101 Μυστικά για την Ψηφιακή Φωτογραφία

Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, μεταπώληση, διανομή και εν γένει εκμετάλλευση του εντύπου, άνευ της αδείας της εκδότριας εταιρείας.

Σας μπερδεύει η ορολογία; Μην ανησυχείτε, περιγράφουμε τα πάντα πολύ απλά.

Εύκολο στην κατανόηση Σαφείς οδηγίες, βήμα προς βήμα, σας διευκολύνουν να μάθετε.

Το βιβλίο «101 Mυστικά για την ψηφιακή φωτογραφία» χάρη στο σαφές κείμενο και τις χρήσιμες υποδείξεις, αποτελεί έναν αληθινό οδηγό που θα σας βοηθήσει να εξοικειωθείτε με τις τεχνικές λήψης, τις διαφορές του φωτισμού σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, καθώς και τα μυστικά της έκθεσης και της φωτομέτρησης. Περιγράφει με ξεκάθαρο τρόπο τις μεθόδους αλλά και τις παγίδες της περικοπής φωτογραφιών και της εστίασης και των ρυθμίσεων. Περιέχει ανεξάρτητα κεφάλαια σχετικά με τη φωτογράφηση ανθρώπων, αρχιτεκτονικών κατασκευών, τοπίων, αθλητικών δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα περιγράφει τις τεχνικές βελτίωσης της ευκρίνειας και νυχτερινής φωτογράφησης ή φωτογράφησης υπό ακραίες καιρικές συνθήκες.

Εικονογραφημένο

Μια ματιά στο εσωτερικό

Δεν σας λέμε πώς θα το κάνετε, σας δείχνουμε πώς θα το κάνετε.

Έγχρωμο Το βιβλίο είναι έγχρωμο για να διευκολύνει τον αναγνώστη και το μάτι.

Τα εικονίδια αυτά σας διευκολύνουν περισσότερο Όπου συναντάτε ένα από αυτά τα εικονίδια γνωρίζετε ότι πρόκειται για μία χρήσιμη συμβουλή για να αυξήσετε τις γνώσεις σας, για να θυμηθείτε κάτι ή να προφυλαχτείτε από πιθανούς κινδύνους.

“

101 ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Γραμμένο σε απλά ελληνικά

Οι απλές εξηγήσεις και οι πρακτικές χρήσεις αξίζουν χειροκρότημα.

Computer Active Αναφορά σε αυτή τη σειρά

”

19

n i c k

v a n d o m e

101 Mυστικά για την ψηφιακή

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ COMPUTER steps

ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΥΚΟΛΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ

ΑΓΓΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ 101 DIGITAL PHOTO TIPs by Nick Vandome Copyright © 2011 by Computer Step Reprinted under an exclusive licence agreement from the Publisher: In Easy Steps, 5c Southfield Road, Southam, Warwickshire, CV47 0FB United Kingdom

Notice of Liability Every effort has been made to ensure that this book contains accurate and current information. However, Computer Step and the author shall not be liable for any loss or damage suffered by readers as a result of any information contained herein. Trademarks Microsoft® and Windows® are registered trademarks of Microsoft Corporation. All other trademarks are acknowledged as belonging to their respective companies. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Συντονισμός: Λάμπρος Γαλάνης Μετάφραση: Wordshop (Παναγιώτης Ηλιόπουλος) Επιμέλεια: Ioρδάνης Δρογγίτης Καλλιτεχνική επιμέλεια / προσαρμογή: Βαρβάρα Βεντούρη, Αγγελική Τσάγκαρη Screenshots: Avatar.gr Διόρθωση κειμένων: Παναγιώτης Παπασλιώτης © Copyright 2011, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΘΝΟΣ Α.Ε.

Σημείωμα Ευθύνης Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να διασφαλιστεί ότι αυτό το βιβλίο περιέχει ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες. Ωστόσο, η Computer Step και ο συγγραφέας δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε απώλεια ή ζημία υποστούν οι αναγνώστες ως αποτέλεσμα οιονδήποτε πληροφοριών που περιέχονται στο βιβλίο. Εμπορικά Σήματα Τα σήματα Microsoft® και Windows® είναι εμπορικά σήματα καταχωρηθέντα της Microsoft Corporation. Όλα τα άλλα εμπορικά σήματα ανήκουν στους νόμιμους δικαιούχους. Aπαγορεύεται κατά τον N. 2121/1993 και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Bέρνης (που έχει κυρωθεί με τον N. 100/1975) η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή -ολική, μερική, περιληπτική- η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του βιβλίου με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, μηχανικό ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούμενης έγγραφης άδειας του εκδότη.

Περιεχόμενα

1

Προτού ξεκινήσετε 1 2 3 4 5 6 7 8

2

Τεχνικές της μηχανής 9 10 11 12 13 14 15

3

Εξοικείωση με τη μηχανή σας Χρήση των λειτουργιών σκηνής Διάφραγμα και ταχύτητα φωτοφράκτη Κατανόηση της έννοιας “Έκθεση” Aνάλυση της έννοιας “Εστιακή απόσταση” Λεπτομέρειες για την εστίαση Η λύση στον γρίφο της ανάλυσης Μείωση της χρονικής καθυστέρησης

Προσανατολισμός της μηχανής Περικοπή και μέγεθος φωτογραφίας Ασφαλείς λήψεις με “bracketing” Λήψη κοντινών (μάκρο) φωτογραφιών Αποτελεσματικό ζουμ Διόρθωση της παράλλαξης Σταθεροποίηση της μηχανής

Φωτισμός 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους Φωτογράφηση κόντρα στο φως Συμπληρωματικό φλας (Fill-in) Πολωτικά φίλτρα Εξισορρόπηση διακυμάνσεων φωτεινότητας Μείωση των λάμψεων Τύποι φυσικού φωτισμού Η Χρυσή ώρα Δημιουργία εφέ κόκκου Χειρισμός της ισορροπίας λευκού Εξωτερικός και εσωτερικός φωτισμός

Περιεχόμενα 7 8 9 10 12 14 16 18 20

21 22 24 26 28 30 32 34

35 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56

4

Εκθεση και φωτομέτρηση 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38

5

Άνθρωποι 39 40 41 42 43 44 45 46 47

6

Κατανόηση του βάθους πεδίου Θόλωμα του φόντου Αφαίρεση του φόντου Κλείδωμα έκθεσης Φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) Φωτομέτρηση σημείου (spot) Περισσότερα με τη φωτομέτρηση σημείου Αντιστάθμιση έκθεσης Φωτομέτρηση κέντρου βάρους (center-weighted) Κλείδωμα εστίασης Δημιουργία σιλουέτας Δυναμικό εύρος

Αποστάσεις και γωνίες λήψης Ομαδικές φωτογραφίες Φωτογράφηση δραστηριοτήτων Τυχαία στιγμιότυπα Επιλογές ποζαρίσματος Γέμισμα του κάδρου Παιδιά Χαλαρωμένα πορτρέτα Οικογενειακές συγκεντρώσεις

Αρχιτεκτονική 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

Εντοπισμός του κατάλληλου σημείου Λήψη με τον καλύτερο φωτισμό Χρήση των γωνιών Τονισμός του μεγέθους Διατήρηση των αποστάσεων Εστιάζοντας στις λεπτομέρειες Χρήση των μοτίβων Συνδυασμός στοιχείων Συμπερίληψη στοιχείων του πρώτου πλάνου Αντιμετώπιση της παραμόρφωσης Αποφυγή της παραμόρφωσης

57 58 60 62 64 66 68 70 72 74 75 76 78

79 80 82 84 86 88 90 92 94 94

95 96 98 102 104 105 106 108 110 112 114 114

7

Τοπία 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69

8

Δημιουργία του σκηνικού σας Ισοπέδωση της προοπτικής Αλλαγή προσανατολισμού σε ένα τοπίο Δημιουργία διαφορετικών διαθέσεων Συμπερίληψη στοιχείων ενδιαφέροντος Αφηγηματικές φωτογραφίες Προσθήκη “βοηθητικών” αντικειμένων Χρωματικές ζώνες Αντανακλάσεις Πανοράματα Αντιστάθμιση πράσινου χρώματος

Κίνηση 70 71 72 73 74 75 76 77

9

115

135 “Πάγωμα” τρεχούμενου νερού “Θόλωμα” τρεχούμενου νερού Αποτύπωση της ταχύτητας Θόλωμα κινούμενων αντικειμένων Λειτουργία διαδοχικών λήψεων Φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων Φωτογράφηση “φαντασμάτων” Εφέ απεικόνισης κίνησης

Σύνθεση 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89

116 117 118 120 122 124 126 128 130 132 134

Πάνω απ’όλα η σωστή τοποθεσία Αξιοποίηση της κατάλληλης στιγμής Ο Κανόνας των τρίτων Μετακίνηση του ορίζοντα Καδράρισμα με τα υπάρχοντα στοιχεία Εντοπισμός σημείων εστίασης Καδράρισμα με χρήση του ζουμ Ενεργός συμμετοχή στη φωτογράφηση Δημιουργική σκέψη Νεκρή φύση Περιμένοντας τη σωστή λήψη Θεματική φωτογράφηση

136 137 138 140 142 144 145 146

147 148 149 150 152 154 156 157 158 159 160 162 164

10

Ειδικές συνθήκες φωτογράφησης 090 Πυροτεχνήματα 091 Φώτα αυτοκινήτων 092 Νυχτερινή λήψη θεμάτων με νερό 093 Φωτισμένα κτήρια 094 Νυχτερινά αστικά τοπία 095 Μεμονωμένα φώτα στο σκοτάδι 096 097 098 099 100 101

Φωτογράφηση προϊόντων Λήψεις με χιόνια Όταν πέφτει η βροχή Φωτογράφηση τροφίμων και φαγητών Ζώα Παίζοντας με το ζουμ

Ευρετήριο

167 168 170 171 174 176 178 179 180 182 183 184 186

187

1

Προτού ξεκινήσετε

Είναι φανερό ότι αυτό που αξίζει πραγματικά στη χρήση μιας ψηφιακής μηχανής

1 Εξοικείωση με τη μηχανή σας

8

2 Χρήση των λειτουργιών σκηνής

9

3 Διάφραγμα και ταχύτητα φωτοφράκτη

10

είναι η λήψη φωτογραφιών. Προτού όμως, αρχίσετε να φωτογραφίζετε τα πάντα στο πέρασμά σας υπάρχουν

4 Κατανόηση της έννοιας "Έκθεση" 12 5 Ανάλυση της έννοιας "Εστιακή απόσταση"

14

6 Λεπτομέρειες για την εστίαση

16

7 Η λύση στον γρίφο της ανάλυσης

18

8 Μείωση της χρονικής καθυστέρησης

20

ορισμένα βασικά τεχνικά θέματα, τα οποία πρέπει να μελετήσετε και να κατανοήσετε. Η συγκεκριμένη ενότητα δίνει ορισμένες συμβουλές που καλύπτουν αυτά τα θέματα έτσι, ώστε να βελτιώσετε την ποιότητα των φωτογραφιών που βγάζετε.

Προτού ξεκινήσετε

1

8

Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές συνοδεύονται από έναν συνοπτικό οδηγό για "Γρήγορο ξεκίνημα". Σε αυτόν δίνονται πληροφορίες σχετικά με την τοποθέτηση της μπαταρίας και της κάρτας μνήμης της μηχανής, ενώ παράλληλα δίνονται οι οδηγίες για την ενεργοποίηση της μηχανής και τη λήψη των πρώτων φωτογραφιών σας.

Αξίζει να αφιερώσετε μία ή και περισσότερες ώρες για την ανάγνωση του εγχειριδίου

Εξοικείωση με τη μηχανή σας Κατά την πρώτη μας επαφή με μια ψηφιακή μηχανή, είτε πρόκειται για καινούργιο μοντέλο είτε για τη βελτιωμένη έκδοση κάποιου παλαιότερου, μπαίνουμε στον πειρασμό να αρχίσουμε αμέσως να φωτογραφίζουμε. Μολονότι η συγκεκριμένη αντίδραση είναι απόλυτα φυσιολογική και δεν βλάπτει να τραβήξουμε μερικές φωτογραφίες απευθείας μόλις βγάλουμε τη μηχανή από τη συσκευασία της, είναι βέβαιο ότι μακροπρόθεσμα θα ωφεληθείτε σημαντικά εάν αφιερώσετε λίγο χρόνο για να εξοικειωθείτε με τη μηχανή σας και να γνωρίσετε τις λειτουργίες της. Το πρώτο βήμα για να ξεκινήσετε τη γνωριμία με τη μηχανή σας είναι το περιβόητο (και για πολλούς τρομακτικό) εγχειρίδιο. Σίγουρα δεν πρόκειται για το πιο ευχάριστο ανάγνωσμα αλλά μπορεί να σας βοηθήσει σημαντικά στην κατανόηση των τεχνικών δυνατοτήτων της μηχανής σας. Αφού βγάλετε τις πρώτες σας φωτογραφίες, αξίζει να αφιερώσετε τουλάχιστον μία ή και περισσότερες ώρες στη μελέτη του εγχειριδίου έτσι, ώστε να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τις λειτουργίες της μηχανής. Ορισμένοι από τους τομείς στους οποίους το εγχειρίδιο θα σας φανεί χρήσιμο είναι η ρύθμιση της ανάλυσης εικόνας (δηλ. το μέγεθος με το οποίο καταγράφονται οι εικόνες), η χρήση των διάφορων εξειδικευμένων λειτουργιών (βλέπε "Mυστικό 2") και η μεταβολή των ρυθμίσεων της μηχανής όπως είναι η ισορροπία λευκού και η τιμή ISO (δηλ. η ισοδύναμη ευαισθησία (ταχύτητα) του φιλμ). Μπορείτε επίσης να το χρησιμοποιήσετε για την ενεργοποίηση ορισμένων φαινομενικά απλών λειτουργιών – με την προϋπόθεση ότι γνωρίζετε ήδη τον τρόπο – όπως η χρήση του φλας ή η εγγραφή βίντεο. Επιπλέον, το εγχειρίδιο εξηγεί τη διαδικασία πλοήγησης στα μενού της μηχανής και τον τρόπο επιλογής των κατάλληλων ρυθμίσεων. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να ρυθμίζετε τη μηχανή σας για συγκεκριμένες συνθήκες φωτογράφησης και να αποκτήσετε εμπειρία και σιγουριά, ώστε να αλλάζετε τις ρυθμίσεις της γρήγορα και αποτελεσματικά. Κατά τη φάση της φωτογράφησης η ταχύτατη ρύθμιση ίσως σας βοηθήσει να τραβήξετε την τέλεια φωτογραφία, την οποία θα χάνατε εάν προσπαθούσατε να βγάλετε άκρη με τα διάφορα χειριστήρια. Μόλις διαβάσετε σχολαστικά το εγχειρίδιο τραβήξτε δοκιμαστικές λήψεις, χρησιμοποιώντας τις διάφορες λειτουργίες που περιγράφονται σε αυτό. Να θυμάστε ότι πλέον δεν ξοδεύετε φιλμ, επομένως αφιερώστε χρόνο για να καταλάβετε την επίδραση των διαφορετικών ρυθμίσεων στη λειτουργία της μηχανής και να συγκρίνετε τις φωτογραφίες μεταξύ τους.

2 2 Χρήση των λειτουργιών

σκηνής

Οι ψηφιακές μηχανές εξελίχθηκαν σημαντικά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και πλέον ακόμα και τα βασικά μοντέλα διαθέτουν πληθώρα ρυθμίσεων για τη λειτουργία τους. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι παραδοσιακές ρυθμίσεις μιας μηχανής, όπως είναι η προτεραιότητα διαφράγματος ή ταχύτητας φωτοφράκτη (βλέπε "Mυστικό 3"), καθώς και οι προκαθορισμένες λειτουργίες. Οι συγκεκριμένες επιλογές διατίθενται στα μοντέλα ολοένα και συχνότερα και σίγουρα αξίζει να επιλέξετε μια μηχανή που θα διαθέτει τουλάχιστον πέντε ή έξι από αυτές τις λειτουργίες.Οι προκαθορισμένες λειτουργίες είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να απλοποιούν τις ρυθμίσεις για τη φωτογράφηση υπό καθορισμένες συνθήκες ή για την επίτευξη συγκεκριμένων εφέ. Για παράδειγμα, εάν θέλετε να φωτογραφήσετε ένα πορτρέτο με θολό φόντο ώστε να τονίσετε περισσότερο το κυρίως θέμα, τότε μπορείτε να ρυθμίσετε το βάθος πεδίου χρησιμοποιώντας το αντίστοιχο χειριστήριο της μηχανής. Εναλλακτικά, μπορείτε απλά να επιλέξετε τη λειτουργία πορτρέτου (Portrait) και η μηχανή θα επιλέξει αυτόματα όλες τις κατάλληλες ρυθμίσεις για λογαριασμό σας. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση όμως αξίζει να προσπαθήσετε να κατανοήσετε για ποιο λόγο οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις επιλέγονται στις εκάστοτε λειτουργίες.

Συνήθως οι λειτουργίες της μηχανής επιλέγονται μέσα από το σύστημα των μενού της μηχανής (αυτός είναι ένας ακόμα καλός λόγος για να διαβάσετε το εγχειρίδιό της), ενώ υπάρχει η δυνατότητα να καθορίσετε μια συγκεκριμένη λειτουργία η οποία θα επιλέγεται κατά την ενεργοποίηση της μηχανής. Ωστόσο, αυτή η προεπιλογή ίσως δημιουργήσει προβλήματα εάν θελήσετε να κάνετε άλλου είδους φωτογράφηση την επόμενη φορά που θα ενεργοποιήσετε τη μηχανή.

Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες λειτουργίες είναι οι εξής:

Οι λειτουργίες της μηχανής σάς παρέχουν σιγουριά κατά τη φωτογράφηση υπό διαφορετικές συνθήκες λήψης.

• Τοπίο (Landscape)

• Πορτρέτο (Portrait) • Σπορ (Sport) • Κοντινή λήψη (Close-up) • Πυροτεχνήματα (Fireworks) • Χιόνι (Snow) • Κόντρα φωτισμός(Backlight)

9

Όταν χρησιμοποιείται μια λειτουργία της μηχανής, οι ρυθμίσεις που επιλέγονται από τη μηχανή αναγράφονται στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Μπορείτε να τις μελετήσετε και να πάρετε μια ιδέα για τον τρόπο λήψης της φωτογραφίας. Με τον καιρό θα μπορείτε να επιλέγετε μόνοι σας τις κατάλληλες ρυθμίσεις για τις εκάστοτε συνθήκες φωτογράφησης.

Σε ορισμένες λειτουργίες της μηχανής, όπως αυτή για τις νυχτερινές λήψεις ή τη φωτογράφηση υπό συνθήκες περιορισμένου φωτός, οι ρυθμίσεις ενδέχεται να επιβάλλουν τη χρήση αργής ταχύτητας φωτοφράκτη. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη λήψη της φωτογραφίας ο φωτοφράκτης της μηχανής παραμένει ανοικτός για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Εάν η τιμή της ταχύτητας είναι μικρότερη από 1/60στο του δευτερολέπτου τότε πρέπει να χρησιμοποιήσετε τρίποδο για να μείνει η μηχανή ακίνητη.

Προτού ξεκινήσετε

3

10

Κατά παράδοση, δυνατότητα ρύθμισης του διαφράγματος και της ταχύτητας φωτοφράκτη διέθεταν μόνο οι πιο εξελιγμένες μηχανές. Χάρη στη συνεχή εξέλιξη όμως, όλο και περισσότερες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις και σχεδόν όλοι πλέον μπορούν να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τις τεχνικές δυνατότητες που προσφέρουν.

Για περισσότερες συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με την προτεραιότητα διαφράγματος και το βάθος πεδίου, ανατρέξτε στην ενότητα "Έκθεση και Φωτομέτρηση".

Διάφραγμα και ταχύτητα φωτοφράκτη Οι δύο πιο συνηθισμένοι όροι που χρησιμοποιούν οι φωτογράφοι είναι η προτεραιότητα διαφράγματος και η προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη. Πρόκειται για δύο ρυθμίσεις της μηχανής που σας δίνουν ένα συγκεκριμένο βαθμό ελέγχου επάνω στο τελικό αποτέλεσμα της λήψης. Στις περισσότερες μηχανές η προτεραιότητα διαφράγματος υποδηλώνεται από το γράμμα "A" στα μενού της μηχανής ή στο αντίστοιχο χειριστήριο που υπάρχει στο σώμα της μηχανής, ενώ η προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη υποδηλώνεται με το γράμμα "S" ή "Τ" . Ο συνδυασμός των ρυθμίσεων του διαφράγματος και της ταχύτητας φωτοφράκτη καθορίζει την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή κατά τη λήψη μιας φωτογραφίας και, συνεπώς, επηρεάζει την έκθεση της φωτογραφίας. Το διάφραγμα της μηχανής αναφέρεται στο άνοιγμα του διαφράγματος που υπάρχει μέσα στον φακό. Η διάμετρός του παίρνει συγκεκριμένες τιμές και επιτρέπει τη μεταβολή της ποσότητας του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή. Μπορείτε να αλλάξετε την τιμή του διαφράγματος προκειμένου να μεταβάλετε την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή. Η αλλαγή αυτή γίνεται είτε αυτόματα από τη μηχανή είτε χειροκίνητα από τον φωτογράφο. Η δεύτερη περίπτωση συμβαίνει όταν στη μηχανή έχει επιλεγεί η προτεραιότητα διαφράγματος. Η τιμή του διαφράγματος επηρεάζει ακόμα μία παράμετρο της φωτογραφίας, η οποία ονομάζεται βάθος πεδίου. Η παράμετρος αυτή καθορίζει τα όρια της απόστασης μέσα στα οποία φαίνονται εστιασμένα τα αντικείμενα μιας φωτογραφίας. Όταν επιλέγεται το πιο ανοικτό διάφραγμα τότε το βάθος πεδίου μικραίνει, δηλαδή φαίνονται εστιασμένα λιγότερα από τα αντικείμενα που βρίσκονται εμπρός και πίσω από το κυρίως θέμα. Όταν επιλέγεται το πιο κλειστό διάφραγμα τότε το βάθος πεδίου μεγαλώνει, δηλαδή φαίνεται εστιασμένο μεγαλύτερο ποσοστό της εικόνας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την προτεραιότητα διαφράγματος για να δημιουργήσετε διάφορα εφέ, όπως για παράδειγμα το θολό φόντο της επάνω φωτογραφίας στην απέναντι σελίδα, το οποίο επιτυγχάνεται με ένα ανοικτό διάφραγμα. Ο φωτοφράκτης της μηχανής αποτελείται από λεπίδες που ανοίγουν και κλείνουν κάθε φορά που πατάτε το κουμπί λήψης για να τραβήξετε μια φωτογραφία. Το χρονικό διάστημα που διαρκεί το άνοιγμα και κλείσιμο φωτοφράκτη επηρεάζει την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή. Με την προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη μπορείτε να καθορίσετε την ταχύτητα ανοίγματος και κλεισίματος του φωτοφράκτη, ανάλογα με τον τύπο της λήψης που θέλετε να κάνετε. Για παράδειγμα, εάν θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες σε μια αθλητική συνάντηση τότε θα χρειαστεί να επιλέξετε πολύ γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη, προκειμένου να "παγώσετε" την κίνηση. Αντιθέτως, εάν θέλετε να δημιουργήσετε για εφέ μια θολή ή "κουνημένη" φωτογραφία, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Αυτή η ρύθμιση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν φωτογραφίζετε τρεχούμενο νερό. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε με αργή ταχύτητα φωτοφράκτη και τη μηχανή τοποθετημένη σε τρίποδο, προκειμένου να δωθεί η εντύπωση της κίνησης.

Για περισσότερες συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με την προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη, ανατρέξτε στην ενότητα "Σε κίνηση".

11

Προτού ξεκινήσετε

4

12

Το ανοικτό διάφραγμα υποδηλώνεται με μικρό αριθμό f, π.χ. f2.8, ενώ το κλειστό διάφραγμα υποδηλώνεται με μεγάλο αριθμό f, π.χ. f22.

Πολλές ψηφιακές μηχανές σας προειδοποιούν όταν η φωτογραφία πρόκειται να είναι υπερ- ή υποεκτεθειμένη. Εάν πρόκειται να είναι υπερεκτεθειμένη, τότε μειώστε την ποσότητα του φωτός είτε κλείνοντας το διάφραγμα είτε αυξάνοντας την ταχύτητα φωτοφράκτη. Εάν πρόκειται να είναι υποεκτεθειμένη τότε αυξήστε την ποσότητα του φωτός είτε ανοίγοντας το διάφραγμα είτε μειώνοντας την ταχύτητα φωτοφράκτη.

Κατανόηση της έννοιας "Eκθεση" H έκθεση είναι σημαντική παράμετρος της φωτογραφίας και αναφέρεται στη συνολική ποσότητα φωτός που εισέρχεται στη μηχανή. Η ποσότητα αυτή καθορίζεται από τον συνδυασμό των ρυθμίσεων του διαφράγματος και της ταχύτητας φωτοφράκτη. Όταν σε μια μηχανή επιλεγεί η αυτόματη λειτουργία – δηλαδή δεν χρησιμοποιούνται χειροκίνητες ρυθμίσεις – τότε η μηχανή φωτομετρά το πλάνο και εκτιμά την ποσότητα του φωτός που απαιτείται προκειμένου επιτευχθεί η σωστή έκθεση. Αυτό σημαίνει ότι η τελική φωτογραφία δεν θα είναι ούτε υπερβολικά σκοτεινή ούτε υπερβολικά φωτεινή. Κατά την εκτίμηση της έκθεσης, η μηχανή επιλέγει την τιμή του διαφράγματος και, στη συνέχεια, επιλέγει την ταχύτητα φωτοφράκτη που θα επιτρέψει την είσοδο της κατάλληλης ποσότητας φωτός μέσα από το διάφραγμα. Οι τιμές ρύθμισης του διαφράγματος είναι γνωστές ως τιμές f-stop (ή αριθμοί f), ενώ η ταχύτητα του φωτοφράκτη μετριέται σε δευτερόλεπτα ή κλάσματα του δευτερολέπτου. Εάν θέλετε να έχετε μεγαλύτερο έλεγχο στις φωτογραφίες σας, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την προτεραιότητα διαφράγματος ή την προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να επιλέξετε είτε το διάφραγμα είτε την ταχύτητα φωτοφράκτη και, στη συνέχεια, η μηχανή αναλαμβάνει να επιλέξει την κατάλληλη τιμή της άλλης παραμέτρου. Ο συνδυασμός θα επιτρέπει την είσοδο της κατάλληλης ποσότητας φωτός στη μηχανή έτσι, ώστε να εκτεθεί σωστά η φωτογραφία. Για παράδειγμα, εάν θέλετε πολύ γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη (όπως συμβαίνει σε ένα αθλητικό γεγονός) τότε η μηχανή πιθανότατα θα επιλέξει μια τιμή ανοικτού διαφράγματος, προκειμένου να εισέλθει περισσότερο φως κατά το σύντομο άνοιγμα του φωτοφράκτη. Αντιθέτως, εάν θέλετε να επιλέξετε ένα πολύ κλειστό διάφραγμα (για να επιτύχετε πολύ μεγάλο βάθος πεδίου, δηλαδή μεγάλο εστιασμένο τμήμα) τότε η μηχανή πιθανότατα θα επιλέξει μια πιο αργή ταχύτητα ώστε ο φωτοφράκτης να μείνει περισσότερη ώρα ανοικτός και να εισέλθει αρκετό φως από το κλειστό διάφραγμα. Οι φωτογραφίες της απέναντι σελίδας δείχνουν τα αποτελέσματα λανθασμένων ρυθμίσεων έκθεσης. Η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε με ανοικτό διάφραγμα, η ταχύτητα φωτοφράκτη όμως ήταν υπερβολικά αργή με αποτέλεσμα να εισέλθει στη μηχανή υπερβολική ποσότητα φωτός και να γίνει υπερέκθεση της φωτογραφίας. Η φωτογραφία στο μέσο τραβήχτηκε με σωστή ταχύτητα φωτοφράκτη, το διάφραγμα όμως ήταν υπερβολικά κλειστό, με αποτέλεσμα να μην εισέλθει αρκετό φως και να υποεκτεθεί η φωτογραφία. Η κάτω φωτογραφία έχει εκτεθεί σωστά.

Για τις περισσότερες συνθήκες λήψης συνήθως υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις συνδυασμοί τιμών διαφράγματος και ταχύτητας φωτοφράκτη που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε. Η επιλογή καθορίζεται από τον τύπο της φωτογραφίας που θέλετε να βγάλετε: δηλαδή με μικρό ή μεγάλο βάθος πεδίου.

• f5.6 και 1/500 του δευτερολέπτου • f8 και 1/250 του δευτερολέπτου • f11 και 1/125 του δευτερολέπτου • f16 και 1/60 του δευτερολέπτου

13

Ορισμένοι από τους συνδυασμούς τιμών διαφράγματος και ταχύτητας φωτοφράκτη που δίνουν φωτογραφίες με σωστή έκθεση μια ηλιόλουστη ημέρα είναι οι εξής:

Προτού ξεκινήσετε

14

5

Ανάλυση της έννοιας “Eστιακή απόσταση” Ο όρος εστιακή απόσταση αποτελεί τμήμα της φωτογραφικής ορολογίας και αξίζει να τον κατανοήσετε. Αναφέρεται στην απόσταση από τον φακό της μηχανής έως το σημείο εστίασης της εικόνας μέσα στον φακό. Η εστιακή απόσταση αναγράφεται σε χιλιοστά του μέτρου, π.χ. 105 mm.

Λόγω της αρχιτεκτονικής των ψηφιακών μηχανών η αναφερόμενη διάσταση (εστιακή απόσταση) ενός φακού ζουμ ισοδυναμεί με την αντίστοιχη διάσταση του φακού ζουμ μιας μηχανής με φιλμ 35mm πολλαπλασιασμένη κατά ένα συντελεστή που κυμαίνεται από το 1,5 έως και το 4. Επομένως, ένα φακός ζουμ ψηφιακής μηχανής με εστιακή απόσταση από 9mm έως 70mm ισοδυναμεί με φακό μηχανής με φιλμ με εστιακή απόσταση 35mm έως 280mm (περίπου).

Οι φακοί ζουμ στις κόμπακτ ψηφιακές μηχανές συχνά υποδηλώνονται με το συντελεστή πολλαπλασιασμού, π.χ. 2x, 5x ή 12x.

Για την πλειονότητα των χρηστών ψηφιακών μηχανών η έννοια της εστιακής απόστασης συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα "ζουμαρίσματος" (μεγέθυνσης) μιας εικόνας. Πολλές από τις ψηφιακές μηχανές προσφέρουν πλέον λειτουργία οπτικού ζουμ, δηλαδή τη δυνατότητα μεταβολής της εστιακής απόστασης του φακού με τέτοιον τρόπο, ώστε το κυρίως θέμα να μετακινείται πιο κοντά ή πιο μακριά. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μεταβολή της φυσικής απόστασης που υπάρχει μεταξύ του φακού της μηχανής και εστιασμένης εικόνας. Σε γενικές γραμμές είναι καλό να αναζητήσετε μια μηχανή με τιμή οπτικού ζουμ περίπου 5x. Δεν πρέπει ωστόσο να παρασυρθείτε από τις τιμές ψηφιακού ζουμ που διαφημίζουν οι κατασκευαστές ψηφιακών μηχανών. Πρόκειται απλά για μια διάταξη που αυξάνει το μέγεθος μιας φωτογραφίας στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD με αποτέλεσμα τη χαμηλότερη ποιότητα εικόνας εξαιτίας της απλής μεγέθυνσης των υπαρχόντων pixel. Η εστιακή απόσταση του φακού μιας μηχανής είναι σημαντική για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, όσο μεγαλύτερη είναι η εστιακή απόσταση τόσο πιο κοντινό εμφανίζεται το θέμα. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο εάν πρόκειται για φακό ζουμ, δηλαδή για φακό με μεταβλητή εστιακή απόσταση. Με έναν τέτοιο φακό μπορείτε να τραβάτε φωτογραφίες με διαφορετικές συνθέσεις από την ίδια θέση. Στα παραδείγματα της απέναντι σελίδας, η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε με μικρή εστιακή απόσταση, ενώ η κάτω τραβήχτηκε με μεγαλύτερη εστιακή απόσταση. Αυτό σας εξασφαλίζει δύο διαφορετικές φωτογραφίες με την απλή μεταβολή της εστιακής απόστασης του φακού της μηχανής. Ο δεύτερος λόγος της σημαντικότητας της εστιακής απόστασης αφορά το βάθος πεδίου: καθώς "ζουμάρετε" σε μια φωτογραφία (δηλαδή αυξάνετε την εστιακή απόσταση) το βάθος πεδίου μειώνεται: δηλαδή μικρότερο ποσοστό της εικόνας εμπρός και πίσω από το κυρίως θέμα φαίνεται εστιασμένο. Το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό είναι εξαιρετικά χρήσιμο για τη φωτογράφηση πορτρέτων. Με ένα φακό ζουμ μπορείτε να τραβήξετε πορτρέτα χωρίς να χρειάζεται να πλησιάσετε υπερβολικά στο θέμα σας, ενώ η μεγάλη εστιακή απόσταση του ζουμ εξασφαλίζει το ευπρόσδεκτο θόλωμα του φόντου που υπάρχει πίσω από το κυρίως θέμα. Με τον τρόπο αυτό η φωτογραφία απαλλάσσεται από περιττές λεπτομέρειες και δημιουργείται ένα αποτελεσματικό πορτρέτο.

15 Μην παρασύρεστε από τις τιμές του ψηφιακού ζουμ

Προτού ξεκινήσετε

6

16

Σε γενικές γραμμές, οι πιο εξελιγμένες ψηφιακές μηχανές, όπως είναι οι ψηφιακές μηχανές SLR (DSLR), διαθέτουν βελτιωμένα συστήματα εστίασης.

Όταν χρησιμοποιείτε τη μηχανή επάνω σε τρίποδο με αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, χρησιμοποιήστε την επιλογή του χρονοδιακόπτη για να ενεργοποιήσετε το φωτοφράκτη. Με τον τρόπο αυτό θα αποφύγετε το κούνημα από το πάτημα του κουμπιού λήψης και η μηχανή θα παραμείνει ακίνητη.

Έχετε μαζί σας μια κάρτα με λευκές και μαύρες λωρίδες

Λεπτομέρειες για την εστίαση Η αυτόματη εστίαση αποτελεί συνηθισμένο χαρακτηριστικό των ψηφιακών μηχανών. Για την ενεργοποίησή της αρκεί το πάτημα του κουμπιού λήψης μέχρι τη μέση της διαδρομής του. Στη συνέχεια, η μηχανή εστιάζει στο θέμα που βρίσκεται στο κέντρο του σκοπεύτρου και μόλις ολοκληρωθεί η εστίαση ανάβει σταθερά μια φωτεινή ένδειξη που σας ενημερώνει ότι η φωτογραφία είναι εστιασμένη. Μετά μπορείτε να πατήσετε το κουμπί λήψης μέχρι το τέρμα για να τραβήξετε τη φωτογραφία. Ωστόσο, παρά την προφανή ευκολία στη χρήση του συστήματος, υπάρχουν ορισμένες παράμετροι που πρέπει να λάβετε υπόψη προκειμένου να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τη λειτουργία αυτόματης εστίασης. Το πρώτο πρόβλημα της αυτόματης εστίασης προκύπτει κατά τη φωτογράφηση υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Το σύστημα αυτόματης εστίασης λειτουργεί "διαβάζοντας" την αντίθεση μεταξύ των φωτεινών και σκοτεινών περιοχών μιας εικόνας. Συνεπώς, όταν η συνολική εικόνα είναι υπερβολικά σκοτεινή τότε δεν υπάρχει αρκετή αντίθεση για να λειτουργήσει η αυτόματη εστίαση. Ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος είναι ο εντοπισμός μιας περιοχής μέσα στην εικόνα με μεγαλύτερη αντίθεση, η εστίαση στη συγκεκριμένη περιοχή και, στη συνέχεια, η μετακίνηση της μηχανής για τη σύνθεση της αρχικής φωτογραφίας. Εναλλακτικά, μπορείτε να μεταφέρετε μαζί σας μια κάρτα με λευκές και μαύρες λωρίδες, την οποία θα τοποθετήσετε στο μέσο της φωτογραφίας. Χρησιμοποιήστε την κάρτα αυτή για να εστιάσετε στο κυρίως θέμα (φροντίστε να τοποθετήσετε την κάρτα στην κατάλληλη απόσταση εστίασης) και, στη συνέχεια, τραβήξτε τη φωτογραφία. Μια άλλη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα συστήματα αυτόματης εστίασης εμφανίζεται κατά τη φωτογράφηση αντικειμένων που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα. Για την επίτευξη της εστίασης υπάρχουν διάφορες τεχνικές (βλέπε "Mυστικό 72 και 73"), το πρώτο όμως μέλημα είναι η επιλογή του σωστού σημείου εστίασης. Ένας τρόπος επιλογής είναι να εντοπίσετε ένα σημείο από όπου θα περάσει το κινούμενο αντικείμενο και να εστιάσετε εκεί. Κατόπιν μπορείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία μόλις το αντικείμενο διέλθει από το επιλεγμένο σημείο. Ένα σημείο που πρέπει να προσέξετε κατά την εστίαση σε αντικείμενα είναι το κούνημα της μηχανής. Πρόκειται για τις θολές φωτογραφίες που προκύπτουν όταν έχει επιλεγεί υπερβολικά αργή ταχύτητα φωτοφράκτη για τις συγκεκριμένες συνθήκες λήψης. Οι ταχύτητες αυτές συνήθως κυμαίνονται γύρω στο 1/60 του δευτερολέπτου ή πιο αργές. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να χρησιμοποιήσετε τρίποδο ή εναλλακτικά να χρησιμοποιήσετε φλας ώστε να προσθέσετε περισσότερο φως στη σκηνή και να είναι δυνατή η επιλογή πιο γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η λήψη έγινε χωρίς τρίποδο και εξαιτίας των συνθηκών χαμηλού φωτισμού η ταχύτητα φωτοφράκτη έπρεπε να επιλεγεί ίση 1/15 του δευτερολέπτου, με αποτέλεσμα το θόλωμα της φωτογραφίας (παρά το γεγονός ότι η εστίαση ήταν σωστή). Στην κάτω φωτογραφία, η μηχανή ήταν τοποθετημένη σε τρίποδο με αποτέλεσμα να παραμείνει ακίνητη, ενώ η λήψη έγινε με τις ίδιες ακριβώς ρυθμίσεις.

17

Προτού ξεκινήσετε

18

7

Η λύση στον γρίφο της ανάλυσης Στον κόσμο της ψηφιακής φωτογραφίας αργά ή γρήγορα (πιθανότατα γρήγορα) θα συναντήσετε την έννοια της ανάλυσης. Παρότι η συγκεκριμένη έννοια σχετίζεται με πολλούς τομείς της ψηφιακής φωτογραφίας, ο πιο σημαντικός είναι το μέγεθος και οι διαστάσεις των φωτογραφιών όσον αφορά τα pixel (τα έγχρωμα δομικά στοιχεία που απαρτίζουν τις ψηφιακές φωτογραφίες). Το συγκεκριμένο μέγεθος αναγράφεται είτε ως η προδιαγραφή της συνολικής ποσότητάς τους, π.χ. 8 εκατομμύρια pixel ή 8 megapixel, είτε ως διαστάσεις μιας φωτογραφίας, π.χ. 1200 pixel x 900 pixel. Η σημασία των pixel και της ανάλυσης είναι ότι καθορίζουν το μέγεθος με το οποίο είναι δυνατή η ποιοτική προβολή και εκτύπωση των φωτογραφιών.

Η ανάλυση μιας φωτογραφίας είναι δυνατό να αλλάξει μέσα από ένα πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας όπως είναι το Photoshop Elements, το Paint Shop Pro ή το Ulead Express.

Για τις εκτυπωμένες φωτογραφίες απαιτούνται όσο το δυνατόν περισσότερα pixel

Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές έχουν τη δυνατότητα λήψης με διαφορετικές τιμές ανάλυσης (δηλ. με διαφορετικό πλήθος pixel). Ο γενικός κανόνας για τις εκτυπωμένες φωτογραφίες είναι ότι απαιτούνται όσο το δυνατόν περισσότερα pixel, ενώ αντίθετα για τις φωτογραφίες που προορίζονται για ηλεκτρονική προβολή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πολύ χαμηλότερες τιμές ανάλυσης. Για τη βέλτιστη ποιότητα των εκτυπωμένων φωτογραφιών χρησιμοποιείται ρύθμιση ίση με 300 pixel ανά ίντσα (ppi). Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε γραμμική ίντσα της εκτυπωμένης φωτογραφίας περιέχονται 300 pixel. Για να υπολογίσετε το μέγεθος της τελικής εκτυπωμένης φωτογραφίας, διαιρέστε τις διαστάσεις της φωτογραφίας σε pixel με το 300. Συνεπώς μια φωτογραφία με ανάλυση 1200 x 900 είναι δυνατό να εκτυπωθεί με υψηλή ποιότητα σε διαστάσεις 4 ίντσες x 3 ίντσες. Ο παρακάτω πίνακας αναγράφει τις τιμές της ανάλυσης, σε pixel, που απαιτούνται για συγκεκριμένα μεγέθη εκτύπωσης (με την προϋπόθεση ότι θα εκτυπωθούν με ανάλυση 300 ppi).

ΣΥΝΟΛΟ PIXEL

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ(σε pixel)

ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ (ίντσες στα 300 ppi)

8 εκατομμύρια

3264 x 2448

11 x 8 (περίπου)

5 εκατομμύρια

2592 x 1944

8 x 6 (περίπου)

3 εκατομμύρια

2048 x 1536

7 x 5 (περίπου)

1 εκατομμύριο

1280 x 960

4 x 3 (περίπου)

Φωτογραφίες για χρήση στο Διαδίκτυο συνήθως προβάλλονται με ανάλυση περίπου ίση με 72 ppi, διότι αυτή είναι η τιμή ανάλυσης των τυπικών οθόνων υπολογιστή. Οι φωτογραφίες επίσης, είναι δυνατό να εκτυπωθούν σε τιμές ανάλυσης αρκετά χαμηλότερες από τα 300 ppi, με αντίκτυπο όμως στην ποιότητα. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας εκτυπώθηκε με ανάλυση 72 ppi, ενώ η κάτω φωτογραφία εκτυπώθηκε στα 300 ppi, δίνοντας πολύ πιο υψηλή ποιότητα.

19

Προτού ξεκινήσετε

20

8

Για τις περισσότερες μηχανές τα εγχειρίδια ή τα φυλλάδια των τεχνικών προδιαγραφών αναγράφουν την πραγματική χρονική καθυστέρηση κατά τη λήψη φωτογραφιών. Εάν δεν αποδώσει κανένα μέτρο, τότε εξοικειωθείτε με τη μηχανή σας και προσπαθήστε να αντισταθμίσετε τη χρονική καθυστέρηση. Με την εξάσκηση μπορείτε, έως ένα βαθμό, να πετύχετε εξαιρετικά αποτελέσματα.

Η χρονική καθυστέρηση μπορεί να καταστρέψει μια ενδεχομένως υπέροχη φωτογραφία

Μείωση της χρονικής καθυστέρησης Κάθε τεχνολογία κρύβει τις δικές της ιδιαιτερότητες και μειονεκτήματα και στην περίπτωση της ψηφιακής φωτογραφίας ένα από αυτά είναι η χρονική καθυστέρηση. Πρόκειται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ενεργοποίηση της μηχανής, τη χρονική καθυστέρηση μεταξύ της λήψης της φωτογραφίας και της πραγματικής καταγραφής της, καθώς και το χρονικό διάστημα που πρέπει να παρέλθει από τη λήψη μιας φωτογραφίας έως την προετοιμασία της μηχανής για τη λήψη της επόμενης. Για τις πρώτες δύο, από τις τρεις καθυστερήσεις, υπάρχουν λίγα που μπορούμε να κάνουμε, εκτός από την όσο το δυνατόν πληρέστερη εξοικείωση με τη μηχανή και, στη συνέχεια, ανάλογη ενσωμάτωσή τους στον προσωπικό μας τρόπο λήψης. Η χρονική καθυστέρηση στη λήψη μιας φωτογραφίας δεν είναι απλά εκνευριστική, αλλά ενδέχεται να καταστρέψει μια πιθανή, υπέροχη φωτογραφία. Συνήθως υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση μεταξύ του πατήματος του κουμπιού λήψης και της καταγραφής της εικόνας από τη μηχανή. Αυτή οφείλεται στις διάφορες ψηφιακές διαδικασίες που πρέπει να εκτελέσει η μηχανή προτού καταγράψει με επιτυχία μια φωτογραφία. Η συγκεκριμένη καθυστέρηση ενδέχεται να διαρκεί λίγα εκατοστά του δευτερολέπτου, ακόμα και αυτά όμως αρκούν για να κάνουν τη διαφορά σε μια φωτογράφηση σκηνών έντονης δραστηριότητας ή σε μια φωτογράφηση πορτρέτου, ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά. Εάν θέλετε να μειώσετε τη χρονική καθυστέρηση τότε η καλύτερη επιλογή είναι η εφαρμογή χειροκίνητων ρυθμίσεων για τις λειτουργίες που ρυθμίζονται αυτόματα από τη μηχανή. Στις λειτουργίες αυτές περιλαμβάνεται η ισορροπία λευκού και η εστίαση – προσπαθήστε να εστιάζετε εκ των προτέρων σε ένα θέμα και κρατήστε το κουμπί λήψης πατημένο μέχρι το μέσο της διαδρομής του έως ότου τραβήξετε τελικά τη φωτογραφία. Μία ακόμα επιλογή είναι η χρήση της λειτουργίας διαδοχικών λήψεων. Με αυτήν σας δίνεται η δυνατότητα λήψης ενός αριθμού διαδοχικών φωτογραφιών.

Τύποι χρονικής καθυστέρησης ●

Χρονική καθυστέρηση ενεργοποίησης. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται από την ενεργοποίηση της μηχανής έως την ετοιμότητά της για λήψη.

