μανία στις μασχάλες, ξαναβρήκα ξαφνικά τις αισθήσεις μου — μέσα στό πά­ θος τής επίδοσης του σ' αυτές τις ενέργειες έπεσαν τά γυαλιά του πάνω στό πλευρό μου και τότε ακρι­ βώς ή αίσθηση τοϋ ψυχρού μ' έκανε ν' ανοίξω τά μά­ τια. "Ημουν ολόγυμνη, ξαπλωμένη ανάσκελα χωρίς ούτε τήν παραμικρή κλωστή επάνω μου, εκτεθειμένη κάτω άπ' τό εκτυφλωτικό φώς τοϋ πορτατίφ καί τής λάμπας φθορισμού δίπλα στό κρεβάτι, στή μέση ενός γραμμένου κύκλου άπό άσπριδερό φώς. Αυτό είναι, τό υπερβολικά έντονο φώς τής λάμπας φθορισμού πρέ­ πει μάλλον νά μέ ξύπνησε.— Παρ' δλα αυτά έγώ παρέ­ μεινα απαθής κι ό Άντρας μου μάζεψε τά γυαλιά του άπό πάνω μου, τά φόρεσε, κι αφήνοντας τις μασχά­ λες μου έβαλε τά χείλη του χαμηλά στήν κοιλιά μου [ 53 1

κι άρχισε νά μέ φιλάει. Τό σώμα μον μαζεύτηκε εν­ στικτωδώς και θνμάμαι πώς στήν ταραχή μον έψαξα νά κρνφτώ κάτω άπ' τήν κονβέρτα, ό δε άντρας μον αντιλαμβανόμενος πώς έχω ξνπνήσει τράβηξε πάνω μον τά σκεπάσματα, έσβησε τή λάμπα φθορισμού δί­ πλα άπ' τό κρεβάτι και σκέπασε άπό πάνω μέ κάτι τό πορτατίφ. — Δέν έχονμε λόγο νά φωτίζονμε μέ λάμ­ πα φθορισμού στήν κρεβατοκάμαρα, φαίνεται δμως πώς 6 άντρας μον είχε φέρει εκείνη πού έχει στό γρα­ φείο τον. Θά πρέπει νά πέρασε τό κορμί μον άπό έξοννχιστική εξέταση κάτω άπ' τό φώς αντής τής λάμπας και νά δοκίμασε απεριόριστη ευχαρίστηση. — Κοκκινί­ ζω και μόνο πού σκέφτομαι δτι ο άντρας μον είδε σημεία τοϋ σώματος μον πού ούτε έγώ ή ϊδια δέν έχω δει μέ τόσες λεπτομέρειες. Σίγονρα πρέπει νά μέ είχε έτσι γνμνή γιά πολύ μεγάλο χρονικό διάστη­ μα, απόδειξη πώς εϊχε πνρώσει τή σόμπα και τό δω­ μάτιο ήταν εξαιρετικά ζεστό γιά νά μήν κρνολογήσω — ή ίσως πάλι γιά νά μήν ξνπνήσω. "Οταν σκέφτομαι τώρα τις ακολασίες τοϋ άντρα μον αισθάνομαι θνμό και ντροπή, εκείνη τήν ώρα δμως αντό πού δέν μπο­ ρούσα ν' αντέξω ήταν τό κεφάλι μον πού κονδούνιζε άπ' τόν πόνο. Ό άντρας μον διέλνσε στό στόμα τον μιά ταμπλέτα —κοναντρονόξ ή λουμινάλ ή Ισομιτάλ, κάποιο τέλος πάντων υπνωτικό προφανώς— μέ λίγο νερό και μον τήν έδωσε νά τήν πιώ άπ' τά χείλη τον ήπια ελπίζοντας ειλικρινά νά μέ κάνει νά ξεχάσω τόν ί 54 ]

πονοκέφαλο μου. Δέν άργησα πάλι νά χάσω τις αι­ σθήσεις μον και βρέθηκα ξανά στήν ϊδια ήμιληθαργική κατάσταση. Άπό εκείνη τή στιγμή και υστέρα εϊχα τήν παραίσθηση πώς σαν νά μή μέ κρατού­ σε αγκαλιά 6 άντρας μου άλλά ό Κιμούρα. Παραίσθη­ ση ; Εννοώ κάτι ομιχλώδες πού τώρα μοιάζει νά σβή­ νει και νά χάνεται κατρακυλώντας στό κενό, κι δ­ μως αυτό πού εϊδα δέν ήταν κάτι τόσο άπλό. Εί­ πα « μιά παραίσθηση πώς σαν νά μέ κρατούσε αγκα­ λιά )), δμως τό « σαν νά » δέν Ισχύει γιατί πραγματικά αισθάνομαι πώς μέ κρατούσε αγκαλιά, μιά αίσθηση πού παραμένει ακόμα και τώρα ολοκάθαρη στό δέρμα τών μπράτσων και τών μηρών μον. Μιά αίσθηση σάρ­ κας τελείως διαφορετικής άπό εκείνη τον άντρα μον. Μ' αντά έδώ τά χέρια άρπαξα τή νεανική σάρκα τών μπράτσων τον Κιμούρα, κι εκείνος μ' έσφιξε πάνω σ' έκεινο τό κρουστό, μνώδες στήθος. Πάνω άπ' δλα, τό δέρμα τον Κιμούρα είναι αδιανόητα λενκό, σαν νά μήν είναι τό δέρμα ενός "Ιάπωνα. Κι ύστερα. . . αχ τί ντροπή. . . είναι δμως τόσο απίθανο νά γνωρίζει ό άντρας μον τήν ύπαρξη αντον τον ήμερολογίον, κι ελ­ πίζω νά μήν τό διαβάσει ποτέ" γι αντό τολμώ ΐσως νά τό γράψω. . . ναι, άν γινόταν νά μπορούσε ό άντρας μον νά μέ κάνει νά αισθάνομαι έτσι.. . δμως αυτός δέν έχει τήν κράση γιά κάτι τέτοιο. .. Είναι στ' αλή­ θεια τόσο αλλόκοτο, και μ' δλο πού πιστεύω πώς ήταν όνειρο. . . λέγοντας όνειρο, ένα μέρος ήταν πραγμα[ 55 ]

τικότητα κι ένα άλλο όνειρο. .. δηλαδή ενώ στ" αλή­ θεια μοϋ έκανε έρωτα ό άντρας μον, κάπον μές στή σννείδησή μον αίσθανόμονν σάν νά έμοιαζε στον Κι­ μούρα. Τό παράδοξο ήταν μόνο ή αίσθηση τής πλη­ ρότητας. . . ή αίσθηση τής πίεσης πού δέν μπορούσα νά διανοηθώ πώς ήταν τον άντρα μον, κάτι πού ακόμα μέχρι και τούτη τή στιγμή μπορώ κι αισθάνομαι. . . Αν μπορώ νά μεθάω έτσι χάρη σ' αντό τό Κονρβοναζιέ, άν μπορώ νά έχω τέτοιες παραισθήσεις, τότε θέλω νά μοϋ δίνονν σνχνά άπ' αντό τό μπράντν. Θά 'πρεπε νά τρέφω ευγνωμοσύνη γιά τόν άντρα μον πού μοΰ πρόσφερε μιά τέτοια μέθη. Παρ' όλα αντά, μή­ πως ή παραίσθηση πον εϊχα είναι, όπως σκέφτηκα αρχικά, πράγματι ό Κιμούρα; Πώς γίνεται νά έχω τήν παραίσθηση τοϋ γνμνοϋ κορμιού τοϋ Κιμούρα όταν στήν πραγματικότητα τόν έχω δει μόνο μέ τά ρούχα τον; Ό Κιμούρα πού εϊδα εϊναι φαντασίωση δική μον και πρέπει νά εϊναι διαφορετικός άπ' τόν πραγματικό Κιμούρα. Θά ήθελα εντούτοις μιά φορά, χωρίς νά 'ναι όνειρο ή παραίσθηση, νά έβλεπα πραγματικά τό γνμνό κορμί τον... Α

30 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ

. . .Τηλεφώνησε στό σχολείο ό Κιμούρα λίγο μετά τό μεσημέρι, α Πώς εϊναι ή κατάσταση της; » « Μέχρι [ 56 ]

πού έφυγα άπ' το σπίτι τό πρωί ακόμη κοιμόταν, μοΰ φαίνεται εντούτοις ότι είναι πιά εντελώς καλά. Θά έρθετε πάλι απόψε γιά κανένα ποτό; », τοΰ ειπα έγώ. « Ούτε νά τό συζητάτε! Κύριε καθηγητά, άς είμαστε λίγο προσεκτικοί, ή προχθεσινή βραδιά μέ τρόμαξε πολύ. Θά περάσω ωστόσο νά δώ τί κάνει », ειπε αυ­ τός καί στις τέσσερις τό απόγευμα βρισκόταν στό σπίτι. * Η γυναίκα μου είχε πιά σηκωθεί καί ήταν στό σαλόνι. "Οταν ό Κιμούρα ειπε πώς θά 'φεύγε αμέσως, επέμεινα σθεναρά νά τόν κρατήσω : « Ελάτε, ελάτε, καθίστε, απόψε πρέπει νά πιοΰμε γιά νά αποζημιω­ θούμε γιά τήν προηγούμενη φορά ». Ή γυναίκα μου δίπλα μας άκουγε μ' ένα ελαφρά ειρωνικό χαμόγελο. ^Οπωσδήποτε όμως μέ κανέναν τρόπο δέν έδειξε ότι ή ιδέα δέν τής άρεσε. Κι ό Κιμούρα όμως, ό,τι κι άν έλεγε, στήν πραγματικότητα δέν φαινόταν πρόθυμος νά τό κουνήσει. Δέν μποροΰσε βέβαια νά γνωρίζει τί συνέβη στήν κρεβατοκάμαρα μας τήν προηγούμενη νύ­ χτα, αφότου εκείνος αποσύρθηκε (πριν κάν ξημερώσει προχθές είχα βάλει πίσω στή θέση της στό γραφείο μου, στον επάνω Οροφο, τή λάμπα φθορισμοΰ), κι έτσι ήταν τελείως αδύνατο νά ξέρει πώς εμφανίστηκε ό ίδιος μέσα στον χιμαιρικό κόσμο τής Ίκοΰκο καί τήν πλάνεψε, σέ πείσμα Ολου αύτοΰ όμως σάν νά ειχε πάλι έρθει μέ τήν κρυφή επιθυμία νά τή μεθύσει. Ηταν σάν νά γνώριζε τί ήθελε ή Ίκοΰκο. Κι άν τό ήξερε, ήταν άπό κάποια έκτη αίσθηση ή επειδή ή Ίκοΰκο 7

[ 57 ]

τόν είχε αφήσει νά τό υποψιαστεί; Μόνον ή Τοσίκο, κάνοντας έναν αδιαμφισβήτητο μορφασμό δυσαρέσκειας μόλις οί τρεις μας αρχίσαμε νά πίνουμε, σηκώθηκε γρήγορα καί βγήκε άπ' τό δωμάτιο. . . . . . Κι απόψε ή γυναίκα μου σηκώθηκε πριν τε­ λειώσει ή βραδιά καί κατέφυγε στήν τουαλέτα, άπ' Ο­ που υστέρα πέρασε στό μπάνιο (κάνουμε μπάνιο μέρα παρά μέρα) , άλλά ή γυναίκα μου είπε στή γριά υπη­ ρέτρια έπί τοΰ παρόντος νά τό έχει έτοιμο κάθε μέρα. Επειδή ή υπηρέτρια μας μένει μακριά, τό, γεμίζει νερό πριν φύγει καί κάποιος άπό εμάς ανάβει τό,γκά­ ζι* απόψε τό έκανε ή Ίκοΰκο κρίνοντας ή ίδια πότε ήταν ή ώρα). "Ολα έγιναν όπως τήν προηγούμενη φορά. Ηρθε ό γιατρός Κοντάμα καί τής έκανε μιά ένεση καμφοράς. Ή Τοσίκο εξαφανίστηκε καί ό Κιμούρα άφοΰ μοΰ έδωσε τήν απαραίτητη βοήθεια, όμοια μέ προχθές, αποσύρθηκε. Καί οί δικές μου ενέργειες άπό κει καί ύστερα ήταν οί ίδιες. Τό πιο παράξενο ήταν πού ή γυναίκα μου είχε τό ίδιο παραλήρημα. . . Από­ ψε πάλι ή ίδια μόνο λέξη « Κιμούρα » ξέφυγε άπ' τά 1

7

1. Τό σύστημα τοϋ μπάνιου είναι μία βρύση ή, σήμερα πλέον, ένα ντους άπ' τή μία πλευρά, ένώ ή μπανιέρα εϊναι βαθιά καί γεμίζει μέ ζεστό νερό στό όποιο μπαίνουν δλα τά μέλη μιας οικογένειας άφοΰ έχουν πρώτα πλυθεί μέ σαπούνι δίπλα. Συνήθως τό νερό παραμένει τό ϊδιο γιά πολλές χρήσεις άφοΰ πρώτα ξαναζεσταθεΐ, χωρίς αυτό νά γίνεται αναγκαστι­ κά κάθε μέρα. [ 58 ]

χείλη της. "Εβλεπε τάχα τό ϊδιο Ονειρο, είχε την ϊδια παραίσθηση μες στις συνθήκες πού ήταν απαράλλα­ χτες; μήπως θά πρέπει νά συμπεράνω πώς είναι ενας τρόπος πού βρήκε γιά νά μέ εξευτελίσει; 9 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

. . .Σήμερα ή Τοσίκο μοϋ ζήτησε τήν άδεια νά πάει νά ζήσει μόνη της. Σάν λόγο επικαλέστηκε δτι χρειά­ ζεται ησυχία γιά τή μελέτη της και πώς τό αποφά­ σισε έτσι στά γρήγορα επειδή βρέθηκε ένα σπίτι πον είναι δ,τ ι πρέπει γι αυτό τό σκοπό. Είναι τό σπίτι μιας γηραιάς Γαλλίδας κυρίας πού ήταν καθηγήτρια τών γαλλικών τής Τοσίκο στό πανεπιστήμιο Ντόσισα, και πού ακόμα συνεχίζει μαζί της ιδιαίτερα. Ό άντρας αυτής τής κυρίας είναι Ιάπωνας" επειδή πάσχει άπό παράλυση και είναι κατάκοιτος, συντηρούνται μόνον άπ' δ,τι παίρνει ή ϊδια ώς καθηγήτρια στό Ντόσισα και άπ' τά ιδιαίτερα πού δίνει στό σπίτι. Άπό τότε πού ό σύζυγος της αρρώστησε, μέ τήν εξαίρεση τής Τοσίκο δέν παίρνει πιά μαθητές στό σπίτι άλλά κατά κανόνα πηγαίνει ή ϊδια. Στό σπίτι μένει μόνον τό ζευ­ γάρι" δέν εϊναι μεγάλο άλλά μιάς κι ένα κάπως ξέ­ χωρο άπ' τό υπόλοιπο σπίτι δωμάτιο, τών οχτώ τατάμι , πού τό εϊχε ό σύζυγος γιά γραφείο, τώρα μένει 1

1. Τό ιαπωνικό δωμάτιο έχει γιά πάτωμα μία επιφάνεια πού [ 59 1

αχρησιμοποίητο, ή κυρία θά ήθελε νά τό νοικιάσει, έτσι ώστε νά αισθάνεται κι αυτή πιο ήσυχη όταν πρέ­ πει νά βγει και ν' αφήσει τόν άρρωστο μόνο του. Υπάρ­ χει τηλέφωνο και μπάνιο μέ θέρμανση γκαζιού. Ή Ιδια ή κυρία δήλωσε στήν Τοσίκο άπό μόνη της πόσο ευτυχής θά ήταν αν αυτή νοίκιαζε τό δωμάτιο, χωρίς εκείνη νά τής έχει θίξει τό θέμα. Αν ήθελε νά φέρει τό πιάνο της, τό πάτωμα θά μπορούσε νά στρωθεί μέ τούβλα γιά νά γίνει πιο στέρεο, και υπήρχε επίσης ή δυνατότητα νά έχει μιά τηλεφωνική συσκευή πού θά μπορούσε νά χρησιμοποιεί αυτή, δσο γιά τήν τουα­ λέτα καί τό μπάνιο, γιά νά μή χρειάζεται νά περνάει μέσα άπ' τό δωμάτιο τοϋ άρρωστου, πράγμα πού θά ήταν άβολο, μπορούσε νά γίνει ένας διάδρομος πού νά πηγαίνει κατευθείαν αυτό θά μπορούσε νά γίνει πολύ εύκολα και χωρίς πολλά έξοδα. "Οταν ή κυρία έλειπε, τό τηλέφωνο χτυπούσε πολύ σπάνια γιά τόν άρρωστο σύζυγο της, κι ακόμη κι άν χτυπούσε, μπορούσε ή Τοσίκο νά τό αγνοήσει ολωσδιόλου. Κάτω άπό τέ­ τοιες συνθήκες, ή Τοσίκο θεώρησε ότι ή ησυχία πού επιθυμούσε ήταν εξασφαλισμένη καί πώς εφόσον, σύν τοις άλλοις, τό ενοίκιο τοϋ δωματίου ήταν κι αυτό Λ

αποτελείται άπό τατάμι, δηλαδή ξύλινες παραλληλόγραμμες βάσεις στις όποιες εφαρμόζεται ένα είδος ψάθας. Τό μέγεθος τους είναι γύρω στό 1,80 μ. επί 90 εκατοστά, άρα ένα δωμά­ τιο οκτώ τατάμι είναι ένα τετράγωνο μέ πλευρά 3,60 μέτρα. [ 6ο ]

φτηνό, θά ήθελε νά τό έκανε γιά κάποιο διάστημα και αργότερα θά έβλεπε πάλι. "Ισως νά 'χε αηδιάσει επειδή τελευταία ό Κιμούρα έρχεται περίπου μία φορά στις τρεις μέρες καί αρχίζουμε τό μπράντυ. "Εχουμε ήδη αδειάσει τό δεύτερο μπουκάλι Κουρβουαζιέ, κι ύ­ στερα κάθε φορά έγώ λιποθυμάω στό μπάνιο· θά 'χει επιπλέον αντιληφθεί πώς στήν κρεβατοκάμαρα τών γονιών της γίνονται φωταψίες μές στή νύχτα καί ή λάμπα φθορισμού είναι κι αυτή αναμμένη, κι αυτό οπωσδήποτε δέν μπορεί νά μήν τήν παραξενεύει. Κι έτσι δέν μπορώ νά είμαι καθόλου σίγουρη δτι εκτός άπό τούς λόγους πού μοϋ ανέφερε ώς αιτίες τής επιθυμίας της νά ζήσει χωριστά, δέν υπάρχουν καί άλλοι πού τούς κρατάει μυστικούς άπό μας. (( Ρώτησε απευθείας τόν πατέρα σου νά δούμε τί λέει. *Αν εκείνος συμφω­ νεί, ούτε έγώ έχω αντίρρηση », τής απάντησα. . . 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΤ

. . .Σήμερα ό Κιμούρα μοΰ έκανε μια περίεργη κου­ βέντα τήν ώρα πού ή γυναίκα μου ήταν στήν κουζίνα. « Γνωρίζετε μιά αμερικάνικη φωτογραφική μηχανή πού λέγεται πολαρόιντ; », μοΰ ειπε. Αυτή ή μηχανή εμ­ φανίζει αμέσως αυτό πού έ'χει τραβήξει. Στήν τηλεό­ ραση, μετά τήν απευθείας μετάδοση τών αγώνων σοΰμο, ό εκφωνητής χρησιμοποιεί προβολή φωτογραφιών [ 6ι ]

πολαρόιντ, πού τραβήχτηκαν καί εμφανίστηκαν εκείνη τή στιγμή, δταν εξηγεί τούς παράγοντες έκβασης τοΰ αγώνα* ό χειρισμός της είναι εξαιρετικά απλός καί δέν διαφέρει άπ' αυτόν μιας συνηθισμένης μηχανής. Επιπλέον είναι άνετη στή μεταφορά της. "Οταν χρη­ σιμοποιεί κανείς φλάς, επειδή δέν χρειάζεται μεγάλος χρόνος έκθεσης στό φώς, μπορεί νά τραβήξει καί χω­ ρίς τρίποδο. Έπί τοΰ παρόντος δέν είναι ακόμη γενικά διαδεδομένη στήν Ιαπωνία, έκτος σπανίων περιπτώ­ σεων κι αυτό ανάμεσα σέ έστέτ τοΰ είδους* άπ' τήν άλλη, επειδή τό φίλμ, όπου συνυπάρχει τό αρνητικό μαζί μέ τό χαρτί εκτύπωσης, είναι ειδικό καί έχει σχήμα κάρτας, δύσκολα βρίσκεται στήν Ιαπωνία καί πρέπει κανείς νά τό παραγγείλει στήν Αμερική. Πά­ νω στήν κουβέντα ό Κιμούρα πρόσθεσε δτι έχει έναν φίλο ό όποιος διαθέτει μιά τέτοια μηχανή καί τό α­ νάλογο φίλμ καί δτι σέ περίπτωση πού τυχόν μ' εν­ διέφερε νά τή δοκιμάσω θά μποροΰσε νά τή δανει­ στεί. Ακούγοντας τον νά μιλάει μοΰ ήρθε αυτόματα μιά σκέψη, πώς Ομως υπέθεσε ό Κιμούρα δτι ή ιδέα τής ύπαρξης μιάς τέτοιας μηχανής θά μέ χαροποι­ ούσε; Μοΰ φαίνεται περίεργο. Αρχίζω νά σκέφτο­ μαι δτι είναι πολύ καλός γνώστης τής μυστικής μας ζωής ώς ζευγαριοΰ. . .

[ 6

2

]

16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

. . . Πριν άπό λίγο, γύρω στις τέσσερις τό απόγευμα, συνέβη κάτι πού μ' έχει λιγάκι ανησυχήσει. Κρύβω τό ημερολόγιο μου σ' ένα συρτάρι τής ντουλάπας πού βρί­ σκεται στό σαλόνι (κάπου όπου κάνεις άλλος έκτος άπό μένα δέν έχει δουλειά νά ψάξει), κάτω άπό μιά στοίβα παλιά γράμματα τών γονιών μου, καί όσο μού είναι δυνατόν περιμένω πότε θά φύγει ό άντρας μου γιά νά καθίσω νά γράψω, επειδή δμως καμιά φορά συμβαίνει νά θέλω νά σημειώσω κάτι πριν τό ξεχάσω ή γιατί ξαφνικά μέ πιάνει απλώς ή παρόρμηση νά γράψω, ενίοτε τό κάνω ενόσω ό άντρας μου είναι κλει­ σμένος στό γραφείο του χωρίς νά περιμένω πρώτα νά φύγει. Τό γραφείο αυτό βρίσκεται ακριβώς πάνω άπ' τό σαλόνι καί, ναι μεν δέν ακούγονται οι θόρυβοι, άλλά σέ γενικές γραμμές φαντάζομαι πάντα τί κάνει άνά πάσα στιγμή, άν διαβάζει, άν γράφει, άν συνε­ χίζει τό ημερολόγιο του, ή απλώς άν κάθεται αφηρη­ μένος καί συλλογίζεται ή οτιδήποτε άλλο τέλος πάν­ των φοβάμαι πώς θά πρέπει κι άπό μεριάς του νά συμβαίνει τό ϊδιο. Στό γραφείο βασιλεύει πάντα από­ λυτη ήσνχία, μερικές φορές δμως υπάρχουν κάποιες στιγμές —έτσι μού φαίνεται— μιας ολωσδιόλου ιδιαί­ τερης σιωπής, σάν νά κρατάει ξαφνικά ό άντρας μου τήν ανάσα του καί νά συγκεντρώνει τήν προσοχή τον αποκλειστικά καί μόνο στό σαλόνι πού βρίσκεται άπό ί 6

3

]

κάτω. Πιστεύω, και δέν νομίζω πώς είναι απλώς φαν­ τασία μον, ότι αντές οί στιγμές είναι δταν έγώ άθόρνβα και μέ τήν προσοχή μον στραμμένη σννεχώς στό δεύτερο πάτωμα, βγάζω τό ημερολόγιο μον καί πιά­ νω τό πινέλο. Γιά νά μήν κάνω θόρνβο έχω αποφύγει νά γράφω μέ πένα πάνω σέ δντικοϋ τύπον χαρτί καί γι αντό τό σκοπό έχω φτιάξει ένα μικρό τετράδιο άπό μαλακά λεπτά φύλλα ρνζόχαρτον δεμένα σέ ιαπωνικό στυλ καί προσπαθώ νά κάνω δσο τό δννατόν μικρότερονς χαρακτήρες μέ τό πινέλο. Πριν άπό λίγο δμως έγινε κάτι πού δέν είχε ξανασνμβεϊ ποτέ. Βνθισμένη προφανώς τόσο πολύ σ αυτό πού έγραφα, χαλάρωσα γιά μερικές στιγμές τήν προσοχή μον άπ' τόν δεύτερο δροφο. Τότε δμως ακριβώς, άπό τύχη ή εσκεμμένα, ό άντρας μον κατέβηκε άθόρνβα νά πάει στήν τοναλέτα καί πέρασε μπροστά άπ' τό σαλόνι χωρίς νά στα­ θεί" άφοϋ δε τελείωσε δ,τ ι έκανε, ανέβηκε πάλι κατενθείαν στον δεύτερο δροφο. Λέω (( άθόρνβα )) άλλά αυ­ τή εΐναι ή υποκειμενική μον αίσθηση, γιατί ό άντρας μον Ισως νά μήν είχε Άλλη πρόθεση έκτος άπό τό νά πάει νά κάνει τήν ανάγκη τον. Κανονικά δέν έχει λόγο νά θέλει νά πνίξει τόν ήχο τών βημάτων τον καί κα­ τέβηκε τή σκάλα μέ απολύτως σννηθισμένο τρόπο, άν δε έγώ δέν σννέβαινε νά έχω τήν προσοχή μον στραμ­ μένη άλλον, θά έπρεπε νά είχα ακούσει τό θόρνβο πού φυσιολογικά θά άκονγα. "Οπως καί νά χει τό πράγμα, αντιλήφθηκα τήν παρονσία τον δταν πιά είχε κατεβεί 3

3

[ 6

4

]

τή σκάλα. Έγώ έγραφα γερμένη στο τραπέζι και μές στήν ταραχή μον έκρνψα τό ημερολόγιο καί τήν κα­ σετίνα μέ τά σύνεργα τον γραψίματος (γιά τό ενδε­ χόμενο μιας παρόμοιας σνγκνρίας δέν χρησιμοποιώ πέ­ τρινο μελανοδοχεΐο άλλά μιά ξύλινη κασετίνα" μιά μεγάλης άξιας κασετίνα, κινέζικης προελεύσεως, κει­ μήλιο τοϋ πατέρα μον άπό σπάνιο ξύλο) κάτω άπ' τό τραπέζι, αποφεύγοντας έτσι νά πιαστώ έπ' αυτοφώρω" επάνω στον πανικό μον δμως νά τό κρύψω τσαλακώ­ θηκε κατά λάθος τό ρνζόχαρτο καί θά πρέπει μάλλον ν' ακούστηκε εκείνος ό τελείως χαρακτηριστικός θόρνβος τοϋ θροίσματος αυτού τοϋ χαρτιού. Ας μή γε­ λιέμαι, εϊναι νομίζω μάλλον βέβαιο πώς τό άκονσε. "Αρα άν τό άκονσε, θά πρέπει νά κατάλαβε οπωσδή­ ποτε πώς πρόκειται γιά ρνζόχαρτο καί τότε δέν χρειά­ ζεται φιλοσοφία γιά νά σνμπεράνει τό σκοπό γιά τόν όποιο τό χρησιμοποιώ. Πρέπει άπό δώ καί μπρος νά εϊμαι περισσότερο προσεκτική. Έάν ό άντρας μον μνρίστηκε τήν ύπαρξη τοϋ ήμερολογίον, τί πρέπει νά κάνω; Τώρα πιά καί τό μέρος πού τό κρύβω ν' αλλάξω, αποκλείεται δπον καί νά τό βάλω νά μήν τό ανακα­ λύψει μέσα σ' αυτήν τήν τόσο μικρή κάμαρη. Μόνο ένας 1

Λ

1. Τά σύνεργα τής καλλιγραφίας περιλαμβάνουν μία πέτρα ειδικά διαμορφωμένη γιά νά μπορεί, μέ τή βοήθεια λίγου νε­ ρού, νά διαλυθεί τό μελάνι —τό όποιο είναι συμπαγές καί σά μαύρη πέτρα τό ϊδιο— τρίβοντας το επάνω της.

ΐ 6 ] 5

τρόπος υπάρχει, νά προσπαθώ νά μήν αφήνω ποτέ τό σπίτι δσο βρίσκεται έδώ ό άντρας μου. "Ετσι κι αλ­ λιώς τώρα τελευταία αισθάνομαι συνέχεια τό κεφάλι μου βαρύ και δέν βγαίνω τόσο συχνά όπως πριν τά ψώνια γενικά τά αναθέτω στήν Τοσίκο ή τή γριά υπηρέτρια μας. Σήμερα δμως μας ρώτησε ό κ. Κιμού­ ρα άν θά θέλαμε νά δούμε τό Κόκκινο καί τό Μαΰρο στον κινηματογράφο 'Ασάχι. Θέλω βέβαια πολύ νά πάω, άλλά πρέπει μέχρις εκείνη τήν ώρα νά σκεφτώ κάποια λύση. . .

18 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

. . . Χθες βράδυ άκουσα για τέταρτη φορά τή γυναίκα μου νά προφέρει τή λέξη « Κιμούρα ». Δέν μοΰ μένει πιά καμιά αμφιβολία ότι αυτό πού μέχρι σήμερα ονό­ μαζα παραλήρημα είναι ένα παραλήρημα προσποιητό. Μέ ποιό σκοπό δμως τότε άραγε τό κάνει; Θέλει μή­ πως νά μοΰ π ε ι : « Δέν κοιμάμαι πραγματικά, απλώς υποκρίνομαι », ή μήπως εννοεί « δέν θέλω νά σκέφτο­ μαι δτι έσύ είσαι ό ερωτικός μου σύντροφος άλλά πώς είναι ό Κιμούρα, γιατί άν δέν τό κάνω δέν θά μπορώ νά φτάσω στό αποκορύφωμα τής ευχαρίστησης, καί κατά συνέπεια είναι κάτι άπ' τό όποιο τελικά επωφε­ λείσαι καί σύ », ή ίσως τελικά νά έχει τό νόημα « καί αυτό ουσιαστικά είναι ένας ακόμη τρόπος νά ύποδαυ[ 66 ]

λίσω τή ζήλια σου καί νά σέ διεγείρω. "Οπως καί νά 'χει τό πράγμα, δέν είμαι τίποτ' άλλο άπό μιά πει­ θήνια στον άντρα της σύζυγος ». . . . . .Σήμερα ή Τοσίκο πήρε τελειωτικά τήν από­ φαση νά μείνει μόνη της καί μετακόμισε στό σπίτι τής μαντάμ 'Οκάντα. "Εχουν σχεδόν τελειώσει δλες οί εργασίες σύνδεσης τοΰ μπάνιου μέ τό δωμάτιο μέσω ενός διαδρόμου καί τό στρώσιμο τοΰ πατώματος μέ τοΰβλα γιά τό πιάνο. Τό θέμα τοΰ τηλεφώνου δέν έχει τακτοποιηθεί ακόμη. Ή Ίκοΰκο τής είπε χθες νά πε­ ριμένει μέχρι τις 21 τοΰ μηνός πού είναι τυχερή μέρα, καθώς σήμερα ή μέρα είναι άτυχη καί άρα ακατάλ­ ληλη , άλλά ή Τοσίκο μετακόμισε χωρίς νά τό λάβει υπόψη της. Μόνο ή μεταφορά τοΰ πιάνου έχει πάει πίσω δύο-τρεΐς μέρες, δσο γιά τις υπόλοιπες αποσκευές μεταφέρθηκαν δλες σχεδόν μέ τή βοήθεια τοΰ Κιμού­ ρα. (Ή Ίκοΰκο μετά τή χθεσινή βραδιά ήταν ώς συ­ νήθως βυθισμένη σέ λήθαργο. Σηκώθηκε πιά τό βράδυ τελικά κι έτσι δέν βοήθησε καθόλου στή μετακόμιση.) Ή διεύθυνση τοΰ σπιτιοΰ είναι Τανάκα Σεκιντεντσό, 1

1. Αστρολογικά θεμελιωμένη πίστη, ή οποία σχετίζεται μέ τή θέση τοΰ Δία. Α ν ά γ ε τ α ι στά πολύ παλιά χρόνια άλλά δια­ τηρείται ακόμα στις μέρες μας. Μιά τέτοια μέρα δέν πρέπει κανείς νά ξεκινήσει μία καινούργια δουλειά, νά μπει σ' Ινα καινούργιο σπίτι ή ακόμα καί νά θάψει έναν νεκρό. Ή αντίθετη της είναι μιά μέρα τάι-αν, τυχερή μέρα κατά τήν οποία κατά προτίμηση γίνεται ένας γάμος. [ 6

7

]

απόσταση άπό εδώ πέντε-έξι λεπτά μέ τά πόδια. Ό Κιμούρα, πού έ'χει νοικιασμένο ένα δωμάτιο στή γειτο­ νιά τοΰ Χυακουμάνμπεν στό Τανάκα-μόν-μάε-τσό, εί­ ναι ακόμη πιο κοντά στό Σεκιντεντσό. Μέ τήν ευκαιρία πού ήρθε νά βοηθήσει ό Κιμούρα μέ ρώτησε άπ' τή σκάλα ακόμη ανεβαίνοντας προς τό γραφείο μου, άν « μπορούσε νά μοΰ πει », καί ύστερα μπήκε καί μέ τή φράση « σας έφερα αυτό πού σας είχα υποσχεθεί », μοΰ άφησε μιά πολαρόιντ καί αποσύρθηκε.

19 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

. . .Μοϋ είναι δύσκολο νά σνλλάβω τήν ψυχολογία τής Τοσίκο. "Αλλοτε μοιάζει ν αγαπάει τή μητέρα της και άλλοτε πάλι νά τή μισεί. Τό σίγονρο είναι πάντως δτι μισεί τόν πατέρα της. "Εχει παρανοήσει τή σνζνγική σχέση τών γονιών της και νομίζει πώς ό "πατέ­ ρας της είναι ό άπό ίδιοσνγκρασία και φύση ακόλα­ στος, ενώ μοιάζει ταντόχρονα νά πιστεύει δτι τό αντί­ θετο ισχύει γιά τή μητέρα της. Τής έχει κατά πάσα πιθανότητα δημιονργηθει ή εντύπωση δτι ή ενθρανστη άπό φνσικον της μητέρα της βρίσκει δυσβάσταχτες τις υπερβολικές σεξοναλικές απαιτήσεις στις όποιες καλείται νά ανταποκριθεί, υποκύπτοντας, ενάντια στή δική της θέληση, στις έπιθνμίες τοϋ πατέρα της, και βγαίνοντας έτσι άπό τά καθιερωμένα σχήματα, καθώς 3

[ 68 ]

εκείνος είναι δοσμένος σέ απολαύσεις ώς έπί τό πλεί­ στον αλλόκοτες και χυδαίες, στις όποιες τή συμπα­ ρασύρει. (Γιά νά λέμε τήν αλήθεια, ή δική μου συμ­ περιφορά είναι πού τήν έχει οδηγήσει νά βλέπει έτσι τά πράγματα.) Χθες, όταν ήρθε νά πάρει τά τελευταία της πράγματα καί πέρασε απ* τήν κρεβατοκάμαρα μου νά μέ χαιρετήσει, περιορίστηκε νά πει μία μόνο δυ­ σοίωνα προειδοποιητική φράση : (( Μαμά, ό μπαμπάς θά σέ σκοτώσει)). Μετά άπ' αυτό έφυγε. Αυτό είναι πολύ περίεργο γι αυτήν πού είναι δπως κι έγώ άτομο εξαιρετικά λιγομίλητο. Μοιάζει άφ' ενός νά στεναχω­ ριέται σιωπηρά μήπως δλα αυτά χειροτερέψουν τήν κατάσταση τοϋ στήθους μου καί φτάσω στό σημείο ν' αρρωστήσω πραγματικά, καί άφ' ετέρου νά μισεί τόν πατέρα της γι αυτό, τά προειδοποιητικά της δμως λόγια μοϋ φάνηκαν κακόβουλα καί ειπωμένα μέ σαρ­ κασμό. Δέν μπορώ νά δεχτώ δτι ξεπήδησαν άπό μιά ζεστή διάθεση ανησυχίας κόρης γιά τή μητέρα της. Δέν υποφέρει τάχα στά βάθη τής ψυχής της άπό ένα σύμπλεγμα απέναντι στήν ϊδια της τή μητέρα επειδή, παρ' δλη τήν εικοσάχρονη διαφορά στήν ηλικία, εϊναι κατώτερη άπό εκείνη σέ εμφάνιση καί στυλ; Άπ' τήν άρχή δήλωσε πώς δέν τής άρεσε τάχα ό Κιμούρα, μπορεί δμως τά πραγματικά της αισθήματα νά εϊναι έκ διαμέτρου αντίθετα καί νά προσποιείται πώς δέν τής αρέσει ξέροντας πολύ καλά δτι μοιάζει στον Τζαίημς Στιούαρτ, μέ τόν όποιο ή μητέρα της τυχαίνει νά εϊναι [ 6

9

]

ξετρελαμένη. Μήπως στό βάθος τρέφει γιά τό πρό­ σωπο μου αισθήματα εχθρότητας;. . . . . .Μολονότι προσπαθώ όσο γίνεται νά μή λείπω άπό τό σπίτι, συμβαίνουν πάντα διάφορα πράγματα πού μ' αναγκάζουν ν' απουσιάσω κι επίσης συμβαίνει καμιά φορά ό άντρας μου νά εμφανιστεί ξαφνικά ώρα πού κανονικά θά έπρεπε νά κάνει μάθημα" έτσι έχω σπάσει τό κεφάλι μον νά σκεφτώ τί μέτρα πρέπει νά πάρω σχετικά μ' αυτό τό ημερολόγιο. "Αν δέν έχει νόημα πιά νά τό κρύβω, θά ήθελα τονλάχιστον νά βρώ κάποιον τρόπο νά βεβαιωθώ δτι όταν απουσιάζω ό σύζνγός μον τό διαβάζει κρνφά, δπως φαντάζομαι. Θά ήθελα νά ξέρω μέ σιγονριά άν τά μάτια τοϋ άντρα μον έχουν διατρέξει τό περιεχόμενο αυτού τοϋ ημε­ ρολογίου. Θά βάλω ένα σημάδι κάπου μές στό τετρά­ διο. "Ενα σημάδι πού θά μοϋ φανερώσει άν ό άντρας μον τό ανοίγει στά κρνφά ή δχι. "Ενα σημάδι πού μό­ νο έγώ θά τό ξέρω, κάτι πού σ' αυτόν θά περνάει απα­ ρατήρητο" αυτό νομίζω πώς θά 'ταν τό καλύτερο — άπό τήν άλλη δμως μήπως αντίθετα θά ήταν καλύτερο κάτι πού κι ό Ιδιος θά αναγνώριζε; *Αν συνειδητοποιούσε πώς ή γυναίκα του ξέρει δτι διαβάζει κρνφά τό ημε­ ρολόγιο της, αυτό δέν θά 'χε άπό μόνο του σαν απο­ τέλεσμα νά είναι πιο διακριτικός στό μέλλον; (Φο­ βάμαι δμως πώς κι αυτό είναι πολύ αμφίβολο.) "Ετσι κι αλλιώς δέν θά ήταν εύκολο νά σκεφτώ ένα τέτοιο σημάδι. Μπορεί νά επιτύχω μιά φορά, άλλά άν χρη[ 7ο ]

σιμοποιήσω τό ϊδιο τέχνασμα επανειλημμένα, φοβούμαι πώς μπορεί νά τά τινάξω δλα στον αέρα. Γιά παρά­ δειγμα θά μπορούσα νά βάλω μιά οδοντογλυφίδα σέ κάποια συγκεκριμένη σελίδα πού θά πέσει άν κάποιος τό ανοίξει. Γιά μιά φορά πάει καλά, άλλά άπ' τή δεύ­ τερη κι έπειτα ό άντρας μου θά κοιτάξει νά μήν τοϋ πέσει ή οδοντογλυφίδα. Θά υπολογίσει σέ ποιά σελίδα ήταν βαλμένη καί θά τήν ξαναβάλει στήν πρώτη της θέση (ό άντρας μου σέ κάτι τέτοια είναι αληθινά πα­ νούργος). Και θά είναι σχεδόν αδύνατο νά εφευρίσκω κάθε φορά κάποιον καινούργιο τρόπο. Άφοϋ σκέφτηκα διάφορες λύσεις, έκανα μιά δοκιμή" έκοψα ένα σελοτέιπ νούμερο 600 στό μήκος πού έπρεπε (τό μέτρησα και είναι 53 χιλ.), διάλεξα ένα σημείο στό εξώφυλλο και άπό κει κόλλησα τήν ταινία γύρω γύρω μέχρι πίσω. (Τό σημείο αυτό απέχει άπό τήν πάνω μεριά 82 χιλ. και άπ' τή βάση 75 χιλ., κάθε φορά δέ θά αλ­ λάζω σιγά σιγά τό σημείο και τό μήκος.) "Ετσι γιά νά διαβάσει κάνεις μέσα πρέπει πρώτα νά ξεκολλήσει τήν ταινία. Πρέπει μιά φορά νά τήν ξεκολλήσει, ύστε­ ρα πάλι νά κόψει μιά καινούργια ταινία ίδιου μήκους και νά τήν κολλήσει ακριβώς στήν ϊδια θέση. Θεω­ ρητικά γίνεται, στήν πράξη δμως είναι τόσο πολύ­ πλοκο και βασανιστικό πού εϊναι σχεδόν αδύνατον. Επιπλέον, δταν ξεκολλήσει κανείς τήν ταινία, μέ δση τρομερή προσοχή κι άν τό κάνει, θά αφήσει κάποια ϊχνη γδαρσιμάτων στήν επιφάνεια τοϋ εξωφύλλου. Γιά [ 7ΐ ]

καλή μου τύχη τό εξώφυλλο τοϋ ημερολογίου είναι άπό ένα πολύ καλό χαρτί περασμένο μέ μιά στρώση λευκού και όταν ξεκολλάει ή ταινία, αφαιρεί μαζί και δύο-τρία χιλιοστά έδώ κι έκεϊ άπ' τήν επιφάνεια τοϋ χαρτιού. Μ' αυτή τή μέθοδο είναι απολύτως αδύνατο νά διαβάσει ό άντρας μου τό ημερολόγιο χωρίς ν' αφή­ σει Ιχνη. . .

24 ΦΕΒΡΟΪΑΡΙΟΤ

. . . Ά ν καί μετά τήν αποχώρηση τής Τοσίκο άπ' τό σπίτι, ό Κιμούρα δέν έχει πιά κανέναν τυπικό λόγο επισκέψεως, συνεχίζει νά έρχεται κάθε δύο-τρεΐς μέ­ ρες δπως τό συνήθιζε ήδη. Κι εγώ δμως τοΰ τηλε­ φωνώ. ( Η Τοσίκο δίνει κι αυτή ένα κάποιο παρόν κάθε μέρα, άλλά τόσο σύντομο πού στήν ουσία δέν τή βλέπουμε.) Τήν πολαρόιντ τήν έχω ήδη χρησιμο­ ποιήσει δύο βραδιές. Φωτογράφισα τό γυμνό της κορ­ μί, ολόκληρο άπό μπροστά κι άπό πίσω, καί ύστερα κάθε τμήμα λεπτομερειακά, τό κορμί καθώς καί τά άκρα σέ διάφορες στάσεις* ίσια, λυγισμένα, ανοιχτά, άπ' τις γωνίες εκείνες πού μέ σαγηνεύουν περισσότε­ ρο. Τί μέ ώθησε δμως άραγε νά τις βγάλω; Κατ' αρ­ χάς μοΰ δίνει ευχαρίστηση τό δτι τις τραβάω καί μό­ νον. Ηδονίζομαι νά δημιουργώ τις διάφορες στάσεις μετακινώντας δπως εγώ θέλω αυτό τό γυναικείο σώμα ι

[ 72 ]

ενώ κοιμάται (ή προσποιείται δτι κοιμάται). Ό δεύ­ τερος λόγος είναι δτι θέλω νά τις κολλήσω στό ημε­ ρολόγιο μου. Μ' αυτό τόν τρόπο ή γυναίκα μου θά δει σίγουρα τις φωτογραφίες, θά ανακαλύψει τήν ομορφιά κάθε σημείου τοΰ κορμιού της πού μέχρι τώρα δέν είχε συνειδητά αντιληφθεί καί είμαι βέβαιος πώς θά μείνει έκθαμβη. Τρίτον, θέλω νά νιώσει επιτέλους γιατί μ' αρέσει νά βλέπω τόσο τό γυμνό της σώμα καί νά δείξει συμπάθεια — ίσως ακόμα καί νά συγκινηθεί. (Δέν είναι ανήκουστος τέτοιος έρωτας ενός άντρα πού φέτος θά κλείσει τά πενηνταέξι του χρόνια μέ τό γυ­ μνό κορμί τής γυναίκας του πού είναι σαρανταπέντε; Δέν θά 'κανε άσχημα εκείνη νά καθίσει νά τό σκεφτεί αυτό.) Ό τέταρτος λόγος είναι πώς θέλω νά τήν οδη­ γήσω στήν έσχατη ταπείνωση γιά νά δώ μέχρι ποίου σημείου θ' αντέξει νά προσποιείται μ' αυτόν τόν τρό­ πο. Ό φακός τής μηχανής αυτής είναι μάλλον σκο­ τεινός κι επειδή δέν έχει μηχανισμό πού νά μετράει τήν απόσταση, πρέπει κάθε φορά νά τραβάω υπολογί­ ζοντας μέ τό μάτι, πράγμα πού μέ κάποιον τόσο αδέ­ ξιο δπως έγώ εύκολα οδηγεί σέ φωτογραφίες εστια­ σμένες λάθος. Άκουσα δτι πρόσφατα έχει κυκλοφο­ ρήσει ειδικά γι' αυτήν τή μηχανή ένα φίλμ εξαιρε­ τικά ευαίσθητο στό φώς, στήν Ιαπωνία δμως είναι πρόβλημα νά τό προμηθευτείς* επιπλέον τά φίλμ πού μοΰ έφερε ό Κιμούρα είναι παλιά, μέ περασμένες ημε­ ρομηνίες λήξης καί δέν πρέπει νά περιμένω σπουδαία [ 73 ]

αποτελέσματα. Έν τέλει ε ί ν α ι κάπως ενοχλητικό καί άβολο νά πρέπει κάθε φορά νά χρησιμοποιώ φλάς. Καθώς μ' αύτη τή μηχανή δέν μπορούν νά επιτευχθούν παρά μόνο ό πρώτος καί ό τέταρτος σκοπός, θά ανα­ βάλω προς τό παρόν τό κόλλημα τών φωτογραφιών. . .

