Dominicaanse Republiek

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten.

Auteur en uitgever hebben dit reishandboek met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De informatie is echter aan veranderingen onderhevig. Wij zouden het zeer op prijs stellen veranderingen, correcties en suggesties te ontvangen zodat deze in een volgende druk verwerkt kunnen worden. Auteur en uitgever aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van foutieve of gewijzigde informatie. Voor informatie en opmerkingen wat betreft reisboeken is het adres: Elmar, afdeling Reishandboeken, Molslaan 131a, 2611 RL, Delft. E-mail: [email protected] Internet: http://www.uitgeverijelmar.nl

e-book 2011

Colofon Wereldwijzer Dominicaanse Republiek is een uitgave van © Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk – 2005 Tekst: Mariëtte van Soesbergen Fotografie: Mariëtte van Soesbergen, Ministry of Tourism of the Dominican Republic (www.dominicanrepublic.com) Vormgeving omslag: Wil Immink, Sittard Omslagfoto: Ministry of Tourism of the Dominican Republic (www.dominicanrepublic.com) Lay-out: Branco Cardoso Kaarten: Grafisch Atelier Stenchlak, Tienhoven ISBN 978 90389 20719

5

INHOUD ACHTERGRONDEN Inleiding Zon, zee en actie! Geschiedenis Slaven, kolonisten, piraten en dictatoren Pre-Columbiaanse beschaving Taino-indianen De eerste ontmoetingen tussen de Taino en Spanjaarden Gezag van Columbus onder druk Genocide van indianen Witgoud en slaven Grote uittocht en ontvolkingspolitiek Boekaniers De Franse Revolutie Haïtiaanse overheersing Onafhankelijkheid op 27 februari 1844 Amerikaanse bezetting Trujillo Het einde van de dictator Joaquin Balaguer Sociaal-democraten aan de macht Leonel Fernandez en een neoliberaal beleid Geografie Klimaat Fauna Flora Bevolking Moderne slaven uit Haïti Taal Godsdienst Economie Eten Drank Mamajuana Cultuur

13 13 13 18 18 19 19 21 22 23 23 25 26 27 29 29 30 30 31 32 32 33 34 39 40 45 47 48 49 49 50 52 56 56 56

PRAKTISCHE INFORMATIE 63 Van A tot Z 63 Aankomst 63 Accommodatie 63 Adressen 65 Afstanden 65 Alarmnummers 65 Autoverhuur en autorijden 66 Banken 66 Boeken 67 Criminaliteit 67 Dineren 67 Drank 67 Drinkwater 67 Drugs 68 Elektriciteit 68 Feestdagen 68 Fooien en afdingen 69 Fotograferen 69 Gehandicapten 70 Geld 70 Haïti 70 Homoseksualiteit 71 Internet 71 Kerken 71 Kinderen op reis 71 Kleding 71 Klimaat en beste reistijd 71 Kokosnoten 73 Maten en gewichten 73 Media: radio, kranten en televisie 73 Openbaar vervoer 73 Paspoort 74 Politie 74 Postkantoor 75 Relaties 75 Reisdocumenten 75 Siësta 76 Sporten 76 Taal 78 Telefoneren 79 Tijdsverschillen 79 Verkeer en verkeersregels 79 Visum 79 Vlieghavens 79 Vluchten 80

6

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Volksaard Vrijwilligerswerk Vrouw alleen op reis Websites Wegen Wegenkaarten Winkel- en werktijden Ziekenhuizen Ziekte en ander ongemak Zonnebaden BEZIENSWAARDIGHEDEN Noordoosten Hoogtepunten Autoroute Puerto plata Het centrum van Puerto Plata Amber: wanneer de bomen gouden tranen huilen… Langs de boulevard

80 80 80 81 81 81 81 82 82 83 85 85 85 85 85 90 92 95

Fuerte de San Felipe 95 De drie grote B’s van RUM 98 Playa Dorada 100 Sosua 103 Duiken en snorkelen: spring in de diepblauwe zee 108 Cabarete 113 Paradijs voor watersporters 113 Avonturieren met Iguana Mama 116 Nacional Parque El Choco 118 Het Dreamproject! 119 Rio San Juan, Playa Grande en Cabrera 122 Nagua 123 Excursies noordkust 125 Het Noordwesten Hoogtepunten Autoroute Cofresí Roberto Cofresí Costambar

127 127 127 127 127 129

7

INHOUD

Lupéron Johnny Ventura wint Grammy Award La Isabela Columbus verloor 9 schepen! Esteron Hondo Punta Rucia Monte Cristi Het Pijpenwrak Romanschrijfster Julia Alvarez: ‘In de tijd van de vlinders’ Parque Nacional de Monte Cristi Dajabon Samana Peninsula Hoogtepunten Autoroute Sanchez La Samana Bultrugwalvissen Cayo Levantado

130 130 131 133 134 135 135 136

Las Terrenas Suikertreinen De zilveren schatten van het schip Concepcion Las Galeras Carbo Cabron De Quicksilver galjoenschepen Nacional Parque Los Haïtises

151 151 154 158 158 158 160

137 137 140 142 142 142 147 147 148 149

Het Centrum 163 De Dominicaanse Alpen en de Cibao Vallei 163 Hoogtepunten 163 Autoroutes 163 Santiago de los Caballeros 164 Het leven van een sigaar 164 Museo Leon voor moderne kunst 172 Moca 176 Salcedo 177

8

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Las Mariposas, de drie zussen Mirabal Agritoerisme San Francisco de Macorís La Vega La Vega Vieja Constanza Jarabacoa Drie watervallen Pico Duarte Koffie: van bes tot boon Vele wegen naar de top

177 177 180 181 182 183 184 186 189 192 194

Het Oosten 196 De Kokoskust 196 Hoogtepunten 196 Autoroute 196 Punta Cana en Bavaro 200 Bayahibe 202 Isla Saona 204 Parque Nacional del Este 204 Altos de Chavon 205 La Romana 208 San Pedro de Macorís 209 Honkbal, de sport van Sammy Sosa 209 Cueva de las Maravillas 214 Higuey 214 Heiligdom van Nuestra Senora de la Altagracia 214 Juan Dolio 217 Boca Chica 219 Tropisch golfen, onder de palmen 221 Sabana de la Mar 226 Santo Domingo Historische stad, cultureel centrum Zona Colonial Hoogtepunten Wandelroute Rondom Plaza Espana Dichtbij Plaza de Espana Rondom Plaza de Colon Buiten het centrum – op loopafstand Buiten het centrum –

niet op loopafstand Sir Francis Drake Filmdecor

243 243 247

Het Zuiden 250 Land van extreme tegenstellingen 250 Hoogtepunten 250 Autoroute 250 San Cristobal 251 De grotten van El Pomier 254 Palenque 258 Bani 258 Zand- en zoutduinen 258 Vrijheidsstrijder Maximo Gomez 259 Azua de Compostela 260 San Juan de la Maguana 261 Cacique Caonabo 261 Elias Pina 262 El polo magnietico de Cabral 263 Barahona 264 Larimar: Vulkanisch blauw! 266 Lago Enriquillo 269 Krokodillen 269 Isla Cabritos 269 Excursie Lago Enriquillo 270 Chief ‘Don’ Enriquillo 272 Jimani 273 Neiba 273 Oviedo 275 Roze en witte flamingo’s 275 Parque de Jaragua 276 Pedernales 277

227 227 227 230 230 231 238 240 241

Woordenlijst Nederlands – Spaans

280

Literatuurlijst

286

Register

287

INHOUD

OPGENOMEN KAARTEN Dominicaanse Republiek, ligging 14 Dominicaanse Republiek, overzichtskaart 16-17 Dominicaanse Republiek, fysisch 36-37 Dominicaanse Republiek, nationale parken en natuurreservaten 42-43 Watersporten en duikplaatsen 76-77 Het Noorden en het Centrum, overzichtskaart 86-87 Puerto Plata 88-89 Puerto Plata en omgeving 99 Playa Dorada 101 Sosua en Cabarete 104-105 Samana Peninsula, overzichtskaart 144-145 Santa Barbara de Samana 148 Las Terrenas en Playa Casa Blanca 152-153 Santiago de los Caballeros 168-169

Jarabacoa 185 Wandelkaart (rondom de Pico Duarte) 190-191 Het Oosten, overzichtskaart 198-199 Punta Cana en Bavaro 200 La Roma 210-211 Higuey 215 Juan Dolio 218 Boca Chica 220 Santo Domingo, overzichtskaart 228-229 Santo Domingo en omgeving 230 Santo Domingo, Zona Colonial 232 Het Zuiden, overzichtskaart 252-253 Van Santo Domingo naar het Zuiden 256-257 Barahona 264

9

12

DOMINICAANSE REPUBLIEK

13

ACHTERGRONDEN

INLEIDING Zon, zee en actie! Welkom op een van de mooiste eilanden van het Caribisch gebied. De meeste mensen kennen de fantastische witte stranden met palmbomen en de diepblauwe zee waarschijnlijk van de vakantiefolders. De Dominicaanse Republiek staat voor een heerlijke zonvakantie en dat klopt ook wel. Maar wist je dat dit land zich snel ontpopt tot een favoriet vakantieland voor watersporters, wandelaars en golfers? De meeste Nederlanders en Belgen boeken een resort om lekker uit te rusten. Een prima idee, maar probeer ook eens een kijkje in een dorp of de stad te nemen en de lokale geuren op te snuiven. Met een excursie of op eigen houtje, het maakt eigenlijk niet uit wat je doet. Het is heerlijk om even stil te staan bij de swingende merengue op straat of te flaneren in het park in het midden van een stad. Als je met z'n tweeën bent dan is een week resort boeken om te acclimatiseren en dan er nog een week zelf op uittrekken een goede optie. Naast de resorts zijn er voldoende budget- en luxehotels, en het busnetwerk is goed georganiseerd. Surfen, kiteboarden, duiken en windsurfen zijn op dit moment razend populair en dat is terecht. De winden, golven en blauwe zee oefenen op veel jongeren en steeds meer families een grote aantrekkingskracht uit. Maar het land heeft meer te bieden dan alleen de stranden bij Punta Cana, Samana en Puerto Plata. Voor natuurliefhebbers is er voldoende te beleven, zonder veel risico's te lopen. Gevaarlijke slangen en spinnen vind je niet op dit eiland. Je kunt trips maken naar de hoogste berg, de Pico Duarte, de grootste lagune en een van de weinige woestijnen in het Caribisch gebied. En als je van meer extreme sportactiviteiten houdt dan kun je kiezen voor mountainbiken, raften en paragliden. Voor de culinaire fijnproevers is er een overvloed aan tropisch fruit, koffie, zoete rum en krachtige sigaren. In het bos en op de plantages kun je het zien groeien en 's avonds kan het op je bord liggen. Vers, rijp fruit is hier geen luxe. Bonen met rijst is de basis en daarbij komen de kunsten van de kok. In de weekenden wordt er door de bevolking veel gebarbecued aan het strand en bij rivieren. Wanneer je je tot de Europese keuken wilt beperken dan kan dat in de grotere plaatsen en resorts. Cultuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in de hoofdstad Santo Domingo, met mooie historische gebouwen en veel te weten komen over de geschiedenis van Christopher Columbus. Buiten de hoofdstad vind je onder meer in grotten de rotstekeningen, die door Taino-indianen zijn opgetekend. De historie is bepaald roerig te noemen. Het volk is weinig

14

ACHTERGRONDEN

N ▲ 0

500 km

DOMINICAANSE REPUBLIEK

➤

VERENIGDE STATEN

Jacksonville

AT L A N T I S C H E O C E A A N

Tampa

Flor ida B A H

Miami

A M

Nassau ●

A

Straat Florida

'S

Kreeftskeerkring

La Habana

CU

BA

Turks en Caicos Eilanden (Br.) Great Inagua

Isla de Pinos Santiago de Cuba

Cayman Eilanden G r

o t

Hispaniola

HAÏTI

e Kingston

A

n t

i

Puerto Rico (V.S.)

■

Port-au-Prince

JAMAICA

DOMINICAANSE REPUBLIEK

l

l

e

Sint Maarten Barbuda

Santo Domingo

Isla Mona

n

Saba Sint Eustatius ➤Guadeloupe

Antigua

Dominica

Caribische Zee

Martinique

Nederlandse Antillen ➤

Aruba

St. Lucia St. Vincent Barbados

Curaçao

Los Roques Bonaire Barranquilla

Grenada Margarita

Maracaibo

Caracas

PANAMA Panama

VENEZUELA COLOMBIA

DOMINICAANSE REPUBLIEK, LIGGING

TRINIDAD EN TOBAGO

INLEIDING

leed bespaard gebleven, maar dat zul je niet merken aan de mensen. Je wordt hartelijk ontvangen, ook al spreek je geen Spaans en praat je met handen en voeten. Daar komt bij dat de meeste Dominicanen gek zijn op kinderen, dus die kun je gerust meenemen. In dit boek vind je genoeg informatie en kaarten om zelfstandig mee te kunnen rondreizen. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan excursies en activiteiten die je vanuit je resort of zelfstandig kunt doen. Wanneer je alle achtergrondinformatie leest, bij voorkeur op het strand, dan begrijp je vast iets meer van het land, de sfeer en de mensen en zul je nog meer van je trip genieten.

Met dank aan: Joseba Egia van Iguana Mama, Santana Beach Resort, Rancho Baiguate, de Nederlandse Vereniging in de Dominicaanse Republiek, het Nederlandse consulaat in Santo Domingo, de voormalige Dominicaanse consul op St.-Maarten Faustino Florentino, Jorien Brocker, Hans Stoker, Caribe Tours, Secretaria de Estado de Turismo in Santo Domingo, Corinne Hofman, Branco Cardoso, Marian Stenchlak, Jos en Ans van Casa Los Holandeses, Simon Vacher, Anne Pastor, het Dreamproject, en Erwin die altijd bereid was om een glas rum op de goede afloop van dit avontuur te drinken.

15

16

ACHTERGRONDEN

Cabo Isabela Cabo del Morro Villa Isabel

●

CORD

1

Villa Vasquez

45

●

Pepillo

Castanuelas

ILLER

Guavubín

Partido

Rep. Haïti

45

Laguna Sallada

SE

Altamira

●

● Cabarete

Imbert

●

PT

J.E. Bisonó

EN

G. Hernandez

TR

Monción

AL

Moca

Salcedo

● San Francisco de Macoris

San José de las Matas

Maguá

ION

1

Jamco

Restauración

La Vega 1648 ▲

45

2572 ▲

Elias Piña

▲ 2801

ILLE

Las Matas de Farfán

●

●

➤

50 Hondo Sier Valle ra d ▲ 2176 e ▲ 2279 La Descubierta Postrer Rio Los Rios Neiba

●

●

Nei

●

La Florida

Duvergé

▲

San José de Ocoa

●

Peraita

44

●

1

2821 ▲

41 2

San Cristob de los Caball Baní

46

2367 ▲

S ie r r a

● Cabral

de Ba oruco

● Barahona Juan Estebán

Polo

44 Paraiso

Cabo Rojo

Enriquillo

44

Cabo Falso Oviedo

Isla Beata

Isla Alto Velo

Cabo Beata

Las Salinas

P. Santanita

1852 ▲

Pedernales ●

Maimon

Constanza 2834

Tamayo Vicente Noble Sierra Martin Garcia ▲ 1943

Mella

●

Azua

48

Lago Enriquillo El Limón

ba

Bonao●

12

RAL

Bohechio Sabana Guayabal Yegua Padre las Casas ▲ 1770 2

El Cercado

Fantino

Salto de Jimenoa

▲

RA C ENT

Pimente

Jarabacoa ●

3175 m ▲ 3045

San Juan de la Maguana

2

El Liano

1

Pico Duarte

2027 ▲

CORD

Port-au-Prince

Sosúa

de los Caballeros

Los Almagicos Loma de Cabrera

Pedro Santana Bánica

Jimani

A

Mao Esperanza ● Sabaneta Santiago

Dajabón

Puerto Plata Cabo Macoris

5 Los Hidalgos

Guananico

Las Matas

●

Luperón

Monte Cristi

Bahía de Manzanillos

●

Nizao

17

INLEIDING

N ▲ Cabo F. Viejo Rio San Juan

AT L A N T I S C H E O C E A A N

Cabrera

Bahía Escocesa

5

● Nagua

Cabo Samaná Las Galeras

Sanchez

Castillo Hostos

Cabo Cabrón Las Terrenas

●

Villa Riva

Samaná

●

5

Bahía de Samaná

● Cotui

Sabana de la Mar ● El Valle

Sab.Grande de Boya

COR

469 ▲

71

Punta Gorda

Monte Plata Yamasá

●

Miches

Bayaguana

Hato Mayor ●

DILL 4

ERA

Las Lisas

762 ▲

ORIE

●

104

N TA

L

El Macao El Cortesito

El Seibo

23

Bavaro

4 Los Lianos

Higüey

Guayamare Ramón Santana

4

Punta Cana

San Rafael del Yuma

Cayuba

Mo

3

Santo Domingo

La Romana Bayahibe San Pedro de Macoris 3

La Playita

la

4 2

Granchorra

Adamanay

Ca

na

Punta Gorda

l d e

El Penón

P. Palenque

na

al eros

Isla Saona

Caribische Zee

0

50 km

DOMINICAANSE REPUBLIEK, OVERZICHTSKAART

18

ACHTERGRONDEN

GESCHIEDENIS Slaven, kolonisten, piraten en dictatoren De geschiedenis van het eiland Hispaniola, het huidige Haïti en de Dominicaanse Republiek, is er een waarin indianen, slaven, kolonisten, piraten en later dictatoren om de macht streden. De indianen waren de eerste mensen die het eiland ontdekten. De Taino-beelden zijn overal in veel musea te zien

GESCHIEDENIS

Pre-Columbiaanse beschaving Het is niet duidelijk wat de eerste indianen deed besluiten om 3000 jaar voor Chr. te migreren van de tropische oerwouden naar de eilanden van het Caribisch gebied. De pre-Columbiaanse beschaving is de beschaving van de tijd voordat Columbus arriveerde aan het einde van de 15e eeuw. De eerste preceramische en misschien de eerste ceramische groepen zijn gemigreerd vanaf het vasteland van Zuid-Amerika. (Ceramische groepen maakten en gebruikten aardewerk.) De preceramische kwamen mogelijk zelfs vanaf de kusten van Centraal-Amerika. Door uitwisselingen en lokale ontwikkelingen trokken mensen verder naar andere eilanden en kwamen terecht op het eiland Hispaniola, letterlijk vertaald Klein-Spanje. De eerste nomaden woonden in grotten en onder overhangende rotsen bij rivieren en leefden van vis en wat ze bij elkaar konden scharrelen. Het waren geen boeren of pottenbakkers. Ze werden vroeger Ciboneys genoemd en tegenwoordig de preceramische indianen. De tweede groep bracht de zogenaamde Saladoide cultuur mee en deze indianen waren uitstekende pottenbakkers. Deze groep, genaamd Arawakken, kwamen uit de tropische wouden van Zuid-Amerika. Nu noemen we ze Saladoid, naar de vindplaats Saladero gelegen aan de benedenloop van de Orinoco in Venezuela waar hun resten zijn opgegraven. Taino-indianen De Taino waren geen primitieve wilden – ze leefden in hechte gemeenschappen en waren goed georganiseerd. Ze bebouwden het land met tabaksplanten, zoete aardappelen (batata), bonen en pinda’s. Cassave, meegebracht van het vasteland, vormde het hoofdbestanddeel van hun maaltijd. Ze joegen op wild en kookten op een barbacoa, het Taino woord waar ons woord barbecue van af is geleid. Ze aten verder kleine knaagdieren zoals de agouti en de hutia, iguana’s en slangen. Met netten visten ze en met harpoenen gingen ze achter zeekoeien aan. De mannen bouwden de huizen en bewerkten de grond. De vrouwen maakten uit klei potten, pannen en kookgerei. Ze weefden manden en maakten uit kalebassen vazen, lepels en bekers. Ze ruilden goederen maar hadden geen geld. De Taino leefden op vaste plekken, speelden sport met een rubberen bal op een plein genaamd batey. Een spel waarbij handen en voeten niet mogen worden gebruikt.

Weinig ruzies De Taino waren ook een monogaam volk, met uitzondering van het opperhoofd van de groep, cacique genaamd. De vader stond aan het hoofd van de familie maar de opvolging ging matrilineair, in de vrouwelijke lijn. Wanneer een vader doodging dan ging de erfenis naar de oudste zoon, maar als er geen zoon was naar de oudste zoon of dochter van de zus van de overledene. De mensen waren onderling solidair. Het viel de Spaanse kolonisten bijvoorbeeld op dat er weinig ruzies waren binnen de groep. Ze waren verenigd in hun strijd tegen hun grootste bedreiging tot dan toe, de Cariben.

19

20

ACHTERGRONDEN

De batey De machtigste cacique werd hoofdman van de gemeenschap. Je werd niet gekozen maar geboren als chef. De Taino kenden geen schrift, dus alles werd mondeling doorgegeven door de cacique aan zijn zoon. Een kring van ouderen adviseerde deze cacique over praktische zaken, regels en wetten van de gemeenschap. Daarnaast leidde hij als priester of sjamaan ook religieuze ceremonies onder invloed van hallucinerende stoffen. De sjamaan is veelal een persoon die naast de cacique staat en hem adviseert in zijn taken, voorspellingen doet, genezingen verricht en jonge aspirant-sjamaan opleidt. De hoofdmannen droegen gouden sieraden en schelpen en anderen hadden ceremoniële voorwerpen van goud, schelp, hout en bot, veelal zeekoebot. De indianen leefden in gezinsverband met vijf à zeven gezinnen, ongeveer 30 tot 50 mensen. Een dorp of yucayeque huist zo’n duizend tot tweeduizend man die leefden in 20 tot 25 gemeenschapshuizen. Het bestuur van een district werd voorgezeten door de cacique en hun assistenten nitainos, een soort klasse van edelen. Een raad van wijze nitaino leiders gaf advies, verdeelde het werk en inde het tribuut. De cacique was om zijn macht uit te kunnen oefenen wel afhankelijk de ondersteuning van deze raad. Daarnaast was er nog een dienende klasse van niet-vrije werkkrachten, de naborias, die de caciques en de nitainos ondersteunden. Zij betaalden tribuut aan de nitainos waarbij zij in dienst waren.

Verschillende groepen indianen voeren zo gedurende een paar eeuwen van eiland naar eiland in grote roeiboten van meer dan 20 meter lang. Een boot werd gemaakt uit één boomstam. In deze reusachtige kano’s pasten meer dertig mensen. Na 700 na Chr. ontwikkelde de Saladoide-cultuur zich tot de Ostionoide-cultuur (met ander beschilderd aardewerk) en daarna tot de cultuur van de Taino met hun eigen gewoonten en rituelen. Op een gedeelte van de Kleine Antillen vestigden zich op het einde van pre-Columbiaanse periode ook de zogenaamde Cariben. Zij kwamen ook vanaf het vasteland van Zuid-Amerika en zijn uitvoerig beschreven door de Franse missionarissen uit de 17e eeuw. Er wordt gezegd dat de Cariben op de eilanden de Arawakse mannen doodden en de vrouwen meenamen om te koken, pottenbakken en weven. Deze Cariben worden wel kannibalen genoemd, maar dat is nooit wetenschappelijk bewezen.