●

Καθυστέρηση λήψης. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στο πάτημα του κουμπιού λήψης και την πραγματική καταγραφή της φωτογραφίας.

●

Χρονική καθυστέρηση επόμενης λήψης. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της λήψης μιας φωτογραφίας και της προετοιμασίας για την επόμενη.

2

Τεχνικές της μηχανής

Από πολλές απόψεις οι ψηφιακές μηχανές συμπεριφέρονται περίπου όπως και οι μηχανές με φιλμ. Σε αυτήν την ενότητα υπάρχουν ορισμένες συμβουλές επάνω στις απλές τεχνικές της μηχανής, τις οποίες μπορείτε να εφαρμόσετε για να βελτιώσετε τον τρόπο λήψης των φωτογραφιών σας.

9 Προσανατολισμός της μηχανής 10 Περικοπή και μέγεθος φωτογραφίας

22 24

11 Ασφαλείς λήψεις με "bracketing" 26 12 Λήψη κοντινών (μάκρο) φωτογραφιών

28

13 Αποτελεσματικό ζουμ

30

14 Διόρθωση της παράλλαξης

32

15 Σταθεροποίηση της μηχανής

34

Τεχνικές της μηχανής

9

Προσανατολισμός της μηχανής Η λήψη καλών φωτογραφιών δεν απαιτεί υποχρεωτικά τη χρήση ακριβού ή τεχνολογικά προηγμένου εξοπλισμού. Σε πολλές περιπτώσεις η σωστή φωτογραφική ματιά είναι σημαντικότερη από τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται. Μία παράμετρος αυτής της ματιάς είναι η γωνία υπό την οποία βλέπουμε μια εικόνα. Για να επιτύχουμε ένα καλό αποτέλεσμα υπάρχουν διάφοροι τρόποι, ο απλούστερος όμως είναι να αλλάξουμε τον προσανατολισμό της μηχανής. Με αυτόν τον όρο αναφερόμαστε στην περιστροφή της μηχανής κατά 90 μοίρες έτσι, ώστε η φωτογραφία να τραβηχτεί κατακόρυφη (πορτρέτο) και όχι οριζόντια (τοπίο).

22

Μερικές φορές η σωστή φωτογραφική ματιά είναι σημαντικότερη από τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται

Μία ακόμα επιλογή αλλαγής του προσανατολισμού είναι η περιστροφή της μηχανής σε θέση που διαφέρει από την οριζόντια ή την κατακόρυφη. Αυτή η κίνηση ίσως αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματική σε λήψεις τοπίων, δίνοντας έμφαση στις γωνίες. Πρόκειται ωστόσο για ένα εφέ που καλό είναι να χρησιμοποιείται μόνο εφόσον έχετε τραβήξει ήδη τις συνηθισμένες λήψεις.

Ακόμα και αν έχετε ήδη τραβήξει μια καλή φωτογραφία αυτή η απλή τεχνική αλλαγής του προσανατολισμού δίνει ακόμα μια εντυπωσιακή λήψη, η οποία εμφανίζει το θέμα με εντελώς διαφορετική προοπτική. Από τη στιγμή που δεν ξοδεύετε φιλμ τότε αξίζει πάντοτε να τραβάτε φωτογραφίες με διαφορετικό προσανατολισμό, τις οποίες μπορείτε αργότερα να συγκρίνετε. Επίσης, εάν θέλετε να κάνετε περικοπή της φωτογραφίας (βλέπε "Μυστικό 10") θα έχετε περισσότερες επιλογές διότι θα έχετε τραβήξει το θέμα με διαφορετικούς προσανατολισμούς. Στα παραδείγματα η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με οριζόντιο προσανατολισμό, δίνοντας την ευκαιρία να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στα κατάρτια των σκαφών και την πυκνότητά τους. Η εικόνα της απέναντι σελίδας είναι τραβηγμένη με κατακόρυφο προσανατολισμό που επιτρέπει την ανάπτυξη της σκηνής, συμπεριλαμβάνοντας περισσότερο από το πρώτο πλάνο, το οποίο αποκτά μεγαλύτερη συνοχή. Με τον τρόπο αυτό έχουμε τη λήψη δύο διαφορετικών φωτογραφιών από το ίδιο σημείο, απλά αλλάζοντας τον προσανατολισμό της μηχανής.

23

Τεχνικές της μηχανής

10

24

Η ανάλυση των φωτογραφιών κατά την εκτύπωση είναι δυνατό να είναι υψηλότερη από 300 pixel ανά ίντσα, αποφεύγετε όμως τις υπερβολικά υψηλότερες τιμές.

Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι προτιμότερο να "γεμίζετε" το κάδρο με όσο το δυνατόν περισσότερο θέμα (βλέπε "Μυστικό 44"). Εάν ωστόσο πιστεύετε ότι θα χρειαστεί να κάνετε περικοπή της φωτογραφίας τότε κατά τη λήψη της είναι καλύτερο να αφήσετε λίγο "αέρα" (επιπλέον χώρο) γύρω από το θέμα. Στη συνέχεια, και εφόσον η ανάλυση είναι αρκετά υψηλή, μπορείτε να κάνετε περικοπή και εκτύπωση της τελικής φωτογραφίας με αρκετά υψηλή ποιότητα.

Περικοπή και μέγεθος φωτογραφίας Όπως φαίνεται στο "Μυστικό 7", οι φυσικές διαστάσεις μιας φωτογραφίας αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα για την αξιολόγηση της ποιότητας και του μεγέθους των εκτυπωμένων φωτογραφιών. Για τις φωτογραφίες που εισάγονται κατευθείαν από τη μηχανή ο υπολογισμός είναι αρκετά απλός: οι διαστάσεις μιας φωτογραφίας σε pixel διαιρούνται με το 300 (τη βέλτιστη ρύθμιση για εκτύπωση φωτογραφιών). Εάν ωστόσο θέλετε να κάνετε επεξεργασία των φωτογραφιών, τότε ίσως υπάρχουν αλλαγές στις διαστάσεις σε pixel. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται να γίνει περικοπή της φωτογραφίας, η οποία είναι μια από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές επεξεργασίας εικόνας που εκτελείται είτε μέσω λογισμικού επεξεργασίας είτε μέσω των αυτόματων μηχανημάτων εκτύπωσης που υπάρχουν στα εργαστήρια φωτογραφίας. Περικοπή είναι η αφαίρεση των περιττών περιοχών από την περιφέρεια μιας φωτογραφίας. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με την επιλογή της περιοχής που θέλετε να παραμείνει (με τη μορφή ενός ορθογωνίου μέσα σε μια φωτογραφία) και, στη συνέχεια, απορρίπτοντας την υπόλοιπη φωτογραφία. Στην απέναντι σελίδα εμφανίζονται δύο παραδείγματα. Προφανώς, η ενέργεια αυτή επιδρά στις διαστάσεις σε pixel της φωτογραφίας διότι αφαιρούνται ορισμένα από τα αρχικά pixel της φωτογραφίας. Όταν κάνετε περικοπή μιας φωτογραφίας πρέπει να φροντίσετε οι διαστάσεις της τελικής φωτογραφίας να επαρκούν για την καλή ποιότητα εκτύπωσης με το απαιτούμενο τελικό μέγεθος. Για να βεβαιωθείτε, διαιρέστε τις διαστάσεις σε pixel της περικομμένης φωτογραφίας με τον αριθμό 300. Για παράδειγμα, εάν θέλετε να εκτυπώσετε σε διαστάσεις 7 επί 5 ιντσών τότε η τελική επεξεργασμένη φωτογραφία πρέπει να έχει διαστάσεις 2100 επί 1500 pixel ή μεγαλύτερες. Το θέμα της περικοπής και του μεγέθους της φωτογραφίας είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους πάντοτε αξίζει να τραβάμε φωτογραφίες με τη μέγιστη ανάλυση: δεν γνωρίζουμε πάντα το ποσοστό μιας φωτογραφίας που θα θελήσουμε να κρατήσουμε ή να αφαιρέσουμε, όσο όμως μεγαλύτερη ανάλυση χρησιμοποιούμε, τόσο μεγαλύτερη ευελιξία έχουμε για την επεξεργασία μιας φωτογραφίας.

25

Τεχνικές της μηχανής

11

Ένα από τα προβλήματα της φωτογράφησης με φιλμ είναι ότι ποτέ δεν γνωρίζουμε με σιγουριά το αποτέλεσμα των φωτογραφιών μας έως ότου αυτές εκτυπωθούν. Με τις ψηφιακές μηχανές αυτό το μειονέκτημα έχει εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό, χάρη στη δυνατότητα προβολής των φωτογραφιών στις οθόνες LCD αμέσως μετά τη λήψη τους. Παρόλα αυτά, οι οθόνες LCD δεν έχουν πάντα απόλυτη πιστότητα στην απεικόνιση των χρωμάτων και της έκθεσης μιας φωτογραφίας, ενώ ορισμένες φορές ίσως είναι δύσκολη η προβολή με ευκρίνεια, ιδιαίτερα εάν στην οθόνη LCD πέφτει δυνατό ηλιακό φως. Για να εξασφαλίσετε τη λήψη μιας φωτογραφίας με τέλεια έκθεση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την τεχνική του "bracketing" (δηλαδή, διαδοχικές λήψεις με αντιστάθμιση έκθεσης).

Συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο της μηχανής σας για να δείτε εάν διαθέτει αντιστάθμιση έκθεσης. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στην ενότητα "Έκθεση και Φωτομέτρηση".

26

Ασφαλείς λήψεις με "bracketing"

Το "bracketing" είναι μια τεχνική φωτογράφησης κατά την οποία η λήψη μιας φωτογραφίας γίνεται με ελαφρά διαφορετικές ρυθμίσεις έκθεσης. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον μία από τις λήψεις θα έχει εκτεθεί σωστά. Για να χρησιμοποιήσετε το "bracketing", η μηχανή σας πρέπει να διαθέτει επιλογή αντιστάθμισης έκθεσης (για λεπτομέρειες συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο της μηχανής). Για να χρησιμοποιήσετε το "bracketing", τραβήξτε μια φωτογραφία με οποιαδήποτε λειτουργία λήψης, π.χ. αυτόματη, προτεραιότητα διαφράγματος, προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη ή πλήρως χειροκίνητη. Στη συνέχεια, επιλέξτε μια τιμή αντιστάθμισης έκθεσης (για περισσότερες σχετικές λεπτομέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 34" ) για να κάνετε τη φωτογραφία πιο σκούρα ή πιο φωτεινή. Για να κάνετε μια φωτογραφία πιο φωτεινή επιλέξτε μια θετική τιμή αντιστάθμισης έκθεσης, ενώ για την κάνετε πιο σκούρα επιλέξτε μια αρνητική τιμή. Για να επιτύχετε το "bracketing", χρησιμοποιήστε τουλάχιστον μία ρύθμιση υψηλότερη και μία χαμηλότερη από τις ρυθμίσεις τη αρχική λήψης. Να θυμάστε ότι ορισμένες φορές οι φωτογραφίες δείχνουν ελαφρώς διαφορετικές στον υπολογιστή σε σχέση με την οθόνη LCD της μηχανής.

Το "bracketing" εξασφαλίζει τη σωστή λήψη μιας φωτογραφίας με τη χρήση ενός εύρους ρυθμίσεων έκθεσης

27 Το "bracketing" είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τοποθεσίες που δεν πρόκειται να επισκεφτείτε ξανά. Η μεσαία φωτογραφία της απέναντι σελίδας έχει εκτεθεί σωστά, τραβήχτηκαν όμως ακόμα δύο φωτογραφίες χρησιμοποιώντας αντιστάθμιση έκθεσης +/-1, για την περίπτωση που αυτές θα ήταν καλύτερες.

Τεχνικές της μηχανής

12

28

Η λειτουργία κοντινών λήψεων (μάκρο) ενεργοποιείται συνήθως μέσω ενός κουμπιού ή χειριστηρίου που υπάρχει στο σώμα της μηχανής. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενεργοποιείται μέσω ενός από τα μενού της μηχανής. Η λειτουργία κοντινών λήψεων (μάκρο) συνήθως υποδεικνύεται με το σύμβολο του λουλουδιού (τουλίπας).

Συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο της μηχανής σας για να βρείτε ακριβώς την απόσταση εστίασης της λειτουργίας κοντινών λήψεων (μάκρο).

Φροντίστε ώστε το φόντο μιας λήψης μάκρο να μην αποσπά την προσοχή από το κυρίως θέμα. Ένας τρόπος για να το πετύχετε είναι να χρησιμοποιήσετε ανοικτό διάφραγμα (π.χ. f2.8, f4 ή f5) ώστε το βάθος πεδίου να είναι πολύ μικρό και το φόντο να θολώσει χωρίς να αποσπά την προσοχή.

Λήψη κοντινών (μάκρο) φωτογραφιών Φωτογράφηση μάκρο είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τις κοντινές λήψεις. Αυτός ο τύπος λήψεων εκμεταλλεύεται τη δυνατότητα της μηχανής να φωτογραφίζει αντικείμενα που βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση. Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν λειτουργία μάκρο που τους επιτρέπει να εστιάζουν σε αντικείμενα που βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμα και λίγα εκατοστά. Ένα από τα κυριότερα ζητήματα με τις λήψεις μάκρο είναι η εστίαση. Αυτό οφείλεται στην ανάγκη εστίασης με ακρίβεια διότι στις μικρές αποστάσεις υπάρχει ελάχιστο περιθώριο σφάλματος. Ένα πρόβλημα είναι ότι για να λειτουργήσει η αυτόματη εστίαση το αντικείμενο πρέπει να είναι απολύτως ακίνητο. Επομένως ακόμα και η παραμικρή κίνηση επηρεάζει σημαντικά την εστίαση. Για τον λόγο αυτό όταν προσπαθείτε να φωτογραφίσετε κοντινά αντικείμενα, για παράδειγμα λουλούδια ή έντομα, επιλέξτε μια στιγμή που φυσάει ελάχιστα ή χρησιμοποιήστε ένα αντιανεμικό κάλυμμα ώστε το αντικείμενο να είναι όσο το δυνατόν πιο ακίνητο. Οι λήψεις μάκρο ενδέχεται να δημιουργήσουν πρόβλημα στην εστίαση όταν δεν υπάρχει αρκετή αντίθεση μέσα στο κάδρο – επειδή εστιάζετε σε μια μικρή περιοχή του αντικειμένου είναι πολύ πιθανό η αντίθεση να μην είναι αρκετή μέσα σε αυτήν την περιοχή. Στην περίπτωση αυτή προσπαθήστε να εντοπίσετε μια έντονη ακμή μέσα στο θέμα (για το σκοπό αυτό ίσως χρειάζεται να μετακινήσετε τη μηχανή, να εστιάσετε και, στη συνέχεια, να ανασυνθέσετε το κάδρο κρατώντας το κουμπί λήψης πατημένο μέχρι τη μέση για να διατηρήσετε την εστίαση), φροντίστε όμως το σημείο εστίασης να απέχει την ίδια απόσταση με το αντικείμενο που επιλέξατε. Μια άλλη επιλογή είναι να χρησιμοποιήσετε μια κάρτα με άσπρες και μαύρες λωρίδες, την οποία θα τοποθετήσετε στο επιθυμητό σημείο εστίασης. Ένα άλλο ζήτημα των λήψεων μάκρο είναι το πολύ στενό βάθος πεδίου, δηλαδή ένα μικρό τμήμα του θέματος φαίνεται εστιασμένο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εστιάσετε με εξαιρετική ακρίβεια για να εξασφαλίσετε ότι θα είναι "νεταρισμένο" το σωστό τμήμα της φωτογραφίας. Στη φωτογραφία της απέναντι σελίδας το κέντρο της φωτογραφίας είναι εστιασμένο, ενώ το φόντο έχει θολώσει εξαιτίας του πολύ μικρού βάθους πεδίου.

29

Τεχνικές της μηχανής

13

Αποτελεσματικό ζουμ Σε μια μηχανή που διαθέτει φακό ζουμ, είτε πρόκειται για μόνιμο φακό είτε για φακό που τοποθετείται σε ψηφιακές μηχανές SLR, αξίζει πάντα το κόπο να πειραματιστείτε με τη λειτουργία του ζουμ ανάλογα με τις συνθήκες λήψης. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ευρυγώνια λήψη ίσως είναι πιο αποτελεσματική, ενώ σε άλλες η λήψη με ζουμ θα είναι καλύτερη. Στην ιδανική περίπτωση και οι δύο λήψεις θα είναι το ίδιο καλές και ικανοποιητικές.

30

Η ψηφιακή μηχανή SLR (Single Lens Reflex - Μονοοπτική μηχανή ρεφλέξ) διαθέτει αποσπώμενους φακούς, οι οποίοι προσαρμόζονται στο σώμα της μηχανής. Σε γενικές γραμμές είναι ακριβότερες σε σχέση με τις κόμπακτ μηχανές, προσφέρουν όμως περισσότερες δυνατότητες.

Τραβήξτε με το ζουμ από διαφορετικό σημείο λήψης

Όταν τραβάτε φωτογραφίες με το μέγιστο ζουμ μπορείτε να αφήσετε ένα μικρό περιθώριο (αέρα) μεταξύ του θέματος και των άκρων της φωτογραφίας. Με τον τρόπο αυτό, εάν χρειαστεί κατά την εκτύπωση, θα είναι δυνατή μια ελαφριά περικοπή.

Όταν εργάζεστε με το ζουμ είναι σημαντικό να το χρησιμοποιείτε δημιουργικά και να μην θεωρείτε δεδομένο ότι μια λήψη με ζουμ θα είναι το ίδιο καλή με μια ευρυγώνια λήψη. Αυτό ισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ σε άλλες απαιτείται λίγη ακόμα προσπάθεια για τη λήψη της καλύτερης δυνατής φωτογραφίας. Κατά τη χρήση του ζουμ, η πρώτη επιλογή είναι η λήψη της ίδιας φωτογραφίας με διαφορετικές εστιακές αποστάσεις, δηλαδή με διαφορετικό ποσοστό ζουμ. Ξεκινήστε με τη μεγαλύτερη γωνία οπτικού πεδίου, δηλαδή με το ζουμ σε πλήρη σύμπτυξη και, στη συνέχεια, τραβήξτε ξανά και ξανά τη φωτογραφία αυξάνοντας το ζουμ. Με τον τρόπο αυτό θα έχετε μια σειρά από λήψεις του ίδιου θέματος, ορισμένες όμως από αυτές θα είναι πιο ικανοποιητικές από τις άλλες. Ένας άλλος τρόπος για να χρησιμοποιήσετε το ζουμ είναι να κάνετε μια ευρυγώνια λήψη και, στη συνέχεια, να απομονώσετε με το ζουμ ένα συγκεκριμένο τμήμα του θέματος. Αυτό ίσως απαιτεί τη λήψη με το ζουμ από διαφορετική θέση, όπως για παράδειγμα οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα. Η επάνω φωτογραφία είναι η τυπική ευρυγώνια λήψη του θέματος. Μπορείτε από την ίδια θέση να τραβήξετε με το ζουμ μια πιο κοντινή λήψη, η θέση λήψης όμως άλλαξε ώστε η λήψη με το ζουμ να απεικονίζει ένα άλλο τμήμα του κυρίως θέματος. Κοιτώντας τις δίπλα δίπλα, οι δύο φωτογραφίες καταφέρουν να αποδώσουν τη δομή και τον χαρακτήρα του ναού.

31

Τεχνικές της μηχανής

14

32

Ορισμένες ψηφιακές μηχανές έχουν τη δυνατότητα εναλλαγής μεταξύ του σκοπεύτρου και της οθόνης LCD για το καδράρισμα μιας λήψης. Εάν θέλετε να εξοικονομήσετε μπαταρία χρησιμοποιήστε το σκόπευτρο, ενώ εάν θέλετε να καδράρετε με ακρίβεια κοντινές λήψεις τότε χρησιμοποιήστε την οθόνη LCD.

Οι ψηφιακές μηχανές SLR δεν εμφανίζουν το φαινόμενο της παράλλαξης. Η εικόνα που βλέπετε μέσα από το σκόπευτρο αντιστοιχεί ακριβώς στην τελική φωτογραφία.

Χρησιμοποιήστε την οθόνη LCD για το καδράρισμα της εικόνας

Διόρθωση της παράλλαξης Ένα από τα προβλήματα με τις κόμπακτ ψηφιακές μηχανές είναι ότι ορισμένοι τύποι σκοπεύτρων δεν δείχνουν ακριβώς το ίδιο τμήμα της φωτογραφίας που καταγράφει ο αισθητήρας. Αυτό συμβαίνει στα οπτικά σκόπευτρα, τα οποία "κοιτούν" το θέμα υπό ελαφρά διαφορετική γωνία σε σχέση με τον φακό της μηχανής. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα εάν το θέμα βρίσκεται σε μεσαία ή μεγάλη απόσταση, διότι η διαφορά είναι σχετικά μικρή και δεν γίνεται αντιληπτή για αποστάσεις μεγαλύτερες από λίγα μέτρα. Όταν όμως τραβάτε κοντινές (μάκρο) φωτογραφίες τότε εμφανίζεται το εξής πρόβλημα: ενώ το θέμα εμφανίζεται στο κέντρο του σκοπεύτρου, στην τελική φωτογραφία τοποθετείται σε ελαφρώς έκκεντρη θέση (βλέπε επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα). Το συγκεκριμένο φαινόμενο ονομάζεται "παράλλαξη" και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την αντιμετώπισή του. Ο πρώτος τρόπος αντιμετώπισης της παράλλαξης είναι η χρήση της οθόνης LCD της μηχανής για το καδράρισμα της εικόνας. Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν τέτοιου είδους οθόνες στην πίσω πλευρά του σώματός τους, οι οποίες δείχνουν ακριβώς την εικόνα που βλέπει ο φακός της μηχανής. Τα μειονεκτήματα στη χρήση της οθόνης LCD είναι ότι καταναλώνει περισσότερη ισχύ μπαταριών σε σχέση με το οπτικό σκόπευτρο και ότι η εικόνα δεν φαίνεται με ευκρίνεια όταν στην οθόνη πέφτει δυνατό φως, για παράδειγμα άμεσο ηλιακό φως. Ένας άλλος τρόπος αποφυγής των προβλημάτων της παράλλαξης είναι η χρήση των διορθωτικών ενδείξεων που πολλές φορές υπάρχουν μέσα στο σκόπευτρο. Πρόκειται για οριζόντιες και κατακόρυφες γραμμές μέσα στο σκόπευτρο που υποδεικνύουν την πραγματική περιοχή του θέματος που θα καταγραφεί. Ευθυγραμμίζοντας το θέμα με τις διορθωτικές ενδείξεις μπορείτε να καδράρετε το θέμα με ακρίβεια. Χρησιμοποιώντας τις διορθωτικές ενδείξεις πιθανότατα το θέμα θα τοποθετείται έκκεντρα στο σκόπευτρο, εάν όμως το έχετε καδράρει σωστά μέσα στις ενδείξεις τότε η τελική φωτογραφία θα είναι κεντραρισμένη. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε χρησιμοποιώντας τις διορθωτικές ενδείξεις που υπάρχουν στο σκόπευτρο. Αντί των οπτικών σκοπεύτρων, ορισμένες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν πλέον ηλεκτρονικά σκόπευτρα TTL (Through The Lens - Μέσω του φακού). Αυτά χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό κατόπτρων που υπάρχουν μέσα στη μηχανή για την ακριβή απεικόνιση της εικόνας που "βλέπει" ο φακός. Τα σκόπευτρα TTL έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια σε σχέση με τα οπτικά διότι εμφανίζουν τα κοντινά αντικείμενα στη σωστή θέση.

33

Τεχνικές της μηχανής

15

Σταθεροποίηση της μηχανής Σε ορισμένα είδη λήψεων η σταθεροποίηση της μηχανής είναι ζωτικής σημασίας. Αυτή η ανάγκη εμφανίζεται για ταχύτητες φωτοφράκτη κάτω από το 1/60 του δευτερολέπτου περίπου, διότι η μηχανή ενδέχεται να μετακινηθεί κατά τη λήψη. Κάτι τέτοιο θα έχει ως αποτέλεσμα το ελαφρό θόλωμα της φωτογραφίας, η οποία θα φαίνεται "κουνημένη".

Όσο πιο αργή είναι η ταχύτητα φωτοφράκτη τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για κούνημα της μηχανής.

34

Μεταφέρετε μαζί σας ένα τρίποδο κάθε φορά που χρησιμοποιείτε τη μηχανή σας

Οι συνθήκες που απαιτούν επιπλέον σταθερότητα είναι οι εξής: • Νυχτερινές λήψεις • Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους • Αργή ταχύτητα φωτοφράκτη για δημιουργία εφέ κίνησης • Μηχανή με μεγάλο τηλεφακό

Ο καλύτερος τρόπος σταθεροποίησης της μηχανής για αποφυγή του κουνήματος είναι η χρήση ενός τριπόδου. Αυτά διατίθενται σε διάφορες διαστάσεις και βάρη, ακόμα όμως και ένα μικρό και ελαφρύ τρίποδο θα σας βοηθήσει σημαντικά στη σταθεροποίηση της μηχανής κατά τη λήψη. Είναι καλό να έχετε πάντα μαζί σας ένα τρίποδο διότι ποτέ δεν ξέρετε εάν θα χρειαστεί να τραβήξετε φωτογραφίες με αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και το πάτημα του κουμπιού λήψης όταν η μηχανή είναι σε τρίποδο μπορεί να προκαλέσει ελαφρό κούνημά της. Για να μειώσετε αυτήν την πιθανότητα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το χρονοδιακόπτη ώστε η μηχανή να τραβήξει τη φωτογραφία αυτόματα μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Εναλλακτικά, ορισμένες μηχανές διαθέτουν υποδοχή για ντεκλανσέρ (συρμάτινη ντίζα) ή τηλεχειριστήριο υπερύθρων, που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να τραβήξετε τη φωτογραφία. Εάν δεν έχετε τρίποδο μια καλή εναλλακτική λύση είναι να τοποθετήσετε τη μηχανή επάνω σε ένα μαξιλάρι. Μπορείτε να μεταφέρετε μαζί σας ένα μικρό μαξιλάρι ή ένα σάκο "bean-bag" (σάκος γεμισμένος με μικρά και ελαφρά σφαιρίδια), ώστε να έχετε πάντα μια εύκολα διαμορφώσιμη και σταθερή επιφάνεια για τη μηχανή. Εάν δεν υπάρχει άλλη λύση, επιχειρήστε να στηρίξετε τη μηχανή σε έναν πάγκο ή ένα περβάζι.

3

Φωτισμός

Το φως είναι μια ουσιώδης παράμετρος σε κάθε είδος φωτογράφησης. Η παρούσα ενότητα δίνει διάφορες συμβουλές σχετικά με τον εντοπισμό του βέλτιστου φωτισμού και τη λήψη φωτογραφιών υπό διαφορετικές φωτιστικές συνθήκες.

16 Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους

36

17 Φωτογράφηση κόντρα στο φως

38

18 Συμπληρωματικό φλας (Fill-in)

40

19 Πολωτικά φίλτρα

42

20 Εξισορρόπηση διακυμάνσεων φωτεινότητας

44

21 Μείωση των λάμψεων

46

22 Τύποι φυσικού φωτισμού

48

23 Η Χρυσή ώρα

50

24 Δημιουργία εφέ κόκκου

52

25 Χειρισμός της ισορροπίας λευκού

54

26 Εξωτερικός και εσωτερικός φωτισμός

56

Φωτισμός

16

Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους

36

Το φως είναι ένα από τα ουσιώδη συστατικά κάθε φωτογραφίας αυτό όμως δεν σημαίνει ότι απαιτείται το λαμπερό φως του ήλιου για να τραβήξετε μια καλή φωτογραφία. Στην πραγματικότητα, με λίγο προγραμματισμό και εμπειρία μπορείτε να τραβήξετε καλές φωτογραφίες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες φωτισμού.

Συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο της μηχανής σας για να βρείτε τις διαθέσιμες ρυθμίσεις της ευαισθησίας ISO. Ορισμένες μηχανές φτάνουν έως και την τιμή 1.600, ενώ άλλες διαθέτουν μόλις τα 400. Αυτή η διαφορά ίσως επηρεάσει σημαντικά τη λήψη σε εσωτερικούς χώρους, καθώς μια υψηλότερη τιμή ευαισθησίας ISO σας δίνει τη δυνατότητα φωτογράφησης χωρίς χρήση τριπόδου.

Ένας τομέας αβεβαιότητας για πολλούς είναι η φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους. Σε πολλές περιπτώσεις η άμεση αντίδραση των φωτογράφων είναι η ενεργοποίηση του φλας της μηχανής. Ορισμένες φορές υπάρχει αποτέλεσμα, μόνο όμως όταν το θέμα βρίσκεται εντός της εμβέλειας του φλας. Αντιθέτως σε ένα μεγάλο εσωτερικό χώρο, για παράδειγμα το εσωτερικό μιας εκκλησίας, το φλας είναι αναποτελεσματικό. Δηλαδή θα φωτίσει μια μικρή περιοχή του πρώτου πλάνου ενώ το υπόλοιπο τμήμα της φωτογραφίας θα δείχνει σκοτεινό. Εναλλακτικά με το φλας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα πιο ευέλικτο εξάρτημα για φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους: ένα τρίποδο. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, επιτρέποντας σε περισσότερο φως να εισέλθει στη μηχανή ώστε να τραβήξετε μια καλά φωτισμένη φωτογραφία χωρίς την ανάγκη χρήσης φλας. Κατά τη φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους χωρίς φλας, η χρήση τριπόδου είναι απαραίτητη για να σταθεροποιήσετε τη μηχανή με τις αργές ταχύτητες φωτοφράκτη. Εάν προσπαθήσετε να σταθεροποιήσετε τη μηχανή κρατώντας τη στο χέρι τότε η τελική φωτογραφία θα είναι θολή εξαιτίας του κουνήματος. Φροντίστε να αποκτήσετε ένα στοιβαρό τρίποδο και δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην κεφαλή του τριπόδου, όπου τοποθετείται η μηχανή. Πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο άκαμπτο. Μόλις στήσετε το τρίποδο, επιλέξτε στη μηχανή την προτεραιότητα διαφράγματος και επιλέξτε το κατάλληλο διάφραγμα για τη λήψη που θέλετε να κάνετε (ανοικτό διάφραγμα για μικρό εύρος εστίασης και κλειστό διάφραγμα για μεγάλο εύρος εστίασης). Στη συνέχεια, η μηχανή θα επιλέξει την αντίστοιχη ταχύτητα φωτοφράκτη, η οποία ίσως είναι μεγαλύτερη από ένα δευτερόλεπτο. Εάν είναι δυνατό, χρησιμοποιήστε το χρονοδιακόπτη της μηχανής ή ένα ντεκλανσέρ για να παρακάμψετε το κουμπί λήψης και να αποφύγετε την πιθανότητα κουνήματος της μηχανής. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με ανοικτό διάφραγμα (f4.2) και με ταχύτητα φωτοφράκτη 1/8 του δευτερολέπτου. Σε αυτήν την περίπτωση το φως των κεριών ήταν αρκετό για να φωτίσει ολόκληρη τη σκηνή, δίνοντας μια επιβλητική εικόνα. Για την κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας χρησιμοποιήθηκε υψηλή τιμή ISO, ίση με 1600, αυξάνοντας την ευαισθησία της μηχανής στο φως. Με τον τρόπο αυτό ήταν δυνατή η επιλογή ταχύτητας φωτοφράκτη γρηγορότερης από 1/60 του δευτερολέπτου ώστε η μηχανή να παραμείνει σταθερή στο χέρι, χωρίς να απαιτείται η χρήση τριπόδου. (Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις τιμές ευαισθησίας ISO ανατρέξτε στο "Μυστικό 24" .)

37

Φωτισμός

17

38

Μην κοιτάζετε απευθείας τον ήλιο μέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD της μηχανής διότι ενδέχεται να προκαλέσετε βλάβες στην όραση και τα μάτια σας.

Για πληροφορίες σχετικά με τη χρήση της λειτουργίας φωτομέτρησης της μηχανής ανατρέξτε στο “Μυστικό 20” .

Έχετε πολύ καλά αποτελέσματα όταν τουλάχιστον ένα τμήμα του ήλιου κρύβεται πίσω από το κυρίως θέμα

Φωτογράφηση κόντρα στο φως Ένας βασικός κανόνας της φωτογραφίας είναι η τοποθέτηση του ηλίου στην πλάτη του φωτογράφου κατά τη λήψη φωτογραφιών. Η τεχνική αυτή ονομάζεται μετωπικός φωτισμός, δηλαδή το φως πέφτει στην εμπρός πλευρά του θέματος. Παρότι πρόκειται για αποτελεσματικό κανόνα, υπάρχουν φορές που η παραβίασή του είναι δυνατό να δώσει εντυπωσιακές φωτογραφίες. Στην πραγματικότητα, η λήψη φωτογραφιών με αυτόν τον τρόπο προσφέρει περισσότερες δημιουργικές δυνατότητες σε σχέση με τις συμβατικές λήψεις με μετωπικό φωτισμό. Όταν φωτογραφίζετε κόντρα στο φως μπορείτε να έχετε πολύ καλά αποτελέσματα εάν κρύψετε τον ήλιο ή τη βασική φωτιστική πηγή πίσω από το κυρίως θέμα. Διαφορετικά ο ήλιος ίσως βγει πολύ φωτεινός, με αποτέλεσμα την εμφάνιση λάμψεων του φακού μέσα στη φωτογραφία. Παρόλα αυτά η φωτογράφηση με κόντρα ήλιο μπορεί να δώσει ιδιαίτερα δραματικές εικόνες – πρέπει όμως να είστε πολύ προσεκτικοί με αυτού του είδους τις λήψεις, τόσο όσον αφορά τη δημιουργική σας διάθεση όσο και την υγεία των ματιών σας, διότι πρέπει να αποφεύγετε την απευθείας θέαση του ήλιου μέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Όταν κρύβετε μόνο ένα τμήμα του ήλιου τότε ο ήλιος ενσωματώνεται στη φωτογραφία, ενώ παράλληλα αποτελεί τη φωτεινή πηγή. Συνήθως όταν φωτογραφίζουμε κόντρα στο φως δημιουργείται σημαντική αντίθεση μεταξύ της φωτεινής πηγής και του κυρίως θέματος, διότι η πηγή είναι κατά πολύ φωτεινότερη του θέματος. Κάτι τέτοιο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο υπολογισμό της έκθεσης και πρέπει να είστε προσεκτικοί στη φωτομέτρηση. Όταν κάνετε φωτομέτρηση πρέπει να επιλέξετε την περιοχή στην οποία θέλετε να δώσετε περισσότερη έμφαση: είτε θα είναι το κυρίως θέμα είτε η ίδια η φωτεινή πηγή. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η φωτομέτρηση έγινε στον ήλιο για να δοθεί έμφαση στο μέγεθός του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την υποέκθεση του κυρίως θέματος, δημιουργώντας ένα εφέ σιλουέτας (περισσότερα για τη δημιουργία σιλουέτας θα βρείτε στη "Μυστικό 37"). Στην κάτω φωτογραφία η φωτομέτρηση έγινε στο μέσο του σιντριβανιού, ώστε το νερό να παραμένει ορατό με το φως πίσω του να δημιουργεί ένα δραματικό εφέ.

39

Φωτισμός

18

Συμπληρωματικό φλας (Fill-in) Παρότι ο μετωπικός φωτισμός είναι η συνηθέστερη επιλογή συνθηκών φωτογράφησης, υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα. Ένα από αυτά εμφανίζεται κατά τη φωτογράφηση ανθρώπων. Όταν τα κυρίως θέματα φωτίζονται μετωπικά αυτά φαίνονται φωτεινά αλλά αναπόφευκτα το φως τα αναγκάζει να κοιτάξουν αλλού ή να καλύψουν τα πρόσωπά τους από το έντονο ηλιακό φως. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα πορτρέτο με αφύσικη ή καταπονημένη όψη.

40

Μπορείτε να χρησιμοποιείτε συμπληρωματικό φλας όχι μόνο στα πορτρέτα αλλά και για να φωτίσετε οποιοδήποτε θέμα φωτίζεται από πίσω.

Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για ένα καλά ισορροπημένο πορτρέτο όταν το θέμα φωτίζεται κόντρα από τον ήλιο

Μία λύση στο πρόβλημα είναι η τοποθέτηση των θεμάτων με την πλάτη στον ήλιο. Κάτι τέτοιο θα ξεθαμπώσει τα μάτια τους, δίνοντάς τους μια πιο χαλαρή όψη. Η κίνηση αυτή ωστόσο δημιουργεί άλλα προβλήματα διότι ο κόντρα φωτισμός φέρνει τα πρόσωπά τους στη σκιά. Αυτό συμβαίνει στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, όπου τα θέματα δείχνουν αφύσικα σκιασμένα παρότι είναι μια ηλιόλουστη ημέρα. Η λύση για το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι μια τεχνική που ονομάζεται συμπληρωματικό (fill-in) φλας. Ίσως ακούγεται παράδοξο να χρησιμοποιούμε φλας ενώ είμαστε κάτω από τον ήλιο, είναι όμως ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσουμε ένα καλά ισορροπημένο πορτρέτο όταν το θέμα φωτίζεται κόντρα από τον ήλιο. Για να το πετύχετε αυτό, πρέπει να έχετε συνεχώς ενεργοποιημένο το φλας ώστε να ανάβει σε κάθε λήψη (εάν η μηχανή βρίσκεται απλά στην αυτόματη λειτουργία τότε θα εκτιμήσει ότι υπάρχει αρκετό φως στο πλάνο και δεν θα χρησιμοποιήσει το φλας). Μόλις ενεργοποιήσετε το φλας μπορείτε να τραβήξετε κανονικά τη φωτογραφία σας. Με αυτόν τον τρόπο τραβήχτηκε η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας: το φλας έχει φωτίσει τα πρόσωπα, εξισορροπώντας το πλάνο με το φόντο που φωτίζεται από τον ήλιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να πειραματιστείτε με την απόσταση των θεμάτων σας, ώστε να επιτύχετε τον σωστό φωτισμό των προσώπων τους από το φλας. (Για να βρείτε την εμβέλεια του φλας της μηχανής συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο.) Ένας άλλος τρόπος λήψης της συγκεκριμένης φωτογραφίας είναι η χρήση φωτεινής πηγής στο πλάι των θεμάτων σας. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να δημιουργήσετε ένα πιο συμπαθητικό εφέ φωτισμού, χωρίς να απαιτείται η χρήση συμπληρωματικού φλας.

41

Φωτισμός

19

Πολωτικά φίλτρα Η χρήση των προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας μέσω υπολογιστή επιτρέπει τη δημιουργία πάρα πολλών ειδικών εφέ, για τα οποία παλαιότερα έπρεπε να γίνει χρήση φίλτρων επάνω στη μηχανή. Εξακολουθεί ωστόσο να γίνεται χρήση φίλτρων σε ορισμένες δημιουργικές λήψεις, ενώ υπάρχει και ένα είδος φίλτρου το οποίο θα ήταν καλό να διαθέτετε. Είναι το πολωτικό φίλτρο (ή απλά πολωτικό), του οποίου η λειτουργία δεν είναι δυνατό να εξομοιωθεί στον υπολογιστή.

42

Τα πολωτικά φίλτρα δεν είναι φτηνά, αποτελούν όμως μια καλή επένδυση εάν σκοπεύετε να τραβήξετε πολλές φωτογραφίες τοπίων.

Συνήθως τα πολωτικά φίλτρα δεν κόβουν όλες τις αντανακλάσεις από τα τζάμια ή την επιφάνεια νερού, τις μειώνουν όμως σημαντικά.

Τα πολωτικά φίλτρα είναι η ιδανική λύση για μείωση των αντανακλάσεων από επιφάνειες νερού και γυαλιού

Τα πολωτικά φίλτρα τοποθετούνται εμπρός από τον φακό. Εάν θέλετε να τα χρησιμοποιήσετε σε μια ψηφιακή μηχανή κόμπακτ, τότε θα χρειαστείτε έναν προσαρμογέα φακού. Αυτός χρησιμοποιείται σε ορισμένους τύπους μηχανών κόμπακτ και βιδώνεται γύρω από τον φακό. Στη συνέχεια, μπορείτε να τοποθετήσετε το πολωτικό φίλτρο στον προσαρμογέα. Στις ψηφιακές μηχανές κόμπακτ όμως το αποτέλεσμα του πολωτικού φίλτρου φαίνεται μόνο μετά τη λήψη της φωτογραφίας. Σε μια ψηφιακή μηχανή SLR το αποτέλεσμα είναι άμεσα ορατό καθώς περιστρέφετε τον εξωτερικό δακτύλιο του φίλτρου. Η λειτουργία του πολωτικού φίλτρου βασίζεται στη φυσική μείωση των ανακλάσεων σε ένα πλάνο που δημιουργούνται από την κατακόρυφη συνιστώσα του φωτός. Με τον τρόπο αυτό δίνεται προτεραιότητα στην οριζόντια συνιστώσα του φωτός που υπάρχει σε ένα πλάνο. Τα πολωτικά φίλτρα είναι ιδανικά για τη μείωση των αντανακλάσεων σε επιφάνειες νερού και κρυστάλλων επειδή αποκλείουν το φως που μεταδίδεται υπό συγκεκριμένες γωνίες. Για τη χρήση τους είναι καλύτερα να σταθείτε υπό γωνία (περίπου 35 μοίρες) ως προς το πλάνο που θέλετε να τραβήξετε και, στη συνέχεια, να περιστρέψετε το δακτύλιο του πολωτικού φίλτρου έως ότου ελαττωθεί ή εξαφανιστεί τελείως η αντανάκλαση. Οι δύο φωτογραφίες της απέναντι σελίδας δείχνουν τις διαφορές με τη χρήση πολωτικού φίλτρου, κατά τη φωτογράφηση μέσα από επιφάνεια γυαλιού. Η επάνω τραβήχτηκε χωρίς φίλτρο και εμφανίζει πολλές αντανακλάσεις. Για την κάτω χρησιμοποιήθηκε πολωτικό φίλτρο, το οποίο μείωσε σημαντικά τις αντανακλάσεις. Στα πολωτικά φίλτρα για να βελτιώσετε τον κορεσμό και το χρώμα σε φωτογραφήσεις τοπίων, διότι "κόβουν" ένα τμήμα της κατακόρυφης συνιστώσας του φωτός που ανακλάται από το πλάνο πρέπει να έχετε τον ήλιο υπό γωνία περίπου 90 μοιρών. Συνεπώς είναι ένα χρήσιμο εξάρτημα για φωτογράφηση υπό τον έντονο μεσημεριανό ήλιο. Επειδή ο ήλιος βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση σχηματίζει φυσική γωνία 90 μοιρών και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το πολωτικό φίλτρο για να "κόψετε" τις έντονες λάμψεις.

43

Φωτισμός

20

Εξισορρόπηση διακυμάνσεων φωτεινότητας

44

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα κάθε φωτογράφου είναι η λήψη μιας φωτογραφίας με τη σωστή έκθεση όταν υπάρχει μεγάλη διακύμανση φωτιστικών συνθηκών σε ένα πλάνο. Ορισμένες φορές το αποτέλεσμα είναι μια φωτογραφία με υπερβολικά φωτεινές (υπερέκθεση) ή υπερβολικά σκοτεινές (υποέκθεση) περιοχές. Κάποια από αυτά τα θέματα αναλύονται στην ενότητα "Έκθεση και Φωτομέτρηση". Ακόμα όμως και σε περιπτώσεις με πολύ σκοτεινές ή πολύ φωτεινές περιοχές μέσα σε ένα πλάνο μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες με σωστή έκθεση. Το μυστικό είναι η μελέτη του πλάνου και ο εντοπισμός των περιοχών με το διαφορετικό φωτισμό.

Για να κατανοήσετε τη λειτουργία του φωτόμετρου της μηχανής στρέψτε τη μηχανή προς διαφορετικές πηγές φωτός και μελετήστε τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουν οι ρυθμίσεις έκθεσης για κάθε μία από τις φωτεινές πηγές.

Η πρώτη ενέργεια κατά την εκτίμηση του φωτός που υπάρχει σε ένα πλάνο είναι να γνωρίζετε το σημείο στο οποίο κάνει φωτομέτρηση η μηχανή σας. (Η φωτομέτρηση εκτελείται κάθε φορά που τραβάτε μια φωτογραφία, ακόμα και αν εσείς δεν το αντιλαμβάνεστε.) Όλες οι ψηφιακές μηχανές διαθέτουν ψηφιακό φωτόμετρο (το οποίο μετρά την ποσότητα του διαθέσιμου φωτός) και όταν βρίσκονται στην αυτόματη λειτουργία ρυθμίζουν το διάφραγμα και την ταχύτητα φωτοφράκτη με τέτοιον τρόπο, ώστε ο αισθητήρας εικόνας να καταγράψει τη σωστή ποσότητα φωτός. Τις περισσότερες φορές αυτή η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα τη σωστή έκθεση της φωτογραφίας Στις περισσότερες περιπτώσεις το ενσωματωμένο φωτόμετρο της ψηφιακής μηχανής χρησιμοποιεί μια μέθοδο πολλαπλών σημείων (matrix) για να εκτιμήσει το διαθέσιμο φως. Η λειτουργία βασίζεται στον έλεγχο διάφορων περιοχών του πλάνου (περίπου 256 σημεία συνήθως) και, στη συνέχεια, στη σύγκριση αυτών των στοιχείων με μια βάση δεδομένων στοιχείων φωτισμού που περιλαμβάνει χιλιάδες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν υπό διαφορετικές φωτιστικές συνθήκες. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η μέθοδος πολλαπλών σημείων (matrix) δίνει πολύ καλά αποτελέσματα. Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι φωτομέτρησης, όπως είναι η φωτομέτρηση σημείου (spot) και η φωτομέτρηση κέντρου βάρους, οι οποίες αναλύονται με περισσότερες λεπτομέρειες στην ενότητα "Έκθεση και Φωτομέτρηση". Η φωτογραφία της απέναντι σελίδας θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα στο φωτόμετρο της μηχανής εξαιτίας των διακυμάνσεων στην αντίθεση μεταξύ των φωτεινών και σκοτεινών περιοχών. Επειδή όμως η κατανομή τους ήταν σχετικά ομοιόμορφη σε ολόκληρη τη φωτογραφία η φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) λειτούργησε σωστά και επέλεξε τις κατάλληλες ρυθμίσεις έκθεσης. Προβλήματα με τη φωτομέτρηση είναι πιθανότερο να εμφανιστούν όταν οι σκοτεινές και φωτεινές περιοχές ενός πλάνου βρίσκονται σε μεγαλύτερα και απομονωμένα τμήματα, για παράδειγμα ένας πολύ ανοικτός ουρανός και ένα σκοτεινό πρώτο πλάνο.