27 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

Μολονότι σήμερα είναι Κυριακή, ό Κιμούρα ήρθε στίς έννιάμισι τό πρωί νά ρωτήσει άν θά ήθελα νά πάμε νά δούμε τό Κόκκινο καί τό Μαύρο. Αυτόν τόν καιρό

ο'ι υποψήφιοι φοιτητές είναι πνιγμένοι στις προετοι­ μασίες γιά τις εξετάσεις στό Πανεπιστήμιο, πράγμα πού δημιουργεί γιά τους καθηγητές αντίστοιχο φόρτο εργασίας. Τόν Μάρτιο αντίθετα θά έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, άλλά ετούτο τό μήνα πρέπει πολλές φορές νά μένει στό σχολείο παραπάνω ώρες γιά συμ­ πληρωματικά μαθήματα. Άλλά κι άφού γυρίσει πιά στό σπίτι, έρχονται πάλι συχνά μαθητές έκτος σχο­ λείου νά τοΰ ζητήσουν —ειδικά άπ' αυτόν— νά τούς κάνει Ιδιαίτερα. Ο Κιμούρα έχει καθαρή αντίληψη, είναι πασίγνωστος γιά τις σωστές του προβλέψεις και λένε πώς τά θέματα πού αυτός κρίνει πιθανά, πέφτουν πάντοτε στις εξετάσεις. "Εχω κι εγώ ή ίδια επίγνωση αυτής τής σωστής τον αίσθησης. Δεν θά μπορούσα νά πώ τίποτε σχετικά μέ τήν ευρυμάθεια τον, άλλά δσον [ 74 ]

άφορα τήν αντίληψη, ό άντρας μον δέν μπορεί νά συγκριθεί μαζί τον ούτε στο δαχτνλάκι. . . Γιά δλονς αυτούς τους λόγονς αντό τό μήνα μόνο τις Κυριακές είναι λιγάκι πιο ελεύθερος, επειδή δμως Κυριακή εί­ ναι ή μέρα πού ο άντρας μου βρίσκεται σννέχεια άπ' τό πρωί στό σπίτι, δέν εϊναι καλή μέρα έξόδον γιά μένα. Ό Κιμούρα ερχόμενος εϊχε σταματήσει καί κάλεσε καί τήν Τοσίκο, ή οποία σέ λίγο έφτασε κι εκείνη καί μέ ρώτησε άν θά πήγαινα μαζί τονς. Ή έκφραση τον πρόσωπον της έλεγε: « Λν καί ή ϊδια δέν έχω διά­ θεση νά πάω, δέν θά ήταν δμως άπ' τήν άλλη σωστό νά τούς αφήσω μόνονς, θά Θυσιαστώ γιά χάρη τής μαμάς καί Θά τούς συνοδέψω )). (( Τις Κυριακές πρέ­ πει κανείς νά πάει άπό νωρίς, αλλιώς δέν βρίσκει θέση )), είπε ό Κιμούρα. « Έγώ Θά είμαι δλη μέρα στό σπίτι, μπορείς νά πάς χωρίς κανένα πρόβλημα" δέν εϊχες πεϊ πώς ήθελες νά δεις τό Κόκκινο καί τό Μαΰρο; )), μέ παρότρυνε ό άντρας μου μέ επιμονή. Καταλάβαινα τό λόγο τής επιμονής του, άλλά επειδή είχα προετοι­ μαστεί γιά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αποφάσισα νά πάω μέ τούς άλλους. Μπήκαμε στον κινηματογράφο στις δέκα καί μισή καί βγήκαμε λίγο μετά τή μία τό με­ σημέρι. Τούς είπα νά έρθουν γιά μεσημεριανό, άλλά αυτοί γύρισαν ό καθένας στό σπίτι του. Παρ δλο πού ο άντρας μου εϊχε πει πώς θά έμενε δλη τήν ήμερα στό σπίτι, μέ τό πού γύρισα έγώ, γύρω στις τρεις, μόλις πού διασταυρωθήκαμε καθώς εκείνος βγήκε γιά η

[ 75 ]

περίπατο καί δέν γύρισε πιά παρά τό βράδν. Μόλις έφυγε άπ' τό σπίτι έβγαλα γρήγορα τό ημερολόγιο μον. Ή ταινία ήταν κολλημένη περίπου όπως τήν είχα αφήσει. Τό εξώφυλλο σέ πρώτη ματιά φαινόταν άθι­ κτο. "Οταν τό κοίταξα όμως κάτω άπό μεγεθυντικό φακό, είδα ότι σέ δύο-τρία σημεία υπήρχαν κάποια αμυδρά γδαρσίματα πού δέν φαίνονταν μέ τήν πρώ­ τη ματιά. Είχα πάρει διπλές προφυλάξεις, κι έκτος τής ταινίας, ανάμεσα σέ δύο συγκεκριμένες σελίδες τοϋ τετραδίου εϊχα βάλει μιά οδοντογλυφίδα, ή οποία ήταν τώρα κι αυτή σέ άλλη θέση. Δεν μοϋ μένει τώρα πιά καμιά αμφιβολία γιά τό άν ό άντρας μου διαβάζει κρυφά αυτό τό ημερολόγιο. Ούτως εχόντων τών πραγ­ μάτων, θά 'πρεπε μήπως νά σταματήσω νά τό γρά­ φω; Επειδή δέν μ' αρέσει νά αφηγούμαι στους άλ­ λους τά έσώψνχά μον, άρχισα νά κρατάω αντό τό ημερολόγιο γιά νά μπορώ νά τά αφηγούμαι στον έαν­ τό μοϋ καί νά τά ακούω, τώρα όμως πού εϊναι πιά αδιαμφισβήτητο πώς τά διαβάζει καί κάποιος άλλος, νομίζω πώς πρέπει νά βάλω ένα τέλος' πάλι όμως, επειδή αυτός ό άλλος εϊναι ό άντρας μου καί επειδή επιφανειακά υπάρχει μιά σιωπηρή συμφωνία νά κοι­ τάζει ό καθένας τή δουλειά του, νομίζω πώς τελικά δέν εϊναι λάθος νά συνεχίσω. Σέ τελική ανάλυση εϊναι κι ένας τρόπος νά μπορώ άπό δώ καί πέρα νά λέω εμμέσως στον άντρα μου κάποια πράγματα. Κάποια πράγματα πού ντρέπομαι νά τοϋ τά πώ καταπρόσωπο. [ 76 ]

Θέλω δμως ειλικρινά, μιας και δέν γίνεται πια νά μήν τό διαβάζει κρνφά, τονλάχιστον νά μή μον κάνει ποτέ λόγο ανοιχτά γιά τό περιεχόμενο τον. "Αν καί, δντας χαρακτήρας πού ακόμη κι άν τό διαβάζει θά προσποιη­ θεί πώς δέν τό κάνει, αντή ή άπαγόρενση είναι ϊσως ανώφελη. "Από δώ καί στό έξης ό άντρας μον μπορεί νά κάνει δ,τι θέλει, άλλά θέλω νά ξέρει πώς έγώ δέν θά διαβάσω τό δικό τον ημερολόγιο κατά κανέναν τρό­ πο. Ξέρει καλύτερα άπό οποιονδήποτε άλλο δτι είμαι μιά γνναίκα εξαιρετικά παλαιών άρχων καί πώς έχω μεγαλώσει μέ τέτοιο τρόπο ώστε νά μού είναι αδύ­ νατο νά διαβάσω κρνφά έστω καί γιά μιά στιγμή τό ημερολόγιο ή οτιδήποτε άλλο έχει γράψει κάποιος τρίτος. Γνωρίζω τήν κρνψώνα τοϋ ήμερολογίον τον άντρα μον καί έχει τύχει νά τό αγγίξω μνστικά' ακό­ μη, δέν μπορώ νά αρνηθώ πώς σέ πολύ σπάνιες στιγ­ μές τό έχω ανοίξει καί έχω κοιτάξει μέσα, δμως ποτέ δέν έχω διαβάσει άπ' τό κείμενο ούτε μία λέξη. Αντή είναι ή αλήθεια. . . 27 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

. . . Τελικά είχα μαντέψει σωστά. ' Η γυναίκα μου κρα­ τάει ημερολόγιο. Μέχρι σήμερα δέν τό είχα αναφέρει στό ημερολόγιο μου επίτηδες, στήν πραγματικότητα όμως κάτι είχα μυριστεί εδώ καί κάμποσο καιρό. "Ενα [ 77 ]

απόγευμα τις προάλλες είχα κατέβει στήν τουαλέτα καί τή στιγμή πού περνούσα μπροστά άπ' τό σαλόνι, κοίταξα μέσ' άπ' τό τζάμι καί είδα τή γυναίκα μου νά είναι γερμένη στό τραπέζι σέ μιά στάση πού φανέ­ ρωνε ταραχή. Εϊχε προηγηθεί ό ήχος ενός φίνου για­ πωνέζικου χαρτιού πού τσαλακώνεται ξαφνικά. Κι Οχι ό θόρυβος μιάς-δυό σελίδων. Τολμώ νά πώ πώς ήταν ό ήχος πολλών φύλλων δεμένων σέ τετράδιο πού κά­ ποιος στήν ταραχή του βίαια σπρώχνει κάτω άπό ένα καθιστικό μαξιλάρι ή κάτι τέτοιο. Στήν οικογένεια μας σπάνια χρησιμοποιούμε τέτοιο γιαπωνέζικο χαρ­ τί. Φαντάστηκα αμέσως γιά τί μπορούσε νά χρησιμο­ ποιεί ή γυναίκα μου αυτό τό χαρτί πού δέν καταλαμ­ βάνει πολύ Ογκο καί δέν κάνει σχεδόν κανένα θόρυβο. Δέν είχα μέχρι τώρα τήν ευκαιρία νά βεβαιωθώ, σή­ μερα Ομως, Οταν ή γυναίκα μου βγήκε νά πάει νά δεί μιά ταινία, έψαξα στό σαλόνι καί πολύ γρήγορα οί έρευνες μου ευοδώθηκαν. Πρέπει νά πώ έδώ πώς αυτό πού μοΰ έκανε έκπληξη ήταν ότι έχοντας προβλέψει αμέσως πώς τήν έχω μυριστεί, τό είχε περάσει γύρω γύρω μέ σελοτέιπ. Τί ανοησία άπό μέρους της! Ή καχυποψία της μέ αφήνει κατάπληκτο ! Δέν είμαι τόσο άθλιος μέχρι τοΰ σημείου νά διαβάζω χωρίς άδεια ένα ξένο ημερολόγιο, έστω κι άν πρόκειται γι' αυτό τής συζύγου μου. Παρακινημένος εντούτοις άπό μιά διά­ θεση διεστραμμένη, θέλησα νά δώ άν γίνεται νά ξε­ κολλήσω τήν ταινία χωρίς ν' αφήσω ίχνη. "Ηθελα τρό[ 78 ]

πον τινά μ' αυτόν τόν τρόπο νά τής π ώ : « Ή ταινία είναι άχρηστη! Μπορώ νά τό διαβάσω κρυφά χωρίς νά τό καταλάβεις. Σκέψου κάποιον καλύτερο τρόπο! » Απέτυχα όμως. "Εμεινα βέβαια κατάπληκτος άπ' τή σχολαστικότητα του σχεδίου της. Μολονότι προσπά­ θησα νά ξεκολλήσω τήν ταινία δσο πιο προσεκτικά μπορούσα, τελικά κάποια ίχνη έμειναν στό εξώφυλλο. Μέ τά πολλά συνειδητοποίησα πώς ήταν αδύνατο νά τή βγάλω χωρίς νά τό αντιληφθεί εκείνη. Πιστεύω πώς σίγουρα είχε επίσης μετρημένο τό μήκος τής ται­ νίας, καθώς όμως εγώ απερίσκεπτα τήν κουβάριασα, δέν μπορούσα έπειτα νά τό υπολογίσω. Κόλλησα λοι­ πόν μιά ταινία περίπου ίδιου μήκους μετρώντας μέ τό μάτι. "Οχι πώς πρόκειται νά τής περάσει απαρα­ τήρητο. "Ομως τήν πληροφορώ μέ κάθε ειλικρίνεια πώς, μ' δλο πού έβγαλα τήν ταινία, παρ' δλο πού τό άνοιξα καί τό περιεργάστηκα, δέν διάβασα ούτε μία λέξη άπ' τό κείμενο. Είναι δύσκολο κάποιος μύωψ σάν καί μένα νά διαβάσει μιά γραφή τόσο μικροσκοπική δσο ή δική της. Αυτό θέλω νά τό πιστέψει. "Ομως ό χαρακτήρας της είναι τέτοιος, πού στήν πραγματικό­ τητα δσο λέω πώς δέν τό διάβασα, τόσο θά πιστεύει αντίθετα πώς σίγουρα θά τό 'χω διαβάσει. Κι άν είναι νά πιστεύει δτι τό έχω διαβάσει ενώ δέν τό διάβασα, τότε θά ήταν καλύτερα νά τό είχα διαβάσει εξαρχής, πράγμα πού κατά κανέναν τρόπο δμως δέν έκανα. Στήν πραγματικότητα τρέμω στήν ιδέα νά μάθω μέσ' άπό [ 79

3

αυτό τό ημερολόγιο μέ ποιο τρόπο εκφράζει τά αισθή­ ματα της γιά τόν Κιμούρα. Ίκοΰκο, σέ ικετεύω, μή γράφεις γι' αυτό στό ημερολόγιο σου! Δέν τό διαβά­ ζω κρυφά, ανεξάρτητα δμως άπ' αυτό μή γράφεις τήν αλήθεια πάνω σ' αυτό τό θέμα. Ακόμη κι άν εί­ ναι ψέματα, προσποιήσου πώς χρησιμοποιείς τόν Κι­ μούρα μονάχα γιά νά μέ διεγείρεις καί πώς δέν ση­ μαίνει τίποτε άλλο γιά σένα. . . Σήμερα τό πρωί ό Κιμούρα ήρθε νά προσκαλέσει τήν Ίκοΰκο στον κινηματογράφο έγώ ό ίδιος τόν είχα παρακαλέσει νά τό κάνει. « Τελευταία δσο είμαι στό σπίτι έχω παρατηρήσει δτι ή γυναίκα μου βγαίνει ελάχιστα. Ακόμα καί τις εξωτερικές δουλειές τοΰ σπιτιοΰ τις αναθέτει δλες στήν υπηρεσία μας. "Εχει στ' α­ λήθεια αρχίσει νά μ' ανησυχεί λιγάκι* ελάτε νά τή βγάλετε κάπου έξω τουλάχιστον γιά μιά-δυό ώρες ». Ά π ό πίσω αμέσως κι ή Τοσίκο* μ' δλο πού μέχρι τώρα πάντα αυτό συνήθιζε νά κάνει, μοΰ είναι πολύ δύσκολο νά μπώ στήν ψυχολογία της καί νά τήν καταλάβω. Ή Τοσί-κο μοιάζει τής μητέρας της, άλλά σέ ορισμένα πράγματα είναι πιο περίπλοκη άπό κείνη. Ά ν τό καλοσκεφτώ είναι σάν νά μοΰ κρατάει κακία γιατί σέ αντιδιαστολή μέ τούς περισσότερους πατερά­ δες τοΰ κόσμου, συναισθάνεται πώς άντί γι' αυτήν αγα­ πώ πρώτα τή μητέρα της* μέ πάθος. Ά ν συμβαίνει αυτό, τότε σφάλλει γιατί έγώ τις αγαπώ καί τις δύο εξίσου. Μόνο πού ό τρόπος τής αγάπης είναι τελείως -

[ 8ο ]

διαφορετικός. Κανένας πατέρας δέν αγαπάει τήν κόρη του μέ τρελό έρωτα. Κάποια μέρα θά πρέπει ίσως νά εξηγήσω στήν Τοσίκο αυτά τά πράγματα. . . Απόψε γιά πρώτη φορά άπό τότε πού ή Τοσίκο μετακόμισε καθίσαμε καί οί τέσσερις νά φάμε στό ϊδιο τραπέζι. Ή Τοσίκο έφυγε πρώτη καί ή γυναίκα μου μετά τό μπράντυ κατέληξε νά πάθει τά συνηθισμένα. Α ρ γ ά τή νύχτα, τήν ώρα πού έφευγε ό Κιμούρα, τοΰ επέστρεψα τήν πολαρόιντ. « Είναι βέβαια πλεονέκτημα νά μήν έχει κανείς τό βάσανο τής εμφάνισης, υπάρχει όμως τό μείον τοΰ νά πρέπει νά χρησιμοποιεί φλάς, γι' αυτό εντέλει είναι πιο άπλό νά τραβάει κανείς μέ μιά συνη­ θισμένη μηχανή, δέν συμφωνείτε; Νομίζω πώς θά κάνω μιά απόπειρα νά τραβήξω μέ τήν ΖθΪ88-Ι1ίοη πού υπάρχει στό σπίτι », τοΰ ειπα κι αυτός ρώτησε: « Ποΰ τις δίνετε γιά εμφάνιση; » Αυτό ήταν κάτι πού τό είχα ήδη διεξοδικά σκεφτεί. « Εννοείτε πώς θά μπορούσατε νά τις εμφανίσετε εσείς στό σπίτι; », τοΰ είπα, κι ό Κιμούρα απάντησε, χάνοντας τα λίγο: « Δέν μπορείτε νά τις εμφανίσετε εσείς έδώ; » <( Δέν έχετε καταλάβει γιά τί φωτογραφίες πρόκειται; », είπα τότε έγώ. « Δέν είμαι τελείως σίγουρος. . . », απάντησε. « Είναι φω­ τογραφίες πού δέν γίνεται νά τις εμφανίσω στό σπίτι γιατί θά έφερναν σέ δύσκολη θέση οποιονδήποτε τις έβλεπε* επειδή επιπλέον θά ήθελα νά τις μεγεθύνω, δέν υπάρχει σ' αυτό τό σπίτι κανένας χώρος κατάλ­ ληλος γιά σκοτεινός θάλαμος. Δέν θά μπορούσατε νά [ 8! ]

εγκαταστήσετε έναν εκεί πού μένετε τώρα; Μιας καί δέν γίνεται διαφορετικά, ας τις δείτε τουλάχιστον μό­ νον εσείς », τοΰ είπα, κι αυτός: « Δέν νομίζω πώς υπάρχει θέμα νά μή βρεθεί χώρος. Θά μιλήσω σχε­ τικά στον ιδιοκτήτη τοΰ σ π ι τ ι ο ΰ . . . »

28 ΦΕΒΡΟΤΑΡΙΟΤ

. . . Στις οχτώ τό πρωί, κι ένώ ή γυναίκα μου βρι­ σκόταν ακόμα σέ βαθύ λήθαργο πέρασε ό Κιμούρα. Είπε πώς σταμάτησε πηγαίνοντας στό σχολείο. Κι έγώ ήμουν ακόμα στό κρεβάτι, άλλά ακούγοντας τή φωνή του σηκώθηκα καί πήγα στό σαλόνι. « Κύριε καθηγητά, όλα εντάξει », μοΰ ανήγγειλε. Τί εννοεί εντάξει, σκέφτηκα* επρόκειτο βέβαια γιά τόν σκοτεινό θάλαμο. 'Εκεί πού μένει υπάρχει ένα μπάνιο πού πιά δέν χρησιμοποιείται κι αυτός ό χώρος είναι ελεύθερος καί είναι δ,τι πρέπει, μιας καί σύν τοις άλλοις διαθέτει άφθονο τρεχούμενο νερό χωρίς πρόβλημα. Αυτά είπε. Τόν παρακάλεσα νά προχωρήσει στις σχετικές εργα­ σίες τό γρηγορότερο...

3 ΜΑΡΤΙΟΤ

. Ά ν καί ισχυρίζεται πώς είναι πνιγμένος μέ τις [ 8

2

]

εξετάσεις, ό Κιμούρα δείχνει μεγαλύτερο ζήλο κι άπό μένα. . . Χθες τό βράδυ έβγαλα τήν Ιΐίοη πού δέν τήν είχα γιά πολύν καιρό χρησιμοποιήσει καί στή διάρκεια τής νύχτας τράβηξα ένα ολόκληρο φιλμ τριανταέξι πό­ ζες. Σήμερα πέρασε πάλι ό Κιμούρα, μέ ύφος σάν νά μή συνέβαινε τίποτα. Ρώτησε άν μπορούσε ν' ανέβει, ύστερα μπήκε στό γραφείο καί μέ κοίταξε κατάματα. Ειλικρινά μέχρις εκείνη τήν ώρα δέν είχα αποφασίσει ακόμα άν έπρεπε νά τοΰ εμπιστευτώ τήν εμφάνιση ή Οχι. "Ομως επειδή είχε δει ήδη πολλές φορές τό σώμα τής Ίκοΰκο γυμνό, άν επρόκειτο νά εμπιστευτώ σέ κάποιον αυτή τή δουλειά, αυτός δέν μποροΰσε νά είναι άλλος άπ' τόν Κιμούρα. Εντούτοις, δέν τήν είχε δει παρά στιγμιαία καί αποσπασματικά χωρίς ποτέ νά έχει τήν ευκαιρία νά παρατηρήσει ολοκληρωμένα άπό διάφορες οπτικές γωνίες τις δελεαστικές στάσεις. Ά ν λοιπόν τοΰ εμπιστευτώ τις φωτογραφίες, δέν θά τόν ερεθίσω άραγε υπερβολικά; Κι άν μέν περιοριστεί σ' αυτό, έχει καλώς, δέν υπάρχει όμως κίνδυνος νά προχωρήσουν κι άλλο τά πράγματα αρχής γενομένης

άπ' αυτό; Κι άν αυτό συμβεί, δέν θά τό 'χει προκα­

λέσει κανείς άλλος άλλά έγώ ό ίδιος καί εμένα θά πρέπει τότε μόνο νά κατηγορήσω. Αυτός δέν θά ευ­ θύνεται γιά τίποτα. Επίσης πρέπει νά καθίσω νά σκε­ φτώ τί θά γίνει στήν περίπτωση πού οι φωτογρα­ φίες φτάσουν στά χέρια τής γυναίκας μου. Α σ φ α ­ λώς θά εξοργιστεί —ή θά προσποιηθεί πώς εξοργίζε­

ι8

3

]

τοα— πρώτον γιατί ό άντρας της έβγαλε τέτοιες φω­ τογραφίες έν αγνοία της καί, σάν νά μήν έφτανε αυτό, τις έδωσε κι άπό πάνω γιά εμφάνιση σέ κάποιον τρίτο. Καί στή συνέχεια θά σκεφτεί πιθανώς ότι, μιας καί ό Κιμούρα τήν έχει δει σέ τέτοιες επαίσχυντες στάσεις μέ τήν έγκριση τοΰ συζύγου της, είναι σάν νά τής δίνω τήν άδεια νά μέ απατήσει μαζί του. Τό τρομε­ ρότερο εϊναι ότι κατά κάποιο μοιραίο τρόπο τέτοιες φαντασιώσεις μέ κάνουν νά νιώθω μιά ολοένα καί πιο αβάσταχτη ζήλια, καί εξαιτίας τής ηδονής πού μοΰ δίνει αυτή ή ζήλια όδηγοΰμαι στό σημείο νά τό δια­ κινδυνεύσω, κι αυτό τό λέω χωρίς καμιά ψεύτικη ντρο­ πή. "Οταν πήρα πιά τήν απόφαση μου, εϊπα στον Κι­ μούρα : « Σας παρακαλώ νά μή δείξετε σέ κανέναν απολύτως τις εκτυπώσεις καί νά τις κάνετε όλες μό­ νος σας. "Οταν τελειώσετε τήν εμφάνιση μοΰ τις δεί­ χνετε, κι έγώ θά διαλέξω ποιες θέλω νά μοΰ μεγε­ θύνετε ». Ό Κιμούρα θά πρέπει μέσα του νά ήταν τρομερά έξημμένος, άλλα έκανε τό πάν νά μείνει ανέκ­ φραστος. « Μμμ. . . », εϊπε σιωπηλά δεχόμενος τή συμφωνία καί αποχώρησε...

7 ΜΑΡΤΙΟΤ

.. .Και σήμερα πάλι τό κλειδί ήταν πεσμένο ατά ράφια τής βιβλιοθήκης τον γραφείου. [ 8

4

]

μπροστά Δεύτερη

φορά φέτος. Ή προηγούμενη ήταν τό πρωί τής τε­ τάρτης Ιανουαρίου. "Οταν έν τή απουσία του μπήκα νά συγυρίσω, τό βρήκα πεσμένο μπροστά στό βάζο δπου ήταν τοποθετημένος ένας νάρκισσος. Σήμερα τό πρωί παρατήρησα πώς τό λουλούδι τής κινέζικης δαμασκηνιάς εϊχε μαραθεί καί πήγα νά τό αντικατα­ στήσω μέ μία καμέλια" τότε ήταν πού βρήκα τό κλειδί πεσμένο στό ϊδιο μέρος. Αυτό θέλει κάτι νά πει, σκέ­ φτηκα, κι ανοίγοντας τό συρτάρι έβγαλα τό ημερολό­ γιο τοϋ άντρα μου, βλέποντας το δμως πάγωσα, γιατί ήταν γύρω γύρω περασμένο δπως εϊχα κάνει κι έγώ μέ μιά ταινία. (("Ανοιξε το οπωσδήποτε )), θέλει επί­ τηδες νά μοϋ πει ό άντρας μου μ' αυτόν τόν τρόπο, αντίθετα άπό μένα. Τό ημερολόγιο του εϊναι ένα άπό αυτά τά συνηθισμένα τετράδια δπου οί φοιτητές κρα­ τάνε σημειώσεις, εκείνα μέ τό γυαλιστερό εξώφυλλο άπό δυτικό συμπιεσμένο χαρτί, γι' αυτό καί μοϋ φά­ νηκε πώς ή ταινία θά ξεκολλούσε ευκολότερα άπ' δ,τι στό δικό μου. Κυριευμένη άπό περιέργεια —καί μό­ νον— άν μπορούσα νά ξεκολλήσω τήν ταινία τόσο επι­ δέξια ώστε νά μήν αφήσω ϊχνη, δοκίμασα νά τή βγά­ λω. "Οσο δμως κι άν έβαλα τά δυνατά μου νά τό κάνω τέλεια, κάποια αμυδρά ϊχνη έχουν μείνει. Ακόμη καί αυτό τό τόσο σκληρό γυαλιστερό χαρτί γδάρθηκε λι­ γάκι. Κι άν περιοριζόταν μόνο εκεί πού ήταν κολλη­ μένη ή ταινία, πάλι κάτι πήγαινε κι ερχόταν, ξεκολ­ λώντας την δμως τά γδαρσίματα επεκτάθηκαν πρός ί

8

5

]

τά έξω καί είναι αδύνατο νά μή φανεϊ πώς κάποιος τό άνοιξε. Κόλλησα καινούργια ταινία άλλά ό άντρας μου θά τό αντιληφθεί ασφαλώς και χωρίς αμφιβολία θά πιστέψει πώς τό άνοιξα κρυφά και τό διάβασα. "Ομως, δπως έχω πει τόσες φορές, δέν έχω διαβάσει ούτε μία λέξη, τό ορκίζομαι. Ξέροντας πώς απεχθά­ νομαι νά μιλάω γιά βρόμικα πράγματα και πώς αυτό μέ κάνει νά νιώθω εξευτελισμένη, ό άντρας μου βρήκε αυτό τό σχήμα νά μοϋ μιλήσει γι αυτά" Ισως αυτή είναι ή πραγματική του πρόθεση. Λόγος γιά τόν όποιο βρίσκω ακόμη πιο βρόμικο καί απωθητικό νά τό δια­ βάσω. "Ανοιξα στά γρήγορα τό ημερολόγιο νά δώ πόσο είχε προχωρήσει τό γράψιμο. Τό 'κανα αυτό βέβαια άπό περιέργεια. Τά μάτια μου έπεσαν σέ μιά σελίδα γραμμένη μέ βιασύνη δρομέα, μ" εκείνα τά εξαιρετικά ισχνά νευρικά γράμματα, πού μοϋ 'δωσαν τήν εντύ­ πωση μυρμηγκιών πού σέρνονται. Καί μόνο πού τά είδα γύρισα κατευθείαν σελίδα. Διαπίστωσα δτι σή­ μερα σέ ορισμένες σελίδες ήταν κολλημένο κάτι πού έμοιαζε μέ αισχρές φωτογραφίες. "Αναστατωμένη έ­ κλεισα τότε τά μάτια καί γύρισα τις σελίδες πιο βια­ στικά άπό πριν. Τί στήν ευχή ήταν αυτό; Ποϋ τις βρήκε τέτοιες φωτογραφίες καί μέ ποιό σκοπό τάχα τις κόλλησε έκει μέσα;. . . Δέν είναι μήπως γιά νά τις δώ έγώ; Ποιος νά "ναι σ' αυτές τις φωτογραφίες; Ξαφνικά μιά αποτρόπαιη σκέψη πέρασε άπ' τό νοϋ μον. Πρόσφατα, μιά-δυό φορές τή νύχτα, μέσα στό 3

[ 86 ]

όνειρο μον είχα τήν αίσθηση πώς τό δωμάτιο αίφνης άπό καιρόν εις καιρόν φωτιζόταν γιά μιά στιγμή. Εϊχα θεωρήσει τότε ότι εϊχα τήν παραίσθηση πώς κάποιος μέ φωτογράφιζε μέ φλάς. Λντός ό κάποιος έμοιαζε και μέ τόν άντρα μον και μέ τόν Κιμούρα. Τώρα όμως πού τό σκέφτομαι, Ίσως νά μήν ήταν όνειρο ή παραί­ σθηση. "Ισως πραγματικά ό Άντρας μον νά μέ τράβαγε — εϊναι αδύνατο βέβαια νά ήταν ό Κιμούρα. Θνμάμαι τώρα πώς μιά μέρα μοϋ εϊχε πει: (( Οντε έσν ή ϊδια ξέρεις πόσο εξαιρετικά όμορφο κορμί έχεις. Θά 'θελα μιά φορά νά τό φωτογραφίσω γιά νά σοϋ τό δείξω ». "Ετσι πρέπει νά 'ναι, οι φωτογραφίες εκεί­ νες δέν μπορεί παρά νά εϊμαι έγώ... . . . Μερικές φορές, μές στον βαθύ μον λήθαργο, αι­ σθάνομαι αόριστα κάποιον νά μέ γδύνει. Μέχρι τώρα πίστενα πώς αυτό εϊναι μία ακόμα φαντασίωση δική μον, έάν όμως αυτές οι φωτογραφίες εϊναι δικές μον, τότε τελικά πρέπει νά γίνεται πραγματικά. *Αν ήμονν ξύπνια δέν θά επέτρεπα ποτέ κάτι τέτοιο, άλλά άν μέ φωτογραφίζονν έν άγνοια μον αυτό βέβαια εϊναι κάτι πού δέν μπορώ νά τό εμποδίσω. *Αν και τό βρίσκω χνδαίο σάν γούστο, άφοϋ αρέσει στον άντρα μον νά μέ βλέπει γνμνή θά υπομείνω, κάνοντας τό καθήκον μον ώς αφοσιωμένη σύζνγος, νά μέ γνμνώνει έστω και χωρίς νά τό ξέρω. *Αν ήμονν μία άπό εκείνες τις ενάρετες γνναϊκες τής φεονδαρχικής περιόδον, τότε πού ή σύζνγος νπάκονε πιστά στις προσταγές τοϋ [ 8

7

]

συζύγου της, δέν θά έπρεπε, Οσο αηδιαστικό ή άπρεπο κι άν τό 'βρισκα, νά υποταχθώ σέ κάθε του επιθυμία; "Ενας λόγος παραπάνω είναι δτι ό άντρας μον άν δέν ερεθιστεί άπ' αυτά τά παιχνίδια, πού κάπου άγγίζονν τήν τρέλα, δέν μπορεί νά φτάσει στό σημείο νά μέ ικανοποιήσει. Α εν είναι λοιπόν απλώς δτι εκπληρώνω τά καθήκοντα μον. Σαν αντάλλαγμα τής αρετής και τής μειλιχιότητάς μου ώς συζύγου, έχω τήν πλήρωση τον απεριόριστα ακμαίου αισθησιασμού μου. Ανεξάρ­ τητα άπ' αυτό δμως, γιατί τάχα ό άντρας μου δέν αρκείται μόνο στό νά μέ γνμνώνει και νά μέ βλέπει παρά βγάζει άπό πάνω και φωτογραφίες τις όποιες κολλάει στό ημερολόγιο τον; Νά υποθέσω πώς τό κάνει μέ τό σκοπό νά τις δώ έγώ; Δέν γνοιρίζει δμως πώς μες στήν ψυχή μον σνννπάρχονν ή μεγαλύτερη λαγνεία και ή έσχατη αιδημοσύνη; Κι ύστερα πάλι σέ ποιόν εμπιστεύτηκε ό άντρας μον τήν εμφάνιση τους; Ηταν ανάγκη νά φτάσει ποτέ στό σημείο νά επιτρέ­ ψει σέ έναν τρίτο νά δει αυτά τά πράγματα; Είναι άραγε δλα αυτά απλώς ένα άσχημο πείραγμα ή πρέπει νά σκεφτώ πώς έχουν κάποιο άλλο νόημα; Τό κάνει τάχα θέλοντας νά μέ ωθήσει νά αποβάλω τήν παρά­ λογη μου αυτή αϊδημοσύνη, εκείνος πού πάντα του κο­ ροϊδεύει τούς περίφημους «κόσμιους τρόπονς)) μου;... Τ

[ 88 ]

10 ΜΑΡΤΙΟΤ

. . . Δέν ξέρω άν θά 'πρεπε νά τό γράψω αυτό καί αναρωτιέμαι τί αντίκτυπο θά έ'χει σέ περίπτωση πού τό διαβάσει ή γυναίκα μου, πρέπει δμως νά ομολο­ γήσω δτι τόν τελευταίο καιρό υποφέρω άπό κάποιο είδος ψυχικής καί σωματικής δυσλειτουργίας — αυτήν τήν εντύπωση έ'χω τουλάχιστον. Λέω « έ'χω τήν εντύ­ πωση », γιατί νομίζω δτι δέν θά πρέπει νά είναι τί­ ποτα σπουδαίο, τίποτε παραπάνω άπό μιά άπλή νεύ­ ρωση. Αυτό πού θά πώ δέν σημαίνει δτι πιστεύω πώς γεννήθηκα κατ' ανάγκην μέ σεξουαλική δύναμη πού υπολείπεται τοΰ μέσου άνθρωπου. "Ομως, αφότου έφτα­ σα στή μέση ηλικία, έχω εξαντλήσει μέσα σέ σύντομο χρονικό διάστημα τά αποθέματα σεξουαλικοΰ σφρί­ γους, προσπαθώντας νά αντεπεξέλθω στις υπέρμετρα ακμαίες απαιτήσεις τής γυναίκας μου, έτσι ώστε σή­ μερα ή ίδια ή ερωτική επιθυμία νά έχει εξασθενήσει σημαντικά. *Η καλύτερα Οχι, θά ήταν μάλλον πιο σω­ στό νά πώ δτι ή ερωτική επιθυμία υπάρχει καί μά­ λιστα σέ μεγάλο βαθμό, εκείνο πού λείπει είναι ή σωματική δύναμη πού χρειάζεται γιά νά τής δώ­ σει σάρκα καί οστά. Αυτό έχει αποτέλεσμα τό νά αναγκάζομαι νά προστρέχω σέ αφύσικες καί εξωφρε­ νικές μεθόδους γιά νά διεγείρω τό πάθος μου, ακόμα κι έτσι δμως μετά βίας κατορθώνω νά συναγωνίζομαι τή γυναίκα μου πού υπερτερεί σέ νοσηρό βαθμό σχε[ 8

9

]

τικά μέ μένα* αναλογίζομαι, μέ τρόμο μέχρι πότε μπο­ ρεί νά συνεχιστεί κάτι τέτοιο. Γιά τά δέκα περίπου τελευταία χρόνια υπήρξα ένας σύζυγος χωρίς πυγμή, ένας σύζυγος πού αδυνατεί νά αντεπεξέλθει ικανο­ ποιητικά στις επιθέσεις τής γυναίκας του, μέ τή δια­ φορά ότι τώρα τελευταία τά πράγματα δείχνουν νά έχουν αλλάξει. Ξαφνικά εφέτος έμαθα νά χρησιμοποιώ τό διεγερτικό πού λέγεται Κιμούρα, καί μαζί ανακά­ λυψα τό θαυματουργό φάρμακο πού ακούει στό Ονομα μπράντυ χάρις σ' αυτά κατέχομαι σήμερα άπό μιά όρμή επιθυμίας τόσο δυνατή πού έχει αφήσει άναυ­ δο καί μένα τόν ίδιο. Έξαλλου, γιά νά δημιουργήσω αποθέματα σεξουαλικής ενέργειας, κάνω μία ένεση αρ­ σενικής ορμόνης περίπου μία φορά τό μήνα, άφοΰ προη­ γουμένως συμβουλεύτηκα τό γιατρό "Αιμπα, επιπλέον δέ επειδή αισθάνομαι πώς αυτό άπό μόνο του δέν είναι αρκετό, κάνω κάθε τρεις ή τέσσερις μέρες μιά ένεση ορ­ μόνης τοΰ προσθίου λοβοΰ τής υπόφυσης πεντακοσίων μονάδων. (Αυτό τό τελευταίο μόνος μου χωρίς νά τό ξέρει ό γιατρός "Αιμπα.) Τό Οτι μπορώ καί διατη­ ρούμαι όμως σέ μιά τόσο αφύσικα ακμαία κατάσταση τολμώ νά πώ πώς οφείλεται Οχι τόσο στήν επίδραση τών φαρμάκων άλλά κυρίως σέ μιά ψυχική διέγερση. Τό βίαιο πάθος πού συδαυλίζει μέσα μου ή ζήλια, σέ συνδυασμό μέ τή σεξουαλική όρμή πού, μέ ολοέ­ να έπιταχυνόμένους ρυθμούς, φουντώνει άπ' τό γεγο­ νός ότι μπορώ νά βλέπω μέ Οποιους τρόπους μοΰ άρέ-

[ 9θ ]

σει ολόκληρο τό γυμνό κορμί τής γυναίκας μου, είναι δύο πράγματα πού μέ έ'χουν οδηγήσει στά όρια τής παραφροσύνης. Τώρα δέν είναι πιά ή γυναίκα μου άλλά εγώ πού είμαι ό κατά πολύ περισσότερο αχόρ­ ταγος. Δέν έ'χω λόγια ευχαριστίας γιά τήν ευτυχία μου, αυτήν τοΰ νά μπορώ νά βυθίζομαι τή μιά νύχτα μετά τήν άλλη σέ μιά έκσταση πού ούτε σέ Ονειρο δέν ειχα φανταστεί μέχρι τώρα, τήν ίδια Ομως στιγμή προαισθάνομαι πώς μιά τέτοια ευτυχία δέν γίνεται νά κρατήσει, πώς μία τών ήμερων θά πρέπει νά υποστώ τις συνέπειες καί πώς μέ τήν κάθε στιγμή πού περ­ νάει ή ζωή μου λιγοστεύει. Πραγματικά μού φαίνεται Οτι υπάρχουν προμηνύματα αυτών τών συνεπειών δια­ νοητικά καί σωματικά ήδη έχουν κάνει τήν εμφάνιση τους κάποιες φορές στή σειρά. Τις προάλλες, τό πρωί τής προηγούμενης Δευτέρας, ό Κιμούρα σταμάτησε γιά λίγο στό δρόμο του γιά τό σχολείο, όπως είπε, κι εγώ ακούγοντας τον άπ' τό κρεβάτι σηκώθηκα καί τή στιγμή ακριβώς πού έκανα νά πάω προς τό σα­ λόνι, συνέβη κάτι περίεργο. Μέ τό πού σηκώθηκα οι γραμμές τών πραγμάτων γύρω μου, τά μπουριά τής σόμπας, τό σότζι , οι συρτές πόρτες, τά κουφώματα, 1

1. Ξύλινη συρταρωτή πόρτα πού βλέπει στον κήπο, άλλά χρησιμεύει καί ώς χώρισμα ανάμεσα στά δωμάτια τής ιαπω­ νικής κατοικίας. Α π ο τ ε λ ε ί τ α ι άπό ενα ξύλινο πλαίσιο καί λε­ πτά κάθετα καί οριζόντια πηχάκια πού σχηματίζουν τετρά[ 9ΐ ]

τά δοκάρια, δλα έγιναν αμυδρά διπλά. Σκέφτηκα πώς έφταιγαν τά χρόνια μου, πού μέ τό πέρασμα τους ή δράση σιγά σιγά θολώνει, κι έτριψα μέ πολλή προσοχή τά μάτια μου, δέν επρόκειτο δμως γι' αυτό. "Εμοιαζε πιο πολύ σάν μιά περίεργη ανωμαλία νά είχε συμβεί στήν όραση μου. Μέχρι τώρα, Οταν έμπαινε τό καλο­ καίρι, είχα ενίοτε κάποιους ελαφρούς ιλίγγους πού οφεί­ λονταν σέ μιά εγκεφαλική αναιμία, ετούτο δώ δμως ήταν εμφανώς διαφορετικό. Στήν περίπτωση τών ιλίγ­ γων, μετά άπό δύο-τρία λεπτά κατά κανόνα επανέρ­ χομαι στά φυσιολογικά μου, έδώ όμως όση ώρα κι άν περνούσε, τά πράγματα εξακολουθούσαν νά φαίνονται διπλά. Τά πλαίσια τοΰ σότζι, τις γραμμές έκεϊ πού ενώνονται τά πλακάκια στήν τουαλέτα καί τό μπάνιο, τά έβλεπα Ολα διπλά, επιπλέον δέ ελαφρώς στραβά. Αυτός ό διπλασιασμός τών γραμμών καί ή στρέβλωση ήταν αμελητέα, δέν μέ εμπόδιζαν νά κινοΰμαι κι ούτε γίνονταν αντιληπτά άπ' τούς άλλους, άπό κείνη δμως τήν ήμερα συνεχίζεται μέχρι σήμερα ή ϊδια κατάστα­ ση. Δέν πονάω ούτε μέ ενοχλεί πρακτικά, δέν μπορώ δμως νά αρνηθώ δτι κατά κάποιο τρόπο μέ κάνει νά νιώθω άσχημα. Σκέφτομαι νά πάω νά μέ κοιτάξει ένας οφθαλμίατρος, επειδή δμως αισθάνομαι δτι τό πρόβλημα δέν άφορα μόνο τά μάτια μου άλλά δτι ή γωνα. Στό κενό διάστημα χρησιμοποιούσαν παλιά ρυζόχαρτο καί σήμερα γυαλί. [ 92 ]

αιτία αύτοΰ τοΰ κακού είναι κάτι το θανάσιμο, φοβά­ μαι νά το κάνω' ίσως βέβαια κατά μέγα μέρος δλα αυτά νά είναι μιά ιστορία νεύρων, μερικές φορές δμως στά καλά καθούμενα χάνω τήν ισορροπία μου, τρε­ κλίζω καί μόνο πού δέν έχω αρχίσει νά πέφτω δεξιά κι αριστερά. Δέν ξέρω άπό πού περνάνε τά νεΰρα πού ρυθμίζουν τήν αίσθηση τής ισορροπίας, πάντοτε δμως αισθάνομαι στό πίσω μέρος τοΰ κεφαλιοΰ, ακριβώς πάνω άπ' τή σπονδυλική στήλη, σάν νά δημιουργείται ένα κενό, μέ κέντρο τό όποιο τό σώμα μου ταλαντεύε­ ται άπό δώ κι άπό κει. Θά μποροΰσα, άν ήθελα, νά

τά θεωρήσω δλα αυτά σάν φαινόμενα νευρωτικά, χθες δμως συνέβη πάλι κάτι πολύ παράξενο. Γύρω στις τρεις τό απόγευμα πήγα νά τηλεφωνήσω στον Κι­ μούρα, ό αριθμός τοΰ τηλεφώνου του δμως στό σχο­ λείο, δπου τόν παίρνω κάθε μέρα, δέν μοΰ ερχόταν στό μυαλό δσο κι άν προσπαθούσα. Υπάρχει βέβαια αυτό πού ονομάζουμε προσωρινό κενό μνήμης, άλλά τό δικό μου δέν ήταν τέτοιο. "Εμοιαζε μέ απόλυτη αμνησία. Δέν μποροΰσα νά θυμηθώ απολύτως τίποτε. Αισθάνθηκα κατάπληξη μαζί καί πανικό. Προσπάθησα νά θυμηθώ τό Ονομα τοΰ σχολείου άλλά κι αυτό στά­ θηκε αδύνατον. Αυτό πού μέ εξέπληξε περισσότερο ήταν δτι δσο κι άν προσπάθησα δέν μπόρεσα νά θυ­ μηθώ ούτε κάν τό μικρό όνομα τοΰ Κιμούρα. 'Ακόμα καί τό όνομα τής γριάς μας υπηρέτριας ήταν αδύνα­ τον νά τό βρώ. Βέβαια δέν είχα ξεχάσει πώς τή γυ[ 93 ]

ναίκα μου τήν έλεγαν Ίκοΰκο, ούτε δτι. τό Ονομα τής κόρης μου ήταν Τοσίκο, άλλά δέν μοΰ ερχόταν καθό­ λου τό Ονομα τοΰ μακαρίτη τοΰ πατέρα τής γυναίκας μου ούτε καί τής μητέρας της. Ακόμη καί τό Ονομα τής κυρίας στό σπίτι τής οποίας ή Τοσίκο έχει νοι­ κιάσει ένα δωμάτιο, ήταν αδύνατο παρά τις προσπά­ θειες μου νά τό θυμηθώ. "Ηξερα μόνο Οτι ήταν σύ­ ζυγος κάποιου Ιάπωνα καί ότι ή ίδια ήταν Γαλλίδα καί δίδασκε γαλλικά στό πανεπιστήμιο Ντόσισα. Τό τρομερότερο ήταν πώς δέν θυμόμουν τή διεύθυνση τοΰ ίδιου μου τοΰ σπιτιοΰ — θυμόμουν τό Ονομα τής πε­ ριοχής τό όποιο είναι Σακυό, Οχι δμως καί τά υπό­ λοιπα : Γιοσίντα-ούσι νό Μίγια-μάτσι. Μ' έπιασε τρο­ μερή αγωνία. Ά ν αυτή ή κατάσταση παρατεινόταν καί επιπλέον βαθμιαία χειροτέρευε, δέν θά έφτανα τάχιστα στό σημείο νά μήν μπορώ πιά νά αντεπεξέλθω στά καθήκοντα μου ώς καθηγητή στό πανεπιστήμιο; Καί τό χειρότερο είναι πώς δέν θά μπορώ νά βγαίνω έξω μόνος ούτε νά δέχομαι κόσμο* θά είμαι ένας ανάπηρος. Εντούτοις, πρός τό παρόν ή αμνησία μου άφορα κυ­ ρίως ονόματα ανθρώπων καί τόπους καί δέν συμπε­ ριλαμβάνει γεγονότα. Μπορεί νά αδυνατώ νά θυμη­ θώ τό Ονομα αυτής τής Γαλλίδας, ξέρω ωστόσο δτι υπάρχει καί δτι στό σπίτι της ή Τοσίκο νοικιάζει ένα δωμάτιο. Πού σημαίνει δτι μέσα στον εγκέφαλο μου έχουν παραλύσει μόνον τά νεΰρα πού διαβιβάζουν τά ονόματα ανθρώπων καί πραγμάτων καί Οχι δλο τό σύ[ 94 ]

σχήμα τό όποιο ρυθμίζει τήν αντίληψη καί τήν επι­ κοινωνία. Ευτυχώς ή κατάσταση αυτής τής παράλυσης δέν κράτησε πάνω άπό είκοσι έως τριάντα λεπτά καί σέ λίγο τά μπλοκαρισμένα νεϋρα αποκαταστάθηκαν, ή χαμένη μνήμη επανήλθε καί Ολα συνέχισαν τή συν­ ηθισμένη τους πορεία. "Οσο κράτησε όμως ύπόμεινα σιωπηλά τήν αγωνία νά μήν ξέρω πόσο θά διαρκέ­ σει αυτή ή κατάσταση* δέν μίλησα σέ κανέναν γι' αυ­ τό καί ούτε κανείς αντελήφθη τό παραμικρό. "Εκτοτε δέν έχει συμβεί τίποτε παρόμοιο καί συνεχίζω νά ζώ κανονικά, ή αγωνία όμως Οτι κάποια στιγμή είναι πι­ θανό νά υποστώ γιά ακόμη μιά φορά τήν ίδια κατά­ σταση — καί δέν θά είναι ίσως γιά είκοσι ή τριάντα λεπτά, άλλά γιά μιά ή δυο μέρες, γιά ένα ή καί δύο χρόνια, μπορεί ακόμα καί γιά όλη μου τή ζωή, αυτή ή αγωνία ακόμη κα,ί τώρα δέν λέει νά μ' αφήσει. Ά ν ή γυναίκα μου τά διαβάσει, θ' αποφασίσει άραγε νά πάρει κάποια μέτρα; Θά προσπαθήσει τάχα νά βάλει άπό δώ καί μπρος κάποιο σχετικό φραγμό στή συμ­ περιφορά της άπό ανησυχία γιά τό μέλλον μου; Ά π ό Οσο φαντάζομαι, φοβάμαι πολύ ότι δέν θά τό κάνει. Ακόμη κι άν ή λογική τήν προστάξει, ή αχόρταγη της σάρκα δέν θά αφήσει τή φωνή τοΰ μυαλού νά φτά­ σει στ' αυτιά της, καί δέν θά σταματήσει νά ζητάει τήν ικανοποίηση της μέχρι νά καταρρεύσω ολοκληρω­ τικά. (( Κοίταξε τώρα, έκεΐ πάνω πού άρχισα νά πι­ στεύω πώς ό άντρας μου θά εξακολουθούσε μέ τήν ίδια [ 95 ]

επιτυχία, τελικά δέν αντέχει καί τό βάζει στά πόδια. Μάλλον μέ απειλεί μ' αυτόν τόν τρόπο γιά νά μέ κά­ νει νά χαλαρώσω τήν επιθετική μου τακτική ». "Ετσι περίπου δέν θά σκεφτεί; Τί κάθομαι δμως τώρα καί λέω; Μήπως είμαι τάχα κι έγώ ό ίδιος πλέον κύριος τοΰ έαυτοΰ μου; 'Εγώ πού άπό φτιαξιά Οχι μόνο δέν ήμουν ποτέ θαρραλέος μέ τις αρρώστιες άλλά αντιθέ­ τως εξαιρετικά φοβητσιάρης, τώρα στά πενηνταέξι μου χρόνια ανακαλύπτω γιά πρώτη φορά μιά αίσθηση γιά τήν όποια αξίζει νά ζήσει κανείς, καί μέχρις ενός ση­ μείου έ'χω γίνει πιο ενεργητικός καί πιο ριψοκίνδυνος ακόμα κι άπό κείνη. . .

14 ΜΑΡΤΙΟΤ

. . .Ή Τοσίκο ήρθε σήμερα τό πρωϊ τήν ώρα πού ό άντρας μου έλειπε" « Μαμά, Θέλω νά σοϋ μιλήσω)), μον δήλωσε. Τό πρόσωπο της έδειχνε σοβαρότητα. "Οταν τή ρώτησα τί θέλει νά μοϋ πει, μέ κοίταξε επί­ μονα στά μάτια: « Είδα τις φωτογραφίες χθες στό σπίτι τοϋ Κιμούρα! )> Εντούτοις, επειδή έγώ έξακολονθοϋσα νά μήν καταλαβαίνω, τής ζήτησα νά γίνει πιο σαφής. <( Μαμά, πές μον τήν αλήθεια. "Ο,τι καί νά γίνει, έγώ είμαι μέ τό μέρος σον)). Είχαν σνμφωνήσει μέ τόν Κιμούρα νά τής δανείσει ένα γαλλικό βιβλίο καί πέρασε χθες σαι τό σπίτι τον νά τό πάρει. ί Φ ]

Ό Κιμούρα δέν ήταν έκεϊ, κι εκείνη μπήκε μόνη της και πήρε άπ' τό ράφι τό συγκεκριμένο βιβλίο" έκεϊ μέσα υπήρχαν κάποιες φωτογραφίες σέ μέγεθος κάρ­ τας επισκεπτηρίου, « Μά επιτέλους τί σημαίνουν δλα αυτά; )), ξέσπασε. «"Υπάρχουν πολλά πού δέν κατα­ λαβαίνω. Γιατί μοϋ τά κρύβεις; )) Υπέθεσα αμέσως πόις αυτές οι φωτογραφίες πρέπει νά ήταν οί ίδιες μέ κείνες πού είδα χθες κολλημένες στό ημερολόγιο τοϋ άντρα μου' κατ άκολουθίαν, δπως τό εϊχα φαν­ ταστεί, αυτό πού τράβηξε πρέπει νά ήταν τελικά τό δικό μου κορμί σέ πόζες εξευτελιστικές. Λεν μπόρεσα δμως νά δώσω κάποια γρήγορη εξήγηση στήν Τοσίκο. Μάντεψα πώς θά πρέπει νά φανταζόταν δτι κάτι φρι­ κτό, κάτι εξαιρετικά σοβαρότερο άπ' δ,τι πραγματικά συνέβη, κρυβόταν πίσω άπ' δλα αυτά. Φοβούμαι μή­ πως έβγαλε τό συμπέρασμα δτι αυτές οί φωτογραφίες δέν μπορεί παρά νά εϊναι ή απόδειξη δτι ανάμεσα σέ μένα και τόν Κιμούρα υπάρχει μιά παράνομη σχέση. Θά έπρεπε γιά χάρη τοϋ συζύγου μου και τοϋ Κι­ μούρα, άλλά ακόμη ασφαλώς και γιά μένα τήν ϊδια, νά μπώ στον κόπο νά διαλευκάνω τήν κατάσταση αμέ­ σως, αμφιβάλλω ωστόσο άν ή Τοσίκο, ακόμα κι άν τής εξέθετα τά γεγονότα δπως πραγματικά εϊχαν γί­ νει, θά εϊχε δεχτεί τις εξηγήσεις μου αδιαμαρτύρητα. Άφοϋ σκέφτηκα λίγο τής εϊπα : « Θά σοϋ φανεί απί­ στευτο, άλλά στήν πραγματικότητα μέχρις ετούτη τή στιγμή πού τό μαθαίνω άπό σένα, εϊχα παντελή άγνοια 1

[ 97 ]

τον γεγονότος ότι κάποιος είχε φωτογραφίσει τό σώμα μον σέ τέτοιες άσεμνες στάσεις. "Αν νπάρχονν, τότε πιστεύω πώς τις τράβηξε ό πατέρας σον ενόσω βρι­ σκόμουν σέ βαθύ λήθαργο, και ό Κιμούρα απλώς τις εμφάνισε, προφανώς μετά άπό παράκληση εκείνου. Πέρα άπ' αυτό δέν υπάρχει τίποτε απολύτως μεταξύ μου και τοϋ Κιμούρα. Τώρα, γιατί ό πατέρας σου μέ κοίμισε βαθιά κι έβγαλε τέτοιες φωτογραφίες, γιατί δέν τις εμφάνισε μόνος του παρά έβαλε τόν Κιμούρα νά τό κάνει, πιστεύω πώς είναι ερωτήματα πού θά μπορέσεις νά απαντήσεις μόνη σου. 'Ακόμη κι αυτά σ' τά λέω μέ μεγάλη δυσκολία, μόνο και μόνο επειδή είσαι κόρη μον. Θά έπιθνμούσα νά μή ρωτήσεις τί­ ποτε παραπάνω. Θέλω μόνο νά πιστέψεις πώς ό,τι έκανα τό έκανα υπακούοντας στις απαιτήσεις τοϋ πα­ τέρα σον και επειδή θεωρώ πώς είναι καθήκον τής γνναίκας νά υπηρετεί πιστά τόν άντρα της σέ οτιδή­ ποτε τής ζητήσει και νά κάνει δ,τι τής λέει, ακόμη και ενάντια στή δική της θέληση. Εσένα σοϋ είναι ίσως δύσκολο νά τό καταλάβεις αυτό, άλλά γιά μιά γνναίκα πού μεγάλωσε μέ τήν παραδοσιακή ηθική, δέν υπάρχει άλλος δρόμος έκτος άπ' αυτόν. "Αν οι φω­ τογραφίες τοϋ γνμνοϋ σώματος τής μητέρας σον ευ­ χαριστούν τόσο τόν μπαμπά σον, ή μαμά σον θά κα­ ταπιεί τήν ντροπή της και θά τολμήσει νά σταθεί μπροστά στή μηχανή, ειδικά όταν αυτός πού τή χει­ ρίζεται δέν είναι άλλος άπ' τόν ίδιο τό σύζυγο της)). [ 98 ]

(( Μαμά, μαμά, τά πιστεύεις αλήθεια αυτά πού λες; )), ρώτησε ή Τοσίκο κατάπληκτη. <( Και βέβαια τά πι­ στεύω )), τής είπα έγώ και τότε τήν έπιασε μανία και μοϋ φώναξε : <( Μαμά, σέ περιφρονώ ! )) Επειδή ό θυμός πού ειχα αρχίσει νά ξυπνάω στήν Τοσίκο μέ διασκέδαζε λιγάκι, είχα κάπως διογκώσει τά αισθή­ ματα μον. « Θεωρείς τόν εαυτό σου υπόδειγμα αρε­ τής! )), είπε ή Τοσίκο και στό θυμωμένο της πρόσωπο χαράχτηκε ένα παγερό χαμόγελο. Τό γεγονός ότι ό πατέρας της εμπιστεύτηκε τήν εμφάνιση τών φωτο­ γραφιών στον Κιμούρα, όποια κι άν ήταν τά ψυχολο­ γικά του κίνητρα, τής φαινόταν αλλόκοτο και απα­ ράδεκτο" κι επειδή δέν σταματούσε νά τόν κατηγορεί γιά τό πώς ντρόπιασε χωρίς λόγο τή μητέρα της και έφερε τόν Κιμούρα σέ δύσκολη θέση, στό τέλος τής είπα : <( Δέν θέλω ή κόρη μου νά ανακατεύεται μέ αυτά τά πράγματα! » Και ύστερα : (( Λες πώς ό πατέρας σον μέ ντρόπιασε, είναι όμως άραγε τελικά αντό αλή­ θεια; Ή μητέρα σον δέν είναι αυτής τής γνώμης. Ό πατέρας σον αγαπάει ακόμα μέ πάθος τή μητέρα σον, νομίζω λοιπόν δτι τά έκανε δλα αυτά γιατί έπιθνμοϋσε νά επιβεβαιώσει, δείχνοντας το σ' έναν άλλο άντρα, δτι τό κορμί τής μητέρας σον, παρά τά χρόνια της, έχει παραμείνει όμορφο καί νεανικό. Αντή ή έπιθνμία είναι ίσως λίγο νοσηρή, ωστόσο έγώ μπορώ νά τήν καταλάβω )). Αίσθανόμενη τήν ανάγκη νά υπερασπι­ στώ τό σύζνγό μον, κατάφερα νά μιλήσω γιά πράγ[ 99 ]