Strijden na gesprekken met de goden Er waren een vijftal cacicazgos of hoofdmanschappen op Hispaniola, met als caciques Guarionex, heerser op het platteland in het centrum van Hispaniola, Caonabo in de bergen, Behechio in het westen, Guacanagari in het noorden en Cayacoa in het oosten. De beslissing om oorlog te voeren werd bepaald door de leider. De hulp van de behique of sjamaan werd ingeroepen om te bemiddelen tussen goden en mensen. Behiques interpreteerden dromen en voorspelden de toekomst. De Taino geloofden in de spirituele kracht van natuurgoden en hun voorouders. Gesprekken met goden werden gevoerd in een ceremonie genaamd rito de la cohoba. De cacique

GESCHIEDENIS

raakte in trance om contact met de goden te maken. Het godenpantheon van de Taino bestond uit goden van de dag en de nacht, dit waren zowel mannelijke als vrouwelijke goden. Hier volgen er een paar: De moedergodin heet Attabeyra (volledige naam Attabey Guácar Yermao Apito Zuimaco), godin van de oceaan, Yocahú (volledige naam: Yocahú Guamá Bagua Maorocti), de hemelgod is haar zoon, hij is tevens de god van de yuca of cassave, vruchtbaarheid en overvloed, Maquetaurie Guayaba, god van de opias (de zielen van de doden) en heerser over het rijk van de doden Coabey. Cuabancex is de godin van de winden, orkanen en zeestromingen.

De eerste ontmoetingen tussen de Taino en Spanjaarden Het leven van de Taino veranderde toen in 1492 de Spanjaarden met drie schepen naar Hispaniola voeren. Een eeuw later waren er door moord, geïmporteerde ziekten en slavernij weinig indianen meer in leven. Toen Columbus zijn eerste stappen op het eiland zette, leefden er naar schatting 400.000 mensen. Ten onrechte dacht hij dat hij in Azië of India was en dat er veel goud te vinden was. De Taino droegen gouden sieraden – meestal afkomstig van het Amerikaanse vasteland en door ruilhandel verkregen, en dat stemde Columbus hoopvol. Hij was op pad gestuurd om een alternatief voor de route over land naar Azië te vinden en wilde terugkomen met luxegoederen als goud, specerijen en zijde, kortom snel geld verdienen. Tien procent van de buit was bestemd voor hem, plus de titel ‘Admiraal van de oceaanzeeën’. De Spaanse koning Ferdinand en koningin Isabella van Spanje waren de opdrachtgevers van deze missie naar de ‘Indies’. Zij wilden de Portugezen voor blijven en heidenen bekeren tot het katholieke geloof. Ze belandden in de West Indies. In 1492 voer Columbus met drie schepen naar Hispaniola

21

22

ACHTERGRONDEN

De Santa Maria strandt Columbus liet 39 mannen op Hispaniola achter nadat zijn schip de Santa Maria op kerstavond 1492 bleef steken op een rif. Taino’s onder leiding van cacique Guacanagari hielpen bij de redding van de voorraden. Puerto de La Navidad, letterlijk ‘haven van Kerstmis’, werd op die plek gebouwd. Columbus vervolgde zijn tocht met de twee schepen Nina en Pinta. Voordat hij vertrok had hij een korte bloedige aanvaring met een groep Taino aan het oosteinde van de Baai van Samana. Een ruil van kralen en kleine bijouterieën voor bogen en pijlen liep op een bloedig gevecht uit. Zie ook pagina146.

Gezag van Columbus onder druk Toen hij in 1493 voor de tweede keer langs voer met 17 schepen vanuit Spanje was Puerto de La Navidad verwoest. Volgens cacique Guacanagari had cacique Caonabo opdracht gegeven om de mannen, die zo gewelddadig om eten, vrouwen en goud vroegen, een lesje te leren. Daarop zakte Columbus de kust af richting het oosten en werden daar de grondvesten voor de stad La Isabela gelegd. Columbus begreep dat zijn gezag op het spel stond toen hij terugkwam in augustus 1498 en zijn opstandige bemanning ontmoette. Ze waren ziek, ontevreden en/of onderbetaald. Hij maakte Roldan Alcalde gezaghebber van het hele eiland en zijn mensen eigenaar van de beste stukken land en de indianen, maar dat mocht niet baten.

Nicolas de Ovando arriveert In 1500 zond de Kroon de tijdelijke gouverneur Francisco de Bobadilla naar St. Domingo om de situatie te inspecteren. Bij aankomst zag hij zeven Spanjaarden aan galgen hangen en trof hij chaos aan. Dat was reden genoeg om Columbus en zijn twee broers geboeid terug naar Spanje te sturen. Columbus keerde later, in 1504, nog één keer naar het eiland terug, maar dat was geen succes. Zie pagina 131 voor meer over de vier reizen van Columbus en de stad La Isabela. Door Roldan en zijn volgelingen meer macht te geven hield Bobadilla de controle totdat de nieuwe gouverneur Nicolas de Ovando in 1502 arriveerde. De instructies van de Kroon aan Ovando waren duidelijk: rust en orde onder de 2500 mannen die met hem meekwamen en de 360 mannen onder leiding van Roldan en Bobadilla, en de Taino goed behandelen. Helaas kwam van dat laatste weinig terecht. Ovando arriveerde en zond Roldan en zijn makkers meteen enkele reis retour naar het moederland. Allen leden schipbreuk vlak bij St. Domingo en

Geraamte van een Spanjaard op de begraafplaats van La Isabela

GESCHIEDENIS

verdronken. Ovando wilde de macht van de resterende volgelingen van Roldan breken. Hij dwong de Spanjaarden te trouwen met Taino-vrouwen, beschuldigde ze vervolgens dat ze beneden hun stand leefden en dan moesten ze hun land en slaven inleveren. Hij introduceerde het land naar het encomiendasysteem, waarbij hele gemeenschappen onder leiding van hun cacique werden toegewezen aan kolonisten. In ruil voor acht maanden werken werden indianen ‘beschermd’ door hun encomendero (meester). Ovando lanceerde twee militaire missies naar Higuey en Xaragua en executeerde de leiders en verdeelde de indianen onder zijn eigen mannen, waarna zij werden gedwongen in goudmijnen te werken. In 1503 wist Ovando Spanje ervan te overtuigen dat als de Taino niet in de mijnen zouden werken Hispaniola verloren zou gaan. De Spaanse Kroon stemde met dit misbruik in, onder de voorwaarde dat de indianen zouden worden bekeerd tot het katholieke geloof. In Europa werd het goud gebruikt om oorlogen te bekostigen.

Genocide van indianen In 1508 waren er naar schatting 60.000 van de 400.000 Taino over (de getallen zijn niet helemaal betrouwbaar). De Taino overleden door uitputting, ziekten, honger en zelfmoord. Ze maakten zulke lange werkdagen in de mijnen dat er niet genoeg tijd was om te jagen en vissen, en op cassavebrood alleen konden ze niet leven. Ze pleegden, soms collectief, zelfmoord. Zwangere vrouwen pleegden abortus en doodden hun kinderen om te voorkomen dat het slaven zouden worden. Tussen 1508 en 1513 werden nog eens 40.000 indianen van andere Caribische eilanden zoals Cuba en de Bahama’s ingescheept om het gebrek aan arbeidskrachten aan te vullen. In een Koninklijk Besluit (Real Cedula) van 1511 werden ook de indianen van de Kleine Antillen legaal onder slavernij gebracht om te gaan werken in de mijnen van Hispaniola. Vanaf 1509 voerde de zoon van Columbus, Diego, de scepter. Hij was net als zijn vader voornamelijk uit op zijn eigen gewin en kreeg al snel problemen met zowel de kolonisten als de Kroon. De laatste stelde in 1511 een gerecht in, de Real Audiencia, om Diego’s macht in te perken en onthief in 1513 Diego van het recht om de slaven te verdelen. In 1514 waren er iets meer dan 26.000 slaven over, daarvan woonden ongeveer 13.000 in de mijnsteden Concepcion, Santiago, Santo Domingo en Buenaventura. Toen koning Ferdinand in 1516 stierf, werd kardinaal Francisco Jimenez de Cisneros benoemd totdat de opvolger prins Karel oud genoeg zou zijn. Deze kardinaal besloot op advies van de priester Bartolome de Las Casas alle Taino vrij te laten om te leven in dorpen onder leiding van hun caciques. Dit plan faalde jammerlijk toen een pokkenepidemie 8000 levens eiste. Slechts een klein aantal, naar schatting 3000 Taino overleefden. Het goud en de indianen verdwenen bijna tegelijkertijd op Hispaniola.

Witgoud en slaven Niet lang daarna leidde de ontdekking van goud en zilver in Mexico (1520) en Peru (1533) tot een grote uittocht van Spaanse kolonisten. De overblij-

23

24

ACHTERGRONDEN

vers richtten zich op de productie van suikerriet, witgoud genoemd, en op veeteelt. Het boerenleven was zwaar. In 1528 waren er maar 1000 Spanjaarden op het eiland en besloot Spanje emigratie te verbieden maar dat hield weinig kolonisten tegen. Uiteindelijk werd de strategie gewijzigd en werden met leningen suikermolens (ingeneos) gebouwd. De priester Bartolome de las Casas wist wel een oplossing voor het tekort aan arbeidskrachten, namelijk Afrikaanse slaven invoeren. De katholieke kerk had daar geen probleem mee zolang de heidenen maar bekeerd werden. Zwarte slaven waren een bekend fenomeen. In Spanje werkten ze in de huishouding en op de Canarische Eilanden in de suikerindustrie.

Draaiende suikermolens In 1518 gaf koning Karel V opdracht elk jaar 4000 slaven naar de kolonie te brengen en in 1526 werd verordend dat een derde daarvan vrouw moest zijn. In 1546 waren er 12.000 slaven op een populatie van minder dan 5000 witte Spanjaarden. In 1568 was dat aantal gestegen tot 20.000 en werd het surplus aan slaven doorverkocht aan Honduras en Venezuela. Wat de slaven deden? Ze speelden een belangrijke rol bij de bouw van Santo Domingo. Slaven bouwden de kathedraal, het eerste nonnenklooster, het eerste ziekenhuis en de Alcazar, het paleis van Columbus, gebouwd door zijn zoon Diego. De autoriteiten lieten de slaven een stadsmuur bouwen ter bescherming tegen piraten en de Puerta de la Misericordia, de poort van de barmhartigheid. Ongeveer 10.000 Afrikaanse slaven kwamen aan in de haven van Santo Domingo in de eerste 20 jaren van groei. De eerste suikerrietoogsten werden moeizaam binnengehaald, maar toen de kolonisten de techniek onder de knie kregen, met hulp van ervaren immigranten van de Canarische Eilanden, Sicilië en Portugal, begonnen de met water aangedreven molens flink te draaien.

Slavenopstanden De laatste Taino’s gaven de strijd niet zomaar op. Tijdens de indianenoorlog, tussen 1519 en 1533, vielen ze regelmatig Spaanse nederzettingen aan. Onder leiding van cacique Enriquillo wisten ze een paar honderd Taino’s en veel Afrikaanse slaven te bevrijden. Toen Enriquillo vrede sloot met de Spanjaarden waren er honderden weggelopen slaven, cimarrones genoemd, die in de zuidwestelijke bergen van Baoruco woonden. Het eerste beschreven protest van de Afrikanen vond plaats op kerstdag in 1521, toen 20 Wolofs, Afrikanen uit Senegal en Gambia in opstand kwamen op een suikerfabriek 100 km ten westen van St. Domingo. Afrikaanse leiders zoals Juan Vaquero, Diego de Guzmán, en Diego del Campo leidden deze opstanden. Zij inspireerden slaven om te ontsnappen. Zo ontstonden gemeenschappen van vluchtelingen in het zuidwesten, het noorden en het oosten. In 1542 schatten de autoriteiten het aantal op 2000 tot 3000 vluchtelingen, volgens anderen lag het aantal veel hoger. Eenmaal vrij, zochten Afrikanen van dezelfde stam in Afrika, elkaar op en vormden nieuwe dorpen.

GESCHIEDENIS

Onrust onder de slavenhouders De cimarrones vormden niet de enige bedreiging voor de Spanjaarden. Fransen en Engelsen hadden een oogje op het land. Ze wilden onder andere de vruchtbare grond gebruiken voor landbouw. Gedurende de hele 16e eeuw was Spanje in oorlog met Engeland en Frankrijk. Franse en Engelse boekaniers werden gebruikt door hun overheden om Spanje lastig te vallen. Vanaf 1543 moesten de Spaanse schepen in vloten reizen zodat aanvallen van vijanden en piraten gezamenlijk konden worden afgeweerd. Toen Havana op Cuba in dezelfde periode de belangrijkste haven in het Caribisch gebied werd, betekende dit dat Santo Domingo uit de route lag. Het aantal schepen dat het eiland aandeed nam daardoor af. Schepen uit Spanje moesten het laatste stukje naar Hispaniola vaak in kleine groepen of alleen varen. Een gevaarlijke tocht.

Grote uittocht en ontvolkingspolitiek De eerste ontdekkingsreizigers en veroveraars (conquistadores) vonden ploeteren op een boerderij niet interessant en vertrokken naar andere Caribische eilanden of Amerika. De tweede lichting Spanjaarden op Hispaniola was niet te spreken over de strenge regels die handelen met andere landen dan Spanje verhinderden. In 1562 joeg een aardbeving nog meer mensen weg. In 1570 waren er nog maar 5000 mensen over. Goederen werden door de handelsbeperkingen snel schaarser. Stiekem ruilden de kolonisten hun spullen met Franse, Engelse en Portugese smokkelaars. Tegen 1577 was deze smokkel de basis voor de economie in het noorden en westen. De rijkdom nam snel af. Toen het verdrag van Vervins met Frankrijk werd getekend, verminderde het aantal Franse boekaniers en smokkelaars rap. De verhouding tussen de Spanjaarden en de Engelsen verbeterde door de ondertekening van het tweede verdrag van Vervins vlak daarna. Alleen de Hollanders waren toen nog in oorlog met de Spanjaarden. In 1606 tekenden de Spanjaarden een wapenstilstand met de Hollanders, kort na de ontruiming van het noorden. Omdat de belastingopbrengsten uit de kolonie verminderden en de suikerproductie door epidemieën afnam, werden de heersers in Spanje het zat. Ze besloten de steden Puerto Plata, Bayaja in het noorden en La Yaguana in het westen te ontvolken. In 1605 ging gouverneur Osorio naar het noorden om goed dan wel kwaadschiks de orders uit te voeren. Zijn mannen staken alles in brand nadat de mensen aan het bevel geen gehoor gaven. Inwoners van Puerto Plata en Monte Cristi werden gehuisvest in San Antonio de Monte Plata. Deze stadsnaam is een samenvoeging van de twee plaatsen, waar de mensen vandaan kwamen. San Juan Bautiste de Bayaguana was de samenvoeging van Bayaja en La Yaguana. De mensen uit Neiba en San Juan de la Maguana werden verbannen naar het mijndorp Buenaventura. Van het gedomesticeerde vee, zo’n 110.000 dieren, arriveerden slechts 8000 op de nieuwe woonplek, waarvan nog eens 2000 stierven vanwege de armere graslanden. De meeste Spaanse kolonisten waren geruïneerd. Een derde van de bevolking stierf van honger en ziekten tussen 1606 en 1609. Het ging niet goed met Spanje – ze lieten hun eigen mensen in de steek en

25

26

ACHTERGRONDEN

moesten op veel terreinen tegelijkertijd strijd leveren. Tussen 1625 en 1635 verloor het veel gebiedsdelen, waaronder Barbados, Curaçao, Guadeloupe en Martinique, en waren de meeste slaven gestorven of de bergen in gevlucht. Boekaniers Franse en Engelse vrijbuiters die werden verjaagd door Spanjaarden van het eiland San Cristobal kwamen op Tortuga terecht in de 17e eeuw. Zij en andere Europeanen waren de religieuze en feodale oorlogen zat en dachten dat er in de nieuwe wereld een beter en misschien vrediger bestaan in het verschiet lag. Om hun overtocht te financieren sloten ze een contract als lijfeigene in dienst van een handelaar of plantage-eigenaar voor een paar jaar om daarmee hun vrijheid te kopen. Vaak werden ze nauwelijks beter behandeld dan slaven, en daarom liepen ze weg. Deze arme groepen voelden eenzelfde afkeer van de hardvochtige rijke land- en scheepseigenaren. Verzameld op Tortuga, precies in het midden van de doorgang tussen de Maagdeneilanden en het Centraal-Amerikaanse vasteland, zaten zij op een perfecte plek om het de handels- en zilvervloten flink lastig te maken. Vooral Engelse piraten trokken rovend rond, soms gestimuleerd door hun eigen regering om het de Spanjaarden moeilijk te maken.

Tortuga Deze broederschap deelde de verantwoordelijkheden door zichzelf te verdelen in drie groepen: tabaksboeren, veejagers en avonturiers (piraten). De veejagers gingen voor telkens een jaar op jacht op Hispaniola. Sommigen jaagden op vee met honden, het vlees achterlatend en de huiden verkopend aan passerende handelsschepen. Anderen jaagden op wilde beren, waarna ze het vlees in lange repen te drogen hingen op rekken van groene takken, en daarna rookten. De repen vlees werden vervolgens verkocht aan lokale boeren, schippers en de inwoners van Tortuga. Het roken van het rauwe vlees werd ‘boucan’ genoemd. Daarom werden ze boekaniers genoemd. Engelse en Franse schepen die Puerto Plata, Luperon, La Isabela en Monte Cristi aandeden, waren vaak piraten die hun buit verkochten. Ze stalen van de rijken, en dat vonden de arme Spaanse noorderlingen moreel verantwoord.

Engelse en Franse fratsen De situatie werd nog gecompliceerder in de 17e eeuw. Engelsen vielen Santo Domingo aan. De Fransen pikten delen van Hispaniola in. Mulatten en Afrikaanse slaven eisten land. De natuur droeg ook haar steentje bij aan de misère. In 1668 en 1672 werd het eiland getroffen door orkanen en een jaar later verwoestte een aardbeving St. Domingo. Ook pokkenepidemieën teisterden de bevolking.

GESCHIEDENIS

Ondertussen vormde er zich in het westen een Franse kolonie, Saint Domingue. Toen het Verdrag van Rijswijk de Franse dominantie bekrachtigde in 1697, kreeg je de vreemde situatie dat er twee verschillende economische systemen waren op het eiland. Aan de ene kant ontwikkelde Saint Domingue, nu Haïti genoemd, zich als deel van de Franse economie, met vele slaven die hard werkten om aan de vraag naar suiker te voldoen. Investeerders en de Franse regering zorgden voor enorme welvaart van een kleine groep blanke landeigenaren alias slavendrijvers. In 1718 woonden er op de Franse kant 30.000 vrije personen en 1.000.000 mulatten en zwarte mensen en slechts 18.410 inwoners op de Spaanse kant van het eiland! Het ging veel minder goed met het verpauperde Spaanse oosten van het eiland, dat deel dat nu de Dominicaanse Republiek heet.

Canarios bevolken het noorden Santo Domingo en het westen van Hispaniola speelden lang niet zo’n belangrijke rol in de Spaanse economie als Saint Domingue in de Franse economie. Volgens de Spaanse wetten mochten slaven zichzelf en hun familie vrijkopen tegen een relatief klein bedrag. Op het oostelijke Hispaniola woonden daarom relatief veel vrije mensen. De Spaanse mannen hadden relaties met indianenvrouwen en kregen kinderen – Spaanse vrouwen waren er immers niet. In vergelijking tot de andere Caribische eilanden, die pas later werden veroverd, waren er relatief veel kinderen van gemengd bloed. Uit vrees voor de Fransen begon de Spaanse Kroon met het herbevolken van de noordelijke regio’s met ‘Canarios’, inwoners van de Canarische Eilanden. Deze immigratie startte in 1684 en duurde bijna een eeuw. Ondertussen groeide in de 18e eeuw de suikerindustrie en de handel tussen de twee eilandsdelen. De Fransen hadden vlees en huiden nodig en ruilden die tegen Franse luxe- en gebruiksgoederen met de Spaanse kolonisten. Uiteindelijk profiteerde het hele eiland van de enorme productie aan de Franse kant tot de revolutie in Frankrijk uitbrak.

De Franse Revolutie De Franse revolutie in 1789 verstoorde de groei in Saint Domingue. De boodschap ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ inspireerden de slaven. De Franse mulatten kwamen het eerst tegen het Franse regime in opstand maar werden ruw neergeslagen. De zwarte slavenleiders staken daarna plantages in het noorden in brand en de mulatten namen in het zuiden van Saint Domingue de wapens op. Ook arme blanken deden een greep naar de macht. Uiteindelijk gooide de Franse zwarte generaal en geletterde slaaf Toussaint Louverture het op een akkoordje met een Spaanse bevelhebber. Hij kreeg door te dreigen met een Spaanse invasie vanuit het oosten voor elkaar dat de slavernij in 1793 werd afgeschaft in Saint Domingue. In 1795 tekenden Spanje en Frankrijk, zonder de eilandbewoners daarin te kennen, een vredesverdrag, het verdrag van Bâle, waarbij Frankrijk de zeggenschap over het hele eiland kreeg. Dat ging niet zonder slag of

27

28

ACHTERGRONDEN

stoot. Toussaint Louverture sloeg bijvoorbeeld een mulattenopstand in het zuiden neer en werd in 1800 de leider van Saint Domingue. Napoleon Bonaparte was niet gelukkig met deze zwarte leider, ook wel ‘de zwarte Napoleon’ genoemd. Louverture werd opgepakt in 1802 en naar Frankrijk gebracht, waar hij een jaar later stierf in een koude gevangenis in de Jura. Zijn kameraad, generaal Jean Jacques Dessalines werd door de zwarte bevolking gekozen als opvolger. Op 19 november 1803 gaven de Fransen de strijd op en op 1 januari 1804 riep Dessalines de onafhankelijkheid van Haïti uit. Haïti was het eerste land waar de slavernij werd afgeschaft! Het westelijke portaal van de Basílica Menor in Santo Domingo

GESCHIEDENIS

Espana Boba In 1809 verjoegen de Spanjaarden de Fransen en grepen met hulp van de Engelsen de macht in Santo Domingo, maar ze kregen de economische problemen en de bevolking niet onder controle. Van de 180.000 inwoners in 1789 was maar de helft over in 1809. De chaotische periode die volgde wordt Espana Boba (het onnozele, sullige Spanje) genoemd. De Spanjaarden herintroduceerden de slavernij en begonnen opnieuw slavenschepen op expeditie te sturen. Een heilloze onderneming. Op 4 november 1821 verklaarde de Spaanse luitenant-gouverneur Nunez de Caceres het land onafhankelijk. Het ‘Spaanse Haïti’ (naast het Franse Haïti) was een feit. Hij riep de hulp in van de Amerikaanse bevrijder Simon Bolivar om hieraan vorm te geven. Op dat verzoek kreeg hij echter geen antwoord.