45

Φωτισμός

21

Μείωση των λάμψεων

46

Όπως είδαμε στο "Μυστικό 17", η φωτογράφηση κόντρα στον ήλιο παρουσιάζει ορισμένα πλεονεκτήματα, κυρίως στη δημιουργική ή καλλιτεχνική φωτογράφηση. Παρόλα αυτά, ένα πιθανό μειονέκτημα είναι η καταγραφή της λάμψης του ήλιου μέσα στη φωτογραφία. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται "αναλαμπή του φακού" και ενώ μπορεί να δημιουργήσει ενδιαφέροντα εφέ, η υπερβολική παρουσία του ενδέχεται να καταστρέψει μια κατά τ'άλλα ικανοποιητική φωτογραφία.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε επίτηδες τη λάμψη για τη δημιουργία καλλιτεχνικών εφέ σε μια φωτογραφία μέσα από τη εμφάνιση χρωματιστών φωτεινών κύκλων. Η χρήση τους πάντως πρέπει να γίνεται αραιά και μόνο εφόσον έχετε ήδη τραβήξει μια κανονική φωτογραφία.

Μία απλή λύση είναι να κάνετε σκιά στον φακό χρησιμοποιώντας το ελεύθερο χέρι σας.

Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας εμφανίζει υπερβολικές λάμψεις. Εάν δεν ήταν τόσο έντονες, τότε ίσως η φωτογραφία να ήταν αποδεκτή, αλλά η παρουσία των λάμψεων αποσπά την προσοχή από την υπόλοιπη φωτογραφία. Επίσης προκαλούν μια "ατονία" στο θέμα, εξαιτίας της παρουσίας υπερβολικής ποσότητας φωτός στο πλάνο που προέρχεται από τις λάμψεις. Ευτυχώς, στις ψηφιακές μηχανές μέσω της οθόνης LCD μπορείτε να διαπιστώσετε αμέσως την ύπαρξη υπερβολικής λάμψης σε μια φωτογραφία και να ενεργήσετε ανάλογα. Μία επιλογή είναι η αναβολή της συγκεκριμένης λήψης για κάποια στιγμή αργότερα, υπάρχουν όμως τρόποι με τους οποίους μπορείτε να "σώσετε" την κατάσταση. Μία από τις καλύτερες επιλογές για αποτελεσματική μείωση των λάμψεων και του φαινομένου αναλαμπής του φακού είναι η τοποθέτηση στον φακό ενός παρασολέιγ. Πρόκειται για ένα πλαστικό κάλυμμα που προσαρμόζεται στην εμπρός πλευρά του φακού και εμποδίζει την είσοδο του φωτός στον φακό υπό γωνίες εκτός των κανονικών. Συνήθως διατίθενται μόνο για τους αφαιρούμενους φακούς των ψηφιακών μηχανών SLR, υπάρχουν όμως εξαρτήματα και για ψηφιακές μηχανές κόμπακτ. Μία ακόμα απλούστερη λύση είναι να κάνετε σκιά στον φακό χρησιμοποιώντας το ελεύθερο χέρι σας. Στην ιδανική περίπτωση, θα μπορείτε να κόψετε το άμεσο ηλιακό φως και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τη φωτογραφία. Εάν επιχειρήσετε κάτι τέτοιο, βεβαιωθείτε ότι στη φωτογραφία δεν θα φαίνεται ούτε το χέρι σας ούτε η σκιά του. Μπορείτε επίσης να μειώσετε τη λάμψη εάν μετακινηθείτε ελαφρά. Στρέφοντας λίγες μοίρες προς το πλάι θα εξακολουθήσετε να έχετε το ίδιο κάδρο και ίσως καταφέρετε να μην εμφανίζεται η λάμψη μέσα από το σκόπευτρο. Ακόμα, η αλλαγή του προσανατολισμού της μηχανής ίσως μειώσει την εμφάνιση της λάμψης. Η κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε μετακινώντας ελαφρά τη μηχανή εξαφανίζοντας τη λάμψη.

47

Φωτισμός

22

Τύποι φυσικού φωτισμού

48

Από τη στιγμή που ο φωτισμός είναι τόσο σημαντικός στη φωτογραφία, είναι φυσιολογικό να υπάρχουν αντίστοιχοι όροι για περισσότερους από έναν τύπους φωτισμού. Αυτοί καλύπτουν τη φωτογράφηση τόσο κατά την ημέρα όσο και κατά τη νύχτα, όσον όμως αφορά τις κανονικές συνθήκες ημέρας οι τρεις τύποι φωτισμού που ενδιαφέρουν ένα φωτογράφο είναι ο κόντρα, ο μετωπικός και ο πλευρικός φωτισμός.

Ορισμένες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν ειδική λειτουργία για την αντιμετώπιση του κόντρα φωτισμού. Συνήθως σε αυτήν τη λειτουργία ανάβει το φλας ώστε να εξασφαλιστεί ο ομοιόμορφος φωτισμός του θέματος σε σύγκριση με το φωτεινό φόντο.

Τραβήξετε το ίδιο θέμα σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και υπό διαφορετικές συνθήκες φωτισμού, για να δείτε τον τρόπο που αυτές επιδρούν στη φωτογραφία.

Ο κόντρα φωτισμός υπάρχει όταν η κύρια πηγή φωτός βρίσκεται πίσω από το θέμα (όπως δείξαμε στο "Μυστικό 17"). Αυτός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην έκθεση (διότι το θέμα βρίσκεται στη σκιά ενώ το φόντο φωτίζεται έντονα), προσφέρει όμως περισσότερες δημιουργικές δυνατότητες. Μόλις μάθετε τον τρόπο με τον οποίο θα ρυθμίζετε την έκθεση για τα διαφορετικά τμήματα ενός πλάνου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον κόντρα φωτισμό για να δημιουργήσετε σιλουέτες ή να εκθέσετε κατάλληλα το θέμα ώστε να δημιουργήσετε ένα καλλιτεχνικό εφέ. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να πετύχετε συγκλονιστικά αποτελέσματα σε κοντινές (μάκρο) λήψεις όπου το κυρίως θέμα είναι πολύ μικρό και φωτίζεται από πίσω. Ο μετωπικός φωτισμός είναι το αντίθετο του κόντρα φωτισμού και υπάρχει όταν η κύρια πηγή φωτός βρίσκεται πίσω από το φωτογράφο και είναι στραμμένη προς το θέμα. Δημιουργεί πιο ομοιόμορφη έκθεση, πρέπει όμως να είστε προσεκτικοί σχετικά με την ώρα της ημέρας όταν φωτογραφίζετε θέματα με μετωπικό φωτισμό σε εξωτερικούς χώρους. Εάν είναι κοντά στο μεσημέρι τότε ο ήλιος βρίσκεται πολύ ψηλά στον ουρανό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα πολύ "σκληρές" φωτογραφίες και με έντονη αντίθεση: ο ήλιος εκείνη τη στιγμή λάμπει με τη μεγαλύτερη ένταση δίνει όμως ένα "επίπεδο" φως, σύμφωνα με τη φωτογραφική ορολογία. (Ανατρέξτε στο "Μυστικό 23" για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη φωτογράφηση κατά τη Χρυσή ώρα.) Όσον αφορά τις συνθήκες φωτισμού, για σταθερά ικανοποιητικές φωτογραφίες, ο μετωπικός φωτισμός είναι η σίγουρη λύση. Οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα δείχνουν τις διαφορές μεταξύ μιας τυπικής κατάστασης μετωπικού φωτισμού και μιας με κόντρα φωτισμό. Η επάνω φωτογραφία είναι με κόντρα φωτισμό: δηλαδή ο ήλιος βρίσκεται πίσω από το θέμα, αφήνοντάς το στη σκιά. Η κάτω φωτογραφία είναι με μετωπικό φωτισμό, δίνοντας καλύτερη συνολική εμφάνιση διότι φωτίζεται απευθείας από την κύρια πηγή φωτός. Ο άλλος βασικός τύπος φωτισμού είναι ο πλευρικός φωτισμός. Εμφανίζεται όταν η κύρια πηγή φωτός βρίσκεται στο πλάι του θέματος. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος φωτισμού για πορτρέτα διότι δίνει καλή αντίθεση στο πρόσωπο του θέματος: η μία πλευρά φωτίζεται έντονα, ενώ η άλλη βρίσκεται στη σκιά. Πρέπει ωστόσο να εξισορροπήσετε τη φωτεινότητα, διαφορετικά η αντίθεση μεταξύ των δύο πλευρών θα είναι υπερβολικά έντονη.

49

Φωτισμός

23

Η Χρυσή ώρα Οι σπουδαίες φωτογραφίες δεν εξαρτώνται μόνο από την κατεύθυνση και την ποσότητα του φωτός. Εξαρτώνται επίσης από την ποιότητα του φωτός. Αυτό οφείλεται στη διακύμανση της ποιότητας του φωτός μέσα στην ημέρα, και ειδικά του ηλιακού φωτός: το μεσημέρι ο ήλιος λάμπει με τη μέγιστη ένταση και, αναπάντεχα, αυτή είναι η χειρότερη ώρα για φωτογράφηση. Ο μεσημεριανός ήλιος είναι υπερβολικά σκληρός και έντονος και, παρότι δίνει καλοφωτισμένες φωτογραφίες, η ποιότητα των χρωμάτων υστερεί ως προς το βάθος και τον κορεσμό. Για τις καλύτερες δυνατές φωτογραφίες, οι ιδανικές συνθήκες φωτισμού επικρατούν περίπου μία ώρα μετά από την ανατολή και μία ώρα πριν από τη δύση του ηλίου. Στη φωτογραφική ορολογία αυτό το διάστημα είναι γνωστό ως η "Χρυσή ώρα".

50

Ο λόγος που καθιστά τη Χρυσή ώρα ιδανική για φωτογράφηση είναι η γωνία υπό την οποία το φως πέφτει επάνω στο θέμα και ότι εκείνη την ώρα το φως δημιουργεί μια βαθιά λάμψη στα χρώματα, σε αντίθεση με το σκληρό θάμπωμα του μεσημβρινού ήλιου. Η Χρυσή ώρα του πρωινού και του απογεύματος δίνουν ελαφρώς διαφορετικά αποτελέσματα: ο πρωινός ήλιος δίνει μια απαλή χρυσή απόχρωση ενώ ο απογευματινός δίνει μια εντονότερη πορτοκαλί λάμψη με λίγο μεγαλύτερο βάθος. Εάν πειραματιστείτε φωτογραφίζοντας τη Χρυσή ώρα θα διαπιστώσετε για ποιο λόγο την προτιμούν οι φωτογράφοι (βλέπε τη φωτογραφία στην απέναντι σελίδα).

Προσπαθείτε να φωτογραφίζετε κατά τη Χρυσή ώρα, οπουδήποτε και αν βρίσκεστε. Θα δείτε σημαντική βελτίωση των φωτογραφιών σας.

Η Χρυσή ώρα μπορεί να δώσει εκπληκτικά φωτογραφικά αποτελέσματα, σε αντάλλαγμα όμως απαιτεί λίγο μεγαλύτερη προσπάθεια από το φωτογράφο. Το πρωί πρέπει να σηκωθείτε και να ετοιμαστείτε πριν από την ανατολή, ενώ το απόγευμα ίσως να μην έχετε τελειώσει τη φωτογράφηση, ακόμα και όταν έχει σχεδόν βραδιάσει. Το βασικό σας μέλημα είναι να εκμεταλλεύεστε όσο το δυνατόν περισσότερο αυτές τις συνθήκες φωτισμού όταν σας παρουσιάζονται. Αυτό ίσως σημαίνει τον εντοπισμό ορισμένων καλών τοποθεσιών για φωτογράφηση κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να γνωρίζετε που ακριβώς πρέπει να βρίσκεστε κατά τη Χρυσή ώρα. Σίγουρα δεν θέλετε να χάνετε το χρόνο σας προσπαθώντας να βρείτε μια τοποθεσία όταν έχετε ήδη το καλύτερο δυνατό φως. Ο έξυπνος προγραμματισμός μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά στην εκμετάλλευση της Χρυσής ώρας. Το άλλο πράγμα που πρέπει να έχετε υπόψη σχετικά με τη Χρυσή ώρα είναι ότι δεν διαρκεί πολύ. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας για να μετακινηθείτε από μια τοποθεσία σε μια άλλη. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να εντοπίσετε το θέμα που θέλετε να φωτογραφήσετε και, στη συνέχεια, να ασχοληθείτε με λίγες, αλλά κορυφαίες, λήψεις. Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό της Χρυσής ώρας είναι ότι δίνει σπουδαία αποτελέσματα και προς τις δυο κατευθύνσεις. Για παράδειγμα, ενώ βλέπετε ένα φανταστικό ηλιοβασίλεμα μπορείτε να κάνετε μεταβολή και να αντικρύσετε ένα φωτογραφικό θέμα λουσμένο με υπέροχο χρυσό και πορτοκαλί φως.

51

Φωτισμός

52

24

Χρησιμοποιώντας υψηλότερη τιμή ISO το φως καταγράφεται γρηγορότερα από τον αισθητήρα εικόνας, συνεπώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε γρηγορότερη ταχύτητα φωτοφράκτη. Υπό ορισμένες συνθήκες, αυτό σας δίνει τη δυνατότητα να τραβήξετε φωτογραφίες σε εσωτερικούς χώρους ή τη νύχτα χωρίς να χρησιμοποιήσετε τρίποδο.

Η τιμή ISO αναφέρεται στην ταχύτητα με την οποία ο αισθητήρας εικόνας καταγράφει το φως σε κάθε λήψη μεμονωμένα

Δημιουργία εφέ κόκκου Όπως περιγράψαμε και στο "Μυστικό 3", το διάφραγμα και η ταχύτητα φωτοφράκτη μας βοηθούν να καθορίσουμε την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή σε κάθε λήψη. Εκτός από το παραπάνω, υπάρχει άλλη μία παράμετρος που επηρεάζει τον τρόπο εισόδου του φωτός στη μηχανή. Αυτή είναι γνωστή ως ρύθμιση ISO ή αλλιώς ταχύτητα φιλμ στην τυπική ορολογία φωτογράφησης με φιλμ. Μια τυπική ταχύτητα φιλμ είναι η τιμή 100 ή 200 για συνθήκες έντονου φωτός. Οι ψηφιακές μηχανές διαθέτουν ισοδύναμες τιμές ISO, που κυμαίνονται συνήθως μεταξύ των τιμών 100–1600. ISO αναφέρεται στην ταχύτητα με την οποία ο αισθητήρας εικόνας καταγράφει το φως σε κάθε λήψη μεμονωμένα. Εάν η ισοδύναμη τιμή (ευαισθησία) ISO είναι 100 ή 200 τότε ο αισθητήρας εικόνας είναι λιγότερο ευαίσθητος στο φως και μπορεί να καταγράψει εικόνες υπό έντονο φωτισμό. Αντίστοιχα μια υψηλότερη τιμή ευαισθησίας ISO σημαίνει ότι ο αισθητήρας γίνεται πιο ευαίσθητος στο φως και μπορεί να καταγράψει εικόνες υπό συνθήκες περιορισμένου φωτός. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις υψηλότερες τιμές ISO για φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους ή νυχτερινές λήψεις. Σε γενικές γραμμές, μην αλλάζετε τη ρύθμιση της μηχανής από την προεπιλεγμένη ισοδύναμη τιμή ISO, η οποία πιθανότατα είναι το 100 ή το 200. Αυτή η ρύθμιση είναι ικανοποιητική υπό τις συνηθέστερες συνθήκες φωτός ημέρας και να θυμάστε ότι σε μια ψηφιακή μηχανή μπορείτε να αλλάζετε τις τιμές του ISO μεταξύ δύο διαδοχικών λήψεων. Μια δυνατότητα που έχετε με την αλλαγή της τιμής ISO είναι η εκούσια δημιουργία εφέ "κόκκου" σε μια φωτογραφία. Αυτό επιτυγχάνεται με την επιλογή υψηλής τιμής ISO, για παράδειγμα 800 ή 1600, η οποία μπορεί να εμφανίσει "θόρυβο" σε μια φωτογραφία. Θόρυβος είναι το φαινόμενο των μικρών κηλίδων που δημιουργείται από τυχαία κατανεμημένα pixel μέσα σε μια φωτογραφία. Με τη ρύθμιση υψηλού ISO η ποσότητα του θορύβου αυξάνει και εάν αυτό γίνεται εσκεμμένα τότε ο σκοπός είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με τιμή ISO στα 1600. Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με τιμή ISO στα 200. Οι πιο ακριβές ψηφιακές μηχανές, ειδικά οι ψηφιακές μηχανές SLR, παράγουν λιγότερο θόρυβο σε σχέση με τις φθηνότερες, ακόμα και υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού.

53

Φωτισμός

54

25

Όταν ελέγχετε την ισορροπία λευκού μιας φωτογραφίας μέσω της οθόνης LCD της μηχανής δεν έχετε πάντα τη σωστή εικόνα, εξαιτίας του μεγέθους της οθόνης. Ένας τρόπος για να βεβαιωθείτε απόλυτα είναι να προβάλετε τη φωτογραφία σε υπολογιστή.

Εάν έχετε προκαθορίσει την ισορροπία λευκού, φροντίστε να επιλέξετε μια άλλη ρύθμισή της (για παράδειγμα την "Auto" (Αυτόματη)) προτού τραβήξετε φωτογραφίες υπό διαφορετικές συνθήκες φωτισμού.

Χειρισμός της ισορροπίας λευκού Δυστυχώς οι μηχανές δεν διαθέτουν την ευφυΐα της ανθρώπινης όρασης και για το λόγο αυτό ορισμένες φορές δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τα διαφορετικά είδη φωτός. Η διαφορετικότητα οφείλεται στην επονομαζόμενη “θερμοκρασία χρώματος” που χαρακτηρίζει τις πηγές φωτός. Αυτό σημαίνει ότι το χρώμα που ανακλάται από ένα αντικείμενο διαφέρει, ανάλογα με τον τύπο της φωτεινής πηγής. Για παράδειγμα, το χρώμα που ανακλά ένα λευκό χαρτί υπό το άμεσο ηλιακό φως είναι διαφορετικό από αυτό ενός λευκού χαρτιού υπό το φως φθορισμού. Χάρη στην εξέλιξή του, το ανθρώπινο μάτι μπορεί να εξισορροπήσει αυτές τις διαφορές και βλέπει το αρχικό αντικείμενο πάντα ίδιο, δηλαδή ένα κομμάτι χαρτί έχει πάντα λευκό χρώμα. Αντίθετα, οι μηχανές δεν έχουν αυτήν τη δυνατότητα και, επομένως, πρέπει να αντισταθμίσουν αυτή τη διαφορά μέσω της παραμέτρου ισορροπίας λευκού έτσι, ώστε να βλέπουν πάντα το ίδιο χρώμα, ανεξάρτητα από την πηγή του φωτός. Οι ψηφιακές μηχανές διαθέτουν προεπιλεγμένη ρύθμιση για τη μέτρηση της ισορροπίας λευκού σε μια φωτογραφία. Αυτή λειτουργεί αξιολογώντας τον τύπο του φωτός στην εικόνα και, στη συνέχεια, ρυθμίζοντας την ισορροπία λευκού ανάλογα. Δυστυχώς τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα τέλεια – ειδικά με τεχνητό φωτισμό – επομένως για τις διαφορετικές συνθήκες φωτισμού πρέπει να γίνονται χειροκίνητες ρυθμίσεις. Αυτές λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές συνθήκες εξωτερικού και εσωτερικού φωτισμού και, συνήθως, καλύπτουν τα εξής: αυτόματη ρύθμιση, σκιά, ήλιος, συννεφιά, λάμπες φθορισμού, λάμπες πυρακτώσεως και φλας. Η ρύθμιση της ισορροπίας λευκού είναι ιδιαίτερα χρήσιμη υπό συνθήκες τεχνητού φωτισμού και αξίζει να πειραματιστείτε. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορείτε να προκαθορίσετε την ισορροπία λευκού για συγκεκριμένες συνθήκες λήψης. Αυτό αφορά την επιλογή της κατάλληλης ρύθμισης ισορροπίας λευκού από το αντίστοιχο μενού της μηχανής. Για την ακρίβεια της ρύθμισης τοποθετήστε ένα λευκό ή γκρίζο χαρτί στο σημείο όπου θα τραβήξετε τη φωτογραφία. Από το μενού ισορροπίας λευκού επιλέξτε τη χειροκίνητη καταγραφή της ισορροπίας λευκού και τραβήξτε τη φωτογραφία με τη χάρτινη κάρτα στο κέντρο της. Στη συνέχεια, η μηχανή θα υπολογίσει την απαιτούμενη ισορροπία λευκού για τις συγκεκριμένες συνθήκες φωτισμού και θα ρυθμίσει ανάλογα το φως στην τελική φωτογραφία. Στα παραδείγματα της απέναντι σελίδας η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε με λανθασμένη ρύθμιση ισορροπίας λευκού (συννεφιά) με αποτέλεσμα την αφύσικη απεικόνιση των χρωμάτων, ενώ στην κάτω χρησιμοποιήθηκε η σωστή ρύθμιση (φθορισμού). Εάν έχετε αμφιβολίες για το φωτισμό σε μια συγκεκριμένη λήψη, τότε τραβήξτε τη με διαφορετικές ρυθμίσεις της ισορροπίας λευκού για να εξασφαλίσετε ότι θα είναι σωστή τουλάχιστον μία φωτογραφία.

55

Φωτισμός

26

Εξωτερικός και εσωτερικός φωτισμός Στις περισσότερες περιπτώσεις φωτογράφησης υπάρχει μόνο μία κύρια πηγή φωτός. Μπορείτε να βασιστείτε σε αυτήν την πηγή για να ρυθμίσετε κατάλληλα την έκθεση αλλά και την ισορροπία λευκού. Για παράδειγμα, μια ηλιόλουστη ημέρα στο ύπαιθρο η ισορροπία λευκού θα είναι διαφορετική σε σχέση με μια λήψη σε εσωτερικό χώρο με φώτα φθορισμού.

56

Τραβήξτε ξεχωριστές φωτογραφίες με διαφορετικές ρυθμίσεις ισορροπίας λευκού

Παρόλα αυτά σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να φωτογραφήσετε σε χώρο με διαφορετικές πηγές φωτισμού. Μια τέτοια περίπτωση φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία. Ο πλευρικός φωτισμός προέρχεται από τον ήλιο που μπαίνει από το παράθυρο, ενώ το ίδιο το δωμάτιο φωτίζεται από φώτα φθορισμού. Το πρόβλημα σε αυτές τις καταστάσεις είναι η εκτίμηση της βέλτιστης ισορροπίας λευκού. Ένα τρόπος να αντιμετωπίσετε τις συνθήκες είναι να τραβήξετε ξεχωριστές φωτογραφίες με διαφορετικές ρυθμίσεις ισορροπίας λευκού, μία για κάθε τύπο φωτισμού στο πλάνο. Η διαδικασία ίσως έχει αποτέλεσμα εάν μία από τις πηγές φωτός είναι ισχυρότερη από την άλλη. Μία ακόμα επιλογή είναι να αφήσετε τη ρύθμιση της ισορροπίας λευκού στην αυτόματη λειτουργία και να εμπιστευτείτε τις δυνατότητες της μηχανής. Αυτό ακριβώς έγινε στην παρακάτω φωτογραφία με την αυτόματη ρύθμιση της ισορροπίας λευκού να είναι η σωστή για το ηλιακό φως που έμπαινε από το παράθυρο.

4

Εκθεση και φωτομέτρηση

Η μέτρηση της ποσότητας του φωτός σε ένα πλάνο είναι ζωτικής σημασίας για την εμφάνιση της τελικής φωτογραφίας. Αυτή η ενότητα δίνει ορισμένες συμβουλές σχετικά με τις διαφορετικές μεθόδους φωτομέτρησης, καθώς και τον τρόπο εφαρμογής τους για τη δημιουργία φωτογραφιών με σωστή έκθεση. Επίσης, επεξηγεί την κρίσιμη φωτογραφική τεχνική που ονομάζεται βάθος πεδίου.

27 Κατανόηση του βάθους πεδίου

58

28 Θόλωμα του φόντου

60

29 Αφαίρεση του φόντου

62

30 Κλείδωμα της έκθεσης

64

31 Φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix)

66

32 Φωτομέτρηση σημείου (spot)

68

33 Περισσότερα με τη φωτομέτρηση σημείου

70

34 Αντιστάθμιση έκθεσης

72

35 Φωτομέτρηση κέντρου βάρους (center-weighted)

74

36 Κλείδωμα εστίασης

75

37 Δημιουργία σιλουέτας

76

38 Δυναμικό εύρος

78

Εκθεση και φωτομέτρηση

27

58

Μόλις κατανοήσετε πλήρως την έννοια και τον τρόπο εφαρμογής του βάθους πεδίου θα μπορείτε να έχετε πολύ μεγαλύτερο έλεγχο στο τεχνικό κομμάτι των φωτογραφιών σας, καθώς και στη σύνθεση των σκηνών.

Ο καλύτερος τρόπος για να έχετε έλεγχο του βάθους πεδίου είναι να επιλέξετε στη μηχανή τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος

Κατανόηση του βάθους πεδίου Ο όρος "Βάθος πεδίου" αναφέρεται στο τμήμα του χώρου (από εμπρός προς τα πίσω) που περιέχεται στη φωτογραφία και εμφανίζεται εστιασμένο. Μεγάλο βάθος πεδίου σημαίνει ότι ένα μεγάλο τμήμα της εικόνας είναι εστιασμένο, ενώ μικρό βάθος πεδίου σημαίνει ότι μόνο ένα μικρό τμήμα της φωτογραφίας είναι εστιασμένο. Το βάθος πεδίου μιας συγκεκριμένης φωτογραφίας καθορίζεται από την εστιακή απόσταση του φακού που χρησιμοποιείται, την απόσταση ανάμεσα στο φωτογράφο, το κυρίως θέμα και το φόντο και, πάνω απ' όλα, από την τιμή του διαφράγματος που χρησιμοποιείται. Η επιλογή του βάθους πεδίου που θα εφαρμόσετε εξαρτάται από τον τύπο της φωτογραφίας που θέλετε να τραβήξετε, συνεπώς πρέπει να βάλετε και λίγη σκέψη στη δημιουργική διαδικασία: θέλετε μια φωτογραφία στην οποία θα είναι εστιασμένο το πρώτο πλάνο, το κυρίως θέμα και το φόντο, ή μήπως θέλετε να απομονώσετε το κυρίως θέμα θολώνοντας το φόντο; Σε γενικές γραμμές, οι λήψεις τοπίων χρησιμοποιούν μεγάλο βάθος πεδίου (δηλ. κλειστό διάφραγμα – μεγάλο αριθμό f) ώστε να φαίνονται τα πάντα εστιασμένα, ενώ στις λήψεις μεμονωμένων θεμάτων (όπως είναι τα πορτρέτα) εφαρμόζεται συχνότερα μικρότερο βάθος πεδίου (δηλ. ανοικτό διάφραγμα – μικρός αριθμός f), γεγονός που προκαλεί θόλωμα του φόντου δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο κυρίως θέμα. Ο καλύτερος τρόπος για να έχετε έλεγχο του βάθους πεδίου είναι να επιλέξετε στη μηχανή τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να επιλέξετε την τιμή του διαφράγματος και, στη συνέχεια, η μηχανή θα επιλέξει αυτόματα την κατάλληλη ταχύτητα φωτοφράκτη ώστε η φωτογραφία να εκτεθεί σωστά. Να θυμάστε ότι ένα ανοικτό διάφραγμα απαιτεί γρηγορότερη ταχύτητα φωτοφράκτη και το αντίστροφο. Επίσης, όσο μικρότερος είναι ο αριθμός f τόσο πιο ανοικτό γίνεται το διάφραγμα, για παράδειγμα σε ορισμένες μηχανές το f2.8 είναι το πιο ανοικτό διάφραγμα, ενώ το f22 είναι το κλειστότερο. Επομένως, εάν θέλετε να απομονώσετε το θέμα σας επιλέξτε ένα ανοικτό διάφραγμα (f2.8, f4 ή f5.6), ενώ για ένα πλάνο όπου θέλετε εστιασμένο το μεγαλύτερο δυνατό τμήμα του επιλέξτε ένα κλειστό διάφραγμα (f16 ή f22). Για μια λήψη όπου το βάθους πεδίου δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο επιλέξτε ένα μεσαίο διάφραγμα (f8 ή f11) ώστε να έχετε καλύτερο κορεσμό των χρωμάτων της φωτογραφίας. Η φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με διάφραγμα f16 ώστε να δημιουργηθεί μεγάλο βάθος πεδίου και να εξασφαλιστεί η εστίαση του μεγαλύτερου δυνατού τμήματος της φωτογραφία.

59

Εκθεση και φωτομέτρηση

28

Μία από τις βασικές χρήσεις του βάθους πεδίου είναι το θόλωμα του φόντου. Μπορείτε να μεταβάλετε τον βαθμό του θολώματος αλλάζοντας την τιμή του διαφράγματος στη μηχανή έτσι, ώστε να δημιουργήσετε διαφορετικά εφέ. Κάθε διαφορετική ρύθμιση δίνει μια ενδιαφέρουσα φωτογραφία και σε εσάς μένει να αποφασίσετε τον τύπο του εφέ που επιθυμείτε, ώστε να επιτύχετε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

Εάν το φόντο περιλαμβάνει πολλά ετερόκλητα στοιχεία, τότε ίσως αποσπάσει την προσοχή από το κυρίως θέμα.

60

Θόλωμα του φόντου

Οι τιμές διαφράγματος στις ψηφιακές μηχανές κόμπακτ έχουν διαφορά περίπου 4 stop με τις ισοδύναμές τους σε μια ψηφιακή μηχανή SLR. Για παράδειγμα, η τιμή f2.8 σε μια ψηφιακή μηχανή κόμπακτ ισοδυναμεί με την τιμή f11 μιας ψηφιακής μηχανής SLR. Αυτός είναι ο λόγος της δυσκολίας στο θόλωμα του φόντου μέσω του βάθους πεδίου σε μια ψηφιακή μηχανή κόμπακτ.

Για να θολώσετε το φόντο, η μηχανή πρέπει να είναι ρυθμισμένη στη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος, ώστε εσείς να επιλέγετε την τιμή του διαφράγματος και η μηχανή να ρυθμίζει αυτόματα την ταχύτητα φωτοφράκτη. Ξεκινήστε με ένα σχετικά κλειστό διάφραγμα, όπως είναι το f11 (ή την ισοδύναμη τιμή μιας ψηφιακής μηχανής κόμπακτ). Με τις ρυθμίσεις αυτές το φόντο θα θολώσει ελαφρά, όπως συμβαίνει στην επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα. Με μια ψηφιακή μηχανή κόμπακτ ίσως δυσκολευτείτε να επιτύχετε θόλωμα του φόντου διότι η εσωτερική αρχιτεκτονική του φακού είναι τέτοια που επιτυγχάνει μεγάλο βάθος πεδίου: σε γενικές γραμμές παραμένει εστιασμένη μια πολύ μεγαλύτερη περιοχή σε σύγκριση με μια ψηφιακή μηχανή SLR. Ένας τρόπος για να δημιουργήσετε μικρό βάθος πεδίου είναι να πλησιάσετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο θέμα σας και να αφήσετε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση ανάμεσα στο κυρίως θέμα και το φόντο. Επίσης, όταν χρησιμοποιείτε φακό ζουμ και "ζουμάρετε" στο κυρίως θέμα επιτυγχάνεται μικρό βάθος πεδίου (δηλ. φαίνεται εστιασμένο μικρότερο τμήμα της φωτογραφίας). Μόλις τραβήξετε την πρώτη φωτογραφία, επιλέξτε στη μηχανή πιο ανοικτό διάφραγμα: δηλαδή επιλέξτε μικρότερο αριθμό f. Τραβήξτε άλλη μία φωτογραφία με διάφραγμα περίπου στο f8 για να δείτε τις διαφορές μεταξύ αυτής της φωτογραφίας και της προηγούμενης. Η μεσαία φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με αυτήν τη ρύθμιση, με αποτέλεσμα το εντονότερο θόλωμα του φόντου. Για την τελευταία φωτογραφία, επιλέξτε όσο πιο ανοικτό διάφραγμα γίνεται, συνήθως f4 ή f5.6 και τραβήξτε ξανά τη φωτογραφία. Με τον τρόπο αυτό θα έχετε το μέγιστο θόλωμα του φόντου, όπως φαίνεται στην κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα. Ανάλογα με τον τύπο της φωτογραφίας που επιθυμείτε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση στο θόλωμα του φόντου.

Τα θέματα στα οποία εφαρμόζεται θόλωμα του φόντου είναι φωτογραφίες παιδιών, λουλουδιών, εντόμων και κοντινών αντικειμένων, τα οποία μπορούμε να απομονώσουμε εάν αφήσουμε το φόντο σε σχετική απόσταση πίσω από το θέμα.

61

Εκθεση και φωτομέτρηση

29

Αφαίρεση του φόντου Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ίσως θέλετε να χρησιμοποιήστε το βάθος πεδίου για να θολώσετε εντελώς το φόντο. Πρόκειται για μια τεχνική που δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στο κυρίως θέμα διότι δεν υπάρχει το φόντο που αποσπά την προσοχή από το θέμα μας. Η συγκεκριμένη επιλογή είναι εξαιρετική για κοντινά θέματα και πορτρέτα, όπως είναι οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα.

62

Ορισμένες ψηφιακές μηχανές SLR διαθέτουν επιλογή προεπισκόπησης βάθους πεδίου που σας δίνει τη δυνατότητα να δείτε το τμήμα της φωτογραφίας που θα είναι εστιασμένο για κάθε ρύθμιση του διαφράγματος ξεχωριστά.

Τοποθετήστε το φόντο σας στη μέγιστη δυνατή απόσταση

Μπορείτε να αφαιρέσετε το φόντο χρησιμοποιώντας λογισμικό επεξεργασίας εικόνων εάν επιλέξετε το φόντο και, στη συνέχεια, εφαρμόσετε διάφορα εφέ θολώματος που υπάρχουν στα μενού φίλτρων ή τις επιλογές εφέ.

Εάν θέλετε να αφαιρέσετε το φόντο, θολώνοντάς το εντελώς, τότε πρέπει να χρησιμοποιήσετε το πιο ανοικτό διαθέσιμο διάφραγμα της μηχανής σας. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να επιλέξετε τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος (ή τη χειροκίνητη λειτουργία) και να ρυθμίσετε το διάφραγμα στη χαμηλότερη δυνατή τιμή f. Η τιμή αυτή μπορεί να είναι f2.8, f4 ή f5.6, ανάλογα με τη μηχανή και τον τύπο του φακού. (Γενικά, όσο ακριβότερος είναι ο φακός τόσο πιο ανοικτό είναι το διάφραγμα που μπορείτε να επιλέξετε.) Το επόμενο βήμα είναι να τοποθετήσετε το φόντο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση από το θέμα σας. Εάν το φόντο είναι αρκετά κοντά τότε θα περιλαμβάνεται στο βάθος πεδίου της εστίασης με αποτέλεσμα να εμφανίζονται περιττά στοιχεία του. Στη συνέχεια, πλησιάστε όσο μπορείτε στο κυρίως θέμα σας. Τραβήξτε μερικές δοκιμαστικές φωτογραφίες για να ελέγξετε την εμφάνιση του φόντου. Εάν εξακολουθούν να φαίνονται λεπτομέρειες, τότε χρησιμοποιήστε τη λειτουργία ζουμ της μηχανής, ακόμα και αν πρέπει να απομακρυνθείτε ελαφρά από το θέμα. Με το ζουμ του φακού το βάθος πεδίου μειώνεται, δηλαδή φαίνεται εστιασμένο μικρότερο τμήμα της φωτογραφίας. Εάν χρησιμοποιείτε τη λειτουργία ζουμ, επιλέξτε τη μέγιστη δυνατή εστιακή απόσταση για να δείτε με ποιον τρόπο επηρεάζεται το φόντο. Εξαιτίας των μεγάλων περιθωρίων εστίασης των ψηφιακών μηχανών κόμπακτ (είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να δείχνουν εστιασμένο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα της φωτογραφίας) ίσως δυσκολευτείτε να θολώσετε εντελώς το φόντο μιας φωτογραφίας. Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη συγκεκριμένη τεχνική, τότε η λύση ίσως είναι η χρήση μια ψηφιακής μηχανής SLR.

63

Εκθεση και φωτομέτρηση

30

Κλείδωμα έκθεσης Κατά τη μέτρηση της ποσότητας του φωτός σε μια φωτογραφία το κυρίως θέμα ενδέχεται να μη βρίσκεται πάντα στο κέντρο της φωτογραφίας. Αυτό συμβαίνει συνήθως για λόγους που έχουν να κάνουν με τη σύνθεση. Ο κανόνας λέει ότι επιτυγχάνεται καλύτερη σύνθεση όταν το κυρίως θέμα δεν βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου. Το γεγονός αυτό ίσως δημιουργεί προβλήματα στο σύστημα φωτομέτρησης της μηχανής διότι δεν είναι σίγουρο ότι θα υπολογίσει τη σωστή έκθεση για το κυρίως θέμα.

64

Εάν η μηχανή σας διαθέτει κουμπί κλειδώματος έκθεσης, τότε φροντίστε να το κρατάτε πατημένο κατά την ανασύνθεση του πλάνου. Διαφορετικά η ρύθμιση της έκθεσης θα αλλάξει.

Κάντε φωτομέτρηση σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ακόμα και αν αυτό δεν περιλαμβάνεται στην τελική φωτογραφία

Η λύση σε αυτό το πιθανό πρόβλημα της έκθεσης είναι η χρήση του κλειδώματος έκθεσης. Πρόκειται για μια τεχνική κατά την οποία υπολογίζεται η έκθεση για ένα συγκεκριμένο σημείο, ακόμα και αν αυτό δεν περιλαμβάνεται στην τελική φωτογραφία που θέλετε να τραβήξετε. Μόλις γίνει η φωτομέτρηση και επιλεγούν οι αντίστοιχες ρυθμίσεις έκθεσης, υπάρχει η δυνατότητα κλειδώματος των συγκεκριμένων ρυθμίσεων. Σε ορισμένες μηχανές αυτό επιτυγχάνεται με το ειδικό κουμπί κλειδώματος έκθεσης (Exposure Lock) που υπάρχει στη μηχανή. Πατώντας το, οι ρυθμίσεις έκθεσης κλειδώνουν έως ότου τραβηχτεί η τρέχουσα φωτογραφία. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να μετακινήσετε τη μηχανή για να ανασυνθέσετε το κάδρο και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τη φωτογραφία. Από τη στιγμή που έχετε κλειδώσει την έκθεση για το κυρίως θέμα, τότε το συγκεκριμένο τμήμα της φωτογραφίας θα έχει εκτεθεί σωστά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κλείδωμα έκθεσης με οποιαδήποτε μέθοδο φωτομέτρησης διαθέτει η μηχανή. Εάν μια μηχανή δεν διαθέτει κουμπί Κλειδώματος Έκθεσης τότε μπορείτε να έχετε το ίδιο αποτέλεσμα εάν στρέψετε τη μηχανή προς το σημείο όπου θέλετε να φωτομετρήσετε και να πατήσετε το κουμπί λήψης μέχρι τη μέση της διαδρομής του. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει φωτομέτρηση αλλά και εστίαση με τη λειτουργία αυτόματης εστίασης. Στη συνέχεια, κρατώντας το κουμπί λήψης πατημένο μέχρι τη μέση, μετακινήστε τη μηχανή έτσι, ώστε να συνθέσετε το κάδρο που θέλετε. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο σκοτεινός ουρανός δεν αφήνει το σκάφος να ξεχωρίσει μέσα στη φωτογραφία. Στην κάτω φωτογραφία, η έκθεση κλειδώθηκε από τη γάστρα του σκάφους προτού τραβηχτεί η φωτογραφία και για την τελική λήψη έγινε ανασύνθεση του κάδρου. Παρότι ο ουρανός έχει υπερεκτεθεί το σκάφος έχει εκτεθεί σωστά.

65

Εκθεση και φωτομέτρηση

66

31

Εάν δεν είστε σίγουροι για την ακρίβεια της φωτομέτρησης, εμπιστευτείτε τη φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix), η οποία δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα στην πλειονότητα των συνθηκών φωτισμού.

Σε γενικές γραμμές, η φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) χρησιμοποιείται κάτω από τις περισσότερες συνθήκες φωτισμού

Φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) Φωτομέτρηση ονομάζεται η μέτρηση της ποσότητας του φωτός που υπάρχει σε ένα πλάνο. Οι περισσότερες μηχανές διαθέτουν διαφορετικές επιλογές για τον τρόπο φωτομέτρησης. Σε πολλές ψηφιακές μηχανές η προεπιλεγμένη λειτουργία φωτομέτρησης είναι η μέθοδος πολλαπλών σημείων (ή αλλιώς matrix). Η αρχή λειτουργίας βασίζεται στον έλεγχο διάφορων περιοχών εντός του κάδρου και τον αντίστοιχο υπολογισμό της ποσότητας του φωτός. Αυτό επιτυγχάνεται συγκρίνοντας τη φωτογραφία με μια βάση δεδομένων, η οποία αποτελείται από χιλιάδες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν υπό ποικίλες συνθήκες φωτισμού. Η μέθοδος πολλαπλών σημείων (matrix) συγκρίνει το τρέχον κάδρο με αυτά που υπάρχουν στη βάση δεδομένων και, στη συνέχεια, εντοπίζει ένα παρόμοιο κάδρο και εφαρμόζει τις απαιτούμενες ρυθμίσεις ταχύτητας φωτοφράκτη και διαφράγματος. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο πολλαπλών σημείων (matrix) με επιτυχία στην πλειονότητα των συνθηκών φωτογράφησης, να θυμάστε όμως ότι δεν είναι απόλυτα εγγυημένη και ενδέχεται να δώσει λανθασμένα αποτελέσματα υπό περίπλοκες συνθήκες φωτισμού. Εάν το φως είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο σε ολόκληρη τη φωτογραφία τότε η μέθοδος φωτομέτρησης πολλαπλών σημείων (matrix) δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Εάν ωστόσο μέσα σε μια φωτογραφία υπάρχουν μεγάλες σκοτεινές και φωτεινές περιοχές τότε ενδέχεται να υπάρξουν προβλήματα με τη μέθοδο πολλαπλών σημείων (matrix) και ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο φωτομέτρησης σημείου (spot) ή κέντρου βάρους (center-weighted). Σε γενικές γραμμές, η μέθοδος πολλαπλών σημείων (matrix) χρησιμοποιείται υπό τις περισσότερες συνθήκες φωτισμού. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα με τη μέθοδο φωτομέτρησης πολλαπλών σημείων, διότι το κτήριο είναι πολύ πιο ανοιχτόχρωμο σε σχέση με το σκούρο φόντο. Εξαιτίας όμως της ισόποσης κατανομής των φωτεινών και σκοτεινών περιοχών μέσα στη φωτογραφία η φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων μπόρεσε να εκτιμήσει σωστά το φως και να ρυθμίσει κατάλληλα την έκθεση. Εάν η σκοτεινή ή η φωτεινή περιοχή ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από την άλλη, τότε η φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) ίσως αντιμετώπιζε πρόβλημα. Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το φως και οι σκιές θα μπορούσαν να δυσκολέψουν τη φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix). Η ομοιόμορφη κατανομή τους όμως μέσα στο κάδρο επέτρεψε στη μέθοδο πολλαπλών σημείων να εντοπίσει στη βάση δεδομένων μια αντίστοιχη φωτογραφία και να εκθέσει σωστά τη φωτογραφία.

67

Εκθεση και φωτομέτρηση

32

Φωτομέτρηση σημείου (spot) Η φωτομέτρηση σημείου (spot) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται λιγότερο συχνά σε σχέση με τη φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) και δεν είναι πλήρως κατανοητή από πολλούς χρήστες. Παρότι δεν είναι μια διαδεδομένη μέθοδος παραμένει εξαιρετικά χρήσιμη και σημαντική όταν επικρατούν συγκεκριμένες συνθήκες φωτισμού.

68

Η φωτομέτρηση σημείου είναι η ιδανική επιλογή για τη σωστή έκθεση θεμάτων με λευκό ή μαύρο φόντο, με την προϋπόθεση ότι δεν σας ενδιαφέρει η σωστή έκθεση του φόντου.