ματα δύσκολα νά ειπωθούν μέ ιδιαίτερη μαεστρία και έπιτηδειότητα. Ελπίζω ό άντρας μον, πού χωρίς αμ­ φιβολία ανοίγει κρνφά τό ημερολόγιο μον, διαβάζον­ τας το νά εκτιμήσει τούς κόπονς στους όποίονς υπο­ βλήθηκα γιά νά τόν καλύψω. (( Νά ναι δμως μόνο γι αντό; Ξέροντας τί αισθάνεται ό Κιμούρα γιά σένα, θά έλεγα πώς υπήρξε αρκούντως χαιρέκακος)), εί­ πε ή Τοσίκο. Σ' αυτό δέν απάντησα τίποτε. Σχετικά μέ τό θέμα τής ύπαρξης αυτών τών φωτογραφιών μέ­ σα στό σνγκεκριμένο βιβλίο τοϋ Κιμούρα, ή Τοσίκο ειπε πώς δέν πιστεύει δτι πρόκειται γιά μιά απλή αμέλεια, ((μιάς καί επρόκειτο γιά πράξη τοϋ Κιμού­ ρα », καί πώς αισθάνεται δτι άπό πίσω πρέπει νά κρύβεται κάτι άλλο' ίσως μ' αυτόν τόν τρόπο ήθελε νά τήν κάνει νά παίξει κι αντή ένα ρόλο. Μοϋ μίλησε γιά διάφορες παρατηρήσεις πού έκανε σχετικά μέ τόν Κιμούρα, άλλά αυτές είναι καλύτερα νά μήν τις επα­ ναλάβω έδώ εξαιτίας τοϋ σνζύγον μον. . . 3

18 ΜΑΡΤΙΟΥ

. . . Γύρισα μετά τις δέκα εξαιτίας τοΰ συμποσίου γιά τον εορτασμό τής επιστροφής τοΰ Σασάκι άπ' το εξω­ τερικό. Ή γυναίκα μου, όπως πληροφορήθηκα, έ'λειπε άπό νωρίς τό βράδυ. Υπέθεσα Οτι μάλλον θά πήγε στον κινηματογράφο καί κάθισα στό γραφείο μου νά [ ιοο ]

γράψω τό ημερολόγιο μου, πέρασαν δμως καί οί έντε­ κα κι ακόμα δέν εϊχε επιστρέψει. Στις έντεκάμισι πήρε ή Τοσίκο: « Μπαμπά, έρχεσαι λίγο άπό έδώ; » α Που; » « Στό Σεκιντεντσό βέβαια. Ή μαμά εϊναι έδώ ». « Εϊναι ήδη άργά », εϊπα έγώ, « πές της νά γυρίσει, γιατί έχει φύγει καί ή Μπάγια καί εϊμαι μό­ νος ». Ξαφνικά χαμήλωσε τή φωνή της : « Ή μαμά λι­ ποθύμησε στό μπάνιο τοΰ Σεκιντεντσό, μήπως θά 'πρεπε νά φωνάξω τό γιατρό Κοντάμα; » « Ποιοί εϊστε έκεϊ; », ρώτησα. « Οί τρεις μας », μοΰ εϊπε. « Θά σοΰ εξηγήσω αργότερα. Γιά τήν ώρα νομίζω πώς θά ήταν καλύτερα νά τής κάναμε γρήγορα μιά ένεση. Ά ν δέν μπορείς νά έρθεις έσύ, θά καλέσω τόν κύριο Κοντάμα ». « Δέν χρειάζεται νά φωνάξεις τόν Κοντά­ μα. Θά τής κάνω έγώ τήν ένεση. Έσύ έλα έδώ νά μή μένει τό σπίτι μόνο του ». Ετούτη τήν εποχή δέν λείπουν ποτέ τά απαραίτητα γιά μία ένεση καμφοράς* έφυγα τελικά αφήνοντας τό σπίτι άδειο χωρίς νά πε­ ριμένω νά φτάσει ή Τοσίκο. (Εκείνη τήν ώρα πέρασε σάν αστραπή άπ' τό μυαλό μου ό τρόμος μήπως χάσω πάλι τή μνήμη μου δπως τις προάλλες.) "Ηξερα τή διεύθυνση τοΰ σπιτιοΰ στό Σεκιντεντσό, άλλά ήταν ή πρώτη φορά πού πήγαινα. Ή Τοσίκο στεκόταν μπρο­ στά στήν πόρτα τοΰ κήπου κι άπό κει μέ οδήγησε κατευθείαν στό χωριστό άπ' τό υπόλοιπο σπίτι δωμά­ τιο. « Πάω τώρα νά φυλάξω τό σπίτι », μοΰ εϊπε κα­ τόπιν καί έφυγε. « Λυπάμαι πραγματικά πού σάς άνη[ ιοί ]

συχήσαμε », μέ υποδέχτηκε ό Κιμούρα. Δέν τοΰ ζή­ τησα καμία εξήγηση ούτε κι αυτός άπ' τή μεριά του είπε τό παραμικρό. "Ημασταν κι οί δυο αμήχανοι κι έγώ βιάστηκα νά ετοιμάσω τήν ένεση. Ή γυναίκα μου κοι­ μόταν γαλήνια στά στρώματα πού τής είχαν ετοιμά­ σει στό πάτωμα μπροστά στό πιάνο. Δίπλα, πάνω σ' ένα τραπεζάκι τοΰ τσαγιοΰ, ένα χάος άπό πιάτα καί ποτήρια. Πλάι στό προσκεφάλι της, στον τοίχο, τό κίμονο πού ή γυναίκα μου φοράει στις εξόδους της κρεμόταν στις κρεμάστρες, στολισμένες μέ τεχνητά λουλούδια καί κορδέλες, πού χρησιμοποιεί ή Τοσίκο γιά τά ευρωπαϊκά της ροΰχα* εκείνη κοιμόταν φορών­ τας μόνο ένα μακρύ εσώρουχο. Ή γυναίκα μου, παρά τά χρόνια της, έχει χτυπητά γούστα κι αυτό τό εσώ­ ρουχο ήταν ιδιαιτέρως φανταχτερό. "Ισως όμως νά είχα αυτή τήν εντύπωση εξαιτίας βασικά τής ασυνήθιστης ώρας καί τοΰ τόπου. « Τή μεταφέραμε ως εδώ μαζί μέ τήν κόρη σας », είπε μονάχα ό Κιμούρα. Ό σφυγ­ μός της ήταν ό ίδιος πού ήταν πάντα σ' αυτές τις πε­ ριπτώσεις. Είχαν σκουπίσει τό σώμα της γενικά, άλλά τό εσώρουχο ήταν ακόμη ύγρό καί κολλοΰσε επάνω της. Ή ζώνη τοΰ εσώρουχου ήταν λυτή. Καί κάτι περίεργο* τά μαλλιά της ήταν λυτά κι ανακατεμένα καί είχαν μουσκέψει τρομερά όλο τό λαιμό τοΰ εσώ­ ρουχου. Μέχρι τώρα, Οταν λιποθυμούσε στό μπάνιο τοΰ σπιτιού μας, τά μαλλιά της ήταν πάντοτε δεμένα ή τέλος πάντων δέν ήταν ποτέ τόσο ανακατεμένα όπως [ 102 ]

σήμερα. "Ισως έτσι ν' αρέσουν στόν Κιμούρα, σκέφτη­ κα. Αυτός ό τελευταίος έμοιαζε νά γνωρίζει καλά τά κατατόπια τοΰ σπιτιοΰ καί έφερε μιά λεκάνη μέ δλα τά συναφή, έβρασε νερό καί μέ βοήθησε ν' άπολυμάνω τή σύριγγα. . . « Δέν γίνεται νά τήν αφήσουμε νά κοι­ μηθεί έδώ », είπα ύστερα άπό καμιά ώρα. « Πηγαί­ νουν γιά ύπνο νωρίς στό σπίτι. Ή μαντάμ δέν έχει μάλλον αντιληφθεί τίποτε », είπε ό Κιμούρα. Ό σφυγ­ μός της ήταν πάλι μάλλον κανονικός, κι έτσι αποφά­ σισα νά τή μεταφέρω στό σπίτι. Ειπα στόν Κιμούρα νά καλέσει ένα ταξί. « Θά τή μεταφέρω έγώ μέχρις έκεϊ », εϊπε αυτός κι έσκυψε γυρίζοντας τήν πλάτη του. Σήκωσα τή γυναίκα μου αγκαλιά καί τήν έβαλα έτσι δπως ήταν μέ τό εσώρουχο στήν πλάτη τοΰ Κιμούρα" ύστερα πήρα άπ' τήν κρεμάστρα τό κιμονό καί τό χαόρι της καί τά 'ριξα πάνω της. Διασχίσαμε τόν κήπο μέχρι τό ταξί πού περίμενε μπροστά στήν αυλόπορτα καί τή βάλαμε μαζί μέσα. *Ηταν ένα μικρό ταξί κι ό Κιμούρα κάθισε μπροστά. Ή μυρωδιά τοΰ μπράντυ πού εϊχε διαποτίσει τό εσώρουχο καί τά ροΰχα της έκανε τήν ατμόσφαιρα στό αυτοκίνητο πνι­ γηρή. Καθόμουν έχοντας τή γυναίκα μου αγκαλιά στά γόνατα μου, μέ τό πρόσωπο χαμένο μέσα στά ψυχρά ύγραμένα μαλλιά της" ύστερα έπιασα σφιχτά τά πό1

1. Χαόρι: παραδοσιακό ιαπωνικό ροΰχο, κάτι σάν σακάκι τοΰ κίμονο. [ 103 ]

δια της καί τά φίλησα (δέν νομίζω ό Κιμούρα νά μπορούσε νά δει τί γινόταν, άλλά ίσως κάτι νά υπο­ ψιάστηκε). Ά φ ο ΰ μέ βοήθησε νά τή μεταφέρουμε στήν κρεβατοκάμαρα, μοΰ είπε: « Κύριε καθηγητά, έχετε μου εμπιστοσύνη γιά ο,τι συνέβη απόψε. Ή κόρη σας γνωρίζει τά πάντα )). "Υστερα πρόσθεσε: « Μπορώ τώρα ν' αποσυρθώ; », στό όποιο τοΰ απάντησα μ' ένα μονοσύλλαβο « μμ ». "Οταν έφυγε ό Κιμούρα θυμή­ θηκα πώς είχα παρακαλέσει τήν Τοσίκο νά φυλάει τό σπίτι. Τήν αναζήτησα στό σαλόνι καί στό δωμάτιο της άλλά είχε ήδη φύγει. Πρίν, τήν ώρα πού κατεβάζαμε τήν Ίκοΰκο άπ' τό ταξί, πηγαινοερχόταν στήν εξώ­ πορτα νευρική. Φαίνεται πώς μόλις διασταυρωθήκαμε αυτή γύρισε στό Σεκιντεντσό χωρίς νά πεί τίποτε. Έγώ γιά τήν ώρα έχω ανεβεί στό γραφείο μου όπου στά γρήγορα κατέγραψα τά μέχρι τώρα συμβάντα τής αποψινής βραδιάς. Ένώ έγραφα, ονειρευόμουν Ολη τήν γκάμα τών ηδονών πού θά είχα τήν ευκαιρία μέσα σέ λίγο χρονικό διάστημα νά απολαύσω. . .

19 ΜΑΡΤΙΟΥ

Μέχρι τά ξημερώματα δέν έκλεισα μάτι. Τί σήμαιναν τά ξαφνικά χθεσινοβραδινά γεγονότα; "Οταν τά ανα­ λογιζόμουν δοκίμαζα μιά χαρά πού έμοιαζε μέ φόβο* Δέν μοΰ έχει ακόμη δοθεί καμιά εξήγηση ούτε άπ' τόν [ ιο4 ]

Κιμούρα ούτε δμως κι άπ' τήν Τοσίκο ή τή γυναίκα μου. Αυτό βέβαια συμβαίνει καί γιατί δέν παρουσιά­ στηκε ακόμα ή ευκαιρία, δμως κι έγώ δέν βιάζομαι τόσο πολύ νά μάθω. Απόλαυσα τήν ευχαρίστηση νά τά σκέφτομαι μόνος μου πριν τά πληροφορηθώ άπ' τούς άλλους. Ά φ η σ α τή φαντασία μου ελεύθερη νά εξετά­ σει κάθε εκδοχή, τί νά σημαίνει αυτό άραγε καί τί τό άλλο, κι ύστερα μπά, δέν μπορεί νά 'ναι έ'τσι, κι δλες αυτές οί υποθέσεις μέ σπρώχνανε στή ζήλια καί τή μανία, πού μέ τή σειρά τους ξυπνούσαν μέσα μου ακό­ λαστες επιθυμίες δίχως όρια. "Οταν τελικά βγει στό φώς ή αλήθεια, αυτή ή χαρά θά σβήσει. Μέ τό πού ξημέρωσε, ή γυναίκα μου άρχισε τό συνηθισμένο πα­ ραλήρημα. Σήμερα τό όνομα Κιμούρα επαναλήφθηκε σέ συχνά διαστήματα, άλλοτε δυνατά καί άλλοτε χα­ μηλόφωνα. Μιά στιγμή πού ή φωνή της χάθηκε καί πριν ξαναρχίσει, μπήκα κι έγώ στό παιχνίδι. . . Μέσα σέ μιά στιγμή διαλύθηκαν καί ή ζήλια καί ή μανία μου. Δέν αναρωτιόμουν πιά άν ή γυναίκα μου βρισκό­ ταν σέ λήθαργο, άν ήταν ξύπνια ή άν έκανε πώς κοι­ μόταν καί δέν ήξερα πιά ούτε ποιος ήμουν, άν ήμουν έγώ ή άν ήμουν ό Κιμούρα. . . Εκείνη τήν ώρα αι­ σθάνθηκα δτι ειχα εισχωρήσει σ' αυτό πού λέμε κό­ σμο τής τέταρτης διάστασης. Φαντάστηκα ξαφνικά πώς εχω ανεβεί στις ψηλότερες κορφές τοΰ έβδομου ούρανοΰ. "Ολο τό παρελθόν ήταν χίμαιρα κι έδώ βρι­ σκόταν ή πραγματική ύπαρξη, έγώ κι ή γυναίκα μου, [ ι°5

]

μόνο οί δυό μας, σφιχταγκαλιασμένοι,. . . "Ισως τώρα δπου νά 'ταν θά πέθαινα, άλλά αυτός ό παρών χρόνος μοΰ έδινε τήν αίσθηση τής αιωνιότητας...

19 ΜΑΡΤΙΟΤ

. . . Θέλω νά γράψω μέ κάθε λεπτομέρεια τί συνέβη χθες βράδυ. Ξέροντας πώς ό άντρας μου θά γύριζε άργά, τοϋ είπα άπό πριν πώς έμεϊς Ισως πηγαίναμε στόν κινηματογράφο. Ό Κιμούρα ήρθε νά μας πάρει γύρω στις τέσσερις καί μισή, άλλά ή Τοσίκο αργο­ πόρησε μέχρι τις πέντε. (( Δέν είναι λίγο άργά τώρα; )), είπα έγώ. (( Φοβούμαι πώς ναι, δέν βολεύει πρός τό παρόν ή ώρα, γι' αυτό δέν τό αφήνουμε καλύτερα γιά μετά τό φαγητό; Μαμά, σήμερα σέ καλώ έγώ νά σοϋ κάνω τό τραπέζι στό Σεκιντεντσό. Δέν έχεις έρθει ούτε μιά φορά σπίτι μου νά καθίσεις μέ τήν ησυχία σου)), εϊπε τότε ή Τοσίκο. «"Εχω αγοράσει δύο κιλά κοτό­ πουλο )), πρόσθεσε καί κρατώντας στά χέρια της τό πουλερικό, λαχανικά καί τόφου, μας πήρε μαζί της, τόν Κιμούρα κι έμενα. Καθώς βγαίναμε πήρε καί μιά μποτίλια Κουρβουαζιέ πού ήταν ακόμη γεμάτη μέχρι πάνω άπ' τή μέση, λέγοντας « Αυτό ώς συνεισφορά τοϋ έδώ σπιτιού)). ((Καλύτερα νά τ' αφήσεις αυτό, μιας καί δέν θά 'ναι ό πατέρας σου σήμερα)), τής είπα έγώ άλλά αυτή επέμεινε : « "Ομως μιά τόσο ίδιαί[ ιο6 ]

τερη περίσταση δέν θά έχει κέφι χωρίς ποτό ». <( Μά δέν χρειάζεται νά 'ναι κανένα επίσημο γεϋμα)), είπα έγώ, (( άφοϋ έτσι κι αλλιώς έπειτα θά πάμε στον κι­ νηματογράφο. *Ας είναι κάτι πολ,ν άπλό )). (( Μά τό σονκιγιάκι είναι άπλό)), είπε τότε εκείνη. Ενώσαμε δύο μικρά τραπεζάκια μπροστά στό πιάνο και βάλα­ με αμέσως νά μαγειρέψουμε σέ μιά γκαζιέρα τής κου­ ζίνας πού τή δανειστήκαμε μαζί μέ μιά κατσαρό­ λα άπ' τούς ιδιοκτήτες. Αυτό πού μέ εξέπληξε ήταν ότι τά υλικά ξεπερνούσαν σέ ποσότητα δ,τι θά χρεια­ ζόταν κανονικά, και επίσης ότι υπήρχε τρομερή ποι­ κιλία" εκτός άπ' τά απαραίτητα κρεμμύδια, κονγιάκου και τάφου, υπήρχε νάμα, ναμαγιόκου, γιουρίνε καί σίρο. "Η Τοσίκο δέν τά έβαλε όλα σέ μία δόση άλλά κάθε τόσο αναπλήρωνε άπό λίγο μόλις κάτι τελείωνε. Καί τό κοτόπουλο δέν μοϋ φάνηκε νά είναι μόνο δύο κιλά. Και βέβαια, πριν καν αρχίσουμε νά τρώμε, είχε βγει τό μπράντυ. « Παράξενο μοϋ φαίνεται νά μας σερβίρει ή κόρη σας τό μπράντυ)), είπε ό Κιμούρα πού άρχισε νά πίνει περισσότερο άπ' δ,τι συνήθως. « Είναι πιά άργά γιά κινηματογράφο )), είπε ή Το­ σίκο έχοντας υπολογίσει τήν ώρα. Κι έγώ δμως ήμουν 1

1. Τό σονκιγιάκι είναι ένα κλασικό Ιαπωνικό πιάτο" πολύ λεπτές φέτες κρέας πού μαγειρεύονται τή στιγμή τοϋ δεί­ πνου σέ μία χαμηλή χύτρα στή μέση τοΰ τραπεζίου, μαζί μέ διάφορα λαχανικά καί άλλα υλικά. [ 107 ]

πολύ ζαλισμένη άπ' τό ποτό γιά νά παρακολουθή­ σω ταινία. Παρ' δλα αυτά δέν αισθανόμουν νά έχω πιει πολύ. Πάντα βέβαια μοϋ συμβαίνει τό ίδιο πράγ­ μα" επειδή μπορώ και συγκρατώ τό μεθύσι δέν κα­ ταλαβαίνω, μόλις δμως ξεπεράσω τό δριό μου γίνομαι απρόβλεπτη. Στήν άρχή δέν χαλάρωσα τή συνειδητή μου επαγρύπνηση, σκεπτόμενη κρυφά δτι ή Τοσίκο είχε βάλει στό μυαλό της νά μέ μεθύσει. Δέν μπορώ δμως νά αρνηθώ πώς, παρ' δλες τις προφυλάξεις μου, αισθάνθηκα ταυτόχρονα ένα είδος προσδοκίας. Δέν γνωρίζω άν ό Κιμούρα κι ή Τοσίκο ήταν συνεννοημένοι άπό πριν. Δέν ρώτησα άλλά θά ήταν βέβαια πολύ απί­ θανο νά μοϋ έλεγαν τό παραμικρό. Μόνο μιά στιγ­ μή ό Κιμούρα είπε : (( Είναι εντάξει νά πίνετε τόσο εν απουσία τοϋ συζύγου σας; )>, άλλά επειδή τελευ­ ταία έχει γίνει κι αυτός κανονικός πότης, συνέχισε νά πίνει κι άλλο μαζί μου. "Ενιωθα δμως, και νο­ μίζω πώς τό ϊδιο έπρεπε νά ισχύει και γιά τόν Κι­ μούρα, δτι τό νά πίνω μαζί του ένώ έλειπε 6 άν­ τρας μου δέν εναντιωνόταν στήν πραγματική θέλη­ ση αύτοϋ τοϋ τελευταίου. Καταλάβαινα πώς τό νά κάνω τόν άντρα μου νά ζηλέψει ήταν συνώνυμο τοϋ νά τόν κάνω ευτυχισμένο. Δέν ισχυρίζομαι μέ κανέναν τρόπο πώς ό μοναδικός μου σκοπός ήταν νά ερεθίσω τόν άντρα μου, επειδή δμως μέσα μου είχα αυτή τή βεβαιότητα, έπινα τό ένα ποτήρι μετά τό άλλο χωρίς νά νοιάζομαι. Θέλω δμως νά ξεκαθαρίσω ένα πράγμα" [ ιο8 ]

δέν μπορώ νά πώ πώς είμαι ερωτευμένη μέ τόν Κι­ μούρα, ωστόσο είναι αλήθεια δτι μοϋ αρέσει. Θά μπο­ ρούσα νά τόν ερωτευτώ αμέσως έάν τό ήθελα. "Επρε­ πε νά ενεργήσω μ' αυτόν τόν τρόπο γιά νά ξυπνήσω τή ζήλια τοϋ άντρα μου, άν δμως ό Κιμούρα δέν μοϋ άρεσε εξαρχής, δέν νομίζω δτι θά 'φτανα μέχρις έδώ. "Εως τώρα είχα μέ αυστηρότητα τραβήξει μιά γραμ­ μή τήν όποια προσπάθησα νά μήν καταπατήσω, άπό δώ και πέρα δμως αίσθάνομαι πώς εϊναι πιθανό νά κάνω κάποιο στραβοπάτημα. Ελπίζω ό άντρας μου νά μήν έχει τόσο υπερβολική πίστη στήν αρετή μου. Υπακούοντας στις επιταγές του έφτασα στό σημείο μη­ δέν τής αντοχής μου μ' αυτή τή δοκιμασία, μέχρι πού τώρα νά έχω πιά χάσει τήν εμπιστοσύνη στόν εαυτό μον. . /Απλώς είχα τήν περιέργεια νά δώ γιά μιά φορά μ' αυτά έδώ τά μάτια, χωρίς νά μεσολαβεί ό άντρας μον, αυτό τό γνμνό κορμί πού πάντα έβλεπα σέ κείνη τήν κατάσταση ανάμεσα σέ όνειρο καί πραγματικό­ τητα δταν κοιμόμονν, αυτό τό γυμνό κορμί τοϋ Κι­ μούρα, πού δταν πίστευα πώς ήταν ό Κιμούρα ήταν ό άντρας μου, καί όταν πίστευα πώς ήταν ό άντρας μου ήταν ό Κιμούρα. .. Πριν τό πολυκαταλάβω αι­ σθάνθηκα ξαφνικά τά πάντα νά γυρίζουν άπ' τό με­ θύσι κι έτρεξα νά κρυφτώ στήν τουαλέτα. Ή Τοσίκο ήρθε έξω άπ' τήν πόρτα καί μοϋ εϊπε: <( Μαμά, έχει ζεστό νερό στό μπάνιο καί ή μαντάμ έχει τελειώσει γι' άπόψε' γιατί δέν πάς νά κάνεις κι έσύ; )) Αίφνης [ ι°9 ]

σέ μιά γωνιά τής σκοτεινιασμένης μον συνείδησης αι­ σθάνθηκα πώς, άν έμπαινα στήν μπανιέρα, θά λιπο­ θυμούσα ασφαλώς και ποιος θά ερχόταν αυτή τή φορά νά μέ σηκώσει αγκαλιά; Φοβήθηκα πώς δέν θά ήταν ή Τοσίκο βέβαια άλλά ό Κιμούρα. «Μαμά, έλα)). Θυ­ μάμαι αμυδρά τήν Τοσίκο νά μέ φωνάζει μιά ή δυο φορές ακόμη. Θυμάμαι ότι ύστερα άπό λίγο άρχισα νά ψάχνω μόνη μου πού είναι τό μπάνιο, ότι βρήκα κι άνοιξα μιά γυάλινη πόρτα κι ύστερα ότι έβγαλα τά ρούχα μον, άπό εκείνη όμως τή στιγμή και έπειτα έχασα τελείως τις αισθήσεις μον. . . 24 ΜΑΡΤΙΟΤ

Χθες βράδυ ή γυναίκα μου έχασε πάλι τις αισθήσεις της στό Σεκιντεντσό. Μετά τό βραδινό φαγητό οί δύο είχαν έρθει νά τήν προσκαλέσουν γιά έναν κινηματο­ γράφο καί είχε φύγει μαζί τους, δταν δμως πήγε ή ώρα έντεκα καί δέν είχε γυρίσει ακόμα, κατάλαβα αμέσως πώς μάλλον κάτι δέν πήγαινε καλά. Ή ώρα περνούσε καί σκέφτηκα νά τηλεφωνήσω, άλλά επειδή βρήκα πώς αυτό θά 'ταν ηλίθιο έκ μέρους μου, περί­ μενα νά μοΰ τηλεφωνήσουν αυτοί άπό κει. (Καθώς περίμενα, ή αγωνία τής αναμονής, ή ανυπομονησία καί μαζί πάλι ή ίδια προσδοκία έκαναν τήν καρδιά μου νά χοροπηδάει.) Λίγο μετά τά μεσάνυχτα έμφα[ "ο ]

νίστηκε ή Τοσίκο λέγοντας: «*Η μαμά πάλι. τά ϊδια ». Μετά τήν ταινία (καταπώς ισχυρίστηκε τουλάχιστον, γιατί αμφιβάλλω άν πήγαν κάν), μητέρα καί κόρη συνόδευσαν τόν Κιμούρα μέχρι τό σπίτι του οπότε εκείνος τούς πρότεινε νά τις συνοδεύσει πίσω μέ τή σειρά του. "Ετσι πήγαν κι οί τρεις μέχρι τό Σεκι­ ντεντσό όπου καί μπήκαν γιά λίγο. Η Τοσίκο έφτιαξε τσάι καί βλέποντας πώς στήν τοκονόμα βρισκόταν ακόμα τό Κουρβουαζιέ τής προηγούμενης φοράς, ό­ που είχε περισσέψει περίπου ένα τέταρτο, έβαλε στις κούπες τους άπό ένα κουταλάκι. "Ετσι έγινε ή άρχή καί σύντομα οί δυό τους άρχισαν νά πίνουν ποτηρά­ κια τοΰ λικέρ μέχρι πού κατέληξαν ν' αδειάσουν τό μπουκάλι. Καί χθες βράδυ τό μπάνιο κατά τύχη είχε ζεστό νερό καί τά πράγματα εξελίχτηκαν όπως ακρι­ βώς κι εκείνο τό άλλο βράδυ* αυτές ήταν οί όχι καί τόσο επεξηγηματικές δηλώσεις τής Τοσίκο. « Κι έσύ έφυγες καί τούς άφησες μόνους; », τή ρώτησα έγώ. « Ναί, τό τηλέφωνο δέν ήταν γυρισμένο στό δωμάτιο μου καί δέν τό βρήκα σωστό νά πάω νά τηλεφωνήσω άπό τό σπίτι», είπε ή Τοσίκο. « "Υστερα, επειδή έτσι κι αλλιώς θά χρειαζόμασταν μεταφορικό μέσο, βρήκα μέ τά πολλά ένα ταξί καί ήρθα )). Μέ κάρφωσε μ' έκεϊ4

1

1. Ειδικά διαρρυθμισμένος χώρος στή γωνία τοΰ κεντρικοΰ δωματίου, προορισμένος παραδοσιακά γιά ένα έργο τέχνης ή ένα βάζο μέ λουλούδια. [

ΙΙΙ

]

να τά γεμάτα μοχθηρία μάτια της. « Τήν προηγού­ μενη φορά ήμουν τυχερή καί βρήκα ταξί αμέσως, σή­ μερα όμως δυσκολεύτηκα πολύ. Στάθηκα κάμποσο στό δρόμο πού περνάει τό τραμ, άλλά τέτοια ώρα δέν υπήρχε τίποτε. Πήγα λοιπόν μέ τά πόδια μέχρι τό σταθμό τών ταξί τής Καμογκάουα καί αναγκάστηκα νά ταρακουνήσω έναν οδηγό πού κοιμόταν γιά νά ξυ­ πνήσει νά μέ φέρει ώς έδώ », είπε, κι επειδή έγώ δέν ρώτησα τίποτε άλλο, πρόσθεσε σάν νά μιλούσε στόν εαυτό της: « Είναι πάνω άπό είκοσι λεπτά πού έχω φύγει άπ' τό σπίτι ». Αντελήφθην μέ ποιά κρυφή πρό­ θεση είχε πει ό,τι ειπε ή Τοσίκο, άλλά κάνοντας επί­ τηδες τό χαζό τής είπα: « Σ' ευχαριστώ πού μπήκες σέ τόσο κόπο. Κάθισε σέ παρακαλώ έδώ νά μή μεί­ νει τό σπίτι μόνο του »" ετοίμασα τά απαραίτητα γιά τήν ένεση καί έφυγα μέ τό ίδιο ταξί πού περίμενε άπ' έξω. Δέν μπορούσα νά ξέρω κατά πόσον αυτό πού έγινε ήταν προσχεδιασμένο κι άπό τούς τρεις τους. "Ομως φοβούμαι δτι τό βασικό πρόσωπο είναι ή Το­ σίκο, ή οποία άφησε άπό πρόθεση μόνους τούς άλλους δύο καί έφυγε ξοδεύοντας φαντάζομαι χρόνο ίσως καί πάνω άπό είκοσι λεπτά στό δρόμο (πού πιθανώς νά μήν ήταν μόνον είκοσι κι ούτε κάν τριάντα" μπορεί νά τριγύρναγε ακόμη καί μία ώρα έδώ κι έκεϊ) μέχρι νά 'ρθει έδώ. "Οση ώρα πηγαίναμε πρός τό Σεκιντε­ ντσό προσπαθούσα μέ κάθε τρόπο νά μή σκέπτομαι τί μπορεί νά είχε συμβεί σέ κείνο τό δωμάτιο στό διά[ 112

]

στημα τών είκοσι λεπτών ή τής μιας ώρας. Ή γυ­ ναίκα μου όπως καί τις προάλλες κοιμόταν φορώντας τό ίδιο μακρύ εσώρουχο. Καί πάλι τά ρούχα της κρέμονταν πρόχειρα στις κρεμάστρες στόν τοίχο. Ό Κιμούρα έφερε τή λεκάνη καί τό ζεστό νερό. Ή γυ­ ναίκα μου δέν έδειχνε νά καταλαβαίνει τίποτε καί έμοια­ ζε πιο μεθυσμένη άπ' τήν προηγούμενη φορά, σέ πεί­ σμα δμως όλης αυτής τής σκηνοθεσίας ήταν ολοφά­ νερο πώς έπαιζε θέατρο καί δτι στήν πραγματικότητα είχε συνείδηση τών πάντων. Καί ό σφυγμός της συγκρι­ τικά ήταν καλός. Επειδή αισθάνθηκα πώς αυτή τή φορά θά ήταν γελοίο νά τής κάνω πραγματική ένεση, έκανα δτι έβαλα στή σύριγγα καμφορά, άντ' αυτού δμως ετοίμασα μιά ένεση απλής βιταμίνης — ό Κι­ μούρα τό αντελήφθη καί μέ ρ<οτησε χαμηλώνοντας τή φωνή του : « Κύριε καθηγητά, νομίζετε δτι μόνο μ' αυτό θά είναι εντάξει; » « Ναι, δέν μοϋ φαίνεται σοβαρό τό αποψινό », είπα έγώ καί, χωρίς νά τοΰ δώσω πε­ ραιτέρω σημασία, έ'κανα τήν ένεση μέ τή βιταμίνη. . . . . . Ή γυναίκα μου φώναξε κατ' επανάληψη καί μέ πάθος τό όνομα τοΰ Κιμούρα. Ό τόνος τής φωνής της σήμερα ήταν διαφορετικός άπ' τις προηγούμενες φορές. Δέν έμοιαζε-πιά μέ παραλήρημα άλλά μέ κάτι σάν κάλεσμα γεμάτο υπόγεια δύναμη, μέ κραυγή ικε­ τευτική. Κι δσο πλησίαζε στόν οργασμό τόσο οί κραυ­ γές δυνάμωναν. Ξαφνικά τήν αισθάνθηκα νά μοΰ δαγκώ­ νει τήν άκρη τής γλώσσας. . . ύστερα ήρθε ή σειρά [ ιΐ3 ]

τοΰ λοβοΰ τοΰ αύτιοΰ. . . Μέχρι, σήμερα δέν είχε ξα­ ναγίνει κάτι τέτοιο. . . "Οταν σκέφτομαι πώς ό Κι­ μούρα είναι πού τή μεταμόρφωσε σ' αυτήν τήν τολ­ μηρή, γεμάτη πρωτοβουλίες γυναίκα μέσα σέ μιά νύ­ χτα, νιώθω άπ' τή μιά άγρια ζήλια κι άπ' τήν άλλη ευγνωμοσύνη. "Ισως ακόμα νά 'πρεπε νά ευχαριστήσω καί τήν Τοσίκο. Τί ειρωνεία, ή Τοσίκο προσπαθώντας νά μέ πληγώσει, κατάφερε αντίθετα νά μοΰ δώσει ευ­ χαρίστηση . . . Μιας καί βέβαια φαντάζομαι ότι τής είναι αδύνατο νά συλλάβει μέχρις αύτοΰ τοΰ σημείου τήν περίεργη ψυχολογία μου. . . . . .Μετά τήν πράξη, χαράματα πλέον, μ' έπιασε ένας τρομερός ίλιγγος. Τό πρόσωπο της, ό λαιμός, οί ώμοι, τά μπράτσα, όλο της τό περίγραμμα έγινε διπλό, σάν πάνω άπ' τό κορμί της μιά ακόμη πανο­ μοιότυπη γυναίκα νά τήν υπερκάλυπτε. Σέ λίγο φαί­ νεται πώς μέ πήρε ό ύπνος, άλλά ακόμη καί στά Ονει­ ρα μου ή γυναίκα μου μοΰ παρουσιαζόταν διπλή. Στήν άρχή όλο της τό σώμα ήταν διπλό, στή συνέχεια τά μέλη της ήταν διασκορπισμένα έδώ κι έκεΐ στό διά­ στημα. Τέσσερα μάτια κι αμέσως δίπλα δυό μύτες, λίγο πιο πάνω δύο ζευγάρια χείλη νά αιωρούνται στό διάστημα, κι Ολα αυτά βαμμένα στά πιο ζωηρά χρώ­ ματα. . . Τό διάστημα ήταν στό χρώμα τοΰ ούρανοΰ, τά μαλλιά μαΰρα, τά χείλη πορφυρά, οί μύτες πάλλευκες. . . κι εκείνο τό μαΰρο, εκείνο τό πορφυρό καί τό άσπρο ήταν πολύ πιο χτυπητά άπ' τά πραγματικά [ ιΐ4 ]

της, κάπως σάν τά φανταχτερά χρώματα στις αφίσες τών κινηματογράφων. Μές στ' Ονειρο μου σταμάτησα καί σκέφτηκα καθαρά πώς ένα όνειρο ζωγραφισμένο μέ τέτοια ζωντανά χρώματα είναι σημάδι τρομερά μεγάλης νευρικής εξάντλησης* ύστερα συνέχισα κανο­ νικά νά ονειρεύομαι. Είχε δύο πόδια δεξιά καί δύο αριστερά, πόδια πού έμοιαζε σάν νά κύλαγαν μέσα σέ νερό — ή λευκότητα τους ήταν ανείπωτη. Χωρίς αμφι­ βολία Ομως ήταν τά δικά της πόδια. Δίπλα στά πό­ δια της, χωριστά, κύλαγαν οί πατούσες της. Αρχί­ ζοντας μπροστά άπ' τά μάτια μου καί συνεχίζοντας πρός τά πάνω φανερώθηκε ένας μεγάλος λευκός Ογκος σάν ένα βουνό άπό σύννεφα, δπου αναγνώρισα κάτι πού είχα κάποια στιγμή φωτογραφίσει, τό σχήμα τών γλουτών της στραμμένων έτσι ακριβώς πρός τά έμε­ να. . . Αργότερα, δέν ξέρω πόσες ώρες ΰστερ' άπ' αυ­ τό, είδα ένα διαφορετικό Ονειρο. Στήν άρχή νόμισα δτι ήταν ό Κιμούρα πού στεκόταν έκεϊ πέρα γυμνός, δμως τό κεφάλι πού φύτρωνε άπ' τό κορμί ήταν άλ­ λοτε τοΰ Κιμούρα κι άλλοτε δικό μου* άλλοτε πάλι φύτρωναν καί τά δύο άπ' τό ίδιο σώμα, ένα σώμα πού ξανά τό έβλεπα διπλό. . .

26 ΜΑΡΤΙΟΥ

.Μ" αυτήν γίνονται τρεις οι φορές πού έχω δει τόν ί ιΐ5 ]

Κιμούρα χωρίς τόν άντρα μου. Χθες τό βράδυ υπήρχε σ' εκείνη τήν τοκονόμα ένα καινούργιο, κλειστό ακόμη, μπουκάλι Κουρβουαζιέ. «'Εσύ τό αγόρασες; )), ρώτη­ σα, άλλά ή Τοσίκο κούνησε τό κεφάλι της αρνητικά και είπε: «Έγώ δέν ξέρω τίποτα. Τό βρήκα έκεΐ χθες όταν γύρισα άπ' έξω και φαντάστηκα πώς τό 'φερε ό Κιμούρα )). Ό Κιμούρα μέ τή σειρά του τό αρνήθηκε κι αυτός. « Δέν έχω τήν παραμικρή ιδέα. Πιστεύω Ομως πώς τό 'κανε ό κύριος καθηγητής. Πρό­ κειται ασφαλώς γιά ένα αστείο μέ υπονοούμενα)). « "Αν τό 'κανε ό μπαμπάς, είναι πράγματι αρκούντως σαρ­ καστικό )). "Ετσι μιλούσαν οι δυό τους. "Αν και πι­ στεύω ότι τό πιθανότερο είναι πράγματι νά 'χει έρθει ό άντρας μου κρυφά και νά τό 'χει αφήσει, δέν κατα­ λαβαίνω ακριβώς γιατί. 'Απ' τήν άλλη δέν είναι παν­ τελώς έκτος πραγματικότητας νά υποθέσω πώς ένας άπ' τούς δυό τους, ή Τοσίκο ή ό Κιμούρα, τό αγόρα­ σε και τό 'φερε. Ή μαντάμ τοϋ σπιτιού πηγαίνει κά­ θε Τετάρτη και Παρασκευή στήν Όσάκα νά διδάξει και δέν γυρίζει πριν άπό τις έντεκα. Τις προάλλες τό βράδυ, ή Τοσίκο κάποια στιγμή βρήκε μιά ευκαιρία άφοϋ είχαμε αρχίσει τό μπράντυ κι εξαφανίστηκε στό δωμάτιο τής μαντάμ. (Αυτό τό αναφέρω έδώ γιά πρώ­ τη φορά. Τό κράτησα κρυφό άπό φόβο μήπως ό άντρας μου τό παρεξηγήσει, άλλά δέν βρίσκω νά υπάρχει πιά λόγος.) Μέ τόν Ιδιο τρόπο και χθες αποσύρθηκε αρ­ κετά νωρίς και έμεινε στό κυρίως σπίτι μέχρι και μετά [ ιι6 ]

τήν επιστροφή τής μαντάμ, κουβεντιάζοντας γιά κάμ­ ποση ώρα μαζί της. Τί έγινε μετά δέν ξέρω πολύ καλά, γιατί εϊχα χάσει τις αισθήσεις μου. "Ομως Οσο μεθυ­ σμένη και νά ήμουνα χθες βράδυ, νομίζω πώς υπερά­ σπισα τό τελευταίο οχυρό μέ σταθερότητα. Δέν εϊχα ακόμη τό κουράγιο νά διαβώ αυτήν τήν τελευταία γραμμή και πιστεύω πώς ισχύει τό ϊδιο και γιά τόν Κιμούρα. « Έγώ είμαι αυτός πού δάνεισε στόν κύριο σας τή μηχανή πολαρόιντ )), μοϋ εϊπε, (( ξέροντας τήν αδυναμία του νά γυμνώνει τή σύζυγο του άφοϋ πρώτα τή μεθύσει. "Ομως ο σύζυγος σας δέν έμεινε ικανο­ ποιημένος μέ τήν πολαρόιντ καί χρησιμοποίησε τελικά τήν ΙΙίοη γιά νά σάς τραβήξει. Τό κάνει ασφαλώς γιά νά γνωρίσει τό κορμί τής γυναίκας του εις βάθος καί μέ κάθε λεπτομέρεια, άλλά πιο πολύ κι άπ' αυτό ό πραγματικός του στόχος πιστεύω πώς εϊναι νά κάνει έμενα νά υποφέρω. Νομίζω πώς μέ επιφόρτισε μέ τό έργο τής εμφάνισης επειδή βρίσκει ευχαρίστηση νά μέ διεγείρει όσο γίνεται περισσότερο καί νά μέ κάνει νά υποφέρω πολεμώντας μ' όλες μου τις δυνάμεις νά μήν υποκύψω στόν πειρασμό. Κι όχι μόνον αυτό, άλλά αγαλλιάζει άπό πάνω γνωρίζοντας ότι αυτό μου τό αίσθημα έχει τήν αντανάκλαση του καί στή γυναίκα του καί πώς κι αυτή υποφέρει μέ τόν ϊδιο τρόπο. Βρίσκω πώς τό νά μάς κάνει νά υποφέρουμε μέχρις αυτού τοϋ σημείου εϊναι κατάπτυστο άπό μέρους του, παρ' όλα αυτά όμως δέν θέλω νά τόν προδώσω. Βλέ[ ιΐ7 ]

ποντας πόσο υποφέρετε, υποφέρω κι έγώ μαζί σας, και θέλω αυτή ή οδύνη νά γίνει ακόμη πιο βαθιά, δλο και πιο βαθιά ». Τοϋ είπα τότε κι έγώ : <( Ή Τοσίκο ανακάλυψε αυτές τις φωτογραφίες μέσα σ' ένα βιβλίο γαλλικών πού δανείστηκε άπό σας καί δέν πιστεύει πώς αυτό είναι κάτι πού έγινε τυχαία άλλά δτι ασφα­ λώς έχει κάποιο νόημα. Ποιά ήταν λοιπόν ή πρόθεση σας;» (("Αφησα νά τις δει ή κόρη σας μέ τήν ελπίδα δτι αυτή ίσως κάνει κάποια θετική κίνηση. Ή αλή­ θεια εϊναι δτι ποτέ δέν τήν παρακίνησα έγώ νά κάνει κάτι. Επειδή ξέρω δτι έχει κάτι άπ' τόν Ίάγο μέσα της, ενεργώντας δπως ενήργησα ήλπιζα μόνον νά γί­ νει αυτό πού έγινε τό βράδυ τής δεκάτης ογδόης. Τό βράδυ τής εικοστής τρίτης καί τό σημερινό ήταν πάν­ τοτε πρωτοβουλία τής κόρης σας, έγώ ακολούθησα σιωπηλά)), εϊπε ό Κιμούρα. ((Είναι ή πρώτη φορά πού κάνουμε οί δυό μας μιά τέτοια κουβέντα. Ούτε δμως τήν έχω κάνει ουδέποτε μέ κανέναν άλλο, συμ­ περιλαμβανομένου τοϋ άντρα μου. "Ετσι κι αλλιώς εκείνος δέν ρωτάει σχεδόν τίποτα γύρω άπ' τή σχέση μου μαζί σας. Αυτό πρέπει νά συμβαίνει μάλλον επει­ δή φοβάται νά ρωτήσει, καί γιατί ακόμη καί τώρα θέλει νά πιστεύει στήν άρεττ} μου. Κι έγώ θέλω νά πιστέψω στήν αρετή μου, δέν ξέρω δμως άν μπορώ νά τό κάνω, γιατί ό μόνος πού μπορεί νά απαντήσει σ' αυτό τό ερώτημα είστε εσείς », εϊπα έγώ. (( Τότε μπορείτε νά πιστέψετε », εϊπε ό Κιμούρα. (("Εχω άγ[ "β ]

γίξει κάθε μέρος τοϋ σώματος σας, έκτος άπό ένα σημείο, ένα μέρος πολύ σημαντικό" ό σύζυγος σας θέλησε νά μας φέρει σέ απόσταση τσιγαρόχαρτου, έτσι λοιπόν κι έγώ υπακούοντας σ' αυτή του τή βούληση πλησίασα τόσο όσο νά μή διαβώ αυτό τό κατώφλι)). <( "Αχ, άν ξέρατε τί ανακούφιση μοϋ δίνετε)), είπα έγώ. ((Σας ευχαριστώ πού διαφυλάξατε τήν τιμή μον έστω και μ' αυτόν τόν τρόπο. Κύριε Κιμούρα, μοϋ έχετε πει ότι μισώ τόν άντρα μον, ή αλήθεια είναι όμως δτι δσο τόν μισώ άλλο τόσο άπ' τήν άλλη τόν αγαπώ. Κι δσο περισσότερο τόν μισώ τόσο πιο πα­ θιασμένη είναι ή αγάπη μον. Βάζει κάποιον σάν κι εσάς ανάμεσα μας και τό ερωτικό τον πάθος δέν ανάβει παρά όταν σας κάνει μ' αυτόν τόν τρόπο νά υποφέρετε. "Οταν δμως σκέφτομαι πώς κι αντό τελικά τό κάνει γιά νά μοϋ δώσει ευχαρίστηση, τότε δλο και λιγότερο έχω τήν έπιθνμία νά στραφώ εναντίον τον. Άλλά, κύ­ ριε Κιμούρα, δέν θά μπορούσατε νά τό δείτε δπως έγώ; Πώς δηλαδή ό άντρας μον κι εσείς είστε ένα και τό αντό σώμα, πώς έχετε μπει μέσα σ' αντόν τόν άν­ θρωπο, και μ' δλο πού είστε δύο, είστε μονάχα ένας; )). . .

28 ΜΑΡΤΙΟΤ

. Πήγα κι έκανα μία εξέταση στήν οφθαλμολογική [ ιΐ9 1

κλινική τοΰ Πανεπιστημίου. Δέν είχα καμιά διάθεση, άλλά ό γιατρός "Αιμπα μέ παρότρυνε επίμονα μέχρι πού τελικά πείστηκα νά τό κάνω. Μοΰ είπαν ότι οί ίλιγγοι είναι αποτέλεσμα μιας εγκεφαλικής αρτηριο­ σκλήρωσης, ή οποία προκαλεί συμφόρηση. Δημιουρ­ γούνται ίλιγγοι, τό φαινόμενο τής διπλής οράσεως, κι ακόμη μπορεί νά φτάσει κανείς σέ προσωρινή απώ­ λεια τής συνειδήσεως. Σέ βαριές περιπτώσεις φτάνει καί μέχρι απώλεια τών αισθήσεων. Μέ ρώτησαν άν αισθάνομαι ίλιγγο όταν ξυπνάω μές στή νύχτα πρός νεροΰ μου, Οταν κάνω κάποια απότομη κίνηση ή δ­ ταν ξαφνικά αλλάζω θέση, κι απάντησα πώς έ'τσι συνέβαινε πράγματι. Μοΰ είπαν πώς ή απώλεια τής αίσθησης τής ισορροπίας, ή τάση λιποθυμίας, καί τό αίσθημα δτι βουλιάζει κανείς κάτω άπ' τό έδαφος, οφείλονται σέ κακή κυκλοφορία τοΰ αίματος στους λαβυρίνθους τοΰ αύτιοΰ. Ό γιατρός "Αιμπα μέ εξέ­ τασε κι αυτός στή γενική παθολογική κλινική. Μέχρι τώρα δέν είχα μετρήσει ποτέ τήν πίεση μου, σήμερα δμως γιά πρώτη φορά μοΰ τήν πήραν, μοΰ έκαναν επίσης ηλεκτροκαρδιογράφημα καί μιά εξέταση νε­ φρών. « Δέν φανταζόμουν πώς θά είχατε τόσο υψηλή πίεση, θά πρέπει νά τό προσέξετε μέ τόν πλέον σχο­ λαστικό τρόπο », είπε ό κύριος "Αιμπα. Τόν ρώτησα πόσο περίπου είχα, άλλά δέν φάνηκε πρόθυμος νά μέ πληροφορήσει. « "Οπως καί νά 'χει τό πράγμα, ή υψη­ λή φτάνει πάνω άπό είκοσι καί ή χαμηλή είναι γύ[ 120 ]

ρω στά δεκαπέντε μέ δεκαέξι, κι αυτό είναι τό χει­ ρότερο, ότι δηλαδή παρουσιάζουν μιά τάση εξομοίω­ σης. Α ν τ ί γιά ορμόνες πού τόσο απερίσκεπτα πίνετε ή παίρνετε ύπό μορφήν ενέσεων, κι άντί γιά δυνα­ μωτικά τών νεφρών, θά πρέπει νά πάρετε φάρμακα γιά νά κατεβάσετε τήν πίεση* επίσης, καί άς μοΰ συγχωρήσετε τήν ελευθερία, νά είστε προσεκτικός σέ δ,τι άφορα τή σεξουαλική σας δραστηριότητα καί βέβαια νά εγκαταλείψετε τελείως τό αλκοόλ καθώς καί νά απέχετε άπό διεγερτικά καί αλμυρά ή καυτερά φα­ γητά ». Αυτά είπε ό κύριος Ά ι μ π α καί μοΰ έγραψε νά πάρω Ρουτίν 0, σερπασίλ καί καλικρείν, προσθέ­ τοντας δτι άπό δώ καί μπρος θά πρέπει νά συνεχίσω νά μετράω τήν πίεση μου, χωρίς νά τό αμελώ, σέ τακτά χρονικά διαστήματα. Γράφω αυτά τά πράγματα στό ημερολόγιο μου χω­ ρίς νά κρύβω τίποτε, επίτηδες, γιά νά δώ τήν αντί­ δραση τής γυναίκας μου. Γιά τήν ώρα θά κωφεύσω στις συμβουλές τοΰ γιατροΰ. Μέχρι νά δώ κάποιο ση­ μάδι άπ' τή μεριά τής γυναίκας μου, τά πράγματα θά συνεχιστούν μέσα στά μέχρι τώρα πλαίσια. Ή προαίσθησή μου μοΰ λέει δτι εκείνη, ακόμη κι άν διαβά­ σει αυτές τις γραμμές, θά προσποιηθεί πώς δέν τις διάβασε καί θά γίνεται δλο καί πιό λάγνα. Αυτή είναι ή αναπόδραστη μοίρα πού τής επιβάλλει ή σάρκα της. Ταυτόχρονα, όσον άφορα εμένα, έδώ πού έχω φτά­ σει δέν έχει πιά γυρισμό. Μετά άπό κείνο τό βράδυ [ 121 ]

τις προάλλες, ή στάση της γυναίκας μου στό κρεβάτι έχει αίφνης γίνει ενεργητική καί ευχαριστιέται νά κα­ ταγίνεται σέ διάφορες καινούργιες τεχνικές, γεννώντας έτσι μέσα μου μιά δύναμη πού μέ σπρώχνει δλο καί περισσότερο πρός τήν ϊδια κατεύθυνση. "Ομως, δπως καί παλιά, δέν βγάζει λέξη άπ' τό στόμα της. Σιω­ πηλά εκφράζει τις διάφορες ερωτικές της συγκινήσεις μόνο μέ τις κινήσεις της. Καθώς συνήθως προσποιεί­ ται ότι βρίσκεται μεταξύ ύπνου καί ξύπνιου, δέν χρειά­ ζεται κάν νά χαμηλώνω τά φώτα. Μεθυσμένη ή σέ λήθαργο, δέν έχω λόγια νά περιγράψω τή γοητεία τής συστολής της. Αρχικά έφερα τόν Κιμούρα σέ επαφή μέ τή γυναίκα μου κρατώντας τον σέ μιά απόσταση ασφαλείας. Εντούτοις ή διέγερση πού μοΰ έδινε αυτή ή κατάσταση άρχισε προοδευτικά νά μειώνεται, γι' αυτό κι έγώ μείωσα αντίστοιχα τήν απόσταση ανάμεσα στόν Κιμούρα καί τή γυναίκα μου. "Οσο περισσότερο τή μείωνα τόσο μεγάλωνε ή ζήλια, κι όσο μεγάλωνε αυτή μεγάλωνε μαζί καί ή ηδονή — εκπληρώθηκε έτσι ό τελικός μου σκοπός. Αυτός ήταν ό πόθος τής γυ­ ναίκας μου, αυτός ήταν κι ό δικός μου πόθος καί δέν ξέρουμε πιά πού νά σταματήσουμε. "Εχουν περάσει τρεις μήνες άπ' τήν άρχή τοΰ καινούργιου χρόνου. Μένω κι ό ϊδιος κατάπληκτος μέ τή δύναμη τής αντί­ στασης πού έχω επιδείξει μέχρι τώρα σ' αυτόν τόν αγώνα δρόμου μέ τή νοσηρά αισθησιακή γυναίκα μου. Νομίζω πώς τώρα πιά θά πρέπει νά έχει καταλάβει [ 122

]

πόσο τήν αγαπώ. Τί θά γίνει όμως άπό δώ καί πέρα; Πώς θά μπορέσω νά σπιρουνιάσω ακόμη πιό πολύ τόν ερωτικό μου πόθο; Ά ν τά πράγματα μείνουν Οπως είναι, ή διέγερση θ' αρχίσει πάλι πολύ σύντομα νά εκφυλίζεται. "Ηδη τούς έ'χω φέρει σέ μιά θέση ή οποία αναπόφευκτα, ύπό κανονικές συνθήκες, δέν θά μπορούσε παρά νά κριθεί σάν μοιχεία. Ωστόσο, ακόμη καί τώρα δέν έχω καμιά αμφιβολία γιά τήν πίστη τής γυναίκας μου. Απομένει άραγε κάποιος άλλος τρό­ πος νά τούς φέρω ακόμη πιό κοντά χωρίς νά βλάψω τήν τιμή τής γυναίκας μου; Σκέφτομαι κι έγώ άλλά δέν θά μ' έχουν άραγε προλάβει εκείνοι; "Οταν λέω ε­ κείνοι συμπεριλαμβάνω καί τήν Τοσίκο. . . θεωρώ τή γυναίκα μου κρυψίνου, άλλά θά πρέπει νά παραδεχτώ πώς κι έγώ δέν υπολείπομαι καθόλου σέ κρυψίνοια. Δέν είναι λοιπόν νά απορεί κανείς Οτι άπό έναν άνδρα καί μιά γυναίκα κρυψίνοες έχει βγει ίδια καί ή Τοσίκο. "Ομως πιό κρυψίνους άπ' όλους είναι ό Κιμούρα. Τί πιό εκπληκτικό άπ' τούς τέσσερις

μας συγκεντρωμένους έν σώματι. Αυτό πού είναι ακό­ μη εκπληκτικότερο είναι πώς μιά τύχη μοναδική τό έφερε αυτοί οί τέσσερις νά συναντηθούν καί νά ενώ­ σουν τις δυνάμεις τους γιά τήν εκπλήρωση ενός κοι­ νού σκοπού, ταυτόχρονα εξαπατώντας ό ένας τόν άλ­ λον. Εννοώ πώς έχοντας ό καθένας μας μιά φαινο­ μενικά διαφορετική ιδέα στό μυαλό του, συνεργαζό­ μαστε καί οί τέσσερις επιδιώκοντας πάση θυσία τό [ 123 ]

ίδιο πράγμα, τήν δσο γίνεται μεγαλύτερη διαφθορά τής γυναίκας μου. . .