Haïtiaanse overheersing In 1822 werd deze zelfstandige status ruw verstoord toen de nieuwe Frans-Haïtiaanse president Pierre Boyer direct na aanstelling een daad stelde en het oostelijke Hispaniola annexeerde. De Haïtianen waren gehaat door de Spanjaarden, omdat ze zich alle mooie banen toe-eigenden en belastingen introduceerden, maar ze schaften wel de slavernij af en introduceerden hervormingen. De klagers kwamen voornamelijk uit de heersende klasse; de katholieke kerk en Spaanse landeigenaren die hun bezittingen verloren. Boyer werd in 1843 vermoord en daarmee kwam het einde van de Haïtiaanse bezetting in zicht.

Onafhankelijkheid op 27 februari 1844 De vrijheidsstrijders Juan Pablo Duarte, Francisco del Rosario Sánchez en Ramón Matías Mella, verenigd in La Trineteria, riepen opnieuw op 27 februari 1844 de onafhankelijkheid uit en in november erkende Spanje de Dominicaanse Republiek. (Bijna elke stad heeft een straat die Avenida de 27 Febrero heet.) Pedro Santana joeg daarop met zijn leger de Haïtianen de grens over en riep in juli 1844 zichzelf uit tot president van de Dominicaanse Republiek. De Haïtianen probeerden echter steeds weer terug te komen en in 1860 riep Santana de hulp van de Spanjaarden in en werd Santo Domingo weer een Spaanse provincie – dat was de voorwaarde. Dit was de eerste en de enige vrijwillige rekolonisatie op Amerikaans gebied! In 1863 - 1865 volgde een conflic-

29

30

ACHTERGRONDEN

tueuze periode, mede gevoerd door zwarte boeren die bang waren voor een nieuwe periode van slavernij. De Spanjaarden werden uiteindelijk weer gedwongen het land te verlaten. De Dominicaanse Republiek was een feit in 1865. Jaren waren gepasseerd sinds de Franse revolutie en daarin onderging St. Domingo slavenopstanden, twee Haïtiaanse invasies, een grote emigratie, een Britse bezetting, en de vernietiging van vee en suikermolens. De geestelijken verlieten het eiland, steden lagen in puin, de universiteit was gesloten en de export minimaal. De prijs voor onafhankelijkheid was groot.

Amerikaanse bezetting Een van de eerste presidenten was de beruchte dictator Ulises Heureaux, met de bijnaam Lilis, die in 1886 aantrad als president. Hij verbood alle partijen, hield schijnverkiezingen, en werd neergeschoten in 1899. De Verenigde Staten (VS) zag daarop met lede ogen aan hoe Duitsers, vlak voor de Eerste Wereldoorlog, vervolgens meer grip kregen op het eiland. Veel koffie en sigaren werden geëxporteerd richting Duitsland. De VS besloot in te grijpen en in 1905 namen de Amerikanen de douaneposten over en vanaf dat moment incasseerden ze de enige bron van inkomsten van de staat. Daarmee werden schulden aan de VS afbetaald (45%) en de rest ging in de staatskas. In 1916 landden Amerikaanse soldaten. De reden: bescherming tegen het Duitse rijk, zeiden ze. Mariniers namen Santo Domingo in. Amerikanen legden wegen aan. De water- en elektriciteitsvoorzieningen verbeterden. Gezondheidszorg en onderwijs gingen vooruit, en de export ging omhoog. Het was niet allemaal koek en ei. Lokale mensen werden openlijk gediscrimineerd en geweld werd niet geschuwd. In 1922 werd daarom afgesproken dat de Amerikanen na twee jaar zouden vertrekken en zo geschiedde. Een voorlopige president organiseerde verkiezingen en de Amerikanen zetten de Nationale Garde op om orde en rust te bewaken – de basis voor het militaire bewind van de latere dictator Rafael Leonidas Trujillo. Wel hield de VS tot 1940 de controle op douane en handel met het buitenland. Na vertrek van de VS moesten Dominicanen die in de VS waren opgeleid de stabiliteit handhaven. Een van hen was Trujillo. Hij startte zijn carrière bij de nationale garde (later Dominicaanse nationale politie genoemd), en bracht het snel tot bevelhebber van de strijdkrachten.

Trujillo Horacio Vazquez wint de verkiezingen in 1924, maar het verlengen van zijn termijn met twee jaar leidt tot opstanden. Besloten wordt dat Rafael Estrella Urena president zal worden, maar Trujillo sluit hem op. De dictatuur onder Trujillo duurt van 1930 tot 1961. Een periode van 31 jaar terreur en totalitarisme breekt aan. Vazquez benoemde Trujillo tot chef van de nationale politie. Deze greep onmiddellijk haar kans toen Vazquez ziek werd en pleegde een militaire coup. Later in het jaar werden nepverkiezingen gehouden, waarbij hij kandidaten liet doodschieten en alle oppositie uiteensloeg. Trujillo werd gekozen met meer stemmen dan er kiezers waren, zo verhaalt de historie.

GESCHIEDENIS

Mijn land is mijn bedrijf Trujillo’s aantreden valt samen met een orkaan op 3 september 1930, die grote delen van Santo Domingo verwoest. Er vallen meer dan 2000 doden en 4000 gewonden. Zijn populariteit stijgt tijdens de wederopbouw. Familie en vrienden worden waar mogelijk bevoordeeld en belanden op hoge posten in de regering en bij grote bedrijven; in de vlees- en melkindustrie, de cement-fabricage, de verzekeringen, de bankwereld en de prostitutie. Hij controleert de wapenhandel en is tegelijkertijd opperbevelhebber van de strijdkrachten. De clan had het monopolie op rum, suiker, zout en de beste koffieplantages en rijstvelden. De winst op export tijdens de Tweede Wereldoorlog verdween naar Trujillo’s bankrekeningen in het buitenland. Kortom, hij maakte van het land zijn eigen bedrijf. Bijna zestig procent van de bevolking was bij hem in dienst aan het einde van de dictatuur.

El Jefe Niet voor niets wordt hij El Jefe (de chef, de baas) genoemd. Overal verschijnen levensgrote portretten van de leider, hoor je lovende radioboodschappen en merenguesongs over zijn heldendaden en grootheid. Zowel radio als televisie zendt alleen propaganda uit. Er is nog maar een krant – zijn krant. Schoolboeken worden aangepast. Hij had duizenden spionnen in het land. De man doopt Santo Domingo om tot Ciudad Trujillo en de Pico Duarte tot Pico Trujillo. Een andere bijnaam is de ‘bok’ omdat hij wekelijks een maagd of jonge vrouw uitzoekt en verkracht. Ongeveer 2000 vrouwen ondergaan dit lot, zelfs de dochters van zijn naaste medewerkers zijn niet veilig.

Haïtianen-moord Een van zijn ergste misdaden is het uitmoorden van 18.000 tot 25.000 Haïtianen in 1937. Haïtianen en sommige donker uitziende Dominicanen, die de ‘R’ in het Spaanse woord perejil (peterselie) niet kunnen uitspreken, worden na een verspreking gedood. De genocide begint als soldaten een religieuze processie in Banica aanvallen. Trujillo wil met zijn actie zijn bevolking ‘witten,’ witter maken en Afrikaanse invloeden uitroeien. In reactie op de woede van de internationale gemeenschap, biedt hij als een van de weinige landen onderdak aan joodse vluchtelingen voor de Tweede Wereldoorlog. Met deze mensen kan hij zijn bevolking ook ‘witten’. Het verhaal gaat dat hij zelf Haïtiaans bloed had via zijn moeders familie en dat hij uit minderwaardigheidsgevoelens zijn gezicht altijd poederde met talkpoeder.

Het einde van de dictator Eind jaren vijftig is het uit met het spel. Hij laat in 1956 een Dominicaanse student en banneling, Jesus de Galindez, vermoorden in New York. Galindez schreef een boek waarin hij het regime veroordeelde. Drie jaar later geeft Trujillo opdracht om de Venezolaanse president Rómulo Betancourt te vermoorden. Dat mislukt maar leidt wel tot represailles. De Verenigde Staten steunden hem tot dan toe omdat hij anticommunistisch was. Nu volgen economische sancties van de Amerikanen en een

31

32

ACHTERGRONDEN

wapenboycot door de Organisatie van Amerikaanse Staten. In zijn land heeft hij weinig vrienden meer. Het nieuws van de moord op de zusters Mirabal, een drietal politiek geëngageerde jonge vrouwen (zie pagina 178) wordt met afschuw ontvangen. Uiteindelijk brengt een groep samenzweerders hem om het leven in 1961.

Tweede Amerikaanse invasie Opnieuw breekt een onrustige periode aan waarin democratie en neoTrujilloisme om de macht strijden. Juan Bosch van de Revolutionaire Democratische Partij (PRD) wint in 1962 de verkiezingen maar wordt na een halfjaar verbannen. De conservatieven, landeigenaren, groothandelaren en katholieke kerk staan tegenover de vakbonden, studenten en de PRD. Wanneer een burgeroorlog dreigt uit te breken, laat de Amerikaanse president Lyndon Johnson op 28 april 1965 23.000 soldaten landen op Dominicaanse bodem. Dat is dan de tweede keer dat Amerikanen ingrijpen. Geen tweede communistisch land, geen tweede Cuba als buur, zo luidt de motivering voor de inval.

Joaquin Balaguer Uiteindelijk wint Joaquin Balaguer, een vertrouweling van Trujillo, met Amerikaanse steun de verkiezingen in 1966. De tegenkandidaat Juan Bosch (PRD) wordt bedreigd. Deze partij boycot de verkiezingen in 1970 en 1974 vanwege oneerlijke frauduleuze praktijken. Bosch treedt in 1973 uit de PRD en richt de Partij van de Dominicaanse Bevrijding (PLD) op. Balaguer blijft twaalf jaar lang aan de macht. Hoge suikerprijzen en export zorgen voor groei. Scholen, bibliotheken, sportcomplexen, wegen, stuwdammen en elektriciteit worden aangelegd. De Plaza de la Cultura met alle bekende kunsthuizen is op initiatief van Balaguer neergezet. Alleen het platteland profiteert niet van de verbeteringen. De werkloosheid neemt toe, arbeiders en boeren blijven arm en het leger blijft geweld gebruiken tegen vakbondsleiders en studenten. Presidenten sinds 1966 1962 - 1966 1966 - 1978 1978 - 1982 1982 - 1986 1986 - 1996 1996 - 2000 2000 - 2004 2004 - Heden

Juan Bosch, PRD Joaquín Balaguer PRSC Antonio Guzmán PRD Salvador Jorge Blanco PRD Joaquín Balaguer PRSC Leonel Fernandez PLD Hipólito Mejía PRD Leonel Fernandez PLD

Sociaal-democraten aan de macht In 1978 legt Balaguer het af tegen Antonio Guzmán, een PRD man en rijke veeboer. Het leger neemt stembussen in beslag, maar door ingrijpen van de Amerikaanse president Jimmy Carter worden de verkiezingen

GESCHIEDENIS

De kleuren geel en paars geven aan dat de politieke partij PLD hier actief is

toch gehouden. De bodem van de staatskas is in zicht – en de grote orkaan David in 1979 laat 1000 doden en 400.000 daklozen achter. Guzmán pleegt zelfmoord in 1982. De nieuwe president Jorge Blanco (PRD, sociaal-democraten) moet de economie liberaliseren onder druk van de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds. De PRD verkiezingswinst leidt een politiek gemotiveerde emigratie. Negentig procent van de immigranten vertrekt naar New York. In 1986, 1990 en 1994 wint Balaguer (PRSC) opnieuw de verkiezingen. Balaguer wordt langzaam blind maar niet minder handig en lastig. Als hij ziet dat hij de macht gaat verliezen moedigt hij zijn mensen aan om op Leonel (PLD) te stemmen, omdat hij koste wat kost zijn tegenstander Jose Francisco Pena Gomez (PRD) wil dwarsbomen. Balaguer en Leonel zijn blanken, Gomez is een zwarte leider die ervan wordt beschuldigd de banden met Haïti te willen aanhalen. Gomez sterft in 1998 aan kanker.

Leonel Fernandez en een neoliberaal beleid Dr. Leonel Antonio Fernandez Reyna komt in 1996 aan het bewind. Hij volgt binnen de PLD Juan Bosch op. Geboren in 1953 in Santo Domingo, brengt hij zijn jeugd en schooltijd door in New York. Leonel voert een neoliberaal beleid, wil geen ellenlange procedures, incapabele mensen en belangenverstrengeling tussen de overheid en de buitenwereld. Zijn partij heeft min of meer liberale standpunten, maar het lukt hem niet om de corruptie binnen het overheidsapparaat aan te pakken. De PRD leider Rafael Hipolito Mejía Dominguez (geboren in 1941) volgt hem op als president in het jaar 2000. Meija studeert landbouwkunde in

33

34

ACHTERGRONDEN

San Cristobal en vervolgt zijn studie aan de universiteit van North Carolina. In de periode dat Mejía regeert blijft de economische situatie verslechteren en door het bankschandaal Bankinter keldert de koers van de peso verder. In de aanloop naar de verkiezingen in 2004 is er regelmatig 12 tot 16 uur per dag geen stroom. Leonel wint de verkiezingen in 2004 met gemak, met meer dan 57 procent. Maar liefst zeventig procent van de bevolking brengt zijn stem uit. Leonel belooft in zijn eerste speech op 16 augustus 2004 dat hij de corruptie zal bestrijden en de economie weer op gang zal helpen. Hij wil 20 procent op de overheidsuitgaven korten en denkt dat zijn termijn niet gemakkelijk zal zijn. Hij voorspelt dat het meer zal voelen als: ‘lopen in een mijnenveld of zitten op een brandende oven.’ Hij belooft tevens de buitenlandse schuld, die onder het bewind van Mejía is gestegen van 3 tot 7 miljard US dollars, terug te zullen dringen.

GEOGRAFIE Bijzonder en groot De Dominicaanse Republiek beslaat tweederde van het eiland Hispaniola, de rest behoort aan Haïti. Het is op Cuba na het grootste land in het Caribisch gebied en met zo’n 75.000 km2 is Hispaniola ook het grootste eiland na Cuba. Met 48.730 km2 is de republiek groter dan Nederland (41.526 km2) en België (30.528 km2). Buurland Haïti is 27.500 km2 groot. Het is het enige eiland in de Caribische Zee dat twee onafhankelijke landen herbergt. In het westen ligt Cuba, en in het oosten ligt Puerto Rico. Tezamen met Hispaniola vormen zij de drie grootste eilanden in dit gebied.

Het diepste en het hoogste punt In het noorden liggen drie koraalriffen: Ambrosias, Banco de la Plata, (Zilverbanken) en Banco de la Navidad. De Zilverbanken steken bijna boven het water uit. De Banco de la Navidad, ten noorden van Samana, ligt bij de diepste vallei van de Atlantische Oceaan. Met een diepte van 9000 m onder zeeniveau is dit tegelijkertijd het op een na diepste punt in de wereld. Daarnaast is de Pico Duarte met zijn 3175 m boven zeeniveau het hoogste punt in het Caribisch gebied. Het laagste punt binnen de landsgrenzen is in Lago Enriquillo, op 46 m beneden zeeniveau.

GEOGRAFIE

Bergketens en valleien De Dominicaanse Republiek wordt gevormd door verscheidene aardruggen, die van Centraal-Amerika in een bocht naar het noorden van ZuidAmerika lopen. De passaatwinden en bergruggen zijn verantwoordelijk voor de enorme ecologische variatie op het eiland. Regen valt normaal op de noordoostelijke zijde van de bergen, en zorgt voor een warme, vochtige, tropische omgeving met vele rivieren en stromen. De zuidwestelijke heuvels zijn normaal droog, en het laagland is bedekt met cactussen en woestijnachtige vegetatie.Drie cordilleras (bergketens) lopen over het eiland van oost naar west. Deze loopt van de Bahia de Samana in het oosten, naar the Plain du Nord, in Noord-Haïti. Lopend van het noordwesten naar het zuidoosten, over het midden van het eiland, ligt de Cordillera Central, Massif Central genoemd in Haïti, met hoge bergen. In deze Caribische Alpen zie je bergen, naaldbossen, endemische flora en fauna en hier bevindt zich ook de Pico Duarte. De zee is diepblauw, de stranden zijn wit, de zon is onverbiddelijk

35

36

ACHTERGRONDEN

Bahía de la Isabela Cabo Isabela

Punta Rucia

Cabo del Morro

● Monte Cristi

CO

Bahía de Manzanillos

Puerto Plata

RDI

Rio

Río

LLE

Yaq u

RA Salto de Damajagua

e de

Daja

l No

r te

SE

PT

bón

Santiago ● de los Caballeros

Mao

▲

2572 m

▲

de

▲

IO

NA

L

San Francisco de Macoris ● Jarabacoa

●

o a Ri eno Jim

Camú

Salto de Baiguate Saltos de Jimenoa

Ne

Agua Blanco

Alto Bandera ▲ 2843 m

▲

iba o

za

Ni

a

Lago Enriquillo

e qu Ya ur o Rí el S d

Oco

Isla Cabritos

1343 m

▲

2368 m

▲

Sier

2085 m

▲

Laguna

Bahía de Neiba

del Rincón ra d Barahona e Ba oruc o

1775 m

▲

Bahía de Ocoa Bahía Las Calderas

Punta Salina

●

Pedernales

Bahía de Las Aguilas

Caribische Zee

Cabo Falso

Laguna Oviedo

Isla Beata

Isla Alto Velo

Cabo Beata

a

n Yu

2821 m

n

2279 m

ua nJ

▲

San Juan de la Maguana

Sa

rra

2176 m

L

TR

● Constanza

Rio

Sie

A C EN TR A

▲ Pico Duarte 2801 m ▲ ▲ ▲ 3045 m 3175 m

2027 m

ico

on

b Ya

R E P.

LER

1648 m

1222 m ▲

EN

ue Yaq Río or te N del

HAÏTI

● Dajabón

CORDIL

Cabo Macoris

●

(Mar Caribe)

37

GEOGRAFIE

AT L A N T I S C H E O C E A A N

N ▲

(Océano Atlántico) 0

Cabo F. Viejo

Boba

50 km

Bahía Escocesa

Peninsula de Samaná

Cabo Cabrón

Bahía de Rincón Cabo Samaná

Salto El Limón

Yuna Salto Los Cocos

● Samaná

Bahía de Samaná Punta Gorda

CORDIL

762 m

▲

A O RIE

N TA

Rio Ch

●

●

Punta Cana ●

● La Romana Bahía de Yuma

Isla Catalina

Playa Palenque

nal

San Pedro de Macoris

Bavaro

Bahía Catalinita

Ca

Bahía Andrés

Yuma

Santo Domingo

L

● Higüey

av ó

n

Igua

mo

●

LER

la M ona

▲

Monte Plata

de

469 m

Isla Saona Pico Duarte 3175 m

Santo Domingo

ATLANTISCHE OCEAAN

ATLANTISCHE OCEAAN

Pico Duarte ▲ 3175 m

SANTO DOMINGO

■

Caribische Zee

DOMINICAANSE REPUBLIEK, FYSISCH

38

ACHTERGRONDEN

Ten noorden van deze bergketen ligt de Cordillera Septentrional.Vanuit Puerto Plata aan de noordkust zijn de bergen te zien. De derde, de Cordillera Oriental ligt in het oosten, nabij El Seibo en Higuey. Tussen de bergruggen liggen lange en nauwe valleien en vlakten. Lange tijd waren deze het centrum van de landbouw. De belangrijkste is de Cibao vallei, in de streken om Santiago. Ingesloten tussen de Sierra de Neiba en de Cordillera Central ligt de San Juan vallei, die de Plaine Centrale wordt in Haïti. Deze ligt relatief laag en de uitgestrekte savannes zijn prima geschikt voor grazend vee. De Sierra de Baoruco domineert het zuidwestelijke deel van het eiland – het Massif du Sud genaamd in Haïti. Op sommige plekken zijn bossen, maar overcultivatie en overbegrazing hebben het landschap geërodeerd. Het landschap oogt als een weidse woestijn. Ondanks de ontbossing – lang niet zo erg als in Haïti – is het eiland groen, door zijn vruchtbare bodem. Het landschap herbergt valleien en heuvels, moerassen en savannes, meren en vijvers, en vele ecologische varianten, waardoor ook de indianen besloten te blijven.

Aardbevingen en grondverschuivingen Het Seismological Institute of the Universidad Autonoma de Santo Domingo rapporteert meer dan 90 aardbevingen per maand, maar de meeste zijn niet voelbaar. Ze onderscheiden drie categorieën aardbevingen. Het instituut voorspelt dat er waarschijnlijk een grote aardbeving zal zijn binnen 25 jaar. Op 7 maart 1993 werd een beving in de gemeenten Salinas en San Cristobal genoteerd van 5.2, en een maand later beefde het Cibao-gebied met 5.7 op de schaal van Richter. Deze bevingen zijn sterk genoeg om scheuren in huizen en wegen te veroorzaken. Een aardbeving van 5 op de schaal van Richter werd in juni van hetzelfde jaar gevoeld, zonder materiële schade. Het epicentrum lag bij de breuk in het noorden van de stad, maar zelfs in San Francisco de Macorís, Santiago, Moca, Villa Altagracia, Pimentel, Cotuí en sommige delen van St. Domingo werd deze beving gevoeld. Bevingen, die worden geregistreerd tussen de 1 en 4 op de schaal van Richter, zijn er frequent. De aardbevingen met waarde 6 tot en met 9 geven reden tot zorg. De laatste grote aardbeving trof op 22 september 2003 Puerto Plata, met een kracht van 6.5 op de schaal van Richter. Een persoon werd gedood, twee mensen stierven aan hartaanvallen in San Francisco de Macoris en 15 mensen raakten gewond. Veel gebouwen raakten beschadigd in Puerto Plata, San Francisco de Macoris en Santiago. Grondverschuivingen werden genoteerd, communicatieverbindingen sneuvelden en overal op Hispaniola, zelfs in Puerto Rico werden de schokken gevoeld. De naschokken hielden mensen dagen uit hun slaap.

Schaal van Richter Een indruk van de effecten van een zekere (Richter) magnitude geeft de volgende tabel.

K L I M A AT

Magnitude-effecten < 2.5 2.5 - 5.5 5.5 - 6.0 6.0 - 7.0 7.0 - 8.0 > 8.0

Wordt doorgaans niet gevoeld, maar kan worden gemeten met een seismograaf. Wordt meestal wel waargenomen, maar de schade is gering. Geringe schade aan gebouwen en andere bouwwerken. Kan veel schade berokkenen in dicht bewoonde gebieden. Grote aardbeving, ernstige schade. Zeer grote aardbeving. Gemeenschappen in de buurt van het epicentrum worden meestal volledig verwoest.