Η φωτομέτρηση σημείου (spot) μετρά το φως σε μια πολύ μικρή περιοχή στο κέντρο του σκοπεύτρου

Συνήθως η φωτομέτρηση σημείου (spot) πρέπει να επιλεγεί αποκλειστικά από τα μενού της μηχανής (ή ορισμένες φορές από το αντίστοιχο χειριστήριο που υπάρχει στο σώμα της μηχανής) και η λειτουργία της βασίζεται στη μέτρηση του φωτός σε μια πολύ μικρή περιοχή στο κέντρο του σκοπεύτρου. Στη συνέχεια, η έκθεση για ολόκληρη τη φωτογραφία βασίζεται στη συγκεκριμένη φωτομέτρηση, ανεξάρτητα από τη φωτεινότητα του υπόλοιπου κάδρου. Για ορισμένες λήψεις, αυτή η μέθοδος δεν δίνει σωστά αποτελέσματα διότι η ποσότητα του φωτός στο κέντρο του κάδρου ενδέχεται να διαφέρει από αυτήν στα υπόλοιπα τμήματά του (η φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) το λαμβάνει αυτό υπόψη και εκθέτει τη φωτογραφία σωστά). Οι κατάλληλες συνθήκες για να χρησιμοποιήσετε τη φωτομέτρηση σημείου είναι όταν θέλετε να πετύχετε σωστή έκθεση ενός συγκεκριμένου στοιχείου μέσα στο κάδρο. Τέτοια περίπτωση είναι ένα πολύ σκοτεινό αντικείμενο σε φωτεινό φόντο ή το αντίστροφο. Σε κάθε περίπτωση πάντως το σημείο όπου γίνεται η φωτομέτρηση δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτει με το κέντρο του τελικού κάδρου. Εάν χρειάζεται μπορείτε να κάνετε φωτομέτρηση σημείου οπουδήποτε μέσα στο κάδρο και, χρησιμοποιώντας την τεχνική κλειδώματος έκθεσης (βλέπε "Μυστικό 30"), να ανασυνθέσετε το κάδρο και να τραβήξετε τη φωτογραφία διατηρώντας τις ρυθμίσεις έκθεσης για το σημείο. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με φωτομέτρηση σημείου μέσα από το άνοιγμα του παραθύρου, με αποτέλεσμα τη σωστή έκθεση του τοπίου έξω από αυτό. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα την υποέκθεση, δηλαδή το σκοτείνιασμα, του πρώτου πλάνου που περιβάλλει τα ανοίγματα. Για τη σωστή έκθεση του πρώτου πλάνου έγινε φωτομέτρηση σημείου στρέφοντας τη μηχανή προς τον τοίχο και, στη συνέχεια, η έκθεση κλειδώθηκε το κάδρο ανασυντέθηκε και τραβήχτηκε η φωτογραφία. Παρότι η έκθεση του τοίχου στο πρώτο πλάνο είναι πλέον σωστή, το τοπίο έχει υπερεκτεθεί δηλαδή είναι υπερβολικά φωτεινό, διότι χρησιμοποιήθηκε περισσότερο φως για τη σωστή έκθεση του τοίχου.

69

Εκθεση και φωτομέτρηση

33

Περισσότερα με τη φωτομέτρηση σημείου Όπως αναφέρθηκε στο "Μυστικό 32" , μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη φωτομέτρηση σημείου (spot) για να εκθέσετε σωστά συγκεκριμένες περιοχές μέσα σε ένα κάδρο. Ανάλογα με την περιοχή στην οποία κάνετε φωτομέτρηση σημείου, υπάρχει πιθανότητα υπερέκθεσης ή υποέκθεσης της υπόλοιπης φωτογραφίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη φωτομέτρηση σημείου και να προσπαθήσετε να πετύχετε σωστή έκθεση για ολόκληρη τη φωτογραφία.

Στη φωτογραφική ορολογία οι σκοτεινές περιοχές μιας φωτογραφίας ονομάζονται σκιερά μέρη και οι ανοικτότερες περιοχές ονομάζονται φωτεινά μέρη.

Μια περίπτωση στην οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη φωτομέτρηση σημείου είναι όταν υπάρχουν μεγάλες σκοτεινές και φωτεινές περιοχές σε ένα πλάνο: αυτές οι συνθήκες ίσως δυσκολέψουν τη φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix). Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορείτε να κάνετε φωτομέτρηση σημείου σε μια περιοχή μεσαίου τόνου εντός του κάδρου. Ο μεσαίος τόνος έχει ενδιάμεση φωτεινότητα σε σχέση με τις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές ενός κάδρου. Εάν κάνετε φωτομέτρηση σημείου στο συγκεκριμένο σημείο τότε είναι πολύ πιθανό να πετύχετε σωστή έκθεση και της υπόλοιπης φωτογραφίας.

70

Εάν κάνετε φωτομέτρηση σημείου σε ένα σημείο που δεν βρίσκεται στο κέντρο του σκοπεύτρου τότε πρέπει να κλειδώσετε την έκθεση (εκτός εάν η λήψη γίνει σε πλήρως χειροκίνητη λειτουργία, οπότε μπορείτε να κάνετε φωτομέτρηση σημείου σε μια περιοχή μεσαίου τόνου και, στη συνέχεια, να εφαρμόσετε αυτές τις ρυθμίσεις έκθεσης αφού ανασυνθέσετε το κάδρο σας για την τελική λήψη).

Ο μεσαίος τόνος έχει ενδιάμεση φωτεινότητα σε σχέση με τις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές ενός κάδρου

Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τη φωτομέτρηση σημείου για τη σωστή έκθεση μεμονωμένων θεμάτων που έχουν ένα συγκεκριμένο φόντο. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας αρχικά έγινε φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix), με αποτέλεσμα την υποέκθεση του κυρίως θέματος διότι η έκθεση καθορίστηκε για τη μεγαλύτερη επιφάνεια, δηλαδή του νερού. Στην κάτω φωτογραφία έγινε φωτομέτρηση σημείου στον ψαρά και, στη συνέχεια, το κάδρο ανασυντέθηκε και έγινε η λήψη. Το αποτέλεσμα ήταν η σωστή έκθεση του κυρίως θέματος διότι η φωτομέτρηση έγινε ακριβώς σε εκείνο το σημείο. Ο ψαράς είναι πιο σκοτεινός από το φόντο με αποτέλεσμα την ελαφριά υπερέκθεση της επιφάνειας του νερού. Με τον τρόπο αυτό όμως επιτεύχθηκε καλύτερη αντίθεση μεταξύ του θέματος και του φόντου, δίνοντας μια πολύ πιο ικανοποιητική φωτογραφία.

71

Εκθεση και φωτομέτρηση

34

Αντιστάθμιση έκθεσης Σε πολλές ψηφιακές μηχανές το εσωτερικό φωτόμετρο μπερδεύεται υπό συγκεκριμένες συνθήκες, για παράδειγμα όταν υπάρχουν πολύ σκοτεινές και πολύ φωτεινές περιοχές μέσα στο ίδιο κάδρο. Αυτό το πρόβλημα μερικές φορές αντιμετωπίζεται επιλέγοντας μια μέθοδο φωτομέτρησης διαφορετική από την προεπιλεγμένη. Ένας ακόμα τρόπος ρύθμισης της έκθεσης σε ένα κάδρο είναι η χρήση αντιστάθμισης έκθεσης.

72

Η αντιστάθμιση έκθεσης ρυθμίζεται από το χειριστήριο Τιμή Έκθεσης (EVExposure Value) που υπάρχει στη μηχανή. Συνήθως πρόκειται για ένα κουμπί στο σώμα της μηχανής, ενώ ορισμένες φορές πρέπει να αναζητηθεί στα μενού της μηχανής. Αυτό που επιτυγχάνεται με τη ρύθμιση EV είναι η είσοδος περισσότερου ή λιγότερου φωτός στη μηχανή, σε σχέση με μια συγκεκριμένη ρύθμιση έκθεσης. Η ποσότητα αυτή αναγράφεται συνήθως σε καθορισμένα βήματα και κάθε αύξηση ή μείωση κατά ένα βήμα της κλίμακας ισοδυναμεί με ένα "stop" έκθεσης. Για παράδειγμα, εάν επιλεγεί η τιμή +1 EV το αποτέλεσμα θα είναι ίδιο με τη μείωση της ταχύτητας φωτοφράκτη κατά ένα βήμα ή το άνοιγμα του διαφράγματος κατά ένα βήμα. Η πλειονότητα των ψηφιακών μηχανών διαθέτουν εύρος τουλάχιστον +_ 2 της κλίμακας EV, ενώ ορισμένες φτάνουν έως και τα +_ 5.

Ορισμένες ψηφιακές μηχανές υποεκθέτουν ή υπερεκθέτουν σκόπιμα τις φωτογραφίες. Εάν πιστεύετε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια αντιστάθμιση _1 και να δείτε τα έκθεσης + αποτελέσματα.

Ο λόγος για τον οποίο η ρύθμιση EV είναι τόσο σημαντική είναι ότι μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε για να μεταβάλλετε με φυσικό τρόπο την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη μηχανή σε σχέση με τις ενδείξεις της φωτομέτρησης. Ανεξάρτητα από την επιλογή προτεραιότητας διαφράγματος ή ταχύτητας φωτοφράκτη, στη μηχανή θα εξακολουθεί να εισέρχεται η ίδια ποσότητα φωτός, χωρίς να επηρεάζεται από τον τρόπο μεταβολής της μίας ή της άλλης τιμής. Η ρύθμιση EV σας δίνει τη δυνατότητα να διατηρείτε μια συγκεκριμένη ρύθμιση διαφράγματος ή ταχύτητας φωτοφράκτη και, στη συνέχεια, να μεταβάλλεται ανάλογα την ποσότητα του φωτός. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο εάν θέλετε να διατηρήσετε μια συγκεκριμένη ρύθμιση διαφράγματος για βάθος πεδίου ή ταχύτητας φωτοφράκτη για το πάγωμα της κίνησης. Για να κάνετε μια φωτογραφία πιο φωτεινή, δηλαδή να αυξήσετε την έκθεση, χρησιμοποιήστε μια θετική τιμή EV, ενώ για να την κάνετε πιο σκοτεινή, δηλαδή να μειώσετε την έκθεση χρησιμοποιήστε μια αρνητική τιμή EV. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το διάφραγμα ρυθμίστηκε στην τιμή f16 ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητικό βάθος πεδίου στη φωτογραφία. Παρόλα αυτά το σύστημα φωτομέτρησης της μηχανής ρύθμισε την έκθεση για τους κίονες, αφήνοντας το φόντο υπερεκτεθειμένο. Διατηρώντας τις ίδιες τιμές διαφράγματος και ταχύτητας φωτοφράκτη η τιμή EV καθορίστηκε στο -2 ώστε να ελαττωθεί η έκθεση της φωτογραφίας, δηλαδή να επιτραπεί η είσοδος λιγότερου φωτός στη μηχανή. Το αποτέλεσμα ήταν η σωστή έκθεση του φόντου και, παρά την ελαφριά υποέκθεση των κιόνων, έχει διατηρηθεί αρκετή από τη λεπτομέρειά τους ώστε να έχουμε μια συνολικά ικανοποιητική φωτογραφία. Πειραματιστείτε με τις ρυθμίσεις EV και θα είστε σε θέση να τραβάτε φωτογραφίες με σωστή έκθεση υπό διάφορες συνθήκες φωτισμού.

73

Εκθεση και φωτομέτρηση

35

Φωτομέτρηση κέντρου βάρους (center-weighted) Μία ακόμα μέθοδος φωτομέτρησης είναι η ονομαζόμενη φωτομέτρηση κέντρου βάρους (center-weighted). Πρόκειται για μια μέθοδο στην οποία η μέτρηση του φωτός γίνεται σε ολόκληρο το κάδρο, αλλά δίνεται περισσότερο βάρος στο κέντρο του. Συνεπώς, εάν χρησιμοποιείτε τη συγκεκριμένη μέθοδο φωτομέτρησης τότε το κυρίως θέμα σας πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου, διαφορετικά μπορείτε να κλειδώσετε την έκθεση με το κυρίως θέμα στο κέντρο και, στη συνέχεια, να κάνετε ανασύνθεση του κάδρου. Οι τιμές φωτομέτρησης κέντρου βάρους βρίσκονται κάπου ανάμεσα σε αυτές της φωτομέτρησης πολλαπλών σημείων (matrix) και σημείου (spot) και πρόκειται για μια ιδιαίτερα χρήσιμη μέθοδο εάν θέλετε να εξασφαλίσετε τη σωστή έκθεση του κυρίως θέματος και του μεγαλύτερου τμήματος του φόντου. Για το λόγο αυτό αποτελεί μια σωστή επιλογή για φωτογράφηση πορτρέτου.

74

Η επάνω φωτογραφία από αυτές που ακολουθούν τραβήχτηκε με φωτομέτρηση κέντρου βάρους, η μεσαία με φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix) και η κάτω με φωτομέτρηση σημείου (spot).

36

Κλείδωμα εστίασης

Παρά τα όσα βλέπουμε στις συνηθισμένες λήψεις, δεν είναι πάντα επιθυμητή η τοποθέτηση του κυρίως θέματος στο κέντρο της φωτογραφίας. Κατά τη λήψη μιας φωτογραφίας η τοποθέτηση ενός προσώπου ή διάσημου μνημείου στο κέντρο του σκοπεύτρου είναι μια φυσιολογική κίνηση. Το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι ευχάριστο και αξίζει πάντα τον κόπο η λήψη ορισμένων τέτοιων φωτογραφιών σε κάθε ευκαιρία. Αξίζει ωστόσο να πειραματιστείτε με ορισμένες λήψεις, στις οποίες το κυρίως θέμα δεν θα είναι τοποθετημένο στο κέντρο. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να δημιουργήσετε περισσότερο καλλιτεχνικές και εντυπωσιακές συνθέσεις (ανατρέξτε στο "Μυστικό 80" για λεπτομέρειες σχετικά με τη σύνθεση και την τεχνική του "κανόνα των τρίτων"). Εάν θέλετε να τραβήξετε μια φωτογραφία στην οποία το κυρίως θέμα δεν θα βρίσκεται στο κέντρο της, τότε η εστίαση αποκτά ζωτική σημασία. Από προεπιλογή, οι ψηφιακές μηχανές εστιάζουν στο στοιχείο που βρίσκεται στο κέντρο του σκοπεύτρου. Εάν το θέμα σας είναι έκκεντρα τοποθετημένο τότε αυτό ίσως βρεθεί εκτός εστίασης κατά τη λήψη της φωτογραφίας. (Ορισμένες μηχανές διαθέτουν λειτουργία με την οποία μπορείτε να επιλέξετε την περιοχή εστίασης ανάμεσα σε πέντε ή περισσότερες προεπιλεγμένες περιοχές μέσα στο σκόπευτρο.)

75

Για να εξασφαλίσετε την εστίαση σε ένα έκκεντρα τοποθετημένο θέμα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το κλείδωμα εστίασης. Η λειτουργία εκτελείται όπως ακριβώς και το κλείδωμα έκθεσης (αναφέρθηκε στο "Μυστικό 30"). Για να το επιτύχετε, τοποθετήστε το θέμα σας στο κέντρο του σκοπεύτρου και εστιάστε σε αυτό πατώντας το κουμπί λήψης μέχρι το μέσο της διαδρομής του. Κρατώντας πατημένο το κουμπί μέχρι το μέσο, κάντε ανασύνθεση του κάδρου και τραβήξτε τη φωτογραφία. Η παρακάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με αυτόν τον τρόπο ώστε να δημιουργηθεί μια ενδιαφέρουσα έκκεντρη σύνθεση.

Εάν ενεργοποιήσετε το κλείδωμα εστίασης και τραβήξετε το δάχτυλό σας από το κουμπί λήψης, τότε η εστίαση θα χαθεί και δεν θα μπορέσετε να τραβήξετε τη φωτογραφία εάν δεν εστιάσετε ξανά.

Εκθεση και φωτομέτρηση

37

Δημιουργία σιλουέτας Οι σιλουέτες είναι από τις πιο εντυπωσιακές και δραματικές μορφές φωτογράφησης. Μπορείτε να τις δημιουργήσετε σε φωτογραφήσεις τοπίων, κτηρίων ή ανθρώπων. Στην πραγματικότητα, υπό τις κατάλληλες συνθήκες φωτισμού μπορείτε να μετατρέψετε σε σιλουέτα οποιοδήποτε αντικείμενο.

76

Μπορείτε να τραβήξετε σιλουέτες ανθρώπων εφαρμόζοντας τις τεχνικές που περιγράφονται σε αυτήν τη σελίδα. Με τον τρόπο αυτό τα πορτρέτα αποκτούν μια επιπλέον διάσταση και γίνονται ιδιαίτερα συναρπαστικά.

Το μυστικό για τη δημιουργία μιας σιλουέτας είναι να τοποθετήσετε το θέμα σας σε ένα πολύ ανοικτό φόντο με κόντρα φωτισμό

Το μυστικό για τη δημιουργία μιας σιλουέτας είναι να τοποθετήσετε το θέμα σας σε ένα πολύ ανοικτό φόντο με κόντρα φωτισμό. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσετε ότι το περισσότερο φως πέφτει στην πίσω πλευρά του θέματος και όχι στην μπροστά. Σε μια κανονική φωτογράφηση κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ένα σκιασμένο θέμα το οποίο θα εξακολουθούσε να διακρίνεται χωρίς όμως να μετατρέπεται σε σιλουέτα. Για να μετατρέψετε το σκιασμένο θέμα σε σιλουέτα συνήθως απαιτείται η φωτομέτρηση στο κόντρα φωτισμένο φόντο. Στη συνέχεια πρέπει να κλειδώσετε την έκθεση από το φόντο (για λεπτομέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 30"). Μετά το κλείδωμα της έκθεσης από το φόντο μπορείτε να ανασυνθέσετε το κάδρο και να συμπεριλάβετε το θέμα του πρώτου πλάνου, το οποίο μετά τη λήψη της φωτογραφίας θα φαίνεται ως σιλουέτα. Αυτό συμβαίνει επειδή έχει επιλεγεί η έκθεση του φωτεινότερου φόντου, δηλαδή η ταχύτητα φωτοφράκτη θα είναι αρκετά πιο γρήγορη και το διάφραγμα πιο κλειστό. Με τον τρόπο αυτό εισέρχεται στη μηχανή αρκετό φως ώστε το φόντο να εκτεθεί σωστά, δεν θα είναι όμως αρκετό για το θέμα στο πρώτο πλάνο . Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υποέκθεση του κυρίως θέματος, δηλαδή το σκοτείνιασμά του. Από τη στιγμή που το φόντο είναι αρκετά πιο φωτεινό από το θέμα η υποέκθεση είναι αρκετή για να δημιουργηθεί το εφέ της μαύρης σιλουέτας. Εάν δεν έχει αποτέλεσμα, προσπαθήστε να κλειδώσετε την έκθεση από μια ακόμα πιο φωτεινή περιοχή. Η φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε απόγευμα κατά τη δύση του ηλίου. Η έκθεση κλειδώθηκε στην πορτοκαλί λάμψη του ουρανού, δίνοντας μια ρύθμιση που ήταν αρκετή για την καταγραφή του ουρανού και τη δημιουργία της σιλουέτας. Τα χρώματα του ηλίου στη δύση του έδωσαν μια επιπλέον διάσταση στη σιλουέτα, γεγονός που αξίζει να έχετε πάντα υπόψη όταν τραβάτε τέτοιου τύπου φωτογραφίες. Μερικές φορές αξίζει να τραβήξετε ακόμα μία λήψη, με την έκθεση κλειδωμένη από κάποια άλλη ελαφρώς σκοτεινότερη περιοχή του φόντου, ώστε η ευκρίνεια του θέματος να είναι ακόμα μεγαλύτερη.

77

Εκθεση και φωτομέτρηση

38

Δυναμικό εύρος Ο τρόπος απεικόνισης των φωτεινότερων και σκοτεινότερων περιοχών μέσα σε μια φωτογραφία είναι γνωστός ως δυναμικό εύρος της φωτογραφίας. Στην ιδανική περίπτωση, και τα δύο άκρα της κλίμακας πρέπει να διαθέτουν αρκετή λεπτομέρεια ώστε να αναγνωρίζονται με σαφήνεια. Αυτό ωστόσο αποτελεί ένα γνωστό πρόβλημα για τις περισσότερες από τις ψηφιακές μηχανές, καθώς αδυνατούν να καταγράψουν υπό όλες τις συνθήκες ολόκληρο το δυναμικό εύρος μιας φωτογραφίας. Το αποτέλεσμα είναι οι φωτεινές περιοχές σε ορισμένες φωτογραφίες να εμφανίζονται υπερβολικά φωτισμένες (δηλαδή "καμένες") ή οι σκοτεινές περιοχές να φαίνονται υπερβολικά σκούρες.

78

Για να δοκιμάσετε το δυναμικό εύρος της δικής σας μηχανής, εντοπίστε ένα θέμα με μια πολύ σκοτεινή περιοχή και μια πολύ φωτεινή. Τραβήξτε δύο πανομοιότυπες φωτογραφίες, μία με την έκθεση κλειδωμένη στη σκοτεινότερη περιοχή και μια με την έκθεση κλειδωμένη στη φωτεινότερη περιοχή (ανατρέξτε στο "Μυστικό 30" για λεπτομέρειες σχετικά με το κλείδωμα έκθεσης). Θα έχετε δύο φωτογραφίες σαν τις παρακάτω, καμία από τις οποίες δεν είναι η ιδανική. Ένας τρόπος για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα του δυναμικού εύρους είναι να τραβήξετε την ίδια φωτογραφία με διαφορετικές ρυθμίσεις έκθεσης (δηλ. "bracketing" – βλέπε "Μυστικό 11") και να ελπίσετε ότι μία από αυτές είναι ικανοποιητική. Μία ακόμα πιθανή λύση είναι να κάνετε φωτομέτρηση σημείου (spot) από μια περιοχή μεσαίου τόνου του κάδρου και να εφαρμόσετε αυτήν τη ρύθμιση για τη λήψη σας (για λεπτομέρειες σχετικά με τη φωτομέτρηση σημείου ανατρέξτε στα "Μυστικά 32 και 33"). Ευτυχώς, τα προβλήματα δυναμικού εύρους προκύπτουν μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες φωτογράφησης, αξίζει όμως να είστε εξοικειωμένοι με αυτά ώστε να κάνετε τις απαραίτητες ρυθμίσεις εάν χρειαστεί.

5

Άνθρωποι 39 Αποστάσεις και γωνίες λήψης

80

40 Ομαδικές φωτογραφίες

82

41 Φωτογράφηση δραστηριοτήτων

84

42 Τυχαία στιγμιότυπα

86

43 Επιλογές ποζαρίσματος

88

44 Γέμισμα του κάδρου

90

σε αυτές. Αυτή η ενότητα

45 Παιδιά

92

σας δείχνει τον τρόπο να

46 Χαλαρωμένα πορτρέτα

94

47 Οικογενειακές συγκεντρώσεις

94

Συχνά οι φωτογραφίες ανθρώπων δεν είναι ικανοποιητικές επειδή η λήψη τους δείχνει εύκολη και, συνεπώς, δεν αφιερώνουμε αρκετό χρόνο

βγάζετε τις καλύτερες, κατά το δυνατό, φωτογραφίες ανθρώπων υπό διαφορετικές συνθήκες.

Άνθρωποι

39

Αποστάσεις και γωνίες λήψης Σε κάθε φωτογραφία με ανθρώπους υπάρχουν διάφορες παραλλαγές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, ώστε να έχετε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Αυτό επιτυγχάνεται μεταβάλλοντας την απόσταση ή τη γωνία από την οποία τραβάτε μια φωτογραφία.

80

Εάν στέκεστε υπερβολικά μακριά, τότε το θέμα σας θα χαθεί μέσα στο φόντο και η φωτογραφία θα χάσει μεγάλο τμήμα του ενδιαφέροντος και της ουσίας της.

Η απόσταση ανάμεσα στον φωτογράφο και το θέμα του επιδρά σημαντικά σε μια φωτογραφία

Ορισμένες φορές αξίζει να ξαπλώσετε στο έδαφος και να τραβήξετε μια φωτογραφία από αυτήν τη γωνία διότι δημιουργείται καλύτερη προοπτική.

Η απόσταση ανάμεσα στον φωτογράφο και το θέμα του μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε τις φωτογραφίες. Όταν μια φωτογραφία τραβιέται από μεγαλύτερη απόσταση τότε μειώνεται η έμφαση στους ανθρώπους του θέματος διότι δίνεται προτεραιότητα σε ολόκληρο το κάδρο. Καθώς πλησιάζουμε στο θέμα της φωτογράφησης, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος μεταφέρεται από το φόντο στο ίδιο το θέμα. Η αλλαγή της απόστασης λήψης σε μια ψηφιακή μηχανή γίνεται είτε χρησιμοποιώντας το ζουμ είτε πλησιάζοντας το θέμα μας. Από αυτές τις δύο επιλογές η χρήση του ζουμ είναι πιθανόν η καλύτερη, διότι δεν πλησιάζουμε υπερβολικά το θέμα μας με αποτέλεσμα να διατηρεί τη χαλαρότητά του. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δείχνει το θέμα που τραβήχτηκε από μακριά, ενώ η μεσαία αντιστοιχεί σε ενδιάμεση απόσταση και η κάτω είναι μια κοντινή λήψη. Το αποτέλεσμα της κάτω φωτογραφίας προκαλεί πολύ μεγαλύτερη εντύπωση. Ο τύπος που θα επιλέξετε εξαρτάται από την εντύπωση που θέλετε να δώσετε. Εάν θέλετε να δείξετε τους ανθρώπους σε σχέση με το περιβάλλον τους τότε η καλύτερη λύση είναι να φωτογραφίσετε από απόσταση. Όπως συμβαίνει με την αλλαγή της απόστασης λήψης, το ίδιο ωφέλιμη ενδέχεται να είναι η αλλαγή της γωνίας λήψης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται πολύ διαφορετικό αποτέλεσμα ακόμα και με το ίδιο θέμα. Για παράδειγμα, μια λήψη από χαμηλά δημιουργεί μια επιβλητική εικόνα ενώ μια λήψη από το πλάι προβάλλει μεγαλύτερη χαλαρότητα. Με τον ίδιο τρόπο, μια λήψη από ψηλά αποδίδει καλύτερα την αίσθηση του χώρου, δίνοντας την εντύπωση ότι το θέμα κοιτά ψηλά στον ουρανό.

81

Άνθρωποι

40

Ομαδικές φωτογραφίες

82

Σε όλους μας αρέσει να κοιτάμε φωτογραφίες που δείχνουν άλλους ανθρώπους, είτε πρόκειται για οικογενειακές στιγμές είτε για ομαδικές φωτογραφίες στον χώρο εργασίας. Αυτό όμως που δεν αρέσει σε κάποιους είναι να τους φωτογραφίζουν, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα στον φωτογράφο. Αυτή η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο όταν εμπλέκονται ολόκληρες ομάδες ανθρώπων: δεν πρέπει μόνο να τους πείσουμε όλους να δείχνουν ενθουσιασμένοι κατά το ποζάρισμα για τη φωτογράφηση, αλλά οφείλουμε επίσης να συνθέσουμε και να τραβήξουμε τη φωτογραφία με τέτοιον τρόπο, ώστε όλοι να έχουν τοποθετηθεί σωστά και να κοιτούν προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τραβάτε πάντα αρκετές ομαδικές φωτογραφίες διότι πάντα υπάρχει κάποιος που έχει τα μάτια του κλειστά ή κοιτάζει αλλού.

Δίνετε στα πρόσωπα αρκετό χρόνο προτού αρχίσετε να τα φωτογραφίζετε

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα κατά τη λήψη ομαδικών φωτογραφιών είναι ο συγχρονισμός. Αρχικά πρέπει να δώσουμε στους συμμετέχοντες αρκετό χρόνο προτού αποφασίσουμε να τραβήξουμε μια φωτογραφία. Συνήθως, ο καθένας μας θέλει χρόνο για να προετοιμαστεί προτού φωτογραφηθεί, συνεπώς είναι καλό να τους ενημερώσετε για αυτό που σκοπεύετε να κάνετε. Επίσης, είναι σημαντικό να έχετε και εσείς αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας, τόσο πριν από τη λήψη της φωτογραφίας όσο και κατά τη διάρκειά της. Εάν έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας για τη σύνθεση και τη λήψη της φωτογραφίας, τότε όλοι έχουν περισσότερο χρόνο για να χαλαρώσουν και να απολαύσουν τη διαδικασία. Όσον αφορά τη σύνθεση των ομαδικών φωτογραφιών, η τοποθέτηση όλων των ατόμων σε μια ευθεία γραμμή δεν είναι η ιδανικότερη επιλογή (βλέπε επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα). Η συγκεκριμένη τοποθέτηση δεν είναι απλά στερεότυπη αλλά δίνει σε όλους μια άκαμπτη και αμήχανη στάση. Μια απλή παραλλαγή είναι να σταθούν με το πλάι τους προς τη μηχανή και, στη συνέχεια, να στρίψουν όλοι τα κεφάλια τους προς το μέρος σας. Πρόκειται για μια πιο χαλαρή πόζα, η οποία χαρίζει αμέσως μεγαλύτερη φυσικότητα στη φωτογραφία. Επίσης, μπορείτε να τοποθετήσετε τα άτομα σε διαφορετικές θέσεις, όπως για παράδειγμα στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Μία ακόμα επιλογή για ομαδικές συνθέσεις είναι να οργανώσετε τα θέματα σε διαφορετικές στάσεις: όρθιοι, καθιστοί, γονατιστοί ή ακόμα και ξαπλωμένοι. (Εάν έχετε σχεδιάσει εκ των προτέρων τη σύνθεσή σας, τότε θα εξοικονομήσετε αρκετό χρόνο κατά τη φωτογράφηση.) Τα στοιχεία του σκηνικού είναι μια καλή επιλογή για να δώσετε περισσότερο ενδιαφέρον: δώστε τους να κρατούν κάτι ή τοποθετήστε τους γύρω από κοντινά αντικείμενα. Οι ομαδικές φωτογραφίες δεν είναι απαραίτητο να δείχνουν σοβαρές ή συμβατικές: όσο μεγαλύτερη εφευρετικότητα επιδεικνύετε, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ανταπόκριση και η διασκέδαση των ατόμων που φωτογραφίζετε.

83

Άνθρωποι

41

41

Φωτογράφηση δραστηριοτήτων

84

Παρά το γεγονός ότι τα πορτρέτα ενηλίκων και παιδιών προσφέρονται ιδιαίτερα για καδράρισμα και κρέμασμα στον τοίχο, όταν τα πρόσωπα εμπλέκονται σε δραστηριότητες έχουμε περισσότερες πιθανότητες να τραβήξουμε πιο ενδιαφέρουσες φωτογραφίες. Η δραστηριότητα μπορεί να είναι είτε σωματική, για παράδειγμα ένα άθλημα, είτε πνευματική, όπως είναι η ανάγνωση ενός βιβλίου. Όποια και αν είναι η δραστηριότητα, αυτός ο τύπος λήψεως έχει το πλεονέκτημα ότι το θέμα συνήθως δεν ποζάρει με αποτέλεσμα να έχει πιο φυσική στάση, σε σχέση με μια συνηθισμένη λήψη.

Κατά τη φωτογράφηση δραστηριοτήτων φροντίστε να έχετε επιλέξει εκ των προτέρων τις σωστές ρυθμίσεις της μηχανής. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα χάνετε χρόνο με τις ρυθμίσεις ενώ εκτυλίσσεται η δραστηριότητα.

Πρέπει να έχετε αρκετή απόσταση από το θέμα σας ώστε να μην το εμποδίζετε

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε σε μια φωτογράφηση δραστηριότητας είναι να επιλέξετε τη δραστηριότητα και τον κατάλληλο περιβάλλοντα χώρο. (Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις το μόνο που χρειάζεται είναι να υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες για τη σωστή λήψη, για παράδειγμα όταν ένα παιδί διαβάζει ένα βιβλίο, οπότε απλά απαθανατίζετε αμέσως τη στιγμή.) Εάν είναι δυνατόν, προσπαθείτε να φωτογραφίζετε δραστηριότητες στο φυσικό τους περιβάλλον, διότι με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μεγαλύτερη συνοχή στη φωτογραφία. Ένα σημαντικό στοιχείο της φωτογράφησης δραστηριοτήτων είναι η χρήση φακού ζουμ (χρησιμοποιείτε το οπτικό ζουμ που διαθέτει η μηχανή σας και όχι το ψηφιακό). Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να έχετε αρκετή απόσταση από το θέμα σας, ώστε να μην παρεμβάλλεστε και να μην εμποδίζετε τη δραστηριότητα (όπως συμβαίνει στις φωτογραφίες της απέναντι σελίδας). Εάν είναι δυνατόν, το θέμα δεν πρέπει να αντιλαμβάνεται την παρουσία σας. Για να πετύχετε κάτι τέτοιο, βρείτε μια κατάλληλη θέση για τη λήψη και μείνετε εκεί για ένα διάστημα ώστε να μην τραβήξετε την προσοχή του θέματος. Για τη φωτογράφηση κάθε συγκεκριμένης δραστηριότητας οι ρυθμίσεις της μηχανής εξαρτώνται από τον τύπο της φωτογραφίας που θέλετε να τραβήξετε. Εάν πρόκειται για κάποιον που διαβάζει ένα βιβλίο τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ανοικτό διάφραγμα (μικρός αριθμός f) και να προσπαθήσετε να θολώσετε το φόντο, ώστε να δοθεί έμφαση στο κυρίως θέμα. Για μια αθλητική δραστηριότητα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη ώστε να "παγώσετε" την κίνηση και τη δράση. Σε κάθε περίπτωση, εάν η δραστηριότητα εμπεριέχει κίνηση του θέματος, τότε ίσως απαιτηθούν ορισμένες δοκιμαστικές λήψεις. Εάν όμως έχετε ήδη αποφασίσει αυτό που θέλετε να επιτύχετε, τότε μπορείτε να έχετε τοποθετηθεί καλύτερα για τη λήψη της φωτογραφίας την κατάλληλη στιγμή.

85

Άνθρωποι

42

42

Τυχαία στιγμιότυπα

86

Ένα καλό πορτρέτο μπορεί να διακοσμεί έναν τοίχο ή μια θέση μέσα στο σπίτι για πολλά χρόνια και είναι μια από τις πιο αγαπημένες φωτογραφίσεις ανθρώπων. Ακόμα όμως και μια φωτογραφία χωρίς πόζα ή μια τυχαία λήψη μπορεί να είναι το ίδιο ελκυστική, διότι προβάλλει μια διαφορετική πλευρά του χαρακτήρα του θέματός σας.

Να είστε διακριτικοί και μην παραβιάζετε τον ιδιωτικό χώρο και χρόνο των άλλων, φωτογραφίζοντας άτομα που πιθανότατα δεν θέλουν να φωτογραφηθούν. Στην περίπτωση φωτογράφησης παιδιών, φροντίστε να έχετε πάρει την άδεια των γονιών τους.

Ο καλύτερος τρόπος φωτογράφησης τυχαίων στιγμιότυπων είναι να φροντίσετε ώστε να μη γίνετε αντιληπτοί από το θέμα σας

Ο καλύτερος τρόπος φωτογράφησης τυχαίων στιγμιότυπων είναι να φροντίσετε ώστε η φωτογραφική μηχανή σας να μη γίνει αντιληπτή από το θέμα σας. Εάν υπάρχει κόσμος τριγύρω σας τότε μπορείτε να ανακατευτείτε με το πλήθος ή να σταθείτε πίσω από ένα αντικείμενο, για παράδειγμα ένα αυτοκίνητο ή μια κολόνα (φροντίστε όμως να μη δείχνετε σαν να κατασκοπεύετε το θέμα σας). Μπορείτε επίσης, και αυτό είναι το καλύτερο, να χρησιμοποιήσετε μια μηχανή με πολύ ισχυρό ζουμ. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να σταθείτε αρκετά μακριά από τα θέματά σας, ώστε να μην καταλάβουν ότι προσπαθείτε να τα φωτογραφίσετε. Υπομονή: ορισμένες φορές ίσως χρειαστεί να περιμένετε αρκετά λεπτά για να πετύχετε την κατάλληλη φωτογραφία (καθώς δεν μπορείτε να υποδείξετε στα θέματα σας αυτό που έχετε υπόψη σας να φωτογραφίσετε). Κατά κάποιον τρόπο μοιάζει με φωτογράφηση άγριας φύσης, κατά την οποία πρέπει να μείνετε αθέατοι και να περιμένετε την κατάλληλη στιγμή. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε με φακό ζουμ 300mm. Η μοναδικότητα της φωτογραφίας οφείλεται στο ότι δεν πρόκειται για μια τυπική φωτογραφία με "παιδιά" – η έλλειψη κίνησης κάνει έντονη την αίσθηση της αναμονής τους. Προσπαθήστε να φωτογραφίζετε τους ανθρώπους ενώ κάνουν κάτι ασυνήθιστο. Με τον τρόπο αυτό θα έχετε μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα φωτογραφία, που θα τους απεικονίζει σε ιδιαίτερες καταστάσεις και στιγμές. Τα τυχαία στιγμιότυπα δεν χρειάζεται να είναι στατικά και η κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δίνει την αίσθηση της δράσης, αλλά και του στιγμιαίου φόβου. Το ενδιαφέρον σημείο της φωτογραφίας είναι η αντίδραση των παιδιών που μεταφέρει το συναίσθημα της στιγμής. Η κίνηση αποδεικνύει ότι τα παιδιά δεν προσέχουν τη μηχανή, με αποτέλεσμα την απόλυτα αυθόρμητη στάση του σώματός τους.

87

Άνθρωποι

43

Επιλογές ποζαρίσματος

88

Μία επιλογή για φωτογράφηση ανθρώπων είναι οι καλλιτέχνες ή άλλα πρόσωπα που ποζάρουν σκόπιμα για φωτογράφηση, πιθανότατα φορώντας μια ενδιαφέρουσα αμφίεση ή εκτελώντας ένα δρώμενο. Σε πολλές τουριστικές τοποθεσίες ανά τον κόσμο ή ακόμα και σε φεστιβάλ, υπάρχουν "καλλιτέχνες του δρόμου", οι οποίοι αποτελούν ιδανικό θέμα για φωτογράφηση. Συνήθως πρόκειται για εντυπωσιακές παρουσίες με πολύχρωμα κοστούμια και αμφιέσεις, συνεπώς υπάρχει ευρύ πεδίο πειραματισμού. Όπως και με τις υπόλοιπες φωτογραφίες ανθρώπων, αφιερώστε λίγο χρόνο ώστε να βρείτε το κατάλληλο σημείο λήψης (ίσως χρειαστεί να περιμένετε έως ότου αποχωρήσουν τα πλήθη) και προσπαθήστε να πετύχετε το θέμα σας στην πιο ενδιαφέρουσα πόζα. Φροντίστε επίσης να αφήσετε λίγα χρήματα στο "γνωστό" καπέλο, εάν υπάρχει, μιας και με τον τρόπο αυτό αυξάνετε τις πιθανότητες να πάρουν μια ιδιαίτερη πόζα αποκλειστικά για εσάς.

89

Άνθρωποι

44

44

90

Τραβήξτε μία φωτογραφία στην οποία ολόκληρο το πρόσωπο γεμίζει το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD

Μπορείτε να μετατρέψετε τις φωτογραφίες σας σε ασπρόμαυρες, αφαιρώντας το χρώμα μέσω προγράμματος επεξεργασίας εικόνων. Επίσης, ορισμένες μηχανές έχουν τη δυνατότητα λήψης ασπρόμαυρων φωτογραφιών.

Γέμισμα του κάδρου Μια τεχνική φωτογράφησης πορτρέτων είναι το γέμισμα του κάδρου με όσο το δυνατόν περισσότερο από το πρόσωπο του θέματος. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται πολύ ισχυρή εντύπωση διότι κάθε χαρακτηριστικό του προσώπου αποτυπώνεται με λεπτομέρεια στη φωτογραφία. Αυτός ο τύπος φωτογραφιών χρησιμοποιείται για πολιτικούς και επιχειρηματίες διότι δίνει την αίσθηση του ελέγχου, ενώ παράλληλα το πρόσωπο αποκτά επιβλητικότητα. Κοιτάξτε τις φωτογραφίες σε εφημερίδες και περιοδικά για να δείτε τον τρόπο με τον οποίο αυτές χρησιμοποιούνται για την εικονογράφηση μιας ιστορίας ή ενός συμβάντος. Για αυτόν τον τύπο φωτογράφησης είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί ένας όσο το δυνατόν ισχυρότερος φακός ζουμ. Για να δημιουργήσετε το ίδιο αποτέλεσμα χωρίς φακό ζουμ πρέπει να έρθετε πολύ κοντά στο πρόσωπο του θέματος, δυστυχώς όμως κάτι τέτοιο θα δίνει εντελώς αφύσικες φωτογραφίες. Αρχικά, κάντε τόσο ζουμ ώστε να υπάρχει ένα μικρό περιθώριο ("αέρας") γύρω από το πρόσωπο του θέματος. Στη συνέχεια, τραβήξτε άλλη μία φωτογραφία στην οποία ολόκληρο το πρόσωπο θα γεμίζει το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Τέλος, τραβήξτε μια φωτογραφία στην οποία θα φαίνονται μόνο τα βασικά χαρακτηριστικά του προσώπου. Συγκρίνετε τις τρεις φωτογραφίες για να δείτε τη διαφορετική οπτική αίσθηση που δημιουργούν. Εάν θέλετε να δώσετε ακόμα περισσότερη έμφαση σε αυτόν τον τύπο φωτογραφιών, μπορείτε να φωτογραφίσετε το θέμα σας χαμηλότερα από το ύψος των ματιών. Όταν φωτογραφίζετε ανθρώπους από χαμηλή γωνία γεμίζοντας το κάδρο η φωτογραφία τους δείχνει να υψώνονται από πάνω σας και όλα τα χαρακτηριστικά τους καταγράφονται με ευκρίνεια. Μία ακόμα δυνατότητα επεξεργασίας για αυτούς τους τύπους φωτογραφιών είναι η μετατροπή τους σε ασπρόμαυρες μετά τη λήψη τους. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δίνει στα χαρακτηριστικά του προσώπου την αίσθηση της λεπτομέρειας και της εκφραστικότητας, ενώ η κάτω φωτογραφία αποκτά μια άλλη διάσταση σε ασπρόμαυρο.

91

Άνθρωποι

45

45

92

Τα παιδιά έχουν την τάση να βρίσκονται σε μόνιμη κίνηση

Αφήνετε τα παιδιά να παίζουν με την ψηφιακή μηχανή διότι με αυτόν τον τρόπο θα μάθουν περισσότερα για τη φωτογραφία και θα νιώθουν πιο άνετα όταν θα έρθει η στιγμή να τα φωτογραφίσετε.

Παιδιά Πιθανότατα οι περισσότερες από τις ψηφιακές φωτογραφίες που δημιουργούνται παγκοσμίως έχουν ως θέμα τους παιδιά. Οι ψηφιακές μηχανές είναι ιδανικές για τον σκοπό αυτό διότι μπορείτε να τραβήξετε αμέτρητες φωτογραφίες τους, τις οποίες μπορείτε να δείξετε αμέσως μετά στα παιδιά. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με την παρουσία μιας ψηφιακής μηχανής θεωρούν δεδομένη την άμεση προβολή των φωτογραφιών στην οθόνη LCD, με αποτέλεσμα να μπερδεύονται όταν συναντούν μια αναλογική μηχανή με φιλμ που δεν εμφανίζει αμέσως τις τελικές φωτογραφίες. Ένα από τα βασικά προβλήματα κατά τη φωτογράφηση παιδιών είναι ότι έχουν την τάση να βρίσκονται συνεχώς σε κάποιου είδους κίνηση. Σπάνια στέκονται ακίνητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, γεγονός που μετατρέπει τη φωτογράφησή τους με ικανοποιητικά αποτελέσματα σε πραγματική πρόκληση. Ένας άλλος παράγοντας που δυσχεραίνει επιπλέον την κατάσταση είναι η χρονική καθυστέρηση λήψης που εμφανίζουν οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές. Πολύ συχνά κατά τη φωτογράφηση παιδιών πιστεύουμε ότι έχουμε τραβήξει την ιδανική φωτογραφία, η χρονική καθυστέρηση όμως έχει ως αποτέλεσμα τη λήψη της φωτογραφίας τη στιγμή που το παιδί ανοιγοκλείνει τα μάτια του. Ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος είναι η λειτουργία διαδοχικών λήψεων, εφόσον βέβαια τη διαθέτει η μηχανή σας (για λεπτομέρειες ανατρέξτε στo "Μυστικό 74"), διαφορετικά μπορείτε να αντισταθμίσετε τη χρονική καθυστέρηση, φωτογραφίζοντας λίγο νωρίτερα από τη στιγμή που θέλετε. Τα πορτρέτα παιδιών είναι ένα πολύ οικείο θέμα και η λήψη τυπικών, μετωπικών πορτρέτων είναι μια απολύτως αποδεκτή πρακτική. Μπορείτε όμως επιπλέον να τραβήξετε πορτρέτα κάνοντας μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές: τοποθετήστε τα παιδιά σε μια ασυνήθιστη ή γραφική τοποθεσία, ή συμπεριλάβετε και άλλα στοιχεία στη φωτογραφία, για παράδειγμα λουλούδια ή τα κατοικίδια της οικογένειας. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η σύνθεση του παιδιού και της ανεμόσκαλας δίνει ένα πορτρέτο με διαφορετική προοπτική και πιο χαλαρή διάθεση. Μία ακόμα εξαιρετική επιλογή είναι η φωτογράφηση παιδιών που ασχολούνται με κάποια δραστηριότητα. Τα πλεονεκτήματα είναι ότι τα παιδιά δεν έχουν την προσοχή τους στραμμένη προς τη μηχανή, ενώ η ίδια η δραστηριότητα δίνει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη φωτογραφία. Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το τάισμα των περιστεριών δίνει στη φωτογραφία της αίσθηση της κίνησης, ενώ το παιδί είναι συγκεντρωμένο στη δραστηριότητα και όχι στη μηχανή.

93

Άνθρωποι

46

46

Χαλαρωμένα πορτρέτα Κατά τη φωτογράφηση πορτρέτου ενηλίκων ή παιδιών το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η αναπόφευκτη παρουσία της μηχανής, ειδικά εάν πρόκειται για ένα στημένο και επίσημο πορτρέτο. Μια μέση λύση είναι η χρήση φακού ζουμ ώστε να απομακρυνθείτε από τους ανθρώπους του θέματός σας, οι οποίοι δεν θα νιώθουν τόσο έντονη την πίεση από την παρουσία της μηχανής. Επίσης μπορείτε να τοποθετήσετε τη μηχανή σε τρίποδο και να χρησιμοποιήσετε τηλεχειριστήριο (εάν φυσικά διαθέτετε) για να ενεργοποιήσετε το κουμπί λήψης. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να απομακρυνθείτε από τη μηχανή και να συνομιλήσετε χαλαρά με το θέμα σας. Δώστε προσοχή στον περιβάλλοντα χώρο και φροντίστε ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλόξενος: απομακρύνετε περιττά αντικείμενα και κάντε το θέμα σας να νιώσει άνετα.