30 ΜΑΡΤΙΟΤ

. . . Τό απόγευμα πέρασε ή Τοσίκο καί μέ πήρε νά πάμε μέ τό τρένο τής Άρασιμάγια μέχρι τήν Όμίγια, πού είναι και τό τέρμα τής διαδρομής αυτής, καί δπου θά συναντούσαμε τόν Κιμούρα" άπό κει θά πη­ γαίναμε οί τρεις μας στήν Άρασιμάγια. Άπ' δ,τι φαί­ νεται ή πρωτοβουλία ήταν έξ ολοκλήρου δική της' τί ωραία στ αλήθεια ιδέα. Τά σχολεία έχουν διακο­ πές καί ό Κιμούρα είναι ελεύθερος. Περπατήσαμε στήν δχθη κατά μήκος τοϋ ποταμού, ύστερα πήραμε ένα πλοίο μέχρι τήν περιοχή τοϋ πανδοχείου Ρανκυό, καί άφοϋ ξεκουραστήκαμε λιγάκι κοντά στή γέφυρα 7ογκατσου, πήγαμε νά δούμε τόν κήπο τοϋ τέμπλου Τενρυούτζι. Άνέπνευσα φρέσκο υγιεινό αέρα ύστερα άπό πάρα πολύ καιρό. Άπό δώ καί στό εξής κάποια τέτοιου είδους αναψυχή άπό καιρού εις καιρόν θά μοϋ έδινε μεγάλη ευχαρίστηση. Άπό νέος ακόμη, ό άντρας μου ήταν βυθισμένος ολοκληρωτικά στις μελέτες του καί σπάνια έχουμε πάει σέ τέτοια μέρη. Τό βραδάκι πήραμε τό δρόμο τής επιστροφής" κατεβήκαμε κι οί τρεις στό σταθμό τοϋ Χυακονμάνμπεν δπου καί χω­ ριστήκαμε ό καθένας γιά τό σπίτι του. Ηταν μιά τόσο %

[ 124 ]

ανάλαφρη και ζωντανή μέρα, πού τό βράδυ δέν είχα, επιτέλους και μιά φορά, διάθεση νά καθίσω στό τρα­ πέζι και ν' αρχίσω νά πίνω μπράντυ. . . 31 ΜΑΡΤΙΟΥ

. . .Χθες βράδυ ό άντρας μου κι έγώ πήγαμε στό κρεβάτι χωρίς νά 'χουμε πιει σταγόνα. Αργότερα, στή διάρκεια τής νύχτας, έβγαλα επίτηδες τήν άκρη τών νυχιών τοϋ αριστερού μου ποδιού έξω άπό τά σκεπά­ σματα, κάτω άπ' τό εκτυφλωτικό φώς τής λάμπας φθορισμού. Ό άντρας μου τό αντελήφθη αμέσως καί ήρθε στό κρεβάτι μαζί μον. Χωρίς τή βοήθεια τοϋ αλκοόλ καί λονσμένος στό έκτνφλωτικό φώς εκτέλεσε τήν πράξη μέ παράδοξα τρομερή έπιτνχία. Ή διάρ­ κεια αυτής τής θανματονργής επιχείρησης έδειξε ολο­ φάνερα σέ τί κατάσταση άσννήθιστον ερεθισμού πρέ­ πει νά βρισκόταν. . . . . /Η κνρία τοϋ Σεκιντεντσό, δπως καί ό άντρας μον, έχει αυτές τις μέρες διακοπές καί είναι σχεδόν σπίτι δλη μέρα. Ό άντρας μον βέβαια βγαίνει μιά-δνό ώρες τή μέρα οπωσδήποτε, τριγνρίζει στή γειτονιά καί ύστερα επιστρέφει. "Ολο αυτό γίνεται προς χάριν περιπάτον βέβαια, πιστεύω εντούτοις πώς τό κάνει καί γιά έναν ακόμη λόγο, νά μοϋ δώσει επαρκή χρόνο νά διαβάσω κρνφά τό ημερολόγιο του. "Οταν φεύγει [ ΐ2

5

]

λέγοντας ((έγώ βγαίνω λιγάκι», αισθάνομαι σάν νά μου λέει (( και σ' αυτό τό διάστημα διάβασε τό ημε­ ρολόγιο μον)). "Οσο τό κάνει αντό τόσο δέν τό δια­ βάζω" μήπως δμως κι έγώ άπ' τήν πλενρά μον θά 'πρεπε νά τον δώσω τήν ευκαιρία νά διαβάσει κρνφά τό δικό μον;...

31 ΜΑΡΤΙΟΥ

. . .Χθες βράδυ ή γυναίκα μου μοΰ χάρισε τρομερή ηδονή. Χωρίς καν νά προσποιείται τή μεθυσμένη ή νά μοΰ ζητήσει νά σβήσω τό φώς. "Αρχισε νά μέ προ­ καλεί μέ διάφορα τεχνάσματα καί νά αποκαλύπτει εκεί­ να τά μέρη τοΰ κορμιοΰ της πού μέ ανάβουν πιό πολύ, σπρώχνοντας με μ' αυτόν τον τρόπο πρός τήν πράξη. Δέν φανταζόμουν ποτέ Οτι ήταν κάτοχος τόσων ποι­ κίλων ικανοτήτων. . . Φαντάζομαι πώς μέ τόν καιρό θά μοΰ αποκαλυφθεί βαθμιαία τό νόημα αυτής τής ξαφνικής αλλαγής. . . . . .Επειδή οί ίλιγγοι έχουν δυναμώσει, ανησύχησα τελικά κι έγώ καί πήγα στό γιατρό Κοντάμα νά μοΰ μετρήσει τήν πίεση. Στό πρόσωπο του ζωγραφίστηκε μιά έκφραση τρόμου. Μοΰ εϊπε πώς ή πίεση ήταν τόσο υψηλή πού κινδύνευε νά σπάσει τό πιεσόμετρο. Καί πώς έπρεπε επειγόντως νά εγκαταλείψω κάθε απασχό­ ληση γιατί εϊχα απόλυτη ανάγκη αναπαύσεως. . . [ 126 ]

1η ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . "Π Τοσίκο έφερε νά μον γνωρίσει τήν κνρία Καονάι, ή οποία ασχολείται μέ ευρωπαϊκού τύπον ρούχα. Έκτος τοϋ δτι διδάσκει ευρωπαϊκή ραπτική, δέχεται καί παραγγελίες γνναικείων ένδνμάτων. Καθώς δέν περιλαμβάνεται φόρος, έρχεται είκοσι μέ τριάντα τοις εκατό φτηνότερα άπ' τήν τιμή τής αγοράς. Ή Τοσίκο ράβει τά ρούχα της πάντα σ' αντήν. Έγώ, έκτος άπ' τή στολή πού φορούσα τήν εποχή πού ήμονν μαθήτρια, δέν έχω ποτέ ντνθεϊ ευρωπαϊκά. Τά γούστα μον είναι παλαιομοδίτικα, καί άπ' τήν άλλη τά γιαπωνέζικα ρού­ χα ταιριάζονν περισσότερο μέ τό σώμα μον. Παρ' δλο πού δέν μέ βλέπω στήν ηλικία μον πιά νά ντύνομαι ευρωπαϊκά, επειδή ή Τοσίκο επέμεινε πιεστικά απο­ φάσισα νά παραγγείλω νά μοϋ ράψει ένα μονάχα γιά δοκιμή. Μ' δλο πού θά τό μάθει, δπως καί νά 'χει τό πράγμα, επειδή αίσθανόμονν αμηχανία εϊχα κανονίσει νά έρθονν σήμερα τό άπόγενμα τήν ώρα πού ό άντρας μον θά εϊχε βγει. "Αφησα τήν Τοσίκο καί τήν κν­ ρία νά έπιλέξονν τό ύφασμα καί τό σχέδιο. Ζήτησα μόνο, επειδή τά πόδια μον εϊναι λίγο στραβά, νά εϊ­ ναι ή φούστα δσο γίνεται μακρύτερη, δύο τονλάχιστον ίντσες κάτω άπ' τό γόνατο. Ή κνρία εϊπε πώς τά πό­ δια μον δέν εϊναι άπ' αυτά πού μπορούν νά ειπωθούν στραβά καί πώς ήταν σννηθισμένο νά βρίσκεις τέτοια πόδια κι ανάμεσα στις Ευρωπαίες. Μοϋ έδειξε διάφορα [ 127 ]

δείγματα ύφασμάτοον. Επειδή και οι δυό τους επέ­ μεναν σ' ενα σύνολο γκρι τουήντ μέ καφεκόκκινο γκλέντσεκ —ένα άπό τά σχέδια μέσα στό Μοάθ8 θί Ττειναιιχ— συμφώνησα κι έγώ. Είπε πώς θά τό κάνει μέ λιγότερα άπό 10.000 γιέν, θά πρέπει δμως ν' άγοράσο) παπούτσια καί κάποια αξεσουάρ γιά νά φοριούνται μαζί. . . 2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Βγήκα τό απόγευμα. Επέστρεψα

νύχτα.

3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

"Εξοδος στις δέκα τό πρωί. Αγόρασα παπούτσια στό κατάστημα υποδημάτων Τ.Η. στό Καοναραμάτσι. Επέστρεψα νύχτα. 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Βγήκα τό απόγευμα. Επέστρεψα

νύχτα.

5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Βγήκα τό απόγευμα. Επέστρεψα [ ΐ28 ]

νύχτα.

5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . Ή συμπεριφορά της γυναίκας μου αλλάζει ώρα μέ τήν ώρα. Τελευταία βγαίνει μόνη της σχεδόν κάθε μέρα μόλις έρθει τό απόγευμα (ενίοτε και άπό τό πρωί) καί επιστρέφει μετά άπό τέσσερις-πέντε ώρες, μόλις πριν άπό τό βραδινό φαγητό. Δειπνοΰμε μαζί οί δυό μας. Μπράντυ δέν θέλει νά πίνει. Γενικά είναι νηφάλια. 'Τποθέτω πώς όλα αυτά συνδέονται μέ τό γεγονός ότι αυτή τήν εποχή ό Κιμούρα έχει διακοπές. Δέν ξέρω πού πηγαίνει. Σήμερα τό απόγευμα, λίγο μετά τις δύο, εμφανίστηκε απροσδόκητα ή Τοσίκο. ((Ή μαμά; », ρώτησε. « Τέτοια ώρα πάντα λείπει. Δέν είναι σέ σέ­ να; » « Δέν τήν έχω δεί καθόλου. Ούτε τόν Κιμούρα. Πού νά πηγαίνει άραγε; », είπε γυρίζοντας άλλου τό κεφάλι. Δέν θέλει φιλοσοφία γιά νά καταλάβω ότι στήν πραγματικότητα είναι κι αυτή στή συνωμοσία. . .

6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

"Εξω άπό τ απόγευμα. Γύρισα βράδυ. . . Ετούτη τήν εποχή βγαίνω κάθε μέρα. Συνήθως τήν ώρα πού φεύ­ γω ό άντρας μου βρίσκεται στό σπίτι. Είναι μονί­ μως κλεισμένος στό γραφείο τον, καθισμένος στό τραπέζι. Μπροστά τον πάντα ανοιγμένο ένα βιβλίο κι αντός στή στάση τοϋ άνθρώπον ό όποιος είναι [ 129 1

απορροφημένος άπό τό διάβασμα, δέν νομίζω εντού­ τοις πώς διαβάζει. Φαντάζομαι πώς μάλλον δέν πρέπει νά τοϋ περισσεύει χρόνος νά σκέφτεται τίποτε άλλο, μιας και μές στό μυαλό τον θά δουλεύει ασφαλώς ή περιέργεια τί τάχα νά κάνω τό διάστημα πού λείπω άπ' τό σπίτι. Κι αναμφίβολα σ' αυτό τό διάστημα, ό Άντρας μου κατεβαίνει στό σαλόνι καί σίγουρα βγά­ ζει τό ημερολόγιο μου άπ' τό συρτάρι στό ντουλαπάκι καί τό διαβάζει στά κρυφά. Θά 'χει δμως δυστυχώς διαπιστώσει πώς δέν αφηγούμαι τίποτε σχετικό μέ τό θέμα πού τόν καίει στό ήμ/ερολόγιό μου. "Εχω επίτη­ δες τις τελευταίες μέρες υπάρξει ασαφής στις περι­ γραφές μου' ((βγήκα τό απόγευμα, επέστρεψα νύ­ χτα )). "Οταν είναι νά βγώ ανεβαίνω στό γραφείο του στόν δεύτερο δροφο, ανοίγω μιά χαραμάδα τό σότζι καί τόν χαιρετάω μ' ένα ((βγαίνω λιγάκι)), μετά τό όποιο κατεβαίνω τή σκάλα σάν τόν κλέφτη πού πάει νά τό σκάσει. Ενίοτε τοϋ μιλάω άπ' τή μέση τής σκά­ λας κι ύστερα φεύγω. Κι αυτός δμως δέν γυρίζει ποτέ νά μέ κοιτάξει. Συγκατανεύει συνήθως μέ τό κεφάλι, λέγοντας ένα πνιχτό ((καλά)) ή δέν δίνει καμία απο­ λύτως απάντηση. Ή αιτία τών εξόδων μου δέν είναι βέβαια γιά νά δώσω χρόνο στόν Άντρα μου νά διαβά­ σει κρυφά τό ημερολόγιο μου. Είναι επειδή συναντάω τόν Κιμούρα σέ κάποιο μέρος ειδικό γιά τέτοιου εί­ δους ραντεβού. Τώρα άν μέ ρωτούσαν πώς καί γιατί έφτασα στό σημείο νά τό κάνω αυτό, έ, λοιπόν, θά [ 130 ]

έλεγα πώς εϊναι επειδή ήθελα νά αγγίξω επιτέλους τό γυμνό σώμα τοϋ Κιμούρα όχι πιά πνιγμένη μές στους ατμούς τοϋ μπράντυ, μά σ' έναν τόπο λουσμένο στις ακτίνες τοϋ μεσημεριάτικου ήλιου. "Εχω βρεθεί μαζί του στό σπίτι τοϋ Σεκιντεντσό χωρίς νά εϊναι παρόντες ό άντρας μου ή ή Τοσίκο, δμως πάντα τήν πιο σημαντική στιγμή, δταν τά σώματα μας έφταναν στό σημείο νά αγκαλιάζονται γυμνά και νά τρίβονται τό ένα πάνω στό άλλο, έγώ ήμουν πιά τύφλα στό με­ θύσι. Πιο παλιά, στις τριάντα Ιανουαρίου, είχα ανα­ ρωτηθεί στό ημερολόγιο μου (( Μήπως είναι στ αλή­ θεια ό Κιμούρα αυτός πού είδα σέ παραίσθηση; )), κι ύστερα πάλι στις δεκαεννέα Μαρτίου, δταν ήθελα νά <( δώ γιά μιά φορά μ αυτά έδώ τά μάτια, χωρίς νά με­ σολαβεί ό άντρας μου, αυτό τό γυμνό κορμί πού πάν­ τα έβλεπα σέ κείνη τήν κατάσταση ανάμεσα σέ όνειρο καί πραγματικότητα δταν κοιμόμουν, αυτό τό γυμνό κορμί τοϋ Κιμούρα, πού δταν πίστευα πώς ήταν ό Κι­ μούρα ήταν ό άντρας μου, καί δταν πίστευα πώς ήταν ό άντρας μου ήταν ό Κιμούρα ))' αυτή ή περιέργεια ήταν τότε ακόμη ανικανοποίητη καί εϊχε ριζώσει στήν ψυχή μου. "Ηθελα μέ κάθε τρόπο νά παρατη­ ρήσω τό αδιαμφισβήτητα άπτό καί ζωντανό κορμί τοϋ Κιμούρα χωρίς δλο αυτό νά χρειάζεται νά γίνει μέ τόν άντρα μου σάν μεσάζοντα, ούτε σέ στιγμές πού εϊχα τις αισθήσεις μου σχεδόν χαμένες, ή κά­ τω άπ τήν άσπριδερή ανταύγεια τής λάμπας φθορι3

3

3

[ ΐ3ΐ ]

ομοϋ, άλλά στό λαμπερό φώς τοϋ καταμεσήμερον. . . . . .Μέ πόση χαρά, παρ δλο τό αίσθημα παραδοξό­ τητας πού ταυτόχρονα μοϋ γέννησε, διαπίστωσα, όταν μπόρεσα νά επιβεβαιώσω στήν πραγματικότητα ποιος ήταν ό Κιμούρα, πώς αυτό τό σχήμα ήταν στ αλήθεια εκείνο πού άπ' τή φετινή Πρωτοχρονιά κι εδώ συνάντη­ σα άπειρες φορές μέσα σέ παραισθήσεις. Είχα γράψει μιά φορά πώς μέσα στό όνειρο μου ((μ' αυτά έδώ τά χέ­ ρια άρπαξα τή νεανική σάρκα τών μπράτσων τοϋ Κι­ μούρα κι εκείνος μ' έσφιξε πάνω στό κρουστό, μυώδες στήθος)) και ύστερα πάλι « τό δέρμα τοϋ Κιμούρα εί­ ναι αδιανόητα λευκό, σάν νά μήν είναι τό δέρμα ενός Ιάπωνα)). Γιά πρώτη τώρα φορά είδα τόν πραγματικό Κιμούρα, και ήταν τελικά έτσι όπως τόν είχα φαντα­ στεί. Τώρα πιά, μ' ετούτα έδώ τά χέρια άρπαξα μ' όλη μου τή δύναμη τά νεανικά του μπράτσα, πίεσα τό στήθος μου δυνατά πάνω σ' εκείνο τό σφιχτό στήθος, χωρίς τήν παλιά αβεβαιότητα, και κόλλησα τό δέρμα μου πάνω σ' εκείνο τό πάλλευκο δέρμα πού δέν μοιά­ ζει μέ Ιάπωνα. Πόσο παράδοξο δμως νά συμφωνεί έτσι ή πραγματικότητα μέ τις τότε παραισθήσεις. Λεν μπορώ νά πιστέψω πώς τό γεγονός δτι ή φαντασίωση τοϋ Κιμούρα πού είχα στά όνειρα μου συνέπιπτε

ακρι­

βώς μέ τόν πραγματικό Κιμούρα, είναι απλώς ένα τυ­ χαίο γεγονός. Αισθάνομαι πώς αυτός ό άνθρωπος εί­ ναι σάν νά κατοικούσε στή μνήμη τής ψνχής μου πριν ακόμη γεννηθεί, μέσ' άπό μιά υπόσχεση δοσμένη σέ [ 132 ]

μιά προηγούμενη ζωή, ή αλλιώς οάν νά είχε κάποια τρομακτικά υπερφυσική Θεία δύναμη πού τόν έκανε νά μπορεί νά περνάει τή μορφή του όποτε τό ήθε­ λε στά Ονειρα μου. . . Τώρα πού ή φανταστική ει­ κόνα τοϋ Κιμούρα έχει γίνει αλάθητη αισθησιακή πραγ­ ματικότητα, μπορώ νά διαχωρίσω εντελώς τόν άντρα μου άπ' αυτόν σάν δύο ξέχωρα πλέον όντα. Αυτό πού είχα πει ότι (( ό άντρας μου και ό Κιμούρα είναι τό ϊδιο πρόσωπο" καθένας τους βρίσκεται μέσα σ' αυτό τό πρόσωπο, κι οι δυό τους δέν είναι παρά ένας )), τό σβήνω τώρα έδώ μιά γιά πάντα. "Ο άντρας μου στό μόνο σημείο πού εξωτερικά θυμίζει ελάχιστα τόν Κιμούρα είναι στήν αδύνατη φτιαξιά τοϋ κορμιού — καί σέ τίποτε άλλο απολύτως. "Οταν βλέπεις τόν Κιμού­ ρα μέ τά ρούχα μοιάζει αδύνατος, γυμνός όμως τό στήθος του έχει μιά απίστευτη καμπυλότητα, κι όλο του τό κορμί πλημμυρίζει άπό μιά αίσθηση πλούσιας ζωντάνιας, αντίθετα μέ τόν άντρα μου πού έχει μιά εύθραυστη κατασκευή, άσχημο χρώμα, κι ένα δέρμα χωρίς καμιά σφριγηλότητα. Κάτω άπ' τό λευκό δέρμα τοϋ Κιμούρα είναι διάστικτη μιά πορφυράδα, μιά σάρ­ κα συμπαγής, γυαλιστερή άπό ύγρότητα, σέ αντίθεση μέ κείνο τό σκούρο χλομό δέρμα τοϋ άντρα μου πού έχει αποκτήσει μιά μεταλλική στεγνότητα. Είναι γλι­ στερό σάν αλουμίνιο κι ακόμη καί τώρα μέ αηδιάζει. Τά αισθήματα γιά τόν άντρα μου ήταν μοιρασμένα ακριβώς ανάμεσα σέ μίσος καί σέ αγάπη, άλλά τώρα [ 133 ]

τελευταία έχουν αρχίσει μέρα μέ τή μέρα νά γέρνουν προς τό μίσος. . . Πόσες φορές κάθε μέρα δέν ανα­ στενάζω στή σκέψη πώς έχω γιά άντρα έναν άνθρωπο τόσο αταίριαστο μέ τή δική μου φύση, κάποιον πού σιχαίνομαι τόσο. "Αχ, ας ήταν αντί γι αυτόν νά είχα γιά άντρα μον τόν Κιμούρα!. . . "Ομως θά μέ πιστέ­ ψει άραγε ό σύζνγός μον άν πώ ότι μ' όλο πού έ­ φτασα μέχρις έδώ, δέν έχω ακόμη διαβεί τό τελενταϊο κατώφλι; Μέ πιστέψει δέν μέ πιστέψει, αυτή είναι ή πραγματικότητα. Βέβαια, λέγοντας « τελενταϊο κατώ­ φλι )>, τό εννοώ μέ τήν εξαιρετικά στενή σημασία τής λέξης — ϊσως θά ήταν καλύτερα νά έλεγα πώς δέν έχει μείνει τίποτε πού νά μήν έχονμε κάνει έκτος καί μόνο άπ" τό νά τό διαβούμε. Κι αντό σνμβαίνει γιατί κάπον μέσα στό κεφάλι μον, μεγαλωμένη όπως είμαι άπό γονείς μεσαιωνικών αντιλήψεων καί μέχρις έσχα­ των προσκολλημένη σ' έναν παραδοσιακό καθωσπρεπι­ σμό, βρίσκεται κρνμμένη ή σκέψη πώς δ,τι κι άν έχει κανείς στό μυαλό του, σωματικά ή αρετή δέν κηλι­ δώνεται άν δέν εκτελεστεί ή πράξη μέ τρόπο —δπως αρέσει πολύ στό σύζνγό μον νά τόν αποκαλεί— ορ­ θόδοξο. "Ετσι, σεβόμενη τό γράμμα μονάχα τον τνπικον της αρετής, πρέπει νά πώ δτι έχω κάνει δλα τά υπόλοιπα πού είναι δννατόν νά γίνονν. Α εν θά α'ισθανόμονν εντούτοις άνετα νά γίνω πιό σνγκεκριμένη άν αυτό μον ζητιόταν...

[ 134 ]

8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . .Στή διάρκεια τοΰ απογευματινού μου περιπάτου, βρέθηκα κάποια στιγμή νά βαδίζω άπ' τή νότια μεριά τής λεωφόρου Σιτζό τοΰ Καουαραμάτσι πρός τά δυ­ τικά" μερικά τετράγωνα πιο κάτω άπ' τό κατάστημα Φούτζιι Νταϊμάρου, έπεσα ξαφνικά πάνω στή γυναί­ κα μου. Μόλις εϊχε βγει άπό ένα μαγαζί δπου εϊχε κάνει ψώνια, καί βρισκόταν στό πεζοδρόμιο σέ από­ σταση καμιά δεκαπενταριά μέτρα μπροστά άπό μένα. Κατευθύνθηκε κι αυτή δυτικά γυρίζοντας μου τήν πλά­ τη. Κοίταξα τήν ώρα" ήταν τέσσερις καί μισή. Κα­ νονικά θά 'πρεπε νά πάρει τό δρόμο γιά τό σπίτι, βά­ διζε δμως δυτικά" υποθέτω πώς πρέπει νά μέ εϊχε δεϊ πρώτη καί σίγουρα θέλησε νά μέ αποφύγει. Τό συνηθισμένο μου δρομολόγιο εϊναι σχεδόν πάντα άπ' τή μεριά τοΰ Χιγάσιγιάμα, κι επειδή τό νά βρεθώ πρός τό Σιτζό εϊναι κάτι πάρα πολύ σπάνιο, θά πρέπει νά τά 'χασε βλέποντας με ξαφνικά σ' αυτά τά μέρη. Τάχυνα τό βήμα νά μειώσω τήν απόσταση μεταξύ μας κι άρχισα νά τήν ακολουθώ μόλις λίγα μέτρα ξωπίσω της. Δέν έβγαλα λέξη άλλά ούτε κι αυτή γύρισε νά κοιτάξει. Συνεχίσαμε νά περπατάμε διατηρώντας τήν ϊδια απόσταση. Περνώντας μπροστά άπ' τό μα­ γαζί άπ' δπου εϊχε μόλις βγει, έριξα μιά ματιά νά δώ τ ί εϊχε πάει νά ψωνίσει. *Ηταν ένα μαγαζί γυναι­ κείων αξεσουάρ στοΰ οποίου τή βιτρίνα φιγουράριζαν [ 135 ]

δαντελένια καί νάυλον γάντια, κάθε λογής σκουλαρίκια κι δ,τι άλλο κρεμάνε επάνω τους οί γυναίκες. Δέν εϊχα εκείνη τή στιγμή τό χρόνο νά σκεφτώ ότι ή γυναίκα μου, ή οποία ουδέποτε στή ζωή της έχει φο­ ρέσει δυτικά ροΰχα, δέν μπορεί νά 'χει καμιά δουλειά σ' ένα τέτοιο μαγαζί, Οταν Ομως αμέσως μετά τήν παρατήρησα, συνειδητοποίησα πρός μεγάλη μου έκ­ πληξη ότι στ' αυτιά της, έκεϊ καθώς προχωρούσε μπρο­ στά μου, κρέμονταν δύο μαργαριταρένια σκουλαρί­ κια. Ά π ό πότε εϊχε αρχίσει νά τής αρέσει νά φοράει τέτοια πράγματα μαζί μέ ιαπωνικά ροΰχα; Τά εϊχε μήπως μόλις αγοράσει καί βγήκε κατευθείαν φορώντας τα, ή όταν δέν τή βλέπω συνηθίζει νά κάνει ποΰ καί ποΰ παρόμοια πράγματα; Τώρα πού τό σκέφτομαι δέν τήν έχω δει τάχα συχνά άπ' τόν περασμένο μήνα ήδη νά φοράει ένα άπ' αυτά τά κοντά χαόρι πού σήμερα τά ονομάζουν τσά-χαόρι; Καί σήμερα εξάλλου αυτό φοροΰσε. Πάντα τής άρεσε νά ντύνεται μέ τήν παλαιά μόδα κι απεχθανόταν τήν ιδέα Οτι ήταν ποτέ δυνατόν ν' ακολουθήσει κι ή ίδια τά καινούργια ρεύματα τής εποχής, βλέποντας την ωστόσο δέν μπορώ νά πώ πώς αυτή ή εμφάνιση δέν τής πήγαινε. Ιδιαίτερα εκπλη­ κτικό εϊναι τό πόσο τής πάνε τά σκουλαρίκια. Θυμή­ θηκα ξαφνικά κάτι πού γράφει ό Ρυονόσουκε Άκουταγκάουα γιά τή θαυμάσια λευκότητα τοΰ πίσω μέ­ ρους τοΰ αύτιοΰ στις γυναίκες τής Κίνας. Τ' αυτιά τής γυναίκας μου, ιδωμένα άπό πίσω, εϊχαν κι αυτά [ 136 ]

μιά πάλλευκη φρεσκάδα. Μέχρι κι ό αέρας γύρω της έ'μοιαζε διάφανος άπό καθαρότητα. Τά μαργαριτάρια κι ό λοβός τοΰ αυτιού συνέτειναν αμοιβαία στή δη­ μιουργία αυτής τής εντύπωσης, άλλά δέν μπορεί ή γυναίκα μου νά είχε άπό μόνη της τήν ιδέα νά βάλει στ' αυτιά της πέρλες. Σ' αυτή τή σκέψη δοκίμασα ώς συνήθως τό αίσθημα ζήλιας καί ευγνωμοσύνης. Τό νά σταθεί ανίκανος ένας σύζυγος νά ανακαλύψει τήν εξωτική ομορφιά τής γυναίκας του καί νά μπορέσει νά τό κάνει αυτό κάποιος άλλος, είναι βέβαια λυπηρό, δέν είναι δμως ό σύζυγος εκείνος πού έχει τόσο συνη­ θίσει τή μορφή τής γυναίκας του μέ αποτέλεσμα, αν­ τίθετα άπό κάποιον τρίτο, νά είναι λιγότερο επιρρε­ πής σέ καινούργιες ιδέες γιά αλλαγές;. . . Η γυναίκα μου πέρασε τή λεωφόρο Καρασούμα καί συνέχισε νά προχωρεί ευθεία. Στό αριστερό της χέρι μαζί μέ τήν τσάντα κρατοΰσε ένα μακρόστενο πακέτο, τυλιγμένο κατά τά φαινόμενα στό χαρτί τοΰ έν λόγω μαγαζιού, ένα πακέτο πού δέν είχα τήν παραμικρή ιδέα γιά τό τί θά μπορούσε νά περιέχει. Τή στιγμή πού περνούσε τή Νισινοντόιν, γιά νά τής δείξω πώς δέν τήν παρα­ κολουθούσα πλέον, διέσχισα τις γραμμές τοΰ τραμ προς τή βόρεια πλευρά καί, επίτηδες ώστε νά μέ δει, τήν προσπέρασα μέ γρήγορο βήμα. Στή συνέχεια, στό Σιτζό Χορικάουα, ανέβηκα σ' ένα τραμ πού πήγαινε ανα­ τολικά. . . Ή γυναίκα μου επέστρεψε μιά ώρα περί­ που αφότου είχα φτάσει κι έγώ στό σπίτι. Εκείνες 1

[ ΐ37 ]

οί πέρλες δέν κρέμονταν πια στ' αυτιά της. Μάλλον θά τις ειχε βάλει μές στήν τσάντα της. Είχε μαζί της τό πακέτο μέ τά ψώνια άλλά δέν τό άνοιξε μπροστά μου...

10 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

. . .Αναρωτιέμαι άν ό άντρας μον υπαινίσσεται κάτι στά γραπτά τον γύρω άπ' τήν άνησνχητική κατάστα­ ση τής υγείας τον. Σέ ποιό βαθμό τόν απασχολεί άραγε αυτό πού σνμβαίνει μέ τό κεφάλι καί τό σώμα τον; Καθώς δέν διαβάζω τό ημερολόγιο τον δέν μπορώ βέ­ βαια νά ξέρω, δμως ήδη έδώ καί ένα-δνό μήνες έχονν υποπέσει στήν αντίληψη μον κάποιες αλλαγές στή σνμπεριφορά τον. Ποτέ τον δέν εϊχε εξαιρετικό χρώμα, τελενταϊα δμως ή δψη τον έχει πάρει μιά ιδιαίτερα άσχημη χωμάτινη απόχρωση. Σνχνά πάλι, δταν ανε­ βαίνει ή κατεβαίνει τις σκάλες, τρεκλίζει. Παλιά ήταν άνθρωπος μέ πολύ καλή μνήμη, τώρα δμως παθαίνει σοβαρές διαλείψεις. Τόν ακούω πού μιλάει στό τη­ λέφωνο καί δέν καταφέρνει νά θνμηθεϊ ονόματα πού εϊναι σίγουρο δτι γνωρίζει, πράγμα πού τόν κάνει νά πέφτει σέ τρομερή σύγχυση. "Η, ενώ περπατάει μές στό σπίτι, ξαφνικά σταματάει, κλείνει τά μάτια καί στηρίζεται σέ μιά κολόνα. Γιά τήν κάπως πιο επί­ σημη αλληλογραφία του χρησιμοποιεί χαρτί σέ ρολό [ ΐ38 ]

καί πινέλο, ό γραφικός τον χαρακτήρας δμως έχει γίνει ανεπίτρεπτα αδέξιος. (Τό σύνηθες είναι δτι αυτό πού όνομάζονμε καλλιγραφία μεστώνει ασφαλώς δσο έρχεται τό γήρας.) Και δέν είναι λίγα τά λάθη και οι παραλείψεις πού χτνπάνε στό μάτι. Έγώ δέν βλέπω παρά μόνο τις διευθύνσεις στους φακέλονς, κι εκεί δμως πάντοτε ύπάρχονν λάθη στήν ημερομηνία και στους κωδικούς αριθμούς. Και πρόκειται γιά λάθη υπερβολικά περίεργα, δπως άς πούμε νά είναι Μάρ­ τιος κι αυτός νά τόν κάνει "Οκτώβριο, ή νά γράφει τή διεύθννση τον Ιδιον μας τοϋ σπιτιού μέ τόν πιό παράλογο και άσννάρτητο τρόπο. Σ' ένα γράμμα πού άπενθννόταν στον θείο τον έγραψε λάθος τά ιδεογράμ­ ματα τοϋ μικρού ονόματος, πράγμα πού μέ εξέπληξε σφόδρα. Αντί γιά Απρίλιο έγραψε Ιούνιο, ύστερα έσβησε τό Ιούνιος καί τό διόρθωσε μέ ένα πολύ φρον­ τισμένο Ανγονστος. Καί όσον άφορα τις ημερομηνίες καί τις διενθύνσεις στέλνω τά γράμματα άφοϋ διορθώσω πρώτα ή Ιδια έξω άπ' τό σπίτι τά λάθη πού χτνπάνε περισσότερο, στήν περίπτωση δμως τον ονόματος τοΰ θείον τον, επειδή δέν ήταν δννατόν νά κάνω τίποτε, τοΰ τό πήγα καί μέ ύφος αθώο τοΰ επέστησα τήν προσοχή. Ό άντρας μον, εμφανώς ενοχλημένος, είπε προσποιούμενος τόν αδιάφορο (( ά, ναι, βέβαια, έτσι εί­ ναι )), άντί δμως νά τό διορθώσει αμέσως, έβαλε τό γράμμα στό γραφείο τον. Έν γνώσει πιά αντής τής κατάστασης, κοιτάζω τώρα πλέον πάντοτε μέ προ[ ΐ39 1

σοχή τούς φακέλους του, δέν υπάρχει ωστόσο τρόπος νά ξέρω τί λάθη υπάρχουν στό κείμενο τής επιστο­ λής. Είναι πολύ πιθανό τό γεγονός τής αλλαγής τοϋ συζύγου μου νά έχει ήδη διαρρεύσει και νά συζητιέται ευρέως μεταξύ φίλων καί γνωστών. Μή έχοντας κα­ νέναν νά συμβουλευτώ, πήγα τις προάλλες καί παρα­ κάλεσα τό γιατρό Κοντάμα νά πείσει τόν άντρα μου μέ κάποιο πλάγιο τρόπο νά συμφωνήσει νά κάνει εξε­ τάσεις. ((Ακριβώς γι' αυτό ήθελα νά σας μιλήσω καί έγώ )), μοϋ ανακοίνωσε αμέσως. Άπ' δ,τι μοϋ είπε, φαίνεται πώς ό άντρας μου είχε ανησυχήσει καί ό ίδιος καί πήγε νά τόν εξετάσει ό καθηγητής "Αιμπα, επειδή δμως αυτός τόν τρομοκράτησε, τό έβαλε στά πόδια καί δέν πήγε ξανά νά τόν δεϊ' άντ' αυτού ήρθε νά συμβουλευτεί τό γιατρό Κοντάμα. Ό κύριος Κο­ ντάμα, μή δντας ειδικός, δέν μπόρεσε νά πεϊ κάτι μέ σιγουριά, μοϋ είπε εντούτοις ((έξεπλάγην άπό τό πόσο υψηλή ήταν ή πίεση του )). "Οταν ρώτησα πόσο ήταν, μοϋ είπε, μετά άπό κάποιον δισταγμό: (( Δέν ξέρω έάν θά 'πρεπε νά σάς τό πώ. "Οταν πήγα νά τή μετρήσω ή πίεση τοϋ συζύγου σας ξεπέρασε τό υψη­ λότερο δριο μέτρησης, κι άν υπήρχε καί παραπάνω θά συνέχιζε ακόμη ν' ανεβαίνει. Επειδή δμως τό μηχά­ νημα πήγαινε νά σπάσει, βιάστηκα νά σταμάτησα) και έτσι δέν ξέρω επακριβώς ποιά είναι ή κατάσταση του ». <(Ό σύζυγος μου τό γνωρίζει; )), ρώτησα έγώ. « Μο­ λονότι ό καθηγητής "Αιμπα τόν είχε ήδη προειδο[ 140 ]

ποιήσει δύο ή τρεις φορές, κατά τά φαινόμενα αυτός δέν Θέλησε νά τόν ακούσει, κι έτσι αναγκάστηκα νά τοϋ πώ χωρίς περιστροφές δτι ή κατάσταση του εϊναι άκρως ανησυχητική )). (Τά γράφω αυτά γιά πρώτη φορά επειδή τοϋ έχει ήδη επιστήσει τήν προσοχή ό γιατρός Κοντάμα κι έτσι δέν νομίζω νά πειράζει άν τά διαβά­ σει.) Τό δτι δ άντρας μου έχει κατρακυλήσει σέ τέ­ τοιο βαθμό δέν σημαίνει δτι δέν έχω έγώ τή μεγαλύτερη ευθύνη. *Αν δέν είχα αυτές τις αχόρταγες επιθυμίες, κι εκείνος δέν θά 'χε βυθιστεί σέ τόση ασυδοσία. ("Οταν έθεσα στό γιατρό αυτό τό θέμα έγινα κατακόκκινη άπό ντροπή, ευτυχώς δμως ό Κοντάμα δέν έχει ιδέα περί τής πραγματικής κατάστασης τών συζυγικών μας σχέ­ σεων, υποθέτοντας ασφαλώς δτι έγώ εϊμαι πέρα ώς πέρα παθητική κι αυτός πού τά κάνει δλα εϊναι ό άντρας μου, άρα πώς ή δική του άμετρη πρακτική καί μόνο ευθύνεται γιά τά σημερινά αποτελέσματα.) Ό άντρας μου θά μπορούσε νά ισχυριστεί δτι μέ δλα δσα έκανε δέν εϊχε άλλο σκοπό άπ' τό νά ικανοποιή­ σει τή γυναίκα του. Δέν προτίθεμαι νά τό αμφισβητή­ σω, δμως πρέπει νά πώ δτι κι έγώ άπ' τή μεριά μου τόν υπηρέτησα μέχρις έσχατων ώς αφοσιωμένη σύ­ ζυγος, υπομένοντας γιά νά τόν ευχαριστήσω πράγ­ ματα δυσβάσταχτα. "Οπως θά 'λεγε καί ή Τοσίκο, « Μαμά, είσαι υπόδειγμα γυναικείας αρετής )). Εξαρ­ τάται άπό τό πώς τό βλέπει κανείς βέβαια, νομίζω δμως δτι ακόμα κι αυτό δέν είναι εντελώς έκτος πραγ[ Η

1

]

ματικότητος.. . Τέλος πάντων, τώρα πιά δέν έχει νόη­ μα ν' αρχίσουμε νά φορτώνουμε ό ένας στον άλλο τις ευθύνες γιά τό ποιος είναι καλός και ποιος όχι.

Σέ

τελευταία ανάλυση καί ό άντρας μου κι έγώ εξωθή­ σαμε αλλήλους αμοιβαία στά άκρα, παρασύραμε δε­ λεάζοντας ό ένας τόν άλλον, πολεμήσαμε μανιασμένα καί αφεθήκαμε νά καλπάσουμε έρμαια τής παρόρμη­ σης τής στιγμής γιά νά φτάσουμε σάν υπνωτισμένοι μέχρις έδώ πού φτάσαμε. . . Δέν ξέρω άν πρέπει νά τό γράψω αυτό καί τί επι­ πτώσεις θά έχει στήν περίπτωση πού ό άντρας μον τό διαβάσει, στήν πραγματικότητα όμως δέν είναι ό μόνος πού ή φυσική τον κατάσταση βρίσκεται σέ κρί­ σιμη καμπή. Νομίζω πώς μπορώ νά πώ καί γιά τόν εαυτό μον δτι είμαι στήν ίδια σχεδόν κατάσταση. "Αρ­ χισα νά τό σννειδητοποιώ γύρω στά τέλη τον φετι­ νού Ίανοναρίον. Πολύ παλιά, τήν εποχή πού ειχα τήν Τοσίκο δέκα περίπον χρονώ, μοϋ σννέβη δνότρεΐς φορές νά κάνω αιμόπτνση καί τότε μοϋ είχαν πει δτι ήταν σύμπτωμα πνενμονικής φνματιώσεως στό δεύτερο στάδιο, καί ό γιατρός μοϋ είχε σνστήσει νά προσέχω, φαίνεται δμως δτι τελικά δέν ήταν καί τόσο σοβαρό διότι γιατρεύτηκε άπό μόνο τον γι αντό καί τώρα δέν θέλω νά άνησνχήσω νπέρ τό δέον. "Ετσι είχε γίνει βέβαια καί τότε καί αγνόησα τις σνμβονλές τών ειδικών, παραμελώντας τήν νγεία μον στό έπα­ κρο. Δέν είναι επειδή δέν φοβόμουν τό θάνατο, άλλά [ Η» ]

ή ακόρεστη μου φύση δέν μοϋ άφηνε τό χρόνο ν' ανη­ συχήσω γιά τέτοια πράγματα. "Εκλεινα τά μάτια στό φόβο τοϋ θανάτου κι εμπιστευόμουν τό κορμί μου ολό­ ψυχα στήν ερωτική παρόρμηση δπου κι άν μέ πήγαι­ νε. Ό άντρας μου, άν καί σοκαρισμένος μπροστά στό θράσος καί τήν απερισκεψία μου, καί πολύ ανήσυχος γιά τήν έκβαση τών πραγμάτων, τελικά αφέθηκε νά παρασυρθεί. Λίγο ή τύχη νά μή μέ είχε βοηθήσει θά εϊχα Ισως πεθάνει τότε, παρ' δλες δμως τις υπερβο­ λές μου, μέ κάποιο τρόπο τελικά γιατρεύτηκα. Αυτή τή φορά τέλη Ιανουαρίου εϊχα κάποιο προμήνυμα, ποϋ καί ποϋ κάτι σάν τσίμπημα στό στήθος καί μιά αί­ σθηση χαλαρότητας — τό θεώρησα ανησυχητικό δταν μιά μέρα τόν Φεβρουάριο έβγαλα ακριβώς δπως τότε ένα κατακόκκινο φλέμα. Δέν ήταν μεγάλη ποσότητα, τό ϊδιο δμως επαναλήφθηκε άλλες δύο-τρεϊς φορές. Τώρα έχει υποχωρήσει πρός τό παρόν, άνά πάσα στιγ­ μή δμως μπορεί νά ξανασυμβεί. Αισθάνομαι τό σώμα μου βαρύ καί αντιλαμβάνομαι τις παλάμες καί τό πρό­ σωπο μου νά καίνε — πρέπει νά 'χω πυρετό άλλά δέν λέω νά βάλω θερμόμετρο. ("Εβαλα μιά φορά καί εϊχα 37,6°' αυτό ήταν, άπό τότε δέν ξανάβαλα.) Ούτε στό γιατρό έχω πάει νά μ' εξετάσει. Παράλληλα έχω μό­ νιμες νυχτερινές εφιδρώσεις. *Αν κρίνω άπ' τήν περα­ σμένη μου εμπειρία, νομίζω πώς ούτε καί τώρα πρό­ κειται γιά κάτι τόσο ανησυχητικό, άπ' τήν Άλλη δ­ μως δέν εϊναι κι άπ' τά πράγματα πού μπορεί κα­ ί ΐ43 ]

νείς νά τ' αφήσει ελαφρά τή καρδία. Τό καλό μέ μέ­ να είναι πώς έχω πολύ γερό στομάχι, δπως είχε πει τότε ό γιατρός μου. ((Μ' αυτή τήν αρρώστια συνήθως αδυνατίζει κανείς" είναι πολύ περίεργο πού ή δρεξή σας δέν έχει μειωθεί)). "Ετσι μοϋ εϊχε πει. Ή διαφορά άπό τήν προηγούμενη φορά εϊναι δτι κάθε τόσο έχω άσχημους πόνους στό στήθος καί τ' απο­ γεύματα μέ κυριεύει ένα αίσθημα εξάντλησης. (Προ­ σπαθώντας ν' αντισταθώ σ' αυτό τό αίσθημα τής κού­ ρασης σφίγγομαι δλο καί πιο πολύ πάνω στόν Κι­ μούρα. Μοϋ χρειάζεται ό Κιμούρα μέ κάθε τρόπο γιά νά ξεχνάω τήν ατονία τών ήμερων.) Ποτέ πριν δέν εϊχα τέτοιους πόνους στό στήθος. Ούτε κουραζόμουν ποτέ έτσι. Εϊναι πολύ πιθανό αυτή τή φορά νά χει­ ροτερεύσω χωρίς ελπίδα σωτηρίας. "Εχω τήν αίσθηση πώς κατά κάποιο τρόπο ό πόνος αυτός στό στήθος δέν πρέπει νά είναι διόλου αμελητέος. "Υστερα εϊναι καί τό δτι τώρα παραμελώ τήν υγεία μου σέ ασύγκρι­ τα μεγαλύτερο βαθμό σέ σχέση μέ τότε. "Εχω ακούσει νά λένε πώς τό υπερβολικό ποτό εϊναι εξαιρετικά βλα­ βερό σ' αυτές τις αρρώστιες, κι δταν σκέφτομαι τις ποσότητες τοϋ μπράντυ πού έχω κατ' εξακολούθηση καταναλώσει άπ' τήν Πρωτοχρονιά κι έδώ, νομίζω πώς θά ήταν θαύμα νά μήν έχει προχωρήσει ή κατάσταση τής ασθένειας. Τώρα πού τό σκέφτομαι, δέν εϊναι άρα­ γε δλα αυτά τά μέχρις αναισθησίας μεθύσια αυτής τής περιόδου ένας τρόπος ασυνείδητης παρηγοριάς έπει[ ΐ44 1

δη αισθανόμουν πώς δέν έχω πια έτσι κι αλλιώς πολ­ λή ζωή μπροστά μου;. . . 13 Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Ϊ

. . . Περίμενα Οτι κατά πάσα πιθανότητα άπό χθες θά άλλαζαν οί ώρες εξόδου τής γυναίκας μου κι έγινε ακριβώς όπως τό φαντάστηκα. Ξανάρχισε σάν νά λέμε ό Κιμούρα τό σχολείο καί τά ραντεβού μές στή μέρα δέν είναι πλέον εφικτά. Καί ένώ τόν τελευταίο καιρό έβγαινε νωρίς τό απόγευμα, πάνω πού δυό μέρες τώρα σκεφτόμουν ότι είχε ηρεμήσει, κατέφθασε ή Τοσίκο γύρω στις πέντε τό απόγευμα. Μέ τό πού ήρθε, σάν νά ήταν συνεννοημένες, ή γυναίκα μου σηκώθηκε κι άρ­ χισε νά κάνει ετοιμασίες. Έγώ ήμουν επάνω άλλά τό αντελήφθην αμέσως. Ή γυναίκα μου ανέβηκε καί μοΰ είπε χωρίς νά τραβήξει τό σότζι: « Επιστρέφω αμέ­ σως ». Ώς συνήθως απάντησα μ' ένα μονολεκτικό « κα­ λά ». Σταμάτησε γιά μιά στιγμή κατεβαίνοντας στά μισά τής σκάλας καί πρόσθεσε: « "Εχει έρθει ή Το­ σίκο" άν θέλεις μπορείς νά φας βραδινό μαζί της». « Κι έσύ; », ρώτησα έγώ ερεθισμένος ξαφνικά. Σ' αυτό απάντησε: « Έγώ θά φάω όταν επιστρέψω, άν θέλεις νά περιμένεις μποροΰμε νά φάμε μαζί ». « Έ γ ώ θά φάω. Μπορείς νά φάς κι έξω άν θέλεις. Έν πάση περιπτώσει, δέν χρειάζεται νά βιαστείς, δέν μέ πειρά­ ζει ». Μ' έπιασε μιά ξαφνική επιθυμία νά δώ πώς [ ΐ45 ]

ήταν ντυμένη, καί χωρίς νά τό πολυσκεφτώ βγήκα στό διάδρομο καί κοίταξα πάνω άπ' τή σκάλα. Εκεί­ νη ειχε ήδη κατεβεί, πρόλαβα όμως νά δώ ότι είχε βάλει ήδη τά χθεσινά μαργαριταρένια σκουλαρίκια χω­ ρίς νά περιμένει νά φύγει πρώτα άπ' τό σπίτι. (Ποΰ νά φανταστεί ότι θά 'βγαινα στό διάδρομο.) Στό αρι­ στερό της χέρι φορούσε ένα γάντι άπό λευκή δαντέλα καί εκείνη τή στιγμή έβαζε καί τό δεξί. Σκέφτηκα ότι αυτά θά πρέπει νά ήταν τις προάλλες μέσα στό πακέτο μέ τά ψώνια. Φάνηκε νά αισθάνεται ενοχλη­ μένη πού τήν είχα δει έτσι απροσδόκητα. « Μαμά, σου πάνε πολύ », είπε ή Τοσίκο. . . Λίγο μετά τις έξίμισι ή υπηρεσία ήρθε νά μοΰ πει ότι τό βραδινό ήταν έτοιμο. Κατέβηκα στό σαλόνι Οπου βρήκα τήν Τοσίκο νά μέ περιμένει. « "Α, έδώ είσαι ακόμη; Ά ν είναι γιά τό φαγητό, μπορώ νά φάω καί μόνος μου δίχως κα­ νένα πρόβλημα», τής είπα κι αυτή απάντησε: « Ή μαμά είπε πώς θά μπορούσα ποΰ καί ποΰ νά σοΰ κάνω συντροφιά ». Υπέθεσα ότι ειχε κάτι νά μοΰ πει. Είναι πολύ σπάνιο νά καθόμαστε μόνοι μέ τήν Τοσίκο στό ίδιο τραπέζι γιά βραδινό. Τώρα πού τό λέω, καί ή γυναίκα μου είναι πολύ σπάνιο νά λείπει τήν ώρα τοΰ δείπνου. Ακόμα κι αυτή τήν εποχή πού βγαίνει πολύ, είναι πάντα έδώ γιά τό βραδινό γεΰμα. Γενικά εγκαταλείπει τό σπίτι πριν ή μετά τό βραδινό φαγη­ τό. "Ισως αυτό νά 'φταιγε πού ένιωθα ένα αίσθημα μοναξιάς καί ένα κενό. Σπάνια έχω αισθανθεί έτσι [ ΐ46 ]