KLIMAAT Aangenaam warm Ondanks deze incidentele rampen heeft het eiland een aangenaam klimaat, met prettig warme temperaturen door de constante bries van de passaatwinden. De temperatuur is vrij gelijkmatig, ongeveer 26º Celsius het hele jaar door. Omdat de meeste luchtvochtigheid in de noordoostelijke hellingen van de Cordilleras blijft, is het zuiden vrij droog, met kalme zeeën en frisse bries van december tot april. Gedurende de zomermaanden wordt het heter en vochtiger, met zware regenval en onweersbuien, die vaker voorkomen naarmate het orkaanseizoen nadert in juni.

Orkanen, van Arlene tot Wilma Orkanen zijn er met enige regelmaat, en zijn verbonden met de economische geschiedenis van de zuidelijke regio en met name Santo Domingo die meerdere keren is getroffen en verwoest. Het orkaanseizoen begint ongeveer op 1 juni en duurt tot 1 november. De piekperiode ligt tussen 15 augustus en 15 september. Tropische stormen en orkanen hebben namen, om beurten een meisjes- dan weer een jongensnaam. Vroeger kregen ze godennamen, daarna werden alleen meisjesnamen gekozen en sinds 1979 worden ook jongensnamen gebruikt. De eerste orkaan in het jaar begint met een ‘A’, de volgende met een B. De volgende namen zijn gekozen voor 2005: Arlene, Bret, Cindy, Dennis, Emily, Franklin, Gert, Harvey, Irene, Jose, Katrina, Lee, Maria, Nate, Ophelia, Philippe, Rita, Stan, Tammy, Vince, Wilma. (www.nhc.noaa.gov, onder ‘storm names’). Vrijwel alle mensen die een orkaan hebben meegemaakt vinden dat niet leuk of voor herhaling vatbaar. Eerst komen er harde winden, met de klok meedraaiend, dan een gevaarlijke stilte van het oog, en daarna eenzelfde storm, tegen de klok in draaiend. De stormende, bijna horizontale regen en hoge golven maken alles door en door nat. Soms blijft de orkaan ‘hangen’ tussen bergen en passeert het oog meermalen. De stormen ontstaan boven de Atlantische Oceaan tussen het Afrikaanse en het Amerikaanse continent en bewegen naar het westen. Harde winden, soms tot 300 km per uur, maken van kokosnoten en bomen gevaarlijke projectielen. Houten huizen zijn vaak niet bestand

39

40

ACHTERGRONDEN

tegen deze winden. De richting van de wind en de snelheid hangen af van de plaats op de aarde in relatie tot het orkaan-oog. In het oog is het windstil. In het algemeen tref je de meeste wind en regen aan in de ringmuur van wolken die zich op 5 tot 30 mijlen van het centrum bevinden.

Van depressie, via storm tot orkaan De orkaan David in 1979 zorgde voor meer schade, en was van categorie 4 (zie tabel). De laatste grote orkaan, George, van categorie 3 storm, ramde het eiland in 1998. Winden van meer van 200 km per uur richtten veel schade aan. In het najaar van 2004 raasde de orkaan Jeanne over het eiland en richtte veel schade aan. Meer dan 35.000 mensen moesten worden geëvacueerd, meer dan 250 raakten gewond, er vielen meer dan 20 doden en minder dan 10 mensen raakten vermist in de Dominicaanse Republiek. Het buurland Haïti was slechter af – daar verloren 1500 mensen het leven en raakten 900 mensen vermist, van wie wordt aangenomen dat zij zijn gestorven. De Saffir-Simpson schaal is de maatstaf voor de kracht van een orkaan. Orkanen worden ingedeeld in categorieën om een beeld te geven van de kracht van de orkaan. Deze schaalindeling wordt de Saffir-Simpson schaal genoemd. De Saffir-Simpson schaal Tropische depressie. Windsnelheden tussen 36 en 62 km/uur. Tropische storm. Windsnelheden tussen 63 en 118 km/uur. Categorie 1 hurricane. Windsnelheden tussen 118 en 150 km/uur. Categorie 2 hurricane. Windsnelheden tussen 150 en 177 km/uur. Categorie 3 hurricane. Windsnelheden tussen 177 en 218 km/uur. Categorie 4 hurricane. Windsnelheden tussen 218 en 248 km/uur. Categorie 5 hurricane. Windsnelheden boven 248 km/uur.

Het onvoorspelbare karakter van orkanen en huidige klimaatveranderingen maken dat niet zeker is dat de ‘drukste periode’ dit jaar (tussen 15 augustus en 15 september) ook volgend jaar nog de drukste periode is. Je kunt je op de hoogte houden door naar het Weather Channel te kijken via kabeltelevisie. De website www.weatherunderground.com geeft ook goede informatie.

FAUNA Mooie dieren, niet gevaarlijk Het gaat te ver om dit boek alle dieren, planten en bomen in te bespreken en het is een illusie om te denken dat je ze allemaal kunt zien. Dankzij overheidsinspanningen is de Dominicaanse Republiek het lot van het ontboste Haïti bespaard gebleven. Daar is minder dan 10 procent van het

FA U N A

oorspronkelijke bos intact omdat hout wordt gekapt om op te koken, en geiten en koeien de rest opeten. Met zijn vlakten, bossen, stranden, woestijnen, lagunes en mangroves is de variëteit aan flora en fauna in de Dominicaanse Republiek enorm groot. Een bijkomend voordeel van de Caribische eilanden is dat het wouden kent als op het Zuid-Amerikaanse continent maar weinig gevaarlijke spinnen en giftige slangen. De enige boa constrictor is slechts 1 meter lang en niet giftig.

Volgens de lokale gids is deze krokodil ongevaarlijk. Toch kun je beter in de boot blijven zitten

Iguana’s, walvissen en schildpadden Het eiland kent een indrukwekkend aantal zoogdieren. De bultrugwalvissen (Megaptera novaeangliae) zijn de grootste en meest bijzondere. Deze waterzoogdieren zwemmen langs het eiland en baren hun jongen hier. De zeekoeien (Trichechus manatus) zijn een tweede bijzondere en bedreigde diersoort. Deze zul je niet snel zien en dat is maar goed ook. Met rust en stilte is de kans groter dat de bedreigde populatie weer gaat groeien. In Lago Enriquillo kun je Amerikaanse krokodillen (Crocodylus acutus) zien bij de riviermondingen. Niet een plek om te gaan zwemmen.

41

42

ACHTERGRONDEN Playa Cofresí Playa Costambar Playa Monte Cristi Bahía de la Isabela Cabo Isabela Punta Pastilla Punta 2 Rucia Playa

Cabo del Morro

1 Playa Estero Balsa

● Monte Cristi

h

DILL Río

ERA

Yaq u

e de

Rio n bó Daja

h

SE

r te

PT

●

CORDIL 1648 m

1222 m ▲

▲

Pico Duarte ▲ ▲ 3045 m

▲

3175 m

h 17

Rio

de

2279 m

Ne

▲

Bahía Escondida

Boca de Caño

TR

IO

NA

L

San Francisco de Macoris ●

h

19 Camú

Jarabacoa

●

Salto de Baiguate o a Saltos Ri eno na de Jimenoa Yu Jim

Alto Bandera ▲ 2843 m

Agua Blanco

2821 m

n

ua nJ

▲

AL

4

h

● Constanza

San Juan de la Maguana

Sa

rra

2176 m

TR

2801 m ▲

2027 m

ico

Sie

h 18 LER A C EN 2572 m ▲

on

b Ya

EN

Santiago ● de los Caballeros

Mao

Cabo Macoris Playa Cabarete

3

ue Yaq Río or te N del

HAÏTI

l No

Salto de Damajagua

●

Sabaneta

● Dajabón

R E P.

Puerto Plata

Grande

COR

Bahía de Manzanillos

Playa de Long Beach Playa Dorada

h

▲

iba

h

▲

Sier

1343 m

▲

h

2368 m 2085 m

▲ r a d h 14 e Ba

Laguna del Rincón

oruc

a

15

▲

Bahía las Calderas

Barahona

o

1775 m

Bahía de Ocoa

Bahía de Neiba

● Pedernales

o

Lago Enriquillo

San José ● de Ocoa

ue aq o Y Sur í R el d

Oco

h

za

Ni

16 Isla Cabritos

Playa de Barahona

▲▲ Punta Salina 12

Playa de Baní

Playa Saladilla Playa San Rafael

Cabo Rojo

Bahía de las Aguilas

Caribische Zee

h

Cabo Falso

13

Laguna Oviedo

Cabo Beata

Isla Beata Isla Alto Velo

(Mar Caribe)

43

FA U N A

ATLANTISCHE OCEAAN 16

(Océano Atlántico) 0

Playa Caleton

50 km

Playa Grande Cabo F. Viejo

DOMINICAANSE REPUBLIEK

5

h Boba

Bahía Escocesa

Playa Bonita

Yuna

Peninsula de Samaná

Cabo Cabrón

Bahía de Rincón Cabo Samaná

Salto El Limón Salto Los Cocos

● Samaná

Bahía de Samaná

6

Punta Hicaco

h

N ▲

7 Punta Gorda Laguna del Limón

h

Playa del Muerto

Playa Najayo

11

Bahía Playa de Andrés Guayacanes

Punta Cana

Playa Juanillo

●

na

● ● La Romana Boca de Yuma  San Pedro 10 9 Bahía de Macoris Isla Catalina

Mo

Aquario

Playa de Soco

Cabo Engaño

● Higüey

la

Playa Boca Chica

Rio Ch

av ó

n

Igua ●

h

Playa Bavaro

Bavaro ●

Yuma

Santo Domingo

Playa del Macao

▲

A O RIE N TA L

de Yuma

Playa Palenque

Playa Dominicus

Punta Palenque

Isla Saona

de

LER

mo

●

762 m

nal

469 m

Monte Plata

CORDIL

h

Ca

▲

8

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Monte Cristi La Isabela (Historisch park) Loma Isabela de Torres El Choco Cabo Frances Viejo (is slechts 1,25 km2, te groot afgebeeld) Los Haitises Laguna Redonda y Limon Parque del Este Isla Catalina

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Cuevas de Las Maravillas La Caleta Dunas de las Calderas Jaragua Sierra de Bahoruco Laguna Cabral o Rincon Isla Cabritos Jose del Carmen Ramirez Armando Bermudez La Vega Vieja (Historisch park)

DOMINICAANSE REPUBLIEK, NATIONALE PARKEN EN NATUURRESERVATEN

44

ACHTERGRONDEN

Een ander typisch Caribisch dier is de koudbloedige iguana (leguaan), al snel zo’n 11⁄2 m lang. Ze lopen op zonne-energie; ze verwarmen zich en komen dan pas in actie. De schubben en het uiterlijk maken het net kleine eilanddinosaurussen. De twee soorten, rhinoceros iaguana (Cyclura cornuta) en de ricord iguana (Cyclura ricordi) zijn gemakkelijk te onderscheiden, want de eerste heeft een rinoceros (neushoorn). Andere typische eilandbewoners zijn de salamanders, die de insecten buiten je hotelkamer vangen, en de kikkers, sommige zijn wel zo groot als een vuist. De kikkers en andere insecten houden ’s nachts een tropisch concert, waar je even aan moet wennen. Wel eens snorkelend een schildpad zien wegzwemmen? Vier soorten schildpadden zwemmen rond het eiland, de soepschildpad (Chelonia mydas, green turtle), de karetschildpad (Eretmochelys imbricata, hawksbill), de onechte karetschildpad (Caretta caretta, loggerhead) en de lederschildpad (Dermochelys coriacea, leatherback). De laatste is de grootste en kan wel 230 cm lang en 540 kg zwaar worden.

Vissen, schelpen en sponsen In het water vind je koralen, sponsen, schelpen, krabben, kreeften en honderden soorten vissen. Om er een paar te noemen: de geel-blauwgrijs gestreepte Franse grommers (Haemulon flavolineatum), de kleurrijke engelvis (Pomacanthinae), gestreepte koraalvlinders (Chaetodon striatus), de papegaaivis (Sparisoma viride), de trompetvis (Aulostomus maculatus) en koffervis (Lactophrys). Je hoeft de namen niet te kennen om van de kleuren en varianten te kunnen genieten. Zwemmen in een aquarium, dat is het gevoel.

Van flamingo tot kolibri Vogels zijn er in alle soorten en maten. Op het eiland wonen endemische soorten (soorten die alleen daar voorkomen) en er komen vogels uit Noord-Amerika, die net als de toeristen de koude winter ontvluchten. De palmtapuit (Lat. Sigua palmera, Spaans Dulus Dominicus) is de nationale vogel, die je veel op de uiterste punt van de koningspalm kunt zien. Daar bouwen ze hun nesten. De kolonie’s Caribische flamingo’s (Phoenicopterus ruber) in het zuidwesten zijn erg mooi om te zien. Minder kleurig maar wel een imposante gast is de bruine pelikaan (Pelecanus occidentalis). Papegaaien zijn er wel in de bossen maar moeilijk te vinden. De Hispaniola-amazone (Amazona ventralis) zul je eerder als huisdier zien. Deze groene papagaai praat graag en is een beschermde diersoort. De kans is groter dat je een zumbador (kolibri) ziet. Er zijn verschillende soorten gespot op het eiland. Een ander typisch Caribische gast is het suikerdiefje (Coereba flaveola). Vogelspotters kunnen via Avibase, een grote vogeldatabase, op internet een lijst met Caribische vogelnamen uitdraaien. Engelse, Latijnse en Nederlandse namen worden gegeven. Kijk op www.bsc-eoc.org/avibase/avibase.jsp. Dieren- en vogelboeken in de Dominicaanse Republiek zijn Spaans- of Engelstalig.

FLORA

FLORA Meer dan 100 soorten palmbomen De flora, plantenwereld, is al net zo bijzonder als de dierenwereld. Als je mangroves, savannes, droge woestijnen, regen- en naaldwouden, kuststreken en andere ecosystemen kunt onderscheiden, dan begrijp je dat er evenzoveel planten en bomen zijn. Er zijn plekken waar het veel of bijna nooit regent en veel hoogteverschillen. De koningspalm (Hispaniolan royal palm) is een van de meest bekende palmen naast de kokospalm, maar er zijn honderden soorten palmen. Net zoals er niet één cactus groeit maar wel 50 soorten. Ga nooit onder een kokospalm liggen zonnen. Levensgevaarlijk!

45

46

ACHTERGRONDEN

Er zijn rode, witte en knoopmangroves, waarin vele kleine vissen zonder de bedreigingen van de zee en vogels kunnen groeien, en honderden soorten bomen, van mahoniebomen tot naaldbomen. Er is te veel om op te noemen. Voor de bloemen op het eiland geldt hetzelfde. Er zijn hortensia’s, heliconia’s, bromelia’s en nog talrijke andere soorten. Het aantal orchideeënsoorten bedraagt meer dan 300, dus een echte fan kan zijn hart ophalen. Het hele jaar door bloeien er bloemen, maar bloemen in een vaas zul je nauwelijks zien.

Het hele jaar door bloeien er bloemen en is er vers fruit

Op de website www.dpure.com kun je veel informatie over de nationale natuurparken vinden. Naslagwerken staan in de literatuurlijst op pagina 286.

BEVOLKING

BEVOLKING Bijna negen miljoen In de Dominicaanse Republiek wonen bijna negen miljoen inwoners, van wie ruim drie miljoen in Santo Domingo. Zestig procent van de populatie leeft in steden. Veel Dominicanen zijn inmiddels vertrokken naar de Verenigde Staten en op de andere Caribische eilanden, waar ze naartoe gaan om te werken en om de armoede te ontvluchten. De bevolkingsgroei is nog slechts 1,33% per jaar. Juli 2004 schattingen Populatie: 8.833.634 Leeftijdsopbouw: 0-14 jaar: 33%, 15-64 jaar: 61%, 65 jaar en meer: 5% Bevolkingsgroei: 1,33% (2004 schatting) Geboortecijfers: 23,6 geborenen/1000 populatie Levensverwachting: 68 jaar, mannen: 66 jaar, vrouwen: 69 jaar Aantal kinderen per vrouw: 2,89 kinderen per persoon. In de jaren zestig was het gemiddelde aantal kinderen nog 7,3. HIV/aids onder volwassenen: 2,5% (in 2001) Mensen die leven met HIV/aids: 130.000 (in 2001) HIV/aids - doden: 7800 (in 2001) Etnische groepen: wit 16%, zwart 11%, gemengd 73% Religie: 95% rooms-katholiek Alfabetisme (15 jaar en ouder kan lezen en schrijven): 85%

Mix van culturen De Dominicaanse samenleving is een interessante mengeling van Dominicanen, Haïtiaanse gastarbeiders en invloeden van Dominicaanse immigranten die naar Amerika zijn vertrokken. De Dominicaanse Republiek is ook een verdeeld land, waarin de have en de have-nots, de armen en rijken dezelfde cultuur van merengue en MTV televisie delen. Enerzijds is Noord-Amerikaans fastfood, rap en honkbal populair, en aan de andere kant is er de trots op de Dominicaanse merengue en bachatamuziek, en de lokale gerechten. De bevolking maakt verder een duidelijk onderscheid tussen de Spaanstalige, witte, katholieke Dominicaanse cultuur en de cultuur van de Haïtiaanse buren, afstammend van Afrikaanse voorouders, die geloven in voodoo en andere barbaarse gebruiken kennen. Het racisme tussen de meer olijfkleurige Dominicanen en de zwarte Haitianen is een lastig onderwerp. In 1983 schrijft de president Joaquin Balaguer een opmerkelijk boek ‘La isla al reves’, een bestseller waarin hij de verlangens en angsten van de Dominicanen verwoordt. Het is een polemiek met banale, ook racistische opmerkingen als: ‘The Black... left to his own instincts and without the restraints which higher living standards impose in all countries on reproduction, multiplies nearly as rapidly as plants.’ Ook vandaag de dag ervaar je dat een lichte huidskleur en stijl haar meer in de mode zijn.

47

48

ACHTERGRONDEN

PLD versus PRD Wat merk je als vakantieganger van de politiek? Hopelijk niet al te veel. In de aanloop naar de verkiezingen van 2004 viel de elektriciteit meerdere uren per dag uit, omdat de rekeningen van de elektriciteitsbedrijven niet waren betaald door de regering. De zittende president Hipolito Mejía spande zich niet in om dit aan het einde van zijn termijn te regelen, en mede hierdoor behaalde de huidige president Leonel Fernandez Reynavan van de Partido de la Liberación Dominicana (PLD) een overtuigende winst op 16 augustus 2004. In verkiezingstijd hebben veel huizen, lantaarnpalen en banken een ‘politiek’ kleurtje. Aan de gekleurde lantaarnpalen is te zien welke partij in een bepaald gebied dominant is. Leonel Fernandez werd gekozen met 57% van de stemmen tijdens de verkiezingen. Hipolito Mejía kreeg slechts 34% van de stemmen en Eduardo Estrella van de PRSC moest het doen met 9%.

De drie belangrijkste politieke partijen zijn: • De Partido de la Liberación Dominicana (PLD, partij van de Dominicaanse bevrijding) is de progressieve partij en voorstander van de gematigde lijn. Deze partij is aan de macht, met Leonel Fernandez als president. De kleuren van de PLD zijn paars en geel. www.pld.org.do • De Partido Reformista Social Cristiano (PRSC, sociaal-christelijke reformistische partij) vertegenwoordigt de conservatieve groepen. De leider is Eduardo Estrella. De PRSC’ers verven hun partijgebouwen rood. • De Partido Revolucionario Dominicana (PRD, Dominicaanse revolutionaire partij) is de leidende sociaal-democratische partij. De huidige voorman is Hatuey de Camps, Hipolito Mejía was de vorige president (2000-2004). De partijkleur is wit – het minst opvallend op straat. www.prd.partidos.com Moderne slaven uit Haïti In 1937 werden duizenden Haïtianen en Haïtiaanse Dominicanen in opdracht van de dictator Trujillo vermoord. Nog meer werden gedeporteerd naar Haïti. Het verdrijven van Haïtianen is niet nieuw. Anti-Haïtianisme was bijvoorbeeld de belangrijkste impuls voor de deportaties verordend door Balaguer in juni 1991. Alle illegale Haïtiaanse immigranten, onder 16 jaar of boven de 60 moesten retour Haïti. In drie maanden tijd werden ongeveer 50.000 mensen door het leger gedeporteerd of vertrokken zij zogenaamd vrijwillig, uit angst om slechte behandeling te voorkomen. Families werden gescheiden, geweld werd niet geschroomd. De tweede generatie Haïtiaanse kinderen, geboren in de republiek werden zonder pardon de grens overgezet. Een politieke crises in Haïti in 1994, werd meteen aangegrepen om bezorgdheid te uiten over Haïtiaanse immigratie en de gezondheidsrisico’s en de verspreiding van aids door Haïtianen. Tijdens de verkiezingsperiode in 1996 werden 3000 Haïtiaanse werkers, van wie velen legaal in het land verbleven, het land uitgezet. En als je als Haïtiaan in een ziekenhuis HIV/aids positief wordt getest, dan loop je

TA A L

datzelfde risico. De werkomstandigheden van de arbeiders in de suikerindustrie zijn nog steeds mensonterend. Lage lonen, geen elektriciteit, stromend water en riolering in de dorpen. Het zal waarschijnlijk generaties duren voor de relatie tussen de landen verbetert.

TAAL Como esta? Hoe gaat het? Spaans is de officiële taal. Engels wordt meer en meer gesproken, zeker door jongeren, en soms is het ‘Spanglish’, een mengelmoes van Spaans en Engels, niet eenvoudig te verstaan. In de resorts en grotere hotels zijn wel voldoende Dominicanen die Engels, Frans of Duits beheersen.

GODSDIENST Rooms-katholiek met vleugje voodoo Meer dan negentig procent van de Dominicanen identificeert zichzelf met het rooms-katholieke geloof. Het geloof actief belijden is een ander verhaal. Het Dominicaanse geloof en de kerk zijn twee aparte zaken. Aan de ene kant is er een scheiding tussen de traditionele conservatieve kerk en de losse benadering van godsdienstzaken in de christelijke gemeenschappen in de lagereinkomensgebieden. Aan de andere kant is er een ongemakkelijke relatie met de Afrikaanse godsdienstige rituelen zoals die plaatsvinden bij voodoo-ceremonies. De kaarsen in de basiliek in Higuey branden altijd

49

50

ACHTERGRONDEN

ECONOMIE Harde valuta gevraagd De Dominicaanse Republiek probeert zich staande te houden in een groeiende wereldeconomie en dat gaat met moeite. In de periode 19982000 groeide het bruto binnenlands product met meer dan 7% per jaar. In 2003 daalde het aantal toeristen, nam de export naar de Verenigde Staten af (export naar de VS bedraagt bijna negentig procent van de totale export) als gevolg van verminderde economische groei in de VS en veroorzaakte een belangrijke bankfraudezaak met de bank Baninter voor geldontwaarding. Het aantal Dominicaanse peso’s per US dollar was: 30.83 in 2003, 18.61 in 2002, 16.95 in 2001, 16.42 in 2000 en slechts 16.03 in 1999. In 2004 waren Haïti en de Dominicaanse Republiek de enige landen in de Latijns Amerika die geen groeiende economie hadden. Latijns Amerika bestaat uit die landen van Zuid- en Noord-Amerika, inclusief CentraalAmerika en de Caribische eilanden, waar de inwoners Spaans of Portugees spreken. Soms worden de Franstalige eilanden ook meegerekend. De Dominicaanse Republiek had in de eerste helft van 2004 de hoogste inflatie in 23 jaar, met een halfjaar-totaal van 32% op 31 juli 2004.