94

Ένας ακόμα παράγοντας για τη φωτογράφηση πορτρέτου είναι η χαλάρωση και η προετοιμασία των φωτογραφιζομένων. Συνομιλήστε μαζί τους προτού ξεκινήσετε τη φωτογράφηση και πείτε τους τι θέλετε να κάνουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις αποδεικνύεται πολύ χρήσιμη η απασχόλησή τους με κάποιο αντικείμενο (ειδικά εάν πρόκειται για παιδιά). Για να πετύχετε την καλύτερη έκφραση του προσώπου, ζητήστε από το θέμα σας να κοιτάξει κάτω και να κλείσει τα μάτια του. Στη συνέχεια, μετρήστε μέχρι το τρία και ζητήστε του να ανοίξει τα μάτια και να σηκώσει το κεφάλι. Η λήψη της φωτογραφίας εκείνη τη στιγμή δίνει μια πολύ φυσική έκφραση διότι το θέμα ενεργεί ασυναίσθητα.

47

Οικογενειακές συγκεντρώσεις Ακόμα και στις καλύτερες στιγμές τους οι οικογένειες χαρακτηρίζονται από μια μεγάλη δόση έντασης και όταν πρόκειται για τη λήψη οικογενειακών φωτογραφιών το όλο εγχείρημα μπορεί να αποδειχτεί σχεδόν αδύνατο. Για κάποιους τύπους φωτογραφήσεων, όπως είναι οι γάμοι ή τα οικογενειακά πάρτυ, απαιτείται αποφασιστικότητα και επιμονή. Σε ένα σημαντικό γεγονός, όπως είναι ο γάμος, ένας από τους γρηγορότερους και ευκολότερους τρόπους για να βγάλετε φωτογραφίες πολυάριθμων ομάδων προσώπων είναι απλά να τραβάτε μαζί με τον επαγγελματία φωτογράφο (εάν υπάρχει). Αυτός θα στήσει όλες τις απαραίτητες πόζες, οπότε εσείς μπορείτε να σταθείτε δίπλα ή πίσω του και να τραβήξετε τις ίδιες φωτογραφίες (καλύτερα φροντίστε να στέκεστε πίσω του, διότι αν είστε δίπλα του τότε πιθανότατα η ομάδα θα κοιτάζει εσάς και όχι τον φωτογράφο). Εάν δεν υπάρχει επαγγελματίας φωτογράφος για να χρησιμοποιήσετε τις πόζες του, τότε πρέπει αναλάβετε μόνοι σας τον έλεγχο και να προσπαθήσετε να επιβάλετε με κόσμιο τρόπο τις οδηγίες σας. Αποφασίστε εκ των προτέρων τον τύπο των φωτογραφιών που θέλετε να τραβήξετε και βγάλτε όσo περισσότερες μπορείτε, διότι πάντα υπάρχουν πρόσωπα που έχουν τα μάτια τους κλειστά ή κοιτούν αλλού. Προσπαθήστε να τραβήξετε θεματικές φωτογραφίες, δηλαδή ομάδες με άτομα της ίδιας ηλικίας ή ομάδες με αξιοπρόσεκτα μέλη της οικογένειας.

6

Αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονική προσφέρει υπέροχα θέματα για φωτογράφηση, στα οποία περιλαμβάνονται δομές, μοτίβα και λεπτομέρειες. Αυτή η ενότητα δίνει συμβουλές για τη φωτογράφηση κτηρίων και αρχιτεκτονικών θεμάτων με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, ενώ παράλληλα περιγράφει τον τρόπο για τον δημιουργικό συνδυασμό και άλλων στοιχείων σε αυτούς τους τύπους λήψεων.

48 Εντοπισμός του κατάλληλου σημείου

96

49 Λήψη με τον καλύτερο φωτισμό

98

50 Χρήση των γωνιών

102

51 Τονισμός του μεγέθους

104

52 Διατήρηση των αποστάσεων

105

53 Εστιάζοντας στις λεπτομέρειες

106

54 Χρήση των μοτίβων

108

55 Συνδυασμός στοιχείων

110

56 Συμπερίληψη στοιχείων του πρώτου πλάνου

112

57 Αντιμετώπιση της παραμόρφωσης

114

58 Αποφυγή της παραμόρφωσης

114

Αρχιτεκτονική

48

Εντοπισμός του κατάλληλου σημείου Όταν φωτογραφίζουμε κτήρια και αρχιτεκτονικά θέματα υπάρχει ένα πλήθος από "τυποποιημένες" γωνίες λήψης. Για παράδειγμα, μια λήψη από μπροστά του Πύργου του Άιφελ ή του Ταζ Μαχάλ. Πρόκειται για άμεσα αναγνωρίσιμες, τυπικές φωτογραφίες και κάθε φορά που βρισκόμαστε σε μια τέτοια τοποθεσία είναι καλό να τραβάμε ορισμένες. Στην ουσία βέβαια το αποτέλεσμα είναι οι επονομαζόμενες φωτογραφίες-καρτ ποστάλ. Οι συγκεκριμένες εξυπηρετούν κάποιους σκοπούς, για παράδειγμα την προβολή τους σε φίλους και συγγενείς, μπορείτε όμως να επιχειρήσετε μια πιο δημιουργική φωτογράφηση απομονώνοντας μία πλευρά ενός κτηρίου.

96

Μη διακινδυνεύετε ποτέ τη σωματική σας ακεραιότητα όταν προσπαθείτε να εντοπίσετε το κατάλληλο σημείο για φωτογράφηση. Ορισμένες φορές είναι προτιμότερο να εγκαταλείψετε μια πιθανή λήψη παρά να διακινδυνεύσετε.

Προσπαθήστε να εντοπίσετε ένα σημείο από όπου θα βγάλετε ξεχωριστές και πιο καλλιτεχνικές φωτογραφίες

Όταν βρίσκεστε μπροστά σε ένα κτήριο ή αρχιτεκτονικό θέμα το πρώτο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να τραβήξετε ορισμένες συμβατικές φωτογραφίες, απλά και μόνο για να είστε καλυμμένοι στο συγκεκριμένο τομέα. Ακόμα όμως και για τον σκοπό αυτό φροντίστε ώστε να αποφύγετε τα πλήθη, τραβώντας τις φωτογραφίες σας είτε νωρίς το πρωί είτε αργά το απόγευμα. Μόλις τραβήξετε τις παραδοσιακές φωτογραφίες μπορείτε να επικεντρωθείτε στον εντοπισμό μιας θέσης, από την οποία θα έχετε τη δυνατότητα να τραβήξετε ξεχωριστές και πιο καλλιτεχνικές λήψεις. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να περπατήσετε περιμετρικά του κτηρίου, παρατηρώντας το από κάθε γωνία (ανάλογα με το κτήριο κάτι τέτοιο ενδέχεται να διαρκέσει αρκετά, αξίζει όμως τον κόπο). Στη συνέχεια θα μπορέσετε να αξιολογήσετε πιθανές λήψεις που θα δείχνουν το κτήριο με διαφορετικό "αέρα" σε σχέση με την τυπική γωνία λήψης. Αναζητήστε κοντινές λήψεις που αναδεικνύουν τον χαρακτήρα του κτηρίου, χρησιμοποιήστε τις γωνίες του κτηρίου για να δείξετε τη συμμετρία και τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα του, και αλλάξτε τη γωνία λήψης ώστε να μεταβάλετε την προοπτική του (προσπαθήστε να ανεβείτε σε σημείο υψηλότερο από το κτήριο ή ξαπλώστε και φωτογραφήστε το από τη βάση του). Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας είναι μια "τυπική" άποψη του κτηρίου La Pedrera στη Βαρκελώνη, που απεικονίζεται σε πολλές καρτ ποστάλ. Η κάτω φωτογραφία δείχνει το ίδιο κτήριο από πολύ κοντινότερο σημείο λήψης (ακριβώς από το παράπλευρο πεζοδρόμιο), με αποτέλεσμα να τονίζεται ακόμα περισσότερο ο χαρακτήρας του κτηρίου.

97

Αρχιτεκτονική

49

Λήψη με τον καλύτερο φωτισμό Όπως περιγράψαμε στο "Μυστικό 23", η "Χρυσή ώρα" είναι το διάστημα ακριβώς μετά την ανατολή του ηλίου και πριν από τη δύση του, οπότε το φως έχει ένα πλούσιο χρυσό χρώμα, το οποίο είναι τέλειο για φωτογράφηση (με την προϋπόθεση ότι ο καιρός είναι αίθριος και δεν υπάρχει έντονη συννεφιά). Κάποιες φορές στη φωτογραφική σας καριέρα θα συναντήσετε αυτό το είδος φωτός, τις περισσότερες όμως φορές θα χρειαστεί να προσπαθήσετε για να βρεθείτε στον κατάλληλο τόπο τη σωστή στιγμή, προκειμένου να φωτογραφίσετε υπό το συγκεκριμένο τύπο φωτισμού.

98

Η πρώτη σας ενέργεια για τον εντοπισμό των βέλτιστων συνθηκών φωτισμού είναι να ελέγξετε την ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου. Στη συνέχεια μπορείτε να καθορίσετε την τοποθεσία από την οποία θα φωτογραφίσετε και να προγραμματίσετε τη μετάβασή σας εκεί κατά τις ώρες της ανατολής ή του ηλιοβασιλέματος. Φροντίστε να βρίσκεστε στη θέση σας τουλάχιστον μισή (ή καλύτερα μία) ώρα πιο νωρίς από την ώρα που σκοπεύετε να φωτογραφίσετε. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να τακτοποιηθείτε έγκαιρα και να επιλέξετε τις πιθανές λήψεις, ακόμα και να κάνετε δοκιμαστικές λήψεις υπό τις παρούσες συνθήκες φωτισμού, τις οποίες θα συγκρίνετε με αυτές της "Χρυσής ώρας".

Ακόμα και όταν νομίζετε ότι χάσατε το καλύτερο φως αξίζει να περιμένετε λίγα λεπτά για να βεβαιωθείτε είτε ότι ο ήλιος δεν πρόκειται να εμφανιστεί ξανά είτε ότι δεν υπάρχουν άλλες λήψεις που μπορείτε να τραβήξετε.

Φροντίστε να βρίσκεστε στη θέση σας τουλάχιστον μισή ώρα πιο νωρίς από την ώρα που σκοπεύετε να φωτογραφίσετε

Αφού βεβαιωθείτε για την ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου πρέπει να ενημερωθείτε για το γενικό δελτίο καιρού: ίσως δεν αξίζει να κυνηγήσετε τον πρωινό ή απογευματινό ήλιο εάν πρόκειται να έχει έντονη συννεφιά. Οι καλύτερες συνθήκες λήψης είναι σε γενικές γραμμές ο αίθριος καιρός με λίγα διάσπαρτα σύννεφα. Υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες παραμένει δυνατός ο φωτισμός των αντικειμένων από τη "Χρυσή ώρα", ενώ τα σύννεφα χαρίζουν επιπλέον χρώμα στο ηλιοβασίλεμα και τις σιλουέτες. Μερικές φορές, ακόμα και με τον πιο σχολαστικό προγραμματισμό, το βέλτιστο φως εμφανίζεται μπροστά μας εντελώς τυχαία. Και οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι και τις δύο επόμενες σελίδες τραβήχτηκαν περίπου 30 λεπτά μετά την φαινομενική δύση του ήλιου στον ορίζοντα. Παρόλο που ο ήλιος είχε δύσει, παρέμεινα στο σημείο επί μισή ώρα εκμεταλλευόμενος το υπάρχον φως για τη λήψη αυτών των φωτογραφιών με τον πλούσιο, χρυσό χρωματισμό.

99

100 Αρχιτεκτονική

101

Αρχιτεκτονική

102

50

Χρήση των γωνιών Πολλές λήψεις κτηρίων έχουν τη μορφή μετωπικών, δισδιάστατων φωτογραφιών. Αν και αυτός ο τύπος φωτογράφησης δίνει πολύ καλά αποτελέσματα, είναι σφάλμα να επικεντρώνεστε αποκλειστικά στο συγκεκριμένο. Συχνά τα κτήρια αποτελούν ένα συναρπαστικό συνδυασμό καμπυλών και γωνιών, δημιουργώντας ένα πολύ μεγαλύτερο πεδίο πειραματισμού επάνω σε αυτές.

Τα σημεία φυγής αποτελούν μια καλή επιλογή όταν εργάζεστε επάνω σε γωνίες. Πρόκειται για το απομακρυσμένο σημείο όπου συναντώνται δύο ευθείες εάν τις επεκτείνουμε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ευθείες δρόμων ή γέφυρες για να δημιουργήσετε ένα εμφανές σημείο φυγής, ειδικά εάν αυτό βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου ή του πλάνου.

Όλα τα κτήρια διαθέτουν γωνίες, οι οποίες αποτελούν πηγή φωτογραφικής έμπνευσης. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις γωνίες για να δώσετε έμφαση στο μέγεθος ενός κτηρίου. Παράδειγμα του παραπάνω αποτελεί η φωτογραφία στην απέναντι σελίδα. Το μέγεθος του πύργου τονίζεται από τις γωνίες της δομής του, οι οποίες δίνουν έναν τελείως διαφορετικό χαρακτήρα σε σχέση με μια μετωπική φωτογραφία που έχει τραβηχτεί από απόσταση. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό να εντοπίσετε το κατάλληλο σημείο από όπου θα φωτογραφίσετε τις γωνίες του κτηρίου ή της κατασκευής. Η φωτογραφία αυτής της σελίδας συντέθηκε χρησιμοποιώντας τις γωνίες του κτηρίου, το οποίο τραβήχτηκε υπό γωνία 45 μοιρών ως προς την πρόσοψή του. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η αίσθηση της προοπτικής, ενώ το επαναλαμβανόμενο μοτίβο που επιτεύχθηκε δημιουργεί μια πιο ενδιαφέρουσα φωτογραφία σε σχέση με την τυπική, μετωπική λήψη.

103

Αρχιτεκτονική

51

Τονισμός του μεγέθους Η ανάδειξη του μεγέθους ενός κτηρίου ή μιας αρχιτεκτονικής κατασκευής είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να προβάλετε ένα θέμα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διαφορετικές τεχνικές έτσι, ώστε να δείξετε την επιβλητική φύση ενός κτηρίου ή να το απεικονίσετε ως μικρό τμήμα του υπόλοιπου περιβάλλοντος. Όποιον τρόπο και αν διαλέξετε, θα είναι μια σωστή επιλογή για να αποκαλύψετε ένα κομμάτι από το χαρακτήρα ενός κτηρίου.

104

Όπως περιγράψαμε στο "Μυστικό 50" μπορούμε να δώσουμε έμφαση στο μέγεθος ενός κτηρίου εάν το φωτογραφίσουμε απευθείας από τη βάση του. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η αίσθηση της προοπτικής, την οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να τονίσετε το μέγεθος μιας κατασκευής. Άλλη μία επιλογή για να δώσετε έμφαση στο μέγεθος ενός κτηρίου είναι να το εμφανίσετε συγκριτικά μικρό σε σχέση με τον χώρο που το περιβάλλει, ακόμα και αν πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλη κατασκευή. Ο καλύτερος τρόπος για να πετύχετε κάτι τέτοιο είναι να χρησιμοποιήσετε ευρυγώνιο φακό ώστε να συμπεριλάβετε στη φωτογραφία όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του περιβάλλοντος. Εάν μάλιστα υπάρχουν και άλλα αντικείμενα στο πλάνο, τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να δημιουργήσετε αντίθεση σε σχέση με το μέγεθος του κτηρίου, τότε τόσο το καλύτερο. Στην παρακάτω φωτογραφία η θέση των γερανών εξυπηρετεί στην ελαχιστοποίηση της κατασκευής που βρίσκεται κάτω από αυτά, ενώ από μόνοι τους δημιουργούν μια αρκετά εντυπωσιακή σύνθεση.

52

Διατήρηση των αποστάσεων

Οι διάσημες τοποθεσίες αποτελούν δικαιολογημένα μια πραγματική πηγή ευκαιριών για φωτογράφηση. Οποιοσδήποτε φωτογράφος μπορεί να φωτογραφήσει μια σημαντική τοποθεσία και, σε γενικές γραμμές, μια τέτοια λήψη είναι σχετικά εύκολη. Κάθε σημαντική τοποθεσία σε ολόκληρο τον κόσμο είναι πλέον εύκολα προσβάσιμη: υπάρχουν λεωφορεία και γκρουπ τουριστών που τα επισκέπτονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με αποτέλεσμα να έχετε πάντα παρέα κατά τη φωτογράφησή τους. Όταν όμως φωτογραφίζετε μια σημαντική τοποθεσία είναι καλό να μελετήσετε περιμετρικά την τοποθεσία ή το κτήριο μήπως εντοπίσετε ένα διαφορετικό, αλλά πάντα ενδιαφέρον, σημείο λήψης (όπως φαίνεται στο "Μυστικό 48" στην αρχή της παρούσας ενότητας). Επίσης, όταν φωτογραφίζετε σημαντικές τοποθεσίες, μπορείτε να κρατάτε κάποια απόσταση από τα υπόλοιπα πλήθη των τουριστών και περιηγητών (τα γκρουπ των τουριστών συνήθως στέκονται όσο το δυνατό πλησιέστερα στα εκάστοτε μνημεία). Απομακρυνθείτε από την τοποθεσία και προσπαθήστε να βρείτε ένα σημείο για τη λήψη σας, η οποία θα περιλαμβάνει ολόκληρο το κτήριο. Εάν μπορείτε να συμπεριλάβετε και άλλα τμήματα της τοποθεσίας, τότε το κάδρο θα αποκτήσει συνοχή.

105

Η φωτογραφία σε αυτήν τη σελίδα τραβήχτηκε περπατώντας σε ένα τοπικό πάρκο που υπάρχει κοντά στον καθεδρικό ναό Sagrada Familia (Αγία Οικογένεια) της Βαρκελώνης. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο αποκλείστηκαν οι υπόλοιποι τουρίστες από το πλάνο, αλλά καταφέραμε να συμπεριλάβουμε στη φωτογραφία και τη λιμνούλα του πρώτου πλάνου.

Προσπαθείτε να τραβάτε φωτογραφίες των γνωστών μνημείων χωρίς να εισέρχονται άλλοι άνθρωποι στο πλάνο. Έτσι, η προσοχή και το ενδιαφέρον θα εστιάζονται στο κυρίως θέμα και όχι στους παρευρισκόμενους.

Αρχιτεκτονική

53

Εστιάζοντας στις λεπτομέρειες Από τη φύση τους τα περισσότερα κτήρια είναι κατασκευασμένα από πλήθος μικρότερων στοιχείων, τα οποία συνδυάζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να δημιουργούν μια ολόκληρη δομή. Συχνά, όταν τραβάμε φωτογραφίες επικεντρωνόμαστε στο σύνολο του κτηρίου και όχι στα μέρη που το αποτελούν. Πρόκειται για μεγάλη παράλειψη, διότι στις λεπτομέρειες των κτηρίων υπάρχει πραγματικά μεγάλος φωτογραφικός πλούτος. Οι λεπτομέρειες μας βοηθούν να απεικονίσουμε το χαρακτήρα των κτηρίων και όχι το συνολικό παρουσιαστικό τους. Αυτές καλύπτουν ένα πλήθος στοιχείων: παράθυρα, πόμολα θυρών, καλλιτεχνήματα, πλακάκια και λιθοδομές. Στην ουσία, λεπτομέρεια είναι ο,τιδήποτε αποτελεί μέρος ενός κτηρίου.

106

Οι λεπτομέρειες των κτηρίων δίνουν εξαιρετικές ευκαιρίες για τη δημιουργία ιδιαίτερων χαρακτηριστικών υφής και σχεδίασης.

Ένας εύχρηστος τρόπος φωτογράφησης των λεπτομερειών ενός κτηρίου είναι να ξεκινήσουμε να φωτογραφίζουμε από την απόσταση που μας επιτρέπει να καλύψουμε ολόκληρο το κτήριο και, στη συνέχεια, να πλησιάζουμε όλο και περισσότερο φωτογραφίζοντας τις λεπτομέρειες. Η σειρά αυτών των φωτογραφιών είναι δυνατό να παρουσιαστεί ως πλήρης ενότητα, η οποία θα προβάλλει τις διαφορετικές απόψεις της ίδιας κατασκευής, ενώ και η κάθε φωτογραφία ξεχωριστά πρέπει να είναι ικανοποιητική. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει μια μακρινή λήψη ενός κτηρίου, το οποίο ενσωματώνει πολλά χαρακτηριστικά μοντέρνας σχεδίασης. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δείχνει τις λεπτομέρειες από μια συγκεκριμένη πλευρά του κτηρίου. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δείχνει μια κοντινή λήψη ενός παραθύρου που υπάρχει στον επάνω τοίχο. Η μέθοδος αυτή αποκαλύπτει ορισμένα από τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά του κτηρίου και απεικονίζει μια ενδιαφέρουσα αντίθεση σε σχέση με τη μακρινή λήψη του κτηρίου.

107

Αρχιτεκτονική

54

Χρήση των μοτίβων Μοτίβα υπάρχουν παντού γύρω μας: φυσικά μοτίβα, τεχνητά μοτίβα, συμμετρικά μοτίβα και ασύμμετρα μοτίβα. Αποκτήστε τη συνήθεια κάθε φορά που έχετε διαθέσιμη μια μηχανή να αναζητάτε φωτογραφίες που περιλαμβάνουν μοτίβα. Όταν φωτογραφίζετε μοτίβα είναι καλύτερα να χρησιμοποιείτε φακό ζουμ, ώστε το μοτίβο να καταλαμβάνει όσο το δυνατό μεγαλύτερο τμήμα του κάδρου. Με τον τρόπο αυτό η επίδραση του μοτίβου γίνεται ακόμα μεγαλύτερη διότι δεν υπάρχουν παράταιρα στοιχεία που αποσπούν την προσοχή.

108

Τα μοτίβα μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για να τονίσετε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό ενός θέματος είτε αυτόνομα ως καλλιτεχνική φωτογραφία. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει ένα ακανόνιστο μοτίβο ικριωμάτων που αποπνέει το βιομηχανικό χαρακτήρα της κατασκευής. Χρησιμοποιώντας ένα φακό ζουμ προβάλλεται η πολυπλοκότητα της κατασκευής, καθώς αναδεικνύεται ο τρόπος αλληλεπίδρασης των στοιχείων του μοτίβου μεταξύ τους. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας φαίνεται ένα αυτόνομο μοτίβο, το οποίο αποκτά επιπλέον διάσταση χάρη στη χρήση του χρώματος στα περβάζια. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δείχνει ένα συμμετρικό μοτίβο που αναδεικνύει το διακοσμητικό χαρακτήρα του κτηρίου. Εάν εστιάσουμε την προσοχή μας στο συγκεκριμένο τύπο μοτίβου γίνεται φανερή η προβολή της τακτοποιημένης και καλλιτεχνικής φύσης της κατασκευής. Ορισμένες φορές μια κοντινή λήψη σε ένα μοτίβο αποκαλύπτει περισσότερα στοιχεία για ένα κτήριο σε σχέση με μια ευρυγώνια λήψη.

109

Αρχιτεκτονική

110

55

Συνδυασμός στοιχείων Μια συνήθης τεχνική αρχιτεκτονικών λήψεων είναι η συμπερίληψη αντικειμένων του πρώτου πλάνου με τέτοιον τρόπο, ώστε η φωτογραφία να αποκτήσει προοπτική και συνοχή. Μία ακόμα επιλογή είναι η ενσωμάτωση των αντικειμένων του πρώτου πλάνου στη λήψη, συνδυάζοντάς τα αποτελεσματικά με το κυρίως θέμα.

Για να συνδυάσετε τα στοιχεία μέσω λογισμικού επεξεργασίας εικόνων, τραβήξτε δύο ξεχωριστές φωτογραφίες που προορίζονται για τον συγκεκριμένο σκοπό. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η φωτογραφία ενός κτηρίου και μια φωτογραφία που απεικονίζει υφή, για παράδειγμα ένα φυτό ή νερό.

Για να δημιουργήσετε τον αποτελεσματικότερο συνδυασμό και των δύο στοιχείων η καλύτερη επιλογή είναι το στοιχείο του πρώτου πλάνου να έχει τουλάχιστον το ίδιο μέγεθος (αν όχι μεγαλύτερο) με αυτό του φόντου. Τα δέντρα και οι θάμνοι είναι κατάλληλοι για τον σκοπό αυτό, όπως φαίνεται στη φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Προσπαθήστε να οργανώσετε τη σύνθεση της φωτογραφίας έτσι, ώστε να είναι ορατό ένα μεγάλο τμήμα του αντικειμένου του φόντου, όχι όμως υπερβολικά μεγάλο διότι θα κυριαρχεί σε ολόκληρη τη φωτογραφία. Αντιμετωπίστε το πρώτο πλάνο και το φόντο ως ξεχωριστά επίπεδα και οργανώστε τα με τέτοιον τρόπο, ώστε να συνδυάζονται αρμονικά για την τελική φωτογραφία. Ένα παρόμοιο (και ίσως πιο καλλιτεχνικό) εφέ μπορείτε να δημιουργήσετε μέσω λογισμικού επεξεργασίας εικόνων, συνδυάζοντας με τεχνητό τρόπο δύο ξεχωριστές φωτογραφίες. Αυτό το αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με τη λειτουργία Επίπεδα (Layers) των προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας, τοποθετώντας τη μία φωτογραφία επάνω από την άλλη και, στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας το λογισμικό για να καθορίσετε το ποσοστό της κάτω φωτογραφία που φαίνεται μέσα από την επάνω. Η συγκεκριμένη εργασία εκτελείται με διάφορους τρόπους και αποτελεί έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο δημιουργίας ενός συνδυασμού επεξεργασμένων φωτογραφιών, όπως φαίνεται παρακάτω.

111

Αρχιτεκτονική

56

Συμπερίληψη στοιχείων του πρώτου πλάνου Στις αρχιτεκτονικές λήψεις μπορείτε εύκολα να δώσετε δραματικό ή καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Ορισμένες φορές η εμφάνιση ενός κτηρίου αρκεί από μόνη της για να δημιουργήσει μια επιβλητική φωτογραφία. Συχνά το μέγεθος και ο χαρακτήρας ενός κτηρίου απεικονίζονται ικανοποιητικά σε μια φωτογραφία χωρίς άλλα πρόσθετα στοιχεία, επιλογή που αποδεικνύεται πάντα σωστή για τα κτήρια.

112

Ορισμένες φορές, για αυτές τις λήψεις πρέπει να εφαρμόζουμε το ρητό "λιγότερα σημαίνουν περισσότερα"

Στα είδη των αντικειμένων που μπορείτε να τοποθετήσετε στο πρώτο πλάνο μιας αρχιτεκτονικής λήψης συμπεριλαμβάνονται τα εξής: δέντρα, φυτά, αγάλματα, φανοστάτες, οχήματα, ακόμα και άνθρωποι. Αφιερώστε χρόνο στη σύνθεση των αντικειμένων σε σχέση με το κτήριο.

Παρά το γεγονός ότι τα κτήρια από μόνα τους στις φωτογραφίες είναι αποτελεσματικά, σε ορισμένες περιπτώσεις μια καλή ιδέα είναι η προσθήκη άλλων αντικειμένων στο πρώτο πλάνο. Με τον τρόπο αυτό τα στοιχεία δίνουν μεγαλύτερη συνοχή σε μια φωτογραφία (για παράδειγμα, μια σημαία σε μια φωτογραφία δίνει στοιχεία για τον τόπο) ή απλά διανθίζουν μια καλή, μα όχι εκπληκτική, φωτογραφία. Τα αντικείμενα στο πρώτο πλάνο δεν είναι ανάγκη να κυριαρχούν μέσα στη φωτογραφία και ορισμένες φορές για τέτοιου είδους λήψεις είναι φρόνιμο να ακολουθούμε το ρητό "λιγότερα σημαίνουν περισσότερα". Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας παρότι τα λουλούδια στο πρώτο πλάνο καταλαμβάνουν μόνο ένα μικρό τμήμα της φωτογραφίας, το μάτι "πέφτει" αμέσως επάνω τους εξαιτίας των ζωντανών χρωμάτων τους. Αυτά αποτελούν την εισαγωγή στη φωτογραφία και μετά τα αντικείμενα του πρώτου πλάνου το μάτι ασχολείται με το κυρίως θέμα. Χωρίς τα λουλούδια, θα είχαμε μια απόλυτα συνηθισμένη φωτογραφία. Η κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στα αντικείμενα του πρώτου πλάνου, δηλαδή τα δέντρα στην περίπτωσή μας. Η συγκεκριμένη λήψη τραβήχτηκε ως τμήμα μιας σειράς φωτογραφιών, από τις οποίες, ορισμένες περιείχαν αντικείμενα στο πρώτο πλάνο και ορισμένες όχι. Η συμπερίληψη των δέντρων στο πρώτο πλάνο δίνει καλύτερη αίσθηση της θέσης του κτηρίου και τονίζει την αντίθεσή τους με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική.

113

Αντιμετώπιση της παραμόρφωσης Ένα πρόβλημα με τους φακούς των ψηφιακών μηχανών είναι ότι το κρύσταλλό τους παρουσιάζει μια ελαφριά καμπύλωση. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες το χαρακτηριστικό αυτό μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση των στοιχείων μιας φωτογραφίας. Το φαινόμενο παρατηρείται εντονότερα σε φωτογραφίες κτηρίων. Το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι δυνατό να επιδεινωθεί όταν χρησιμοποιείται φακός ζουμ. Στα αριστερά της φωτογραφίας, η κορυφή της εκκλησίας εμφανίζεται κεκλιμένη χωρίς να είναι στην πραγματικότητα, εξαιτίας του φαινομένου που δημιουργεί ο φακός της μηχανής. Η τοποθέτηση της κορυφής στην αριστερή πλευρά (όπου εμφανίζεται η μεγαλύτερη καμπύλωση του φακού) προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη παραμόρφωση. Ελέγχετε πάντα τις φωτογραφίες κτηρίων για να δείτε εάν αυτά απεικονίζονται παραμορφωμένα ή κεκλιμένα. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε προκειμένου να μειώσετε την παραμόρφωση (για λεπτομέρειες βλέπε παρακάτω).

114

Αρχιτεκτονική

57

58

Αποφυγή της παραμόρφωσης Εάν στις φωτογραφίες κτηρίων που τραβάτε εμφανίζεται παραμόρφωση, τότε για τη διόρθωσή της υπάρχουν ορισμένα μέτρα που μπορείτε να λάβετε. Μία επιλογή είναι να τοποθετήσετε το κυρίως θέμα στο κέντρο του κάδρου και όχι στις άκρες του. Μία ακόμα λύση είναι να απομακρυνθείτε από το θέμα: όσο πιο πολύ πλησιάζετε, τόσο εμφανέστερη γίνεται η παραμόρφωση. Εάν απομακρυνθείτε από το θέμα τότε η καμπύλωση του φακού δεν θα παραμορφώνει το ίδιο έντονα. Παρομοίως, εάν υπάρχει ήδη παραμόρφωση σε μια φωτογραφία, τότε η χρήση του ζουμ θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Επίσης, για την εξάλειψη της παραμόρφωσης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν ειδικό φακό για αρχιτεκτονικές λήψεις. Πρόκειται για εξειδικευμένο φακό που είναι σχεδιασμένος έτσι, ώστε να εκμηδενίζεται η καμπύλωση των κρυστάλλων. Βέβαια, αυτοί οι τύποι φακών είναι σχετικά ακριβοί και, σε γενικές γραμμές, η χρήση τους είναι δυνατή μόνο σε ψηφιακές μηχανές SLR. Εάν ωστόσο ασχολείστε αρκετά με τη φωτογράφηση αρχιτεκτονικών κατασκευών τότε αξίζει να μελετήσετε την αγορά ενός τέτοιου φακού.

7

Τοπία 59 Δημιουργία του σκηνικού σας

116

60 Ισοπέδωση της προοπτικής

117

61 Αλλαγή προσανατολισμού σε ένα τοπίο

118

62 Δημιουργία διαφορετικών διαθέσεων

120

63 Συμπερίληψη στοιχείων ενδιαφέροντος

122

64 Αφηγηματικές φωτογραφίες

124

65 Προσθήκη "βοηθητικών" αντικειμένων

126

μιας συγκεκριμένης διάθεσης και

66 Χρωματικές ζώνες

128

αίσθησης, η προσθήκη στοιχείων

67 Αντανακλάσεις

130

68 Πανοράματα

132

69 Αντιστάθμιση πράσινου χρώματος

134

Η φωτογράφηση τοπίων μπορεί να δώσει εκπληκτικές φωτογραφίες εάν εκτελεστεί σωστά. Αυτή η ενότητα σας δείχνει με ποιον τρόπο θα έχετε τον έλεγχο της φωτογράφησης τοπίων, ώστε το σκηνικό να λειτουργεί προς όφελός σας. Στις παραπάνω οδηγίες περιλαμβάνεται η δημιουργία

ενδιαφέροντος, ο συνδυασμός διαφορετικών στοιχείων, η αποτελεσματική χρήση των χρωμάτων, ακόμα και η προσθήκη "βοηθητικών" αντικειμένων.

Τοπία

59

Δημιουργία του σκηνικού σας Κάποιες φορές, οι συγκλονιστικές εικόνες τοπίων εμφανίζονται μπροστά σας απροειδοποίητα: μια όμορφη ανατολή ή ένα ηλιοβασίλεμα, ένα έρημο τοπίο που περιλαμβάνει ένα μοναχικό δέντρο. Αντιθέτως, σε άλλες περιπτώσεις φωτογράφησης πρέπει να καταβάλετε λίγη περισσότερη προσπάθεια και να δημιουργήσετε μια ικανοποιητική σύνθεση με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα.

116

Ένας τρόπος δημιουργίας αποτελεσματικών κάδρων είναι ο συνδυασμός των υπαρχόντων στοιχείων, όπως είναι τα φυσικά τοπία ή τα τεχνητά αντικείμενα. Στην περίπτωση αυτή, εντοπίστε πρώτα το τεχνητό αντικείμενο και, στη συνέχεια, "χτίστε" γύρω του την υπόλοιπη σύνθεση. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε η παρακάτω φωτογραφία. Η σειρά με τα παγκάκια έπρεπε να φωτογραφηθεί υπό συγκεκριμένη γωνία έτσι, ώστε να σχηματίζει μια γραμμή η οποία θα τραβήξει το μάτι του θεατή μέσα στη φωτογραφία. Χωρίς τα παγκάκια η συγκεκριμένη φωτογραφία θα ήταν συνηθισμένη. Φανταστείτε τον εαυτό σας ως έναν πολύ δημιουργικό σεφ, ο οποίος πρέπει να αναμείξει τα κατάλληλα συστατικά προκειμένου να επιτύχει το βέλτιστο τελικό αποτέλεσμα.

Πολλές φορές ίσως έχουμε τη δυνατότητα (και την άδεια) να μετακινήσουμε τα αντικείμενα που υπάρχουν σε ένα πλάνο ή, εάν χρειάζεται, να προσθέσουμε κάποια άλλα. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν πρέπει να διαταράσσουμε το περιβάλλον, ενώ οφείλουμε να επιστρέψουμε τα τυχόν αντικείμενα που χρησιμοποιήσαμε στην αρχική τους θέση.

60

Ισοπέδωση της προοπτικής

Ο συνδυασμός του φόντου της φωτογραφίας με ένα στοιχείο που βρίσκεται στο πρώτο πλάνο είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αυξήσουμε το ενδιαφέρον (για περισσότερες λεπτομέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 55"). Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη συγκεκριμένη τεχνική για να αναδείξουμε τον χώρο που περιβάλλει το κυρίως θέμα ή για να δημιουργήσουμε μια ενδιαφέρουσα προοπτική, μεγεθύνοντας το αντικείμενο του πρώτου πλάνου με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνεται μεγαλύτερο από το φόντο.

117

Ένας άλλος τρόπος συνδυασμού αντικειμένων του πρώτου πλάνου και του φόντου είναι η ισοπέδωση της προοπτικής που υπάρχει μεταξύ τους έτσι, ώστε το αντικείμενο του πρώτου πλάνου να απεικονίζεται πλησιέστερα στο φόντο από όσο είναι στην πραγματικότητα. Για να επιτύχουμε κάτι τέτοιο απαιτείται ένα φόντο που δεν περιλαμβάνει άλλα αντικείμενα, προκειμένου να μην υπάρχουν στοιχεία σύγκρισης που θα μπορούσαν να "προδώσουν" την πραγματική θέση του αντικειμένου του πρώτου πλάνου. Μετά την επιλογή του αντικειμένου του πρώτου πλάνου και του φόντου πρέπει να συνθέσετε αυτά τα δύο, χρησιμοποιώντας τη μέγιστη εστιακή απόσταση του φακού της μηχανής σας: δηλαδή να ζουμάρετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο αντικείμενο του πρώτου πλάνου. Με τον τρόπο αυτό το φόντο θα φαίνεται πιο κοντά στο αντικείμενο από όσο είναι πραγματικά. Στην παρακάτω φωτογραφία του Grand Canyon, η απόσταση ανάμεσα στο δέντρο και το φόντο είναι περίπου 1,5 χιλιόμετρο, μέσα όμως από τη χρήση του φακού ζουμ και του λιτού σκηνικού η απόσταση φαίνεται πολύ μικρότερη.

Τοπία

61

Αλλαγή προσανατολισμού σε ένα τοπίο Όπως περιγράψαμε στο "Μυστικό 9", μπορούμε να αλλάξουμε δραστικά μια φωτογραφία εάν αλλάξουμε τον προσανατολισμό της μηχανής. Αυτό γίνεται όταν θέλουμε να φωτογραφήσουμε διαφορετικά τμήματα του ίδιου τοπίου, ενώ μας δίνεται η ευκαιρία να πετύχουμε έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα μεταξύ φωτογραφιών του ίδιου ακριβώς σκηνικού.

118

Με την απλή αλλαγή του προσανατολισμού από οριζόντιο σε κατακόρυφο η φωτογραφία γίνεται πολύ πιο ελκυστική.

Οποιοδήποτε και αν είναι το τοπίο, αξίζει πάντοτε να τραβάτε φωτογραφίες με οριζόντιο και κατακόρυφο προσανατολισμό. Δεν ξοδεύετε φιλμ ενώ ενδέχεται να μην επισκεφτείτε ποτέ ξανά το συγκεκριμένο σημείο.

Ο προσανατολισμός της κάθε λήψης εξαρτάται από το αποτέλεσμα και την εντύπωση που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Με απλά λόγια, ο οριζόντιος προσανατολισμός (τοπίο) δίνει έμφαση στην οριζόντια διάσταση ενός πλάνου, ενώ ο κατακόρυφος (πορτρέτο) τονίζει τα κατακόρυφα στοιχεία. Ακόμα και το ίδιο σκηνικό δίνει εντελώς διαφορετικά οπτικά αποτελέσματα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οριζόντιο προσανατολισμό για να δώσετε έμφαση στο φυσικό πλάτος ενός σκηνικού, για παράδειγμα μια εκτεταμένη οροσειρά ή μια ατελείωτη σειρά με σπίτια. Αντίθετα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κατακόρυφο προσανατολισμό για να δώσετε έμφαση στον χώρο που περιβάλλει το θέμα μιας φωτογραφίας, για παράδειγμα το έδαφος, τη θάλασσα ή τον ουρανό. Και οι δύο επιλογές δίνουν ιδιαίτερα, αλλά πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, αποτελέσματα. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο οριζόντιος προσανατολισμός τονίζει τη σειρά των σπιτιών που υπάρχουν στο μέσο του κάδρου. Πρόκειται για μια κανονική φωτογραφία, χωρίς όμως τίποτα το ιδιαίτερο. Με την απλή ωστόσο αλλαγή του προσανατολισμού από οριζόντιο σε κατακόρυφο η φωτογραφία γίνεται πολύ πιο ελκυστική. Η σειρά των σπιτιών πλέον "συμπιέζεται" μεταξύ του ουρανού και της θάλασσας, τραβώντας περισσότερο την προσοχή σε σχέση με την οριζόντια λήψη. Με τον τρόπο αυτό δίνουμε έμφαση στην απομόνωση των σπιτιών, προβάλλοντας την αντιπαράθεσή τους με τα στοιχεία της φύσης που τα περιβάλλουν απειλητικά. Σε μια φωτογραφία τοπίου αξίζει πάντοτε τον κόπο να αλλάζετε τον προσανατολισμό απλά και μόνο για να δείτε εάν αλλάζει η έμφαση σε ένα στοιχείο του πλάνου.

119

Τοπία

62

Δημιουργία διαφορετικών διαθέσεων Ευτυχώς, η χρήση της Χρυσής Ώρας (βλέπε "Μυστικό 23") δεν είναι πάντα απαραίτητη για τη επίτευξη των κατάλληλων συνθηκών φωτισμού. Μπορείτε να φωτογραφίζετε υπό οποιεσδήποτε συνθήκες φωτισμού και ο μοναδικός περιορισμός είναι η φαντασία σας. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τις διαφορετικές συνθήκες φωτισμού που επικρατούν κάθε φορά για να δημιουργήσετε φωτογραφίες που αποπνέουν διαφορετικές διαθέσεις.

120

Ο χαμηλός φωτισμός αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για λήψη ατμοσφαιρικών φωτογραφιών

Εάν σας αρέσει να φωτογραφίζετε καταιγίδες, τότε η καλύτερη στιγμή για φωτογράφηση είναι ακριβώς πριν από το ξέσπασμά τους. Φροντίστε όμως να βρίσκεστε σε προφυλαγμένο χώρο κατά την εξέλιξή τους.

Ο χαμηλός ή μουντός φωτισμός θεωρείται συχνά ως ακατάλληλος για τη λήψη καλών φωτογραφιών. Και όμως, δίνει μια εξαιρετική ευκαιρία για τη λήψη ατμοσφαιρικών φωτογραφιών. Αυτός ο τύπος φωτισμού είναι συνήθως ομοιόμορφος, επομένως δεν έχουμε να ανησυχούμε για πιθανά, διαφορετικά επίπεδα έκθεσης μέσα στο κάδρο. Συχνά, ο συγκεκριμένος τύπος φωτισμού χρησιμοποιείται τις ημέρες με συννεφιά, περίπου μια ώρα πριν από το ηλιοβασίλεμα, για τη λήψη φωτογραφιών με ιδιαίτερα φυσική εμφάνιση. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε αργά το απόγευμα μιας συννεφιασμένης ημέρας, δίνοντας την αίσθηση της ηρεμίας και της γαλήνης. Εξαιτίας του λιγοστού φωτός χρησιμοποιήθηκε τρίποδο για τη σταθεροποίηση της μηχανής, μιας και απαιτήθηκε ταχύτητα φωτοφράκτη 1/15 του δευτερολέπτου, προκειμένου να επιλεγεί το κλειστό διάφραγμα που θα έδινε μεγάλο βάθος πεδίου για να είναι εστιασμένο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της φωτογραφίας. Οι αλλαγές του καιρού αποτελούν μία ακόμα ευκαιρία για τη δημιουργία ατμοσφαιρικών φωτογραφιών. Για παράδειγμα, τα μαύρα σύννεφα μια επικείμενης καταιγίδας δίνουν δραματικό τόνο στα τοπία και μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για να δώσετε έμφαση στη δύναμη της φύσης μέσα από τις φωτογραφίες σας. Μια καταιγίδα που πλησιάζει είναι ιδανική για να μεταδώσετε τη διάθεση της αλλαγής του καιρού ή των εποχών. Τα ηλιοβασιλέματα και οι ανατολές δίνουν επίσης την αίσθηση της αλλαγής και στη συγκεκριμένη περίπτωση της αλλαγής της ημέρας. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δίνει την αίσθηση ότι η ημέρα έφτασε στο τέλος της, γεγονός που τονίζεται ακόμα περισσότερο από τις λίγες λεπτομέρειες που παραμένουν ορατές στο πρώτο πλάνο. Για αυτόν τον τύπο φωτογράφησης, φωτομετρήστε σε μια περιοχή μεσαίου (ή σκοτεινού) τόνου του ουρανού για να αποφύγετε την υποέκθεση του πρώτου πλάνου που θα το μετέτρεπε σε σιλουέτα (για τον τρόπο δημιουργίας σιλουέτας ανατρέξτε στο "Μυστικό 37").

121

Τοπία

63

Συμπερίληψη στοιχείων ενδιαφέροντος Το ανθρώπινο μάτι έχει την ιδιότητα να προσελκύεται από τα αντικείμενα ή τα στοιχεία μιας φωτογραφίας που ξεχωρίζουν. Για παράδειγμα, ένα έντονο χρώμα ή ένα ασυνήθιστο αντικείμενο θα προσελκύσει το μάτι, ειδικά στις φωτογραφίες τοπίου. Όταν φωτογραφίζουμε τοπία μια καλή ιδέα είναι να αναζητάμε ενδιαφέροντα στοιχεία και να τα συμπεριλαμβάνουμε με κάποιον τρόπο στη φωτογραφία.

Προσπαθήστε να δημιουργήσετε ένα "χάρτη" που θα καθοδηγεί τον θεατή μέσα στη φωτογραφία

Στα ενδιαφέροντα στοιχεία είναι δυνατό να συμπεριλαμβάνεται ο,τιδήποτε, ανάλογα με το είδος του σκηνικού. Για παράδειγμα, ένα κόκκινο λουλούδι σε ένα λιβάδι με άσπρα λουλούδια τραβάει αμέσως την προσοχή, όπως συμβαίνει και με ένα ετερόκλητο αντικείμενο σε ένα τοπίο, για παράδειγμα ένα σπίτι ανάμεσα σε μια σειρά από λόφους.

122

Όταν ενσωματώνουμε στο κάδρο στοιχεία ενδιαφέροντος ο στόχος μας είναι η δημιουργία ενός "χάρτη" που θα καθοδηγεί τον θεατή κατά τη σάρωση της φωτογραφίας. Στην ιδανική περίπτωση ο θεατής θα παρατηρήσει πρώτα το ενδιαφέρον αντικείμενο και, στη συνέχεια, θα κινηθεί από το συγκεκριμένο σημείο και στην υπόλοιπη φωτογραφία.