τόσο έντονα. Τό γεγονός δτι. είχε έρθει ή Τοσίκο ενέ­ τεινε ανώφελα τό αίσθημα τοΰ κενοΰ καί δέν ήταν στήν πραγματικότητα παρά μιά ευγένεια ενοχλητική, πού προερχόμενη άπό εκείνη ήταν ίσως κι αυτή υπο­ λογισμένη. « Μπαμπά, ξέρεις ποΰ έχει πάει ή μαμά; », άρχισε νά λέει άπ' τήν απέναντι μεριά τοΰ τραπεζίου. « Δέν έχω ιδέα, κι ούτε θέλω νά μάθω », είπα έγώ. « Στήν Όσάκα », είπε προκλητικά καί περίμενε νά δει τις αντιδράσεις μου. « Στήν Όσάκα; », ξεκίνησα νά λέω χωρίς νά τό καταλάβω, συγκρατήθηκα δμως καί απάντησα βιάζοντας τόν εαυτό μου νά παραμείνει ατάραχος. « "Α, έτσι ». «'Απ' τό σταθμό τοΰ Σαντζό, τό εξπρές Κυότο - Όσάκα φτάνει στό Κυόμπασι σέ σαράντα λεπτά, άπ' δπου μέχρι τό έν λόγω σπίτι εί­ ναι δρόμος έξι λεπτών μέ τά πόδια. Μπορώ νά μπώ σέ λεπτομέρειες; », είπε, κι επειδή άν σώπαινα ήταν φανερό δτι επρόκειτο νά συνεχίσει, τή διέκοψα: « Δέν μ' ενδιαφέρει ν' ακούω τέτοια πράγματα. Κι έσύ πώς τά'χεις μάθει δλα αυτά; », προσπάθησα έγώ νά γυ­ ρίσω τήν κουβέντα. « Έγώ τούς βρήκα τό μέρος πού θέλανε. Επειδή ό Κιμούρα σκέφτηκε δτι στό Κυότο ήταν πιό εύκολο νά τούς δεί κάποιος, μέ ρώτησε άν θά μποροΰσε νά βρεθεί κάποιο μέρος πού νά μήν είναι δμως καί πολύ μακριά" έτσι κι έγώ ρώτησα μιά φίλη μου πού είναι χειραφετημένη καί πολύ μέσα σέ τέ1

1. Στό κείμενο άπουρέ-γκέρ, άπό τό γαλλικό [ 147 ]

αρΓβε-ξαβΓΓβ,

πού

τοια πράγματα », είπε ή Τοσίκο ενώ ταυτόχρονα μοΰ έβαζε Κουρβουαζιέ. « Θά πιεις λιγάκι μπαμπά; » Τε­ λευταία δέν πίναμε άλλά χθες ή Τοσίκο τό ειχε βάλει άπ' τήν άρχή στό τραπέζι. "Ηπια μιά γουλιά νά κρύ­ ψω τήν ταραχή μου. « Μπαίνω ίσως σέ θέματα πού δέν μέ άφοροΰν, τί λές όμως γιά Ολα αυτά, μπαμπά; », συνέχισε ή Τοσίκο. « Τί νά λέω δηλαδή; », εϊπα έγώ. « Γιά ποιό πράγμα; » « Ά ν ή μαμά ισχυριζόταν ακό­ μη πώς δέν σέ απατάει, θά μποροΰσες τώρα πιά νά τήν πιστέψεις; » «'Έχει κάνει ή μητέρα σου τέτοια συζήτηση μαζί σου; » « Ή μαμά δέν μοΰ εϊπε τίπο­ τε άλλά μοΰ τά ανέφερε ό Κιμούρα. Μοΰ ειπε ακόμα ότι ή σύζυγος σου έχει διατηρήσει μέχρι σήμερα τήν αρετή της απέναντι στόν κύριο καθηγητή. Μόνο πού δέν μπορώ νά πάρω τέτοιες ανοησίες στά σοβαρά », εϊπε ή Τοσίκο. βάζοντας μου άλλο ένα ποτηράκι, τό όποιο κατέβασα μονορούφι χωρίς δισταγμό. Τώρα πιά ήθελα νά μεθύσω. « Εϊναι δικός σου λογαριασμός νά πιστεύεις δ,τι θέλεις », τής εϊπα. « Κι έσύ, μπαμπά; » «'Εγώ πιστεύω τήν Ίκοΰκο. Ακόμη κι άν ό Κιμούρα ισχυριζόταν ότι έχει κηλιδώσει τήν Ίκοΰκο, δέν θά τό πίστευα. Ή Ίκοΰκο δέν εϊναι γυναίκα πού θά μπο­ ρούσε νά μέ απατήσει ». « Χμ », έκανε ή Τοσίκο πνίύποδηλώνει τήν καινούργια γενιά τ ώ ν γυναικών μετά τόν Β' Παγκόσμιο πόλεμο καί τήν επαφή μέ τόν δυτικό τρόπο ζωής καί δυτικά πρότυπα χειραφέτησης καί ελευθερίας. [ 148 ]

γοντας ένα ελαφρό γελάκι,. «"Ομως ακόμη κι. άν δέν σπιλώθηκε, υπάρχουν τρόποι ικανοποίησης ακόμη πιο βρόμικοι άπ' τή σπίλωση ». « Δέν σταματάς πιά, Το­ σίκο ! », τής έβαλα τις φωνές. « Πάψε νά μιλάς μέ τέ­ τοια άπρέπεια. Υπάρχουν πράγματα πού μπορεί κα­ νείς νά πει γιά τούς γονείς του κι άλλα πού απλώς δέν λέγονται. Έσύ πού μιλάς μ' αυτόν τόν τρόπο είσαι ή χειραφετημένη. Έσύ είσαι ή βρόμικη. Γύρνα σπίτι σου, δέν έχεις καμία θέση έδώ μέσα ». « Φεύγω », μοΰ είπε καί σηκώθηκε, άφοΰ πρώτα άδειασε τό ρύζι πού είχε βάλει στό μπώλ της πίσω στή χύτρα μέ μιά απότομη κίνηση. . . . . ."Εκανα πολλή ώρα νά συνέλθω άπ' τήν ταραχή πού μοΰ προκάλεσε τό ύπουλο χτύπημα τής Τοσίκο. Τή στιγμή πού έκανε τήν αποκάλυψη μ' έκεϊνο τό « Στήν 'Οσάκα », είχα τήν αίσθηση πώς τό στομάχι μου διπλώθηκε στά δύο, μιά αίσθηση πού δέν έλεγε νά υποχωρήσει. Κι όμως δέν μπορώ νά ισχυριστώ πώς δέν μοΰ είχε περάσει καθόλου κάτι τέτοιο άπ' τό μυαλό. Τό φανταζόμουν, ένώ παράλληλα έκανα ο,τι μποροΰσα γιά νά μήν τό σκέφτομαι — Ολως αιφνιδίως Ομως, μαθαίνοντας το έτσι αμετάκλητα, δέν μπόρεσα νά συγκρατήσω ένα ρίγος. "Οπως καί νά 'χει τό πράγ­ μα, τό γεγονός ότι ό τόπος είναι ή ' Οσάκα ήταν και­ νούργιο γιά μένα. Τί σπίτι ήταν αυτό άραγε; Ένα συν­ ηθισμένο ξενοδοχείο, ένα σπίτι συναντήσεων ή ακόμη

[ Η9 ]

χειρότερα κάποιο κακόφημο ο ν σ ε ν ; . . . "Οσο κι άν προσπαθούσα νά μή σκέφτομαι τίποτα, πράγματα δπως ή εμφάνιση τοΰ σπιτιοΰ, ή ατμόσφαιρα τής κάμαρας, ακόμη κι ή εικόνα τών δυό τους νά είναι μαζί πλα­ γιασμένοι, περνοΰσαν χωρίς νά τό θέλω μπροστά άπ' τά μάτια μου. . . « Ρώτησα μιά φίλη μου πού είναι χει­ ραφετημένη ». Ή εικόνα πού μοΰ δημιουργήθηκε συν­ ειρμικά ήταν αυτή μιας φτηνής σύγχρονης κάμαρας μέ τέσσερις λεπτούς τοίχους, ένα δωμάτιο χωρίς τα­ τάμι άλλά μέ κρεβάτι, δπου καί ήταν πλαγιασμένοι. Είναι περίεργο άλλά μοΰ άρεσε πιό πολύ νά τούς φαν­ τάζομαι ξαπλωμένους πάνω σ' ένα κρεβάτι παρά σ' ένα φουτόν κατάχαμα στό τατάμι ενός γιαπωνέζικου δω­ ματίου. <( Τρόποι ικανοποίησης ακόμα πιό βρόμικοι »... « ακόμα πιό βρόμικοι κι άπ' τή σπίλωση ». . . Διάφο­ ρες στάσεις, διάφοροι συνδυασμοί χεριών καί ποδιών περνοΰσαν άπ' τό μυαλό μ ο υ . . . Γιατί ή Τοσίκο νά μοΰ κάνει έτσι ξαφνικά μιά τέτοια αποκάλυψη; Μή­ πως δέν ήταν δική της πρωτοβουλία άλλά τήν είχε βάλει ή Ίκοΰκο; Τό καζάνι τοΰ μυαλοΰ μου έβραζε 1

2

1. "Ονσεν είναι θερμές πηγές δίπλα άπ' τις όποιες έχουν συνήθως κτιστεί ξενοδοχεία καί όπου περνάει κανείς τή βρα­ διά του άφοΰ πρώτα κάνει ένα μπάνιο. Συχνά πίσω άπ' αυτό κρύβονται σπίτια παράνομων ραντεβού. 2. Φοντόν: πολύ λεπτό στρώμα πού, απλωμένο πάνω στό ίαποονικό πάτωμα, χρησιμεύει γιά τόν ύπνο. Τό κρεβάτι είναι ένα προϊόν δυτικό καί κατά συνέπεια αρκετά καινούργιο είδος. [ 15° ]

άπ' τις διάφορες υποθέσεις. Δέν ξέρω άν ή Ίκοΰκο έχει γράψει τίποτε γι' αυτό στό ημερολόγιο της, άλλά ακόμη κι άν τό 'χει κάνει, μπορεί φοβούμενη μήπως δέν τό διαβάζω (ή προσποιούμαι ότι δέν τό κάνω) νά χρησιμοποίησε τήν Τοσίκο μέ σκοπό νά μέ κάνει πιά νά τό χωνέψω έστω καί παρά τή θέληση μου; Τό πιο σημαντικό, κι αυτό πού πιο πολύ μέ ανησυχεί, είναι άν ή Ίκοΰκο αυτή τή φορά δόθηκε απόλυτα καί ολο­ κληρωτικά στόν Κιμούρα, κι υστέρα θέλησε νά μοΰ τό γνωστοποιήσει μέσα άπ' τά λεγόμενα τής Τοσίκο. Τό « δέν μπορώ νά πάρω τέτοιες ανοησίες στά σο­ βαρά » τής Τοσίκο δέν είναι τάχα μιά υποβολή τής Ίκοΰκο;. . . Τώρα πού τό σκέφτομαι ήταν λάθος μου νά γράψω στό ημερολόγιο μου ότι « είναι κάτοχος ενός οργάνου πού σπάνια συναντάει κανείς σέ γυναίκα ». Σίγουρα θά ήταν καλύτερα αυτό νά μήν τό είχα γρά­ ψει. Καί βέβαια μέχρι πότε θά μποροΰσε νά αντιστα­ θεί στήν περιέργεια νά δοκιμάσει μέ κάποιον άλλον άντρα έκτος άπ' τό σύζυγο της αυτό τό Οργανο;. . . "Ενας άπ' τούς λόγους πού μέχρι τώρα μ' έκαναν νά

τήν πιστεύω καί νά μήν αμφιβάλλω γιά τήν αρετή

της είναι πώς σέ καμιά περίπτωση δέν αρνήθηκε τήν πράξη μαζί μου. Ακόμη κι Οταν προφανώς γύριζε άπό κάποια συνάντηση μαζί του, Οχι μόνο δέν έκανε ούτε μιά φορά πίσω στά ερωτικά μου καλέσματα, άλλά αντίθετα μέ προκαλούσε καί ή ίδια. Πίστευα πώς αυτό είναι απόδειξη ότι στήν πραγματικότητα δέν συνέβαινε [ ΐ5ΐ ]

τίποτε ανάμεσα τους καί αυτό εν πάση περιπτώσει θά ήταν αλήθεια άν επρόκειτο γιά μιά άλλη γυναίκα, ή γυναίκα μου Ομως έχει μιά ιδιοσυγκρασία πού τήν κάνει νά μήν πτοείται ακόμη κι όταν έχοντας κάνει αυτό τό πράγμα τό απόγευμα, μόλις τό βράδυ πρέπει νά τό κάνει ξανά — κι αυτό Οχι μιά μέρα, άλλά πολ­ λές μέρες στή σειρά. Τό νά εκτελείς τήν πράξη μέ κάποιον πού απεχθάνεσαι άφοΰ έχεις μόλις συνευρεθεί μέ κάποιον πού αγαπάς, θά πρέπει νά είναι ένα μαρ­ τύριο αβάσταχτο, αυτή όμως αποτελεί εξαίρεση. "Εστω κι άν ή ΐδια μέ αρνείται, ή σάρκα της δέν γνωρίζει τί θά πεί άρνηση. Ακόμη κι όταν σκέφτεται ν' αντιστα­ θεί, δέν αντέχει στό τέλος νά μήν υποκύψει στον πει­ ρασμό καί καταλήγει νά καλωσορίζει τήν ευχαρίστη­ ση. Αυτό είναι ίδιον τής πιό διεφθαρμένης άπ' τις διε­ φθαρμένες καί νά πού εμένα μοΰ είχε περάσει απαρα­ τήρητο . . . Χθες βράδυ ήταν πιά εννιά ή ώρα όταν γύρισε ή γυναίκα μου. Πηγαίνοντας στήν κρεβατοκάμαρα στις έντεκα τή βρήκα ήδη στό κρεβάτι. . . Δέν μπορώ νά

πώ πώς δέν μέ εξέπληξε τό γεγονός ότι τή βρήκα πέ­ ραν κάθε προσδοκίας δεκτική. Δέν μοΰ έμενε παρά νά περιοριστώ σέ μιά τέλεια παθητικότητα. Ή στάση της στό κρεβάτι, Ολοι της οί τρόποι καί οί χειρισμοί, δέν είχαν κανένα ψεγάδι. Ό τρόπος πού δινόταν, τό πώς μέ όδηγοΰσε στή μέθη, ή δεξιοσύνη της νά μέ φέρει βήμα προς βήμα ώς τήν κορύφωση τής έκστασης, [ 152 ]

δλα έδειχναν πόσο ήταν μ' δλο της τό κορμί δοσμένη μέ πάθος στήν ερωτική πράξη. . .

15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . Καί μόνος μου πιά αντιλαμβάνομαι δτι τό μυαλό μου μέρα μέ τή μέρα παίρνει τήν κάτω βόλτα. Ά π ' τόν καινούργιο χρόνο καί δώ έχω εγκαταλείψει τά πάντα καί αφιερώθηκα μέ μανία στό νά δώσω ικανοποίηση στή γυναίκα μου, τόσο πού χωρίς νά τό συνειδητο­ ποιήσω έχω φτάσει στό σημείο νά μήν έχω κανένα ενδιαφέρον γιά. οτιδήποτε δέν έχει σχέση μέ τόν κό­ σμο τής λαγνείας. Ή ικανότητα τοΰ νοΰ μου νά σκε­ φτεί πάνω στό οτιδήποτε έχει εξασθενήσει καί δέν έχω τή δύναμη νά συγκεντρωθώ ούτε γιά πέντε λε­ πτά. "Ενα μόνο πράγμα κατακλύζει τό μυαλό μου καί αυτό είναι δ,τι σχετίζεται μέ τις αμέτρητες φαντα­ σιώσεις συνεύρεσης μέ τή γυναίκα μου. Ά π ό παλιά, δ,τι κι άν συνέβαινε, δέν είχα ποτέ εγκαταλείψει τό διάβασμα, τώρα τελευταία δμως περνάω τή ζωή μου χωρίς νά διαβάζω γραμμή. Κάθομαι παρ' δλα αυτά στό γραφείο μου άπό μακρόχρονη συνήθεια. Τά μά­ τια μου είναι καρφωμένα στό βιβλίο, δέν διαβάζουν όμως τίποτε. Κατ' αρχάς ή Οραση μου τρεμοπαίζει καί μοΰ είναι εξαιρετικά δύσκολο νά διαβάσω. Τά γράμ­ ματα μοΰ φαίνονται διπλά καί έτσι πρέπει συνέ[ ΐ53 ]

χεια νά ξαναδιαβάζω τήν ίδια γραμμή. Κατέληξα νά μεταμορφωθώ σ' ένα πλάσμα πού ζει μόνο τή νύχτα, μέ μόνη ικανότητα αυτήν τοΰ νά ζευγαρώνει μέ τή γυναίκα του. Τήν ήμερα κάθομαι κλεισμένος στό γρα­ φείο μου, νιώθοντας ανυπόφορη πλήξη καί τήν ίδια στιγμή βορά ενός απερίγραπτου άγχους. "Οταν βγαίνω νά περπατήσω, αυτό τό άγχος κάπως διασκεδάζεται, κι αυτοί μου όμως οί περίπατοι έχουν μέ τόν καιρό

καταντήσει βασανιστικοί. Αυτό συμβαίνει διότι, λόγω

τών φοβερών ιλίγγων, τό περπάτημα γίνεται τις πε­ ρισσότερες φορές προβληματικό. Υπάρχει πάντοτε ό κίνδυνος νά πέσω ανάσκελα στή μέση τοΰ δρόμου. Καί νά βγώ δέν πάω πιά πολύ μακριά, καί κοιτάζω όσο γίνεται νά μήν εϊναι σέ μέρη πολυσύχναστα, δπως γιά παράδειγμα στις γειτονιές τοΰ Χυακουμάνμπεν, στό Κουροντάνι ή στό Έικαντό όπου στηριγμένος στό μπαστούνι μου σκοτώνω τό χρόνο μου καθισμένος κυ­ ρίως νά ξεκουραστώ σέ κάποιο παγκάκι. (Κι ή δύναμη στά πόδια έχει εξασθενήσει καί μόλις περπατήσω λίγο παραπάνω αμέσως κουράζομαι. . .) . . . Γυρίζοντας άπ' τόν σημερινό μου περίπατο βρή­ κα τή γυναίκα μου στό σαλόνι μέ τήν κυρία Καουάι, τή μοδίστρα τής δυτικής ραπτικής. Πήγα νά μπω κι έγώ νά πιώ τσάι, ή γυναίκα μου δμως μέ πρόλαβε λέγοντας: « Μήν μπαίνεις αυτή τή στιγμή. Δέν μπο­ ρείς νά πάς γιά λίγο επάνω; » 'Από μιά κρυφή ματιά πού έριξα εϊδα ότι ή γυναίκα μου δοκίμαζε ένα δυτικό [ ΐ54 ]

φόρεμα. Μετά τό έντονο ΰφος της νά πάω επάνω αναγ­ καστικά ανέβηκα στό γραφείο μου. « Βγαίνω γιά λί­ γο », ακούστηκε ύστερα ή φωνή τής γυναίκας μου άπ' τό διάδρομο καί κατά τά φαινόμενα έφευγε μαζί μέ τήν κυρία Καουάι. Ά π ' τό παράθυρο τοΰ δεύτερου ορόφου τις είδα νά απομακρύνονται περπατώντας. Ηταν ή πρώτη φορά πού έβλεπα τή γυναίκα μου ντυ­ μένη ευρωπαϊκά. Νά λοιπόν τί ετοίμαζε τις προάλλες πού είχε αρχίσει νά φοράει δυτικά αξεσουάρ μέ τά ιαπωνικά ροΰχα. Γιά νά είμαι ειλικρινής δέν θά μπο­ ροΰσα νά πώ Οτι αυτά τά ροΰχα τής πηγαίνουν. Σέ σύγκριση μέ τήν ασύμμετρη καί κοντούλα κυρία Κα­ ουάι, έμοιαζαν βέβαια πιό ταιριαστά στό καλοφτιαγ­ μένο κορμί τής γυναίκας μου, υπήρχε ωστόσο ή αί­ σθηση ότι δέν έπεφταν σωστά στό σώμα της. Ή άλλη κυρία αντίθετα, Οντας συνηθισμένη σ' αυτό τό ντύσιμο, ήξερε πολύ καλά πώς νά τό κάνει. Εκείνα τά σκου­ λαρίκια καί τά γάντια άπό λεπτή δαντέλα δέν τής πή­ γαιναν τώρα τόσο όσο εκείνη τήν ήμερα πού ήταν ντυμένη μέ ιαπωνικό τρόπο. Ένώ μέ τά γιαπωνέζικα ροΰχα έδιναν μιά αίσθηση έξωτισμοΰ, μέ τά ευρω­ παϊκά δημιουργούσαν έναν αέρα επιτήδευσης καί δυσ­ αρμονίας. Τό φόρεμα δέν έδενε μέ τό σώμα καί τά αξεσουάρ. Αυτή τήν εποχή ή μόδα είναι νά φοριοΰνται τά γιαπωνέζικα ροΰχα σάν νά ήταν δυτικά, ή γυναίκα μου όμως αντίθετα φοράει τά δυτικά σάν νά ήταν για­ πωνέζικα. Κάτω άπ' τήν ευρωπαϊκή κοψιά τοΰ ρούχου Τ

[ 155 ]

διαφαίνεται, ένα σώμα φτιαγμένο γιά κιμονό. Οί ώμοι είναι γερτοί, κι αυτό βέβαια πού δέν διορθώνεται μέ τίποτα εϊναι τό ένωμα τών ποδιών. Εϊναι μέν λεπτά καί καλοφτιαγμένα, άπ' τό γόνατο δμως καί κάτω μέ­ χρι τούς αστραγάλους ή γραμμή τους στραβώνει πρός τά έξω* φορώντας επιπλέον παπούτσια, στό σημείο πού ενώνονται αστράγαλος καί κνήμη, ή σάρκα φου­ σκώνει αλλόκοτα καί ξεχειλίζει. Ά π ' τήν άλλη ή κί­ νηση της, ό τρόπος πού βάζει τά χέρια της, ή περπατησιά της, ή κλίση τοΰ λαιμοΰ, τό. λίκνισμα τών ώμων καί τής κορμοστασιάς, δλα, επάνω της έχουν μιά ανάλαφρη χάρη δλο χαλαρότητα, κάτι πού συμ­ βαδίζει μέ τό γιαπωνέζικο ντύσιμο. "Οπως όμως καί νά 'χει τό πράγμα, έγώ τελικά αισθάνθηκα έναν αλη­ θινά παράξενο αισθησιασμό γι' αυτό τό γεμάτο ελευ­ θερία κορμί, γιά τή γραμμή αυτών τών αδέξιων στρα­ βών ποδιών. Τέτοιος περίεργος αισθησιασμός δέν μέ εϊχε ποτέ καταλάβει όσο καιρό εκείνη ήταν ντυμένη σέ γιαπωνέζικο στύλ. Ακολουθώντας μέ τά μάτια τή φιγούρα τής γυναίκας μου ν' απομακρύνεται, κοιτά­ ζοντας πάνω άπ' Ολα μαγεμένος τό κομμάτι ανάμεσα στό τελείωμα τής φούστας καί τήν κυρτή ομορφιά τής περιοχής τών αστραγάλων, σκεφτόμουν τή νύχτα πού θ' ακολουθούσε...

[ 156 ]

16 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

. . . 7ο πρωί πήγα γιά ψώνια στό Νίσικι. "Εχω τή συνήθεια νά κάνω μόνη μου τά ψώνια τής κουζίνας έτσι ώστε νά μπορώ νά διαλέξω δ,τι θέλω, γιά ένα μεγάλο διάστημα όμως τά είχα παραμελήσει — τελευ­ ταίως τά είχα αφήσει όλα στήν υπηρέτρια μας, επειδή όμως σκέφτηκα ότι είμαι ασυγχώρητη απέναντι στον άντρα μον, έτσι πού έχω αγνοήσει τά καθήκοντα μου σάν νοικοκυρά, βγήκα σήμερα ύστερα άπό πολύ καιρό. (Είχα πιό σπουδαία πράγματα άπ' τό νά τρέχω νά ψωνίζω κι έξαλλου μέ κρατούσε σέ διαρκή απασχό­ ληση ή δουλειά νά ικανοποιώ τό σύζυγο μου, τόσο πού δέν μοϋ 'μενε καθόλου χρόνος γιά πηγαινέλα στό Νίσικι.) Στό μανάβη πού πηγαίνω συνήθως αγόρασα λίγο άπ' όλα, βλαστάρια μπαμπού, φασόλια, ήμερα μπιζέλια. Βλέποντας τά βλαστάρια τοϋ μπαμπού, συν­ ειδητοποίησα πώς ή εποχή τών ανθών τής κερασιάς είχε τελικά περάσει εφέτος χωρίς νά τό πάρω είδη­ ση. Θυμάμαι πολύ καλά ότι πέρυσι ήταν πού οι δυό μας μέ τήν Τοσίκο περπατήσαμε κατά μήκος τοϋ κα­ ναλιού άπ' τό Ασημένιο Περίπτερο μέχρι τό Ναό τοϋ 1

1. Κυριολεκτικά, ή ενατένιση τών λουλουδιών. Μεγάλης σημασίας εποχή, δταν ανοίγουν, γύρω στά μέσα Απριλίου, τά άνθη τής κερασιάς, καί δλος ό κόσμος κάνει περιπάτους ή μικρές εκδρομές γιά νά τά απολαύσει πριν ξεφυλλίσουν μέσα σέ τρεις ή τέσσερις μέρες. [ 157 ]

Χόνεν νά δοϋμε τις ανθισμένες κερασιές. Θά πρέπει νά χουν πιά σκορπίσει τώρα τά άνθη και νά μήν απο­ μένει τίποτα σ' αυτά τά μέρη. Αυτό μέ κάνει νά σκέ­ φτομαι τί ταραγμένη και γοργή άνοιξη ήταν αυτή ή φετινή, πώς πέρασαν αυτός ό Φλεβάρης κι ό Μάρτης, μέ τήν ταχύτητα ενός ονείρου. . . Στις έντεκα γυρί­ ζοντας ανέβηκα στό γραφείο τοϋ άντρα μου ν' αλλά­ ξω τά λουλούδια. Αποφάσισα νά βάλω μιμόζες πού ή μαντάμ Όκάντα μάς είχε στείλει σήμερα άπ' τόν κήπο της. Ό άντρας μου, πού άπ' δ,τι φαίνεται μόλις είχε σηκωθεί, ανέβηκε κι αυτός δση ώρα άλλαζα τά λουλούδια. Αυτός πού πάντα του ήταν πολύ πρωινός στό ξύπνημα του, τελευταίως έχει γίνει ύπναράς και σηκώνεται τέτοιες κι ακόμα πιο προχωρημένες ώρες άπ' τό κρεβάτι. "Οταν τόν ρώτησα (( Τώρα σηκώθη­ κες; », ή απάντηση του ήταν <( Σάββατο δέν είναι σήμερα; )) <( Αύριο θά λείπεις άπ' τό πρωί, έτσι δέν είναι;)), πρόσθεσε ύστερα μέ φωνή μισοκοιμισμένη ακόμα. (Ή αλήθεια είναι πώς δέν ήταν έτσι τόσο άπ' τόν ύπνο, έδειχνε μάλλον ανήσυχος.) Μουρμούρισα κάτι μασώντας τις λέξεις μου, μιά απάντηση πού δέν ήταν ούτε ναι ούτε δχι. . . Γύρω στις δύο Άκουσα μιά φωνή νά καλεί στήν εξώπορτα" (( Μπορώ νά περάσω; )) καί ένας άντρας πού δέν είχα ξαναδεί μπήκε μέσα. Είπε δτι ερχόταν άπ' τήν κλινική Ίσιζούκα καί πώς ήταν φυσιοθερα­ πευτής σιάτσου. Δέν θυμόμουν νά είχε κανείς μας ζη3

[ ΐ58 ]

τήσει κάτι τέτοιο, μέ πρόλαβε όμως ή υπηρέτρια μας λέγοντας : ((Ό κύριος μοϋ είπε νά τόν φωνάξω κι αυτό καί έκανα )). "Ολα αυτά μοϋ φάνηκαν πολύ περίεργα. Ό άντρας μου απεχθανόταν ανέκαθεν τήν ιδέα νά τοϋ τρίβει κάποιος άγνωστος τά πόδια ή τά νεφρά, και μέχρι σήμερα δέν έχει αφήσει κανέναν νά τόν αγγίξει γιά κάτι όπως ή χειροπρακτική ή τό μασάζ. Ζήτησα νά μάθω λεπτομέρειες άπ' τήν Μπάγια, ή οποία μέ πληροφόρησε ότι έδώ και κάμποσο καιρό οι ώμοι τοϋ κυρίου ήταν πιασμένοι σέ σημείο ανυπόφορο. Επειδή παράλληλα παραπονιόταν ότι δέν μπορούσε σχεδόν καν νά στρίψει τό λαιμό του, εκείνη τοϋ είπε πώς υπήρχε ένας εξαιρετικά ικανός θεραπευτής σιάτσου, καί πώς άν δέν τήν πίστευε δέν είχε παρά νά δοκιμάσει. Επρό­ κειτο σχεδόν γιά κάτι σάν θαϋμα' μέ μιά ή δυό φορές ή αρρώστια άνηκε πιά στό παρελθόν. "Ολα αυτά τοϋ τά επιβεβαίωσε μέ τόση ζέση πού εκείνος μέσα στον τρομερό του πόνο τής εϊπε νά καλέσει αυτόν τόν άν­ θρωπο. Κρίνοντας άπ' τήν εμφάνιση έμοιαζε γύρω στά πενήντα, μιά φυσιογνωμία πού δέν προμήνυε τίποτα καλό, ξερακιανός μέ μαύρα γυαλιά. Νόμισα πώς ήταν τυφλός στήν αρχή, άλλά είχα κάνει λάθος. Χωρίς νά τό σκεφτώ τόν αποκάλεσα <( κύριε φυσιοθεραπευτά », ή Μπάγια δμως μέ διόρθωσε πανικόβλητη : (( Θυμώ­ νει όταν τόν λένε έτσι, νά τόν αποκαλείτε σας παρα­ καλώ κύριο καθηγητή )). Πήγε στήν κρεβατοκάμαρα κι έβαλε τόν άντρα μου νά ξαπλώσει στό κρεβάτι, ί 159 ]

δπου ανέβηκε κι δ Ιδιος κι άρχισε τή Θεραπεία. Φο­ ρούσε μιά καθαρή λευκή φόρμα, ή οποία έδινε δμως μέ κάποιο τρόπο τήν αίσθηση τοϋ ακάθαρτου. Δέν μοϋ άρεσε καθόλου ή ιδέα νά είναι ένας τέτοιος άντρας ανεβασμένος στό ιερό αυτό κρεβάτι. Νομίζω πώς ό άντρας μου έχει δίκιο ν' απεχθάνεται τούς φυσιοθερα­ πευτές. «Άπό πιάσιμο πάμε καλά, θά σάς κάνω έγώ καινούργιο »' τέτοιου τύπου κουβέντες έλεγε. Ή ανω­ τερότητα μέ τήν οποία αγόρευε ήχοϋσε κωμική. Άπό τις δύο ή ώρα πού ήρθε έκανε μασάζ περίπου μέχρι τις τέσσερις, σχεδόν δύο ώρες. «Ακόμη μιά ή δυο φορές και θά 'σαστε περδίκι — θά έρθω πάλι αύριο )), είπε στήν πόρτα. "Οταν ρώτησα τόν άντρα μου πώς αισθανόταν απάντησε : <( Σάν νά είμαι κάπως καλύτερα, πονάω δμως άπ' τήν πίεση σέ κάθε σπιθαμή τοϋ κορ­ μιοΰ μου κι αυτό δέν είναι ευχάριστο )). « Είπε πώς θά'ρθει και αύριο)), είπα έγώ. «"Ε, ας τόν δοκιμά­ σουμε ακόμη μιά-δυό φορές και βλέπουμε)), είπε τότε. "Εμοιαζε τρομερά πιασμένος. . . . . .« Αύριο θά βγεις άπό νωρίς μάλλον, έ;)) "Ετσι πού ρώτησε μέ έφερε σέ πολύ δύσκολη θέση, μπό­ ρεσα δμως τελικά νά πώ : « Καί σήμερα σέ λίγο θά βγώ )), καί πράγματι, καθώς δέν υπήρχε καί κανένας λόγος νά κάθομαι μέσα, γύρω στις τέσσερις καί μισή άλλαξα, φόρεσα τά καινούργια ρούχα καί τά σκουλα­ ρίκια κι έβαλα επίτηδες τό κεφάλι μου στήν κρεβα­ τοκάμαρα, κάνοντας έτσι μιά εμφάνιση απλώς γιά νά [ ι6ο ]

πώ : ((Έγώ πηγαίνω )). Κι υστέρα γιά νά κρύψω τήν αμηχανία μου ρώτησα «Έσύ θά πάς περίπατο;)) (("Ε, θά πάω κι εγώ )), είπε, άλλά εξουθενωμένος άπ' τό μασάζ δέν κουνήθηκε άπ" τή θέση του στό κρεβάτι. . . 17 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

ή μέρα ή τόσο σοβαρή γιά τόν άντρα μου είναι απαράλλαχτα τό ίδιο σοβαρή και γιά μένα. Είναι πι­ θανό τό σημερινό ημερολόγιο νά γίνει ή γραπτή μνήμη πραγμάτων πού δέν θά μπορέσουν νά ξεχαστούν σ' δλη μου τή ζωή. Γι αυτό θέλω νά καταγράψω πιστά τά γεγονότα πού συνέβησαν στή διάρκεια τής σημερινής μέρας μέ κάθε λεπτομέρεια και χωρίς ν' αποκρύψω τό παραμικρό, άν καί θά ήταν ϊσως καλύτερα νά μή δεί­ ξω αδικαιολόγητη βιασύνη. Ναι, τελικά θά ήταν πώ φρόνιμο νά μήν καταγράψω ακόμη μέ τόσες λεπτομέ­ ρειες τό πού καί μέ ποιό τρόπο πέρασα τό χρόνο μου σήμερα άπ' τό πρωί μέχρι κάποια στιγμή τό βρά­ δυ. "Οπως καί νά 'χει τό πράγμα, τό πώς θά περ­ νούσα τή σημερινή Κυριακή ήταν εκ τών προτέρων σχεδιασμένο, καί όλα έγιναν δπως ακριβώς ειχε απο­ φασιστεί. Πήγα στό συνηθισμένο σπίτι στήν Όσάκα, βρεθήκαμε μέ τόν Κιμούρα καί ζήσαμε δπως πάντα μιά μέρα ευτυχίας. "Ισως αύτη ή ευτυχία νά ήταν ή πληρέστερη πού έχουμε δοκιμάσει άπ' δλες τις προηΑυτή

[ ιβι ]

γούμενες Κυριακές. Καταφέραμε μαζί νά εξαντλήσου­ με δλα τά πιθανά απόκρυφα παιχνίδια. "Εκανα δλα δσα μοϋ ζήτησε. Τό σώμα μου διπλώθηκε σέ κάθε του προσταγή. Ενεργούσα σάν μία άκροβάτιδα πού παίρνει μέ τό κορμί της στάσεις τέτοιες πού ό άντρας μου δέν εϊχε ποτέ ούτε καν σκεφτεί γιά τή σύντροφο του. (Πότε στήν ευχή πρόλαβα έγώ νά αποκτήσω τέτοια τεχνική επιδεξιότητα, έναν τρόπο τόσο αβίαστο νά χρησιμοποιώ τά μέλη μου, εϊναι κάτι πού μ* αφή­ νει κατάπληκτη" τά οφείλω δλα στόν Κιμούρα.) Πρέ­ πει νά πώ έδώ δτι πάντοτε δταν βρισκόμαστε σ' αυτό τό σπίτι, άπ' τήν πρώτη στιγμή τής συνάντησης μέ­ χρι τήν τελευταία πριν χωρίσουμε, εκμεταλλευόμαστε και τό παραμικρό δευτερόλεπτο τοϋ χρόνου πού έχου­ με στή διάθεση μας καί ξοδεύουμε παθιασμένα δλη μας τήν ενέργεια μόνον (( σ' αυτό τό πράγμα )), χωρίς νά επιδιδόμαστε σέ ανώφελες κουβέντες. Σήμερα δμως απροσδόκητα ό Κιμούρα γύρισε κάποια στιγμή καί ρίχνοντας μου μιά διεισδυτική ματιά μέ ρώτησε (( Τί σκέφτεσαι Ίκοΰκο; )) (Έδώ καί κάμποσο καιρό μέ φωνάζει Ίκοΰκο.) <( Τίποτε τό ιδιαίτερο », απάντησα έγώ, μέ τό πού τό είπα δμως, τό πρόσωπο τοϋ άντρα μου πέρασε αστραπιαία μπροστά στά μάτια μου, κάτι πού δέν εϊχε συμβεί ποτέ πριν. "Οπως καί νά τό κά­ νει κανείς, εϊναι πολύ παράξενο πού τό πρόσωπο τοϋ άντρα μου πέρασε άπ' τό νοϋ μου σέ μιά τέτοια στιγ­ μή" ένώ προσπαθούσα μ' δλες μου τις δυνάμεις νά [ ι62 ]

ξορκίσω τήν παρουσία του, ό Κιμούρα έχοντας μαντέ­ ψει ακριβώς τί μοϋ συνέβαινε γύρισε και μοϋ εϊπε: « Καταλαβαίνω, σκέφτεσαι τόν κύριο καθηγητή, έτσι δέν εϊναι; Δέν ξέρω γιατί άλλά κι έγώ είμαι ανήσυ­ χος γι' αυτόν)). "Υστερα πρόσθεσε ότι έχει αμελήσει πολύ καιρό νά έρθει επίσκεψη στό σπίτι μας, τόσο πού αισθάνεται πολύ άσχημα, καί πώς σκέφτεται ότι θά έπρεπε άμεσα μία τών ήμερων νά περάσει νά υπο­ βάλει τά σέβη του. Πρόσθεσε δτι πράγματι εϊχε μ' αυτό τό σκοπό γράψει στους γονείς του στήν επαρχία νά τοϋ στείλουν αύγοτάραχο, τό οποίο δμως δέν πρέπει ακόμα νά έχει έρθει. Αφήσαμε τήν κουβέντα σ' αυτό ακριβώς τό σημείο καί βυθιστήκαμε στόν κόσμο τής απόλαυσης, τώρα δμως πού τό συλλογίζομαι αναρω­ τιέμαι άν δλα αυτά δέν ήταν ένα είδος προαισθήμα­ τος. .. "Οταν γύρισα στις πέντε, ό άντρας μου εϊχε βγει. Ρώτησα τήν Μπάγια καί μοϋ είπε πώς καί σή­ μερα εϊχε έρθει ό κύριος γιά τή φυσιοθεραπεία καί δτι εϊχε μείνει άπ' τις δύο μέχρι τις τέσσερις καί μισή περίπου, τριάντα λεπτά περισσότερο άπ' τήν προηγου­ μένη. Τό τρομερό αυτό πιάσιμο τών ώμων εϊναι έν­ δειξη υψηλής πίεσης τοϋ αίματος καί τά φάρμακα τών γιατρών δέν μπορούν νά κάνουν τίποτα" ακόμη κι άν πάτε στους πιο σπουδαίους πανεπιστημιακούς καθηγητές δέν θά μπορέσουν νά σάς γιατρέψουν τόσο απλά. Άντ' αύτοϋ λοιπόν εμπιστευθείτε με καί έγγυώμαι νά σάς Θεραπεύσω : δέν είμαι μόνο γνώστης τοϋ ί

ι6

3

]

μασάζ, άλλά και ειδικός στό βελονισμό και στή μόξα " αρχικά θά δοκιμάσουμε τό μασάζ, κι άν δέν έχουμε αποτελέσματα, θά κάνουμε βελονισμό και μέσα σέ μιά μέρα θά δείτε μεγάλη διαφορά μέ τούς ιλίγγους σας. Αυτά και άλλα μοϋ είπε ή Μπάγια πώς έλεγε εκείνος ό άνθρωπος. Ή πίεση σας μπορεί νά είναι υψηλή, αυτό πού νοσεί δμως είναι τά νεύρα, γι αυτό και δέν θά συνιστούσα νά τή μετράτε συχνά' μέ τήν ανησυ­ χία ή πίεση μπορεί ν' ανέβει απεριόριστα —και υπάρ­ χουν και πάρα πολλοί πού ζουν κανονικά μέ πίεση 20, 24 ή και 25 χωρίς νά δίνουν σημασία—, θά ήταν καλύτερα νά μήν ταράζεστε πιό πολύ άπ' δ,τι χρειά­ ζεται, καί μιά λογική κατανάλωση αλκοόλ καί τα­ μπάκου δέν θά σάς έβλαπτε, διότι ή υψηλή πίεση πού παρουσιάζετε είμαι σίγουρος πώς δέν είναι ένδειξη θανάσιμου κινδύνου. Σύντομα θά είστε πάλι καλά καί γερός. "Ετσι φαίνεται πώς τοϋ μίλησε, πράγμα πού άρεσε πολύ στον άντρα μου, ό όποιος καί τοϋ είπε νά έρχεται έπί τοϋ παρόντος κάθε μέρα καί δτι άπό δώ καί στό έξης τέρμα οί άλλοι γιατροί. Ό άντρας μου γύρισε άπ' τόν περίπατο του στις έξι καί μισή καί στις επτά φάγαμε μαζί. Σούπα άπό βλαστάρια 1

1. Μόξα : κινέζικη θεραπευτική μέθοδος ηλικίας Συνίσταται στό κάψιμο πάνω άπό συγκεκριμένα σώματος ενός χόρτου πού λέγεται μόξα, γιά τήν ενέργειας, τήν αναζωογόνηση αδένων, νεύρων καί [ ι6

4

]

5.000 ετών. σημεία τοϋ αύξηση τής ιστών.

μπαμπού, αλμυρά φασόλια, αρακάς μαγειρεμένος μέ κογιαντόφου — ή Μπάγια ειχε φτιάξει αυτά πού εϊχα αγοράσει έγώ χθες στό Νίσικι. Επιπλέον ένα φιλέτο γύρω στά 225 γραμμάρια. (Τοϋ έχουν πει δτι πρέπει νά τρέφεται κυρίως μέ λαχανικά και νά αποφεύγει λίπη και χόνδρους, ό άντρας μου δμως γιά νά τά βγάζει πέρα μαζί μου τρώει κάθε μέρα ανεξαιρέτως μιά με­ ρίδα κρέας τόσων γραμμαρίων, σέ σουκιγιάκι, χεττογιάκι, ψητό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή, αυτό δμως πού προτιμάει περισσότερο εϊναι ένα στέικ ψημένο ελάχι­ στα, μέ τό αίμα του. Επειδή τό τρώει λιγότερο άπό ευχαρίστηση και πώ πολύ γιατί τό θεωρεί απαραί­ τητο, ανησυχεί δταν δέν τό έχει.) Επειδή ό χρόνος ψησίματος τοϋ στέικ εϊναι δύσκολος στόν υπολογισμό του, δταν είμαι στό σπίτι τό κάνω σχεδόν πάντα έγώ. Είδα πώς εϊχε φτάσει επιτέλους καί τό αύγοτάραχο καί πώς ήταν κι αυτό πάνω στό τραπέζι. ((Μ' αυτό πάει νά πιούμε λιγάκι)), εϊπε εκείνος. Βγάλαμε τό Κουρβουαζιέ, δέν ήπιαμε δμως πολύ. Τις προάλλες πού έλειπα, τότε πού έγινε ό καβγάς μέ τήν Τοσίκο, ό άντρας μου τό άδειασε σχεδόν ολόκληρο — είχε μεί­ νει ελάχιστο κάτω κάτω, ίσα πού ήπιαμε ένα ποτη­ ράκι ό καθένας. "Υστερα άπ' αυτό ό άντρας μου ανέ­ βηκε επάνω. Στις δέκα καί μισή τόν πληροφόρησα πώς τό μπάνιο ήταν έτοιμο. Άφοϋ έκανε αυτός, πήγα 1

1. Συμπαγής πολτός φασολιών κομμένος σέ μικρούς κύβους. [ ι6

5

]

κι έγώ. (Δεύτερη φορά σήμερα. Εϊχα κάνει και πριν στήν Οσάκα και δέν χρειαζόταν νά ξανακάνω, έκανα δμως γιά νά τηρήσω τά προσχήματα απέναντι στόν άντρα μον. "Εχει ξαναγίνει αντό πολλές φορές μέχρι σήμερα.) "Οταν πήγα στήν κρεβατοκάμαρα, ό άντρας μον εϊχε ήδη πλαγιάσει. Μέ τό πού μέ αντιλήφθηκε άναψε αμέσως τό πορτατίφ. (Αυτόν τόν καιρό, έκτος άπό αυτές τις ειδικές στιγμές, δέν τον αρέσει νά έχει φώς στήν κρεβατοκάμαρα. Ή αρτηριοσκλήρωση έχει επηρεάσει τήν δρασή τον μέ αποτέλεσμα τά αντικεί­ μενα νά σπινθηρίζονν στις κόρες τών ματιών τον με­ ρικές φορές φαίνεται πώς ό ερεθισμός τον οπτικού νεύρον εϊναι τόσο ισχυρός πού δέν μπορεί νά κρατή­ σει τά μάτια του ανοιχτά. "Οταν λοιπόν δέν εϊναι ανάγ­ κη, έχει μόνο ένα φώς χαμηλό, καί μόνον τις στιγμές πού πρέπει ανάβει τις λάμπες φθορισμού στό ανώτατο σημείο έντασης. Ό αριθμός αυτών τών τελευταίων έχει αυξηθεί σέ σχέση μέ πριν καί ή φωταψία εϊναι ση­ μαντικά μεγαλύτερη.) "Ο Άντρας μον, βλέποντας με ξαφνικά λονσμένη στό φώς, άνοιγόκλεισε τά μάτια τον άπό έκπληξη. Ό λόγος εϊναι δτι βγαίνοντας άπ τό μπάνιο μοϋ μπήκε ξαφνικά ή Ιδέα νά πάω στό κρε­ βάτι φορώντας τά σκονλαρίκια μον. Μπήκα στά σκε­ πάσματα μέ τήν πλάτη γνρισμένη επίτηδες πρός τό μέρος τον, γιά νά μπορεί νά βλέπει τ αυτιά μου άπό πίσω. Μέ αντή καί μόνο τήν απλή ενέργεια, πού δμως δέν τήν είχα ξανακάνει ποτέ μέχρι τώρα, ό άντρας μον 3

3

3

[ ι66 ]

ερεθίστηκε αμέσως. (Λέει πώς είμαι μοναδικό φαινό­ μενο λαγνείας στον κόσμο, άλλά άν ρωτήσουν εμένα, πιστεύω πώς δέν υπάρχει άντρας πιό διψασμένος και ασυγκράτητος τή στιγμή τοϋ πόθου του άπ' αυτόν. Άπό πρωίας μέχρι νυκτός, οποιαδήποτε ώρα τής ημέ­ ρας, ό άντρας μον δέν σκέφτεται ποτέ τίποτε άλλο έξω άπ' αυτό και δέν παραλείπει νά ανταποκρίνεται αυτο­ στιγμεί και στό παραμικρότερο σήμα άπό μεριάς μου. Μιά στιγμή νά χαλαρώσω τήν επαγρύπνηση μου, τήν επομένη περνάει στήν επίθεση.) Πολύ σύντομα ό άντρας μον ήρθε στό κρεβάτι μον, μ' αγκάλιασε άπό πίσω, σφίχτηκε πάνω μον και μέ πλημμύρισε μέ αλλεπάλ­ ληλα βίαια φιλιά στ' αυτιά μου' αφέθηκα μέ τά μάτια κλειστά. . . Πρέπει νά πώ ότι δέν αισθάνθηκα δνσάρεστα λαμβανομένης νπ' όψιν τής καταστάσεως, δη­ λαδή αφήνοντας αυτόν πού ονομάζεται (( σύζνγός» μον, άλλά πού αυτήν τή στιγμή κατά καμία έννοια δέν θά μπορούσα νά Ίσχνριστώ ότι αγαπώ, νά παίζει μέ τούς λοβούς τών αυτιών μον. Σκεφτόμονν πόσο αδέξια ήταν τά φιλιά τον σέ σύγκριση μέ αντά τον Κιμούρα, χωρίς όμως γι αυτό ή αλλόκοτα ανατριχια­ στική αίσθηση τής γλώσσας αντον τοϋ (( σνζύγον )> νά μέ απωθεί διόλου — τό Ιδιο αυτό τό αίσθημα τής άπωσης σάν νά 'χε μέσα του ένα είδος γλύκας, μιας γλύκας πού έγώ μπορούσα νά γεύομαι. Δεν υπάρχει αμφιβολία πώς απεχθάνομαι τό ((σνζνγό)) μον έκ βάθους καρδίας, βλέποντας ωστόσο πόσο αυτός ό άν[ ι6

7

]

τρας είναι ξετρελαμένος μαζί μον, αισθάνθηκα τήν επιθυμία νά τόν οδηγήσω σέ παροξυσμούς ευχαρίστη­ σης. Πρέπει νά πώ δτι είμαι άπό τή φύση μου γυναίκα πού μπορεί νά ξεχωρίζει απόλυτα τήν αγάπη άπ' τήν απόλαυση, γι αυτό καί, ένώ άπ' τή μιά κρατάω τόν άντρα μου σέ απόσταση —αυτόν τόν ανείπωτα απεχθή άντρα πού βρίσκω εμετικό—, αυτόν τόν ίδιο άντρα είναι πού παίρνω μαζί μου στον κόσμο τής ηδονής, σ' αυτόν τόν κόσμο όπου χωρίς νά τό καταλάβω έχω μπει κι έγώ ή ίδια. Στήν άρχή είμαι σέ ανατριχια­ στικό βαθμό παγωμένη, μέ τή σκέψη ωστόσο και μόνο πώς θά μπορούσα νά τόν ερεθίσω ακόμη περισσότερο, τό παιχνίδι μέ κάνει κυριολεκτικά αιχμάλωτη του' κι ένώ μέχρις εκείνη τήν ώρα ό ρόλος μου είναι νά παρακολουθώ μέ μοχθηρία πότε θά φτάσει ή στιγμή πού εκείνος θ' αρχίσει νά λαχανιάζει και νά κάνει σάν δαιμονισμένος, στό τέλος μεθάω άπ' τήν ίδια μον τήν επιδεξιότητα και τήν τέχνη, καί τότε μέ τή σειρά μον κι έγώ όμοια μ' αυτόν λαχανιάζω καί κάνω απα­ ράλλαχτα σάν δαιμονισμένη. Σήμερα πάλι έδειξα στον άντρα μον ένα προς ένα όλα τά τρελά παιχνίδια πού είχα παίξει μέ τόν Κιμούρα μες στή μέρα, παίζοντας τα άλλη μιά φορά μέ αυτόν γιά παρτεναίρ καί βρήκα μεγάλη ευχαρίστηση νά γεύομαι τις διαφορές ανάμεσα στους δνό τονς — αυτός έδώ ό άντρας ήταν τόσο αδέ­ ξιος δίπλα σ' εκείνον τό σύντροφο τής ημέρας πού αισθάνθηκα οίκτο, κατά κάποιον τρόπο Ομως ταντό[ ι68 ]

χρονα μέ ερέθισε τελικά μέ τόν ϊδιο τρόπο δπως και κείνος ό άλλος στή διάρκεια τής μέρας. Και δπως σφιχταγκάλιασα τόν Κιμούρα, μέ τήν ϊδια όρμή αγκά­ λιασα δυνατά κι αυτόν τόν άντρα καί τόν τράβηξα μέ πάθος επάνω μου. (Χωρίς αμφιβολία, εκείνος θά έλεγε πώς δλα αυτά είναι γνωρίσματα τής πιο διεφθαρμένης μές στις διεφθαρμένες.) Δέν θυμάμαι πιά πόσες φορές τόν πήρα και τόν έσφιξα πάνω μου, άλλά άφού είχαμε περάσει έτσι πολλή ώρα, τή στιγμή πού ή πράξη έφτα­ σε στό αποκορύφωμα της, τό σώμα τοϋ άντρα μου εντελώς ξαφνικά συσπάσθηκε και ύστερα ατόνησε καί κατέρρευσε πάνω στό δικό μου. Συνειδητοποίησα αμέ­ σως δτι είχε συμβεί κάτι σοβαρό. Δοκίμασα νά τοΰ μιλήσω άλλά αυτός πρόφερε μονάχα κάποιους ακατά­ ληπτους ήχους ένώ ταυτόχρονα ένα χλιαρό ύγρό έστα­ ξε μουσκεύοντας τό μάγουλο μου. Άπ' τό ανοιχτό του στόμα κύλαγε τό σάλιο. ..