Land van suiker, koffie en tabak De economie draait vooral op diensten. Toerisme, elektriciteit, water, handel, transport, communicatie, banken, verzekeringen en overheid vertegenwoordigen 64% van het bruto nationaal product (bnp). Veertig jaar geleden was het land nog volledig afhankelijk van de landbouw. De voornaamste drie groeisectoren zijn nu het toerisme, de productie in de (belasting-)vrije zones en geld van geëmigreerde families (remittance money). De harde valuta van toeristen, export en familie in het buitenland houden de economie draaiend. Hoewel het land nog wordt gezien als een belangrijke exporteur van suiker, koffie en tabak, heeft de service-industrie het gewonnen van de landbouw. De inkomensongelijkheid is groot. De armste helft van de bevolking ontvangt minder dan 1⁄5 van het bbp (bruto binnenlands product), terwijl de 10 % rijken (naar schatting 88.000 mensen in 2004) bijna 40% van het nationale inkomen naar huis meenemen. Het minimumloon op 1 november 2004 bedroeg voor personeel bij kleine ondernemingen RD$3900 per maand; bijna 100 euro. Voor veel bedrijven is het minimumloon ook meteen het maximumloon.

Toeristen zijn welkom De economie veranderde in de jaren zeventig door de komst van toeristen en industriële vrijzones. De devaluatie van de peso zette de Dominicaanse Republiek stevig op de kaart als een goedkope toeristische bestemming. Toerisme is de grootste bron van buitenlandse inkomsten. Met jaarlijks meer dan 1,860 miljoen US dollars brengt het veel geld binnen. Het land is een zeer populaire bestemming voor een strandvakantie. De meeste mensen boeken een resort; vooral de all-inclusive vakanties zijn populair.

ECONOMIE

Vrije zones De meest belangrijke kenmerken van de (belasting)vrije zone, een door de overheid aangewezen gebied met fabrieken en een hek eromheen, zijn geen of lage import- en exportbelastingen, geen of lage winstbelastingen, minder regels en restricties, lagere arbeidskosten plus gemakkelijke transport- en verschepingsmogelijkheden. Kleding en textielproducten vormen tweederde van de industriële productie. Schoenen, lederen goederen en elektronische producten volgen. De producten, veelal voor de export bedoeld, gaan vooral naar de Verenigde Staten. Vrije zones leveren harde dollars op. Buitenlandse bedrijven betalen voor arbeidslonen, huur van gebouwen, water, elektriciteit en machineonderdelen. De overheid staat onder druk om de minimumlonen laag te houden om een sterke concurrentiepositie in de regio te behouden. Meer dan 450 bedrijven in de vrije zone genereerden in 2000 ruim 1 miljard US dollars aan inkomsten. Daarvan kwam 52% uit de textielindustrie, 12% uit de service-industrie, 6% van de tabaksplanten en 4% uit de schoenenbedrijven. De Dominicaanse Republiek exporteerde bijvoorbeeld meer dan 350 miljoen sigaren naar Europa en de Verenigde Staten in 1999. De belangrijkste sigarenfabrikanten bevinden zich in de vrije zones. De belangrijkste exporteurs zijn La Tabacalera, Fuentes, General Cigars, Swdeck Match, Tabacalera Industrial del Norte, La Cidav, Okey Cigars, Tabantilla, Puro de Villa Gonzalez, Flor Dominicana, La Aurora, Tabacalera Nacional Dominicana en Caribbean Cigars.

Geld van familie in het buitenland Het zenden van geld door emigranten is de derde belangrijke bron van inkomsten. In 1989 bedroeg het ‘teruggekeerde’ geld (remittance money) de som van drie traditionele exportproducten, namelijk suiker, tabak en koffie. Het geld komt voornamelijk van familie in de Verenigde Staten en Puerto Rico. Het wordt gebruikt voor de dagelijkse levensbehoeften, niet om te sparen. Het geldbedrag dat door Dominicanen die in het buitenland leven wordt overgemaakt bedroeg van januari tot juni 2004 1,03 miljard US dollars. In het jaar 2003 werden in totaal 2,06 miljard US dollars overgemaakt. Veel geld komt via een geldovermakingskantoor (money transfer agency) zoals Western Union binnen. Veel mensen hebben geen bankrekening.

Se fue la luz! Daar gaat het licht (weer)! Ondanks de economische activiteit lukt het niet om de basisvoorzieningen zoals water, elektriciteit en riolering op orde te krijgen. De elektriciteitsvoorziening laat veel te wensen over, en nog steeds zitten arme wijken vaak in het donker. Je praat niet over een uurtje per dag maar wel over 8 tot 16 uur per dag geen stroom. De moeilijkheden worden veroorzaakt door slecht functionerende en onderhouden generatoren, perioden van droogte waardoor de productie van hydro-elektriciteit vermindert, een inefficiënte distributie waarbij elektriciteit tijdens transmissie verloren gaat en onbetaalde rekeningen. Illegaal aftappen wordt min of meer

51

52

ACHTERGRONDEN

getolereerd. Een keer in de paar maanden worden de illegale lijnen doorgeknipt maar dat lost het probleem niet op. Bedrijven, rijke mensen en ressorts installeren daarom hun eigen generatoren, opdat het werk door kan gaan.

In verkiezingstijd bekent de Dominicaan kleur (Santiago)

ETEN Comida criolla ¡Buen provecho! Eet smakelijk! De Dominicaanse keuken is een mengelmoes van wat verschillende volkeren eraan toevoegden. De indianen brachten ingrediënten als cassave mee uit Zuid-Amerika, de Spanjaarden brachten paella en kruiden uit de Arabische wereld. Op de enige twee andere Spaanstalige Caribische eilanden, Cuba en Puerto Rico, zijn identieke gerechten te vinden, alleen onder een andere naam. Rijst en bonen zijn de basis, wanneer er geen geld is voor vis of vlees. Een eenvoudige maaltijd bestaat uit rijst, bonen, vlees of vis en een salada verde (groene salade), maar er is veel meer mogelijk met alle producten die in het land zelf groeien.

ETEN

La bandera Dominicana Een typisch Dominicaans ontbijt bestaat uit mangu – gestampte groene banaan met olie en stukjes ui, huevos revueltos (met roereieren), en gefruite uien. Een paar stukjes gekookte cassave of andere aardvrucht is een goede vervanger van de mangu. Daarbij horen dan ook een paar stukje queso frito, gefrituurde Dominicaanse kaas en schijfjes gefrituurde salami. Een kop chocola of koffie met melk is een geslaagd einde van het ontbijt. La comida (lunch) is de meest belangrijke maaltijd. Het gerecht la bandera Dominicana (de Dominicaanse vlag) vormt een goede maaltijd. Lunchtijd is vaak tussen 12.00 en 14.00 uur, en dan gaan veel winkels dicht. De lunch bestaat uit rijst met bonen, vlees of vis, salade of een ander bijgerecht, en als het op de juiste manier is klaargemaakt, bevat het alle ingrediënten van de schijf van vijf. De verse ingrediënten zorgen ervoor dat het zowel lekker is als voedzaam en gezond. Tijdens de lunch is water met ijs verfrissend, en daarna volgen dessert en koffie (un cafecito). De toetjes zijn zoet, erg zoet. De meest bekende snack tussendoor is de pastelito (met kip, vlees of kaas gevuld pasteitje) dat je op veel straathoeken kunt vinden. Als er een rij mensen staat, kun je er van uitgaan dat er dagverse etenswaar ligt.

Vers fruit in elk seizoen Je eet wat het seizoen brengt, en dat kun je langs de weg te koop zien liggen.Verse ingrediënten vormen de basis van de Dominicaanse keuken, tezamen met sofrito, een mengsel van kruiden en specerijen, dat snel gebakken wordt zodat de smaken vrijkomen. Een typische sofrito is gemaakt van tijm, zout, knoflook, peterselie, fijngesneden ui, groene peper, koriander, tomaten, tomatensaus en azijn. Om de voorbereidingstijd in te korten wordt dit voor meerdere dagen tegelijk gemaakt en in de koelkast bewaard, klaar voor gebruik. In sommige keukens wordt veel olie en zout gebruikt, maar dat is niet nodig. Olie en zout kunnen naar smaak worden toegevoegd. Rijst en bonen zijn een vast bestanddeel van de maaltijd. Met wel zeven verschillende bonen worden variaties gemaakt. Lekker is locrio, een mengsel van rijst, groenten en vlees of vis, of moro, rijst met groenten. Verse vis eet je vaak met een lichte tomatensaus of con coco (met kokosmelk, knoflook, tomaat). Zo veel koks, zo veel variaties. Van de vleesgerechten zijn gerechten met chivo (geit) en pollo (kip) populair. Of probeer een gerecht met mofongo, geprakte groene bananen met knoflook, de stoofschotel sancocho met zeven soorten vlees, of de crema de auyama, pompoensoep. Als de lokale keuken niet aanspreekt dan zijn er voldoende internationale restaurants waar het gangbare Europese menu wordt geserveerd. Op de website www.dominicancooking.com staan recepten en kooktips.

Van limoen tot kokosnoot Vers fruit wordt bij stalletjes op straat gekocht. Sinaasappels, citroenen, limoenen, broodvruchten, tamarindesap, suikerappels, platanen (groene bananen) zijn heerlijk als ontbijt of tussendoortje, tenminste als ze op het

53

54

ACHTERGRONDEN

juiste moment zijn geplukt. Te vroeg geplukt? Ook al leg je het fruit in de zon om verder te rijpen, de smaak blijft bitterder. Elke vrucht heeft zo zijn eigen kenmerken en smaken. Een kokosnoot kun je bijvoorbeeld alleen nuttigen als de schil groen is. Een bruine schil duidt op zuur sap en veel vruchtvlees. Gevallen kokosnoten moet je niet eten – je moet ze (laten) plukken. Laat het openen van de noot met machete maar aan de mensen ter plekke over. Als je het sap hebt opgedronken, dan wordt de noot met een flinke slag opengehakt en kun je witte vlees eruit lepelen. De hoeveelheid vruchtwater is voldoende om de dorst te lessen. Laat de

ETEN

noot in jouw bijzijn openen, dan hebben bacteriën geen kans. Voor alle fruit geldt dat sap ter plekke moet worden geperst, fruit moet ter plekke worden gesneden. Drink vruchtensap sin hielo (zonder ijs) want ijsblokjes worden vaak van kraanwater en niet van flessenwater gemaakt. Je kunt fruit krijgen in een comedor (eethuis) of bij een calmados; een buurtsupermarkt, vaak te vinden op een straathoek. Vers sap uit een kokosnoot is een goede dorstlesser

55

56

ACHTERGRONDEN

DRANK Salud! Proost! Het meest bekende koffiemerk is Santo Domingo koffie, het meest gedronken bier is Presidente en rum is de nationale drank, gemaakt van suikerriet dat er overvloedig groeit. Je hebt café solo (zwarte koffie) en café con leche (koffie met melk). De vraag is niet of je koffie met suiker drinkt maar hoeveel klontjes je wilt hebben. Dominicanen zijn echte zoetekauwen. Het drankenassortiment is groot: van een gezonde jugo de naranja of jugo de chino (sinaasappelsap), een batida (fruitshake, gemaakt van melk, ijs en een of meerdere fruitsoorten), een pina colada (rum, ananas, kokoscrème), coco loco (rum, kokoscrème, en vers kokossap), cuba libre (rum, coca-cola, ijs en schijfje limoen), daiquiri (rum, geschaafd ijs en fruit) tot cerveza (bier). Proberen is het advies, alleen de eerste paar dagen in de tropen rustig aan doen met alcohol en niet te veel verschillende alcoholische dranken door elkaar drinken. Hitte, zon en alcohol kunnen je behoorlijk ziek maken. Wijn is relatief duur; de prijs-kwaliteitverhouding is niet voordelig voor Europeanen. In de toekomst kun je Dominicaanse wijn uit Neiba proeven. Over rum en de verschillende kwaliteiten vind je meer op pagina 98. Brugal, Bermudez en Barcelo zijn dé bekende streekgebonden merken. Mamajuana Het nationale gezondheidsdrankje is mamajuana, een wonderlijk mengsel van boombast, wortels, kruiden en een geheim ingrediënt (geen drugs). Het verlengt de levensduur, is goed voor de seksuele potentie, reuma, buikklachten en ander inwendig ongemak. Een favoriet souvenir is de fles met het bovengenoemde mix zonder rum. Bij thuiskomst rum en honing toevoegen, twee weken minstens laten staan en klaar ben je. Een pittig drankje is het resultaat. Hoe langer het staat, hoe krachtiger de drank wordt en hoe beter het schijnt te helpen.

CULTUUR Hamburger of salsa? Hoewel de Noord-Amerikaanse cultuur dominant aanwezig is als bron van inspiratie en consternatie, blijft de Dominicaanse Republiek een echt Caribisch land. Praten over Noord-Amerika roept gevoelens van affectie en antipathie op. Het is een liefde-haatverhouding, waarin de Dominicaanse soevereiniteit en cultuur staat tegenover het Amerikaanse materialisme. Enerzijds is er honger naar de Amerikaanse populaire, moderne cultuur en rijkdom, anderzijds geeft men op straat gemakkelijk

C U LT U U R

Dansen doe je met en zonder muziek. Merengue en bachate zijn het meest populair

het Witte Huis de schuld van de alle problemen. Dominicanen vergelijken hun cultuur met het nationale gerecht sancocho, een stoofschotel met zeven verschillende soorten vlees, een mengelmoes met pit.

57

58

ACHTERGRONDEN

Merengue-pop De merengue beat is te horen op elke straathoek en uit vele auto’s. De eerste merenguegroepen vormden zich rond het begin van de 20e eeuw en bestonden uit vier muzikanten, die de tambora (kleine drum), een guôro (raspinstrument, bespeeld met kam), een marimba (een Afrikaanse trom), en een accordeon bespeelden. Dit is de merengue uit de regio Cibao, ook wel perico ripiao, merengue tipico of folkmerengue genoemd. Meer succes had de merengue toen er voor Amerikaanse soldaten tijdens de bezettingsperiode 1916-1924 een langzamere en beter dansbare versie uitkwam. Dictator Trujillo bombardeerde de merengue tot nationale muziek. De big band-variant, met trompetten en meerdere drums, ontwikkelde zich in dansgelegenheden in Santo Domingo. In de jaren zeventig versnelde het ritme van de merengue en met de big bands verdwenen de formele danspassen. In de jaren tachtig ontstond een nieuwe stijl, met sterren als Johnny Ventura die het gebruik van de saxofoon introduceerde. Ventura voegde aan de merengue elementen van R&B (rhythm & blues), rock & roll en salsa toe. De accordeon werd vervangen door elektrische gitaren en synthesizers. Door de emigratie van Dominicanen naar Europa en de Verenigde Staten werd het uiteindelijk over de grens populair. Ongeveer tegelijkertijd introduceerde een andere merenguester, Juan Luis Guerra een langzamer merengueritme en voegde hij meer inhoud aan zijn liedteksten toe. In de jaren negentig ontstaat merenhouse, waarbij house en hiphopelementen worden gecombineerd en ongeveer tegelijkertijd verschijnt de merenrap, een mix met rap-ritmes. Bekende merengue-vertolkers Rubby Perez Fernando Villalona Tulile Tono Rosario Sergio Vargas Los Toros Band Kinito Mendez Juan Luis Guerra en zijn band 440

Bachata blues De bachata ontstaat als muziek van de armen en ontheemden, uit de achterbuurten, de bars en bordelen in St. Domingo in de jaren zeventig. De ruwe teksten gaan over veel drinken, problemen met vrouwen, prostitutie en mannelijke bravoure. ‘Vulgair’ is de mening van het grote publiek. Daar kwam verandering in met de mooie stem en lyriek van Juan Luis Guerra. Hij nam naast bachataelementen westerse muziekinvloeden mee, zoals te horen is op zijn wereldberoemde cd Bachata Rosa (1990).

C U LT U U R

In de schaduw van de levendige merengue ontwikkelde zich de bachata, vergelijkbaar met de ontwikkeling die de bluesmuziek in Amerika doormaakte, maar op dit moment, overstijgt de populariteit van de bachata die van de merengue. Populaire bachata-artiesten zijn vrijwel allemaal mannen, die reuze populair zijn bij hun vooral vrouwelijke fans, die zwijmelen bij de zwoele liefdesliedjes. Bekende bachata-zangers Antony Santos Aventura Luis Vargas Frank Reyes Zacarias Ferreira Yoskar Sarante

Gingerbread architectuur De meest herkenbare huizen zijn de gingerbread (gemberbrood) houten huizen. Met de houten versierde dak- en balkonranden, wilde kleuren en grote veranda’s blijven dit de typerende Caribische woningen. Deze houten huizen worden vervangen door cementen dozen die orkaanbestendig zijn, dus veiliger voor de bewoners maar ook vaak lelijker. Hier wonen elf mensen en er is net een tweeling geboren (Samana Peninsula)

59

60

ACHTERGRONDEN

In Santo Domingo zijn gerestaureerde gebouwen uit de periode van Columbus te vinden – een mooie verzameling. In de steden zoals Puerto Plata zijn daarnaast Victoriaanse huizen te vinden, in pasteltinten met witte balkons en versierd houtwerk, gebouwd naar de Europese architectuurvoorbeelden. En op het platteland zijn in enkele gebieden mooie villa’s, ontworpen door architecten van over heel de wereld, te bekijken. Voor de meeste Dominicanen geldt echter dat armoede de variatie qua vorm gering maakt. Ze leven in wat Europeanen een schuurtje of hut zouden noemen, met een in- en uitgang die in elkaars verlengde liggen, zodat de wind er op een warme dag – en het is bijna altijd warm – doorheen kan waaien. Deze kleurige huisjes onder de palmen zijn verrassend en typerend voor het platteland.

Film in ontwikkeling In 1915 produceerde de Puertoricaanse cameraman Rafael Colorado de eerste film die in de Dominicaanse Republiek werd opgenomen: Excursión de José de Diego a Santo Domingo. De film met geluid was een documentaire over de inauguratie van Trujillo in 1930. De start van de nationale cinema wordt toegeschreven aan Francisco Arturo Palau die in 1922 de film La Leyenda de Nuestra Señora de Altagracia maakte. La Silla was in 1963 de eerste film die helemaal in de Dominicaanse Republiek werd opgenomen. Een selectie van films uit de Dominicaanse Republiek inclusief internationale coproducties (plus de Engelse naam waaronder de film bekend staat): La serpiente de la luna de los piratas, (Serpents of the Pirate Moon, 1973), El clan de los inmorales (Order to Kill, 1975), Azúcar amarga (Bitter sugar, 1996) Nueba Yol (1995) Four Men and a Coffin (1996), Buscando un sueño (In Search of a dream, 1997), Nueba Yol 3: Bajo la nueva ley (1997), Un Pasaje de Ida (One-Way Ticket, 1988), Trujillo: El poder del jefe I Trujillo: Power of the Generalissimo I (1991), In the Time of the Butterflies (2001), Pasaporte rojo (Red Passport, 2003), Perico Ripiao (2003), Quarter to Ten (2004). De kwaliteit van deze films varieert. De meeste films zijn met beperkte middelen gemaakt en niet in Nederland te bekijken.

Geschilderd, verbeeld, gefotografeerd in kleur Enkele grote schilders zijn Cándido Bidó, Guillo Pérez, Elsa Nuñez, Silvano Lora en Ramon Oviedo. Deze selectie is niet objectief. De meeste schilderijen, sculpturen en foto’s zijn te zien in de galerieën en musea van Santo Domingo en het Museo Leon in San-

C U LT U U R

tiago. Er zijn veel nieuwe en jonge kunstenaars maar hun werk wordt onvoldoende geëxposeerd. Naamsbekendheid ontstaat pas wanneer ze in het buitenland zijn doorgebroken. De kunst op straat is meestal van Haïtiaanse afkomst en wordt in grote aantallen gemaakt over de grens. Een schilderij is niet uniek en niet duur; een kleurige herinnering.

Literatuur: protest Een van de eerste literaire werken was van de priester Bartolome de las Casas, die de geschiedenis van zijn tijd beschreef in het indrukwekkende boek ‘Historia de las India’. Een nationalistisch gevoel ontwikkelde zich bij de dichter Félix Maria del Monte tijdens de 19e-eeuwse Haïtiaanse bezetting. Deze trend zette zich voort in de strijd tegen Spanje. Manuel de Jesus Galván beschreef bijvoorbeeld hoe wreed de Spaanse kolonisten tegen de indianen optraden in het boek ‘Enriquillo: leyenda histórica dominicana’ (1879–82). In het begin van de 20e eeuw maakten schrijvers zoals Américo Lugo en Gaston Gernando Deligne zich vrij van dit natioKunstenaar Humberto Grullon voor zijn schilderij in Santiago

61

62

ACHTERGRONDEN

nalisme. De huidige schrijvers focussen op het leven van alledag, maar enig literair protest was er wel van bijvoorbeeld de schrijver, president en banneling Juan Bosch, die regelmatig tegen Trujillo in de pen klom. Bosch schreef romans, essays en korte verhalen. Joaquin Balaguer was president en dichter. Hij schreef ook over de geschiedenis van de literatuur van zijn land. Dominicaanse schrijvers, die doorbreken en leven van de schrijverij, wonen in het buitenland – vooral Amerika. Politiek engagement is nauwelijks te vermijden. De schrijfster Julia Alvarez die bekend werd met haar roman ‘In de tijd van de vlinders’ (1995), een boek dat ging over de zussen Mirabal, leeft in de VS. Andere bekende schrijvers zijn Ivan Garcia Guerra, Junot Diaz, Jose Goudy Pratt, Loida Maritza en Jeannette Miller.

63

PRAKTISCHE INFORMATIE VAN A TOT Z Aankomst De meeste Nederlanders en Belgen komen aan op de internationale luchthavens in Puerto Plata, Punta Cana en Santo Domingo. Luchtvaartmaatschappijen verstrekken een toeristenkaart, kosten 10 US dollars, vlak voor de landing. Deze kaart is ook op de luchthaven te verkrijgen. Het deel dat door de douane wordt teruggegeven, moet je afgeven bij vertrek uit de Dominicaanse Republiek, dus goed bewaren! De vertrekbelasting bedraagt 20 US dollars, soms zit deze al in de vliegticketprijs inbegrepen. Na het inchecken voor de terugreis wordt dit aan een luchthavenbelastingloket afgehandeld. Het is aan te raden een label met adresgegevens aan de koffer vast te maken en een slot op de koffer te hebben.