Η αναμονή μας για την εμφάνιση στοιχείων ενδιαφέροντος στο κάδρο ορισμένες φορές ανταμείβεται. Για παράδειγμα, εάν γνωρίζετε ότι υπάρχει ένα τρένο που περνάει μια συγκεκριμένη ώρα, τότε η συμπερίληψή του στο κάδρο θα μπορούσε να βελτιώσει τη σύνθεσή σας.

Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η δομή της γέφυρας λειτουργεί ως αρχικό στοιχείο ενδιαφέροντος. Στη συνέχεια το μάτι κατευθύνεται προς το τοπίο που βρίσκεται πίσω από τη γέφυρα, γεγονός που κάνει τη συγκεκριμένη φωτογραφία να ξεχωρίζει από μια αντίστοιχη, συνηθισμένη φωτογραφία που δεν περιέχει τη γέφυρα. Τέτοιου είδους φωτογραφίες μπορείτε να τραβήξετε στην εξοχή και για το λόγο αυτό όταν βρίσκεστε σε παρόμοιες τοποθεσίες είναι καλό να αναζητάτε παρόμοια κτίσματα ή κατασκευές. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας περιέχει ένα πολύ μικρότερο αντικείμενο ενδιαφέροντος, τον ψαρά με τα κόκκινα που βρίσκεται στο άκρο της φωτογραφίας. Παρότι πρόκειται για ένα πολύ μικρό τμήμα της φωτογραφίας, η ύπαρξή του ενισχύεται από την αντανάκλαση δημιουργώντας ένα σημείο εκκίνησης στον "χάρτη". Η προσοχή μας επικεντρώνεται αρχικά στο εμπρός τμήμα της φωτογραφίας και στον άνθρωπο με τα κόκκινα. Στη συνέχεια, το μάτι κινείται κατά μήκος της όχθης του ποταμού, έως το σημείο όπου το ποτάμι συναντά τα δέντρα. Παρά το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη λήψη το αντικείμενο του ενδιαφέροντος είναι μικρό, αυτό εξακολουθεί να τραβά την προσοχή εξαιτίας της χρωματικής αντίθεσής του με το φόντο και την υπόλοιπη φωτογραφία.

123

Τοπία

64

Αφηγηματικές φωτογραφίες Όπως περιγράψαμε στο "Μυστικό 27", μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το βάθος πεδίου για να εμφανίσετε "νεταρισμένο" (εστιασμένο) ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο τμήμα της φωτογραφίας. Εκτός από τεχνική παράμετρο της φωτογράφησης αποτελεί και μια παράμετρο της σύνθεσης.

124

Μελετήστε όλα τα στοιχεία ενός κάδρου για να δείτε με ποιον τρόπο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καλύτερα το κάθε ένα έτσι, ώστε να βελτιώσετε τη συνολική σύνθεση της φωτογραφίας.

Για "αφηγηματικές" φωτογραφίες, ρυθμίστε τη μηχανή σε λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος και επιλέξτε ένα διάφραγμα f16 ή f22 για να εξασφαλίσετε την εστίαση σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα της εικόνας.

Ο τρόπος με τον οποίο το βάθος πεδίου ενσωματώνεται στη σύνθεση μιας φωτογραφίας είναι μέσω της χρήσης μεγάλου βάθους πεδίου (δηλ. μεγάλο τμήμα εστιασμένο), προκειμένου να "διηγηθούμε" μια ιστορία μέσα από τη φωτογραφία. Δεν πρόκειται για ιστορία με τη μορφή κανονικής αφήγησης, αλλά έχει περισσότερο τη μορφή μιας ιστορίας με αρχή, μέση και τέλος. Με φωτογραφικούς όρους, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το βάθος πεδίου για να δημιουργήσετε τις αντίστοιχες ισοδυναμίες μέσα σε ένα κάδρο. Στην παρακάτω φωτογραφία, για παράδειγμα, το πλοίο είναι η αρχή διότι βρίσκεται στο εμπρός τμήμα της φωτογραφίας, η θάλασσα και η ξηρά που υπάρχουν πίσω από το πλοίο είναι η μέση και ο ουρανός πίσω τους είναι το τέλος. Συμπεριλαμβάνοντας αυτά τα στοιχεία σε μια φωτογραφία μπορείτε να προσδιορίσετε τη θέση, το περιβάλλον και τα χαρακτηριστικά της λήψης. Δεν ακολουθούν όλες οι φωτογραφίες την ίδια μεθοδολογία. Το ίδιο ισχύει για τις αφηγηματικές φωτογραφίες που δεν διαθέτουν την ίδια γραμμική δομή με την παρακάτω φωτογραφία. Η φωτογραφία της απέναντι σελίδας διαθέτει τα ίδια αφηγηματικά στοιχεία: το δέντρο είναι η αρχή, το τοπίο είναι η μέση και ο ουρανός είναι το τέλος. Βλέπουμε όμως ότι το δέντρο καταλαμβάνει εξέχουσα θέση διότι καλύπτει τόσο το στοιχείο της μέσης όσο και το στοιχείο του τέλους. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι καλύτερη ή χειρότερη ως αφηγηματική φωτογραφία, είναι απλά διαφορετική. Μπορείτε επίσης να συνθέσετε τα ίδια στοιχεία με τρόπο παρόμοιο με αυτόν της φωτογραφίας σε αυτήν τη σελίδα.

125

Τοπία

65

126

Μπορείτε να προσθέσετε αντικείμενα για να δώσετε συνοχή ή στοιχεία για τη λήψη

Τα βοηθητικά αντικείμενα μπορούν να προσθέσουν μια χιουμοριστική χροιά σε μια φωτογραφία, αποφεύγετε όμως τυχόν συνθέσεις που ενδέχεται να προσβάλλουν τους άλλους.

Προσθήκη "βοηθητικών" αντικειμένων Αρκετές φορές οι σκηνές τοπίου καλύπτουν από μόνες τους τις απαιτήσεις του φωτογράφου. Οι οροσειρές και οι έρημες εκτάσεις δίνουν εξαιρετικές ευκαιρίες φωτογράφησης, χωρίς να απαιτούν την προσθήκη επιπλέον στοιχείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η προσθήκη και άλλων στοιχείων, για παράδειγμα των φυσικών αντικειμένων που υπάρχουν στο πρώτο πλάνο, βελτιώνει το αποτέλεσμα. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις στις οποίες το κάδρο χρειάζεται κάποιου είδους "συμπλήρωμα", το οποίο έχει τη μορφή βοηθητικών αντικειμένων. Βοηθητικό αντικείμενο ονομάζεται οποιοδήποτε στοιχείο συμπεριλαμβάνεται σκόπιμα σε μια φωτογραφία. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Κατ'αρχήν, ίσως θέλετε να προσθέσετε αντικείμενα για να δώσετε συνοχή ή στοιχεία για τη λήψη. Για παράδειγμα, η φωτογραφία ενός βουνού μπορεί να βελτιωθεί τοποθετώντας ένα ζευγάρι μποτάκια σε στρατηγικό σημείο του πρώτου πλάνου. Με τον ίδιο τρόπο η φωτογραφία μιας έρημης έκτασης αποκτά έμφαση εάν στο πρώτο πλάνο τοποθετήσετε ένα σχεδόν άδειο μπουκάλι νερό. Ένας ακόμα λόγος προσθήκης βοηθητικών αντικειμένων είναι η δημιουργία χρωματικής αντίθεσης, που θα λειτουργήσει ως σημείο προσέλκυσης της προσοχής στη φωτογραφία. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο κόκκινος σωλήνας τραβά αρχικά την προσοχή ενώ, στη συνέχεια, το μάτι μετακινείται προς το βουνό. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε βοηθητικά αντικείμενα για να δημιουργήσετε αντίθεση σε ένα κάδρο. Για παράδειγμα, μπορείτε να τοποθετήσετε ένα πολύ μοντέρνο αντικείμενο σε ένα ρετρό σκηνικό, ή να χρησιμοποιήσετε ένα μικρό αντικείμενο για να δώσετε έμφαση στο μέγεθος ενός κτηρίου.

Μη μεταφέρετε μαζί σας υπερβολικά ογκώδη ή βαριά αντικείμενα. Ίσως σας εμποδίσουν να προσεγγίσετε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Δεν υπάρχει λόγος να μεταφέρετε ένα αντικείμενο που δεν σας επιτρέπει να φτάσετε στην τοποθεσία όπου θέλετε να το χρησιμοποιήσετε.

Όσον αφορά τα "βοηθητικά" αντικείμενα, αυτά μπορείτε είτε να τα αναζητήσετε στην τοποθεσία της φωτογράφησης (όπως συμβαίνει στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας) είτε να τα μεταφέρετε μαζί σας για τη φωτογράφηση ενός συγκεκριμένου θέματος. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται λίγος προγραμματισμός και οργάνωση, αξίζει όμως τον κόπο όταν πρόκειται για φωτογραφίες με χιουμοριστικό ή άλλο σκοπό.

127

Τοπία

66

Χρωματικές ζώνες Το χρώμα βρίσκεται παντού γύρω μας και το ανθρώπινο μάτι έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει εκατομμύρια διαφορετικά χρώματα και αποχρώσεις. Όσον αφορά τη φωτογραφία, το χρώμα αποτελεί ένα σημαντικό συστατικό της. Να θυμάστε όμως ότι για μια ικανοποιητική φωτογραφία δεν είναι πάντοτε απαραίτητη η συμπερίληψη όσο το δυνατόν περισσότερων χρωμάτων σε αυτήν. Πρέπει πάντα να λαμβάνετε υπόψη το χρώμα σε μια φωτογραφία και να βρίσκετε τον καλύτερο δυνατό τρόπο χρήσης του.

128

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις χρωματικές ζώνες για να τονίσετε άλλα στοιχεία της φωτογραφίας, δημιουργώντας "σάντουιτς"

Ένας τρόπος χρήσης του χρώματος στις φωτογραφίες είναι η προβολή ενός συναρπαστικού ή έντονου συμβάντος, για παράδειγμα ενός φεστιβάλ ή ενός καρναβαλιού. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις πολύχρωμες αμφιέσεις και τα σχέδια για να αποτυπώσετε την αίσθηση της δραστηριότητας, βγάζοντας πολύ συναρπαστικές φωτογραφίες. Ένας άλλος, και ίσως υποτιμημένος, τρόπος χρήσης των χρωμάτων είναι η αναζήτηση μεγάλων έγχρωμων επιφανειών σε ένα κάδρο και η ενσωμάτωσή τους σε μια φωτογραφία για την απόδοση ενός ιδιαίτερου νοήματος. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οριζόντιες ή κατακόρυφες ζώνες με διαφορετικά χρώματα. Τρεις χαρακτηριστικές επιλογές είναι ο ουρανός, η θάλασσα και λιβάδια ή πάρκα στρωμένα με γρασίδι ή χορτάρι. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις χρωματικές ζώνες για να τονίσετε άλλα στοιχεία της φωτογραφίας, δημιουργώντας "σάντουιτς". Στην περίπτωση αυτή οι χρωματικές ζώνες θα βρίσκονται επάνω και κάτω από το κυρίως θέμα. Με τον τρόπο αυτόν η κεντρική περιοχή θα είναι η "γέμιση" του σάντουιτς, ενώ οι έγχρωμες περιοχές δεν θα είχαν ιδιαίτερη αξία από μόνες τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, όπου ο γαλάζιος ουρανός και το πράσινο πάρκο λειτουργούν ως ζώνες χρώματος που τονίζουν τη κεντρική περιοχή της φωτογραφίας. Οι ζώνες χρώματος είναι το ίδιο αποτελεσματικές όταν χρησιμοποιούνται κατακόρυφες, όπως συμβαίνει στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, όπου το πράσινο στη μία πλευρά του χωραφιού έρχεται σε αντίθεση με το χρυσοκίτρινο χρώμα που κυριαρχεί στο άλλο μισό. Σε αυτόν τον τύπο φωτογράφησης είναι σημαντικό να τοποθετηθείτε στο κατάλληλο σημείο έτσι, ώστε η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις δύο χρωματικές ζώνες να βρίσκεται στη μέση του κάδρου. Με τον τρόπο αυτό οι χρωματικές ζώνες ξεχωρίζουν και το μάτι του θεατή κινείται από το μέσο της φωτογραφίας προς τα πίσω.

129

Τοπία

67

Αντανακλάσεις Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των υδάτινων επιφανειών είναι ότι δημιουργούν αντανακλάσεις, τις οποίες μπορείτε να ενσωματώσετε στις φωτογραφίες σας με διάφορους τρόπους. Ο πιο προφανής τρόπος είναι η αντανάκλαση τοπίων ή αντικειμένων, για παράδειγμα κτηρίων η γεφυρών που βρίσκονται κοντά σε νερό. Η κλασική φωτογράφηση με αντανακλάσεις είναι με πολύ ήρεμο νερό έτσι, ώστε το αντικείμενο και η αντανάκλασή του να είναι σχεδόν όμοια, όπως φαίνεται στη φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για αυτόν τον τύπο φωτογραφιών η καλύτερη επιλογή είναι οι λίμνες. Για τα βέλτιστα αποτελέσματα επισκεφθείτε μια τέτοια τοποθεσία μια ημέρα που δεν θα φυσά σχεδόν καθόλου. Ακόμα όμως και με νερό που κινείται, για παράδειγμα ρυάκια και ποτάμια, μπορείτε να έχετε πολύ καλές λήψεις με αντανακλάσεις. Η κίνηση δημιουργεί ένα εφέ "ρυτιδιάσματος", το οποίο όταν δεν είναι υπερβολικά έντονο δίνει πολύ ικανοποιητικές φωτογραφίες.

130

Μία ακόμα επιλογή για λήψεις με αντανακλάσεις είναι η ενεργός συμμετοχή στο φαινόμενο και η εκούσια δημιουργία των αντίστοιχων καλλιτεχνικών εφέ. Ένας τρόπος για να πετύχετε κάτι τέτοιο είναι να πετάξετε μια πέτρα σε μια πισίνα ή λίμνη και, στη συνέχεια, να τη φωτογραφίσετε, συμπεριλαμβάνοντας τον κυματισμό που θα δημιουργηθεί, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.

131

Τοπία

68

Πανοράματα Οι ψηφιακές μηχανές έχουν αποδείξει την αξία και τη δημοτικότητά τους όσον αφορά τη δημιουργία πανοραμάτων. Πρόκειται για δύο ή περισσότερες φωτογραφίες ενός πλάνου, το οποίο είναι υπερβολικά μεγάλο για να χωρέσει σε μία και μόνη λήψη. Οι διαδοχικές φωτογραφίες συρράπτονται μεταξύ τους, δίνοντας μια πανοραμική φωτογραφία. Μπορείτε να δημιουργήσετε πανοράματα χρησιμοποιώντας προγράμματα επεξεργασίας εικόνων, ενώ πολλές ψηφιακές μηχανές διαθέτουν ενσωματωμένη λειτουργία δημιουργίας πανοραμάτων.

132

Όταν τραβάτε φωτογραφίες για τη δημιουργία πανοράματος φροντίστε να τις τραβάτε από την ίδια ακριβώς θέση και με τις ίδιες ακριβώς ρυθμίσεις έκθεσης. Εάν είναι δυνατόν, χρησιμοποιήστε τρίποδο το οποίο θα εξασφαλίσει ακριβώς το ίδιο σημείο λήψης και επικαλύψτε τις λήψεις μεταξύ τους κατά 20% περίπου, ώστε η ένωσή τους να γίνεται με ομαλό τρόπο. Ένας άλλος τρόπος δημιουργίας πανοραμάτων είναι η λήψη μιας φωτογραφίας και, στη συνέχεια, η περικοπή της έτσι, ώστε να έχει τη μορφή πανοράματος. Για να κάνετε κάτι τέτοιο, τραβήξτε τη φωτογραφία με τη μέγιστη δυνατή ανάλυση της μηχανής. Αυτό γίνεται για να έχετε τη δυνατότητα εκτύπωσης της φωτογραφίας σε μεγάλες διαστάσεις ακόμα και μετά την περικοπή της (για λεπτομέρειες σχετικά με την περικοπή και το μέγεθος εικόνας ανατρέξτε στο "Μυστικό 10".) Αυτή η τεχνική εφαρμόστηκε για τη δημιουργία του πανοράματος που καταλαμβάνει τις δύο παρούσες σελίδες. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ήταν η αρχική. Με τον τρόπο αυτό απομονώνεται ένα τμήμα της φωτογραφίας και δημιουργείται η εντύπωση πανοράματος εξαιτίας των διαστάσεων της τελικής φωτογραφίας.

133

Τοπία

69

Αντιστάθμιση πράσινου χρώματος

134

Πολλές συνθήκες φωτογράφησης κρύβουν ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, και ένα τέτοιο ασυνήθιστο φαινόμενο της φωτογράφησης τοπίων εμφανίζεται όταν υπάρχει πολύ πράσινο χρώμα μέσα στο κάδρο. Ορισμένες φορές, όταν ένα μεγάλο μέρος του κάδρου περιέχει πράσινο χρώμα, το ενσωματωμένο φωτόμετρο της μηχανής "μπερδεύεται" με αποτέλεσμα να μην επιλέγει τη σωστή έκθεση. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να φωτομετρήσετε αποκλειστικά την περιοχή του κάδρου με το πράσινο χρώμα (για λεπτομέρειες σχετικά με το κλείδωμα έκθεσης σε μια φωτογραφία ανατρέξτε στο "Μυστικό 30"). Εάν η μέτρηση της έκθεσης γίνει στην πράσινη περιοχή του κάδρου, τότε και η έκθεση των υπόλοιπων περιοχών θα είναι ομοιόμορφη. Παρόλα αυτά, μια ιδιαιτερότητα του φαινομένου είναι ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι υποεκτεθειμένο περίπου κατά 2/3 του στοπ. Για να αντισταθμίσετε την υποέκθεση, χρησιμοποιήστε την αντιστάθμιση έκθεσης (για λεπτομέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 34") ώστε να εξασφαλίσετε τη σωστή έκθεση. Ρυθμίστε το χειριστήριο EV στην τιμή +2/3 και, στη συνέχεια, τραβήξτε ξανά τη φωτογραφία. Η φωτογραφία στα αριστερά τραβήχτηκε μετά από φωτομέτρηση στο πράσινο φύλλωμα και χωρίς αντιστάθμιση έκθεσης. Η φωτογραφία στα δεξιά τραβήχτηκε με την ίδια τιμή έκθεσης και αντιστάθμιση έκθεσης ίση με +2, προκειμένου να επιτευχθεί η σωστή έκθεση.

8

Κίνηση

Παρά το γεγονός ότι η ψηφιακή φωτογραφία είναι ένα

70 "Πάγωμα" τρεχούμενου νερού 136 71 "Θόλωμα" τρεχούμενου νερού 137

στατικό μέσο, υπάρχουν πάρα

72 Αποτύπωση της ταχύτητας

138

πολλοί τρόποι με τους οποίους

73 Θόλωμα κινούμενων αντικειμένων

140

74 Λειτουργία διαδοχικών λήψεων

142

75 Φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων

144

μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε για να αποτυπώσετε την αίσθηση της κίνησης. Η παρούσα ενότητα παρουσιάζει συμβουλές σχετικά με τους διαφορετικούς τρόπους αποτύπωσης της κίνησης στις ψηφιακές φωτογραφίες, από το "πάγωμα" του τρεχούμενου νερού έως την απόδοση της αίσθησης της ταχύτητας. Επίσης καλύπτεται η φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων και περιγράφεται ο τρόπος λήψης διαδοχικών στιγμιότυπων.

76 Φωτογράφηση "φαντασμάτων" 145 77 Εφέ απεικόνισης κίνησης

146

Κίνηση

70

"Πάγωμα" τρεχούμενου νερού

136

Το νερό είναι ένα από τα πιο δημιουργικά θέματα για φωτογράφηση. Υπάρχει γύρω μας σε διάφορες μορφές, όπως είναι ο πάγος και το χιόνι, ενώ μπορούμε να το βρούμε ακίνητο ή σε κίνηση. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για τη δημιουργία αντανακλάσεων με διαφορετικά χρώματα και υφές (κυματισμούς ή απλά ρυτιδώματα) και γενικά μπορούμε να το απεικονίσουμε με διάφορους τρόπους χρησιμοποιώντας τις αντίστοιχες τεχνικές φωτογράφησης. Σίγουρα δίνει στο φωτογράφο απεριόριστες επιλογές είτε ως θέμα είτε ως βοηθητικό μέσο απεικόνισης.

Κρατάτε πάντα τη μηχανή σας μακριά από το νερό. Εάν βραχεί τότε είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα πάψει να λειτουργεί. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, για να έχετε πιθανότητες να λειτουργήσει πάλι, στεγνώστε την εντελώς προτού επιχειρήσετε να τη χρησιμοποιήσετε ξανά.

Μια τεχνική φωτογράφησης του νερού είναι το "πάγωμα" της κίνησής του. Δεν αναφερόμαστε κυριολεκτικά στον πάγο αλλά στο φωτογραφικό "πάγωμα" που απεικονίζει το νερό ακίνητο, δηλαδή να ίπταται κυριολεκτικά στον αέρα. Αυτό το εφέ επιτυγχάνεται με κάθε είδος τρεχούμενου ή κινούμενου νερού, για παράδειγμα ρυάκια, καταρράκτες, σωλήνες ποτίσματος ή βρύσες, ακόμα και νεροτσουλήθρες. Το "κόλπο" για το "πάγωμα" του νερού σε μια φωτογραφία είναι η χρήση γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη. Για τον σκοπό αυτό πρέπει στη μηχανή να επιλέξετε την προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη. Αυτό σημαίνει ότι εσείς ρυθμίζετε την ταχύτητα φωτοφράκτη και η μηχανή επιλέγει αυτόματα την κατάλληλη τιμή διαφράγματος. Επιλέξτε μια ταχύτητα φωτοφράκτη ίση τουλάχιστον με 1/500 του δευτερολέπτου, η οποία συνήθως είναι αρκετή για το "πάγωμα" νερού κατά την πτώση του, χωρίς να έχει μετακινηθεί υπερβολικά. Εάν υπάρχει αρκετό φως και η μηχανή σας διαθέτει την αντίστοιχη ρύθμιση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταχύτητες φωτοφράκτη έως και 1/2000 του δευτερολέπτου. Η παρακάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με ταχύτητα φωτοφράκτη 1/1000 του δευτερολέπτου, με αποτέλεσμα την επιλογή ενός σχετικά ανοικτού διαφράγματος f5.6. Εξαιτίας της γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη η φωτογραφία τραβήχτηκε σχεδόν ακαριαία, κάνοντας ορατές ακόμα και τις σταγόνες του νερού.

71 "Θόλωμα" τρεχούμενου νερού Η αντίθετη φωτογραφική τεχνική του "παγώματος" τρεχούμενου νερού είναι το "θόλωμά" του, με το οποίο δίνεται η αίσθηση της κίνησης. Με αυτήν μπορείτε να δημιουργήσετε απαλές (σχεδόν σαν σύννεφα) εικόνες του τρεχούμενου νερού, οι οποίες αποπνέουν ένα αίσθημα γαλήνης και ανακούφισης. Τα καλύτερα θέματα για τη συγκεκριμένη τεχνική είναι τα μεγάλα κύματα, οι καταρράκτες και τα ορμητικά ρυάκια ή ποτάμια.

Όταν εξοικειωθείτε με την τεχνική του "θολώματος" μπορείτε να αναζητήσετε ακόμα πιο πολύπλοκες συνθέσεις με τρεχούμενα νερά, ώστε να πειραματιστείτε και να πετύχετε εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Για λεπτομέρειες σχετικά με τη νυχτερινή φωτογράφηση νερού ανατρέξτε στo "Μυστικό 92".

137

Για τη φωτογράφηση "θολώματος" τρεχούμενου νερού πρέπει να χρησιμοποιήσετε τρίποδο διότι απαιτούνται αργές ταχύτητες φωτοφράκτη, οι οποίες θα επιτύχουν το εφέ θολώματος. Αρχικά, ρυθμίστε τη μηχανή στην προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη και ξεκινήστε επιλέγοντας ταχύτητα ίση με 1/30 του δευτερολέπτου για να ελέγξετε το αποτέλεσμα. Στη συνέχεια, κάντε την ίδια λήψη αρκετές φορές, ελαττώνοντας την ταχύτητα φωτοφράκτη κατά ένα στοπ κάθε φορά (η παρακάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 1/6 του δευτερολέπτου). Το πρόβλημα με αυτού του είδους τη φωτογράφηση είναι ότι όσο ελαττώνετε την ταχύτητα φωτοφράκτη όλο και περισσότερο φως εισέρχεται στη μηχανή, ακόμα και όταν το διάφραγμα βρίσκεται στην πιο κλειστή ρύθμισή του. Ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα του φωτός, πιθανότατα θα υπάρξει ένα σημείο πέρα από το οποίο η ταχύτητα φωτοφράκτη θα είναι υπερβολικά αργή με αποτέλεσμα την υπερέκθεση της φωτογραφίας, δηλαδή την είσοδο υπερβολικά μεγάλης ποσότητας φωτός στη μηχανή. Εξαιτίας αυτού του φαινομένου, η καλύτερη ώρα για λήψη φωτογραφιών με "θολωμένο" νερό είναι με συννεφιά η οποία μειώνει την ένταση του φυσικού φωτός.

Κίνηση

72

Αποτύπωση της ταχύτητας Η απόδοση της αίσθησης της ταχύτητας σε μια φωτογραφία αποτελεί σίγουρα πρόκληση. Η ψηφιακή φωτογραφία είναι από τη φύση της ένα εντελώς στατικό μέσο, αυτό όμως δεν αποκλείει τη δυνατότητα απεικόνισης της ταχύτητας. Το εφέ αυτό είναι δυνατό να δημιουργηθεί με όλα τα γρήγορα κινούμενα αντικείμενα: οχήματα, ζώα και ανθρώπους.

138

Ένας τρόπος αποτύπωσης της ταχύτητας σε μια φωτογραφία είναι η απεικόνιση του κινούμενου αντικειμένου εμπρός από θολό φόντο. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται η αίσθηση της ταχύτητας, καθώς το αντικείμενο κινείται τόσο γρήγορα, ώστε να μην είναι δυνατή η εστίαση του φόντου. Το "κόλπο" είναι η καλύτερη εστίαση στο κινούμενο αντικείμενο και όχι στο φόντο και αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση της τεχνικής που ονομάζεται "οριζόντια μετατόπιση" (ή αλλιώς "panning").

Ένα παρόμοιο εφέ με την οριζόντια μετατόπιση είναι η κατακόρυφη μετατόπιση (ή αλλιώς "tilting"). Επιτυγχάνεται όταν η μηχανή παρακολουθεί ένα αντικείμενο που κινείται κατακόρυφα (για παράδειγμα έναν πύραυλο) αντί για οριζόντια.

Η οριζόντια μετατόπιση ("panning") λειτουργεί με την παρακολούθηση ενός κινούμενου αντικειμένου μέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD της μηχανής και, στη συνέχεια, με τη λήψη της φωτογραφίας ενώ η μηχανή εξακολουθεί να παρακολουθεί το αντικείμενο. Για παράδειγμα, εάν ένα όχημα κινείται από το σημείο A προς το σημείο Γ, περνώντας από το σημείο B, τότε μπορούμε να εφαρμόσουμε την τεχνική της οριζόντιας μετατόπισης. Ξεκινήστε να παρακολουθείτε το όχημα από το σημείο A και τραβήξτε τη φωτογραφία στο σημείο B, φροντίζοντας ώστε η μηχανή να παρακολουθεί το όχημα σε ολόκληρη τη διαδρομή του. Υπάρχουν δύο σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να προσέξετε κατά την οριζόντια μετατόπιση με ένα κινούμενο αντικείμενο. Ο πρώτος είναι το σημείο εστίασης. Εάν το όχημα διατηρεί σταθερή απόσταση από εσάς σε όλη τη διάρκεια που το παρακολουθεί η μηχανή, τότε μπορείτε να εστιάσετε από την πρώτη στιγμή και να κλειδώσετε την εστίαση (δηλ. να κρατήσετε πατημένο το κουμπί λήψης μέχρι τη μέση της διαδρομής του) έως ότου αποφασίσετε να τραβήξετε τη φωτογραφία. Εάν η απόσταση από το όχημα μεταβάλλεται κατά τη διαδρομή του, τότε πρέπει να εστιάσετε εκ των προτέρων σε ένα συγκεκριμένο σημείο, να κλειδώσετε την εστίαση και να τραβήξετε τη φωτογραφία μόλις το όχημα περάσει από το σημείο αυτό. Ο δεύτερος παράγοντας είναι να εξασφαλίσετε ότι ολόκληρο το αντικείμενο θα περικλείεται μέσα στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD κατά τη λήψη της φωτογραφίας. Εάν παρακολουθείτε μια δραστηριότητα στην οποία θα έχετε λίγες ευκαιρίες για μια καλή φωτογραφία (για παράδειγμα σε έναν αγώνα μηχανοκίνητων) τότε εξασκηθείτε εκ των προτέρων για να τελειοποιηθείτε στη συγκεκριμένη τεχνική. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την οριζόντια μετατόπιση "panning" σε οποιοδήποτε κινούμενο αντικείμενο, όπως για παράδειγμα το όχημα στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ή στο παιδί της κάτω φωτογραφίας. Εάν πρόκειται για ανθρώπους, τότε φροντίστε αυτοί να κινούνται αρκετά γρήγορα ώστε να δημιουργηθεί το εφέ θολώματος του φόντου.

139

Κίνηση

73

Θόλωμα κινούμενων αντικειμένων

140

Το εφέ θολώματος για τα αντικείμενα που κινούνται με ταχύτητα μοιάζει με τη φωτογράφηση "θολώματος" του τρεχούμενου νερού: απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη με την οποία πετυχαίνουμε το θόλωμα του κινούμενου αντικειμένου. Η συγκεκριμένη τεχνική όμως διαφέρει ελαφρά διότι τα διάφορα αντικείμενα, όπως είναι τα οχήματα και οι άνθρωποι, κινούνται συνήθως γρηγορότερα από το νερό.

Για το θόλωμα οχημάτων συνήθως χρησιμοποιείται γρηγορότερη ταχύτητα φωτοφράκτη σε σχέση με τις αντίστοιχες φωτογραφίες ανθρώπων, διότι τα οχήματα κινούνται με μεγαλύτερες ταχύτητες.

Για την επίτευξη του εφέ θολώματος με οχήματα, ζώα ή ανθρώπους υπάρχουν δύο επιλογές. Η πρώτη είναι η λήψη μιας φωτογραφίας που θα είναι ολόκληρη θολή, ενώ η δεύτερη είναι η απεικόνιση ενός "θολωμένου" αντικειμένου εμπρός από ευκρινές φόντο. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει το εφέ θολώματος ολόκληρης της φωτογραφίας. Αυτό επιτεύχθηκε με την οριζόντια μετατόπιση της μηχανής ακολουθώντας ένα κινούμενο αντικείμενο, χωρίς όμως να γίνει εστίαση. Το αποτέλεσμα είναι το θόλωμα ολόκληρης της φωτογραφίας, δίνοντας μια σουρεαλιστική αίσθηση της ταχύτητας. Ο άλλος τρόπος "θολώματος" των κινούμενων αντικειμένων είναι η χρήση αργής ταχύτητας φωτοφράκτη και, κρατώντας τη μηχανή ακίνητη, η φωτογράφηση του αντικειμένου τη στιγμή που περνά εμπρός από τη μηχανή. Η ταχύτητα φωτοφράκτη δεν πρέπει να είναι υπερβολικά αργή, διαφορετικά υπάρχει πιθανότητα το αντικείμενο να βγει από το κάδρο προτού ολοκληρωθεί η λήψη. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε με ταχύτητα φωτοφράκτη 1/60 του δευτερολέπτου και η κάτω με 1/30 του δευτερολέπτου. Και στις δύο περιπτώσεις η ταχύτητα φωτοφράκτη ήταν αρκετά γρήγορη ώστε να μπορούμε να κρατήσουμε τη μηχανή ακίνητη με το χέρι, χωρίς να απαιτείται τρίποδο.

141

Κίνηση

74

142

Η λειτουργία συνεχών, διαδοχικών λήψεων μπορεί να αδειάσει τις μπαταρίες της μηχανής πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με τη λήψη μεμονωμένων φωτογραφιών.

Στη λειτουργία διαδοχικών λήψεων, η εστίαση κλειδώνεται στην πρώτη φωτογραφία και παραμένει κλειδωμένη για τις επόμενες.

Στη λειτουργία διαδοχικών λήψεων η μηχανή τραβάει συνεχόμενα τις φωτογραφίες έως ότου ελευθερώσετε το κουμπί λήψης

Λειτουργία διαδοχικών λήψεων Όταν θέλουμε να φωτογραφίσουμε θέματα που σχετίζονται με την κίνηση μια πολύ χρήσιμη λειτουργία της μηχανής είναι η δυνατότητά της να τραβάει συνεχόμενες λήψεις στη σειρά, ώστε να καταγράφουμε τη δράση με διαφορά κλασμάτων του δευτερολέπτου. Παλαιότερα η συγκεκριμένη λειτουργία ήταν διαθέσιμη μόνο στα κορυφαία μοντέλα κάθε σειράς μηχανών. Πλέον όμως συναντάμε όλο και συχνότερα τη δυνατότητα διαδοχικών λήψεων σε μια ευρεία γκάμα ψηφιακών μηχανών. Εάν θέλετε να έχετε τη δυνατότητα διαδοχικών λήψεων τότε πρέπει να αναζητήσετε μια μηχανή που διαθέτει αυτήν τη λειτουργία. Η δυνατότητα διαδοχικών λήψεων αναγράφεται σε καρέ ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή πόσες φωτογραφίες μπορεί να τραβήξει η μηχανή μέσα σε ένα δευτερόλεπτο με αυτήν τη λειτουργία. Η χαμηλότερη τιμή είναι περίπου 3 καρέ ανά δευτερόλεπτο και φτάνει έως και τα 8 καρέ ανά δευτερόλεπτο στις πιο ακριβές μηχανές. Για να τραβήξετε διαδοχικές λήψεις πρέπει να ενεργοποιήσετε την αντίστοιχη λειτουργία είτε μέσω του κουμπιού που υπάρχει στο σώμα της μηχανής είτε μέσω του συστήματος των μενού της μηχανής. Μόλις ενεργοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών λήψεων μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε όπως ακριβώς και τη λειτουργία λήψης μεμονωμένων φωτογραφιών: πιέστε το κουμπί λήψης έως το μέσο της διαδρομής του για να εστιάσετε και, στη συνέχεια, πατήστε το μέχρι το τέρμα για να τραβήξετε τις φωτογραφίες. Στη λειτουργία διαδοχικών λήψεων η μηχανή τραβάει συνεχόμενα τις φωτογραφίες έως ότου ελευθερώσετε το κουμπί λήψης. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών λήψεων σε οποιοδήποτε είδος φωτογράφησης, η πραγματική της όμως χρησιμότητα φαίνεται στη φωτογράφηση σκηνών δράσης, για παράδειγμα αθλητικές δραστηριότητες. Ορισμένες φορές η δράση εκτυλίσσεται τόσο γρήγορα ώστε η λήψη της τέλειας φωτογραφίας να μην είναι εξασφαλισμένη στην απλή λειτουργία, οπότε οι διαδοχικές λήψεις αυξάνουν τις πιθανότητές σας να τραβήξετε τη φωτογραφία που επιθυμείτε. Η ίδια λειτουργία είναι επίσης κατάλληλη για μια σειρά φωτογραφιών δράσης, όπως είναι οι φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα. Μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε τις διαδοχικές λήψεις σε φωτογράφηση πορτρέτου, ειδικά παιδιών τα οποία έχουν την τάση να κινούνται συνεχώς κατά τη διαδικασία της φωτογράφησης. Εάν χρησιμοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών λήψεων τότε αυξάνονται οι πιθανότητές σας να τραβήξετε μια ικανοποιητική φωτογραφία ακόμα και όταν το παιδί ανοιγοκλείνει τα μάτια του, μιλάει ή κινείται.

143

Κίνηση

75

Φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων

144

Ο αθλητισμός καλύπτει ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων, κάθε μία από τις οποίες αποτελεί για το φωτογράφο ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και ευκαιριών για φωτογράφηση. Ο βασικός παράγοντας στη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων είναι η αποτύπωση του χαρακτήρα και της αίσθησης κάθε αθλήματος ξεχωριστά: η σωματική προσπάθεια ενός ποδοσφαιριστή, η χάρη ενός αθλητή του πατινάζ ή η δύναμη και η ένταση ενός αρσιβαρίστα.

Κατά τα πρώτα βήματά σας στη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων μην απογοητευτείτε εάν η ποιότητα των φωτογραφιών σας είναι μέτρια ή ακόμα και απαράδεκτη. Η αναγνώριση της κατάλληλης στιγμής για φωτογράφηση απαιτεί εμπειρία την οποία θα αποκτήσετε με τον καιρό, και τότε θα έχετε πραγματικά συναρπαστικά αποτελέσματα.

Οι επαγγελματίες αθλητικοί φωτορεπόρτερ χρησιμοποιούν τεράστιους φακούς ζουμ, οι οποίοι στηρίζονται σε μονόποδα για μεγαλύτερη σταθερότητα.

Από τη στιγμή που πολλές αθλητικές δραστηριότητες συνεπάγονται κίνηση η χρήση γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη κρίνεται απαραίτητη στις περισσότερες από τις αντίστοιχες λήψεις. Εάν μια ψηφιακή μηχανή διαθέτει λειτουργία Σπορ (Sport), τότε χρησιμοποιείται αυτόματα η κατάλληλη ταχύτητα φωτοφράκτη που είναι αρκετά γρήγορη για το πάγωμα της δράσης (με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αρκετό διαθέσιμο φως). Σε γενικές γραμμές κατά τη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων όπου υπάρχει γρήγορη κίνηση προσπαθείτε να χρησιμοποιείτε ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 1/250 του δευτερολέπτου ή γρηγορότερη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είναι το χτύπημα μιας μπάλας του μπέιζμπολ με το μπαστούνι, ίσως χρειαστεί να επιλέξετε μια ταχύτητα φωτοφράκτη ίση ή γρηγορότερη από 1/1000 του δευτερολέπτου. Σε πολλές αθλητικές φωτογραφήσεις το βασικό στοιχείο είναι η απεικόνιση της δράσης, γεγονός που σημαίνει ότι πρέπει να βρίσκεστε αρκετά κοντά στους συμμετέχοντες. Για το συγκεκριμένο τύπο φωτογράφησης η μηχανή σας πρέπει να διαθέτει φακό με ισχυρό ζουμ και ο κανόνας λέει "όσο μεγαλύτερο, τόσο το καλύτερο". Μπορείτε να πειραματιστείτε τραβώντας φωτογραφίες σε μια αθλητική συνάντηση χωρίς να χρησιμοποιήσετε ζουμ. Δια γυμνού οφθαλμού οι αθλητές φαίνονται αρκετά κοντά, στη φωτογραφία όμως δείχνουν απελπιστικά μικροί σε μέγεθος. Στη συνέχεια, επιχειρήστε να ζουμάρετε όσο το δυνατόν περισσότερο και φωτογραφήστε τη δράση και, εάν είναι δυνατό, τις εκφράσεις των προσώπων όσων συμμετέχουν. Εάν η μηχανή σας διαθέτει λειτουργία διαδοχικών λήψεων (βλέπε "Μυστικό 74") τότε έχετε ένα ακόμα πλεονέκτημα στη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων: ακόμα και οι καλύτεροι φωτογράφοι δεν καταφέρνουν πάντα να "συλλάβουν" την ακαριαία δράση που υπάρχει στα αθλήματα που περιέχουν γρήγορη κίνηση και η λειτουργία διαδοχικών λήψεων σας δίνει τη δυνατότητα να τραβήξετε αρκετές φωτογραφίες μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Όταν φωτογραφίζετε αθλητικές δραστηριότητες μην επικεντρώνεστε μόνο στη γρήγορη δράση. Υπάρχουν αθλήματα, όπως η γυμναστική, που σας δίνουν την ευκαιρία να αποτυπώσετε τη χάρη και την ισορροπία της ανθρώπινης κίνησης, ενώ μπορείτε να τραβήξετε και γενικά πλάνα, όπως για παράδειγμα την τοποθεσία και τις εγκαταστάσεις ή τις εκφράσεις στα πρόσωπα του πλήθους. Οτιδήποτε σας βοηθά να αποτυπώσετε την ουσία και το χαρακτήρα της δραστηριότητας αξίζει να φωτογραφηθεί.

76

Φωτογράφηση "φαντασμάτων"

Η επεξεργασία και παραποίηση των φωτογραφιών υπάρχει από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας των ίδιων των φωτογραφικών μηχανών. Με την έλευση των ψηφιακών μηχανών και των προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνων η παραπάνω δραστηριότητα πέρασε σε τέτοιο επίπεδο, ώστε κανένας πλέον δεν μπορεί να βεβαιώσει με σιγουριά την αυθεντικότητα, τη γνησιότητα ή την πρωτοτυπία μιας φωτογραφίας. Ακόμα όμως και με μια απλή ψηφιακή μηχανή έχετε τη δυνατότητα να τραβήξετε γνήσιες φωτογραφίες που θα έχουν έναν μη πραγματικό χαρακτήρα, χωρίς να απαιτείται η χρήση ειδικού λογισμικού. Ένα από αυτά τα τεχνάσματα είναι η δημιουργία "φαντασμάτων" σε μια φωτογραφία.

Κατά τη νυχτερινή φωτογράφηση ομάδων ανθρώπων μην εκπλαγείτε εάν κάποιοι από αυτούς θελήσουν να μάθουν περισσότερα για τον σκοπό της παρουσίας σας εκεί. Μπορούμε απλά να ελπίζουμε ότι η συμπεριφορά τους θα είναι φιλική από την αρχή έως το τέλος.

145

Για την αποτελεσματική απεικόνιση ανθρώπινων "φαντασμάτων" σε μια φωτογραφία απαιτείται ένα τρίποδο και μια σχετικά σκοτεινή νύχτα. Τοποθετήστε το τρίποδο κοντά σε έναν χώρο όπου υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι. Φροντίστε η συνολική σύνθεση του κάδρου να έχει κάποιο ενδιαφέρον, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μην εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τους ανθρώπους που υπάρχουν σε αυτό. Στη συνέχεια επιλέξτε τη λειτουργία προτεραιότητας ταχύτητας φωτοφράκτη και επιλέξτε μια ταχύτητα ίση τουλάχιστον με 10 δευτερόλεπτα (όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος έκθεσης τόσα περισσότερα "φαντάσματα" θα φωτογραφίσετε). Μετά το πάτημα του κουμπιού λήψης οι άνθρωποι που περνούν εμπρός από τη μηχανή θα καταγράφονται ως περιγράμματα σκιών (δηλ. φαντάσματα), όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία. Εάν καταφέρετε να φωτογραφίσετε και ορισμένους ανθρώπους που παραμένουν ακίνητοι σε όλη τη διάρκεια της λήψης τότε θα έχετε δώσει μια αίσθηση αληθοφάνειας στις φωτογραφίες σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ίδια τεχνική και σε δύο μόνο ανθρώπους: ζητήστε από τον έναν να σταθεί ακίνητος και από τον άλλο να κινείται σε ολόκληρο το κάδρο, παριστάνοντας το φάντασμα.

Κίνηση

77

Εφέ απεικόνισης κίνησης

146

Παρά την ύπαρξη των διαφόρων τεχνικών για την αποτύπωση της κίνησης των αντικειμένων, ορισμένες φορές βοηθά να έχουμε μια εφεδρική λύση. Ο λόγος είναι ότι η φωτογράφηση κινούμενων οχημάτων ή ανθρώπων δεν έχει εγγυημένα αποτελέσματα και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχουμε δεύτερη ευκαιρία για τη λήψη της φωτογραφίας. Εάν δεν πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα καλό είναι να υπάρχει εναλλακτική λύση.Μια επιλογή για την απεικόνιση της κίνησης είναι η δημιουργία μιας ψηφιακά επεξεργασμένης φωτογραφίας χρησιμοποιώντας το αντίστοιχο λογισμικό επεξεργασίας. Για τον σκοπό αυτό αρκεί να έχουμε τη φωτογραφία ενός ακίνητου αντικειμένου εμπρός από το κατάλληλο φόντο. Στη συνέχεια, μπορείτε να μεταφέρετε τη φωτογραφία σε υπολογιστή και να κάνετε επεξεργασία της, χρησιμοποιώντας ένα κατάλληλο πρόγραμμα, όπως είναι το Photoshop, το Photoshop Elements ή το Paint Shop Pro. Το πρώτο βήμα στη διαδικασία επεξεργασίας είναι η επιλογή του κυρίως θέματος. Αυτό γίνεται με ένα από τα εργαλεία επιλογής του προγράμματος επεξεργασίας, για παράδειγμα το εργαλείο λάσου, το εργαλείο πολυγωνικού λάσου ή το το εργαλείο μαγνητικού λάσου. Μόλις ολοκληρώσετε την επιλογή, κάντε αντιστροφή της για να έχετε επιλεγμένο ολόκληρο το φόντο. Για να δημιουργήσετε την αίσθηση της ταχύτητας μπορείτε να εφαρμόσετε ένα φίλτρο εφέ θολώματος. Η καλύτερη επιλογή είναι το θόλωμα κίνησης (motion blur) διότι σας δίνει την δυνατότητα να καθορίσετε την κατεύθυνση της κίνησης. Ρυθμίστε την ένταση του θολώματος έτσι, ώστε να φαίνεται ότι το κυρίως θέμα περνά με ταχύτητα εμπρός από το φόντο (βλέπε παρακάτω). Για ακόμα μεγαλύτερη αληθοφάνεια, όταν χρησιμοποιείτε αυτοκίνητα ή παρόμοια αντικείμενα, μπορείτε να επιλέξετε τους τροχούς και να εφαρμόσετε και σε αυτούς το ίδιο εφέ θολώματος.