18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . .Θυμήθηκα αμέσως αυτά πού μέ είχε συμβουλέψει ό κύριος Κοντάμα σέ περίπτωση πού συνέβαινε κάτι τέτοιο. Συμπιεσμένη κάτω άπ' τό σώμα του, άρχισα μέ ψυχραιμία νά τραβιέμαι σιγά σιγά πρός τά έξω. (Χάνοντας τόν μυϊκό του τόνο, τό σώμα μεμιάς βά­ ρυνε, καί μέ πίεζε λες καί είχε δγκο τεράστιο. Προσ[ ι69 ]

παθώντας όσο ήταν δυνατόν νά μήν τόν κουνήσω, τράβηξα άργά τό πρόσωπο μου κάτω άπ' τό κεφάλι του. *Η μάλλον όχι, πριν άπ' αυτό τοΰ έβγαλα πρώτα τά γναλιά γιατί μ' εμπόδιζαν. Μοΰ εϊναι αδύνατο νά περιγράψω τή φρικαλέα όψη τοΰ ((προσώπου χωρίς γυαλιά )), έτσι καθώς ήταν εκείνη τήν ώρα μέ μισό­ κλειστα μάτια καί τούς μΰς τοΰ προσώπου εντελώς χαλαρωμένους.) Κατέβηκα άπ' τό κρεβάτι καί μέ εξαι­ ρετικά μεγάλη προσοχή τόν γύρισα άργά άπό μπρού­ μυτα ανάσκελα. Γιά νά έχει τό κεφάλι του κάπως ψη­ λότερα, τοΰ έβαλα κάτω άπ' τήν πλάτη τό μαξιλάρι και γύρω γύρω μαξιλαράκια. Έκτος άπ' τά γυαλιά δέν φορούσε τίποτε απολύτως (κι έγώ εκείνη τή στιγμή έκτος άπ' τά σκουλαρίκια δέν εϊχα τίποτε άλλο επάνω μου), σκεπτόμενη ωστόσο τήν ανάγκη γιά απόλυτη ακινησία, τόν άφησα στό τέλος γυμνό δπως ήταν, σκε­ πάζοντας τον απλώς μέ τό κιμονό τοΰ ύπνου του. Κα­ τάλαβα πώς δλη του ή αριστερή πλευρά εϊχε παρα­ λύσει· θέλοντας νά μάθω τί ώρα ήταν, έριξα μιά μα­ τιά στό επιτραπέζιο ρολόι πάνω στήν εταζέρα. Μία και τρία λεπτά τό πρωί. Συνειδητοποίησα δτι οί λάμ­ πες φθορισμού ήταν ακόμα αναμμένες καί τις έσβησα αφήνοντας μόνον τή μικρή λάμπα τοΰ κομοδίνου, άφοΰ έριξα πρώτα πάνω άπ' τό πορτατίφ ένα ύφασμα. Τη­ λεφώνησα στό Σεκιντεντσό καί στό γιατρό Κοντάμα νά έρθουν αμέσως καί παράγγειλα στήν Τοσίκο νά ξυπνήσει στό δρόμο της τόν παγοπώλη καί νά άγο[ ΐ7ο ]

ράσεί πάγο. ("Ηθελα νά είμαι ήρεμη, τό χέρι πού κρατούσε τό ακουστικό δμως έτρεμε.) "Υστερα άπό σαράντα περίπου λεπτά έφτασε ή Τοσίκο. Τήν ώρα πού έψαχνα στήν κουζίνα γιά σακούλα νά βάλω τόν πάγο μπήκε, κρατώντας τον, τόν άφησε πάνω στή σανίδα τοϋ νεροχύτη καί μοϋ έριξε ένα γρήγορο βλέμ­ μα μέ μάτια πού άστραφταν, νά δει τήν έκφραση τοϋ προσώπου μου — ύστερα παίρνοντας ύφος αδιάφορο άρ­ χισε νά τόν σπάζει. Τής εξήγησα έν συντομία τήν κα­ τάσταση τοϋ πατέρα της. Χωρίς τό πρόσωπο της νά προδίδει καμιά συγκίνηση, νεύοντας μονάχα «ναι, ναι)), μέ τό κεφάλι, σάν νά 'λεγε πώς έκεϊ πού είχαν φτάσει τά πράγματα ήταν μάλλον αδικαιολόγητο νά δείχνουμε έκπληξη, συνέχιζε τό σπάσιμο τοϋ πάγου. Μετά πήγαμε μαζί στήν κρεβατοκάμαρα καί βάλαμε τή σακούλα μέ τόν πάγο πάνω στήν πλευρά πού δέν είχε παραλύσει, γιά νά τόν κρυώσουμε. Δέν ανταλ­ λάξαμε ούτε κουβέντα πέρα άπ' τά απολύτως απαραί­ τητα. Κι ούτε καν κοιταζόμασταν. Αποφεύγαμε νά κοιταχτούμε. Στις δύο έφτασε ό Κοντάμα. "Αφησα τήν Τοσίκο μόνη στό προσκεφάλι τοϋ άρρωστου καί βγήκα έξω άπ' τό δωμάτιο νά υποδεχτώ τό γιατρό. Τοϋ εξήγησα σέ γενικές γραμμές κάτω άπό ποιες συνθήκες έπαθε ό σύζυγος μου τό εγκεφαλικό — πράγματα πού δέν είχα πει προηγουμένως στήν Τοσίκο. Αισθάνθηκα γιά άλλη μιά φορά νά γίνομαι κατακόκκινη. Ή εξέταση ί

ΐ7ΐ

]

τοϋ Κοντάμα υπήρξε εξονυχιστική. « Δώστε μου ένα φακό », είπε κι εξέτασε τά αντανακλαστικά στις κό­ ρες τών ματιών υστέρα είπε πάλι: <( Δέν έχετε τί­ ποτε σάν χάσι;)) Ή Τοσίκο έφερε άπ' τήν κουζίνα ένα καινούργιο ζευγάρι. <( Ανάψτε λίγο όλα τά φώτα στό δωμάτιο )), ειπε και μάς έβαλε νά φωτίσουμε μέ τις λάμπες φθορισμού. Πέρασε πολλές φορές τή μύτη τοϋ χάσι κατά μήκος τής πατούσας τοϋ δεξιού ποδιού τοϋ άρρωστου κι ύστερα πέρασε στήν αριστερή, άπ' τή φτέρνα μέχρι τήν άκρη τοϋ μεγάλου δάχτυλου, άργά αργά. "Οπως μέ πληροφόρησε αργότερα επρόκειτο γιά τό τεστ τών αντανακλαστικών τοϋ Μπαμπίνσκι. Ξύ­ νοντας κατά μήκος μέ ένα μυτερό αντικείμενο τά δυό πόδια, σέ περίπτωση πού ένα άπ' αυτά γυρίσει προς τά μέσα αντανακλαστικά, είναι ένδειξη πώς υπάρχει εγκεφαλική αιμορραγία άπ' τήν αντίθετη πλευρά. ((Βγάζω τό συμπέρασμα ότι ό σύζυγος σας θά πρέπει νά έχει υποστεί βλάβη σέ κάποιο σημείο στό δεξιό μέρος τοϋ εγκεφάλου )), κατέληξε. Στή συνέχεια ό Κο­ ντάμα τράβηξε τό σκέπασμα πάνω άπ' τόν άρρωστο καί κατέβασε τό κιμονό πού είχα ρίξει πάνω του μέ­ χρι τό κάτω μέρος τής κοιλιάς. Τότε ήταν πού γιά πρώτη φορά ό γιατρός καί ή Τοσίκο αντελήφθησαν ότι ό σύζυγος μου ήταν ολόγυμνος. "Οταν τό κάτω 1

1. Α υ τ ά πού λέγονται τσόπστικς στά αγγλικά καί πού είναι τά εργαλεία μέ τ ά όποια τρώνε οί Ιάπωνες. Συνήθως άπό ξύλο. [ 172 ]

μέρος τον σώματος αποκαλύφθηκε στό φώς πού έρι­ χναν οι λάμπες φθορισμού, κι οι δνό τονς σνγκράτησαν ένα επιφώνημα έκπληξης, έγώ δμως είμαι αύτη πού αι­ σθάνθηκε τή μεγαλύτερη ντροπή. Μοϋ ήταν δύσκολο νά πιστέψω πώς μέχρι μόλις πριν άπό μιά ώρα τό σώμα μον βρισκόταν κάτω άπ' τό κορμί αυτού έδώ τοϋ άνθρώπον. Αυτός ό άνθρωπος είχε δει σνχνά τό κορμί μον όλόγνμνο, τό είχε ακόμη φωτογραφίσει δεκάδες φορές, ένώ έγώ δέν εϊχα ποτέ παρατηρήσει τό δικό τον όλόγνμνο άπό μιά τέτοια οπτική γωνία. Θά μπο­ ρούσα, άν τό εϊχα θελήσει, δμως μέχρι σήμερα είχα αποφύγει μέ κάθε τρόπο νά τό κάνω. "Οποτε ήταν γνμνός φρόντιζα πάντα νά κολλάω επάνω τον καί νά τόν αγκαλιάζω έτσι πού νά μήν μπορώ νά βλέπω ολόκληρο τό σώμα τον. Πιστεύω δμως πώς αυτός αντίθετα έχει έξερεννήσει έξοννχιστικά κάθε σπιθαμή τοϋ δικού μον κορμιού, τολμώ νά πώ μάλιστα πώς γνωρίζει κάθε πόρο μον, ένώ έγώ δέν γνώριζα καν τό σχήμα τοϋ δικού τον, κι ούτε ήθελα νά τό γνωρίσω, αντίθετα μέ τοϋ Κιμούρα πού κάνω τό πάν γιά νά τό εξαντλήσω ολοκληρωτικά. Ό λόγος ήταν πώς φανταζόμονν δτι, άν τό έκανα, θά τόν άπεχθανόμονν ακό­ μη περισσότερο. Τό έβρισκα τώρα παράδοξο νά έχω κοιμηθεί μ' έναν άνθρωπο μέ τέτοιο άσχημο παρονσιαστικό. Λένε γιά τά δικά μον πόδια πώς εϊναι στρα­ βά, καί πώς τά δικά τον εϊναι λιγότερο, βλέποντας τον δμως σ' αντήν τή στάση γιά πρώτη φορά, κατά[ ΐ73 ]

λαβα ποιά ήταν ή πραγματικότητα. Ό κύριος Κοντάμα άνοιξε τά πόδια τοϋ ασθενούς περίπου πενήντα εκα­ τοστά έτσι ώστε νά μπορέσει νά κοιτάξει καλά τούς όρχεις. "Υστερα πήρε τό χάσι πού ειχε χρησιμοποιή­ σει προηγουμένως και τό πέρασε πάλι όπως πριν πάνω στό δέρμα τής βάσης τών όρχεων, πρώτα τοϋ ενός και ύστερα τοϋ άλλου. (Μοϋ εξήγησε έπειτα πώς ήθε­ λε νά εξετάσει μ αυτόν τόν τρόπο τά αντανακλαστικά τών κρεμαστήρων.) "Επανέλαβε δεύτερη και τρίτη φορά εναλλάξ κι άπ' τις δυό πλευρές. Ό δεξιός όρχις κινή­ θηκε άργά πάνω-κάτω όπως σαλεύει μιά αχιβάδα, ό αριστερός δμως δέν παρουσίασε καμία αντίδραση. Έγώ κι ή Τοσίκο δέν ξέραμε πού νά κρυφτούμε άπό τήν αμηχανία μας. Τελικά ή Τοσίκο βγήκε άπ' τό δωμάτιο. Στή συνέχεια πήραμε τή θερμοκρασία και τήν πίεση. Ή θερμοκρασία ήταν κανονική. Ή πίεση υπερέβαινε τό 19. Εξαιτίας τής αιμορραγίας μάλλον είχε κάπως κατέβει. Ό κύριος Κοντάμα κάθισε στήν καρέκλα δίπλα στό κρεβάτι τοϋ άρρωστου πάνω άπό μιάμιση ώρα παρα­ κολουθώντας τήν πορεία τής καταστάσεως. Σ" αυτό τό διάστημα τράβηξε άπό μιά φλέβα στό μπράτσο εκατό γραμμάρια αίμα και επίσης τοϋ έκανε μιά έ­ νεση γλυκόζης σέ συμπύκνωση 50% μέ Νεοφιριν και βιταμίνες Β1 και Κ. « Θά επανέλθω τό απόγευμα, δέν θά ήταν δμως άσχημη ιδέα νά καλούσατε και τόν καθηγητή "Αιμπα )), μοϋ ειπε φεύγοντας" αυτή ήταν 3

ί 174 ]

καί ή δική μου πρόθεση, άσχετα άν τό έλεγε ή όχι. «Μήπως θά έπρεπε νά ειδοποιήσω τήν οικογένεια τον; )), ρώτησα έγώ κι αυτός απάντησε «'Άς περιμέ­ νουμε λίγο ακόμη νά δούμε πώς θά πάει)). Ηταν περασμένες οί τέσσερις τό πρωί όταν μας άφησε ό κύριος Κοντάμα. Τήν ώρα πού τόν συνόδευα στήν πόρ­ τα, τοϋ ζήτησα νά μας στείλει επειγόντως μιά απο­ κλειστική νοσοκόμα. Στις έπτά τό πρωί, δταν έφτασε ή Μπάγια, ή Τοσίκο είπε πώς θά ερχόταν πάλι τό απόγευμα καί προσωρινά επέστρεψε στό Σεκιντεντσό. Περίμενα νά φύγει πρώτα ή Τοσίκο γιά νά τηλε­ φωνήσω στόν Κιμούρα. Τόν ενημέρωσα μέ κάθε λε­ πτομέρεια γύρω άπ' τήν κατάσταση τοϋ άρρωστου. Τοϋ είπα δτι πρός τό παρόν θά ήταν καλύτερα ν' απο­ φύγει τις επισκέψεις. ((Δέν θά ησυχάσω άν δέν μ' αφή­ σετε νά έρθω έστω καί γιά λίγο », ήταν ή απάντηση του. Τοϋ εξήγησα δμως έγώ δτι ό ασθενής ήταν μέν κατά τό ήμισυ παράλυτος καί ή ικανότητα τής ομι­ λίας είχε υποστεί βλάβη, άλλά ή συνείδηση του δέν έμοιαζε νά είναι ολωσδιόλου πειραγμένη καί ώς έκ τούτου, άν έβλεπε τόν Κιμούρα, δέν ήταν σίγουρο δτι δέν υπήρχε φόβος νά αισθανθεί κάποια ταραχή. « "Αν είναι έτσι, αφήστε με νά έρθω μονάχα ώς τήν πόρτα τοϋ σπιτιού χωρίς νά μπώ στό δωμάτιο τοϋ άρρω­ στου », μοϋ είπε τότε. Γύρω στις εννιά ή ώρα ό άντρας μου άρχισε νά Ύ

I

175 ]

ροχαλίζει. Πάντα έχει τό συνήθειο νά ροχαλίζει, τό σημερινό δμως ροχαλητό ήταν Ιδιαίτερα τρομακτικό και διαφορετικό άπ' δ,τι συνήθως. Μέχρις εκείνη τή στιγμή ή συνείδηση του, έστω και σκοτεινιασμένη, φαινόταν νά λειτουργεί, τώρα δμως άπ' τή μιά στιγμή στήν άλλη σάν νά είχε βυθιστεί σέ μιά κωματώδη κα­ τάσταση. Τηλεφώνησα πάλι στόν Κιμούρα νά τοϋ πώ δτι σ' αυτήν τήν κατάσταση δέν πείραζε πιά άν ερχό­ ταν νά τόν δει. Γύρω στις έντεκα τηλεφώνημα τοϋ γιατρού Κο­ ντάμα. Είχε έρθει σ' επαφή μέ τόν καθηγητή "Αιμπα, ό οποίος επρόκειτο νά περάσει άπ' τό σπίτι γύρω στις δύο τό απόγευμα. Πρόσθεσε πώς θά ήταν παρών και ο ίδιος. Λίγο μετά τις δώδεκα και μισή έφτασε ό Κιμούρα, εκμεταλλευόμενος κάποιο κενό ανάμεσα στά μαθήματα πού έχει τή Δευτέρα. Μπήκε στό δωμάτιο και κάθισε δίπλα στό κρεβάτι περίπου μισή ώρα. Κάθισα κι έγώ κοντά του καί τοϋ 'κανα παρέα. Ό Κιμούρα κάθισε στήν καρέκλα κι έγώ στό κρεβάτι τοϋ άντρα μου (μιάς καί στό δικό μου βρισκόταν ό άρρωστος). Ποϋ καί ποϋ λέγαμε κι άπό καμιά κουβέντα. Παράλληλα δλη αυτή τήν ώρα τό ροχαλητό τοϋ άρρωστου ξεπέρασε κάθε δριο, σέ σημείο νά μοιάζει πιά μέ κεραυνό. (Νά είναι άραγε πραγματικό ροχαλητό;, αναρωτήθηκα ξαφ­ νικά). Ό Κιμούρα πρέπει νά είδε τή σκιά τής αμ­ φιβολίας νά χρωματίζει τό πρόσωπο μου καί μοϋ φα­ ί 176 ]

νηκε πώς κι αυτός ειχε παρόμοιες σκέψεις, ωστόσο βέβαια κανείς άπ' τούς δυό μας δέν έβγαλε λέξη. Στή μία ό Κιμούρα έφυγε. "Εφτασε ή νοσοκόμα, μιά χα­ ριτωμένη κοπέλα έίκοσιτεσσάρων-εϊκοσιπέντε χρόνων, μέ τό όνομα Κόικε. Ηρθε και ή Τοσίκο. Βρήκα τήν ευκαιρία, μιας καί γιά λίγο δέν είχα τίποτε νά κάνω, νά καθίσω νά φάω. Δέν είχα βάλει τίποτε στό στόμα μου άπό τήν περασμένη νύχτα. Στις δύο ήρθε ό καθηγητής "Αιμπα. Ό κύριος Κοντάμα ειχε έρθει κι αυτός. Άπό τό πρωϊ πού εί­ χε πέσει σέ κώμα ανέβασε πυρετό 38,2°. Ή διάγνω­ ση τοϋ καθηγητή δέν διέφερε πολύ άπ' αυτήν τοϋ κυ­ ρίου Κοντάμα. Κι ό καθηγητής εξέτασε μέ τή σει­ ρά του τά αντανακλαστικά Μπαμπίνσκι, δέν έκανε όμως τήν εξέταση τών όρχεων (άκουσα ότι λέγεται τέστ τών όσχεϊκών αντανακλαστικών). Φαίνεται πώς ήταν κι αυτός τής γνώμης ότι θά ήταν καλύτερα νά μήν προβούν σέ αφαίμαξη. Στό τέλος έδωσε στό για­ τρό Κοντάμα λεπτομερείς οδηγίες σέ Ιατρική ορολο­ γία. Άφοϋ πιά είχαν φύγει ό καθηγητής και ό γιατρός Κοντάμα, κατέφθασε και σήμερα ό φυσιοθεραπευτής γιά τή θεραπεία. Ή Τοσίκο άνοιξε τήν πόρτα και τόν έδιωξε άφοϋ προηγουμένως τοϋ είπε σαρκαστικά : « Ι­ δού τά αποτελέσματα τής θεραπείας σας στον πατέρα μου!)) Είχε πιό πριν ακούσει τόν κύριο Κοντάμα νά λέει: (("Ενα τόσο δραστικό μασάζ δύο ωρών είναι ν

[ 177 ]

δ,τι χειρότερο ώς άγωγή' ίσως αυτό νά αποτέλεσε τήν άμεση αιτία τον κακόν )). ("Ο κύριος Κοντάμα ήξερε πώς ή άμεση αιτία ήταν άλλου, άλλά γιά νά μέ παρηγορήσει λιγάκι έριξε τήν ευθύνη στό φνσιοθεραπεντή.) <( Τί φριχτό πράγμα έκανα, τί κακό προ­ ξένησα φέρνοντας αυτόν τόν άνθρωπο στό σπίτι!)), απολογιόταν αδιάκοπα ή Μπάγια. Λίγο μετά τις τρεις ή Τοσίκο μοϋ είπε <( Μαμά, γιατί δέν πάς νά πλαγιάσεις λιγάκι », και πράγματι αποφάσισα νά κοιμηθώ γιά λίγο. "Ομως στήν κρεβα­ τοκάμαρα κοιμόταν ό άρρωστος, και ή Τοσίκο μέ τή νοσοκόμα ήταν σννεχώς άπό δίπλα, ένώ στό σαλόνι τώρα πιά υπήρχε ένα αδιάκοπο πηγαινέλα. Τό δω­ μάτιο τής Τοσίκο ήταν ελεύθερο, άλλά δέν τής αρέσει νά τό χρησιμοποιεί άλλος ακόμη και δταν ή ίδια δέν είναι έκεϊ — οί σνρτές πόρτες τών ντονλαπιών, τά σνρτάρια τής βιβλιοθήκης καί τοϋ γραφείον, δλα είναι κλειδωμένα κι έγώ ή ϊδια σπάνια μπαίνω μέσα. Απο­ φάσισα νά πάω επάνω, στό γραφείο τοϋ δεντέρον όρόφον. "Απλωσα τό φοντόν στό ξύλινο πάτωμα καί πλά­ γιασα. Γιά τήν ώρα, φαντάζομαι πώς άπό δώ καί πέρα θά κοιμόμαστε έδώ εναλλάξ μέ τή νοσοκόμα. "Οταν ξάπλωσα δμως, χρειάστηκε νά ομολογήσω στόν έαντό μον δτι μοΰ ήταν τελείως αδύνατο νά κοιμη­ θώ. 'Αντ' αυτού είχα μάλλον τήν έπιθνμία νά κατα­ γράψω τά γεγονότα πον έχονν σνμβεϊ άπό χθες, κι δ­ πως ήμονν έτσι ξαπλωμένη, πήρα τό ημερολόγιο μον. [ ΐ78 ]

όταν ανέβηκα στον δεύτερο όροφο είχα πάρει μαζί μον μ' αυτήν τήν πρόθεση τήν κασετίνα τής καλλιγραφίας και τό τετράδιο τοϋ ήμερολογίον χωρίς νά μϊ αντιληφθεί ή Τοσίκο.) Αφιέρωσα μιάμιση ώρα νά καταγράψω δλα τά γεγονότα άπ" τό πρωί τής δεκά•'/<·' εβδόμης μέχρι τώρα. "Υστερα έκρνψα τό ημερο­ λόγιο σ" ένα ράφι μέ βιβλία και κατέβηκα κάνοντας σάν νά 'χα μόλις ξνπνήσει. Ηταν λίγο πριν άπό τις πέντε. "Οταν μπήκα στό δωμάτιο ό άρρωστος ειχε σννέλθει άπ' τό κώμα. Άπό καιρού εις καιρόν ανοίγει ελαφρά ιά μάτια και κοιτάζει τριγύρω. Μοϋ είπαν δτι ήταν σ' αυτήν τήν κατάσταση γιά περίπου είκοσι λεπτά. Άπ* τΙς εννέα τό πρωί δηλαδή ειχε κοιμηθεί πάνωκάτω έπτά ώρες συνέχεια. Ή Κόικε, ή νοσοκόμα, μοϋ ?1πε δτι έχει ακούσει πώς άν ή κωματώδης κατάστα­ ση παραταθεί πάνω άπό εικοσιτέσσερις ώρες υπάρχει κίνδυνος, ευτυχώς όμως δέν ειχε γίνει έτσι. Παρ δλα αυτά ή κίνηση τής αριστερής πλευράς τοϋ σώματος ήταν ακόμη μπλοκαρισμένη. Γύρω στις πέντε καί μισή ό άρρωστος άρχισε κάτι νά μουρμουρίζει. Σάν νά ήθελε κάτι νά πεϊ. (Ή άρ­ θρωση του ήταν μπερδεμένη, σκέφτηκα εντούτοις πώς ακουγόταν μάλλον κάπως καλύτερα σέ σχέση μ' εκείνα τά ψελλίσματα αμέσως μετά τό νυχτερινό επεισόδιο.) Κούνησε λίγο τό δεξί του χέρι δείχνοντας προς τό κάτω μέρος τής κοιλιάς. Υπέθεσα πώς ήθελε νά ού("ΙΙοη

Τ

3

[ 179 ]

ρήσει καί τοϋ έβαλα τήν πάπια, άλλά δέν έγινε τί­ ποτε. Φάνηκε νά εξοργίζεται άπ' τήν άκαρπη παρατε­ ταμένη προσπάθεια. (( Θέλεις τσίσα σον; », τόν ρώτη­ σα καί επειδή μοϋ έγνεψε καταφατικά ξαναέβαλα τήν πάπια, και πάλι δμως εις μάτην. Κατάλαβα πώς επει­ δή τά ούρα είχαν μαζεντεϊ έπι μεγάλο χρονικό διά­ στημα, ή χαμηλή κοιλιακή χώρα θά πρέπει νά είχε πρηστεί και νά πονάει, άπ' τήν άλλη βέβαια δέν μπο­ ρούσαν και νά βγουν επειδή ή κύστη πρέπει νά είχε παραλύσει. Τηλεφώνησα στό γιατρό Κοντάμα γιά οδη­ γίες, κι έστειλα νά βρούμε έναν καθετήρα μέ τόν όποιο ή Κόικε τράβηξε τά ούρα. Είδα δτι ή ποσότητα ήταν μεγάλη. Στις 7 δώσαμε στόν άρρωστο λίγο γάλα καί χνμό φρούτων μ' ένα καλαμάκι. Γύρω στις 10.30 ή Μπάγια γύρισε σπίτι της. Γιά λόγονς οικογενειακούς τής είναι αδύνατο νά μένει τή νύχτα, άλλά μέχρις εκείνη τήν ώρα μάς βοηθούσε σννεχώς. Ή Τοσίκο μέ ρώτησε τί νά κάνει. Μάντε­ ψα τί υπονοούσε — έγώ θά μπορούσα νά μείνω, μή­ πως δμως άν τό κάνω σέ ενοχλήσω. ((Μπορείς νά μείνεις άν θέλεις, μπορείς δμως καί νά γνρίσεις, γιατί ή μικρή βελτίωση φαίνεται νά διατηρείται καί δέν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος άνησνχίας' άν κάτι στήν κα­ τάσταση τον δμως αλλάξει ξαφνικά, θά σέ ειδοποιή­ σω )), τής απάντησα έγώ. ((Εντάξει λοιπόν)), είπε καί στις έντεκα έφνγε γιά τό Σεκιντεντσό. [ ιβο ]

*() άρρωστος εϊναι σέ λήθαργο άλλά δέν μοιάζει νά κοιμάται βαθιά. 19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . Μεσάνυχτα" είμαστε καθισμένες μαζί μέ τή δε­ σποινίδα Κόικε στό δωμάτιο τοϋ άρρωστου χωρίς νά μιλάμε. Σκοτώνουμε τό χρόνο διαβάζοντας εφημερί­ δας και περιοδικά κάτω άπ' τό αμπαζούρ τής λάμπας, γιά νά μήν ενοχλεί τόν άρρωστο τό φώς. Παρότρυνα τή δεσποινίδα Κόικε νά πάει λιγάκι ν' αναπαυθεί στό επάνω δωμάτιο, άλλά αυτή αρνήθηκε. Τελικά στις πέντε περίπου, δταν άρχισε νά χαράζει, πήγε πιά νά πλαγιάσει. Ό ήλιος πού μπαίνει άπ' τις σχισμές στις γρίλιες φαίνεται πώς ενοχλεί τόν άρρωστο καί δέν τόν αφήνει νά κοιμηθεί ήσυχος. Προτού προλάβω νά τό αντιληφθώ άνοιξε δυο μάτια απλανή καί γύρισε τό πρόσωπο κατά τή μεριά μου. Σάν νά μέ ψάχνει μ' αυτά τά μάτια. Δέν μέ βλέπει άραγε καθισμένη στήν καρέ­ κλα δίπλα στό κρεβάτι, ή μ' δλο πού μέ βλέπει, προσ­ ποιείται πώς δέν μέ βλέπει; Κουνάει τά χείλη, κάτι θέλει νά πει. Δέν μπορώ νά βγάλω νόημα άπ' τά ασυ­ νάρτητα λόγια του, έκτος άπό μιά λέξη — ή έτσι του­ λάχιστον μοϋ φαίνεται. Μπορεί νά 'ναιή φαντασία μου, νομίζω δμως πώς σάν νά λέει Κιμούρα. Τά υπόλοιπα ήταν λόγια πού δέν έβγαλα, ή λέξη δμως Κι-μού-ρα, ί ι8ι ]

είμαι κατά κάποιο τρόπο σίγουρη δτι ακούστηκε πράγ­ ματι. (Και τά άλλα, άν ήθελε, θά μπορούσε ίσως νά τά πει πιο καθαρά. Τά μπέρδεψε μάλλον ηθελημένα γιά νά κρύψει τήν αμηχανία του.) Αφού επανέλαβε δυδ-τρείς φορές τά ϊδια, σώπασε πάλι κι έκλεισε τά μάτια. . . Γύρω στις επτά έφτασε ή Μπάγια κι ύστερα άπό λίγο ή Τοσίκο. Στις οκτώ ξύπνησε ή δεσποινίς Κόικε καί κατέβηκε. Στις οκτώ καί μισή δώσαμε στόν άρρωστο πρωινό. Μιά κούπα χυλό άπό ρύζι, κρόκο αυγού, χυμό μήλου. Τόν τάισα έγώ μέ τό κουτάλι. Ό άρρωστος κατά τά φαινόμενα προτιμάει, σέ δ,τι σχετίζεται μέ σωματικές φροντίδες, έμενα κι οχι τή δεσποινίδα Κόικε. Λίγο μετά τις δέκα έδειξε νά θέλει νά ουρήσει. Δοκίμασα μέ τήν πάπια, πάλι χωρίς αποτέλεσμα. Ή δεσποινίς Κόικε ετοιμάστηκε νά τοϋ τραβήξει τά ούρα, άλλά φαίνεται πώς αυτό δέν τοϋ άρεσε διόλου, γιατί έκανε μιά κίνηση μέ τό χέρι σάν νά "λέγε πάρτε μου άπό δώ αυτόν τόν καθετήρα. Μή ξέροντας τί νά κάνω, ξανά­ βαλα τήν πάπια. Μετά τήν πάροδο δέκα ατέλειωτων λεπτών δέν είχε κάνει ακόμα τίποτε. "Εδειξε τρομερά εκνευρισμένος. <( Σίγουρα δέν είναι ευχάριστο, κάντε το δμως και θά νιώσετε ανακούφιση. Κάντε το, θά αισθανθείτε πολύ καλύτερα », προσπαθούσε νά τόν λογικέψει ή δεσποινίς Κόικε έτσι δπως θά κανε μ ένα παιδί, ξαναφέρνοντας τόν καθετήρα. Ό άρρωστος άρ3

3

[ ι82 ]

3

χισε νά προφέρει κάτι ακατάληπτες λέξεις, ένώ ταυ­ τόχρονα κάτι σάν νά προσπαθούσε νά μας δείξει μέ τΙς κινήσεις τών χεριών. Ή δεσποινίς Κόικε, ή Τοσίκο κι έγώ τον ακούγαμε και οί τρεις μας μέ όλη μας τήν προσοχή. Τελικά γύρισε προς τό μέρος μου σάν νά ήθελε νά πει «'Άν είναι νά χρησιμοποιήσουμε τόν κα­ θετήρα, θέλω νά τό κάνεις έσύ και νά φύγουν άπό δώ ή Τοσίκο μέ τή νοσοκόμα)). Επειδή όμως χωρίς τή νοσοκόμα έγώ δέν μπορούσα νά χειριστώ τόν καθε­ τήρα, καταφέραμε μέ τά πολλά μαζί μέ τήν Τοσίκο νά τόν πείσουμε πώς έπρεπε ν' αφήσει τή δεσποινίδα Κόικε νά τό κάνει. Στις δώδεκα ό άρρωστος έφαγε τό μεσημεριανό τον. Ηταν πάνω-κάτω τό Ιδιο μέ τό πρωινό, ή όρεξη τον όμως αυτή τή φορά ήταν αρκετά καλή. Στις δώδεκα καί μισή ήρθε ό Κιμούρα. Σήμερα τόν κράτησα στήν πόρτα καί τοϋ είπα πώς ό άντρας μου είχε βγει άπ' τό κώμα, ότι σιγά σιγά επανακτού­ σε τή συνείδηση τον καί πώς μοϋ φάνηκε πώς τόν άκονσα νά προφέρει τό όνομα Κιμούρα. Μετά άπ' αυτά έφνγε. Στή μία ήρθε ό κύριος Κοντάμα νά τόν εξετάσει. Είπε πώς διαπίστωνε πολύ ικανοποιητική πρόοδο, καί πώς άν σννεχίζαμε νά επαγρυπνούμε μέ τήν ϊδια τρο­ μερή σχολαστικότητα όλα έμοιαζαν πώς θά πήγαιναν κατ εύχήν. Ή πίεση ήταν 11 μέ ανώτατο 16,5. Ή θερμοκρασία είχε πέσει στό 37,2°. Επανέλαβε καί σήΤ

ί ι8

3

]

μερα τήν εξέταση Μπαμπίνσκι και αυτήν τών όσχεΐκών αντανακλαστικών. (Τή στιγμή τής εξέτασης τών όσχεϊκών αντανακλαστικών αναρωτήθηκα μέ ανησυ­ χία πώς θά αντιδρούσε ό άρρωστος, εκείνος δμως αφέ­ θηκε νά τοϋ τήν κάνει κοιτώντας στό κενό μέ γυά­ λινα, ανέκφραστα μάτια.) "Ο γιατρός τοϋ έκανε έπειτα ενδοφλεβίως ενέσεις γλυκόζης, νεοφυλλίνης και βιτα­ μινών. Μολονότι έκανα κάθε προσπάθεια νά μή μαθευτούν τά νέα τής αρρώστιας του άπό κανέναν, φαίνεται δτι προοδευτικά διαδόθηκαν στή σχολή και έτσι άπ' τό απόγευμα έχουν αρχίσει νά έρχονται κάποιοι επισκέ­ πτες, και άλλοι νά τηλεφωνούν ρωτώντας γιά τήν υγεία του. Κουτιά μέ φροϋτα και ανθοδέσμες καταφθάνουν επίσης. Ηρθε και ή κυρία τοϋ Σεκιντεντσό, ή οποία, μαθαίνοντας πώς επρόκειτο γιά τήν ίδια αρρώστια άπ' τήν οποία πάσχει καί ό δικός της σύζυγος, εκδή­ λωσε μιά πάρα πολύ μεγάλη συμπάθεια. "Εφερε μαζί της πασχαλιές, πού δπως είπε τις είχε κόψει άπ' τόν κήπο της. "Η Τοσίκο τις έβαλε στό βάζο καί τις πήγε στό δωμάτιο τοϋ πατέρα της λέγοντας: « Μπαμπά, πασχαλιές άπ' τόν κήπο τής μαντάμ))' τις τοποθέτησε σ' ένα τραπεζάκι σέ μέρος πού ό άρρωστος μπορούσε άνετα νά τις βλέπει. Ανάμεσα στά φροϋτα πού μάς έστειλαν υπήρχαν πορτοκάλια σαγκουίνια πού αρέσουν πολύ στόν άντρα μου — τά έστυψα στόν αποχυμωτή καί τοϋ πήγα τό χυμό. ν

[ ι8

4

]

Στις τρεις ανέβηκα στόν δεύτερο δροφο, αφήνοντας τήν επίβλεψη στήν Τοσίκο καί τή δεσποινίδα Κόικε' κοιμήθηκα αφού πρώτα έγραψα τό ημερολόγιο μον. Επειδή μέ δλα αυτά. μάς έλειπε πάρα πολύ ό ύπνος, κοιμήθηκα βαθιά περίπον γιά τρεις ώρες. . . Ή Το­ σίκο αποσύρθηκε απόψε στις οκτώ λίγο μετά τό δεί­ πνο. Ή Μπάγια έφνγε κι αυτή γύρω στις εννέα καί μισή. . . 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . .Στή μία τά μεσάννχτα ή δεσποινίς Κόικε ανέβηκε νά κοιμηθεί. Άγρνπνώ μόνη στό δωμάτιο τοϋ άρρώστον. Άπό νωρίς τό βράδν έδειχνε ναρκωμένος, άλλά δέκα λεπτά μετά τήν αναχώρηση τής δεσποινίδας Κόι­ κε, κάπως μοϋ δημιονργήθηκε ή εντύπωση πώς είναι ξύπνιος. Επειδή είναι ξαπλωμένος στό ήμίφως, δέν μπορώ νά πολνκαταλάβω, άλλά τό σώμα τον σάν νά σαλεύει αδιόρατα καί τά χείλια τον σάν κάτι νά μονρμονρίζονν. Τοϋ ρίχνω μιά κρνφή ματιά κι δπως τό υπέθεσα έχει τά μάτια τον ανοιχτά, ποιος ξέρει άπό πόση ώρα. Αυτά τά μάτια κοιτάνε πρός τή μεριά μον, άλλά κάπως πέρα άπό μένα. Στά λονλούδια τής πα­ σχαλιάς πού έβαλε ή Τοσίκο — έκεϊ μοιάζει νά σνγκεντρώνεται ή ματιά τοϋ άρρώστον. Ή λάμπα είναι σκεπασμένη καί ρίχνει τό φώς της μόνο σέ ένα κομ[ ι8

5

]

μάτι τοϋ δωμάτων, τόσο πού μετά βίας βλέπω νά διαβάσω έφημερ 'δα — στήν άκρη αυτής τής φωτεινής ακτίνας είναι οί πασχαλιές, υπόκωφα λευκές καί μνρωμένες' σ' αντήν τή λενκή σκιά μοιάζει νά έχει καρ­ φώσει άθελα τον τά μάτια καί κάτι νά σνλλογίζεται. Χωρίς νά τό θέλω, τινάχτηκα. Χθες όταν ή Τοσίκο έφερε έδώ αυτά τά λονλούδια λέγοντας « Πασχαλιές άπ' τόν κήπο τής μαντάμ )), σκέφτηκα πώς θά ήταν καλύτερα νά μήν είχε αναφέρει τίποτα τέτοιο — άραγε μέ ποιά πρόθεση τό ειπε; Θά πρέπει μάλλον ό άρρω­ στος νά κατάλαβε τί τοϋ ειπε εκείνη τή στιγμή. Ακό­ μη κι άν δέν είχε καταλάβει, βλέποντας αυτά τά λονλούδια θά πρέπει νά τοϋ θύμισαν εκείνο τό δέντρο στον κήπο τοϋ Σεκιντεντσό. Κατ άκολονθίαν θά τοϋ θύμισαν εκείνο τό χωριστό άπ' τό υπόλοιπο σπίτι καμαράκι και όλα όσα τόσες φορές συνέβησαν εκεί κά­ ποια περασμένα βράδια. Παρασύρομαι και φτάνω ϊσως πολύ μακριά, κοιτάζοντας όμως τά μάτια του δέν μπό­ ρεσα νά μήν αισθανθώ βαθιά πίσω άπ' αυτές τις άδειες κόρες νά ταξιδεύουν οι συνειρμοί κάποιας ανήμπορης φαντασίας. Ταραγμένη τράβηξα τά λουλούδια έξω άπό τόν φωτεινό κύκλο τής λάμπας. . . . . ."Ωρα επτά τό πρωί, βγάζω έξω άπ' τό δωμάτιο τοϋ άρρωστου τό βάζο μέ τά λουλούδια τής πασχα­ λιάς και τό αντικαθιστώ μέ ένα γυάλινο κύπελλο όπου έχω βάλει ρόδα. . . . . .Στή μία τό απόγευμα επίσκεψη τοϋ γιατρού [ ι86 ]

Κοντάμα. Ή θερμοκρασία πεσμένη στό 36,8°. Ή πίε­ ση δείχνει πάλι μιά τάση άνόδον, υψηλή 18,5, χαμηλή 14. Γι αυτό τοϋ κάνει μιά ένεση Νεο-υποτονίν. Και σήμερα γίνεται εξέταση τών όρχεων. Τόν συνοδεύω ώς τήν εξώπορτα, τοϋ μιλάω καί τόν συμβουλεύομαι γιά διάφορα θέματα. Συνεχίζεται ή παράλυση τής κύ­ στης" σήμερα τό πρωί ή Κόικε τοϋ τράβηξε τά ούρα, πράγμα πού κάθε φορά έξερεθίζει τόν ασθενή. Ακόμη καί τά πιο ασήμαντα πράγματα τοϋ χτυπάνε στά νεύ­ ρα καί τόν εξοργίζουν φαίνεται πώς θυμώνει ακόμη περισσότερο επειδή τό στόμα, τά χέρια καί τά πόδια του δέν υπακούουν στή βούληση του. Ό γιατρός απο­ φάσισε νά χορηγήσει λουμινάλ ώς ηρεμιστικό γιά τά νεύρα καί μαζί υπνωτικό. . . . . ,Ή Τοσίκο δέν φάνηκε σήμερα τό πρωί. Ηρθε στις πέντε τό απόγευμα. . . Άπό τις δέκα ή ώρα άρ­ χισε ν' ακούγεται τό ροχαλητό τοϋ άρρωστου. Διαφο­ ρετικό αυτή τή φορά άπό κείνο τό αλλόκοτο ροχα­ λητό τής προχθεσινής μέρας, πιο κοντά σ' εκείνο τοϋ συνηθισμένου του βαθιού ύπνου. Φαίνεται πώς τόν έπιασε τό λουμινάλ πού τοϋ δώσαμε μετά τό δείπνο ύπό μορφήν ενέσεως. Ή Τοσίκο περιεργάστηκε γιά λίγο τό κοιμισμένο πρόσωπο καί άφοϋ δήλωσε (( Ευ­ τυχώς φαίνεται νά απολαμβάνει έναν γαλήνιο ύπνο )), έφυγε σέ λίγο. Τήν ϊδια ώρα περίπου έφυγε καί ή Μπάγια. "Εστειλα τή δεσποινίδα Κόικε επάνω νά κοι­ μηθεί. Λίγο πριν άπό τις έντεκα χτύπησε τό τηλέφωνο. ν

[ ι8

7

]

Απάντησα και ήταν ό Κιμούρα. « Συγγνώμη γιά τό ακατάλληλο τής ώρας)), είπε. (Δέν θά πρέπει τάχα νά τόν πληροφόρησε ή Τοσίκο πώς εκείνη τήν ώρα τύχαινε νά είμαι μόνη μου;) "Υστερα μέ ρώτησε νά τοϋ πώ τά σχετικά μέ τήν εξέλιξη τής αρρώστιας. Τοϋ είπα τά γενικά και ύστερα πρόσθεσα δτι απόψε τοϋ κάναμε μιά ηρεμιστική ένεση και τώρα κοιμάται βαθιά και ροχαλίζει. « Μπορώ νά περάσω νά σάς δώ μονάχα γιά λίγο; )), είπε. Αυτό τό « νά σάς δώ )) τί νά εννοούσε άραγε, ποιόν νά δει, σκέφτηκα. ((*Αν έρ­ θετε, περιμένετε στόν κήπο μέχρι νά μέ δείτε νά βγαί­ νω άπ' τήν πίσω πόρτα. *Αν δέν βγω σημαίνει πώς οί συνθήκες δέν τό επιτρέπουν καί σ' αυτήν τήν περί­ πτωση θά ήθελα νά επιστρέψετε σπίτι σας », απάν­ τησα έγώ μέ χαμηλή φωνή, δσο μπορούσα πιο κοντά στό ακουστικό. "Υστερα άπό ένα τέταρτο ελαφρά βή­ ματα ακούστηκαν στόν κήπο. Ό άρρωστος ροχάλιζε ακόμη δυνατά καί ήρεμα. Τόν έβαλα μέσα άπό τήν πίσω πόρτα καί κουβεντιάσαμε γιά περίπου μισή ώρα στό δωμάτιο υπηρεσίας. . . "Οταν επέστρεψα στό δω­ μάτιο τοϋ άρρωστου εκείνος συνέχιζε ακόμη νά ρο­ χαλίζει. . . 21 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

.. . Επίσκεψη τοϋ γιατρού Κοντάμα στή μία τό μεση­ μέρι. Ή πίεση είναι 18-13,6. "Εχει πέσει λίγο άπό [ ι88 ]

χθες, ωστόσο φαίνεται πώς 6 κίνδυνος δέν έχει ακόμη ξεπεραστεί. Πρέπει ή ανώτερη μέτρηση νά είναι τό πολύ μέχρι τό δεκαεφτά και ή διαφορά άπ' τήν κατώ­ τερη νά είναι πάνω άπό πέντε βαθμούς. Ή θερμο­ κρασία του δμως είναι επιτέλους τελείως φυσιολογι­ κή, 36,5°. Επιπλέον τό πρωί μπόρεσε μέ τά πολλά νά ουρήσει στήν πάπια. Ή ορεξή του είναι κανονική, τρώει δ,τι τοϋ πάω, πρός τό παρόν δμως τοϋ δίνουμε μόνον μαλακές και υγρές τροφές. . . Στις δύο άφησα τή δεσποινίδα Κόικε μέ τόν άρρω­ στο και πήγα επάνω. Άφοϋ έγραψα τό ημερολόγιο μου κοιμήθηκα ώς τις πέντε. "Οταν κατέβηκα κοντά στόν άρρωστο, βρήκα μαζί του τήν Τοσίκο. Στις πεν­ τέμισι, μισή ώρα πριν άπό τό βραδινό φαγητό, τοϋ κά­ ναμε και σήμερα μιά ένεση λουμινάλ. Επειδή ή επί­ δραση τοϋ φαρμάκου αρχίζει τέσσερις μέ πέντε ώρες αργότερα, κατά τή γνώμη τοϋ κυρίου Κοντάμα πρός τό παρόν θά ήταν καλύτερο νά τοϋ κάνουμε αυτήν τήν ώρα τήν ένεση μέ τό ηρεμιστικό γιά νά εξασφαλίσου­ με έναν ήρεμο ύπνο στή διάρκεια τής νύχτας. Μόνο δασκάλεψε τή δεσποινίδα Κόικε νά μή φανερώσει στόν άρρωστο δτι επρόκειτο γιά ηρεμιστικό άλλά νά τοϋ πει δτι ήταν κάποιο φάρμακο γιά νά πέσει ή πίεση του. . . . . .Στις έξι, δταν τοϋ φέρνουμε τό φαγητό στό δίσκο και τό ακουμπάμε στό τραπεζάκι δίπλα στό κρεβάτι, ό άρρωστος κουνάει τά χείλη σάν νά θέλει I

ι89 ]

κάτι νά πει. Επαναλαμβάνει δυο και τρεις φορές τήν ϊδια λέξη. Τί όμως δέν μπορούμε νά καταλάβουμε. Τή στιγμή πού παίρνω τό κουτάλι νά τόν ταΐσω χυλό άπό ρύζι, κάνει μιά κίνηση σάν γιά νά μοϋ σταματή­ σει τό χέρι και πάλι κάτι λέει. Σκεπτόμενη πώς ίσως δέν τοϋ αρέσει ό τρόπος πού τόν σερβίρω έγώ, αλλά­ ζουμε μέ τήν Τοσίκο κι ύστερα μέ τή δεσποινίδα Κόι­ κε, άλλά φαίνεται πώς δέν πρόκειται γι' αυτό. Έν τώ μεταξύ αρχίζω βαθμιαία νά καταλαβαίνω αυτό πού μάς λέει. Άπ' τήν άρχή αυτό πού προσπαθεί νά πεϊ είναι (( στέικ, στέικ)). "Οσο κι άν φαίνεται απίθανο, δέν υπάρχει καμιά αμφιβολία πώς αυτό λέει. Επα­ ναλαμβάνοντας « στέικ, στέικ )), ρίχνει μιά γρήγορη, σχεδόν παρακλητική ματιά πρός τό μέρος μου κι ύστε­ ρα αμέσως πάλι κλείνει τά μάτια. . . Έγώ βέβαια μπο­ ρούσα πάνω-κάτω νά φανταστώ τί σήμαινε ή παρά­ κληση αυτή τοϋ άρρωστου, οί άλλες δυο όμως δέν θά πρέπει νά κατάλαβαν. (Ή Τοσίκο ίσως και νά τό κατάλαβε.) Χωρίς νά μέ αντιληφθούν, γύρισα πρός τό μέρος τοϋ άρρωστου καί κούνησα αδιόρατα τό κεφάλι σάν νά τοϋ 'λεγα <( Μή σκέφτεσαι ακόμη τέτοια πράγ­ ματα, πρός τό παρόν πρέπει νά κάνεις υπομονή )), μπόρεσε δμως άραγε νά διαβάσει τά μάτια μου; "Οπως καί νά 'χει τό πράγμα, άπό κείνη τή στιγμή δέν ξα­ ναμίλησε, άλλά ανοίγοντας υπάκουα τό στόμα Άρχισε νά ρουφάει τό χυλό τοϋ ρυζιού πού τόν τάιζα. . . Στις οχτώ έφυγε ή Τοσίκο καί στις εννέα ή Μπά[ *9° ]

για. Στις δέκα ό άρρωστος έπεσε σέ βαθύ ύπνο και άρχισε νά ροχαλίζει. "Εστειλα τή δεσποινίδα Κόικε επάνω. Στις έντεκα ακούστηκαν βήματα στον κήπο. Τόν οδήγησα άπ' τήν πίσω πόρτα στό δωμάτιο υπη­ ρεσίας. Στις δώδεκα έφυγε. Τό ροχαλητό δέν έχει σταματήσει. 22 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

. . .Καμιά ιδιαίτερη αλλαγή στήν κατάσταση τής αρ­ ρώστιας. Ή θερμοκρασία ανεβασμένη σέ σχέση μέ χθες. Τό ηρεμιστικό φαίνεται πώς τοϋ εξασφαλίζει έναν ήρεμο ύπνο όλη τή νύχτα, τήν ημέρα όμως ό νους τον ταξιδεύει σέ ομιχλώδη διαστήματα και συχνά γίνεται ευερέθιστος. Ό γιατρός Κοντάμα έχει πει ότι πρέπει νά κοιμάται τουλάχιστον δώδεκα ώρες τήν ήμε­ ρα, μοϋ φαίνεται όμως ότι ό ύπνος του δέν ξεπερνάει τις έξι μέ επτά καθαρές, ένώ τόν υπόλοιπο χρόνο φαίνεται μέν ναρκωμένος άλλά δέν μπορεί νά πει κά­ νεις μέ βεβαιότητα άν κοιμάται ή όχι. (Βασισμένη στήν πολύχρονη εμπειρία μου, νομίζω πώς όταν δέν ροχαλίζει, ό ύπνος του είναι ελαφρύς και βρίσκεται τό πολύ πολύ σέ μιά κατάσταση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου. Δέν μπορώ κάν νά πώ, όσον άφορα τό τω­ ρινό του ροχαλητό, πώς δέν υπήρξαν φορές πού δέν υποψιάστηκα πώς ακόμη κι αυτό είναι προσποιητό.) Μέ τήν άδεια τοϋ γιατρού Κοντάμα άπό αύριο θά τοϋ [ ΐ9ΐ ]

χορηγούμε λουμινάλ δύο φορές ημερησίως, τή μιά πρωί και τήν άλλη τό βράδυ. .. . Ή Τοσίκο έφυγε τή συνηθισμένη της ώρα, ϊδιο και ή Μπάγια. Στις δέκα ό άρρωστος άρχισε νά χαλίζει. Στις έντεκα βήματα ακούγονται στόν κήπο.

τό τό ρο­ ..