Accommodatie Gelukkig zijn er ruim voldoende mogelijkheden, variërend van luxe resorts tot goedkope hotelletjes. De meeste Nederlanders

en Belgen opteren voor een resort all-inclusive met alle gemakken van dien. Deze combinatie vlucht-hotel/resort is nog altijd de meest goedkope optie. De meeste resorts hebben informatieve websites, en met behulp van een reisagent is het daarna vrij eenvoudig een reis te boeken.

Resorts ($$$-$$$$$) Stel jezelf de volgende vragen voordat je naar het reisbureau stapt: wat wil ik doen of niet doen op vakantie (uitrusten, trekken, actief zijn, historie bekijken, natuur zien)? Hoe lang kan ik wegblijven? Met betrekking tot een resortverblijf denk aan het volgende: Wat betekent all-inclusive? Welke activiteiten zijn mogelijk? Welke activiteiten van het resort zijn gratis en welke niet? Is er een programma voor kinderen? Is het gemakkelijk om van het resort een plek of stad in de omgeving te bezoeken? Is er een keuken in het appartement? Is een airco aanwezig? Is zeezicht een vereiste (en wil je daarvoor iets meer betalen) of een wens? Is er een generator aanwezig? Wil je restaurants buiten het resort bezoeken en zijn die in de buurt of is eten in het resort de keuze?

Prijs-kwaliteitverhouding in accommodatie Accommodatie zijn ingedeeld in de volgende prijs-kwaliteitscategorieën: Per nacht per persoon $ US$ 0-50 budgetaccommodatie $$ US$ 50-100 middenklasse-accommodatie $$$ US$ 100-150 luxe-accommodatie $$$$ US$ 150-200 topaccommodatie $$$$$ US$ 200 en hoger. Topaccommodatie plus faciliteiten Deze categorieën geven slechts een indicatie. Afhankelijk van het seizoen en de mogelijkheid van een package deal (all-inclusive met alle faciliteiten of niet) variëren de prijzen.

64

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Kies je voor een klein resort of een grote keten? De laatste heeft meestal meer faciliteiten maar ook meer bezoekers.

zijn meestal van mindere kwaliteit dan in Nederland of België, en niet aan te raden.

Cabanas, condos ($-$$) Hotels ($$-$$$$$) Als je liever zelfstandig reist dan is de combinatie van 1 week resort en daarna een of twee weken zelfstandig reizen een goede optie. Reizen van hotel naar hotel is niet moeilijk. Het is in de grotere plaatsen altijd mogelijk een slaapplaats te vinden, behalve tijdens grote festiviteiten zoals carnaval. In kleinere hotels spreekt het personeel vaak alleen Spaans. Een kamer van tevoren telefonisch reserveren kun je vaak alleen in het Spaans doen. Meestal is van tevoren reserveren eigenlijk niet nodig. In deze gids worden per stad twee of meer opties gegeven, maar er zijn altijd meer mogelijkheden. Hoe ouder je reisgids is, hoe groter de kans dat er nieuwe, frisse hotels zijn bijgekomen. Vragen naar een luxe- of nieuw hotel in kleinere plaatsen is wel verstandig. Wat ‘luxe’ betekent, is daar naar onze begrippen redelijk tot goed.

Aparthotels ($$-$$$$) Een concept van deze tijd, een appartement met een of meer slaapkamers en een (open) keukentje en zitgelegenheid. Zelf koken is een manier om de vakantiekosten binnen de perken te houden. Een alternatief voor het resort, als je niet ‘allinclusive’ 100 procent verzorgd wilt worden. Tip: check of er een winkel en transport in de buurt zijn.

Motels, pensions ($-$$) Hotels, motels, pensions en andere slaapgelegenheden, die tarieven voor ‘1-uur verblijf’ geven, kun je het beste vermijden. Dit betekent dat de verliefden die nog thuis wonen er de liefde bedrijven of er prostituees werken. Deze accommodatie is niet bedoeld voor een lang verblijf. Pensions

Het uitproberen van cabanas, eenvoudige kamers bij mensen thuis, of het huren van een condominio of condo (appartement) is een optie als je budget niet groot is. Kwaliteiten en prijzen variëren. Als het contact met de eigenaar, die vaak om de hoek woont, goed is dan kun je een uitstekende tijd hebben. Surfers aan de noordkust boeken vaak een condo voor een maand als een eerste bezoek van één week in een allinclusive hotel goed is bevallen. Ze zijn dan voor een maand evenveel geld kwijt als voor één week hotelverblijf.

Villa’s ($$$-$$$$$) Er zijn nogal wat Dominicanen, Amerikanen, expats en anderen die een tweede huis hebben in de Dominicaanse Republiek, en deze verhuren als ze er zelf niet verblijven. Ze komen met of zonder kok, babysitter, chauffeur. Als je met zes personen of meer reist, dan is het buiten het drukke toeristenseizoen een prima idee. Prijzen variëren van US$1000 per week tot US$1000 per dag.

Algemene tips: • Als je zelfstandig rondreist, bekijk dan je kamer voordat je boekt. Een snelle check van airco, matras, water, hygiëne en straatlawaai is geen overbodige luxe. • In 2004 waren er regelmatig elektriciteitsstoringen. De verwachting is dat de elektriciteitsvoorziening in sommige gebieden problemen zal blijven geven. Als je licht en airco belangrijk vindt, check dan van tevoren of je accommodatie een generator heeft. Vrijwel alle resorts en grotere hotels zijn voorzien van een generator. • www.dominicaanserepubliek. pagina.nl, www.debbiesdominican travel.com, www.tripadvisor.com zijn goede sites om je te oriënteren.

VA N A T O T Z

• Houd er rekening mee dat de kamerprijs vaak exclusief de belasting (VAT) wordt opgegeven. • Als je een week of langer in een hotel verblijft is het soms mogelijk een lagere prijs te bedingen. Buiten het seizoen reizen, tussen Pasen en medio november, is beter voor je budget en humeur dan steeds moeten afdingen.

Zelfstandig rondreizen Voor zelfstandig rondtrekkende reizigers is een ruime keuze aan accommodatie nabij het strand te vinden op het schiereiland Samana bij Las Terrenas en Las Galeras, aan de noordkust bij Sosua en Cabarete, en in het zuidoosten bij Bayahibe. Daarnaast zijn er in de steden veel lokale hotels te vinden. Zie voor suggesties onder het kopje Praktische informatie bij de betreffende stad, vanaf deel Bezienswaardigheden op pagina 85. Hoteltelefoonnummers staan in het telefoonboek en op www.pagesamarillas.com.do of www.superpagesdr.com (Spaans).

Adressen In de Dominicaanse Republiek: Toeristeninformatie: Hoofdkantoor in Santo Domingo, Secretario de Estado de Turismo, Hoek van Avenue Mexico, 30 de Marzo, 9 8092214660, www.domini cana.com.do. De informatie die wordt verstrekt door hotels en commerciële activiteitenbureaus is vaak beter. Nederlands consulaat, Calle Max Henriquez Urena 50, casi esq. Abraham Lincoln, ens. Piantini, Santo Domingo, 9 809 262032, www.holanda.org.do. Ambassade België, Avenida Abraham Lincoln 504, Santo Domingo, 9 809 5621661, j 8095623383. In België en Nederland: Toeristeninformatie: Avenue Louise 271, Brussels 1050, België. benelux@sectur.

gov.do, 9 02-6461300 (vanuit Nederland, draai 9 0032-2-6461300). Consulaat Dominicaanse Republiek in Nederland, Tulpenburg 23, 1181 NK Amstelveen, 9 020-6471062. Ambassade Dominicaanse Republiek in België, Avenue Bel Air 12, Brussel 1180, 9 02-3464935. Consulaat-generaal Dominicaanse Republiek in België, Grote Steenweg 7, 2600 Berchem, 9 03-2815059 (tot 14.00 uur open).

Afstanden (Binnenlandse reistijden)

Rondreizen in de Dominicaanse Republiek is gemakkelijk. De belangrijkste steden en toeristische plekken zijn verbonden door goede snelwegen. Non-stop reistijden met de auto zijn: Santo Domingo – Puerto Plata 41⁄2 uur Santo Domingo – Santiago 11⁄2 uur Santo Domingo – Jarabacoa 11⁄2 uur Santo Domingo – Boca Chica 30 minuten Santo Domingo – Juan Dolio bijna 60 minuten Santo Domingo – Bayahibe 21⁄2 uur Santo Domingo – La Romana 2 uur Santo Domingo – Punta Cana 31⁄2 uur Santo Domingo – Samana 41⁄2 uur Santo Domingo – Barahona 2 uur en 45 minuten. Er rijden geen treinen! Met de bus gaat het iets langzamer, afhankelijk van het aantal stops die op het traject liggen.Rondreizen met de bus is zeker een goede optie als je niet wilt rijden.

Alarmnummers Alarmnummers politie, ambulance en brandweer zijn in het hele land bereikbaar onder het centrale nummer 9 911. Voor een ambulance kun je ook 9 711 bellen.

65

66

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Autoverhuur en autorijden De bekende maatschappijen zijn vertegenwoordigd: Avis, Hertz, Budget, National, Nelly rent-a-car en MC Rent a Car. De tarieven voor een huurauto zijn relatief hoog. Er doen veel griezelverhalen over het autorijden de ronde. De eerste vraag is dus: ga je zelf rijden? Buiten de twee grote steden Santiago en Santo Domingo is het rijden niet erg lastig maar wel anders dan je bent gewend in Europa. Dus defensief en alert rijden is het advies. Bedenk dat het rechtssysteem inhoudt dat wanneer je bij een ongeluk betrokken raakt, je mee naar het politiebureau moet totdat de zaak duidelijk is. Zeker als er sprake is van lichamelijk letsel bij de tegenpartij. De wegen, zeker de wegen met een cijfer of twee cijfers (tot 99) zijn van redelijke tot goede kwaliteit, maar je moet altijd verdacht zijn op kuilen en ongemarkeerde obstakels. Je kunt beter niet ’s nachts rijden, en zeker niet buiten de stad. De medeweggebruikers nemen grote risico’s wat kan leiden tot gevaarlijke situaties. Links en rechts inhalen is bijvoorbeeld heel gewoon. Er wordt veel (onnodig) getoeterd en de kans op kleine blikschade is groot. Koop je eigen risico daarom volledig af en of ga naar een ander verhuurbedrijf als dat niet mogelijk is. Niet alle bedrijven bieden volledige dekking! Bij lokale bedrijven krijg je soms een slecht functionerende auto mee, zodat ze de reparatie van jouw eigen risico kunnen betalen. Bovendien is bij kleine, lokale bedrijven de service bij mankementen minimaal, hetgeen kan leiden dat je vast komt te zitten in de plaats waar de auto het begeeft. Let op: er is geen wegenwacht in de Dominicaanse Republiek. Het beste is daarom om een auto te huren bij een internationaal bekende maatschappij als je geen taxi met gids/chauffeur wilt proberen (zie ook verkeersregels).

Wat neem je mee? Je hebt een geldig rijbewijs, je paspoort en een creditcard nodig om een auto te huren. Een internationaal rijbewijs is niet verplicht. Het is wel een door de Dominicaanse overheid erkend document. Het kan worden gehaald bij ANWB-kantoren. Kijk voor de precieze voorwaarden op de websites van de verhuurbedrijven: www.avis.nl of www.avis.be, www.hertz.nl of www.hertz.be, www.budget.nl of www.budget.be, www.nationalcar-rental.com, www.nellyrac.com en www.carrental express.com/mcauto. Kies voor een auto met airco. Dat houdt je fris en alert. En omdat je dan ook automatisch kiest voor een auto met een ‘hard-top’ (geen stoffen dak) en kooi, ben je beter beschermd. Check voordat je wegrijdt of er een reserveband, een krik en bijbehorend gereedschap in de auto liggen.

Banken De meeste banken zijn open van maandag tot vrijdag, van 8.30 tot 15.00 uur. Identificatie in de vorm van paspoort wordt altijd gevraagd. Geld bij een bank wisselen is de meest veilige optie, verder kun je bij wisselkantoren, casas de cambio, terecht. Er zijn vrijwel overal geldautomaten, de zogenaamde ATH (A Toda Hora, vertaald: op elk uur) pinautomaten, de cajeros automaticos. Zie verder onder Geld.

Benzine De openingstijden van benzinestations (la gasolinera) kunnen nogal verschillen. Benzinestations zijn er voldoende maar ze hebben niet altijd benzine (gasolina)! Ze sluiten meestal na 6 uur ’s avonds. In afgelegen gebieden wordt benzine in plastic flessen langs de kant van de weg verkocht. Neem geen gok en tank als je tank halfleeg is. Probeer zoveel mogelijk met een bijna

VA N A T O T Z

volle tank te rijden. Motorbrandstoffen en motorolie worden in Amerikaanse gallons afgerekend. Een gallon is 3,785 liter.

Boeken In de Dominicaanse Republiek zijn, behalve in Santo Domingo, nauwelijks boekhandels met een ruime selectie boeken en tijdschriften te vinden, dus neem voldoende lectuur uit Nederland of België mee als je van plan bent veel te lezen. Boeken in de Nederlandse taal zijn er niet en zelfs Engelstalige boeken zijn schaars in boekhandels en supermarkten. Soms hebben hotels een plankje boeken waar je gelezen boeken kunt omruilen voor andere, tweedehands exemplaren.

Criminaliteit Tip: neem voorzorgsmaatregelen zoals je normaal doet wanneer je een grote stad in Nederland/België bezoekt. Laat waardevolle spullen in de kluis van het hotel en neem kleingeld mee op straat. Laat waardevolle sieraden thuis en loop niet opzichtig met een dure camera rond. Laat geen waardevolle spullen zichtbaar in je auto liggen. Loop ’s nachts niet door verlaten straten of op onverlichte stranden. Rijd ’s avonds niet met onbekende brommerrijders mee. Neem een taxi. Overdag kun je als richtlijn nemen: daar waar kinderen spelen, daar is het veilig genoeg voor kinderen volgens de ouders ter plekke, dus waarschijnlijk ook veilig voor een toerist. Verder geldt voor openbare stranden: daar waar lokale mensen zwemmen is het vaak veilig genoeg om zelf te zwemmen. Of vraag aan het hotelof resortpersoneel waar je veilig kunt zwemmen. Tip: neem kleurenkopieën van belangrijke documenten als rijbewijs en paspoort mee.

Dineren De prijzen op de menukaart worden vaak vermeld zonder het percentage belastingen (16%) en de tip (10%). Op de kaart hoort te staan of de prijzen inclusief zijn of exclusief. Het kan onbeleefd overkomen dat een leeg bord snel wordt afgeruimd, zeker als tafelgenoten nog niet klaar zijn met eten. Dit is echter niet bedoeld als seintje dat je moet opstappen, eerder als een teken van servicegerichtheid en het is hygiënisch. De meeste restaurants zijn kindvriendelijk. Dominicanen zijn over het algemeen dol op kinderen.

Drank Het proeven van de lokale rum is een must. Het bezoeken van een brouwerij een leuk uitje. Houd er rekening mee dat er weinig alcoholcontroles op straat zijn en dat het aantal dronkelappen op de weg van vrijdag tot en met zondagavond hoger is dan doordeweeks. Neem na afloop van een proeverij een taxi. Zie meer over eeten drinkcultuur op pagina 52 en meer over rum op pagina 98. Drank is te koop in speciaalzaken en supermarkten en is veel te duur op het vliegveld.

Drinkwater Water uit de kraan is veelal geen drinkwater, ook al drinken Dominicanen het zelf wel. Ook ijsblokjes, gemaakt van kraanwater, kunnen klachten veroorzaken. Je tanden poetsen met flessenwater is geen overbodige luxe. Water slurpen onder de douche is geen goed idee. Tip: koop of vraag in een restaurant agua purificada of agua mineral. En ga niet wandelen of tochtjes maken zonder een fles water bij de hand. Watergebrek kan leiden tot hoofdpijn en duizeligheid.

67

68

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Niet-heldere gele plas is een waarschuwing: je drinkt niet voldoende!

Drugs De waarschuwing is: niet aankomen! Zorg ervoor dat vreemdelingen geen pakket in of onder je auto verbergen, en neem geen pakketten van onbekenden mee de grens over. Een slot op je koffer is niet alleen handig tegen dieven, maar ook tegen onbekenden die extra bagage in je koffer willen stoppen. Als je uit je dak wilt gaan, doe het dan met een fles rum. De gevangenissen zijn absoluut onprettiger dan in Nederland en België en dat is een understatement. Processen duren lang en de leefomstandigheden in de gevangenis zijn miserabel. Zowel het bezit van softdrugs als harddrugs wordt zwaar gestraft – met meerdere jaren gevangenisverblijf. Niet doen!

Elektriciteit Het voltage is 110 volt, met Amerikaanse stopcontacten. Neem een adapter mee. In dit land behoort een wereldstekker tot de standaarduitrusting. Helaas valt de stroom nogal eens uit. Gelukkig hebben de betere resorts en hotels een generator die het dan overneemt. Wie regelmatig in kleinere hotels slaapt en zelfstandig rondreist, neemt kaarsen, een aansteker en een zaklamp mee. Je moet wel tegen de hitte kunnen als de airco en fan uitvallen. Na een periode van stroomuitval is de eerste stroomstoot vaak extra sterk, waardoor elektrische apparatuur kan beschadigen. Tip: schakel (computer)apparatuur zoveel mogelijk uit nadat de stroom is uitgevallen. Reservebatterijen voor je digitale camera zijn handig.

Feestdagen Hieronder volgt een opsomming van de feestdagen. De carnavalsfeesten zijn aan te raden. De patroonsfeesten kunnen leiden tot uitbundige gebeurtenissen als de plaatselijke feestcommissie goed functioneert – kortom, het is vrij onvoorspelbaar hoe dat zal uitpakken.

Feest- en gedenkdagen 1 januari – Ano Neuvo, nieuwjaar 6 januari – Dia de los Reyes Mayos, Driekoningen, met processies 21 januari – Nuestra Senora de la Altagracia, de Maagd van Altagracia, de schutspatrones van het land, wordt vereerd door pelgrims in de basiliek van Higuey 26 januari – Dia de Duarte ter nagedachtenis van Pablo Duarte, de stichter van de republiek en nationale held 27 februari – Dia de la Independencia, dag van de onafhankelijkheid. Het carnaval, op alle zondagen in februari gevierd, bereikt zijn hoogtepunt met parades op de Malecon in Santo Domingo en in de stad Santiago Maart/april – Semanta Santa, de Stille Week wordt met processies begonnen en kent vele feesten in het paasweekeinde. Vooral de stranden zijn tjokvol met feestvierende Dominicanen. Bereid je voor op veel muziek, vrolijkheid, drank en lawaai aan het water 1 mei – Dia del Trabajo, Dag van de arbeid Begin juni – Pinksteren Het feest van de heilige geest (Spiritu Santo) wordt gevierd met Afrikaanse muziekinstrumenten in de eerste weken van juni 30 juni – Patroonsfeesten van San Pedro en San Pablo in Santiago en Moca Juli – Patroonsfeesten in Isabele (4 juli), Puerto Plata (5 juli) en elders op 14 juli ter ere van Nuestra Senora del Carmen Eind juli/begin augustus – Merenguefestival in Santo Domingo

VA N A T O T Z

15 augustus – Maria -Hemelvaart. Groot feest in La Vega 16 augustus – Op de gedenkdag van de restauratie van de republiek (Dia de la Restauracion op 16 augustus 1863) worden evenementen georganiseerd 24 september – Dia de Neustra Senora de las Mercedes. In Constanza en op de Santo Cerro, de heilige berg bij La Vega vereert men de schutspatrones Nuestra Senora de las Mercedes met feesten Eind september, begin oktober – Merenguefestival in Sosua en Puerto Plato 12 oktober – De dag van de rassen, Dia de la Raza wordt op de dag van Columbus’ ontdekking van Amerika gevierd in Santo Domingo 24 oktober – Schutspatroon San Rafael wordt geëerd in Boca Chica en Samana. De dans bambula wordt opgevoerd 1 november – Todos los Santos, Allerheiligen 25 december tot 6 januari – Dit is de tijd voor familiefeesten, waaronder een uitgebreid feestmaal na de mis op kerstavond. 24 december is de belangrijkste dag. Alle restaurants zijn dan gesloten. 25 december Navidad, Kerstmis

Patroonsfeesten 18-19 maart – San Jose in Bani, San Jose de Ocoa, San Jose de los Llanos, San Jose de las Matas Altamira, Rio Grande 6-10 juni – Espiritu Santo, Heilige Geest in San Cristobal, San Juan de la Maguana, Santa Maria bij Monte Cristi 15-24 juni – San Juan in San Juan de la Maguana, Bani 29 juni – San Pedro in San Pedro de Macoris 5 juli – San Felipe in Puerto Plata 15 juli – Nuestra Senora del Carmen in Jarabacoa 25 juli – Santiago (heilige Jakob) in Santiago, in Paya bij Bani 30 augustus – Santa Rosa de Lima in La Romana

8 september – Nuestra Senora de los Remedios in Azua 4 oktober – Nuestra Senora del Rosario in Moca, Barahona, Dajabon 23-24 oktober – San Rafael in Samana 21 november – Nuestra Senora de Regla in Bani 30 november – San Andres in Andres bij Boca Chica 4 december – Santa Barbara in Samana. Dit patroonsfeest wordt gevierd met de bambuladans en merengue

Fooien en afdingen Behalve in restaurants en daar waar officiële prijzen gelden, zoals bijvoorbeeld in supermarkten, is onderhandelen over de prijs niet meer dan normaal. Je bent niet verplicht een fooi te geven maar als je tevreden bent is 5 à 10 procent prima. Prijzen bij straatventers, en op markten zijn vaak in eerste instantie te hoog, dus gebruik charme en onderhandel voor je koopt. En als je helemaal beslagen ten ijs wilt komen, dan check je de prijzen van bijvoorbeeld cd’s van tevoren in muziekwinkels. Let wel, op straat koop je vaak goedkoop een kopie van mindere kwaliteit en de verkoper draagt geen belastingen af. Kortom, je stimuleert de illegale handel en jouw favoriete artiest verdient er niets aan. Onderhandelen met gidsen en taxichauffeurs is aan te raden.

Fotograferen Het is geen probleem om mensen te fotograferen zolang je toestemming vraagt. Dat kan met een opgestoken duim of met de vraag: Permiso (is het toegestaan) of Puedo (mag ik). Mensen op straat laten zich gemakkelijk fotograferen, en vinden het leuk om naar de digitale weergave op het schermpje te kijken. Neem een extra foto als ze vinden dat ze er niet goed genoeg opstaan.

69

70

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Diafilms zijn moeilijk te verkrijgen, en speciale batterijen zijn alleen in specialistische zaken in grote steden te vinden. Tip: neem je eigen batterijen en films mee. Dat is meestal goedkoper. De felle zon maakt het gebruik van zonnefilter en zonneklep wenselijk. Check de houdbaarheidsdatum van films als je ter plekke spullen koopt. De 100-ASA films zijn ideaal voor zonnige buitenopnames, en gebruik anders 200-ASA. Films kunnen niet tegen extreme temperatuurwisselingen. Bewaar je films op constante (warme of koude) temperatuur, en verplaats films niet van de koelkast naar de hete auto-achterbak en terug. Het versturen van digitale beelden via internet is nog niet op veel plekken mogelijk. Tip: Soms kun je in internetcafés je digitale foto’s op cd laten branden. Het meenemen van een usb-kabel, installatiediskette, handleiding, en lege cd’s is handig. Of zorg voor voldoende opslagcapaciteit.