9

Σύνθεση 78 Πάνω απ'όλα η σωστή τοποθεσία

148 149

ζωτικής σημασίας για την

79 Αξιοποίηση της κατάλληλης στιγμής

τελική φωτογραφία. Αυτή

80 Ο Κανόνας των τρίτων

150

η ενότητα σας δείχνει με

81 Μετακίνηση του ορίζοντα

152

ποιον τρόπο μπορείτε να εκμεταλλευτείτε πλήρως τα

82 Καδράρισμα με τα υπάρχοντα 154 στοιχεία

στοιχεία που υπάρχουν σε

83 Εντοπισμός σημείων εστίασης

156

84 Καδράρισμα με χρήση του ζουμ

157

85 Ενεργός συμμετοχή στη φωτογράφηση

158

86 Δημιουργική σκέψη

159

87 Νεκρή φύση

160

88 Περιμένοντας τη σωστή λήψη

162

89 Θεματική φωτογράφηση

164

Ο τρόπος με τον οποίο συνθέτουμε ένα κάδρο είναι

ένα κάδρο και δίνει μερικές δημιουργικές ιδέες για την ελεγχόμενη σύνθεση των φωτογραφιών, αποφεύγοντας την απλή φωτογράφηση τυχαίων πλάνων.

Σύνθεση

78

Πάνω απ'όλα η σωστή τοποθεσία Υπάρχουν περιπτώσεις συγκλονιστικών φωτογραφιών οι οποίες τραβήχτηκαν εντελώς τυχαία – πιθανότατα επειδή κάποιος βρέθηκε στον κατάλληλο τόπο την κατάλληλη στιγμή. Αυτές οι περιπτώσεις ωστόσο είναι ελάχιστες και συμβαίνουν σπάνια και για τον λόγο αυτό εάν θέλετε να κρατήσετε σταθερή την ποιότητα των φωτογραφιών, τότε απαιτείται κάποια προεργασία και προγραμματισμός.

148

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της φωτογραφίας είναι η τοποθεσία: δηλαδή ο τόπος στον οποίο βρίσκεστε και ο τρόπος που τοποθετείστε σε σχέση με το θέμα που έχετε επιλέξει. Όσον αφορά την τοποθεσία, δεν χρειάζεται να ταξιδέψετε σε εξωτικά μέρη για να βρείτε θέματα άξια προς φωτογράφηση (αν και τα ταξίδια αποτελούν μια από τις πιο πλούσιες πηγές έμπνευσης και ευκαιριών για φωτογραφίες). Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμάστε σχετικά με την τοποθεσία είναι ότι πρέπει να είστε σε θέση να τραβήξετε καλές φωτογραφίες σε όποιο μέρος και αν βρίσκεστε.

Κατά την αναζήτηση μιας καλής τοποθεσίας βεβαιωθείτε ότι επιτρέπεται η φωτογράφηση στον συγκεκριμένο χώρο και ότι γύρω δεν υπάρχουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή αεροδρόμια.

Το πρώτο μέλημα κατά την αξιολόγηση μιας τοποθεσίας ως προς τις δυνατότητες φωτογράφησης που προσφέρει είναι να αποφασίσετε τον τύπο των φωτογραφιών που θέλετε να τραβήξετε. Μια καλή πρακτική εξάσκησης είναι να επιλέξετε ένα θέμα (κοντινές λήψεις, τοπία, πορτρέτα κλπ.) και, στη συνέχεια, να τραβήξετε ένα σύνολο φωτογραφιών αυτού του τύπου σε κάθε πιθανή τοποθεσία. Προτού ξεκινήσετε τη φωτογράφηση πρέπει να εξοικειωθείτε και να μελετήσετε την τοποθεσία (βεβαίως, πρέπει να έχετε πάντα τη μηχανή μαζί σας, σε περίπτωση που εμφανιστεί απρόσμενα η ευκαιρία για μια καλή λήψη). Εάν είναι δυνατόν περπατήστε σε ολόκληρη την τοποθεσία, αναζητώντας κατάλληλα θέματα ή συνθήκες φωτογράφησης. Επίσης μπορείτε να μελετήσετε το φως και να εντοπίσετε τα σημεία ανατολής και δύσης του ηλίου, προκειμένου να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τη "Χρυσή ώρα" (βλέπε "Μυστικό 23"). Εάν έχετε καλή γνώση της τοποθεσίας σας και των σημείων όπου θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες, τότε μπορείτε να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στη φωτογράφηση χωρίς να αναζητάτε το καλύτερο σημείο για λήψη. Ακόμα και όταν πιστεύετε ότι βρίσκεστε στην τέλεια τοποθεσία αξίζει πάντα να κάνετε μια εξερεύνηση του γύρω χώρου, αναζητώντας διαφορετικές γωνίες και σημεία λήψης. Το παραπάνω ισχύει ιδιαίτερα σε χώρους με μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον: το σημείο όπου συνωστίζονται οι περισσότεροι πιθανότατα δεν είναι το βέλτιστο σημείο για μια καλή λήψη. Απομακρυνθείτε από τα πλήθη και βρείτε ένα σημείο που σας δίνει την ευκαιρία για μια διαφορετική φωτογραφία σε σχέση με τις τυποποιημένες φωτογραφίες των διακοπών. Ο συγκεκριμένος τύπος φωτογράφησης απαιτεί περισσότερο χρόνο, τα αποτελέσματά του όμως είναι πολύ πιο ικανοποιητικά. Οι καλές τοποθεσίες είναι βασικός παράγοντας στη φωτογράφηση, αυτό όμως που κάνει τη διαφορά στην τελική φωτογραφία είναι οι δικές σας ενέργειες όταν θα βρεθείτε εκεί.

79

Αξιοποίηση της κατάλληλης στιγμής

Το δεύτερο ζήτημα σχετικά με την επιλογή του χρόνου αφορά τη διαδικασία της φωτογράφησης. Συχνά κατά τη φωτογράφηση παρασυρόμαστε και επιταχύνουμε αρκετά την όλη διαδικασία. Αυτή η αντίδραση γίνεται πολλές φορές υπερβολική όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό σκηνικό: αποφασίζουμε να τραβήξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες φωτογραφίες προκειμένου να μην χάσουμε τη στιγμή. Ένας ακόμα καλύτερος τρόπος αντίδρασης είναι να αφιερώσουμε παραπάνω χρόνο, να βεβαιωθούμε για τις ρυθμίσεις της μηχανής, να εξασφαλίσουμε την καλύτερη δυνατή σύνθεση, να τοποθετήσουμε τη μηχανή στο τρίποδο εάν χρειάζεται, να εστιάσουμε με ακρίβεια και, στη συνέχεια, να τραβήξουμε τη φωτογραφία. Μην ξεχνάτε ότι η ποιότητα νικά πάντα την ποσότητα. Ορισμένες φορές λίγα λεπτά παραπάνω κάνουν όλη τη διαφορά σε μια φωτογραφία. Μπορείτε να περιμένετε εκείνο το σύννεφο να μετακινηθεί ώστε ο ήλιος να φωτίσει το θέμα σας και με αυτόν τον τρόπο να μετατρέψετε μια συνηθισμένη φωτογραφία σε συναρπαστική. Εάν γνωρίζετε τα στοιχεία του χώρου που σας περιβάλλει, τότε μπορείτε να επιλέξετε την καταλληλότερη στιγμή για φωτογράφηση.

Προσπαθείτε να έχετε ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της προετοιμασίας προτού φτάσετε στην τελική τοποθεσία, καθώς με τον τρόπο αυτό θα έχετε περισσότερο χρόνο για φωτογράφηση. Κάποια στοιχεία, όπως είναι η ώρα της ανατολής ή της δύσης, μπορείτε να τα διασταυρώσετε μέσω του Διαδικτύου για τις περισσότερες τοποθεσίες.

149

Όσο σημαντική είναι για τη φωτογράφηση η σωστή τοποθέτηση, το ίδιο σημαντική είναι και η επιλογή του κατάλληλου χρόνου. Η επιλογή αυτή αφορά την ώρα μέσα στην ημέρα που θα επιλέξουμε για να φωτογραφίσουμε, καθώς και τον χρόνο που θα αφιερώσουμε στη φωτογράφηση: η γρήγορη φωτογράφηση είναι ο εύκολος τρόπος, πολλές φορές όμως αξίζει να αφιερώνουμε λίγο παραπάνω χρόνο σε μια φωτογραφία ώστε να ξέρουμε ότι πετύχαμε το καλύτερο δυνατό, παρά να τραβάμε γρήγορα ένα πλήθος φωτογραφιών, από τις οποίες καμία δεν μας ικανοποιεί απόλυτα. Το πρώτο ζήτημα σχετικά με τον χρόνο που θα αφιερώσουμε στη φωτογράφηση είναι η πραγματική ώρα της ημέρας που θα επιλέξουμε για να φωτογραφίσουμε. Κάποιες φορές δεν είναι δυνατό να καθορίσουμε τη συγκεκριμένη παράμετρο, εάν όμως έχετε τη δυνατότητα να επιλέξετε την ώρα που θα φωτογραφίσετε τότε έχετε αυτομάτως πολύ περισσότερες ευκαιρίες δημιουργικότητας. Όπως αναφέρθηκε στo "Μυστικό 23", το καλύτερο φυσικό φως για φωτογράφηση όσον αφορά την ποιότητα και την υφή επικρατεί περίπου μία ώρα μετά την ανατολή του ηλίου και μία ώρα πριν από τη δύση του. Επίσης, για νυχτερινή φωτογράφηση, η καλύτερη περίοδος είναι μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα διότι υπάρχει ακόμα αρκετό χρώμα στον ουρανό (συνήθως είναι ένα βαθύ, σκούρο μωβ), δίνοντας μια επιπλέον διάσταση στις νυχτερινές λήψεις. Κάθε φορά που σκοπεύετε να φωτογραφίσετε, ελέγξτε την ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου (ειδικά εάν βρίσκεστε σε τοποθεσία που δεν γνωρίζετε καλά) και εντοπίστε την θέση της ανατολής και της δύσης. Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίζετε τις καλύτερες τοποθεσίες για συγκεκριμένες ώρες της ημέρας. Εάν γνωρίζετε την ώρα της ημέρας που επικρατεί το καλύτερο φως τότε θα μπορέσετε να βρεθείτε στην κατάλληλη θέση που θα σας επιτρέψει την πλήρη εκμετάλλευσή του.

Σύνθεση

80

150

Ορισμένες φορές η καλύτερη φωτογραφία επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση του κυρίως θέματος στο κέντρο του κάδρου, επομένως μην απορρίπτετε αμέσως τη συγκεκριμένη επιλογή.

Ο Κανόνας των τρίτων Όπως αναφέρθηκε στo "Μυστικό 36" μπορείτε να βελτιώσετε την ποιότητα μιας φωτογραφίας μετακινώντας το κυρίως θέμα μακριά από το κέντρο του κάδρου. Η φωτογραφία αποκτά φυσικότερη όψη και δείχνει λιγότερο στημένη. Δεν αρκεί όμως η απλή τοποθέτηση του θέματος μακριά από το κέντρο της φωτογραφίας, διότι μπορεί να χαλάσει η ισορροπία της. Φανταστείτε τη φωτογραφία σας ως πλέγμα 3 x 3 τετραγώνων και τοποθετήστε το θέμα σας στην τομή των γραμμών του πλέγματος ή σε έναν από τους τομείς που σχηματίζονται (βλέπε παρακάτω). Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μια ελκυστική και ισορροπημένη σύνθεση. Η τεχνική ονομάζεται “κανόνας των τρίτων” και εφαρμόζεται για να δώσει μια εντελώς διαφορετική προοπτική. Έχετε πάντα υπόψη τα παραπάνω όταν φωτογραφίζετε και τοποθετείτε το θέμα στις περιοχές του πλέγματος του κανόνα. Στις δύο φωτογραφίες της απέναντι σελίδας η σύνθεση των φωτογραφιών αλλάζει σημαντικά μετακινώντας το θέμα σε διαφορετικά σημεία του πλέγματος του "κανόνα των τρίτων".

151

Σύνθεση

81

Μετακίνηση του ορίζοντα

152

Μια τεχνική παρόμοια με τον κανόνα των τρίτων είναι η μετακίνηση του ορίζοντα. Πρόκειται απλά για τη μετακίνηση της μηχανής με τέτοιον τρόπο, ώστε σε κάθε λήψη ο ορίζοντας να τοποθετείται σε διαφορετικό σημείο. Με τον τρόπο αυτόν μπορείτε να έχετε τρεις λήψεις με τον ορίζοντα στην κορυφή, στο μέσο και στη βάση της φωτογραφίας. Οι τρεις φωτογραφίες σε αυτές τις δύο σελίδες τραβήχτηκαν από το ίδιο σημείο, δίνοντας διαφορετικές απόψεις απλά αλλάζοντας τη θέση του ορίζοντα. Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με την πολύ μικρή μετακίνηση της μηχανής προς τα επάνω ή προς τα κάτω, μεταξύ των διαδοχικών λήψεων. Ακόμα και μια μικρή τροποποίηση αρκεί για να αλλάξει δραστικά το αποτέλεσμα από λήψη σε λήψη.

153

Σύνθεση

82

Καδράρισμα με τα υπάρχοντα στοιχεία

154

Το πρώτο πράγμα που κάνουν πολλοί από εμάς με μια εκτυπωμένη φωτογραφία που τους αρέσει πολύ είναι να την τοποθετήσουν σε ένα κάδρο για να την αναδείξουν. Αυτή είναι μια φυσιολογική αντίδραση, μπορούμε όμως επίσης να χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία που υπάρχουν στο πλάνο έτσι, ώστε να λειτουργήσουν ως κάδρο μέσα στην ίδια τη φωτογραφία. Με τον τρόπο αυτό δίνουμε έμφαση σε ένα τμήμα της εικόνας και προσθέτουμε καλλιτεχνικό χαρακτήρα στη φωτογραφία μας. Η λίστα με τα στοιχεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως κάδρα μέσα στην ίδια τη φωτογραφία είναι μακροσκελής: ανοίγματα θυρών, αψίδες, κλαδιά, γέφυρες, οπές και κολόνες είναι λίγα από αυτά. Το "κόλπο" είναι να τοποθετηθείτε με τέτοιον τρόπο, ώστε το πλαίσιο να βρίσκεται στη σωστή θέση χωρίς να κρύβει τα σημαντικά τμήματα της φωτογραφίας. Το αντικείμενο που θα χρησιμοποιηθεί για το καδράρισμα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως σημαντικό τμήμα της φωτογραφίας. Μπορείτε να το τοποθετήσετε γύρω από το κανονικό περιθώριο της φωτογραφίας είτε να το απεικονίσετε ως κεντρικό, αυτόνομο τμήμα της φωτογραφίας. Στην παρακάτω φωτογραφία τα κλαδιά λειτουργούν ως πλαίσιο-κάδρο για το φόντο, εξακολουθούν όμως να αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο της φωτογραφίας. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το άγαλμα λειτουργεί ως κάδρο για τη λάμπα που υπάρχει πίσω από αυτό, όμως από αυτήν την απόσταση το άγαλμα παραμένει το κυρίως θέμα. Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η κοντινή λήψη του αγάλματος εξυπηρετεί καλύτερα το καδράρισμα της λάμπας, ενώ το βάθος πεδίου τονίζει την απόσταση μεταξύ των δύο αντικειμένων.

155

Σύνθεση

83

Εντοπισμός σημείων εστίασης Τα σημεία εστίασης σε μια φωτογραφία δεν έχουν καμία σχέση με τη σωστή εστίαση στα αντικείμενα (κάτι που πρέπει φυσικά να εξασφαλίζεται). Ο συγκεκριμένος όρος αναφέρεται στο αντικείμενο ή την περιοχή στην οποία δίνεται το μεγαλύτερο βάρος σε μια φωτογραφία – δηλαδή εκεί όπου εστιάζεται το ενδιαφέρον του θεατή.

156

Γενικά, οι περισσότερες φωτογραφίες διαθέτουν ένα κύριο σημείο εστίασης το οποίο πρέπει να λαμβάνετε πάντα υπόψη κατά τη σύνθεση των φωτογραφιών σας. Σίγουρα είναι δυνατό να υπάρχουν και πρόσθετα σημεία εστίασης, τα οποία είναι λιγότερο σημαντικά, αλλά βοηθούν στο συνολικό αποτέλεσμα της φωτογραφίας. Ορισμένες φορές είναι δυνατό να υπάρχουν δύο κύρια σημεία εστίασης, γεγονός όμως που αποσπά την προσοχή και δημιουργεί σύγχυση διότι ο θεατής δεν γνωρίζει σε ποιο από τα δύο σημεία να επικεντρώσει την προσοχή του. Τα σημεία εστίασης δεν χρειάζεται να είναι συγκεκριμένα αντικείμενα: στην περίπτωση ενός τοπίου, σημείο εστίασης μπορεί να είναι μια ολόκληρη οροσειρά. Στη φωτογραφία στα αριστερά, το κύριο σημείο εστίασης είναι το κτήριο, ενώ σ οι ο θάμνοι που υπάρχουν στο πρώτο πλάνο λειτουργούν ως δευτερεύον π σημείο εστίασης. Στην κάτω φωτοσ γραφία, το κύριο σημείο εστίασης είγ ναι ν όλα τα νούφαρα, παρά το γεγονός ότι ό καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα της φωτογραφίας. τ

84

Καδράρισμα με χρήση του ζουμ

Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές διαθέτουν κάποια μορφή λειτουργίας ζουμ, την οποία πρέπει να λαμβάνετε υπόψη σας κατά τη σύνθεση μιας φωτογραφίας. Η αίσθηση και ο χαρακτήρας μιας λήψης μπορεί να αλλάξει σημαντικά μέσα από τη χρήση του ζουμ. Το ζουμ δίνει το πλεονέκτημα απομόνωσης μιας σύνθεσης, η οποία δεν θα ήταν εμφανής εάν χρησιμοποιούσατε έναν ευρυγώνιο φακό. Όσο περισσότερο ζουμ κάνετε σε ένα κάδρο, τόσες περισσότερες λεπτομέρειες εμφανίζονται. Αυτές μπορείτε, στη συνέχεια, να τις χρησιμοποιήσετε για να συνθέσετε μια φωτογραφία. (Ακόμα και όταν χρησιμοποιείτε το ζουμ, μια καλή πρακτική είναι η λήψη ορισμένων φωτογραφιών με έναν πιο ευρυγώνιο φακό, οι οποίες θα αποτυπώνουν το συνολικό χαρακτήρα του πλάνου.) Η φωτογραφία στα αριστερά τραβήχτηκε με ευρυγώνιο φακό, εστιακής απόστασης περίπου 20mm. Παρότι είναι αρκετά ευχάριστη σαν εικόνα δεν παρουσιάζει κάτι ιδιαίτερο όσον αφορά τη σύνθεση. Η φωτογραφία στα δεξιά είναι το ίδιο πλάνο τραβηγμένο με φακό ζουμ εστιακής απόστασης 300mm. Με τον τρόπο αυτόν έρχονται στο φως τα διάφορα στοιχεία της φωτογραφίας και μπορείτε πλέον να χρησιμοποιήσετε τα δέντρα και τους θάμνους για να καδράρετε τη γέφυρα και το ποτάμι.

157

Σύνθεση

85

Ενεργός συμμετοχή στη φωτογράφηση Ένα σημαντικό βήμα στη βελτίωση των φωτογραφιών που τραβάτε είναι να αρχίσετε να σκέφτεστε σαν φωτογράφοι και να μην ενεργείτε σαν απλοί χρήστες που στρέφουν τη μηχανή προς ένα σημείο και πατούν μόνο το κουμπί. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να διαθέτετε ακριβό φωτογραφικό εξοπλισμό: μπορείτε να τραβήξετε σπουδαίες φωτογραφίες με κάθε είδος μηχανής, ειδικά εάν είστε διατεθειμένοι να αφιερώσετε χρόνο και ενέργεια στον εντοπισμό καλών λήψεων.

158

Ορισμένες από τις ενέργειες λήψης μιας φωτογραφίας θεωρούνται φρόνιμες ή λογικές, ενώ κάποιες άλλες όχι. Για παράδειγμα, η διάσχιση ενός ρηχού χειμάρρου δεν κρύβει ιδιαίτερους κινδύνους, όχι όμως και η διάσχιση ενός δρόμου με έντονη κυκλοφορία.

Ένα σφάλμα που κάνουν πολλοί χρήστες φωτογραφικών μηχανών είναι ότι τραβούν φωτογραφίες από ένα και μόνο σημείο, χωρίς να μετακινούνται στον γύρω χώρο. Ένα παράδειγμα είναι οι δεκάδες των τουριστών που τραβούν τις ίδιες ακριβώς φωτογραφίες από το σημείο όπου σταμάτησε το πούλμαν. Για να τραβήξετε μια καλή φωτογραφία πολλές φορές χρειάζεται να ερευνήσετε τον χώρο και να αναζητήσετε το καλύτερο σημείο για τη λήψη σας. Ένας τρόπος για να επιτύχετε κάτι τέτοιο είναι να συμμετέχετε σωματικά στο κάδρο, τοποθετώντας τον εαυτό σας με τέτοιον τρόπο, ώστε ο θεατής να "μπαίνει" εικονικά στο κάδρο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής ενδέχεται να βρεθείτε σε ασυνήθιστες στάσεις ή καταστάσεις, για παράδειγμα να σκαρφαλώσετε σε ένα δέντρο ή να ξαπλώσετε στο έδαφος, πιθανότατα όμως αξίζει τον κόπο. Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε ξαπλώνοντας στον βράχο που υπήρχε στη μέση ενός ποταμού και δίνει την εντύπωση ότι βρισκόμαστε και εμείς μέσα στο ποτάμι. Όταν συμμετέχετε ενεργά στο κάδρο που φωτογραφίζετε, τότε το τελικό αποτέλεσμα ενδέχεται να δείχνει πολύ πιο φυσικό.

86

Δημιουργική σκέψη

Δεν χρειάζεται να βρεθείτε μπροστά σε ένα συγκλονιστικό φυσικό τοπίο ή ένα διάσημο μνημείο για να τραβήξετε εντυπωσιακές και ελκυστικές φωτογραφίες. Με λίγη δημιουργική σκέψη όλοι μας μπορούμε να τραβήξουμε αξιόλογες φωτογραφίες στις περισσότερες τοποθεσίες και υπό την πλειονότητα των καιρικών και φωτιστικών συνθηκών. Το μυστικό είναι η δημιουργική σκέψη και η αυτοπεποίθηση ότι μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες υπό όλες τις συνθήκες. Μην σας φοβίζει η ιδέα της δημιουργικής προσέγγισης: όλοι μας μπορούμε να γίνουμε δημιουργικοί, αρκεί να εξασκηθούμε και να βάλουμε τη φαντασία μας να δουλέψει.

Ένας άλλος τρόπος για να αναπτύξετε τη δημιουργικότητά σας είναι να επιλέξετε μια καθόλου εξωτική τοποθεσία και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τις καλύτερες φωτογραφίες που μπορείτε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον κήπο σας, μια κοντινή βιομηχανική μονάδα ή ένα συγκρότημα κτηρίων. Θυμηθείτε, οι φωτογραφίες σας δεν χρειάζεται να απεικονίζουν υπέροχα τοπία ή εξωτικές παραλίες γεμάτες φοίνικες για να θεωρηθούν δημιουργικές. Για παράδειγμα, μπορείτε να πειραματιστείτε με τη φωτογράφηση υφής (ξύλο, μέταλλο, πλαστικό) (γνωστές και ως "ματιέρες") ή μοτίβων, για παράδειγμα τοίχοι από τούβλα ή σκαλωσιές. Όσο πιο κοινότυπη είναι η τοποθεσία, τόσο πιο δημιουργικοί θα χρειαστεί να γίνετε και η διαδικασία αυτή είναι πιθανό να δώσει ορισμένες απρόσμενα καλές φωτογραφίες. Αρχίστε να σκέφτεστε σαν φωτογράφοι και σύντομα θα μπορείτε να φωτογραφίζετε σαν αυτούς.

159

Ένας τρόπος για να ξεκινήσετε να σκέφτεστε δημιουργικά είναι να μελετήσετε όσες το δυνατόν περισσότερες και διαφορετικές μεταξύ τους φωτογραφίες. Ψάξτε σε βιβλία, περιοδικά, διαφημίσεις και κάθε άλλο μέσο ή έντυπο που περιέχει φωτογραφίες. Αναλύστε το στυλ των φωτογραφιών, τη σύνθεσή τους, τις γωνίες υπό τις οποίες τραβήχτηκαν και το φωτισμό. Μόλις εξοικειωθείτε με τα δημιουργικά στοιχεία που εμπλουτίζουν τους τύπους φωτογράφησης που προτιμάτε τότε μπορείτε να ξεκινήσετε να τα αντιγράφετε. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να προσπαθήσετε να δημιουργήσετε ακριβή αντίγραφα των φωτογραφιών που σας αρέσουν – απλά χρησιμοποιήστε τις συγκεκριμένες τεχνικές ως οδηγούς για το δικό σας στυλ φωτογράφησης. Να επικεντρώνεστε σε έναν τομέα κάθε φορά, για παράδειγμα τη σύνθεση, και προσπαθήστε να αναλάβετε ενεργό ρόλο στο καδράρισμα των φωτογραφιών με τον τρόπο που θέλετε, εφαρμόζοντας το στυλ των φωτογραφιών που σας αρέσουν. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα θα μπορείτε να εφαρμόζετε αυτόματα αυτές τις τεχνικές και θα διαπιστώσετε ότι η δημιουργική διαδικασία έχει γίνει κομμάτι του τρόπου που φωτογραφίζετε.

Ψάξτε σε βιβλία, περιοδικά, διαφημίσεις και κάθε άλλο μέσο ή έντυπο που περιέχει φωτογραφίες

Σύνθεση

87

Νεκρή φύση Οι εικόνες νεκρής φύσης ("still life") ίσως συνδέονται περισσότερο με τη ζωγραφική, πρόκειται όμως για έναν τομέα της φωτογραφίας που δεν πρέπει να παραβλέπουμε. Με απλά λόγια, νεκρή φύση ονομάζουμε τη φωτογράφηση μιας ομάδας "άψυχων" αντικειμένων. Αυτά είναι δυνατό να διατάσσονται με καλλιτεχνικό ή χιουμοριστικό τρόπο και το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται συχνά από το προσωπικό γούστο του καθενός.

160

Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα λουλούδια αποτελούν εξαιρετικά θέματα για φωτογραφήσεις νεκρής φύσης και μπορείτε να συνδυάσετε και τα τρία είδη μαζί.

Η δημιουργία συνθέσεων νεκρής φύσης αποτελεί από μόνη της μια μορφή τέχνης και ορισμένες φορές είναι ευκολότερο να βρείτε συνθέσεις νεκρής φύσης που έχουν δημιουργήσει άλλοι και, στη συνέχεια, να τις χρησιμοποιήσετε για τις φωτογραφίες σας. Μια πλούσια πηγή θεμάτων είναι οι επιχειρήσεις που έχουν ως σκοπό την προσέλκυση πελατών, καθώς αυτό συχνά επιτυγχάνεται με τη δημιουργία ελκυστικών συνθέσεων νεκρής φύσης. Καταστήματα, εστιατόρια, καφέ και μπαρ τοποθετούν συχνά συνθέσεις νεκρής φύσης κοντά στις εισόδους τους: συνήθως είναι καλύτερα να κάνετε αναζήτηση σε μικρότερα, πιο εξειδικευμένα καταστήματα, παρά στα μεγάλα εμπορικά κέντρα ή πολυκαταστήματα. Η φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε έξω από ένα καφέ στη Γαλλία: Ο συνδυασμός των φρούτων, του φωτισμού και του φόντου δημιουργεί ένα ελκυστικό κάδρο που αντικατοπτρίζει το χαρακτήρα του καταστήματος. Εάν θέλετε να δημιουργήσετε τις δικές σας φωτογραφίες νεκρής φύσης, τότε πρέπει πρώτα να δημιουργήσετε την ίδια τη σύνθεση της νεκρής φύσης. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από την καλλιτεχνική σας δεινότητα, μπορείτε όμως να προσπαθήσετε ακολουθώντας ορισμένους γενικούς κανόνες. Βασίστε τις συνθέσεις νεκρής φύσης σε μεμονωμένα θέματα, όπως είναι τα τρόφιμα, η τέχνη, ο αθλητισμός ή η τεχνολογία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να έχετε ασύνδετα μεταξύ τους αντικείμενα προκειμένου να δώσετε έμφαση, προσπαθήστε όμως να επιλέγετε την πλειονότητα των αντικειμένων σας από την ίδια γενική κατηγορία. Στη συνέχεια τοποθετήστε τα αντικείμενα με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι όλα ορατά (ή τουλάχιστον ένα τμήμα του καθενός). Φέρτε τα μικρότερα αντικείμενα στο πρώτο πλάνο, μετακινήστε τα μεγαλύτερα προς τα πίσω και προσπαθήστε να επιτύχετε μια ομοιόμορφη σύνθεση, δηλαδή τίποτα να μη δείχνει τοποθετημένο τυχαία ή παράταιρα. Σημαντική είναι επίσης και η βάση επάνω στην οποία θα τοποθετήσετε τη νεκρή φύση: δεν έχει κανένα νόημα να τοποθετήσετε μια πολύ προσεγμένη σύνθεση νεκρής φύσης επάνω σε ένα ετοιμόρροπο ή κακόγουστο τραπέζι. Αντιμετωπίστε κάθε στοιχείο της νεκρής φύσης με την ίδια προσοχή και φροντίδα. Η τελική πινελιά που πρέπει να βάλετε προτού φωτογραφίσετε μια νεκρή φύση είναι ο φωτισμός. Ίσως χρειαστείτε πρόσθετες πηγές φωτισμού για να φωτίσετε διαφορετικά τμήματα της σύνθεσης. Εάν είναι δυνατό, δημιουργήστε μια φορητή σύνθεση, ώστε να μπορείτε να αλλάζετε τη θέση της ως προς τις φυσικές πηγές φωτός.

161

Σύνθεση

88

Περιμένοντας τη σωστή λήψη Όπως συμβαίνει παντού, έτσι και στη φωτογραφία η τύχη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Μερικές φορές η τέλεια φωτογραφία απλά εμφανίζεται μπροστά μας. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει σπάνια, μπορείτε όμως να αυξήσετε τις πιθανότητές σας εάν προσπαθήσετε να βρεθείτε στο σωστό μέρος την κατάλληλη στιγμή. Μπορείτε να προγραμματίσετε τη φωτογράφηση που θέλετε να κάνετε και να βρεθείτε στη σωστή θέση, προκειμένου να εκμεταλλευτείτε την κατάλληλη στιγμή μόλις αυτή εμφανιστεί.

162

Εξ ορισμού, η αναμονή για την σωστή λήψη πιθανότατα διαρκεί αρκετά, σίγουρα όμως θα δείτε αποτελέσματα εάν έχετε την υπομονή να παραμείνετε στη θέση σας, όσο περισσότερο μπορείτε. Η παρακάτω φωτογραφία αποτελεί ένα καλό παράδειγμα. Φωτογράφιζα τα φώτα των αυτοκινήτων και αποφάσισα να περιμένω λίγο ακόμα, μήπως εμφανιστεί κάτι ακόμα πιο ενδιαφέρον. Μετά από μισή ώρα πέρασε ένα όχημα του δήμου που είχε αρκετά πίσω φώτα γύρω από τα σήματα ασφαλείας. Η φωτογραφία που προέκυψε ήταν αρκετά διαφορετική σε σχέση με τις λήψεις των κανονικών αυτοκινήτων. Αν δεν είχα παραμείνει στη θέση μου δεν θα είχα βγάλει αυτήν την αρκετά ενδιαφέρουσα φωτογραφία.

Εάν θέλετε να τραβήξετε μια συγκεκριμένη φωτογραφία, μην τα παρατάτε επειδή δεν τα καταφέρατε με την πρώτη προσπάθεια. Επιστρέψτε την επόμενη φορά που θα σας δοθεί η ευκαιρία και προσπαθήστε ξανά: πολλές φορές για μια καλή φωτογραφία απαιτείται προσπάθεια και επιμονή.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η αναμονή ίσως διαρκέσει λίγα λεπτά, έως ότου εμφανιστεί ο ήλιος πίσω από τα σύννεφα. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε μια φαινομενικά συννεφιασμένη ημέρα. Παρά τις συνθήκες αποφάσισα να μείνω διότι έβλεπα από τον καιρό ότι τα σύννεφα διαλύονταν. Η αναμονή μου ανταμείφθηκε και μετά από 20 λεπτά εμφανίστηκε ο ήλιος, οπότε και μπόρεσα να τραβήξω την πολύ καλύτερη φωτογραφία που φαίνεται στην απέναντι σελίδα. Πολλές από τις φορές που φωτογραφίζουμε αξίζει να προβλέπουμε τις τυχόν αλλαγές στο πλάνο που θα συμβούν μετά από μία ή δύο ώρες και, στη συνέχεια, να ενεργούμε ανάλογα.

163

Σύνθεση

89

Θεματική φωτογράφηση

164

Υπάρχουν τοποθεσίες φωτογράφησης που προσφέρονται για μία και μόνη συναρπαστική φωτογραφία. Τις περισσότερες φορές ωστόσο, μας δίνονται πάμπολλες ευκαιρίες για τη λήψη πολλών και διαφορετικών φωτογραφιών. Ακόμα και αν δεν εντοπίσετε αμέσως τις δυνατότητες των διαφορετικών λήψεων αξίζει να περιπλανηθείτε στους γύρω χώρους και να μελετήσετε τις ευκαιρίες που υπάρχουν. Μόλις εξοικειωθείτε με τη συγκεκριμένη διαδικασία θα μπορείτε να φωτογραφίζετε ολόκληρες θεματικές ενότητες σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις. Αυτή είναι μια συλλογή φωτογραφιών, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τον χαρακτήρα μιας τοποθεσίας.

Όταν βρίσκεστε σε μια τοποθεσία προσπαθήστε να αναζητάτε "θεματικές ενότητες" και όχι απλά μεμονωμένες λήψεις. Εντοπίστε ομάδες αντικειμένων που συνδέονται μεταξύ τους και φωτογραφίστε τα με διαφορετικούς τρόπους και συνθήκες.

Κάθε φορά που έχετε τη μηχανή μαζί σας προσπαθήστε να εντοπίσετε τους διαφορετικούς τύπους των φωτογραφιών που μπορείτε να τραβήξετε. Για παράδειγμα, εάν είστε στις διακοπές σας και βρίσκεστε σε μια παραλία τότε μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες των μελών της οικογένειας ή των φίλων που παίζουν με την άμμο. Στη συνέχεια μελετήστε τη θάλασσα και τα κύματα και προσπαθήστε να τραβήξετε καλλιτεχνικές λήψεις με "πάγωμα" ή αποτύπωση της κίνησης του νερού. Κατόπιν περπατήστε κατά μήκος της παραλίας και αναζητήστε τυχόν μορφές ζωής που υπάρχουν στις κοιλότητες των βράχων. Επίσης, μπορείτε να φωτογραφίσετε την υφή (γνωστή και ως φωτογράφηση "ματιέρας") των ίδιων των βράχων ή των φυτών. Προς το τέλος της ημέρας τραβήξτε μερικά τυχαία στιγμιότυπα των ανθρώπων που εγκαταλείπουν την παραλία, δείχνοντας την αντίθεση με τη δράση και την ένταση που υπήρχε νωρίτερα. Μελετήστε τις εμφανείς ευκαιρίες φωτογράφησης και, στη συνέχεια, προσπαθήστε να τις βελτιώσετε με όσο το δυνατόν περισσότερους τύπους λήψεων μπορείτε. Το τελικό αποτέλεσμά σας θα είναι μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα συλλογή φωτογραφιών. Η συλλογή φωτογραφιών που παρουσιάζεται στις επόμενες σελίδες τραβήχτηκε στο λιμάνι της Βαρκελώνης με σκοπό να αναδείξει και να μεταφέρει τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης τοποθεσίας.

165

166 Σύνθεση

10

Ειδικές συνθήκες φωτογράφησης 090 Πυροτεχνήματα

168

091 Φώτα αυτοκινήτων

170

092 Νυχτερινή λήψη θεμάτων με νερό

171

093 Φωτισμένα κτήρια

174

094 Νυχτερινά αστικά τοπία

176

095 Μεμονωμένα φώτα στο σκοτάδι

178

096 Φωτογράφηση προϊόντων

179

097 Λήψεις με χιόνια

180

με χιόνι ή βροχή. Επίσης

098 Όταν πέφτει η βροχή

182

υπάρχουν συμβουλές για

099 Φωτογράφηση τροφίμων και φαγητών

183

100 Ζώα

184

101 Παίζοντας με το ζουμ

186

Φωτογραφίες δεν βγάζουμε μόνο τις ημέρες με ηλιοφάνεια. Αυτή η ενότητα δίνει συμβουλές για λήψη φωτογραφιών υπό διάφορες καιρικές και φωτιστικές συνθήκες. Στις συνθήκες αυτές περιλαμβάνονται νυχτερινές λήψεις και λήψεις

τη φωτογράφηση ζώων, προϊόντων και τροφίμων.

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

168

90

Σε μια οργανωμένη ρίψη, προσπαθήσετε να φτάσετε νωρίς στην τοποθεσία για να πιάσετε την καλύτερη θέση

Οι σπιθιριστές (sparklers) που βάζουμε σε τούρτες ή κρατάμε στο χέρι είναι μια μορφή πυροτεχνημάτων που δημιουργούν εντυπωσιακά φωτεινά ίχνη.

Πυροτεχνήματα Ο καλύτερος συνδυασμός χρωμάτων, μοτίβων και κίνησης δημιουργείται κατά τη φωτογράφηση πυροτεχνημάτων, δίνοντας συναρπαστικά φωτογραφικά αποτελέσματα. Η ρίψη πυροτεχνημάτων γίνεται όλο και πιο δημοφιλής, ειδικά σε γάμους, τοπικές εορτές και εκδηλώσεις ή στον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς. Για το φωτογράφο οι επίσημες και οργανωμένες ρίψεις πυροτεχνημάτων αποτελούν την καλύτερη ευκαιρία διότι διαρκούν περισσότερο και περιέχουν μεγαλύτερη ποικιλία (από τη στιγμή που έχει αναλάβει την οργάνωση και εκτέλεση κάποιος επαγγελματίας εσείς μπορείτε να αφοσιωθείτε απερίσπαστοι στη φωτογράφησή τους). Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε μια οργανωμένη ρίψη πυροτεχνημάτων, τότε είναι καλύτερα να φτάσετε στην τοποθεσία νωρίς ώστε να πιάσετε την καλύτερη θέση. Από τη στιγμή που θα φωτογραφίσετε νύχτα θα χρειαστείτε ένα τρίποδο για τη σταθεροποίηση της μηχανής. Παρά το γεγονός ότι επικρατούν συνθήκες χαμηλού φωτισμού, κατά τη φωτογράφηση πυροτεχνημάτων χρησιμοποιούνται διάφορες ρυθμίσεις ταχύτητας φωτοφράκτη. Πειραματιστείτε με μια γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη (περίπου 1/60 ή 1/125 του δευτερολέπτου) για να δείτε εάν μπορείτε να αποτυπώσετε μεμονωμένα πυροτεχνήματα. Ο λόγος για τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια σχετικά γρήγορη ταχύτητα τη νύχτα είναι ότι τα ίδια τα πυροτεχνήματα εκπέμπουν αρκετό φως για τη δημιουργία ξεχωριστών εφέ. Γενικά, μια λίγο πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη δημιουργεί πιο καλλιτεχνικά εφέ και μεταφέρει την αίσθηση των χρωμάτων και της κίνησης. Οι φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκαν με ταχύτητα φωτοφράκτη 1/4 του δευτερολέπτου, καταγράφοντας την έκρηξη των πυροτεχνημάτων και την τροχιά τους στον ουρανό. Ένας ακόμα τρόπος φωτογράφησης πυροτεχνημάτων είναι η έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα, χρησιμοποιώντας ταχύτητα φωτοφράκτη μεταξύ πέντε και δέκα δευτερολέπτων. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να φωτογραφίσετε σε μία λήψη περισσότερα από ένα πυροτεχνήματα, και θα έχετε καλύτερα αποτελέσματα εάν χρησιμοποιήσετε ευρυγώνιο φακό από μεγάλη απόσταση.

169

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

91

Η φωτογράφηση φώτων αυτοκινήτων είναι μια ενδιαφέρουσα άσκηση νυχτερινής φωτογράφησης. Οι έγχρωμες γραμμές που σχηματίζονται δίνουν την αίσθηση της κίνησης και δημιουργούν φωτογραφίες με έναν αέρα σουρεαλισμού.

Όσα περισσότερα αυτοκίνητα περάσουν μέσα στη διάρκεια της λήψης, τόσα περισσότερα ίχνη θα φαίνονται στη φωτογραφία.

170

Φώτα αυτοκινήτων

Για να φωτογραφίσετε φώτα αυτοκινήτων τη νύχτα, επιλέξτε μια τοποθεσία όπου γνωρίζετε ότι περνούν αρκετά αυτοκίνητα. Ανάλογα με την εποχή του χρόνου ίσως φανείτε τυχεροί και φωτογραφίσετε σε ώρες αυξημένης κυκλοφορίας με τον ήλιο να έχει ήδη δύσει. Φροντίστε ώστε να μην στέκεστε στο οδόστρωμα και χρησιμοποιήστε τρίποδο για τη σταθεροποίηση της μηχανής διότι θα επιλέξετε πολύ αργές ταχύτητες φωτοφράκτη. Το μυστικό στη φωτογράφηση φώτων αυτοκινήτων είναι να έχετε μεγάλη διάρκεια έκθεσης ώστε τα οχήματα να διασχίζουν ολόκληρο το κάδρο, αφήνοντας μεγάλου μήκους φωτεινά ίχνη. Στην κάτω φωτογραφία επιλέχθηκε διάφραγμα f16 για την επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου βάθους πεδίου (σχεδόν όσο ολόκληρη τη φωτογραφία). Η ταχύτητα φωτοφράκτη ρυθμίστηκε στα 10 δευτερόλεπτα έτσι, ώστε τα ίχνη να "γράφουν" σε ολόκληρη τη φωτογραφία, χωρίς όμως να φαίνονται τα ίδια τα οχήματα, τα οποία είχαν πολύ μεγάλη ταχύτητα για να αποτυπωθούν στην επιλεγμένη διάρκεια έκθεσης. Εάν τα οχήματα απομακρύνονται από τη μηχανή τα ίχνη των φώτων είναι κόκκινα, ενώ εάν πλησιάζουν τη μηχανή τότε τα ίχνη θα είναι λευκά.

92

Νυχτερινή λήψη θεμάτων με νερό

Στα "Μυστικά 70 και 71" είδαμε τα διαφορετικά φωτογραφικά εφέ που μπορούμε να επιτύχουμε κατά τη φωτογράφηση του νερού. Οι δυνατότητες φωτογράφησης νερού αυξάνονται τη νύχτα και μας δίνεται η ευκαιρία να τραβήξουμε φωτογραφίες με νερό στο σκοτάδι. Ο βασικότερος παράγοντας της νυχτερινής φωτογράφησης θεμάτων με νερό είναι η χρήση τριπόδου. Εξαιτίας του χαμηλού φωτισμού, απαιτείται η ρύθμιση της ταχύτητας φωτοφράκτη σε αρκετά δευτερόλεπτα, ώστε να εισέλθει αρκετό φως στη μηχανή. Εάν δεν χρησιμοποιήσετε τρίποδο τότε η φωτογραφία θα βγει "κουνημένη".

Για τη νυχτερινή φωτογράφηση θεμάτων με νερό, επιλέξτε στη μηχανή την προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη.

171

Η χρήση αργής ταχύτητας φωτοφράκτη επιδρά σημαντικά στην απεικόνιση του νερού στην τελική φωτογραφία. Η συνεχής κίνηση του νερού ενόσω είναι ανοικτός ο φωτοφράκτης δημιουργεί ένα εφέ θολώματος που δίνει στο νερό γαλακτώδη εμφάνιση. Εάν υπάρχει και κάποια πηγή φωτός τότε η συγκεκριμένη τεχνική μπορεί να δώσει εκπληκτικές, ατμοσφαιρικές φωτογραφίες. Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με διάφραγμα f8 και ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 30 δευτερόλεπτα. Η σκηνή φωτιζόταν αμυδρά από το φεγγάρι, το οποίο έδινε αρκετό φως ώστε το νερό να αποκτήσει μια γαλαζωπή απόχρωση. Η φωτογραφία των δύο επόμενων σελίδων τραβήχτηκε με διάφραγμα f11 και ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 10 δευτερόλεπτα. Τα φώτα της γέφυρας ήταν αρκετά πιο δυνατά, συνεπώς μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε συντομότερο χρόνο έκθεσης σε σχέση με την κάτω φωτογραφία.

Πειραματιστείτε με πιο αργές και πιο γρήγορες ταχύτητες φωτοφράκτη για να δείτε την επίδρασή τους τόσο στη φωτεινότητα του πλάνου, όσο και στην εμφάνιση του νερού.

172 Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

173

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

93

Φωτισμένα κτήρια Η φωτογράφηση κτηρίων κατά τη διάρκεια της ημέρας δίνει ικανοποιητικές φωτογραφίες, υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες η νυχτερινή τους όψη είναι πιο μεγαλειώδης και πιο συναρπαστική. Σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο υπάρχουν κτήρια ή κτίσματα που φωτίζονται τη νύχτα, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες φωτογράφησης.

174

Απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, η οποία επιβάλει τη σταθεροποίηση της μηχανής σε τρίποδο

Χρησιμοποιείτε πάντα την τεχνική "bracketing" όταν φωτογραφίζετε κτήρια τη νύχτα (και σε κάθε νυχτερινή φωτογράφηση). Αυτό σημαίνει την αντιστάθμιση της έκθεσης κατά ένα ή δύο στοπ επάνω ή κάτω από τις ρυθμίσεις έκθεσης που επιλέγει η μηχανή.