23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . "Εχει κλείσει μιά βδομάδα άπ' τό εγκεφαλικό επει­ σόδιο. Στϊς εννιά τό πρωί ή δεσποινίς Κόικε πηγαίνει μετά τό πρωινό τό δίσκο στήν κουζίνα καί τότε ό άρρωστος, εκμεταλλευόμενος τήν ευκαιρία πού είναι μόνος μαζί μου, κινεί τά χείλη. « Ήμερο-λόγιο, ήμερο-λόγιο )). Συγκριτικά μέ τό χθεσινό « σ-τ-έ-ι-κ » σή­ μερα ή άρθρωση του είναι κατά πολύ καθαρότερη. ((Ήμερο-λόγιο, ήμερο-λόγιο ))' φαίνεται πώς τό θέμα τοϋ ημερολογίου του τόν απασχολεί. « Θέλεις νά γρά­ ψεις ημερολόγιο; Μά αυτό είναι ακόμα τελείως αδύ­ νατον », τοϋ λέω, αυτός δμως κουνάει τό κεφάλι αρνη­ τικά, «"Οχι αυτό)), «"Οχι; Δένλές γιά τό ημερολόγιο σου; )), τοϋ λέω καί τότε μοϋ απαντάει: « Τό δικό σου ημερολόγιο )). « Τό δικό μου ημερολόγιο; )) Κου­ νάει καταφατικά τό κεφάλι" « Τό δικό σου — έσύ μέ τό ημερολόγιο σου — τί κάνεις;)), λέει στό τέλος.Επί­ τηδες κάνω πώς θυμώνω καί προσποιούμαι τήν ανή­ ξερη. « Μά τί λές τώρα, άφοϋ ξέρεις πολύ καλά δτι [ ΐ92

3

έγώ δέν κρατάω ποτέ ημερολόγιο ». Στά αδύναμα χεί­ λη του περνάει μιά υποψία χαμόγελου, καί κουνάει ελαφρά τό κεφάλι σάν νά θέλει νά πει <( "Α, καλά, άφοϋ είναι έτσι, εντάξει, κατάλαβα)). Είναι ή πρώτη φορά πού χαμογελάει, έστω κι ασθενικά, και δέν καταλα­ βαίνω ακριβώς μέ ποιό νόημα' είναι ένα χαμόγελο αινιγματικό. Ή δεσποινίς Κόικε, μέ τήν ευκαιρία πού πήγε στήν κουζίνα τό δίσκο, περνάει στό σαλόνι νά φάει κι αυτή. Επιστρέφει στό δωμάτιο γύρω στις δέκα και σιωπηλά κάνει τήν ένεση τοϋ λονμινάλ στό μπρά­ τσο τοϋ ασθενούς. « Τί ένεση είναι αύτη; )), ζητάει ε­ κείνος νά μάθει. Επειδή ποτέ δέν τοϋ έχει κάνει ένεση τέτοια ώρα τό πρωί, φαίνεται Οτι τοϋ έχουν μπει υπό­ νοιες. ((Επειδή ή πίεση σας είναι ακόμη λιγάκι υψη­ λή, αυτή έδώ είναι μιά ένεση γιά νά τήν κατεβάσου­ με )), τοϋ απαντάει ή δεσποινίς Κόικε. .. Στή μία ή επίσκεψη τοϋ γιατρού Κοντάμα. Γύρω στις δυόμισι, βλέποντας πώς ό άρρωστος είχε αρχί­ σει νά ροχαλίζει, πήγα επάνω. "Οταν κατέβηκα στις πέντε, τό ροχαλητό ειχε σταματήσει. Ρωτώντας τή δεσποινίδα Κόικε, πληροφορήθηκα πώς πραγματικά κοιμήθηκε βαθιά κάπως λιγότερο άπό μιά ώρα, και ότι έκτοτε μοιάζει νά περιπλανιέται κάπου μεταξύ ονεί­ ρου καί πραγματικότητας. Φαίνεται τελικά πώς ακό­ μη καί μέ ηρεμιστικά δέν μπορεί νά κοιμηθεί όπως τή νύχτα. Θά κάνουμε τή δεύτερη ένεση μετά τό βρα­ δινό φαγητό... [ ΐ93 ]

Στις έντεκα ακριβώς ακούω βήματα στόν

κήπο.

24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Σήμερα εϊναι ή δεύτερη Κυριακή άπ' τήν αρχή τής αρρώστιας. Άπ' τό πρωί έχουν έρθει δυό-τρείς άνθρω­ ποι νά πληροφορηθούν τις τελευταίες εξελίξεις τής υγείας τοϋ άντρα μου. Δέν τούς κάλεσα νά μπουν μέσα και τά είπαμε στήν πόρτα, όρθιοι. . . Σήμερα δέν ήρθε ό γιατρός Κοντάμα. Καμία ιδιαίτερη αλλαγή στήν κα­ τάσταση τοϋ ασθενούς. Γύρω στις δύο ήρθε ή Τοσίκο. *Αν και τώρα τελευταία έχει καθιερώσει νά έρχεται κάθε μέρα τήν ϊδια ώρα τό βράδυ και νά περνάει δυότρεΐς ώρες κοντά στόν άρρωστο, σήμερα εμφανίστηκε περιέργως μέσα στή μέρα. Ένώ καθόταν δίπλα στόν πατέρα της πού ροχάλιζε άρειμανίως, μοϋ εϊπε, περιεργαζόμενη ταυτόχρονα τήν έκφραση τοϋ προσώπου μου: <τ Σκέφτηκα πώς σήμερα θά είχαμε πολλές επι­ σκέψεις ». Καθώς έγώ δέν τής απάντησα, συνέχισε λέ­ γοντας μεταξύ τών άλλων : (( Μαμά, θά έχεις νά κάνεις ένα σωρό ψώνια έτσι πού μένεις συνέχεια κλεισμένη μέσα. . . Δέν θέλεις, πού είναι και Κυριακή, νά βγεις νά πάρεις λίγο καθαρό αέρα; » Νά τό σκέφτηκε αυτή άπό μόνη της ή τής τό ζήτησε άραγε εκείνος;... *Αν εϊχε τέτοια διάθεση, πράγμα πού μ' άφησε νά τό μυριστώ χθες βράδυ, γιατί δέν μοϋ έκανε ό ίδιος καμιά [ 194 ]

κουβέντα;. . . Θά δυσκολευόταν νά τό προτείνει απευ­ θείας σέ μένα τήν ϊδια και έβαλε μάλλον τήν Τοσίκο νά μοΰ τό πει. "Η μήπως ή Τοσίκο πήρε άπό μόνη της τήν πρωτοβουλία, αφήνοντας τή φαντασία της νά καλπάσει;... Ξαφνικά, εκείνη ακριβώς τή στιγμή, ξιπήδησε στό μυαλό μου ή εικόνα του, νά μέ περι­ μένει γεμάτος ανυπομονησία σ' εκείνο τό δωμάτιο στήν 'Οσάκα... Κι άν παρ ελπίδα κάτι τέτοιο ήταν αλή­ θεια ; — τέτοιες χίμαιρες έστηναν χορό στήν ψυχή μου, όμως έγώ τις πολεμούσα λέγοντας πώς δέν μπορούσε νά είναι έτσι. "Οσο κι άν τις πολεμούσα όμως, όσο κι άν τις πολεμούσα, άν παρ όλα αυτά εκείνος μέ πιρίμενε, τί έπρεπε νά κάνω; Και νάτες πάλι οί χί­ μαιρες. Ακόμη κι έτσι νά 'ταν όμως, σκέφτηκα ότι σήμερα δέν είχα τόσο χρόνο στή διάθεση μου, ώστε νά πάω μέχρις έκεΐ' δέν γινόταν ν αφήσω γιά τόσο πολύ τό σπίτι μόνο του. *Αν ήταν τουλάχιστον σήμερα ή επόμενη Κυριακή. . . Εντούτοις μοϋ ήρθε στό μυαλό μιά άλλη ιδέα. ((Εντάξει, λοιπόν, θά πάω γιά ψώνια στό Νίσικι. Θά επιστρέψω μέσα σέ μιά ώρα )), δή­ λωσα στήν Τοσίκο και άφησα τό σπίτι λίγο μετά τις τρεις. Μέ μεγάλη σπουδή πήρα ένα ταξί και έφτασα <Ί)ς έκεϊ σέ χρόνο μηδέν. Κατ αρχάς γιά ν αποδείξω πώς πραγματικά βγήκα γιά ψώνια, αγόρασα στήν αγο­ ρά τοϋ Νίσικι φού, ξερό τόφου και διάφορα λαχανικά. "Υστερα περπάτησα μέχρι τό Σαντζό Τεραμάτσι όπου, στό χαρτοπώλη πού ψωνίζω πάντα, αγόρασα δέκα 3

3

[ 195 ]

φύλλα ρνζόχαρτον μεγάλου μεγέθους και ένα κανονικό φύλλο απλού χοντρού χαρτιού τό όποιο μπορούσε νά χρησιμεύσει γιά εξώφυλλο. "Εβαλα νά μοΰ τά κόψουν στό μέγεθος τοϋ ημερολογίου μου καί νά μοΰ τά τυ­ λίξουν μέ φροντίδα γιά νά μήν τσαλακωθοϋν. Τά έβαλα τέλος στήν τσάντα κάτω άπ' τά λαχανικά πού είχα αγοράσει νωρίτερα. "Υστερα μπήκα σ' ένα ταξί στή λεωφόρο Καουαραμάτσι — δέν θά 'πρεπε δμως νά πα­ ραλείψω πώς πριν άπ' αυτό τόν πήρα στό τηλέφωνο άπό τό παντοπωλείο. (("Οχι, σήμερα δέν έχω πάει πουθενά, ήμουν συνέχεια στό σπίτι)), μοϋ είπε αυτός. Άπ' τόν τόνο τής φωνής του κατάλαβα δτι πιθανώς περίμενε κάποια πρόταση γιά συνάντηση, μιλήσαμε δμως γενικά, κι αυτό μονάχα γιά ένα-δύο λεπτά. Λίγο μετά τις τέσσερις ήμουν στό σπίτι. (Είχα ίσως ξεπε­ ράσει λιγάκι τή μιά ώρα). "Εκρυψα τό πακέτο μέ τά χαρτιά πίσω άπό τή θήκη μέ τις ομπρέλες στήν εί­ σοδο καί έδωσα τήν τσάντα μέ τά ψώνια στήν Μπάγια στήν κουζίνα. . . Ό άρρωστος έδινε τήν εντύπωση πώς κοιμόταν, τό ροχαλητό του δμως είχε σταματή­ σει. . . . . .Μέ απασχολούσε εκείνη ή κουβέντα πού μοϋ είχε πει χθες ό άρρωστος: «Έσύ μέ τό ημερολόγιο σου — τί κάνεις; )) Πώς έγινε ό άντρας μου, πού επι­ φανειακά έκανε πώς δέν ήξερε δτι κρατάω ημερολό­ γιο, νά ξεστομίσει ξαφνικά μιά τέτοια κουβέντα; Μή­ πως μές στήν αταξία τοϋ μυαλού του, σέ μιά αδύναμη [ 196 ]

στιγμή ξέχασε δτι υποτίθεται πώς δέν πρέπει νά γνω­ ρίζει τίποτε; Η μήπως ήθελε νά πει « Νομίζω δτι δέν υπάρχει πιά λόγος νά προσποιούμαστε )); Προς στιγμήν τά είχα χάσει πριν απαντήσω (( Ξέρεις πολύ καλά πώς δέν κρατάω ποτέ ημερολόγιο )), αυτός όμως είπε <(*Α καλά, άφοϋ είναι έτσι, εντάξει κατάλαβα», Ά

μ' ένα αλλόκοτο χαμόγελο, τό όποιο δέν σήμαινε ασφα­

λώς « σταμάτα πιά νά παριστάνεις τήν αθώα )). "Οπως και νά 'χει τό πράγμα, ό άντρας μου σίγουρα θά θέλει νά μάθει άν συνεχίζω νά κρατάω ημερολόγιο αφότου έπεσε άρρωστος, κι άν τοϋ πώ ότι συνεχίζω, χωρίς αμφιβολία, θά θελήσει μέ τόν άλφα ή βήτα τρόπο νά μέ κάνει νά τοϋ τό διαβάσω. Υποθέτω πώς, μή μπο­ ρώντας πιά νά τό διαβάζει πίσω άπ' τήν πλάτη μου καί προτιθέμενος νά πάρει τή συγκατάθεση μου νά τό κάνει ανοιχτά, άφησε νά τοϋ ξεφύγουν αυτές οί λέ­ ξεις. Ούτως εχόντων τών πραγμάτων, πρέπει νά σκε­ φτώ γρήγορα τί νά κάνω σέ περίπτωση πού μοϋ τό θέσει κατευθείαν. "Αν μοϋ τό ζητήσει, μπορώ άνά πάσα στιγμή νά τοϋ δείξω τό κομμάτι πού είναι γραμμένο άπό τήν Πρωτοχρονιά μέχρι τις 16 Απριλίου. Κατά κανέναν όμως τρόπο δέν μπορώ νά τόν αφήσω νά διαβάσει τί έχει γραφτεί άπό τις δεκαεπτά Απριλίου καί έδώ. Θά τοϋ πώ τό έξης : <( Άφοϋ διάβαζες πάντα τό τετράδιο αυτό στά κρυφά, δέν έχει νόημα νά σ' τό κρύψω, ούτε όμως καί λόγος νά σ' τό δείξω τώρα πάλι. 'Άν παρ' όλα αυτά θέλεις ακόμα νά τό δεις, θά σ' άφή[ ΐ97 ]

σω νά τό κοιτάξεις όσο Θέλεις, καί τότε θά δεις ότι τό ημερολόγιο σταματάει στις δεκαέξι. Αφότου αρρώ­ στησες ούτε χρόνο ελεύθερο γιά ημερολόγια είχα λόγω φροντίδων, άλλά ούτε καί υλικό πιά γιά γράψιμο )). Θά πρέπει φυσικά νά επιβεβαιώσω τά λεγόμενα μου, δείχνοντας του ότι άπ' τις δεκαεπτά καί πέρα οί σελί­ δες είναι κενές. Τό ρυζόχαρτο πού αγόρασα είναι γιά νά μπορέσω νά χωρίσω τό ημερολόγιο στά δύο, τό ένα μέρος μέχρι τις δεκάξι τοϋ μηνός καί τό άλλο άπ' τις δεκαεπτά καί έπειτα, καί ύστερα νά τό δέσω ξανά σέ δυο τετράδια... . . . Επειδή έλειπα τήν ώρα τής μεσημεριανής αναπαύ­ σεως, γυρίζοντας στό σπίτι ανέβηκα στόν δεύτερο δρο­ φο άπό τις πέντε καί γιά περίπου μιάμιση ώρα. Στις έξι καί μισή, κατεβαίνοντας πήρα μαζί μου καί τό ημερολόγιο καί τό έβαλα σ' ένα συρτάρι τοϋ κομοϋ στό σαλόνι. Ή Τοσίκο έφυγε στις οχτώ μετά τό δεί­ πνο. Στις δέκα έστειλα τή δεσποινίδα Κόικε επάνω. Στις έντεκα ακούστηκε θόρυβος στόν κήπο. . .

25 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

. . .Τά μεσάνυχτα τόν ξεπροβοδίζω κι ασφαλίζω πόρτα τής κουζίνας. "Υστερα αφουγκράζομαι τό χαλητό στό δωμάτιο τοϋ άρρωστου γιά περίπου ώρα. Βεβαιώνομαι δτι κοιμάται βαθιά καί περνάω [ ΐ98 ]

τήν ρο­ μία στό

ααλόνι δπου αρχίζω τήν επιχείρηση τον δεσίματος τον ήμερολογίον. Τό χωρίζω σέ δύο τετράδια" τακτοποιώ στό σνρτάρι τοϋ κομοϋ αυτό πού φτάνει μέχρι τις δε­ κάξι και κρύβω τό άλλο άπ' τις δεκαεπτά κι έπειτα ατό ράφι τής βιβλιοθήκης στόν δεύτερο δροφο. Ή δου­ λειά αυτή μοϋ πήρε μιά ώρα. Είναι λίγο περασμένες δύο δταν επιστρέφω στό δωμάτιο τοϋ άρρωστου. Συν­ εχίζει πάντα νά κοιμάται.. . Στή μία επίσκεψη τοϋ γιατρού Κοντάμα. Καμιά Ιδιαίτερη αλλαγή. Αυτή τή στιγμή ή πίεση κυμαίνεται ανάμεσα στό 18 και τό 19. « Νά ' πέφτε ακόμη λί­ γο », κουνάει τό κεφάλι ό κύριος Κοντάμα. "Ως συνή­ θως δέν μπορεί νά κοιμηθεί καλά μές στή μέρα. . . . . .Στις έντεκα τό βράδυ ακούγεται θόρυβος στόν κήπο. . . 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . .Στις έντεκα, στόν κήπο. . . 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . . Στις έντεκα, στόν κήπο. . . 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

. . .Στή μία τό μεσημέρι

επίσκεψη τοϋ γιατρού

[ ΐ99 ]

Κο-

ντάμα. . . Αρχές τής άλλης βδομάδας καλά θά ήταν νά τόν έβλεπε άλλη μιά φορά ό καθηγητής "Αιμπα, λέει. . . . . .Στις έντεκα, στόν κήπο. . . 1η ΜΑΪΟΤ

. . .Εϊναι ή τρίτη Κυριακή άπ' τήν έναρξη τής αρρώ­ στιας. . . Ή Τοσίκο εμφανίστηκε τήν ϊδια ώρα μέ τήν προηγούμενη Κυριακή, λίγο μετά τις δύο τό απόγευμα. "Οπως τό εϊχα προβλέψει. 'Αφού αφουγκράστηκε τήν αναπνοή τοϋ πατέρα της γιά νά βεβαιωθεί δτι κοιμά­ ται, μέ παρότρυνε μέ χαμηλή φωνή : <( Γιατί δέν πάς γιά ψώνια, νά πάρεις μέ τήν ευκαιρία καί λίγο αέρα; )) Καί καθώς έγώ δίσταζα, λέγοντας (( Δέν ξέρω άν θά ήταν σωστό )), μοϋ είπε : <( Ό μπαμπάς εϊναι εντάξει, μόλις αποκοιμήθηκε. . . "Ελα λοιπόν μαμά, σήκω. Στό Σεκιντεντσό τό νερό εϊναι ζεστό άπ' τό μεσημέρι. Πή­ γαινε έπί τή ευκαιρία, μέχρις έκεϊ καί κάνε κι ένα μπά­ νιο ». Υπέθεσα πώς δλα αυτά κάτι έπρεπε νά σημαί­ νουν. ((Εντάξει λοιπόν, θά βγώ γιά μιά-δυό ώρες )), είπα καί γύρω στις τρεις έφυγα παίρνοντας μαζί μου τήν τσάντα γιά τά ψώνια. Πήγα κατευθείαν στό Σε­ κιντεντσό. Ή μαντάμ ήταν απούσα κι ό Κιμούρα μό­ νος στό δωμάτιο τοϋ κήπου. Είπε πώς ή Τοσίκο είχε τηλεφωνήσει νωρίτερα νά τόν καλέσει λέγοντας : ((Ή [ 200 ]

μαντάμ έχει πάει σήμερα στήν Ούακαγιάμα και θά λείπει μέχρις άργά τό βράδυ — επειδή τώρα πάω κι έγώ νά δώ τόν άρρωστο, θά ήταν μεγάλος κόπος νά έρθετε έδώ γιά δυό-τρείς ώρες όσο θά λείπω; Μέχρι τό βράδυ θά είμαι πίσω ». Τό μπάνιο δέν ήταν ζεστό, άντ' αύτοΰ δμως ό Κιμούρα ήταν έκεϊ. . . Ηταν ή πρώτη φορά μέσα σέ μισό μήνα πού είχαμε τήν ευ­ καιρία νά ιδωθούμε λιγάκι μέ τήν άνεση μας, ωστόσο γιά κάποιο λόγο δέν μπορούσαμε νά χαλαρώσουμε και κυριαρχούσε μιά νευρικότητα. . . Τόν άφησα στό Σε­ κιντεντσό στις πέντε και έφυγα πιεσμένη άπ' τήν ώρα — ανήσυχη μήπως ό άρρωστος έν τώ μεταξύ ξυπνή­ σει. Γύρισα στό σπίτι άφοϋ έκανα μέ τρομερή βια­ σύνη μερικά ψώνια στήν αγορά τής γειτονιάς. (( Κα­ λώς τη. Γιατί τόσο νωρίς; )), μέ προϋπάντησε ή Το­ σίκο. «"Ο μπαμπάς κοιμήθηκε εξαιρετικά σήμερα. "Ηδη είναι πάνω άπό τρεις ώρες )). Και πράγματι ροχάλιζε τρομακτικά. ((Ζήτησα άδεια άπό τή δεσποινίδα νά κάνω ένα μπάνιο )), είπε ή δεσποινίς Κόικε, μέ πρό­ σωπο λαμπερό άπ' τό ζεστό μπάνιο καί ζωηρό χρώ­ μα. "Α, έτσι λοιπόν, ή δεσποινίς Κόικε είχε πάει στά δημόσια λουτρά, σκέφτηκα, κι άθελα μου τινάχτηκα. Αισθάνθηκα πώς ή Τοσίκο ειχε βάλει σέ εφαρμογή κάποιο σχέδιο. Είναι αλήθεια δτι αφότου ό άντρας μου έπεσε στό κρεβάτι, δέν ζεστάναμε τό μπάνιο πάνω άπό δυό-τρεϊς φορές. Καί έγώ καί ή δεσποινίς Κόικε καί ή Μπάγια πηγαίνουμε μέ τή σειρά μας ή καθεμία κάθε 7

[ 201

]

τρεις μέρες στά δημόσια λουτρά γιά μπάνιο μές στή μέρα — σήμερα ακριβώς ήταν ή μέρα τής δεσποινίδας Κόικε και έτσι δέν υπήρχε τίποτε παράξενο στό ότι πήγε. Μήπως όμως ή Τοσίκο υπολογίζοντας σ' αυτό φρόντισε νά μέ διώξει άπ' τό σπίτι γιά νά μείνει μόνη μέ τόν άρρωστο; Πώς μές στήν απερισκεψία μου δέν μπόρεσα νά σκεφτώ ότι ήταν δυνατόν νά συμβεί κάτι τέτοιο; Ύπό κανονικές συνθήκες θά είχε σίγουρα υπο­ πέσει στήν αντίληψη μου (και βέβαια θά 'πρεπε επί­ σης νά ξέρω πολύ καλά πώς ή δεσποινίς Κόικε θέλει πολλή ώρα γιά τό μπάνιο της, πενήντα καί εξήντα ακόμη λεπτά), όμως έκεινο τό (( στό Σεκιντεντσό τό νερό είναι ζεστό)), πού μοϋ ειχε πει, έκανε τήν καρ­ διά μου νά σκιρτήσει καί έχασα κάθε έλεγχο τοϋ μυα­ λού μου. <( Τώρα έγινε )), είπα στον εαυτό μου, κι αφή­ νοντας τόν άρρωστο στή φροντίδα τών δύο γυναικών ανέβηκα επάνω λέγοντας <( Πάω γιά τόν μεσημεριανό μου ύπνο )). Πήγα κατευθείαν κι έβγαλα τό ημερολόγιο μου άπ' τήν κρυψώνα του στή βιβλιοθήκη. Τό εξέτασα νά σιγουρευτώ. Θά 'πρεπε νά τό είχα σφραγίσει μέ κολ­ λητική ταινία, άλλά μοϋ είχε φανεί αδιανόητο νά πά­ ρω τόσες προφυλάξεις. Δέν υπήρχαν ενδείξεις πώς κάποιος τό είχε διαβάσει όσο έλειπα. Προσπάθησα νά ηρεμήσω λέγοντας στον εαυτό μου πώς δέν ήταν παρά ό σκοτεινός δαίμονας τής υποψίας πού μ' έκα­ νε νά σκέφτομαι έτσι. Πώς ήταν δυνατόν νά ξέρει [ 202

]

κανείς δτι είχα χωρίσει τό ημερολόγιο μου στά δύο και είχα κρύψει τό τελευταίο μέρος στή βιβλιοθήκη τον δευτέρου ορόφου; Παρασύρθηκα χωρίς λόγο καί βασανίζω τόν εαυτό μου. Μ' αυτήν τή σκέψη ησύχα­ σα κατ' αρχάς καί πίστεψα πώς αυτό ήταν καί τό τέ­ λος τής ιστορίας, πλήν δμως. . . Στις οχτώ ή Τοσίκο γύρισε τελικά στό Σεκιντεντσό καί τότε άρχισα πάλι νά τρώγομαι μέ τό ίδιο πράγμα. Πήγα στήν κουζίνα κι έκανα ερωτήσεις στήν Μπόγια. Μήπως σήμερα τό απόγευμα, τήν ώρα πού έλειπα, είχε ανέβει κανείς στό γραφείο τοϋ δευτέρου ορόφου; Καί τί μοϋ λέει τελείως απροσδόκητα; «"Α, ναι, τώρα πού τό λέτε ανέβηκε ή δεσποινίς )). Στή συνέχεια μοΰ είπε πώς περίπου ένα τέταρτο μετά άπό μένα έφυγε καί ή δεσποινίς Κόικε γιά τά δημόσια λουτρά, καί λίγο μετά άπ' αυτό ακρι­ βώς ή Τοσίκο ανέβηκε στόν δεύτερο δροφο καί σέ δύοτρία λεπτά ξαναγύρισε στό δωμάτιο τοΰ άρρωστου. <( Σάν νά άρχισαν νά μιλάνε μέ τόν κύριο )), πρόσθεσε. "Οταν τής είπα δτι ό άρρωστος παρ' δλα αυτά υπο­ τίθεται δτι ροχάλιζε συνέχεια, μοΰ απάντησε: <( Τό ροχαλητό έπαψε τελείως ξαφνικά )). "Υστερα ή Τοσίκο « άφοΰ μίλησε γιά λίγο μέ τόν κύριο, ανέβηκε γιά άλλη μιά φορά στόν δεύτερο, καί πάλι αμέσως ξανα­ κατέβηκε, καί τότε επέστρεψε καί ή δεσποινίς Κόικε άπ' τά δημόσια λουτρά )). Έγώ είπα πώς παρ' δλα αυτά τήν ώρα πού γύρισα στό σπίτι τό βράδυ είχα ακούσει τόν άρρωστο νά ροχαλίζει, στό οποίο μοΰ [ 203 ]

απάντησε : «"Οσο ή κυρία ήταν έξω είχε σταματήσει, ξανάρχισε δμως λίγο πριν επιστρέψετε». Νά λοιπόν πού ό δαίμονας τής αμφιβολίας δέν μέ ειχε ύπό τήν κατοχή του τελείως αδικαιολόγητα. Κα­ ταλάβαινα πώς οί φόβοι μου δέν ήταν χωρίς υπόβαθρο, ωστόσο αισθανόμουν πώς κάτι ακόμα μοϋ διέφευγε. Αν σκεφτώ μέ τή σειρά τις κινήσεις τής Τοσίκο μές στή σημερινή μέρα, πάνω-κάτω έχουν ώς έξης : στις τρεις τό απόγευμα, βρίσκοντας ένα πρόσχημα μέ βγά­ ζει άπ' τό σπίτι. Στή συνέχεια στέλνει τή δεσποινίδα Κόικε στά λουτρά. Μετά ό άρρωστος ξυπνάει άπό μό­ νος του καί μιλάει στήν Τοσίκο ή τόν ταρακουνάει αυτή; Αυτό τό σημείο παραμένει σκοτεινό. Ψάχνει καί ξετρυπώνει τό ημερολόγιο μου, πού τό είχα βάλει στό κομό τοϋ σαλονιού, καί τό φέρνει στό προσκε­ φάλι τοϋ άρρωστου. Ό άρρωστος, επειδή αυτό τό ημε­ ρολόγιο φτάνει μέχρι τις δεκαέξι Απριλίου, δέν έχει καμιά αμφιβολία πώς κάπου θά πρέπει νά είναι κρυμ­ μένο τό μέρος άπ' τις δεκαεπτά καί έπειτα, γι αντό τής λέει δτι αυτός εκείνο τό μέρος είναι πού θέλει νά διαβάσει καί νά ψάξει νά τό βρει. Τότε ακριβώς ανεβαίνει αυτή επάνω, ψάχνει καί τό βρίσκει στή βι­ βλιοθήκη. Στή συνέχεια τό κατεβάζει καί τοϋ τό δί­ νει. Η τοϋ τό διαβάζει ή Ιδια. Κατόπιν τό πηγαίνει επάνω καί τό τοποθετεί στήν αρχική του θέση. Επι­ στρέφει ή δεσποινίς Κόικε. Ό άρρωστος προσποιείται πώς κοιμάται βαθιά. Αίγο μετά τις πέντε επιστρέφω Μ

Λ

[ 204 ]

κι έγώ. "Ετσι θά μπορούσαν νά έχουν συμβεί τά πράγ­ ματα, άπ' τήν άλλη δμως μοϋ είναι λιγάκι δύσκολο νά φανταστώ πώς στή διάρκεια τής απουσίας μου, τών δυό-τριών μόνο ωρών, μπόρεσαν νά γίνουν δλα αυ­ τά μέ τέτοια ωρολογιακή ακρίβεια. Τότε θυμήθηκα δτι τήν προηγούμενη Κυριακή (24 ' Απριλίου) είχα βγει πάλι μετά άπό παρότρυνση τής Τοσίκο. Δέν θά μπορούσε νά τά 'χε βάλει μπρος δλα ήδη άπό εκεί­ νη τήν Κυριακή; Τό πρωί τοϋ Σαββάτου στις είκοσιτρεΐς ό άρρωστος, δταν μείναμε μόνοι, άρχισε νά έκστομίζει (( ήμερο-λόγιο, ήμερο-λόγιο )), φανερώνον­ τας μον ανοιχτά τήν επιθυμία του νά τό διαβάσει. Κι έτσι ποιος μοϋ λέει έμενα πώς, δταν έλειψα στις 24 τό απόγευμα, δέν ξεστόμισε τήν ίδια κουβέντα μπροστά στήν Τοσίκο και τή δεσποινίδα Κόικε; (Καί τότε ίσως ή δεσποινίς Κόικε νά είχε πάει στά δημόσια λουτρά, ή Μπόγια δμως δέν μπορεί νά θυμηθεί μέ βεβαιότητα.) Βλέποντας ό άρρωστος πώς ή παράκλη­ ση τον δέν είχε αποτέλεσμα, στράφηκε στήν Τοσίκο. 'Οφείλω νά ομολογήσω δτι αυτό είναι πάρα πολύ πι­ θανό. Δέν θνμάμαι νά έχω σέ καμιά περίσταση μιλή­ σει στήν Τοσίκο γιά τήν ύπαρξη τοϋ ήμερολογίον μον. Μπορεί δμως κάλλιστα νά τό έμαθε άπό τόν Κιμού­ ρα ή αλλιώς νά τό υποψιάστηκε άπό διάφορες ενδεί­ ξεις. Πόσο μάλλον άν ό άρρωστος τό έκστόμισε, οπό­ τε θά τό κατάλαβε αμέσως. Ό άρρωστος λέει « κο­ μό», καί δείχνει πρός τήν κατεύθννση τοϋ σαλονιού. [ 205 ]

Ή Τοσίκο πηγαίνει στό σαλόνι, ψάχνει τά συρτάρια τοϋ κομοϋ καί βλέπει πώς τό ημερολόγιο δέν είναι πιά έκεϊ. ((Κατάλαβα)), σκέφτεται, (( σίγουρα θά εί­ ναι επάνω )), ανεβαίνει λοιπόν καί ψάχνει στό δεύτερο πάτωμα. Τέτοιο σκηνικό φαντάζομαι. 'Εν πάση περι­ πτώσει, άν είναι έτσι, κατ* αρχάς θά πρέπει νά ξέρει άπ' τήν περασμένη Κυριακή ότι τό ημερολόγιο συνε­ χίζεται καί μετά τις δεκαεπτά τοϋ μηνός. "Επειτα, σήμερα Κυριακή, ανακαλύπτει πώς τό εχω χωρίσει μέ μεγάλη προσοχή σέ δύο τετράδια καί έχω τοπο­ θετήσει τό ένα στόν δεύτερο καί τό άλλο κάτω. *Άν είναι έτσι δέν μπορώ πιά νά κάνω τίποτε. Γιά τήν ώρα αυτό πού μέ απασχολεί είναι τί νά κάνω άπό δώ καί στό εξής μέ τό ημερολόγιο, άν δε­ χτούμε ότι οί υποθέσεις μου είναι σωστές. Εφόσον αποφάσισα νά τό ξεκινήσω, δέν μοϋ κάνει καρδιά νά τό διακόψω επειδή έτυχε κάποιο εμπόδιο. Ταυτόχρονα δμως θά πρέπει δσο γίνεται νά μήν πέφτει σέ άλλα χέρια καί διαβάζεται στά κρυφά. Άπό σήμερα θά στα­ ματήσω νά γράφω επάνω κατά τήν ώρα τής μεσημε­ ριανής αναπαύσεως. Θά περιμένω άργά τή νύχτα, άφοϋ κοιμηθούν ό άρρωστος καί ή δεσποινίς Κόικε, καί ύστε­ ρα θά τό κρύβω σέ κάποιο σίγουρο μέρος. . . 9 ΙΟΥΝΙΟΥ

. . ."Εχω παραμελήσει

αυτό

τό ημερολόγιο πάρα πολύ

[ 2θ6 ]

καιρό. Ή τελευταία φορά ήταν ή πρώτη Μαΐου, ή προηγούμενη δηλαδή τής ημέρας κατά τήν οποία ό άρρωστος υπέστη ένα δεύτερο επεισόδιο. Άπό τότε μέχρι σήμερα, γιά τριανταοχτώ ήμερες διέκοψα κάθε περαιτέρω συγγραφή. Ηταν και τό ότι ό ξαφνικός θάνατος του μ' έφερε αντιμέτωπη, γιά κάμποσο διά­ στημα, μέ λογιών λογιών οικογενειακά ζητήματα, τά όποια δέν μοϋ άφησαν κανένα χρονικό περιθώριο, επι­ πλέον όμως, λ.όγω τοϋ θανάτου του, ή προηγούμενη διάθεση —μέ άλλα λόγια, Ισως τό κίνητρο— γιά γρά­ ψιμο, προς τό παρόν τουλάχιστον, δέν υφίσταται πλέον. Οί λόγοι γιά τούς οποίους αυτό τό κίνητρο δέν υφί­ σταται πλέον δέν έχουν μεταβληθεί. Γι αυτό και Ισως άπό δώ καί στό έξης δέν θά κρατάω πιά ημερολό­ γιο. Αυτό πού μπορώ τουλάχιστον νά πώ μέ βεβαιό­ τητα είναι ότι ακόμη καί μέχρις αυτή τή στιγμή δέν έχω αποφασίσει γιά τό άν θά τό ξαναρχίσω. Είμαι εντούτοις τής γνώμης ότι ένα ημερολόγιο πού αδια­ λείπτως κράτησα άπό τήν πρώτη Ιανουαρίου εφέτος καί γιά εκατόν είκοσιμία μέρες, δέν αξίζει νά τελειώ­ σει μ' έναν τόσο απότομο τρόπο, άλλά δικαιούται νά έχει κάποιου είδους κατάληξη. Νομίζω πώς αυτό εί­ ναι απαραίτητο, καί γιά λόγους τυπικούς όσον άφορα τό ημερολόγιο, άλλά καί διότι δέν θά ήταν μάταιο νά κοιτάξω γιά ακόμη μιά φορά προς τά πίσω καί νά ανατρέξω μέ τή μνήμη μον στις φάσεις τών συγκρού­ σεων ανάμεσα στό μακαρίτη καί σέ μένα στό πεδίο Τ

[ 207 ]

τής σεξουαλικής μας ζωής. "Αν θελήσει νά συγκρί­ νει κάνεις λεπτομερειακά τό ημερολόγιο πού άφησε ό εκλιπών, Ιδιαίτερα τό μέρος μετά τήν πρώτη Ιανου­ αρίου, μέ τό δικό μου, θά αντιληφθεί εύκολα τά ίχνη αυτών τών συγκρούσεων, επειδή δμως υπάρχουν αρκετά πράγματα πού δσο ζούσε ό μακαρίτης δίστα­ ζα νά τά μεταφέρω σέ λέξεις, θέλω νά προσθέσω με­ ρικά άπ' αυτά στό τέλος ετούτου τοϋ ημερολογίου, σάν συμπλήρωμα αυτών πού είχα γράψει στό παρελθόν. "Οπως είπα μόλις τώρα, ό θάνατος τοϋ άντρα μου συνέβη ξαφνικά. Γιά λόγους πού θά αναφέρω πιο κά­ τω, δέν έχω γνώση τοϋ ακριβούς χρόνου" ό θάνατος θά πρέπει νά επήλθε κάποια στιγμή γύρω στις τρεις τό πρωί τής δευτέρας Μαΐου — ή έτσι τουλάχιστον νομίζω. Εκείνη τή στιγμή ή νοσοκόμα, ή δεσποινίς Κόικε, κοιμόταν στό επάνω πάτωμα, ή Τοσίκο είχε επιστρέψει στό Σεκιντεντσό καί καθόμουν μόνη νά προσέχω τόν άρρωστο. Κι έγώ δμως, βλέποντας πώς γύρω στις δύο εκείνος είχε αρχίσει νά ροχαλίζει βαθιά δπως συνήθως, βγήκα νυχοπατώντας άπ' τό δωμάτιο, καί πήγα στό σαλόνι νά καταγράψω τά συμβάντα πού έλαβαν χώρα άπ' τό βράδυ τής τριακοστής Απριλίου έως τήν πρώτη Μαΐου. Μέχρι τότε, εκμεταλλευόμενη τήν ώρα τοϋ μεσημεριανού ύπνου, κατέγραφα τά κα­ θημερινά γεγονότα πού είχαν λάβει χώρα μεταξύ τών δύο απογευμάτων, κρυφά στόν δεύτερο δροφο, άπό τήν ήμερα τής αρρώστιας τοϋ συζύγου μου καί μέχρι [ 2θ8 ]

τις τριάντα Απριλίου" τήν Κυριακή τής πρώτης Μαΐου δμως, ή τύχη το έφερε νά αντιληφθώ δτι τό δεύτερο τετράδιο τοϋ ημερολογίου πού κρατούσα μυστικό είχε διαβαστεί άπ' τόν άρρωστο άντρα μου καί τήν Το­ σίκο, έτσι τήν ϊδια εκείνη ήμερα αποφάσισα νά στα­ ματήσω νά γράφω στό επάνω πάτωμα τή συνηθισμένη μου ώρα καί διάλεξα τις ώρες τοϋ βαθιού βραδινού ύπνου ώς πιο κατάλληλες νά παίρνω τό πινέλο μου. Πήρα επιπροσθέτως τήν απόφαση νά αλλάξω τήν κρυ­ ψώνα τοϋ ημερολογίου. (Βασάνισα τό μυαλό μου, μή μπορώντας δμως νά σκεφτώ αμέσως ένα καινούργιο μέρος, τό έβαλα προσωρινά στήν παλιά κρυψώνα καί κατέβηκα κάτω.) Στή συνέχεια, εκείνο τό ϊδιο βράδυ, περίμενα νά φύγουν ή Τοσίκο καί ή Μπάγια καί, λίγο πριν πάει ή δεσποινίς Κόικε γιά ύπνο, ανέβηκα νά τό πάρω, τό 'κρυψα μές στό κιμονό μου καί ξανακατέ­ βηκα. Αμέσως μετά ανέβηκε ή δεσποινίς Κόικε. Ανη­ συχούσα ακόμη τότε γιατί δέν είχα σκεφτεί κάποια καλή κρυψώνα. Είχα βέβαια μπροστά μου ολόκληρη τή νύχτα νά σκεφτώ κάτι (στή χειρότερη περίπτωση υπολόγισα πώς θά μπορούσα νά μετατοπίσω μιά σα­ νίδα άπ τό επάνω μέρος τοϋ ντουλαπιού στό σαλόνι καί νά τό παραχώσω έκεϊ μέσα). Αίγο, λοιπόν, μετά τις δύο τό πρωί τής δευτέρας Μαΐου, πέρασα στό σα­ λόνι, έβγαλα τό τετράδιο άπ τό κιμονό καί άρχισα νά καταγράφω τά γεγονότα άπ τό βράδυ τής τριακοστής "Απριλίου καί μετά, δταν έξαφνα συνειδητοποίησα δτι 3

3

3

3

[ 209 ]

τό ροχαλητό τοϋ άρρωστου πού μόλις πριν άπό λίγο ακουγόταν, άπό κάποια στιγμή και ύστερα ειχε στα­ ματήσει" κι άπό πόση ώρα άραγε; Τό σαλόνι χωρίζε­ ται μέ τό δωμάτιο τοϋ άρρωστου άπό έναν πολύ λεπτό τοίχο, έγώ όμως απορροφημένη άπό αυτά πού έγρα­ φα μέχρις εκείνη τή στιγμή συνέχιζα ανύποπτη. Τό κατάλαβα μόλις είχα άποσώσει τή φράση (("Από σή­ μερα Θά σταματήσω νά γράφω επάνω κατά τήν ώρα τής μεσημεριανής αναπαύσεως. Θά περιμένω άργά τή νύχτα άφοϋ κοιμηθούν ό άρρωστος καί ή δεσποινίς Κόικε καί θά τό κρύβω σέ κάποιο σίγουρο μέρος. . . )) "Αφησα κάτω τό πινέλο καί αφουγκράστηκα γιά λίγο τό διπλανό δωμάτιο. "Επειδή όμως πλέον δέν ακουγό­ ταν τίποτε, άφησα τό ημερολόγιο μου ατελείωτο πάνω στό τραπέζι καί σηκώθηκα νά πάω νά κοιτάξω στό δωμάτιο τοϋ άρρωστου. Ηταν ξαπλωμένος ανάσκελα, γαλήνιος — τό πρόσωπο του γυρισμένο εντελώς μπρο­ στά κοίταζε τό ταβάνι. "Εμοιαζε νά κοιμάται. (Άπό τήν ήμερα τής αρρώστιας τοϋ είχα βγάλει τά γυαλιά καί έκτοτε δέν τά είχε φορέσει ούτε μία φορά. Γε­ νικά κοιμόταν πάντα ανάσκελα καί γι αυτό εκείνο τό ((πρόσωπο χωρίς γυαλιά)) ήταν πιά ένα συνηθισμένο θέαμα.) Είπα έμοιαζε νά κοιμάται, γιατί στό δωμά­ τιο τό πορτατίφ ήταν σκεπασμένο μ' ένα ύφασμα καί τό φώς δέν έπεφτε κατευθείαν πάνω στον άρρωστο, ό όποιος κοιμόταν μέ τό πρόσωπο στή σκιά, κι έτσι μοϋ ήταν δύσκολο νά τόν δώ αμέσως καθαρά. Κάθισα Ύ

[

2ΙΟ

]

σέ μιά καρέκλα νά πάρω μιά ανάσα και κάρφωσα τή ματιά μου στόν άρρωστο πού βρισκόταν στό μισοσκό­ ταδο. Επειδή δμως αισθάνθηκα κάτι υπερβολικά γα­ λήνιο και παράδοξο επάνω του, σήκωσα τό ύφασμα άπ' τό πορτατίφ και εξέθεσα τό πρόσωπο του κατευ­ θείαν στό γυμνό φώς. Είδα λοιπόν τά μάτια του, μι­ σόκλειστα, καί τό βλέμμα του καρφωμένο πλάγια σ' ένα σημείο στό ταβάνι πάνω άπ' τήν άκρη τοϋ κρεβατιού σέ μιά ήρεμη ακινησία. ((Πέθανε)), σκέφτηκα καί πήγα στό πλάι του. "Αγγιξα τό χέρι του καί ήταν ψυχρό. Τό ρολόι στό προσκεφάλι του έδειχνε τρεις καί επτά λεπτά. Νά γιατί αυτό πού μπορώ μονάχα νά πώ γιά τήν ώρα τοϋ θανάτου είναι δτι επήλθε κάπου μεταξύ δύο καί κάτι καί τρεις καί επτά λεπτά τό πρωί τής δευτέρας Μαίου. Θά μπορούσε κανείς νά υποθέσει δτι έσβησε μές στόν ύπνο του, χωρίς νά υπο­ φέρει. 'Εγώ, σάν κάποιος δειλός πού παραλυμένος άπό τό φόβο κοιτάζει τόν πυθμένα μιάς αβύσσου, γιά κάμ­ ποσα λεπτά δέν ξεκόλλησα τά μάτια μου, ξέπνοη, άπό εκείνο τό (( πρόσωπο χωρίς γυαλιά )): — καί εκείνες τις στιγμές επέστρεψε στή μνήμη μου ολοζώντανη ή νύχτα τοϋ ταξιδιού μας τοϋ μέλιτος. "Εσπευσα νά ξα­ ναβάλω τό ύφασμα πάνω στό πορτατίφ. Ό καθηγητής "Αιμπα καί ό γιατρός Κοντάμα δή­ λωσαν καί οί δύο τήν επομένη δτι δέν είχαν προβλέψει δτι ό ασθενής θά έπλήγετο τόσο σύντομα άπό ένα δεύτερο επεισόδιο εγκεφαλικής αιμορραγίας. Παλαιο­ ί

211

]

χέρα, μέχρι και πριν από δέκα χρόνια, ό κανόνας ήταν τό δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο νά επέρχεται δύοτρία χρόνια μετά τό πρώτο, διαφορετικά ύστερα άπό επτά ή και οκτώ ακόμα χρόνια, οπότε ώς έπι τό πλεί­ στον ήταν μοιραίο, στις μέρες μας όμως, χάρις στήν πρόοδο τής ιατρικής, τά χρονικά περιθώρια είναι ακό­ μη μεγαλύτερα. Υπάρχουν άνθρωποι οί όποιοι τό πα­ θαίνουν μιά φορά και ύστερα δέν τό ξαναπαθαίνουν, άλλοι τών οποίων ή υγεία αποκαθίσταται ακόμη καί μετά άπό μιά δεύτερη φορά, καί άλλοι οί όποιοι επι­ ζούν καί τελειώνουν κανονικά τις μέρες τους μετά άπό ένα τρίτο ή καί τέταρτο επεισόδιο. Υπάρχουν πάμπολ­ λα παραδείγματα. « Ό σύζυγος σας, μολονότι άνθρω­ πος μέ πανεπιστημιακή παιδεία, επέδειξε αδιαφορία ό­ σον άφορα τήν υγεία τον καί είχε τήν τάση νά μή λαμ­ βάνει υπόψη τις υποδείξεις τών Ιατρών. "Ως έκ τούτον κανείς δέν απέκλειε τόν κίνδννο υποτροπής, όμως δέν πιστεύαμε ότι θά σννέβαινε τόσο γρήγορα. Ακόμη δέν ήταν ούτε εξήντα ετών καί είχαμε τήν πεποίθηση ότι άφ' ής στιγμής βαθμιαία ανακτούσε τήν υγεία του, θά επέστρεφε και θά παρέμενε ενεργός γιά πολλά χρό­ νια, Ισως γιά δέκα ακόμη χρόνια καί πιό πολύ άν όλα πήγαιναν καλά. Γι αυτό καί έξεπλάγημεν όλοι άπό μιά τέτοιου είδους κατάληξη )). Αυτά μοϋ είπαν ό κα­ θηγητής καί ό γιατρός Κοντάμα. Τώρα άν πράγματι τό πίστευαν, αυτό είναι κάτι πού δέν υπάρχει τρόπος νά τό μάθω, μιάς όμως καί κανείς γιατρός, όσο πε­ ι

212

]

ρΐώνυμος καί νά 'ναι, δέν μπορεί νά προβλέψει τή διάρκιια τής ζωής ενός άνθρωπου, τό δτι τό πίστευαν καί ο\, δυο μπορεί νά μήν είχε τίποτε περίεργο" ωστόσο, γιά νά είμαι ειλικρινής, αυτό πού έγώ προέβλεπα νά συμβεί σέ γενικές γραμμές, συνέβη καί μάλιστα τήν προβλεπόμενη χρονική στιγμή, έτσι ώστε νά μήν αίσθανθώ καμιά ιδιαίτερη έκπληξη. Είναι πολύ φυσικό νά πέσει κανείς έξω στις προβλέψεις του καί αυτό ιΐναι καί τό πλέον σύνηθες τις περισσότερες φορές, ωστόσο στήν περίπτωση τοϋ συζύγου μου οί πρόβλε­ ψης μου επαληθεύθηκαν κατά γράμμα. Καί πιστεύω πώς τό ίδιο Ισχύει καί γιά τήν κόρη μου τήν Τοσίκο. Σ' αυτό τό σημείο θά ήθελα νά διαβάσω γιά άλλη μιά φορά τό ημερολόγιο τοϋ άντρα μου καί τό δικό μου καί μέσα άπό τήν αντιπαράθεση τους καί τό φώς πού θά ρίξω νά Ιχνηλατήσω τώρα πιά χωρίς περι­ στροφές τις περιστάσεις πού οδήγησαν εμένα καί τόν άντρα μου έκεϊ πού μάς οδήγησαν, δλα αυτά πού μάς έκαναν νά καταλήξουμε νά πούμε τό τελευταίο αντίο μ" έναν τέτοιο τρόπο. Ό άντρας μου κατά τά φαινόμενα κρατούσε ημε­ ρολόγιο γιά πολλές δεκαετίες, πριν ακόμη τό γάμο μας, καί γιά νά αποκτήσω μιά πιο καίρια κατανόη­ ση τής σχέσης του μαζί μου, ή καλύτερη μέθοδος θά ήταν ίσως νά καθόμουν νά τό διάβαζα, αρχίζον­ τας άπό τις πιο παλιές ημερομηνίες. Δέν έχω δμως τή δυνατότητα γιά νά αναλάβω ένα τόσο μεγάλο έρ[ 213 ]

γο. Ξέρω πώς στό γραφείο τον επάνω όρόφον, σέ κάποιο ράφι τής βιβλιοθήκης, πού χρειάζεται σκάλα γιά νά τό φτάσεις, ύπάρχονν δεκάδες τετράδια ημε­ ρολογίου τον άντρα μον, σέ σωρούς σκεπασμένονς άπό σκόνη, δέν έχω δμως τό κονράγιο νά τά βάλω μ' ένα τόσο κολοσσιαίο αρχείο. "Οπως τό ειπε κι ό ϊδιος ό μακαρίτης, μέχρι πέρνσι είχε μέ επιμέλεια αποφύγει νά θίξει τό θέμα τών σχέσεων μας ώς παντρεμένον ζενγαριοϋ στό ημερολόγιο τον. "Αρχισε χωρίς ενδοια­ σμούς νά γράφει γι αυτό —ή θά 'πρεπε μάλλον νά πώ ότι έγραφε πιά μέ μοναδικό τον σχεδόν σκοπό νά μι­ λήσει γι αυτό— άπό τήν πρώτη Ιανουαρίου τοϋ φε­ τινού χρόνου. Ταυτόχρονα άρχισα κι έγώ νά κρατάω ημερολόγιο άπ' τό Γενάρη σάν ένα είδος διαξιφισμού μαζί του. Αρχικά άρκεΐ νομίζω νά αντιπαραθέσω αυτά πού λέμε ό καθένας μέ τή σειρά του, συμπληρώνοντας τά σημεία όπου ύπάρχονν κενά, μήπως κι έτσι μπορέσω λιγάκι νά καταλάβω μέ ποιους τρόπονς αγαπηθήκα­ με έμεις οί δύο, πώς δοθήκαμε ολοκληρωτικά ό ένας στον άλλον, πώς κοροϊδέψαμε ό ένας τόν άλλον, πώς ρίξαμε ό ένας τόν άλλον στή λάσπη, μέ αποτέλε­ σμα νά φτάσονμε στό τέλος ό ένας άπ' τούς δνό μας νά καταστραφεί. Νομίζω πώς δέν χρειάζεται νά ανα­ τρέξω πιό πίσω στό ημερολόγιο

τον. Τήν ήμερα τής

Πρωτοχρονιάς γράφει σχετικά μέ μένα : <( Άπό τή φύ­ ση της είναι εσωστρεφής καί αρέσκεται στή μνστικότη[ 214 ]

τα. Προσποιείται δτι αγνοεί ακόμη και πράγματα πού γνωρίζει, και συνήθως αυτό πού έχει στήν καρδιά δέν φτάνει ώς τά χείλη )). "Ετσι μέ περιγράφει και σίγου­ ρα είναι κάτι στό οποίο δέν θά μπορούσα νά αντιπαρα­ θέσω τίποτα. Σέ γενικές γραμμές ήταν ένας άνθρωπος πολύ πιο τίμιος άπό μένα, κατ' άκολουθίαν δέν μπορώ νά μήν παραδεχτώ δτι οί ανακρίβειες στήν καταγραφή τών γεγονότων είναι ελάχιστες" μολαταύτα

δέν απου­

σιάζουν εντελώς κάποια ψέματα. Γιά παράδειγμα γρά­ φει: « Δέν υπάρχει αμφιβολία δτι ή γυναίκα μου γνω­ ρίζει πώς αυτό έδώ τό ημερολόγιο βρίσκεται σέ κά­ ποιο άπ' τά συρτάρια τής βιβλιοθήκης )). Κι ύστερα πάλι: « Μοϋ φαίνεται βέβαια αδύνατον νά διαβάζει στά κρυφά τό ημερολόγιο τοϋ συζύγου της, έχω δμως λό­ γους νά πιστεύω δτι αυτό μπορεί νά μήν είναι καί έτσι ». Συνεχίζει δμως λέγοντας δτι (( άπό φέτος απο­ φάσισα νά μή φοβάμαι πιά τέτοια πράγματα )), καί στή συνέχεια εξομολογείται: (("Ισως μυστικά μέσα μου νά διαισθανόμουν ή ακόμη καί νά ήλπιζα πώς τό διά­ βαζε )). . . Είχα μαντέψει άπό καιρό πώς αυτή ήταν ή πραγματική του πρόθεση. Τό πρωί τής τετάρτης Ιανουαρίου άφησε επίτηδες νά τοϋ πέσει τό κλειδί τοϋ συρταριοϋ μπροστά στό νάρκισσο τής βιβλιοθήκης του, κι αυτό ήταν μιά απόδειξη δτι ήθελε οπωσδήποτε νά διαβάσω τό ημερολόγιο του. Τέχνασμα στό οποίο δέν ήταν ανάγκη νά καταφύγει γιατί πρέπει νά ομο­ λογήσω τώρα δτι τό διάβαζα κρυφά άπό καιρό. "Ολα [ 215 ]