Gehandicapten Er zijn nauwelijks voorzieningen voor gehandicapten, helaas. Je reisbureau kan je informeren naar de voorzieningen van de accommodatie die zij verkopen.

Geld De nationale munt is de peso, aangeduid met RD$. Er zijn biljetten van 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000 en 5000 pesos. Er zijn munten van 1, 5, 10, 25 en 50 centavos en biljetten van 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500 en 1000 pesos. Wisselen kun je het beste ter plaatse doen. Vaak kun je met US dollars betalen. De Dominicanen hebben graag dollars die meer koersvast zijn dan de pesos. Meestal betaal je met dollars iets meer door een ongunstige omrekenkoers in winkels. De meeste hotels en restaurants aanvaarden creditkaarten.

Tip: gebruik alleen een creditkaart als er een elektronisch apparaat aanwezig is die aan een computer is aangesloten. Met het handmatige rits-ratsapparaat kan achter in het restaurant of de winkel twee keer je kaart door de machine worden gehaald. Het komt voor dat er twee keer een bedrag wordt afgeschreven voor 1 maaltijd of boodschappen. Travellercheques in Amerikaanse dollars en euro’s zijn gemakkelijk in te wisselen. De gebruikelijke creditcards (Mastercard, Visa) en travellercheques zijn handig. Het is verstandig om altijd kleingeld, biljetten van 5 en 10 pesos, 1 dollarbiljetten of 1 eurostukken op zak te hebben. Voor de guagua’s, fooien en lokaal telefoneren. Dominicaans geld mag niet worden ingevoerd in Nederland en België. Het is sowieso niet handig om het mee te nemen omdat je er weinig voor terugkrijgt en de koers wisselvallig is. Tip: je laatste geld kun je beter niet op de luchthaven besteden want daar is alles veel duurder dan in de stad.

Haïti Op het moment dat dit boek werd geschreven was de politieke situatie in Haiti erg instabiel. Voordat je naar de grensplaatsen bij Pedernales, Elias Pina (El Comendador) of Dajabon gaat, moet je checken of dat veilig is. Ga met een chauffeur of gids die weet wat hij doet. Kijk voor een reisadvies op www.diplo matie.be (België) of www.minbuza. nl, onder Reizen en Landen (Nederland). We hopen van harte om bij de herdruk Haiti, het onlosmakelijk verbonden alter ego van de republiek op Hispaniola, aan dit reishandboek te kunnen toevoegen.

VA N A T O T Z

Homoseksualiteit Je kunt als lesbienne of homo gerust naar dit land op vakantie. Homoseksualiteit is nog niet een volledig geaccepteerd verschijnsel maar van buitenlanders accepteert men meer dan van een eigen zoon of dochter. Verder geldt dat in toeristische plaatsen meer wordt getolereerd dan elders. Openlijk zoenen op straat is not done voor hetero’s en homo’s.

Internet Internetcafés zijn in ruime mate aanwezig. En de betere cafés zijn zelfs open als de stroom uitvalt omdat zij van een DSL netwerk gebruikmaken (DSL staat voor Digital Subscriber Line. ADSL is een soort DSL lijn.) Aangezien veel mensen thuis geen computer met internet hebben, is het aanbod ruim en niet duur, tussen de RD$ 30 en RD$ 40 per uur. In hotels, in de buurt van veel toeristen, is het vaak duurder dan in een café in de stad, waar de lokale bevolking binnenloopt. Het aantal internetcafés groeit elke maand.

Kerken Een kerkdienst bezoeken is mogelijk als je je tenminste netjes kleedt. Korte broeken en onbedekte armen worden in het algemeen niet gewaardeerd. Respect tonen is belangrijk. Achterin zitten is handig als je niet bekend bent met de gewoonten, dan kun je de dienst op je gemak volgen zonder te storen.

Kinderen op reis Dominicanen zijn over het algemeen dol op kinderen, dus je kunt kinderen dus met een gerust hart meenemen, zeker als ze gek zijn op water. Veel resorts hebben aparte kinderprogramma’s en activi-

teitenbureaus verkopen meestal speciale excursies (surfen, paardrijden, snorkelen et cetera), geschikt voor kinderen. Restaurants zijn meestal kindvriendelijk maar zonder speciale voorzieningen als speelhoeken en kinderstoelen. Een kindermenu is snel gemaakt. Kinderen kunnen alleen niet zonder begeleiding van volwassenen de straat op of bijvoorbeeld naar een openbaar strand. Ze spreken de Spaanse taal niet en het verkeer is te hectisch. Zorg verder voor een goede bescherming tegen de felle zon. Zie verder onder kopjes Ziekte en ander ongemak, Zonnebaden.

Kleding Lichte en luchtige kleding, van katoen of linnen, is gemakkelijk. Caribische mensen houden van correcte kleding. Sandalen, met shorts en T-shirt zijn slordig en niet gepast in de stad. Extra kleding voor in restaurants en nachtclubs waar de airconditioning hoog staat, is niet overdreven. Zorg voor een hoofddeksel of schaf er een ter plekke aan, en stevige schoenen voor wandelingen. In de bergstreken zijn een waterdicht jack en een trui handig; in de zee beschermen badschoenen tegen zee-egels en stenen. Bedenk dat je in de hitte wat opzet – dikker bent, dus neem niet je strakste kleren en schoenen mee.

Klimaat en beste reistijd De gemiddelde temperatuur is 26 graden Celsius. Augustus is de warmste maand en januari de minst warme maand. Een gebruikelijke weersvoorspelling is ‘gedeeltelijk bewolkt met kans op een bui’. Deze duren niet langer dan vijf of tien minuten. De meeste regen valt tussen april en december. In de natte gebieden valt jaarlijks tussen de 1.000 en 2.000 mm, in de regenwoudzones valt meer dan 4.000 mm per jaar. De mees-

71

72

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

te buien zijn vrij hard en zijn snel weer over – het regent zelden een hele dag. De beste tijd om te reizen hangt af van de activiteiten die je wilt ondernemen. Surfers, kiteboarders en windsurfers reizen in het seizoen met de meeste wind en de beste golven. Zie pagina 114 tot en met 116. Walvissen kijken kan slechts van half januari tot half maart. Zie pagina 147. Het hoogseizoen loopt van december tot Pasen. Accommodatie is dan

Klimaatgemiddelden Puerto Plata Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec

temperatuur °C min. max. 17.4 28.8 17.2 28.8 17.7 29.3 18.8 30.0 19.9 31.1 20.8 32.4 21.0 32.5 20.9 32.5 20.6 32.6 20.0 32.2 19.1 30.5 18.0 29.0

neerslag (mm) 190.3 139.9 128.7 123.6 137.3 57.1 69.7 81.1 66.1 111.0 228.4 231.8

Klimaatgemiddelden Santo Domingo Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec

temperatuur °C min. max. 19.6 29.2 19.7 29.2 20.2 29.6 21.1 30.2 22.2 30.4 22.9 30.8 22.8 31.3 22.7 31.5 22.7 31.4 22.3 31.1 21.4 30.6 20.3 29.6

neerslag (mm) 63.0 56.8 53.8 71.9 187.7 140.1 144.6 177.4 180.9 186.8 99.8 84.3

duurder dan in het laagseizoen. Gedurende de paasdagen vertrekken veel Dominicanen richting kust en kun je die plekken beter vermijden. Iedereen gaat echt uit zijn dak hetgeen veel lol, lawaai en dronken mensen op straat betekent. Het orkaanseizoen loopt van 1 juni tot 1 november; waarbij de meeste stormen plaatsvinden tussen half augustus en half september. Zie pagina 39.

Klimaatgemiddelden Punta Cana Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec

temperatuur °C min. max. 21.9 27.7 21.8 27.6 22.0 28.1 22.5 28.7 23.2 29.6 24.1 30.3 24.6 30.5 24.8 30.7 24.4 30.9 23.6 30.5 23.2 29.4 22.3 28.1

neerslag (mm) 66.4 54.2 54.2 69.2 124.4 103.9 78.3 103.1 101.7 152.1 116.6 78.5

VA N A T O T Z

Kokosnoten Het beste advies luidt: ga niet onder een palmboom met kokosnoten zitten en parkeer je auto er niet onder. Zelfs kleine noten kunnen dodelijke ongelukken veroorzaken en jaarlijks overlijden er mensen door deze vallende kanonskogels. De schaduw van een kokospalm is verleidelijk en verraderlijk.

Via de nieuwsbrief van www.dr1.com word je dagelijks op de hoogte gehouden per mail (in het Engels).

Openbaar vervoer Het is gemakkelijk rondreizen in de Dominicaanse Republiek als je gebruikmaakt van het openbaar vervoer. Er zijn geen treinen maar genoeg alternatieven en het is erg goedkoop.

Maten en gewichten Bussen Gewichten 1 kilogram = 2,205 pond 1 pond = 0,454 kilogram Lengtes 1 meter = 1,094 yards 1 yard = 0,914 meter 1 kilometer = 0,621 mijlen 1 mile = 1,609 kilometer Maten 1 liter = 0,220 gallons 1 gallon = 4,546 liters 1 pint = 0,863 liter

Media: radio, kranten en televisie Er zijn meer dan 170 radiozenders, 25 omroepstations en 10 Dominicaanse televisiezenders. De meeste hotels ontvangen zo’n veertig zenders via de kabel, waaronder Amerikaanse, Spaanstalige en Duitstalige kanalen. Daarnaast rollen er zes Spaanse ochtendkranten en drie avondkranten dagelijks van de pers. De meest populaire kranten zijn: Hoy, Listin, Diario, El Caribe, La Informacion. Kijk ook eens voordat je vertrekt op: www.listindiario.com.do, www.hoy.com.do, www.elnacio nal.com.do, www.ultimahora. com.do, www.dominicananews. com (Duits), www.domrep-maga zin.de (Duits), www.ahora.com.do.

Veel plaatsen zijn gemakkelijk te bereiken met comfortabele bussen, die van airco zijn voorzien en met aan boord een toilet. Er is een tijdschema verkrijgbaar op elk station. De ervaring leert dat er vrijwel altijd plek is, en zo niet, dan is er een bus een uurtje later. Een nadeel is dat je alleen op de reisdag zelf kaartjes kunt kopen. En als je wilt overstappen, kun je niet ’s ochtends meteen een kaartje kopen tot je eindbestemming. Je weet dus niet van tevoren of er een plek in de bus is voor het middagtraject. Naar de grotere steden rijden meerdere bussen per dag en kun je het eerste traject in de ochtend en het tweede traject in de middag bussen. Bij de busstations zijn geen bagagedepots aanwezig. Je kunt tickets kopen bij Metro (centrale in Santo Domingo) (9 8095302854 of 9 8095667126) en Caribe Tours (ook centrale in Santo Domingo (9 809 2214422/5424/5518, www.caribe tours.com.do, website met onder andere vertrektijden). Caribe Tours rijdt naar meer plekken dan de Metro bussen en heeft een betere service. Kortom, deze maatschappij heeft de voorkeur.

Carros publicos Minibusjes, carros publicos, verbinden de steden. Ze worden carros publicos of conchos genoemd. Ze rijden meestal vaste routes, maar nergens staat aangegeven hoe de route loopt. De ritprijs is

73

74

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

laag, meestal voor toeristen iets hoger. Zorg dat je voldoende kleingeld meeneemt. Een publicos verandert in een taxi als je vraagt: ‘Una carrera’ (1 rit), dan ben je wel een stuk duurder uit.

Guagua’s, pick-ups Verder kun je reizen met de publieke taxi’s, de guagua’s. Vaak met harde merenguemuziek en propvol. Ze stoppen op uitvalswegen, op het dorpsplein, en ook langs de kant van de weg. Nog een stukje primitiever liften is in de pickup, waarbij de laadruimte voor mensen, dieren en goederen wordt gebruikt. Goedkoop, snel, minder comfortabel, maar wel met de wind in je haren.

Taxi Het rijden in een taxi is niet goedkoop, een stuk duurder dan de taxibus. Privétaxi’s kun je herkennen aan de gehavende carrosserie; de hoteltaxi’s zien er vaak beter uit. Het beste is van tevoren te informeren bij het hotel naar de prijs en/of deze af te spreken voor je instapt. Ook als je een meter ziet in de taxi, betekent dit niet dat deze het doet. De eerste rit, van het vliegveld naar het hotel, is altijd (te) duur, meestal 20 tot 30 US dollars. De taxichauffeurs bij de grotere busstations in de grotere steden (Santo Domingo en toeristensteden als Puerto Plata bijvoorbeeld) zijn vervelend en bedonderen je eerder dan elders. Je praat dan over een paar euro’s, niet over grote bedragen. Er is vaak een man met badge die rondloopt en de ritten onder de taxichauffeurs verdeelt of een loket, waar je de ritprijs kunt vragen. Taxichauffeurs horen officiële badges te dragen.

Carros en publicos Deze zijn in Santo Domingo te vinden. Carros zijn taxi’s met min of meer vaste routes. De publicos zijn busjes en omgebouwde pick-ups die in tegenstelling tot

de guagua’s, alleen in de stad rijden. Prijzen staan vast.

Brommer of motoconcho De nachttarieven zijn iets duurder dan de dagtarieven. Neem ’s nachts gewoon een taxi, want achter op een motoconcho met misschien een dronkeman achter het stuur en met veel autobestuurders op straat die te veel hebben gedronken op straat, ben je niet veilig. Het maximaal aantal mensen dat op een brommer kan is vijf.

Prijzen Tip: spreek een prijs af voor je in- of opstapt. En vraag in je hotel wat een ritje kost. Een strategie is om in de eerste vakantieweek een hoteltaxi te nemen totdat je de stad en omgeving kent, en daarna pas een privé-taxi, bus of motoconcho te nemen. Als je geen woord Spaans spreekt, neem dan geen risico en kies voor een hoteltaxi. ’s Avonds zijn de ritten vaak iets duurder dan overdag. Ook dat weten ze in je hotel. (Zie ook Verkeersregels.)

Paspoort Zie onder Reisdocumenten.

Politie Zie onder: alarmnummer 9 911. De verhalen over aanhoudingen en afpersende politiemensen worden minder. De lokale politie verdient weinig en probeert soms wat bij te verdienen met verkeersboetes. Als je geen Spaans spreekt, netjes wacht en geduldig een aantal keren duidelijk maakt dat je echt geen Spaans begrijpt, dan krijgt de politie er meestal genoeg van en mag je doorrijden. Als je elkaar wel begrijpt, vraag dan naar de officiële procedure; de gang naar het politiebureau. Die houdt een middag werk in: naar het kantoor gaan, veel formulieren invullen, handtekeningen en stempels halen. Dat vooruitzicht is zo onaantrekkelijk voor de politie

VA N A T O T Z

dat je meestal kunt gaan. Liever houden agenten meer mensen op straat aan, die snel hun pech afkopen. Of betalen de beste weg is als je een overtreding hebt begaan kun je uiteindelijk alleen zelf ter plekke beoordelen. Tip: zorg dat je papieren (paspoort, rijbewijs, verhuurautopapieren) in orde zijn. Weet dat als je politiemensen met veel respect benadert, je als ‘gast van het land’ meestal een betere behandeling krijgt dan lokale mensen. De politietop weet dat het land van toerisme leeft en werkt aan haar imago. Informatie over de speciale toeristenpolitie kun je vinden op www.politur. gov.do. In de praktijk krijg je weinig te maken met deze politie. Zij zien er bijvoorbeeld onopvallend op toe dat toeristen niet worden lastiggevallen door lokale verkopers.

Postkantoor Luchtpost is ongeveer zeven à tien dagen onderweg, zeggen ze, maar ansichtkaarten doen er van deur tot deur al snel twee tot zes weken over. Spoedeisende zaken kunnen beter via Fedex worden verstuurd en geld het beste via Western Union bij het postkantoor. Zie www. fedex.com/nl, www.westernunion. com (algemene informatie) en www. postbank.nl. Bij het postkantoor kun je niet bellen of faxen, daarvoor moet je naar een telecommunicatiekantoor. Zie onder Telefoneren.

pen. Het fenomeen van de witte man op leeftijd met een bruine jongere vrouw wordt schamper ‘café con leche’ (koffie met melk = bruin en wit) genoemd. Bij de ambassade kennen ze de verhalen van mannen met AOW die in de problemen komen. Je trouwt niet alleen een mooie dame, maar haar hele familie. Uitzonderingen daargelaten kan naïviteit je duur komen te staan. Het is slecht voor je gezondheid en je portemonnee.

Reisdocumenten Een paspoort of identiteitskaart volstaat; een visum is niet vereist. Een Nederlands paspoort moet nog minimaal zes maanden geldig zijn op de dag van aankomst in de Dominicaanse Republiek. Met een paspoort en een toeristenkaart kun je maximaal 3 maanden in het land verblijven. Als je aankomt koop je een toeristenkaart (15 US dollars). Luchthavenbelasting (bij binnenkomst en vertrek). Je kun het beste je paspoort in een kluis van het hotel laten liggen en een kopie bij je dragen. Als je gaat autorijden, neem dan wel je originele paspoort en rijbewijs mee. Ook voor geldtransacties heb je je paspoort nodig.

Restaurants Het eten in een lokaal restaurant is meestal niet erg duur. Het eten in toeristische plaatsen kan prijziger zijn dan elders.

$

Relaties Een vakantieliefde kan soms uit de hand lopen. Bedenk dat er veel vrouwen en enkele mannen leven van de prostitutie. Boca Chica en Sosua hebben de naam maar ook in andere plaatsen komt het voor. Voor de mensen is het vaak de enige uitweg om aan de armoede te ontsnap-

betaalbaar, goedkoop restaurant. Ongeveer 0-20 euro per persoon, voor eten en drinken. $$ middenklasse restaurant. 20-50 euro per persoon. $$$ duurder, meer chique restaurant. 50 of meer euro per persoon.

75

76

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E Playa Cofresí Playa Costambar

Playa Monte Cristi Cabo del Morro

ç0

Playa Estero Balsa

Bahía de la Isabela

u u

u

Cabo Isabela

u

Punta Rucia

Playa Grande

u

● Monte Cristi

u

CO

Bahía de Manzanillos

Río

RD

ILL

ER

Punta Pastilla

u

HAÏTI

LER 2572

A C EN TR

▲ Pico Duarte 2801 ▲ ▲ ▲ 3045 3175 m

2027

ico

▲

R E P.

2176

▲

rra

2279

de

▲

Ne

a

2834

▲

▲

San José de Ocoa

●

ç

Cabo Rojo

0

ç

Laguna Oviedo

Cabo Beata

ç Isla Alto Velo

Isla Beata

R

Bahía las Calderas Punta Salina

Barahona ra d e Ba uç Playa de Barahona oruc u Playa Saladilla o

o

Bahía de Neiba

▲

0

za

2085

Puerto Playa Tortuguero Monte Río Sierra Martin Garcia u Bahía ▲ 1343 de Ocoa u

a

e qu Ya ur o Rí el S d

Laguna del Rincón

Cabo Falso

Camú

n Yu

iba

Playa San Rafael

Bahía de las Aguilas

AL

Ni

▲

u

Boca u de Caño

● Jarabacoa

AL

Oco

Lago Enriquillo

Sier

ON

Bahía Escondida

2821

Isla Cabritos

2368

Cabarete

San Francisco de Macoris

San Juan de la Maguana

Sie

uR ● uR

Santiago de los Caballeros

1648

on

Cabo Macoris

Sosúa

uu u ●

ue Yaq Río Norte del

CORDIL

b Ya

0

A S EPT e de EN l No TRI rte

Yaq u

Mao

▲

u

Puerto Plata

● Dajabón

1222 ▲

Playa de Long Beach Playa Dorada

1745

▲

u

Playa de Baní

77

VA N A T O T Z

N ▲

AT L A N T I S C H E O C E A A N Playa Caleton Playa Grande Cabo F. Viejo

uu

Rio San Juan

Boba

u Bahía Escocesa u Peninsula u de Samaná u Cabo Cabrón Playa Bahía de Rincón u Bonita R ç 0 u u ● u u Cabo de Samaná u u ● Las Terrenas

Yuna

0Rç

Samaná

●u

u

Bahía

Las Galeras

0R ç

de Sam an

Punta Hicaco

á

u 469

▲

Monte Plata

CORDIL

u

u Playa del Muerto

Punta del Rey

LER

762

▲

A O RIE N TA L

Igua

mo

●

Laguna del Limón

u u

u Playa Palenque Punta Palenque

Juan Dolio San Pedro

Playa Playa de Boca Chica Juan Dolio

u

0ç

Bahía Andrés

u

de Macoris

u ● ●uu ● Playa de Soco ●

u

ç

Playa Cumayasa

La Romana

u 0 u● Bayahibe ●u Isla Catalina u

0R

Playa de Playa la Sardina Guayacanes Playa la Rata

Playa Bavaro

u

Rç 0

Bavaro ●

Cabo u Engaño

Punta Cana

u ● uR

Playa Juanillo Boca de Yuma

0

Bahía de Yuma

Playa Dominicus

Can

0

u Playa Najayo

Boca Chica

u

Higüey

Yuma

Santo Domingo

u Playa del Macao

al d e la Mon a

●

Isla Saona

beschermd watergebied

Caribische Zee

R

surfen

u

strand

ç

duiken, snorkelen

0

watersport/ zeilen

Sosúa

plaatsen met belangrijkste duikscholen

WATERSPORTEN EN DUIKPLAATSEN

78

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Siësta De Zuid-Amerikaanse traditie van een lunch, die meteen de hoofdmaaltijd is, wordt nog steeds nageleefd, en dat betekent dat winkels van 12.30 tot 14.30 uur gesloten kunnen zijn. De belangrijkste winkelcentra, supermarkten en winkels in toeristenplaatsen zijn wel open gedurende de lunchuren.

Sporten Fietsen, mountainbiken Als fietsen je hobby is dan is mountainbiken een topervaring; een prima manier om het land te zien. Aan de noordkust rondom Puerto Plata zijn de meeste tourmogelijkheden. Zie pagina 116.

Golf Er zijn meer golfbanen dan in enig ander land in het Caribisch gebied. De nieuwste en grootste golfbanen bieden cursussen aan. Zie pagina 221.

Wandelen Het is een ideaal land voor middelgrote afstandswandelingen. De twee grootste pieken in het Caribisch gebied, de Pico Duarte (3175 m) en de La Pelona (3087 m) liggen in de Dominicaanse

Alpen, in de Cordillera Central. Zie pagina 189.