Εάν θέλετε να φωτογραφίσετε κτήρια τη νύχτα, επιλέξτε αυτά που φωτίζονται με κάποιο είδος τεχνητού φωτισμού. Ο τεχνητός φωτισμός πέφτει με τέτοιον τρόπο ώστε να τα κάνει να ξεχωρίζουν από το υπόλοιπο φόντο. Κάτι άλλο που πρέπει να θυμάστε κατά τη νυχτερινή φωτογράφηση κτηρίων είναι να μην χρησιμοποιήσετε το φλας. Οι περισσότερες μονάδες φλας που υπάρχουν στις ψηφιακές μηχανές δεν είναι αρκετά ισχυρές για να φωτίσουν κάτι τόσο μεγάλο όπως είναι ένα κτήριο, με αποτέλεσμα να φωτίζουν μόνο ένα μικρό τμήμα του πρώτου πλάνου. (Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το φλας μόνο εάν σκοπεύετε να κάνετε κοντινή λήψη σε ένα συγκεκριμένο τμήμα ενός κτηρίoυ.) Για τη νυχτερινή λήψη κτηρίων το τρίποδο είναι απολύτως απαραίτητο. Εξαιτίας του χαμηλού φωτισμού απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, η οποία επιβάλλει τη σταθεροποίηση της μηχανής σε τρίποδο. Όπως και στους υπόλοιπους τύπους φωτογράφησης κτηρίων, προσπαθήστε να τραβήξετε από τέτοιο σημείο ώστε στο κάδρο να περιλαμβάνεται ολόκληρο το κτήριο μαζί με τα στοιχεία του πρώτου πλάνου, εάν υπάρχουν. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε με ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με δύο δευτερόλεπτα, προκειμένου να εισέλθει αρκετό φως στη μηχανή. Χάρη στον τεχνητό φωτισμό του κτηρίoυ δεν χρειάστηκε να επιλέξουμε πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Η φωτογραφία απέκτησε επιπλέον ενδιαφέρον χάρη στα λέιζερ που υπήρχαν στην οροφή του κτηρίoυ, γεγονός που αποδεικνύει ότι αξίζει να αναζητάτε κοντινά κτήρια με αντίστοιχα διακοσμητικά εφέ (τα συγκεκριμένα εφέ υπάρχουν σε πολλές μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο). Τη νύχτα μπορείτε επίσης να φωτογραφίσετε λεπτομέρειες των κτηρίων. Αυτές συνήθως φωτίζονται αποκλειστικά από προβολείς ή φώτα σποτ, όπως φαίνεται στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για τη συγκεκριμένη φωτογραφία χρειάστηκε ταχύτητα φωτοφράκτη μόλις ενός δευτερολέπτου διότι υπήρχε αρκετό φως από τους προβολείς, και πάλι όμως η διάρκεια λήψης ήταν τόση ώστε να απαιτείται η χρήση τριπόδου.

175

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

94

176

Ένα σύμπλεγμα κτηρίων μπορεί να αποδώσει το χαρακτήρα μιας πόλης

Φροντίστε κατά τη νυχτερινή φωτογράφηση αστικών τοπίων να μην κινήσετε τις υποψίες των περιοίκων.

Νυχτερινά αστικά τοπία Δεν υπάρχει κανένας λόγος να βάλετε τη μηχανή σας στη θήκη της όταν πέφτει η νύχτα. Στην πραγματικότητα πρέπει να κάνετε ακριβώς το αντίθετο διότι σας δίνεται η ευκαιρία για συγκλονιστικές φωτογραφίες. Ένα δημοφιλές θέμα είναι τα νυχτερινά αστικά τοπία που γεμίζουν με τα φωτισμένα κτήρια, ενώ τα φώτα του δρόμου παρέχουν επιπλέον φως. Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε ένα τέτοιο θέμα, τότε κατά τη διάρκεια της ημέρας αφιερώστε λίγο χρόνο για να εντοπίσετε πιθανές τοποθεσίες και συνθέσεις, ώστε να εξοικονομήσετε χρόνο και κόπο όταν πέσει το σκοτάδι. Το καλύτερο φως για ημερήσια φωτογράφηση διαρκεί μία ώρα μετά την ανατολή ή πριν τη δύση του ηλίου και με τον ίδιο τρόπο η καλύτερη περίοδος για νυχτερινή φωτογράφηση είναι η μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Το φως διατηρεί χαμηλή ένταση ενώ ο ουρανός εξακολουθεί να χρωματίζεται από το διάχυτο φως του ήλιου. Πρόκειται για το γνωστό λυκόφως με το συχνά μωβ χρώμα, το οποίο μπορεί να γεμίσει το φόντο ενός αστικού τοπίου. Μια επιλογή κατά τη φωτογράφηση αστικών τοπίων είναι να επικεντρωθείτε σε μια ομάδα κτηρίων. Έτσι είναι δυνατή η αποτύπωση του χαρακτήρα μιας πόλης και ένα σύμπλεγμα με ουρανοξύστες είναι η ιδανική λύση για τον σκοπό αυτό, όπως ακριβώς στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας που τραβήχτηκε στο Λας Βέγκας και απεικονίζει ομοιώματα από τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Για αυτόν τον τύπο φωτογράφησης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν ευρυγώνιο φακό (ή ένα φακό ζουμ στην ελάχιστη εστιακή απόσταση) και αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Σε αυτό το παράδειγμα επιλέχθηκε ταχύτητα φωτοφράκτη 8 δευτερολέπτων με τη μηχανή σε τρίποδο. Μία ακόμα επιλογή για νυχτερινά αστικά τοπία είναι να βρείτε μια τοποθεσία επάνω από την πόλη που θα σας βοηθήσει να την απεικονίσετε ολόκληρη, όπως φαίνεται στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για τον σκοπό αυτό ίσως χρειαστεί να αναρριχηθείτε σε ένα κοντινό λόφο ή να βρείτε ένα ψηλό κτήριο το οποίο θα μπορείτε να επισκεφτείτε τις νυχτερινές ώρες. Αυτός ο τύπος φωτογράφησης ίσως απαιτεί αρκετή προσπάθεια για τον εντοπισμό της κατάλληλης τοποθεσίας, σίγουρα όμως αξίζει την προσπάθεια. Φυσικά μην ξεχάσετε να χρησιμοποιήσετε τρίποδο και αργή ταχύτητα φωτοφράκτη: η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε με κλειστό διάφραγμα (f16) ώστε να επιτευχθεί μεγάλο βάθος πεδίου και ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 30 δευτερόλεπτα.

177

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

178

95

Μεμονωμένα φώτα στο σκοτάδι Η νυχτερινή φωτογράφηση χωρίς φλας δεν συνεπάγεται απαραίτητα την ανάγκη τριπόδου ή αργής ταχύτητας φωτοφράκτη, η οποία θα επιτρέψει την είσοδο αρκετού φωτός στη μηχανή. Μια ενδιαφέρουσα επιλογή είναι η φωτογράφηση έντονων φώτων σε σκοτεινό φόντο. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται "δυνατές" φωτογραφίες για τις οποίες δεν είναι απαραίτητη η χρήση τριπόδου. Αυτή η τεχνική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για αντικείμενα όπως είναι οι φανοστάτες και οι φωτεινοί σηματοδότες.

Εάν φωτογραφίσετε φωτεινούς σηματοδότες για μεγάλο χρονικό διάστημα (περίπου 5 δευτερόλεπτα) τότε έχετε πιθανότητες να φωτογραφίσετε αναμμένα και τα τρία χρώματά τους. Προσπαθήστε πρώτα να εξοικειωθείτε με τη σειρά που ανάβουν τα χρώματα και τη διάρκεια που αυτά παραμένουν αναμμένα.

Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με αρχικό κλείδωμα της έκθεσης σε ένα από τα φώτα του κάδρου (για λεπτομέρειες σχετικά με το κλείδωμα έκθεσης ανατρέξτε στo "Μυστικό 30"). Το κλείδωμα έδωσε ταχύτητα φωτοφράκτη ίση με 1/60 του δευτερολέπτου (αρκετά γρήγορη για χρήση της μηχανής με το χέρι). Στη συνέχεια, το κάδρο ανασυντέθηκε με το κουμπί λήψης πατημένο μέχρι τη μέση ώστε να διατηρηθεί το κλείδωμα της έκθεσης. Κατόπιν τραβήχτηκε η φωτογραφία και η σχετικά γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη εξασφάλισε την υποέκθεση του φόντου, το οποίο φαίνεται μαύρο, προσθέτοντας ενδιαφέρον στη φωτογραφία με τα δυνατά φώτα.

96

Φωτογράφηση προϊόντων

Υπάρχουν ορισμένες μορφές φωτογράφησης που είναι πολύ εξειδικευμένες και απαιτούν τη χρήση εξίσου εξειδικευμένου εξοπλισμού. Ένας τέτοιος τύπος είναι η φωτογράφηση προϊόντων. Πρόκειται για τύπους φωτογραφιών που συναντάμε σε περιοδικά και φυλλάδια και απεικονίζουν τα προϊόντα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αν και πολλές από αυτές τις φωτογραφίες δείχνουν εύκολες στη λήψη τους, τις περισσότερες φορές συμβαίνει το αντίθετο. Ακόμα και αν το επάγγελμά σας δεν απαιτήσει ποτέ να κάνετε μια φωτογράφηση προϊόντος, πιθανότατα θα υπάρξουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί να φωτογραφίσετε άψυχα αντικείμενα, ίσως για κάποιο ενημερωτικό δελτίο ή μια εργασία ή άσκηση.

Εάν θέλετε να κάνετε μια φωτογράφηση προϊόντος χρησιμοποιώντας φυσικό φως, τότε προτιμήστε να φωτογραφίσετε νωρίς το πρωί και τοποθετήστε το προϊόν επάνω σε λευκό σεντόνι, δίπλα σε ανοικτό παράθυρο. Τραβήξτε φωτογραφίες από διαφορετικές γωνίες για να δείτε ποια δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά την εμφάνιση ή την απουσία αντανακλάσεων και λάμψεων. Η επαγγελματική λύση στο πρόβλημα της φωτογράφησης προϊόντων είναι ένα λευκό κουτί σε σχήμα θόλου που ονομάζεται Cloud Dome ή Light Cube. Αυτό διαθέτει ένα προσαρμογέα για την τοποθέτηση της μηχανής και δημιουργεί ομοιόμορφο φωτισμό, ο οποίος εξαλείφει τις αντανακλάσεις.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λευκά ή έγχρωμα φύλλα ή υφάσματα για να κρύψετε ένα ετερόκλητο ή ακατάστατο φόντο. Με τον τρόπο αυτό δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο ίδιο το προϊόν και όχι στο φόντο.

179

Το κύριο πρόβλημα με τη φωτογράφηση μεμονωμένων αντικειμένων είναι οι λάμψεις ή οι αντανακλάσεις που αυτά προκαλούν. Με κάθε τύπο φωτισμού τα περισσότερα αντικείμενα δημιουργούν κάποιου είδους λάμψη ή αντανάκλαση. Μία επιλογή είναι η χρήση φλας, ακόμα και αυτό όμως ενδέχεται να ανακλαστεί από το αντικείμενο, εμφανίζοντας μια λευκή αναλαμπή στη φωτογραφία. Εάν έχετε εξωτερική μονάδα φλας τότε μπορείτε να κατευθύνετε τη δέσμη του φλας προς το ταβάνι ή έναν τοίχο έτσι, ώστε να μειώσετε ή να εξαλείψετε την αναλαμπή. Επίσης, ως πηγή φωτός αντί για φλας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια λάμπα.

Το κύριο πρόβλημα με τη φωτογράφηση μεμονωμένων αντικειμένων είναι οι λάμψεις και οι αντανακλάσεις

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

97

Λήψεις με χιόνια Η αρχική εντύπωση είναι ότι η φωτογράφηση με χιόνι είναι μια εύκολη υπόθεση: απλά συνθέτουμε το κάδρο, πατάμε το κουμπί και έχουμε όσες χειμωνιάτικες φωτογραφίες θέλουμε. Αυτό ισχύει έως ένα βαθμό. Το πρόβλημα όμως (εάν δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα) είναι ότι στις φωτογραφίες το χιόνι θα φαίνεται γκρίζο και όχι λευκό όπως όλοι το γνωρίζουμε. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο κάνει φωτομέτρηση μια ψηφιακή μηχανή.

180

Από κατασκευής τα φωτόμετρα που υπάρχουν στις ψηφιακές μηχανές λειτουργούν βλέποντας τα πάντα με το "μέσο γκρίζο" χρώμα. Αυτό σημαίνει ότι προσπαθούν να εκτιμήσουν την έκθεση σε ένα κάδρο υπολογίζοντας την ποσότητα του φωτός που ανακλάται προς τη μηχανή με την παραδοχή ότι όλα τα αντικείμενα έχουν μέσο γκρίζο χρώμα. Η επιλογή του χρώματος αυτού οφείλεται στο γεγονός ότι το μέσο γκρίζο αντανακλά περίπου το 18% του προσπίπτοντος φωτός, τιμή που αποτελεί τη βέλτιστη για τη μέτρηση του φωτός στις περισσότερες φωτογραφικές λήψεις. Η τιμή αυτή είναι γνωστή και ως ανάκλαση του 18%.

Όταν φωτογραφίζετε πλάνα με χιόνι ή πλάνα όπου κυριαρχεί το μαύρο χρώμα, κάντε φωτομέτρηση σε μια γκρίζα κάρτα για να λύσετε το πρόβλημα που δημιουργεί η αντανάκλαση του 18% του φωτός. Η φωτομέτρηση που γίνεται με χρήση της γκρίζας κάρτας εξασφαλίζει ότι το χιόνι θα απεικονίζεται στη φωτογραφία με λευκό χρώμα. Γκρίζα κάρτα μπορείτε να αγοράσετε από ενημερωμένα καταστήματα φωτογραφικών ειδών.

Το πρόβλημα με την ανάκλαση του 18% και του μέσου γκρίζου εμφανίζεται όταν στο κάδρο υπάρχει αμιγές μαύρο ή λευκό χρώμα. Αυτά τα δύο χρώματα ανακλούν πολύ λιγότερο και πολύ περισσότερο φως αντίστοιχα: το μαύρο ανακλά περίπου το 9% του φωτός και το λευκό ανακλά περίπου το 36% του φωτός. Εξαιτίας των παραπάνω, κατά τη φωτογράφηση με χιόνι η μηχανή θα υποθέσει ανάκλαση του 18% και όχι του 36%, δηλαδή το χιόνι θα απεικονιστεί ως μέσο γκρίζο και όχι ως λευκό. Για την απεικόνιση του χιονιού με πραγματικά λευκό χρώμα έχετε δύο επιλογές. Η μία είναι η λήψη κανονικής φωτομέτρησης και, στη συνέχεια, χρήση αντιστάθμισης έκθεσης (για λεπτομέρειες βλέπε "Μυστικό 34") προκειμένου να προσθέσετε φως στο κάδρο (αρκεί η αντιστάθμιση έκθεσης κατά ένα ή δύο στοπ). Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε φωτομέτρηση σε κάποια άλλη περιοχή του πλάνου που δεν έχει λευκό χρώμα. Με τον τρόπο αυτό θα πετύχετε σωστή έκθεση και, στη συνέχεια, μπορείτε να κάνετε ανασύνθεση του κάδρου και να τραβήξετε τη φωτογραφία. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η φωτομέτρηση έγινε στο χιόνι, με αποτέλεσμα η φωτογραφία να έχει μια μπλε-γκρίζα απόχρωση. Στη μεσαία φωτογραφία η φωτομέτρηση έγινε στο μπλε ουρανό, λίγο πιο ψηλά από το βουνό. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίσαμε ότι μετά την ανασύνθεση του κάδρου η έκθεση θα είναι σωστή για ολόκληρη τη φωτογραφία. Μόλις εξοικειωθείτε με τη φωτομέτρηση των πλάνων που περιέχουν χιόνι θα μπορείτε να επικεντρωθείτε στη σύνθεση. Ίσως βρεθείτε μπροστά σε σκηνές με φρέσκο χιόνι και στην περίπτωση αυτή μια καλή ιδέα είναι να συμπεριλάβετε τουλάχιστον ένα αντικείμενο ενδιαφέροντος. Κάποιες φορές αξίζει να βγείτε σε εξωτερικό χώρο κατά τη χιονόπτωση, όπως στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, και να επιχειρήσετε να τραβήξετε φωτογραφίες με δραματικό χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση πάντως φροντίστε να διατηρείτε τη μηχανή στεγνή.

181

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

182

98

Όταν πέφτει η βροχή Η βροχή είναι ένα καιρικό φαινόμενο που αναγκάζει πολλούς φωτογράφους να μαζέψουν τις μηχανές τους και να ασχοληθούν με κάτι άλλο. Ωστόσο, οι βροχερές ημέρες αποδεικνύονται μερικές φορές ιδανικές για τη φωτογράφηση επιβλητικών τοπίων ή στιγμιότυπων από δραστηριότητες που διεκόπησαν εξαιτίας της βροχής, για παράδειγμα μια άδεια παιδική χαρά υπό βροχή.

Εάν κατά τη φωτογράφηση πλάνων με βροχή αρχίσουν να πέφτουν κεραυνοί, τότε σας συμβουλεύουμε να διακόψετε τη φωτογράφηση και να προφυλαχθείτε σε κλειστό χώρο.

Το βασικότερο μέλημά σας κατά τη φωτογράφηση υπό βροχή είναι να διατηρείτε στεγνή τη μηχανή σας. Ο καλύτερος τρόπος πιθανότατα είναι μια ειδικά σχεδιασμένη αδιάβροχη θήκη για τη μηχανή. Πρόκειται για ειδικές θήκες που εφαρμόζουν γύρω από τη μηχανή και διαθέτουν στο εμπρός τμήμα τους ένα άνοιγμα για το φακό. Ορισμένες αδιάβροχες θήκες διαθέτουν αρκετό χώρο στο πίσω τμήμα τους ώστε να καλύπτουν το κεφάλι του φωτογράφου ενώ σκοπεύει μέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Εναλλακτικά μπορείτε να κατασκευάσετε μόνοι σας μια αδιάβροχη θήκη. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια πλαστική σακούλα, την οποία θα τυλίξετε γύρω από τη μηχανή, αφού ανοίξετε μια τρύπα για το φακό. Εάν προτιμήσετε αυτήν τη λύση τότε χρησιμοποιήστε μια ανθεκτική σακούλα και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν άλλες τρύπες εκτός από αυτήν για το φακό. Κατά τη φωτογράφηση στη βροχή προσπαθήστε να βρείτε ένα σημείο λήψης που θα σας προφυλάσσει. Ο λόγος είναι ότι παρά την προστασία της μηχανής, εάν δεν είστε προφυλαγμένοι από τη βροχή είναι πιθανό να πέσουν σταγόνες στον φακό. Καλή ιδέα είναι επίσης η χρήση τριπόδου διότι το φως είναι περιορισμένο σε σχέση με μια ηλιόλουστη ημέρα, γεγονός που απαιτεί φωτογράφηση με αργές ταχύτητες φωτοφράκτη. Η λήψη φωτογραφιών με θέμα τη βροχή είναι δυνατή ακόμα και εάν δεν θέλετε να εκτεθείτε στη βροχή. Η φωτογράφηση μέσα από ένα παράθυρο στο οποίο πέφτει η βροχή, όπως στη φωτογραφία αυτής της σελίδας, μεταδίδει το αίσθημα της ανίας ή της απομόνωσης που κυριαρχεί μια βροχερή ημέρα. Για να επιτύχετε μια τέτοια λήψη, φροντίστε να έχετε εστιάσει στις σταγόνες που υπάρχουν στο παράθυρο και όχι στο φόντο. Η συγκεκριμένη λήψη γίνεται ευκολότερα με τη λειτουργία χειροκίνητης εστίασης, εάν φυσικά τη διαθέτει η μηχανή σας.

99

Φωτογράφηση τροφίμων και φαγητών

Τα τρόφιμα αποτελούν έναν τομέα με τον οποίο ασχολείται μια ακριβοπληρωμένη μερίδα επαγγελματιών, δεν υπάρχει όμως κανένα εμπόδιο για κάποιον που διαθέτει ψηφιακή μηχανή να βγάλει συναρπαστικές φωτογραφίες αντικειμένων που ανήκουν στην κατηγορία των τροφίμων. Κατά τη φωτογράφηση τροφίμων προσπαθήστε να αποτυπώσετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τροφίμου με το οποίο ασχολείστε: την πλούσια υφή της σοκολάτας χρησιμοποιώντας μια κοντινή λήψη, τη φρεσκάδα ενός μήλου κόβοντάς το και αφήνοντας το χυμό να τρέξει στη φλούδα του ή το μέγεθος ενός χοτ-ντογκ φωτογραφίζοντάς το κατά μήκος και από χαμηλή γωνία ώστε να γεμίζει το κάδρο.

Προσπαθήστε να αποδώσετε την αίσθηση ενός πραγματικού δείπνου και όχι απλά να απεικονίσετε τα τρόφιμα

Σημαντικό επίσης είναι να δημιουργήσετε μια όσο το δυνατόν πιο ελκυστική σύνθεση. Εάν, για παράδειγμα, θέλετε να φωτογραφίσετε το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, μπορείτε να συμπεριλάβετε και άλλα στοιχεία, όπως είναι το στήσιμο του τραπεζιού, τα κεριά και τα στολίδια, ώστε να δημιουργήσετε μια συνολική ατμόσφαιρα. Προσπαθήστε να αποδώσετε την αίσθηση ενός πραγματικού δείπνου και όχι απλά να απεικονίσετε τα τρόφιμα.

Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε το φαγητό κατά την παρασκευή του τότε φροντίστε να μην πλησιάσετε πολύ σε τηγάνια ή φριτέζες. Υπάρχει πιθανότητα ο φακός της μηχανής να πιτσιλιστεί με νερό ή λάδι και να χαλάσει η φωτογράφηση ή ακόμα και η ίδια η μηχανή. Μείνετε σε αρκετή απόσταση και χρησιμοποιήστε το ζουμ για να φέρετε τα αντικείμενα πιο κοντά.

Τα φρούτα και τα λαχανικά δείχνουν πολύ πιο ελκυστικά εάν τα ψεκάσετε με νερό. Αποκτούν μια εικόνα φρεσκάδας και δείχνουν σαν να τα έχετε μαζέψει με την πρωινή δροσιά.

183

Ένα πολύτιμο μυστικό της φωτογράφησης τροφίμων και φαγητών είναι η λήψη ενώ τα τρόφιμα είναι κρύα. Με τον τρόπο αυτό δεν υπάρχουν ατμοί, οι οποίοι θολώνουν το φακό της μηχανής. Παράλληλα μπορείτε να αλείψετε τα αντικείμενα με λάδι ή ακόμα και υγρό κερί προκειμένου να αποκτήσουν τη χαρακτηριστική λάμψη που έχουν όταν βγαίνουν από το φούρνο. Πολλοί επαγγελματίες φωτογραφίζουν τρόφιμα και φαγητά με τη συγκεκριμένη μέθοδο.

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

184

100

Ζώα Ένα γνωστό ρητό από τον χώρο του κινηματογράφου είναι "μη δουλεύεις ποτέ με ζώα ή παιδιά", το οποίο όμως δεν ισχύει απόλυτα στην ψηφιακή φωτογραφία. Σίγουρα απαιτείται περισσότερη φροντίδα, προσοχή και υπομονή, για να βγάλουμε καλές φωτογραφίες παιδιών και ζώων, τις περισσότερες φορές όμως το αποτέλεσμα μας ανταμείβει.

Μην πλησιάζετε υπερβολικά σε άγρια ζώα διότι μπορεί να νιώσουν ότι απειλούνται και να αντιδράσουν βίαια στις κινήσεις σας. Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το πιο δυνατό ζουμ που διαθέτετε.

Για τη φωτογράφηση ζώων υπάρχουν δύο μέθοδοι που μπορείτε να ακολουθήσετε: είτε να τα αναζητήσετε στο φυσικό τους περιβάλλον είτε να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό χώρο, για παράδειγμα ένα ζωολογικό κήπο ή ένα πάρκο προστασίας. Στο φυσικό περιβάλλον η λήψη καλών φωτογραφιών είναι πολύ πιο δύσκολη και θα χρειαστείτε αρκετή υπομονή και ένα φακό με ισχυρό ζουμ. Αντί να ψάχνετε εσείς για τα ζώα, η καλύτερη μέθοδος φωτογράφησης στην άγρια φύση είναι να εντοπίσετε ένα κατάλληλο σημείο (το οποίο κατά προτίμηση θα παρέχει κάλυψη και προστασία) και να περιμένετε τα ζώα να εμφανιστούν μπροστά σας. Ανάλογα με τα είδη της άγριας πανίδας της τοποθεσίας ίσως απαιτηθούν αρκετές ώρες, θυμηθείτε όμως ότι για τις ωραιότερες φωτογραφίες άγριας φύσης χρειάστηκαν μέρες ή ακόμα και εβδομάδες αναμονής. Ελάχιστες φορές έχει επιτευχθεί ένα καλό αποτέλεσμα μέσα σε λίγα λεπτά. Όταν τα ζώα βρίσκονται σε κάποια μορφή περιορισμού ή ακόμα και αιχμαλωσίας η δουλειά του φωτογράφου γίνεται πολύ πιο εύκολη, διότι γνωρίζει που ακριβώς βρίσκονται τα θέματά του. Ακόμα όμως και όταν φωτογραφίζετε υπό αυτές τις συνθήκες αξίζει να δείξετε λίγη υπομονή ώστε να τραβήξετε τις καλύτερες δυνατές λήψεις. Προσπαθήστε να μην συμπεριλάβετε στο κάδρο πολλά στοιχεία από το φόντο ή το πρώτο πλάνο, τα οποία θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την τοποθεσία λήψης. Προσπαθήστε να τραβήξετε φωτογραφίες που είτε αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα των ζώων, όπως η παρακάτω φωτογραφία και η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, είτε τα απεικονίζουν στο φυσικό τους περιβάλλον, όπως η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας.

185

Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

101

Με τη χρήση λογισμικού επεξεργασίας εικόνων μπορείτε να δημιουργήσετε πολλά ειδικά, φωτογραφικά εφέ. Ακόμα όμως και κατά την κανονική φωτογράφηση έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε ορισμένα εφέ. ένα από αυτά τα εφέ είναι δημιουργία "ζουμαρισμένων" φωτογραφιών (βλέπε το παρακάτω παράδειγμα).

Μπορείτε επίσης να τραβήξετε "ζουμαρισμένες" φωτογραφίες με ανθρώπους για να δώσετε τη αίσθηση της δράσης και της ταχύτητας.

186

Παίζοντας με το ζουμ

Για τη λήψη μιας τέτοιας φωτογραφίας απαιτείται η μεταβολή του ζουμ της μηχανής ενώ πραγματοποιείται η λήψη της φωτογραφίας. Ο ευκολότερος τρόπος για να το πετύχετε είναι με μια ψηφιακή μηχανή SLR και ένα φακό ζουμ με εύρος εστιακής απόστασης τουλάχιστον 18–70mm. Παρόμοιο αποτέλεσμα μπορείτε να επιτύχετε με ψηφιακές μηχανές κόμπακτ που διαθέτουν προσαρμογέα για προσθήκη επιπλέον φακού. Για να δημιουργήσετε μια ζουμαρισμένη φωτογραφία η μηχανή πρέπει να είναι τοποθετημένη σε τρίποδο, διότι απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Επιλέξτε ένα ενδιαφέρον θέμα και καδράρετέ το στο κέντρο του σκοπεύτρου. Επιλέξτε τη λειτουργία προτεραιότητας ταχύτητας φωτοφράκτη και επιλέξτε ταχύτητα φωτοφράκτη τουλάχιστον 1/2 του δευτερολέπτου. Εστιάστε στο θέμα και πατήστε το κουμπί λήψης. Ταυτόχρονα, ζουμάρετε με το φακό από τη μέγιστη εστιακή απόσταση έως την ελάχιστη (για το λόγο αυτό απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, ώστε να έχετε αρκετό χρόνο για να κάνετε ζουμ). Πιθανότατα θα χρειαστούν αρκετές προσπάθειες μέχρι να πετύχετε το συγχρονισμό, ενώ αξίζει να προσπαθήσετε και με άλλες ταχύτητες φωτοφράκτη για να δείτε πως επηρεάζεται η φωτογραφία. Επίσης, μπορείτε να κάνετε ζουμ από τη μικρότερη εστιακή απόσταση έως τη μέγιστη για να δείτε τον τύπο της φωτογραφίας που δημιουργείται.

Ευρετήριο B

T

Bracketing Επεξήγηση

TTL

32

26

U

C

Ulead Express Cloud Dome

18

179

A

G Grand Canyon

117

I Επεξήγηση Ισοδύναμες τιμές

8, 36 52 52

L La Pedrera

96

M Megapixel

18

P Paint Shop Pro Photoshop Elements Photoshop pixel ανά ίντσα. Pixel Για την εκτύπωση ppi

18, 146 18, 146 146 Βλέπε ppi 18 18 18

187

ISO

Αδιάβροχες θήκες μηχανής 182 Αθλήματα 144 Αποτύπωση της ουσίας 144 Αλλαγή προσανατολισμού 118 Ανάκλαση 180 Αναλαμπή φακού 46 Ανάλυση 18 Ανάμιξη στο πλήθος Για τη λήψη τυχαίων στιγμιότυπων 86 Αναμονή για εμφάνιση στοιχείων ενδιαφέροντος 122 Αναμονή 149, 162 Ανασύνθεση κάδρου 75 Ανατολή ηλίου 50 Για δημιουργία διαθέσεων 120 Εύρεση ώρας 98 Ώρες 149 Άνθρωποι Από χαμηλά 90 Θόλωμα 140 Αντανακλάσεις 130 Δημιουργία προσωπικών 130 Αντιστάθμιση έκθεσης 72 Για bracketing 26 Για το πράσινο χρώμα 134 Αξία Έκθεσης 72 Απόσταση λήψης 80 Απόσταση Αλλαγή για λήψη ανθρώπων 80 Από κτίρια 105 Αριθμός f 58 Ασπρόμαυρο Μετατροπή σε 90 Αστικά τοπία

Ευρετήριο

Από ψηλά Τη νύχτα Ασφάλεια τη νύχτα Ασφάλεια Ατμοσφαιρικές φωτογραφίες Λήψη Αυτόματη εστίαση Κινούμενα αντικείμενα Υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού Αφηγηματικές φωτογραφίες Αφιέρωση χρόνου

176 176 176 158 120 16 16 16 124 149

Β

188

Βάθος πεδίου Για αφηγηματικές φωτογραφίες Για θόλωμα του φόντου Επισκόπηση Βοηθητικά αντικείμενα Για ένα πλάνο Βροχή Από εσωτερικό χώρο

10, 12 124 60 58 126 182 182

Γ Γάμοι Γέμισμα του κάδρου Δημιουργία περιθωρίου Γκρίζες κάρτες Γωνία λήψης Γωνίες Αλλαγή για λήψη ανθρώπων Για κτίρια

94 90 24 180 80 80 102

Δ Δελτίο καιρού Δημιουργία χάρτη Δημιουργικότητα Σε κοινότυπες τοποθεσίες Διαδοχικές λήψεις Ενεργοποίηση Διαθέσεις Δημιουργία με το φως Διαστάσεις φωτογραφίας Διαφορετικοί τύποι λήψης Σε μία τοποθεσία Διάφραγμα Για αφηγηματικές φωτογραφίες Δραστηριότητες

Λήψη Ρυθμίσεις μηχανής Δυναμικό εύρος Δύση ηλίου Για δημιουργία διαθέσεων Εύρεση ώρας Ώρες

84 84 78 50 120 98 149

Ε Έκθεση Αξιολόγηση Για δημιουργία σιλουέτας Επεξήγηση Κλείδωμα Τεχνική Εκτύπωση Υπολογισμός του μεγέθους εκτύπωσης Έλεγχος Εξερεύνηση τοποθεσίας Για τοποθεσίες Επιλέγοντας λεπτομέρειες Επιμονή Επίπεδα Σε λογισμικό επεξεργασίας εικόνων Εστιακή απόσταση Για ισοπέδωση προοπτικής Για τη σύνθεση Επίδραση στο βάθος πεδίου Εστίαση Για διαδοχικές λήψεις Κλείδωμα Περιοχές Εστιασμένη περιοχή Εφέ κόκκου Δημιουργία

12 76 12 64 64 18 36 148 157 162 110 14 117 14 14 142 75 75 58 52

Ζ 98 122 159 159 142 142 120 18

Ζουμ Καδράρισμα με Ζουμαρισμένες φωτογραφίες Ζώα Προσέξτε

157 186 184 184

Η

164 Ήλιος 124

Φωτογράφηση κόντρα Χρήση για σιλουέτες

38 76

Σμίκρυνση Τη νύχτα Τυπικές γωνίες λήψης Φωτισμός τη νύχτα

Θ Θέμα Απόσταση από το φωτογράφο Θέματα Για νεκρή φύση Θέματα Επιλογή Θεματική φωτογράφηση Θόλωμα Θόρυβος Για καλλιτεχνικό εφέ Δημιουργία

80 160 148 164 140 52 52

Ι Ισορροπία λευκού Μέτρηση Ρυθμίσεις Χειροκίνητη ρύθμιση

8, 54 54 54 54

154 154

Λ Λάμψη Για φωτογράφηση προϊόντων Μείωση Λας Βέγκας Λειτουργία Κοντινής λήψης Λειτουργία Κόντρα φωτισμού Λειτουργία Πορτρέτου Λειτουργία Πυροτεχνημάτων Λειτουργία Σπορ Λειτουργία Τοπίου Λειτουργία Χιονιού Λειτουργίες σκηνής Λεπτομέρεια Λήψη Σε κτίρια Λήψεις πορτρέτου Θόλωμα του φόντου Λήψεις σε εσωτερικό χώρο Χρήση τριπόδου Χωρίς φλας Λιθοδομές Λογισμικό Για θόλωμα του φόντου

179 46 176 9 9 9 9 9 9 9 9 106 106 14 34, 36 36 36 106 62

120 88 106 150, 150 142

16 22, 138 Βλέπε Προσανατολισμός: Κατακόρυφος (πορτρέτο)

Κίνηση Εφέ επεξεργασίας εικόνων 146 Κλείδωμα έκθεσης. Βλέπε Έκθεση: Κλείδωμα Κοντινές λήψεις. Βλέπε Φωτογράφηση μάκρο Κόντρα φωτισμός 48 Για δημιουργία σιλουέτας 76 Εξισορρόπηση με το φλας 40 Κούνημα της μηχανής Αποφυγή 16 Κτίρια Εντοπισμός του κατάλληλου σημείου 96

Μ Μαξιλάρι Για στήριξη της μηχανής Μέγεθος φωτογραφίας Μέγεθος για εκτύπωση Μελέτη φωτογραφιών Μεσαίοι τόνοι Μέσο γκρίζο Μέσω του φακού (Through The Lens). Μετωπικός φωτισμός Για πορτρέτα Μονόποδα Μοτίβα Για τονισμό Μπαταρίες Άδειασμα

34 24 159 70 180 Βλέπε TTL 48 40 144 108 108 142

189

Κ Καδράρισμα αντικειμένων Καδράρισμα Με υπάρχοντα στοιχεία Καιρικές συνθήκες Αλλαγή Καλλιτέχνες του δρόμου Λήψη φωτογραφιών Καλλιτεχνήματα Κανόνας των τρίτων Καρέ ανά δευτερόλεπτο Κάρτα Για την εστίαση Κατακόρυφη μετατόπιση (tilting) Κατακόρυφος (πορτρέτο).

104 174 96 174

Ευρετήριο

Ν Νεκρή φύση Δημιουργία Εντοπισμός συνθέσεων Νερό Θόλωμα Πάγωμα Προφύλαξη της μηχανής από Τη νύχτα Εμφάνιση Νυχτερινές λήψεις Νυχτερινή φωτογράφηση Βέλτιστο φως

160 160 160 137 136 136 171 171 34 149

190

Ο Οικογένειες Ομαδικές φωτογραφίες 94 Ομάδες Ανθρώπων 82 Τη νύχτα 145 Ομαδικές φωτογραφίες Σύνθεση 82 Τακτοποίηση θέσεων 82 Οπτικό ζουμ 14 Ορίζοντας Μετακίνηση στις φωτογραφίες 152 Οριζόντια μετατόπιση (panning) Για αποτύπωση της ταχύτητας 138 Εστίαση 138 Τοποθέτηση στο σκόπευτρο 138 Οριζόντιος προσανατολισμός. Βλέπε Προσανατολισμός: Οριζόντιος (Τοπίο) Οχήματα Θόλωμα 140

Π Παιδιά Δραστηριότητες και ψηφιακές μηχανές Κίνηση Πανοράματα Δημιουργία με περικοπή Δημιουργία με ψηφιακές μηχανές Παράθυρα Παράλλαξη Αντιμετώπιση

92 92 92 92 132–133 132 132 106 32

Επεξήγηση Παραμόρφωση Αποφυγή Επεξήγηση Παρασολέιγ Περιθώρια Μέσα στις φωτογραφίες Περικοπή Σε σχέση με το μέγεθος εικόνας Πλακάκια Πλάνο Δημιουργία Πλέγμα Κανόνας των τρίτων Πλευρικός φωτισμός Πολωτικά φίλτρα Για βελτίωση του κορεσμού των χρωμάτων Για μείωση των αντανακλάσεων Τοποθέτηση Πόμολα θυρών Πορτρέτα Χαλάρωση του θέματος Πράσινο χρώμα Αντιστάθμιση Προεπισκόπηση βάθους πεδίου Προκαθορισμένες λειτουργίες Προοπτική Ισοπέδωση Προσανατολισμός Κατακόρυφος (πορτρέτο) Οριζόντιος (τοπίο) Της μηχανής Πρόσωπα Σε ολόκληρο το κάδρο Προτεραιότητα διαφράγματος. Για έλεγχο του βάθους πεδίου Επισκόπηση Προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη Επισκόπηση Πρώτο πλάνο και φόντο Συνδυασμός Πυροτεχνήματα Μεγάλη έκθεση Οργανωμένες ρίψεις

32 114 114 46 30 24 106 116 150 48 42 42 42 42 106 94 134 62 9 117 22 22 22 90 58 10 136–137 10 110 168 168 168

Ρ Ρυθμίσεις διαφράγματος Ισοδύναμες τιμές ψηφιακών μηχανών κόμπακτ Ρυθμίσεις έκθεσης Συνδυασμοί

60 12

Σ 34 156 156 156 102 76 32 70 168 164 122 112 112 149 149 116 40 40 110 110

118 148 148 92 96 98 158 16, 34 174 171 168 183 183 86

Υ Υπομονή Για νυχτερινές λήψεις Για τυχαία στιγμιότυπα Υφή (Ματιέρα)

162 86 106, 159

96 158 157 66 98

Τ Ταχύτητα φιλμ Ταχύτητα φωτοφράκτη Αργή για θόλωμα του νερού Αργή για νυχτερινά θέματα με νερό Αργή για πυροτεχνήματα Για θόλωμα της ταχύτητας Για κτίρια τη νύχτα Για πυροτεχνήματα Για τα φώτα των αυτοκινήτων Για φωτογράφηση αθλημάτων Γρήγορη για πάγωμα του νερού Ταχύτητα Σε θολό φόντο Τεχνητά αντικείμενα

159 104 102

52 9 137 171 168 140 174 168 170 144 136 138

Φ Φακοί Για αρχιτεκτονικές λήψεις Φακός ζουμ Για φωτογράφηση αθλημάτων Για φωτογράφηση δραστηριοτήτων Για φωτογράφηση μοτίβων Ισοδύναμες διαστάσεις Συντελεστές πολλαπλασιασμού “Φαντάσματα” Δημιουργία Φίλτρα Φλας Προβλήματα με κτίρια Φόντο Για φωτογράφηση προϊόντων Θόλωμα Καθορισμός από το βάθος πεδίου Κατάργηση μέσω του βάθους πεδίου Τοποθέτηση Φυσικά κάδρα Φυσικό φως Τύποι

114 144 84 108 14 14 145 146 174 179 60 58 62 62 154 48

191

Σάκος bean-bag Για στήριξη της μηχανής Σημεία εστίασης Δευτερεύοντα Πρόβλημα με δύο σημεία Σημεία φυγής προοπτικής Σιλουέτες Δημιουργία Σκόπευτρο TTL Σκοτεινές περιοχές Σπιθιριστές Στιγμιότυπα ανθρώπων Στοιχεία ενδιαφέροντος Στοιχεία στο πρώτο πλάνο Για κτίρια Τύποι Συγχρονισμός Ώρα της ημέρας Συμπερίληψη Συμπληρωματικό φλας (Fill-in) Εμβέλεια Συνδυασμός πρώτου πλάνου και φόντου Συνδυασμός στοιχείων Με λογισμικό επεξεργασίας εικόνων Συνηθισμένες λήψεις Κτιρίων Σύνθεση Ενεργή συμμετοχή Με χρήση του ζουμ Συνθήκες φωτισμού Σύγκριση για φωτομέτρηση Σύννεφα

Τεχνικές Μελέτη Τονισμός του μεγέθους Με χρήση γωνιών Τοπία Αλλαγή προσανατολισμού Τοποθεσίες Ασφάλεια Για παιδιά Για την ασφάλειά σας Χρόνος προετοιμασίας Τοποθέτηση Τρίποδο Για κτίρια τη νύχτα Για νυχτερινά θέματα με νερό Για πυροτεχνήματα Τρόφιμα Φωτογράφηση με κρύα τρόφιμα Τυχαία στιγμιότυπα

Ευρετήριο

192

Φως Αύξηση ή μείωση 72 Βέλτιστο για φωτογράφηση 50 Για αρχιτεκτονικές λήψεις 98 Εξισορρόπηση 44 Ομοιόμορφη κατανομή στη φωτογραφία 66 Φωτογράφηση κόντρα 38 Ενδείξεις φωτομέτρησης 38 Κρυμμένη φωτεινή πηγή 38 Χαμηλός φωτισμός 120 Φώτα αυτοκινήτων 170 Συγχρονισμός 170 Φώτα Στο δρόμο 178 Στο σκοτάδι 178 Φωτεινές περιοχές 70 Φωτεινοί σηματοδότες 178 Φωτισμός Σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους 56 Στις διαφορετικές ώρες της ημέρας 48, 50, 149 Φωτογράφηση μάκρο 28 Βάθος πεδίου 28 Έλεγχος της απόστασης 28 Εστίαση 28 Φωτογράφηση με πόζα Ανθρώπων 88 Φωτογράφηση προϊόντων 179 Φωτογράφηση σκηνών δράσης 142 Φωτογραφίες στον Ιστό 18 Φωτογραφίες Μελέτη 159 Φωτογραφική μηχανή Σταθεροποίηση 34 Φωτομέτρηση πολλαπλών σημείων (matrix). Βλέπε Φωτομέτρηση: Πολλαπλών σημείων (matrix) Φωτομέτρηση σημείου (spot) Βλέπε Φωτομέτρηση: Σημείου (spot) Φωτομέτρηση Έκκεντρα 70 Κέντρου βάρους (center-weighted) 44, 74 Για πορτρέτα 74 Πειραματιστείτε 44 Πιθανά προβλήματα 44 Πολλαπλών σημείων (matrix) 44, 66 Σε συγκεκριμένη περιοχή 68 Σημείου (spot) 44, 68 Για μεμονωμένα αντικείμενα 70

Χ Χαμήλωμα 158 Χειροκίνητη Ένδειξη 8 Χιόνι 180 Χιούμορ 126 Χρήση των γωνιών 102 Χρονική καθυστέρηση Επεξήγηση 20 Μείωση 20 Χρονική καθυστέρηση ενεργοποίησης 20 Χρονική καθυστέρηση επόμενης λήψης 20 Χρονική καθυστέρηση λήψης 20 Χρόνος προετοιμασίας Για ομαδικές φωτογραφίες 82 Χρυσή Ώρα 50 Εκμετάλλευση 50, 149 Πλεονεκτήματα στη φωτογράφηση 50 Χρώμα Ζώνες 128 Τονισμός στοιχείων με 128

Ψ Ψηφιακή μηχανή SLR Ψηφιακό ζουμ Αποφυγή

30 14

Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, μεταπώληση, διανομή και εν γένει εκμετάλλευση του εντύπου, άνευ της αδείας της εκδότριας εταιρείας.

Σας μπερδεύει η ορολογία; Μην ανησυχείτε, περιγράφουμε τα πάντα πολύ απλά.

Εύκολο στην κατανόηση Σαφείς οδηγίες, βήμα προς βήμα, σας διευκολύνουν να μάθετε.

Το βιβλίο «101 Mυστικά για την ψηφιακή φωτογραφία» χάρη στο σαφές κείμενο και τις χρήσιμες υποδείξεις, αποτελεί έναν αληθινό οδηγό που θα σας βοηθήσει να εξοικειωθείτε με τις τεχνικές λήψης, τις διαφορές του φωτισμού σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, καθώς και τα μυστικά της έκθεσης και της φωτομέτρησης. Περιγράφει με ξεκάθαρο τρόπο τις μεθόδους αλλά και τις παγίδες της περικοπής φωτογραφιών και της εστίασης και των ρυθμίσεων. Περιέχει ανεξάρτητα κεφάλαια σχετικά με τη φωτογράφηση ανθρώπων, αρχιτεκτονικών κατασκευών, τοπίων, αθλητικών δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα περιγράφει τις τεχνικές βελτίωσης της ευκρίνειας και νυχτερινής φωτογράφησης ή φωτογράφησης υπό ακραίες καιρικές συνθήκες.

Εικονογραφημένο

Μια ματιά στο εσωτερικό

Δεν σας λέμε πώς θα το κάνετε, σας δείχνουμε πώς θα το κάνετε.

Έγχρωμο Το βιβλίο είναι έγχρωμο για να διευκολύνει τον αναγνώστη και το μάτι.

Τα εικονίδια αυτά σας διευκολύνουν περισσότερο Όπου συναντάτε ένα από αυτά τα εικονίδια γνωρίζετε ότι πρόκειται για μία χρήσιμη συμβουλή για να αυξήσετε τις γνώσεις σας, για να θυμηθείτε κάτι ή να προφυλαχτείτε από πιθανούς κινδύνους.

“

101 ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Γραμμένο σε απλά ελληνικά

Οι απλές εξηγήσεις και οι πρακτικές χρήσεις αξίζουν χειροκρότημα.

Computer Active Αναφορά σε αυτή τη σειρά

”

19

n i c k

v a n d o m e

101 Mυστικά για την ψηφιακή

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ COMPUTER steps

ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΥΚΟΛΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