πού έγραφα στίς τέσσερις Ιανουαρίου, δτι <( έγώ δέν πρόκειται μέ κανέναν τρόπο νά τό διαβάσω )>, ή « δέν θέλω νά διεισδύσω στήν ψυχολογία τοϋ συζύγου μου, ξεπερνώντας τά δρια πού μέχρι τώρα ή ϊδια είχα καθορίσει. Δέν μοϋ αρέσει νά δείχνω στους ανθρώπους τί γίνεται μές στήν καρδιά μου και γιά τόν ϊδιο λόγο δέν θέλω νά χώνω τή μύτη μου στά τρίσβαθα τής ψυχής τών άλλων )), άν θέλω πιά νά είμαι ειλικρινής πρέπει νά παραδεχτώ δτι ήταν ψέματα. Άπό τήν επομένη κιόλας τοϋ γάμου μου απέκτησα τή συνήθεια νά δια­ βάζω ποϋ και ποϋ τό ημερολόγιο του : (( Γνώριζα ήδη άπό παλιά δτι τό κλειδώνει στό συρτάρι τοϋ γραφείου του, καθώς κι δτι κρύβει τό κλειδί άλλοτε ανάμεσα στά βιβλία στό ράφι, κι άλλοτε κάτω άπ' τό χαλι στό πάτωμα )). "Ομως σίγουρα αυτό πού πρόσθεσα, δτι (( δέν τό άνοιξα ποτέ νά δώ τί γράφει μέσα », δέν ήταν αλήθεια. Μέχρις εκείνη τή στιγμή δμως δέν είχε ποτέ του ασχοληθεί μέ ζητήματα συνδεδεμένα μέ τήν ιδιωτική μας ζωή ώς ζευγαριού, και ώς έπι τό πλεί­ στον πραγματευόταν απολύτως αδιάφορα γιά μένα ακα­ δημαϊκά θέματα, πού σπάνια συνέβαινε νά μοϋ τρα­ βήξουν τήν προσοχή. Φορές φορές γύριζα μόνο στήν τύχη τις σελίδες, κι αυτή ή λαθραία ανάγνωση τών πραγμάτων τοϋ άντρα μου μοϋ 'δινε άπό μόνη της κάποια αίσθηση ικανοποίησης, τίποτε δμως παραπάνω. Εντούτοις, δταν εκείνος έγραψε φέτος τήν πρώτη τοϋ Γενάρη ((Αποφάσισα νά μή φοβάμαι πιά )), έγώ αυτά

[ 2ΐ6 ]

δπως ήταν ευνόητο αισθάνθηκα ενδιαφέρον γιά τό τί επρόκειτο νά επακολουθήσει. Πολύ σύντομα, ήδη στις δύο Ιανουαρίου τό απόγευμα, τήν ώρα πού αυτός ειχε πάει τόν περίπατο του, διαπίστωσα δτι ό τρόπος πού έγραφε είχε εφέτος αλλάξει. Έάν αποσιώπησα τό γε­ γονός ότι τό διαβάζω κρυφά άπό τόν άντρα μου, δέν είναι μόνο γιατί άπό τή φύση μου αρέσκομαι νά « προ­ σποιούμαι δτι αγνοώ ακόμη καί πράγματα πού γνω­ ρίζω )>, άλλά γιατί μάντεψα πώς κατά κάποιο τρόπο αυτό ήταν ένα είδος διαταγής πού μοϋ 'δινε εκείνος, ότι ήθελε δηλαδή νά διαβάζω κρυφά τό ημερολόγιο του, ένώ δμως τό διάβαζα ότι θά 'πρεπε νά προσποιού­ μαι πώς δέν τό διαβάζω. "Οταν μέ αποκαλεί ((Ίκούκο, αγαπημένη μου γυ­ ναίκα ...)), ή λέει (( Πάνω άπ' δλα θέλω νά πώ δτι τήν αγαπώ άπ' τά βάθη τής καρδιάς μου — τό 'χω ξαναγράψει αυτό κάμποσες φορές καί παλιότερα, δέν λέω ψέματα, καί είμαι σίγουρος πώς κι αυτή τό ξέρει πολύ καλά )), νομίζω ότι είναι σίγουρα αλήθεια. Δέν έχω Ιχνος αμφιβολίας πάνω σ' αυτό τό ζήτημα, θά 'θελα όμως νά μοϋ αναγνωριστεί ότι κι έγώ, στήν άρχή, αισθάνθηκα γι αυτόν τόν ίδιο παθιασμένο έρω­ τα. Αυτό δέν σημαίνει ότι (( ή ανατριχίλα πού ένιωσα τή νύχτα τοϋ γαμήλιου ταξιδιού μας, σ' εκείνο τό μα­ κρινό παρελθόν, όταν μπήκα στό κρεβάτι κι εκείνος έβγαλε τά μυωπικά γυαλιά άπ' τό πρόσωπο του )), ή τό ότι (( τώρα πού τό σκέφτομαι μοϋ έλαχε μάλλον [ 217 ]

ένας άνθρωπος εντελώς αταίριαστος σέ ιδιοσυγκρασία μαζί μου )), δέν είναι αλήθεια. Καί είναι επίσης αλή­ θεια δτι ενίοτε (( και μόνο πού γυρίζω και τόν βλέπω, χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο, μοϋ έρχεται ναυτία )), ωστόσο αυτό δέν σημαίνει πάλι πώς δέν τόν αγαπούσα. Έγώ πού είμαι « γόνος παλιάς παραδοσιακής οικογέ­ νειας τοϋ Κυότο, μεγαλωμένη μέσα σέ μιά ατμόσφαι­ ρα φεουδαρχική », καί (( παντρεύτηκα υπακούοντας τις προσταγές τών γονιών μου καί μπήκα χωρίς ή ϊδια νά τό διαλέξω σ' αυτήν τήν οικογένεια)), έχοντας οδη­ γηθεί (( νά πιστεύω πώς αυτό τό πράγμα είναι ό γά­ μος )), εΐτε μοϋ άρεσε εϊτε δ χι δέν είχα άλλη εκλογή άπό τό νά τόν αγαπώ. Καί έτσι, έγώ πού (( έχω ακόμη καί σήμερα περί πολλού τις παρωχημένες ιδέες μου περί ηθικής καί επιπλέον σέ ορισμένες περιπτώσεις αρέσκομαι νά καυχιέμαι γι αυτό)), κάθε φορά πού μέ κυρίευε ή αηδία, ή ιδέα δτι μπορούσα νά τρέφω τέ­ τοιου είδους συναισθήματα μ' έκανε νά νιώθω πώς ήμουν μιά άθλια γυναίκα ανάξια συγγνώμης απέναντι στό πρόσωπο τοϋ συζύγου καί τών συγχωρεμένων μου γονιών. Κι δσο μέ κατείχαν τέτοια συναισθήματα τόσο πιο πολύ πίεζα τόν εαυτό μου νά αντισταθώ καί νά τόν αγαπήσω" πράγμα πού στό τέλος τό κατάφερνα. "Αν μέ ρωτήσει κανείς πώς, θά έλεγα δτι επειδή άπό φυσικού μου είμαι πολύ αισθησιακή γυναίκα, δ,τι καί νά 'κανα δέν μπορούσα νά ζήσω διαφορετικά. Έάν έτρεφα τότε κάποιο αίσθημα δυσαρέσκειας πρός τό [ 2ΐ8 ]

σύζνγό μον, είναι γιατί δέν έδινε επαρκή ικανοποίηση στίς πληθωρικές μον απαιτήσεις, άντι δμως νά τά βάλω μέ τή μετριότατη φυσική τον απόδοση, ντρεπόμονν αντίθετα φοβερά γιά τόν δικό μον υπερβολικό αισθησιασμό. Θρηνούσα τήν παρακμή τής φυσικής τον ρώμης, άντι όμως υστέρα άπό αντό νά μειώνεται τό πάθος μον, θεριεύε πιό πολύ. "Οπως και νά 'χει τό πράγμα, άπ' αντόν τόν Γενάρη μ' έκανε νά δώ μέ καινούργιο μάτι τί σκεφτόταν εκεί­ νος γιά όλα αυτά. Δέν καταλαβαίνω καλά ποιό ήταν τό πραγματικό κίνητρο πού τόν έσπρωξε νά γράψει « Άπό φέτος έχω αποφασίσει νά γράφω ανοιχτά πάνω σέ κάτι πού μέχρι σήμερα δίσταζα ακόμη καί νά τό μνημονεύσω στό ημερολόγιο μον )). Η ακόμα ((Ή έπιθνμία νά γράψω γιά όλα αντά γεννήθηκε άπ' τή δνσβάσταχτη πίεση τοϋ άνικανοποίητον πόθον γιά μιά ευκαιρία, άν κάτι τέτοιο μπορεί ακόμα νά είναι νοη­ τό, μιας ανοιχτής σνζήτησης πάνω στά θέματα τής κρεβατοκάμαρας μας)). Ισχυρίζεται πώς είναι λόγω τής « υπερβολικής μον μνστικοπάθειας )), τής περίφη­ μης μον (( σεμνότητας )), τής (( υποκριτικά μετριοπα­ θούς γνναικείας μον φύσης)) καί τής ((εσκεμμένης μον προτίμησης γιά καθετί τό έκλεπτνσμένο )), πού τοϋ γεννήθηκε ή ανάγκη νά γράψει γι αυτά τά θέ­ ματα. Ηταν όμως πράγματι αυτός ό μοναδικός λό­ γος; Πιστεύω πώς θά πρέπει νά υπήρχαν πιό σπονδαϊοι λόγοι, μολονότι κατά παράδοξο τρόπο δέν μνηΆ

Τ

[ 219 ]

μονεύει ανοιχτά τίποτε σχετικό στό ημερολόγιο τον. "Ισως νά μήν καταλάβαινε κι ό ϊδιος σέ ποιες ψυχικές διαδικασίες είχε τή ρίζα της ή επών μία τον νά κρα­ τήσει ένα τέτοιον εΐδονς ημερολόγιο. "Οπως καί νά 'χει τό πράγμα, έγώ γιά πρώτη φορά έμαθα ότι « Ακόμη καί νά έψαχνε ανάμεσα σέ χιλιάδες γνναϊκες, σπά­ νια θά βρισκόταν κάποια κάτοχος ενός τέτοιον όργα­ νον )) καί επίσης πώς (("Αν μέ είχαν πονλήσει σέ ένα άπ' τά χαμαιτνπεϊα τον παρελθόντος στή Σιμαμπάρα, θά γινόμονν τό δίχως άλλο ξακονστή στά πέρατα τον κόσμον καί άπειροι πελάτες θά έβαζαν τά δννατά τονς, σννωστισμένοι γύρω μον, νά κερδίσονν τήν εύνοια μον )). Παρ' δλο πού σννεχίζει δμως λέγοντας (( Μπο­ ρεί νά 'ναι καλύτερα αυτά νά μήν τά ξέρει. Τό ν' απο­ κτήσει σννείδηση είναι ίσως, άν μή τι Άλλο, μειονέ­ κτημα γιά μένα τόν ίδιον )), πώς γίνεται καί αποφα­ σίζει νά αψηφήσει

μέ τόσο τολμηρό τρόπο αυτόν τόν

κίνδννο; Πόσο μάλλον πού (( Καί μόνη ή σκέψη αυ­ τής της τής ποιότητας αρκεί γιά νά ξνπνήσει μέσα μον τή ζήλια. Τί θά σννέβαινε άραγε έάν έκτος άπό μένα ήξερε καί κάποιος άλλος Άντρας αυτή της τήν ιδιομορφία, κάποιος πού νά γνώριζε επίσης δτι έγώ δέν ανταμείβω αρκετά αυτό τό θείο δώρο; )) "Αν αι­ σθανόταν δπως λέει αυτήν τήν ανασφάλεια, γιατί αντί νά προσπαθήσει νά τήν κρύψει μέ κάθε τρόπο μι­ λάει γι' αυτήν στό ημερολόγιο τον; Εκεί ξαφνικά σννειδητοποίησα πώς μάλλον αυτό πού προσδοκούσε [ 220 ]

ήταν νά τά διαβάσω έγώ κρυφά και νά κάνω κάτι έπειτα πού θά συδαύλιζε τή ζήλια του. Αυτή ή υπό­ θεση επιβεβαιώθηκε ανοιχτά δταν έγραψε (στις δεκα­ τρείς Ιανουαρίου) : «"Ομως δέν θά μπορούσα νά πώ δτι κάπου μέσα μου ευχαριστήθηκα μυστικά αυτήν τή ζήλια; Ή αλήθεια είναι δτι τό αίσθημα τής ζή­ λιας μοϋ προκαλεί διέγερση. Και κατ' αυτήν τήν έννοια ή ζήλια μοϋ είναι αναγκαία καί απολαυστική )). "Ολα αυτά είχαν ήδη σέ εμβρυακή μορφή αρχίσει νά διαφαίνονται στό ημερολόγιο τής πρώτης Ιανουα­ ρίου. . . 10 ΙΟΤΝΙΟΤ

. . . Στις οκτώ τοϋ Γενάρη έγραψα : « Άπό τή μιά τρέφω μιά έντονη απέχθεια γιά τόν άντρα μου, τήν ίδια στιγμή δμως εξίσου έντονα τόν αγαπώ. Είναι αλήθεια πώς δέν ταιριάζουμε ερωτικά. . . )) "Υστερα συνέχισα ώς εξής : « Αυτό δμως δέν σημαίνει καθόλου πώς θά 'θελα ν' αγαπήσω κάποιον άλλο άντρα. Είμαι άπό γεννησιμιοϋ μου εμποτισμένη άπ' τις παλιές ιδέες περί αρετής, καί δέν θά μπορούσα νά πάω ενάντια στις επιθυμίες του. .. *Αν καί δέν ξέρω διόλου τί νά κάνω μέ τις εμμονές καί τά ανώμαλα χάδια του, ή παθια­ σμένη αγάπη του γιά μένα είναι τόσο φανερή ώστε νομίζω πώς είναι ανεπίτρεπτο νά μήν τοϋ τήν άντα[ 221

]

ποδίδω )). Πώς αφέθηκα νά παρασυρθώ καί νά μιλήσω έστω και γιά μιά στιγμή άσχημα γιά τό σύζνγό μου, έγώ πού μεγάλωσα

μέ αυστηρά

κομφουκιανή

αγωγή

άπ' τούς συγχωρεμένονς μου τούς γονείς; Φταίει μάλ­ λον ότι πέρασα είκοσι χρόνια αλυσοδεμένη άπό παλιές ηθικές αντιλήψεις πού μέ έκαναν νά καταπιέζω τά αι­ σθήματα δυσαρέσκειας πού έτρεφα προς τό σύζυγο μου, ό κυριότερος λόγος δμως ήταν δτι μέ τά πολλά είχα αρχίσει έστω και αμυδρά νά κατανοώ πώς γιά νά τόν κάνω ευτυχισμένο έπρεπε νά τόν χειριστώ μέ τρόπους πού θά τόν έκαναν νά ζηλέψει, και επιπλέον δτι αυτό ήταν σύμφωνο μέ τό πώς όφειλε νά είναι μία ((ενάρετη σύζυγος)). Σ' αυτό τό πνεύμα κινού­ μενη, μολονότι είπα πώς «τρέφω μιά έντονη απέ­ χθεια γιά τόν άντρα μου )) και ότι (( δέν ταιριάζουμε ερωτικά)), έσπευσα αμέσως νά χαμηλώσω τόν τόνο μου λέγοντας πώς <( δέν θά "θελα νά αγαπήσω κάποιον άλλον άντρα » καί ότι ((δέν θά μπορούσα νά πάω ενάν­ τια στις επιθυμίες του)). "Ισως άπό κείνη κιόλας τήν εποχή νά ύπέβοσκε μέσα μου ό έρωτας γιά τόν Κι­ μούρα, χωρίς νά τό έχω συνειδητοποιήσει. Είχα αφή­ σει νά γλιστρήσουν αυτές οι λέξεις φοβισμένα καί μέ πλάγιο τρόπο, προσπαθώντας μέ μισή καρδιά νά σνδαυλίσω τή ζήλια τοϋ άντρα μου κι οδηγώντας ταυ­ τόχρονα στά άκρα τά όρια τής δικής μον αρετής. "Ομως όταν στις δεκατρείς τοϋ μηνός διάβασα τί είχε γράψει αυτός, ότι δηλαδή <( χάρη στή ζήλια τον [ 222

]

γιά τόν Κιμούρα κατάφερε νά Ικανοποιήσει τή γυναίκα του » και πώς <( Θέλει νά καταλάβω δτι, βάζοντας τά δυνατά μου νά τόν ερεθίζω μ' αυτόν τόν τρόπο, δου­ λεύω γιά τή δική μου ευτυχία )), και ακόμα, <( Θέλω νά μέ κάνει νά ζηλέψω μέχρι παραφροσύνης. Ας φτά­ σει καί σέ ακραία σημεία. Μάλιστα δσο πιο ακραία τόσο τό καλύτερο. Μέχρι τοϋ σημείου ν' αρχίσει νά μοϋ βάζει σοβαρά τήν υποψία δτι μπορεί καί νά 'χει ξεπεράσει τά δρια. Μέχρις έκεϊ εύχομαι νά φτάσει)), έκανα ξαφνικά στροφή κι άφησα τόν Κιμούρα ν' αρχί­ σει νά μπαίνει στις σκέψεις μου. "Οταν ό άντρας μου στις έπτά τοϋ μηνός έγραφε « Ή γυναίκα μου μπο­ ρεί νά μήν έχει ακόμα συνείδηση τοϋ πράγματος, καί ίσως ή πρόθεση της νά είναι ή επίβλεψη τών δύο νέων, χωρίς στήν πραγματικότητα νά φαντάζεται δτι είναι ή ϊδια ερωτευμένη μέ τόν Κιμούρα )), είχα μάλλον σκεφτεί δτι ήταν αηδιαστικό έκ μέρους του καί πώς δσο κι άν μέ εξωθούσε δέν θά μπορούσα ποτέ νά έκτροχιαστώ μέχρις αυτού τοϋ σημείου, δταν δμως έφτα­ σε νά πει (( μάλιστα δσο πιο ακραία τόσο τό καλύ­ τερο )), συνέβη μέσα μου ξαφνικά μιά αλλαγή. Δέν ήξερα άν ό άντρας μου μέ υποκινούσε έχοντας αντι­ ληφθεί, πριν ακόμη κι έγώ ή ϊδια τό καταλάβω, δτι ό Κιμούρα μοϋ αρέσει, ή άν ήθελε, λέγοντας το, νά γεννήσει κάτι μέσα μου έκ τοϋ μηδενός. ' Ακόμη κι άφοϋ συνειδητοποίησα πώς κάποια περιέργεια μέ έσπρωχνε πρός τόν Κιμούρα, κορόιδευα γιά κάμποσο διάστημα Λ

[ 223 ]

τόν εαυτό μον δτι δλα αυτά γίνονταν γιά χάρη τοϋ άντρα μον, ((μέ μισή καρδιά )) και (( πιέζοντας τόν έαντό μον ». Χρησιμοποίησα μόλις τή λέξη περιέρ­ γεια γιατί εκείνη τήν εποχή έπεισα τόν έαντό μον πώς έπρεπε νά δείξω κάποιο μικρό ενδιαφέρον γιά άλλονς άντρες έκτος άπ' τό σύζνγό μον, μέ τό σκοπό νά τοϋ δώσω ευχαρίστηση. "Αν μοϋ 'λεγαν νά περι­ γράψω τήν ψυχολογική μου κατάσταση τής 28ης Ίανοναρίον, δταν γιά πρώτη φορά έχασα τις αισθήσεις μου, τί θά έλεγα; Πώς αντό πού αισθανόμονν γιά τόν Κιμούρα ήταν προς χάριν τοϋ σνζύγον μον ή κάτι ολότελα δικό μον; Άπό εκείνη τή νύχτα άρχισα νά συγχέω τά σύνορα ανάμεσα σ' αυτά τά δύο πράγματα, κι εκείνο πού ήθελα ήταν κυρίως νά πνίξω μέσα μου αυτόν τόν πόνο. Εκείνο τό βράδυ έπεσα σ' έναν ύπνο πού κράτησε δλη τήν 29η καί μέχρι τό πρωί τής 30ής τοϋ μηνός. Γιά εκείνες τις δύο μέρες ό άντρας μου έγραψε: «"Εχω τήν υποψία δτι μπορεί στήν πραγ­ ματικότητα νά προσποιόταν ότι κοιμάται, πράγμα πού θά ήταν συνεπές μέ τήν ψυχοσύνθεση της )>. Δέν είναι αλήθεια δτι προσποιόμουν, οπωσδήποτε όμως δέν θά μπορούσα νά πώ δτι είχα χάσει τελείως τις αισθή­ σεις μου. "Η κατάσταση μεταξύ ύπνου καί πραγμα­ τικότητας στήν οποία βρισκόμουν είναι περίπου όπως τήν περιέγραψα στό ημερολόγιο μου τότε, όσον άφορα όμως αυτό πού λέει ό άντρας μου ότι <( εκείνη τή στιγμή ήταν πού τό όνομα "Κιμούρα" ξέφυγε άπ' τά Ε 224 ]

χβίλη της σάν σέ παραλήρημα )), πρέπει νά κάνω μιά μίχρή διόρθωση. Αναφορικά μέ τό άν «παραληρούσα πράγματι ή προσποιόμουν γιά νά ακούει αυτός )), περί χοϋ όποιου αναρωτιέται, πρέπει νά πώ δτι ή αλήθεια $ϊναι κάπου ανάμεσα. "Οπως έγραψα, «ονειρευόμουν ηώς ήμουν στήν αγκαλιά τοϋ Κιμούρα)) κι ακριβώς ίχείνη τή στιγμή μουρμούρισα τό δνομά του άπ' τά βάθη τής θολωμένης μου συνείδησης, ένώ ταυτόχρο­ να σκεφτόμουν « Τί ντροπή νά λέω τέτοια πράγμα­ τα ». Άπ' τή μιά ένιωθα ντροπή πού άκουσε ό άντρας μον μιά τέτοια λέξη, ταυτόχρονα δμως δέν μπορώ νά ηώ δτι δέν αισθανόμουν καλύτερα πού τό είχα κάνει. Τό επόμενο βράδυ δμως, τής 30ής τοϋ μηνός, τά ηράγματα ήταν διαφορετικά" «Απόψε πάλι, ή ίδια μόνο λέξη "Κιμούρα" ξέφυγε άπ' τά χείλη της. "Εβλεηε τάχα τό ίδιο όνειρο, είχε τήν ίδια παραίσθηση μές στίς συνθήκες πού ήταν παρόμοιες; )), λέει ό άντρας μου. Εκείνο τό βράδυ, καθαρά βάσει προθέσεως, προσηοιήθηκα δτι κοιμάμαι και έκανα πώς μουρμουρίζω εκείνη τή λέξη. Δέν μπορώ νά πώ δτι ακολουθούσα π ί σ τ α κάποιο σχέδιο πού είχα ήδη καταστρώσει, και Ισως εντέλει νά ήμουν μισοναρκωμένη, έχοντας δμως ανναίσθηση αυτής τής νάρκης τήν εκμεταλλεύτηκα γιά V* αφήσω τή συνείδηση μου νά παραλύσει. "Οταν ό Άντρας μου αναρωτιόταν άν (( θά πρέπει μήπως νά συμπεράνει πώς ήταν ένας τρόπος γιά νά τόν εξευτε­ λίσω », δέν απείχε ίσως τόσο πολύ άπ' τήν αλήθεια. ί 225 ]

Μές στά παραληρήματα μον, 6 πόθος νά « γινόταν νά μας έφερνε ό άντρας μον κοντά)), έμενα και τόν Κι­ μούρα, εκφραζόταν χωρίς αμφιβολία μέσα στά λόγια μον, καί τά ξεστόμιζα ακριβώς γιά νά τοϋ δώσω νά τό καταλάβει. Στις 14 Φεβροναρίον ό Κιμούρα έκανε γνωστή στό σύζνγό μον τήν ύπαρξη τής φωτογραφικής μηχανής πολαρόιντ. ((Πώς υπέθεσε ό Κιμούρα ότι ή ιδέα τής τής ύπαρξης μιας τέτοιας μηχανής θά μέ χαροποιού­ σε; Μοϋ φαίνεται περίεργο )), λέει ό άντρας μον, καί γιά μένα όμως παραμένει ένα αίνιγμα. Α εν μπορού­ σα νά καταλάβω τήν έπιθνμία τοϋ άντρα μον νά μέ τραβήξει φωτογραφίες γνμνή. Αν νποθέσονμε ότι τό ήξερα όμως, δέν θά είχα ποτέ τήν άνεση νά μιλήσο) γι αυτό στον Κιμούρα. Εκείνη τήν εποχή κάθε βράδυ απαράλλαχτα γινόμουν τύφλα στό μεθύσι καί ό Κι­ μούρα μ έπαιρνε αγκαλιά στά χέρια καί μέ μετέφερε στό κρεβάτι, μή έχοντας όμως ξεπεράσει ακόμα στις σννομιλίες μας τό στάδιο τής τνπικότητας, δέν είχαμε ποτέ υπεισέλθει σέ τίποτε προσωπικό, πόσο μάλλον σέ θέματα σχετικά μέ τά ιδιωτικά παιχνίδια ενός παντρεμένον ζενγαριοϋ. Ή καθαρή αλήθεια είναι πώς ή σχέ­ ση μας περιοριζόταν στό νά μέ κουβαλάει μεθνσμένη στά χέρια τον, έτσι κι αλλιώς όμως δέν δινόταν καί ποτέ ή ευκαιρία νά μιλήσονμε ή νά κάνονμε οτιδή­ ποτε πίσω άπ' τήν πλάτη τοϋ άντρα μον. Οι υποψίες μον στρέφονταν περισσότερο στήν Τοσίκο. Αν υπήρχε Λ

Λ

[ 226 ]

Μίίποίος πού θά έδινε κάποια ένδειξη στόν Κιμούρα Α$ν μπορούσε νά είναι άλλος άπ τήν Τοσίκο. Στις 0 Φεβρουαρίου δήλωσε δτι Θά ήθελε νά ζήσει χωριστά άπό μάς στό Σεκιντεντσό και επικαλέστηκε σάν λόγο τό γεγονός δτι χρειαζόταν ένα ήσυχο μέρος γιά τή μνλέτη της. Δέν είναι δύσκολο νά μαντέψει κανείς πώς ή επιθυμία γιά ένα (( ήσυχο μέρος )) σήμαινε κά­ που Οπου θά μπορούσε νά ξεφύγει άπ τήν κρεβατοκά­ μαρα τών γονιών της, ένα μέρος στό οποίο τό φώς άναβε συχνά μές στή νύχτα εκτυφλωτικό καί δπου άστραφταν οί λάμπες φθορισμού. Είναι χωρίς αμφι­ βολία πιθανό νά είχε δει άπ τις χαραμάδες τή μιά νύχτα μετά τήν άλλη τό θέαμα πού πρόσφερε ή κρε­ βατοκάμαρα μές στό άπλετο φώς πού έχυναν οί λάμ­ πες φθορισμού" ή σόμπα έκαιγε δυνατά κι έκανε τόσο θόρυβο πού μάλλον θά έσβηνε τόν ήχο τών βημάτων της. Κι έτσι φαντάζομαι πώς μπόρεσε μέ τήν ησυχία της νά παρατηρήσει δλες τις κινήσεις τοϋ άντρα μου, ό όποιος δοκίμαζε απεριόριστη ευχαρίστηση νά μέ γυμνώνει καί νά μέ βάζει σέ διάφορες στάσεις. Κι έτσι φαντάζομαι πάλι πώς μίλησε στόν Κιμούρα γι αυτά. Ή ακρίβεια αυτών τών υποθέσεων επιβεβαιώθηκε λίγο καιρό αργότερα, ήδη δμως διαβάζοντας τό ημερολό­ γιο τοϋ άντρα μου, τής 14ης Ιανουαρίου, είχα μπο­ ρέσει σέ γενικές γραμμές νά τά φανταστώ. Σάν νά λέμε δηλαδή ή Τοσίκο ήξερε εκείνο τόν καιρό πριν κι άπό μένα τήν ίδια πώς ο πατέρας της μέ έγδυνε 3

3

3

3

3

[ 227 ]

εντελώς καί απολάμβανε τό κορμί μου, και θά πρέπει νά έδωσε αναφορά στον Κιμούρα. Και πάλι δμως, γιατί ό Κιμούρα μίλησε στον άντρα μου γιά μιά (( τέτοια μηχανή )) και τοϋ υπέβαλε τήν ιδέα νά τραβήξει γυμνές φωτογραφίες μον; "Εχω ξε­ χάσει μέχρι τώρα ακόμα νά τόν ρωτήσω γι' αυτό, υποθέτω ωστόσο ότι άπ' τή μιά ήθελε νά τοϋ που­ λήσει έκδούλευση γιά νά κερδίσει τήν εύνοια του' άπό τήν άλλη δέν προσδοκούσε τάχα νά μπορέσει νά βάλει στό χέρι κι ό ϊδιος κάποια μέρα τις γυμνές φωτογρα­ φίες πού θά'βγάζε ό άντρας μου; Και μάλλον αυτός θά πρέπει νά ήταν ό πρωταρχικός του σκοπός. Τολμώ νά πώ πώς τά 'κανε δλα αυτά έχοντας προβλέψει πώς θά εξελιχθούν τά πράγματα έστω καί σέ γενικές γραμ­ μές, δτι δηλαδή ό άντρας μου, ανικανοποίητος άπό τήν πολαρόιντ, σύντομα θά στρεφόταν στήν Ζβΐ88-Ιΐ£θη καί μετά στον Κιμούρα, τοϋ οποίου ό ρόλος θά ήταν νά εμφανίσει τις φωτογραφίες. Στις 19 Φεβρουαρίου έγραψα : (( Μοϋ είναι δύσκολο νά συλλάβω τήν ψυχολογία τής Τοσίκο )), στήν πραγ­ ματικότητα δμως τήν καταλάβαινα μέχρις ενός ση­ μείου. "Οπως έχω πεί, σέ γενικές γραμμές υπέθετα δτι είχε μιλήσει στον Κιμούρα γιά τά τεκταινόμενα ανάμεσα στον άντρα μου καί σέ μένα στήν κρεβατο­ κάμαρα μας. Είχα αντιληφθεί ότι αγαπούσε κρυφά τόν Κιμούρα καί γι' αυτό ϊσως « στό βάθος νά έτρεφε γιά τό πρόσωπο μου αισθήματα εχθρότητας )). "Ηξερα [ 228 ]

επίσης πώς πίστευε μάλλον (( ότι ή εύθραυστη άπό φυσικού της μητέρα της βρίσκει δυσβάσταχτες τις υπερβολικές σεξουαλικές απαιτήσεις στις όποιες κα­ λείται νά ανταποκριθεί, υποκύπτοντας, ενάντια στή δική της θέληση, στις επιθυμίες τοϋ πατέρα της )), και πώς ανησυχώντας γιά τήν υγεία μου μισούσε γι' αυτό τόν πατέρα της· βλέποντας τον δμως νά προσπαθεί, υπα­ κούοντας σέ μιά διεστραμμένη επιθυμία, νά μάς φέρει κοντά, έμενα και τόν Κιμούρα, και αντιλαμβανόμενη δτι κι εμείς δέν δείχναμε νά είμαστε ενάντιοι σέ κάτι τέτοιο, συγχρόνως μέ τόν πατέρα της μίσησε κι έμε­ να. "Ολα αυτά τά είχα αισθανθεί αρκετά νωρίς. Μόνο πού εκείνη, πιο εσωστρεφής κι άπό μένα, <( δέν υπο­ φέρει τάχα στά βάθη τής ψυχής της άπό ένα σύμ­ πλεγμα απέναντι στήν ίδια της τή μητέρα επειδή, παρ' δλη τήν εικοσάχρονη διαφορά στήν ηλικία, είναι κατώτερη άπό εκείνη σέ εμφάνιση καί στυλ; )) Αντι­ λαμβανόμενη λοιπόν δτι ή αγάπη τοϋ Κιμούρα είχε ώς κύριο αντικείμενο έμενα, αποφάσισε νά ενεργήσει αρχικά σάν μεσάζοντας τής μητέρας της μέ τό σκοπό νά καταστρώσει εν τώ μεταξύ μέ τήν ησυχία της κά­ ποιο σχέδιο. Ποια σχέση δμως υπήρχε ήδη ανάμεσα σ' εκείνη καί τόν Κιμούρα αναφορικά μ' αυτήν τή με­ σιτεία είναι κάτι πού δέν τό γνωρίζω μέχρι καί τώρα ακόμη. Γιά παράδειγμα τό δτι νοίκιασε δωμάτιο στό Σεκιντεντσό, νομίζω πώς δέν ήταν μόνο γιά νά γλι­ τώσει άπ' τις λάμπες φθορισμού· πιστεύω πώς τό γε[ 229 ]

γονός ότι ή κατοικία τοΰ Κιμούρα βρισκόταν στήν ϊδια περιοχή ήταν εξαρχής μέρος τών υπολογισμών της. *Ηταν όμως κάτι πού τής τό έβαλε στό μυαλό ό Κι­ μούρα ή τό σκέφτηκε και τό αποφάσισε εκείνη μόνη της; Ό Κιμούρα Ισχυρίστηκε πώς ή Τοσίκο ειχε κάνει Ολες τις κινήσεις μέ δική της πρωτοβουλία και πώς « έγώ κάθισα μόνο σ' ένα στρωμένο τραπέζι και πήρα τά χάσι μου )), είναι δμως άραγε αυτό αλήθεια; Ακό­ μα καί τώρα σέ τέτοια θέματα δέν τοΰ έχω εμπιστο­ σύνη. "Οπως ή Τοσίκο ζήλευε έμενα, έτσι κι έγώ στά βάθη τής ψυχής μου φλεγόμουν άπό μιά βίαιη ζήλια γιά κείνη. Παρά ταύτα έκανα δ,τι ήταν δυνατόν γιά νά μήν τό καταλάβει κανείς καί ούτε καν στό ημε­ ρολόγιο μου έγραψα τίποτε. Λυτό οφείλεται καί στό χαρακτήρα μου πού είναι εσωστρεφής, πιό πολύ όμως στό γεγονός δτι, έχοντας τήν πεποίθηση πώς υπερτε­ ρούσα τής κόρης μου, δέν ήθελα νά πληγωθεί ό εγωι­ σμός μου. "Υπάρχει ακόμη ένας λόγος, κι αυτός είναι ότι πάνω άπ' όλα φοβόμουν ν' αφήσω τόν άντρα μου νά καταλάβει πώς είχα λόγους νά ζηλεύω τήν Τοσί­ κο, δτι υποψιαζόμουν δηλαδή πώς ό Κιμούρα ήταν πι­ θανώς καί μαζί της ερωτευμένος. Ό ϊδιος ό άντρας μου έγραψε (("Αν ήμουν έγώ ό Κιμούρα κι έπρεπε νά πώ ποιά μέ τραβάει πιό πολύ, παρ' δλα της τά χρόνια θά διάλεγα σίγουρα τή μητέρα )), αμέσως δμως είχε κάποιες αμφιβολίες καί πρόσθεσε (("Ομως γιά [ 230 ]

τον Κιμούρα δέν μπορώ νά πώ τίποτα. "Ισως ό τε­ λικός τον σκοπός, παρά τις ενδείξεις, νά είναι ή Το­ σίκο. Κι επειδή εκείνη δείχνει τόσο αδιάφορη στήν Ιδέα αυτού τοϋ γάμον, δέν προσπαθεί τάχα νά τήν ε­ πηρεάσει μέσω τής μητέρας της, αποκτώντας κατ' αρ­ χάς τήν εύνοια αυτής τής τελενταίας; )) Τό νά τρέφει ό άντρας μον μιά τέτοια υποψία ήταν δ,τι τό φρικτό­ τερο γιά μένα. "Ηθελα νά τόν κάνω νά νομίζει δτι ό Κιμούρα αγαπούσε μόνον έμενα μέ δλο τον τό είναι χαΐ δτι ήταν ικανός γιά οποιαδήποτε θνσία γιά χάρη μον χωρίς νά τό μετανιώνει. Διαφορετικά, ή ζήλια τον γιά τόν Κιμούρα δέν θά μπορούσε νά φτάσει στό ζενίθ της.

1 1 ΙΟΤΝΙΟΤ

Στις 27 Φεβροναρίον ό άντρας μον έγραφε: (( Τελικά εϊχα μαντέψει σωστά. Ή γνναίκα μον κρατάει ημε­ ρολόγιο )), και μολονότι πρόσθεσε « κάτι εϊχα μνριστεί έδώ και κάμποσο καιρό)), στήν πραγματικότητα πιστεύω πώς δχι μόνον τό ήξερε ήδη προ πολλού, άλλά δτι διάβαζε καί κρνφά τό περιεχόμενο τον. Άπό τήν άλλη, δταν έγώ έλεγα αντίστοιχα πώς ((Δέν θά κάνω τό σφάλμα νά ίδεάσω τόν σύζνγό μον δτι κρα­ τάω καί ή ίδια ημερολόγιο )), ήταν ένα ξεδιάντροπο ψέμα. "Ηθελα κρνφά νά τό διαβάζει. Ηταν αλήθεια Τ

ί 23ΐ ]

πώς « "Ενας άνθρωπος σάν και μένα, πού δέν ανοίγει τήν καρδιά του στους άλλους, χρειάζεται τουλάχιστον νά μιλάει καί ν' ακούει ό ϊδιος τόν εαυτό του)), ένας δμως άπ' τούς λόγους πού έγραφα ήταν νά τά διαβά­ ζει κι ό άντρας μου. Τώρα άν μέ ρωτήσει κάποιος γιατί χρησιμοποίησα ρυζόχαρτο πού δέν κάνει κανένα θόρυβο καί τό σφράγισα μέ μονωτική ταινία, θά έλε­ γα πώς τό έκανα έτσι χωρίς συγκεκριμένο λόγο, άπό αγάπη καί μόνο έμφυτη προς τή μυστικοπάθεια. Ώς προς αυτήν τή μυστικοπάθεια, γιά τήν οποία ό σύ­ ζυγος μου μέ περιγελούσε, κι αυτός δέν ήταν καλύ­ τερος. Καί αυτός καί έγώ, ξέροντας ότι διαβάζουμε αντίστοιχα στά κρυφά ό ένας τό ημερολόγιο τοϋ άλ­ λου, σηκώσαμε φράγματα, στήσαμε εμπόδια στους δρό­ μους μας, πήραμε δσο πιό πλάγιους δρόμους μπορού­ σαμε καί όπως ήταν αναμενόμενο, ή επίτευξη τών σκο­ πών μας παρέμεινε μέχρι τέλους αβέβαιη" τέτοιοι ήταν οί όροι τοϋ παιχνιδιού μας. Δέν ήταν λοιπόν μόνο γιά μένα πού, χωρίς νά φεισθώ κόπων, μπήκα στή δια­ δικασία νά χρησιμοποιήσω σελοτέιπ ή νά κάνω Ολα όσα άλλα έκανα, άλλά καί γιά νά κολακέψω τά γού­ στα τοϋ συζύγου μου. Στις 10 Απριλίου ανέφερα γιά πρώτη φορά στό ημερολόγιο μου δτι ή κατάσταση τής υγείας τοϋ συζύγου μου δέν ήταν φυσιολογική" <( ανα­ ρωτιέμαι άν ό άντρας μου υπαινίσσεται κάτι στά γρα­ πτά του γύρω άπ' τήν ανησυχητική κατάσταση τής υγείας του. . . Καθώς δέν διαβάζω τό ημερολόγιο του, [ 232 ]

δέν μπορώ βέβαια νά ξέρω, δμως ήδη έδώ και έναδνό μήνες έχουν υποπέσει στήν αντίληψη μου κάποιες αλλαγές στή συμπεριφορά του )>.Ό άντρας μου τό βϊχε ήδη επισημάνει άπό τις 10 Μαρτίου σ' αυτά πού 8γραφε, και στήν πραγματικότητα πριν ακόμη κι ό Ιδιος τό αντιληφθεί, νομίζω πώς έγώ πρώτη τό είχα καταλάβει. Ωστόσο γιά διάφορους λόγους προσποιή­ θηκα στήν άρχή δτι δέν τό είχα συνειδητοποιήσει. Έν μέρει φοβήθηκα μήπως τόν ευαισθητοποιήσω υπέρ τό δέον χωρίς λόγο, περισσότερο δμως μήπως σάν απο­ τέλεσμα αυτής τής ευαισθητοποίησης γίνει πιο συγ­ κρατημένος στήν εκτέλεση τών συζυγικών του καθη­ κόντων. Δέν είναι δτι δέν ανησυχούσα γιά τή ζωή τοϋ άντρα μου, δμως τό ζήτημα τής ικανοποίησης τοϋ ακόρεστου σεξουαλικού μου ένστικτου ήταν πιο επι­ τακτικό. Χρησιμοποιώντας τό « διεγερτικό Κιμούρα )> γιά νά συδαυλίζω τή ζήλια του, προσπαθούσα μέ κάθε μέσο νά τόν κάνω νά ξεχάσει τό φόβο τοϋ θα­ νάτου. . . "Ομως αυτά μου τά αισθήματα άρχισαν άπό τόν Απρίλιο σιγά σιγά νά αλλάζουν. Στή διάρκεια τοϋ μηνός Μαρτίου έγραψα συχνά στό ημερολόγιο μου δτι ακόμη δέν έχω διαβεί τό ((τελευταίο κατώφλι », καί έκανα δ,τι ήταν δυνατόν νά πείσω τόν άντρα μου γιά τήν αρετή μου, ή καθαρή αλήθεια δμως είναι δτι « ό λεπτός σάν φύλλο χαρτιού)) τελευταίος τοίχος ανά­ μεσα σέ μένα καί τόν Κιμούρα καταλύθηκε στις εικο­ σιπέντε Μαρτίου. Ό εξόφθαλμα υπερβολικός διάλογος ί 233 ]

πού ανέφερα τήν επόμενη μέρα στό ημερολόγιο τής εικοστής έκτης, ανάμεσα σέ μένα και τόν Κιμούρα, ήταν ένα χάλκενμα μέ σκοπό τήν εξαπάτηση τον συ­ ζύγου μου. Ηταν νομίζω γύρω στις αρχές Απριλίου, στις τέσσερις, στις πέντε ή ίσως καί στις έξι, πού πάρθηκε μέσα μου μιά μεγάλη απόφαση. Έγώ πού, οδηγημένη βήμα προς βήμα άπό τό σύζυγο μον, αφέ­ θηκα νά βυθιστώ στήν άβυσσο τής διαφθοράς, μέχρις εκείνη τή στιγμή ακόμη εξαπατούσα τόν εαυτό μου λέγοντας ότι άν διέπραξα κάτι τό ανήθικο, τό έκανα μονάχα άπό πνεύμα υποταγής στις δικές του απαιτή­ σεις, καί μέ πόνο ψυχής" πράγμα βέβαια πού, Ιδω­ μένο άπό τήν άποψη τών πατροπαράδοτων αντιλήψεων περί αρετής, μ' έκανε νά θεωρούμαι πρότυπο συζύγου μέ υποδειγματική συμπεριφορά. Άπό κείνη τή στιγ­ μή όμως αποφάσισα νά πετάξω άπό πάνω μου εντε­ λώς τή μάσκα τοϋ ψέματος καί παραδέχτηκα ξεκά­ θαρα στον εαυτό μου ότι ό έρωτας μου δέν απευθυνό­ ταν πλέον στό σύζυγο μου άλλά στον Κιμούρα. Πίσω άπ' αυτό πού έγραφα στις 10 Απριλίου, ότι « Ό σύζυγος μου δέν είναι ό μόνος τοϋ οποίον ή φυ­ σική κατάσταση βρίσκεται σέ κρίσιμη καμπή. Νο­ μίζω πώς μπορώ νά πώ ότι κι έγώ είμαι στήν ίδια σχεδόν κατάσταση )), βρισκόταν ένα μέ κάθε λεπτο­ μέρεια καταστρωμένο σχέδιο" ή αλήθεια είναι πώς δέν ήμονν κατά καμία έννοια άρρωστη. Είναι αλήθεια βέ­ βαια ότι ((πολύ παλιά, τήν εποχή πού είχα τήν Το7

[ 234 ]

σίκο δέκα περίπου χρονώ, μοϋ συνέβη δυδ-τρεϊς φο­ ρές νά κάνω αιμόπτυση καί τότε μοϋ είχαν πει δτι ήταν σύμπτωμα πνευμονικής φυματιώσεως στό δεύ­ τερο στάδιο καί ό γιατρός μοϋ είχε συστήσει νά προ­ σέχω. . . έγώ δμως αγνόησα τις συμβουλές τών ειδι­ κών παραμελώντας τήν υγεία μου στό έπακρο )), γιά καλή μου δμως τύχη (( φαίνεται δτι τελικά δέν ήταν καί τόσο σοβαρό κι έτσι γιατρεύτηκε άπό μόνο του)). "Εκτοτε δέν έχει ποτέ υποτροπιάσει. Κατ άκολουθίαν οί ανησυχίες μου γιά τό δτι <( μιά μέρα τόν Φεβρουά­ ριο έφτυσα, ακριβώς δπως τότε, ένα κατακόκκινο φλέμα)), καθώς καί τό δτι « κάθε τόσο έχω άσχημους πόνους στό στήθος καί τά απογεύματα μέ κυριεύει ένα αίσθημα εξάντλησης )), μέ αποκορύφωμα τό δτι (( Εί­ ναι πολύ πιθανό αυτή τή φορά νά χειροτερεύσω χωρίς ελπίδα σωτηρίας. "Εχω τήν αίσθηση πώς κατά κάποιο τρόπο ό πόνος αυτός στό στήθος δέν πρέπει νά είναι διόλου αμελητέος )), ήταν δλα μυθεύματα, γραμμένα μέ τόν μοναδικό σκοπό νά τόν προσελκύσουν μιά ώ­ ρα αρχύτερα στήν κοιλάδα τοϋ θανάτου. Ό σκοπός μου ήταν νά τοϋ δώσω τό μήνυμα δτι κι έγώ παί­ ζω μέ τό θάνατο, κάνε λοιπόν κι έσύ τό ίδιο. Άπό κει καί πέρα δ,τι γραφόταν σ' αυτό τό ημερολόγιο ήταν κομμένο καί ραμμένο αποκλειστικά στά μέτρα αυτού τοϋ σκοπού, καί όχι μόνον αυτά πού γράφονταν — ήμουν άνά πάσα στιγμή έτοιμη νά σκηνοθετήσω μιά •ψεύτικη επίδειξη αιμόπτυσης. Χωρίς νά τοϋ δίνω χρόί

235 ]

νο νά πάρει ανάσα, τόν ερέθιζα αδιάκοπα και εξαντλού­ σα κάθε δυνατό μέσο γιά νά τοϋ ανεβαίνει δλο και πιό πολύ ή πίεση. Ακόμη καί μετά τό πρώτο εγκε­ φαλικό επεισόδιο δέν χαλάρωσα στό ελάχιστο τόν κλοιό μου, άλλά συνέχισα νά τοϋ παίζω παιχνίδια καί μέ μικρά τεχνάσματα νά ξυπνάω τή ζήλια του. Ό Κι­ μούρα ειχε ήδη προείπει μέ έμμεσο τρόπο πολύ νω­ ρίτερα δτι ή ώρα τής φυσικής του κατάρρευσης έπέκειτο σέ σύντομο χρονικό διάστημα, καί έγώ —τολμώ νά πώ καί ή Τοσίκο— εμπιστευόμουν τήν κοφτερή τον διαισθητική ικανότητα πιό πολύ άπό τήν κρίση οποιον­ δήποτε γιατρού. Λάγνο αίμα κνλάει στις φλέβες μον, δέν μπορώ νά τό αρνηθώ, θά πρέπει εντούτοις νά νπάρχονν κά­ ποιοι λόγοι βαθιά μέσα μον κρυμμένοι πού μέ εξώ­ θησαν στό σημείο νά σχεδιάζω τό θάνατο τοϋ ϊδιου μου τοϋ άντρα. Πώς, πότε, άπό ποιά σκοτεινή ρωγ­ μή μπόρεσε μιά τέτοια επιθυμία νά περάσει καί νά μέ διαβρώσει; Ποιος δέν θά λύγιζε όμως στό τέ­ λος, πιασμένος αργά άλλά σταθερά στις επίμονες τα­ νάλιες κάποιου διεστραμμένου, έκφνλον καί μοχθη­ ρού χαρακτήρα, δπως αυτός τοϋ μακαρίτη τοϋ σνζύγον μον, όση κι άν ήταν ή τιμιότητα τής ψυχής του; Μήπως δμως δέν ήταν έτσι, άλλά έγώ ήμονν μιά γνναίκα ή οποία, ένώ λόγω τών γονιών της καί τοϋ περιβάλλοντος μέσα στό όποιο ανατράφηκε, θά έπρεπε νά είναι εμποτισμένη άπό τόν παλιό φεουδαρ[

2 6 ] 3

%ιχό τρόπο σκέψης, από τό χαρακτήρα της κατείχε μιά αποτρόπαιη φύση; Δέν θά μπορούσα νά πώ τί άπ' %ά δνό συμβαίνει άν δέν καθίσω νά τό σκεφτώ πραγ­ ματικά. "Οπως και νά 'ναι δμως, τελικά, παρ' δλα δσα αννέβησαν, υπήρξα γιά τό σύζυγο μου μιά γυναίκα αφοσιωμένη. Τοϋ χάρισα μιά ζωή ευτυχισμένη τέτοια δπως τήν είχε ευχηθεί, κι αυτό είναι κάτι πού μπορώ νά τό Ισχυριστώ μέ βεβαιότητα. Μέχρι κι ετούτη τή στιγμή, πολλά πράγματα μέσα μου παραμένουν σκοτεινά δσον άφορα τήν Τοσίκο καί τόν Κιμούρα. Τό σπίτι στήν ' Οσάκα πού έγινε ό τόηος τών συναντήσεων μας μέ τόν Κιμούρα, ή Τοσίκο ΒΪχε πει πώς τό βρήκε εκείνη άπό κάποια « χειραφε­ τημένη φίλη της)), επειδή « ό Κιμούρα τή ρώτησε άν είχε κανένα μέρος ύπ' δψη της )), είναι άραγε δμως αυτή ή καθαρή αλήθεια; Μήπως ήταν ένα σπίτι πού και ή ίδια ή Τοσίκο τό είχε χρησιμοποιήσει μέ κά­ ποιον, ένα σπίτι πού ακόμη και τώρα συνεχίζει νά τό χρησιμοποιεί; Σύμφωνα μέ τό σχέδιο τοϋ Κιμούρα, θά περιμέ­ νουμε κάποιο χρονικό διάστημα γιά τήν τήρηση τών τύπων, μετά τό όποιο θά παντρευτεί τήν Τοσίκο και θά ζήσουμε κι οι τρεις μαζι σ' αυτό έδώ τό σπίτι. Ή Τοσίκο θυσιάζεται οικεία βουλήσει πρός χάριν τής μη­ τέρας της, γιά νά σωθούν τά προσχήματα. "Ετσι του­ λάχιστον μαθαίνω πώς έχουν τά πράγματα. .. —

ΤΟ Β Ι Β Λ Ι Ο Τ Ο Τ .ΠΙΝΙΟΗΙΚ,Ο Τ Α Ν Ι Ζ Α Κ Ι « ΤΟ Κ Λ Ε Ι Δ Ι », ΜΕ Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Κ Α Ι

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Α Π Ο Τ Α ΙΑΠΩΝΙΚΑ ΤΟΤ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Ε Τ Α Γ ΓΕΛΙΔΗ, ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ

Σ Τ Η ΜΟΝΟ

Τ Υ Π Ι Α ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ Π Α Λ Η Β Ο Γ Ι Α Ν Ν Η Κ Α Ι Σ Ε Λ Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Θ Η Κ Ε Κ Α Ι Τ Υ Π Ω Θ Η Κ Ε ΣΤΟ Τ Τ ΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

ΤΟΥ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ

ΤΑΜΠΑ

Κ Ο Π Ο Τ Λ Ο Τ ΣΕ Χ Α Ρ Τ Ι Ο Η Α Μ Ο Ι 8 1 0 0 Γ Ρ Α Μ . ΑΘΗΝΑΪΚΉς

ΧΑΡΤΟΠΟΙΊΑς.

ΟΙ Τ Τ Π Ο Γ Ρ Α

ΦΙΚΕΣ Δ Ι Ο Ρ Θ Ω Σ Ε Ι Σ ΕΙΝΑΙ Τ Ο Υ ΜΠΟΥΚΑΛΑ.

ΠΑΝΤΕΛΗ

Η Β Ι Β Λ Ι Ο Δ Ε Σ Ι Α ΕΓΙΝΕ Σ Τ Ο Υ

ΘΟΔΩΡΟΥ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ

ΠΑΝΤΕ

Λ Η Ρ Ο Δ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ ΣΕ 2 . 0 0 0 Α Ν Τ Ι Τ Υ Π Α ΤΟΝ Ι Ο Υ Λ Ι Ο 1 9 9 3 Γ Ι Α Λ Ο Γ Α Ρ Ι Α Σ Μ Ο ΤΩΝ Ε Κ Δ Ο ΣΕΩΝ « Α Γ Ρ Α ». ΤΗΝ Ε Κ Δ Ο Σ Η

ΣΧΕΔΙΑΣΕ

ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ Ο ΣΤ. ΠΕΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Αριθμός έκδοσης

252