Strand en watersport Duiken, windsurfen, zeilen en vissen is allemaal mogelijk. Riviersporten zoals kanoën, afdalen (cascading), kajakken, tubing (op lange rubberen buizen) en raften (in een rubberboot de rivier af peddelen) – alles kan. Zie vanaf pagina 85. Gewoon naar sportwedstrijden kijken is ook leuk. De nationale sport is beisbal, honkbal. Zie pagina 209. En de zondag is gereserveerd voor hanengevechten, geen echte sport maar wel een publiekstrekker.

Taal De officiële taal is Spaans. Engels is alleen gangbaar in toeristengebieden. De mensen zijn over het algemeen erg behulpzaam, maar slechts een minderheid van de lokale bevolking spreekt Engels. Het aantal buitenlanders dat een hotel heeft of een onderneming en Duits, Italiaans of Nederlands spreekt, neemt nog steeds toe. Bedenk dat er in de Dominicaanse Republiek nog veel analfabeten zijn. Meekijken op een routekaart gaat vaak een stap te ver. Verkeersborden en de meeste menu’s in restaurants zijn in het Spaans. Alleen in

Raften op de rivier bij Jarabacoa is fun

VA N A T O T Z

de toeristengebieden zijn menu’s in meerdere talen aanwezig. Tip: kennis van enig Spaans en een compact woordenboek Spaans-Nederlands/ Nederlands-Spaans zijn handig als je zelfstandig gaat rondreizen. Het wordt gewaardeerd als je in het Spaans groet en gedag zegt.

Telefoneren Het moderne telefoonsysteem maakt contact leggen erg gemakkelijk. De private telefoonmaatschappij Verizon (vroeger Codetel) is de grootste en heeft overal telefooncentra waarvandaan je gemakkelijk kunt bellen naar Nederland en België. Tricom, France Tele com, Centennial Corporation en Orange zijn de concurrenten op de markt. Het beste kun je in Nederland of België informeren of jouw telefoon werkt in de Dominicaanse Republiek. Mobiel bellen blijft duur, maar in elk geval ben je bij noodgevallen bereikbaar. Direct contact leggen vanuit Nederland of België met de Dominicaanse Republiek is mogelijk via landnummer 9 001. Het toegangsnummer vanuit de Dominicaanse Republiek naar Nederland is 9 011-31, en naar België is het 9 011-32, gevolgd door het netnummer en abonneenummer. Op 31 januari 2005 zijn alle telefoonnummers in de Dominicaanse Republiek uitgebreid tot een 10-cijferig nummer. Draai voor een telefoonnummer nu eerst (809). Wanneer je naar een andere stad belt, draai dan eerst (1809), gevolgd door het oude lokale nummer.

Tijdsverschillen In de zomer is het in de Dominicaanse Republiek zes uur vroeger dan in Nederland, ’s winters vijf uur. De tijd is Atlantic Standard Time, de Midden-Europese tijd.

Verkeer en verkeersregels In de Dominicaanse Republiek rijd je aan de rechterkant. Buiten de bebouwde kom is 80 km/uur snel genoeg. Op de doorvoerwegen binnen de bebouwde kom geldt een snelheid van 60 km/uur en binnen de bebouwde kom verder 40 km/uur. Rechts inhalen is verboden maar gebeurt wel. Langzaam verkeer gebruikt ook de linkerrijbaan maar hoort aan de rechterkant thuis. Voorrang geven is een kwestie van gebaren en oogcontact maken. Toeteren en gebaren met linkerarm uit het raam kan van alles betekenen. Verder deel je de openbare weg met trucks, ezels, volgeladen motoconcho’s, kinderen, bussen en met personenauto’s, die zelden hun richtingaanwijzers gebruiken. Tips: houd rekening met onvoorspelbare automobilisten die plotsklaps stoppen, afslaan, inhalen et cetera. Kijk uit voor bestuurders die plotseling op de rem staan, omdat ze een bekende of een extra passagier zien aan de kant van de weg en zigzagrijders die links en rechts om je auto heen slalommen. Kortom, wees te allen tijde alert. ’s Avonds zelf rijden kun je het best vermijden. Je ziet de gaten in de weg niet, er rijden onverlichte voertuigen, dronkelappen, auto’s met groot licht dat niet wordt gedimd bij het zien van tegenliggers en lang niet overal is straatverlichting.

Visum Nederlanders en Belgen hebben geen visum nodig. Zie verder onder Reisdocumenten.

Vlieghavens Er zijn zeven internationale luchthavens: Las Americas (20 minuten ten oosten van Santo Domingo), Gregorio Luperon (15 minuten van Playa Dorada, Puerto Plata en Sosua), Punta Cana, (40 minuten van

79

80

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Higuey), La Romana bij Batey Cacata (30 minuten van San Pedro de Macoris), Santiago de los Cabelleros (Cibao International) en bij Barahona Maria Montez International Airport. Binnenlandse luchthavens zijn Herrera bij Santo Domingo en luchthaven El Portillo in Las Terrenas.

Vluchten

Vrijwilligerswerk Het is mogelijk om vrijwilligerswerk te doen. Je kunt als vrijwilliger kiezen uit sociale, culturele, wildlife of ecologische projecten. Engels doceren is ook een optie. Kijk bijvoorbeeld op www.joho.nl. Op dit moment zijn vooral Amerikaanse vrijwilligersorganisaties actief.

(Binnenlandse)

Vrouw alleen op reis Er is voldoende aanbod. Kijk maar in de gouden gids (www.superpagesdr.com) onder categorie ‘Lineas Aereas’. De kwaliteit van al deze kleine maatschappijen is moeilijk te beoordelen. Kijk bijvoorbeeld naar: www.aerodomca.com, www.aircentury.com, www.coturisca.com, www.aeromarairlines.com. Of informeer bij het vliegveld waar je wilt vertrekken of bij lokale reisagenten naar de mogelijkheden.

Volksaard Het is moeilijk te generaliseren over een grote groep mensen. Pratend met vooral Europeanen is de indruk dat zij Dominicanen een vriendelijk volk vinden. Ze lachen graag, helpen je uit de brand als ze dat kunnen en zijn klantvriendelijk in winkels. Soms is geduld nodig om zaken te regelen. Als je rustig en geduldig wacht, af en toe een praatje of grapje maakt, dan komt het meestal in orde. Ze kunnen druk doen, door elkaar praten en veel gebaren maken maar zijn vrijwel niet agressief. Dominicanen zijn over het algemeen dol op kinderen en helaas ook op keiharde merenguemuziek. Ze verdienen graag pecunia (geld) – begrijpelijk als je weet hoe laag de gemiddelde maandlonen zijn. Onderhandelen over prijzen is een spel en dat wordt graag gespeeld. Betalen voordat een dienst is geleverd is niet handig.

Het is geen probleem om overdag als vrouw alleen te reizen. Vrouwen met een lichte huid en blond haar kunnen rekenen op versierpogingen van macho’s. Het gaat er niet erg agressief aan toe, maar het kan vervelend zijn. De mededeling dat een echtgenoot zit te wachten in de buurt is meestal voldoende om belagers af te schrikken. De ‘normale’ smoesjes – ik ben op weg naar afspraak, heb haast – en nee-schudden of nee-gebaren, en flink doorstappen werken redelijk. Een grapje, waarna de man in kwestie zonder gezichtsverlies kan afdruipen, werkt vaak beter dan een scheldpartij. Dat kan alleen als je de taal beheerst. Als het echt vervelend wordt en je de aandacht wilt trekken van omstanders is heftig gebaren en schelden (in het Nederlands als je geen Spaans beheerst) afdoende. Of loop in de richting van Dominicaanse vrouwen. Die zullen het waarschijnlijk voor je opnemen. Verder is het aan te raden om ’s avonds de taxi naar huis te nemen en niet te lopen. Ga liever in een groepje dan alleen naar een dansgelegenheid en gedraag je zoals je je in Nederland/België zou gedragen alsof je in een voor jou vreemde, grote stad bent. Kleed je een beetje conservatief en netjes als je rondreist, en bewaar mini en bikini voor bij het zwembad of de zee. Soms voel je je prettiger met een kamer op de eerste verdieping of dicht bij de receptie, een plek in de bus naast een andere vrouw, of op

VA N A T O T Z

een strand dat niet helemaal leeg is. Luister naar die gevoelens. Zie Criminaliteit voor meer tips.

Websites National Hotel and Restaurant Association www.drhotels.com, Ministry of Tourism www.domincana.com.do of www.sectur.gov.do, Ministry of Foreign Relations www.serex.gov.do, Domincian Telephone Company www.verizon.com. do, Dominican Republic One www.dr1. com, Santo Domingo Hotel Association www.sdq.com, La Romana and Bayahibe Hotel Association www.romanabaya hibe.com, Grupo Interconnect www.reddominicana.com (Spaans). Info ook te vinden: www.dominican-rep.com, www.dominicana.com.do (Engels), www.hispaniola.com.

Wegen De wegen zijn genummerd, van 1 tot in de 200. Over het algemeen zijn de verharde en genummerde wegen goed begaanbaar. Regenbuien en wegwerkzaamheden maken het lastig rijden. Tip: bespreek je route daarom met de mensen ter plaatse. Het kan geen kwaad als de receptie van het hotel weet naar welk volgend hotel je gaat of welke dagroute je gaat maken. Bovendien kunnen ze je tips geven waar je kunt zwemmen, eten, tanken onderweg. Blijf met een personenauto op de verharde wegen op voor jou onbekend terrein. Het heeft trouwens geen zin met een 4x4 jeep op onverharde wegen te gaan rijden als je nog geen band kunt verwisselen, de auto niet uit een gat kunt takelen en de Spaanse taal niet beheerst. Er is geen wegenwacht, geen drinkwater en geen telefonisch bereik op het platteland. De meeste mensen zijn vriendelijk maar neem geen risico’s. Kies daarom, zeker

als het je eerste bezoek aan het land is, voor veilig vakantievieren en een excursie met chauffeur-gids als je de suikerrietvelden in wilt. Op die manier steek je wat op over het land en zijn inwoners.

Wegenkaarten Wegenkaarten zijn niet overal verkrijgbaar. Sommige boekhandels, farmacias (apotheken) en benzinestations verkopen kaarten. Met de meer dan twintig kaarten in dit reishandboek moet je je weg kunnen vinden. Als je een auto huurt om rond te reizen dan is het raadzaam een autokaart aan te schaffen voor je vertrekt. Goede kaarten, te verkrijgen in de reisboekwinkel zijn de Berndtson & Berndtson kaart Republica Dominicana (1:600.000, www.berndt son.com), de waterproof Rough guide map Dominican Republic (1:450.000) en de Reise Know-How kaart Dominikanische Republik (1:450.000). In de Dominicaanse Republiek kun je de Mapa Turistico van Triunfo en de kaarten van Mapas Gaar kopen, en sommige buitenlandse kaarten. Voor reisboekhandeladressen, kijk voor Nederland op www.reisboekhandel.nl. In België vind je deze in Brussel, Antwerpen, Gent, Leuven, Nijlen en Turnhout.

Winkel- en werktijden De openingstijden van winkels zijn van 9.00 tot 19.00 uur en op zaterdag tot 14.00 uur. Grote zaken zijn zaterdag en zondag opent tot 8 uur ’s avonds. De genoemde tijden zijn richtlijnen. Het komt regelmatig voor dat zaken gesloten zijn op tijden dat ze open zouden zijn en omgekeerd. Het Caribische tijdsbesef is wat relaxter dan in Nederland en België. Vooral in het laagseizoen doet men het wat rustiger aan. Soms weten de buren waar de winkeleigenaar met de sleutel uithangt, slaapt, luncht. Zowel overheidsinstanties, als buitenlandse consulaten

81

82

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

en ambassades zijn open van maandag tot vrijdag, van 8.00 tot 14.00 uur. Daarna meestal alleen op afspraak. Bedrijven zijn doordeweeks meestal open van 9.00 tot 17.00 uur.

Ziekenhuizen Het kan soms lang duren voordat de ambulance arriveert nadat je 911 hebt gebeld. Als de patiënt kan worden vervoerd, dan is met de taxi of een politieauto snel naar het ziekenhuis (clinica) beter dan wachten op straat. Roep, indien mogelijk, de hulp van een plaatselijke arts in. Een ‘hospital’ is, grof gezegd, een vrij primitief ziekenhuis voor arme mensen en een ‘clinica’ is vaak een beter privéziekenhuis. Kies zonder twijfel voor de laatste optie als je de keuze hebt. In het algemeen geldt dat een privé-kliniek (clinica) beter is dan een openbaar ziekenhuis (hospital) bedoeld voor arme en onverzekerde mensen. Ook al zijn de artsen daar even goed opgeleid, de apparatuur kan verouderd zijn. Direct betalen na behandeling is gebruikelijk. Kosten voor verblijf in de kliniek worden vaak van tevoren afgerekend. Je moet meestal alle medicijnen zelf kopen in een hospital. Tip: zorg dat je je ziektekostenverzekeringsgegevens altijd bij je hebt. Je creditcard is in eerste instantie belangrijker dan je paspoort. Een (kleuren)kopie van je paspoort volstaat waarschijnlijk in eerste instantie. Een bekende mag meestal bij de patiënt blijven, zowel overdag als ’s nachts.

Ziekte en ander ongemak Tip: sluit een reiskosten- en ziektekostenverzekering af. Transport naar huis bij ernstige ziekte meeverzekeren is aan te raden. Inentingen tegen tetanus, polio, difterie, en eventueel hepatitis A en B zijn vereist.

De meeste Nederlanders en Belgen hebben inentingen tegen deze ziekten al in hun jeugd gehad. Kinderen verdienen extra bescherming. Tegen mazelen, de bof, rodehond, eventueel kinkhoest moeten ze zijn ingeënt. Baby’s moeten tbcprikken hebben gehad. Tip: een eerstehulpdoos, verkrijgbaar bij de apotheek, is een onderdeel van de reisuitrusting. Als je medicijnen gebruikt, neem dan voldoende mee om de vakantieperiode te kunnen doorkomen. Je weet niet of jouw merk medicijnen te vinden is. Neem ook de gebruiksaanwijzing of het doosje mee, waarop staat wat de ingrediënten zijn. In geval van verlies kan dan een vergelijkbaar medicijn worden gemaakt.

Diarree en andere maag- en darmklachten De temperatuurverschillen, het reizen en de afwijkende eetgewoonten kunnen het lichaam uit balans brengen en klachten veroorzaken. Het is raadzaam om medicijnen tegen diarree en verstoppingen mee te nemen. ORS (orale rehydratie vloeistof), norit en laxeermiddelen horen in de reiskoffer. Als de klachten langer dan drie dagen aanhouden, breng dan een bezoek aan een huisarts. De combinatie van warmte, zon en alcohol in de eerste week leidt snel tot darmklachten. Alles met mate is het advies.

Uitdroging Te weinig water drinken kan leiden tot uitdrogingsverschijnselen. Een volwassene hoort minstens 1,5 liter water per dag te drinken en het mag meer zijn in de tropen. Drink daarom zo veel mogelijk glazen en over de dag verspreid.

Muggen en zandvliegen De meeste muggenbeten zijn vooral vervelend, maar niet gevaarlijk. Neem antimuggenolie en iets tegen de jeuk mee. De producten van Tropenzorg helpen

VA N A T O T Z

tegen de Dominicaanse muggen. Naast muggen zijn op sommige stranden kleine strandvlooien (kleiner dan muggen), die vervelend bijten. De jeuk duurt langer dan die van de gemiddelde muggenbeet. Dus insmeren of wegwezen. Je kunt een strandvlooienbeet zo snel mogelijk met nagellak aantippen. Zo komt er geen zuurstof bij en dat voorkomt ontwikkeling van jeuk. Een bijkomende complicatie is het gekrab en daardoor het ontsteken van de huid. Beide lastpakken, zandvlooien en muggen, houden niet van wind.

Verkoudheid Buiten is het warm en binnen is het als gevolg van de airconditioning vrij koud. Dat kan verkoudheid veroorzaken terwijl je toch veel in de zon bent. In de meeste apotheken kun je middeltjes tegen hoesten en verkoudheid aanschaffen.

Vergiftiging Diarree, krampen, verlammingsverschijnselen en gezichtsstoornissen kunnen het gevolg zijn van een vergiftiging. Direct naar het ziekenhuis is het advies als de tekenen op een (voedsel)vergiftiging wijzen.

Malaria In afgelegen gebieden in het westen, tegen de grens met Haïti komt malaria voor. We raden af deze gebieden lang te bezoeken in verband met de onveilige en onrustige politieke situatie aan de grens. Voor een kort, eenmalig bezoek aan een markt op de grens tussen de Dominicaanse Republiek en Haïti, bijvoorbeeld tijdens een dagexcursie rondom Lago Enriquillo is antimuggenolie en/of het bedekken van de huid (lange broek, lange mouwen) voldoende. Kijk bij www.lcr.nl van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering voor meer informatie. Je kunt bellen naar nummer 9 0900 9584 (€ 0,45 per minuut, 24 uur per dag bereikbaar via een voice-response systeem.)

En wil je toch langer in deze grensstreek vertoeven, raadpleeg dan je huisarts of de GG&GD (Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst). Kijk op www.ggd.nl voor een adres in je buurt. Houd er rekening mee dat sommige prikken acht weken voor vertrek moeten worden gehaald.

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) Het toerisme heeft tot een sterke uitbreiding van geslachtszieken geleid. HIV en aids komen hier voor. Dezelfde voorzorgsmaatregelen zijn nodig als in Nederland. Neem condooms mee van thuis, want een lokaal merk dat lang in het schap van de supermarkt heeft gelegen is niet te vertrouwen. Durex en andere goede merken zijn niet overal snel voorhanden. De Dominicaanse Republiek heeft, na Haïti, het hoogste aantal HIV/aids besmettingen in het Caribisch gebied.

Zonnebaden Een zonnebril is hier geen luxe, maar noodzaak, ook voor kinderen en baby’s. Een zonnehoed of pet tegen de zon is aan te raden. Zonnen onder een parasol, in de schaduw, is erg verstandig, zeker in de eerste vakantieweek. Zonnebrandolie en sunblock kunnen niet ontbreken in de strandtas, evenals een fles water en zonnebril. Zonnebrandcrèmes zijn in de Dominicaanse Republiek nogal duur dus neem je eigen merk mee. ‘Chillen’ (rondhangen) in de schaduw tussen 11 uur ’s ochtends en 2 uur ’s middags voorkomt verbranding. Als watersporter kies je voor de hoogste beschermingsgraad (sunblock) en een watervast merk.

83

84

P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E

Uitrusten na een dag werken in de suikerrietvelden

85

BEZIENSWAARDIGHEDEN

Het noordoosten De Amberkust De regio heet niet voor niets in het Spaans ‘La Costa del Ambar’, de amberkust. ’s Werelds grootste ambervoorraden liggen hier verborgen. Een bezoek aan het Ambermuseum is daarom eigenlijk verplicht. En vergeet niet om de Victoriaanse architectuur van de gebouwen in Puerto Plata te bewonderen, ze zijn kenmerkend voor het hele gebied. In dit hoofdstuk reis je van Puerto Plata naar het oosten langs vele stranden met palmen. Langs deze kust vind je prima mogelijkheden om te watersporten, variërend van duiken, snorkelen (vooral in Sosua) tot surfen, windsurfen en kiteboarden (vooral in Cabarete). De noordkust is ook een goede uitvalsbasis als je sportieve excursies wilt maken naar de alpen van het Caribisch gebied rondom Jarabacoa. Als je alleen komt om uit te rusten, dan zijn er voldoende parasols en ligstoelen om de hele stapel boeken die je hebt meegenomen door te nemen onder het genot van een cocktail of kokossap.

Hoogtepunten 1 2 3 4

Een dag watersporten bij Cabarete. Kiteboarden, surfen of windsurfen. Duiken of lekker zwemmen bij Sosua. Een mountain bike trip of andere excursie doen met Iguana Mama. Een uitje naar de stad Puerto Plata, gecombineerd met een bezoek aan het Ambermuseum.

Autoroute In dit hoofdstuk reis je over de Carretera 5, die loopt van Puerto Plata, Playa Dorada, Costa Dorada, Sosua, Cabarete, Rio San Juan en Playa Grande naar Nagua in het oosten. Een dag met een auto de kust afrijden en op diverse plaatsen en stranden stoppen is een prima uitje. Een andere mogelijkheid is om een Rondje Binnenland te rijden, via Sosua, Moca, naar Santiago. Zie pagina 163.

PUERTO PLATA De zilveren haven Om te begrijpen waarom Columbus ervoor koos om deze stad Puerto Plata (haven van zilver) te noemen, hoef je alleen maar een ommetje te maken in

86

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Bahía de Manzanillo

Siete Hermanos Playa Monte Cristi

u

h

Playa Los Cocos Bahia de La Isabela

Monte Cristi MONTE CRISTI

●

Ruinas de la Isabela

Punta Rucia ●

La Isabela

●

u

Bahia de Luperón Punta Patilla ● Luperón

Villa Isabela PUERTO PLATA ●

Puerto Plata

CO 1 RD 30 Villa 29 ● ILL Sosúa Imbert P.N. Monte Cristi Vasquez ER ● ● Los Hidalgos A √ Casteñuelas ● Reserva Cientifica ● ● ● Monte SE Villa Elisa Las Matas ● Guananinco Isabel de Torres PT ● ● Llano Santa Cruz● Guayubin EN ● Altamira ● Manzanillo ● TR 1 ● Hatillo 25 Laguna I O N 5 Presa de Presa de Palma Ya AL qu Salada Maguaca 45 Chacuey ed ● ● el Pedro Esperanza N ● Navarrete ● Dajabon ● orte Garcia 21 ● Villa Gonzalez Tamboril 18 Mao 18 San Sabaneta Partido VALVERDE √ La Canela ● ● ● Victor Loma de El Pino ● 31 ● 14 18 Cabrera SANTIAGO ● Moncion 16 ● Moca de los Caballeros ● ● Los Almacigos 1 San Jose ● DAJABON 16 Santo de las Matas Sabana Iglesia Cerro Presa Restauracion ● Coqui ● La Ciénaga 16 ● ● ●Janico ● ● Baitoa ❋ 21 SANTIAGO C O de Mao 45 SANTIAGO RODRIGUEZ RD La Vega Presa de IL L E Mata Grande ● Tavera ● Juncalito R

u

u

R E P.

HAÏTI

h

h

h

A

Parque Nacional Armando Bermúdez

N T R A

12

L

3175 m Parque Nacional José del Carmen Ramírez

Jimenoa

LA VEGA

E

ELIAS PIÑA

▲

C

Pico Duarte

●

Parque Historico La Vega Vieja Jarabacoa ● Saltos de

●

● Tireo Arriba

Constanza

Alto Bandera ■

SAN JUAN AZUA

h

Reserva Cientifica Valle Nuevo La Piramide ■ SAN JOS DE OCO

het schemerdonker. Het zicht op de zilveren zee wanneer de zon in de Atlantische Oceaan zinkt, is prachtig. In het zuiden zie je de berg, genaamd Isabel de Torres, en in het westen het koloniale fort van San Felipe. Historisch gezien is Puerto Plata een interessante plek. Columbus stapte hier aan boord van de Santa Maria en stichtte vlakbij de eerste stad van de nieuwe wereld, La Isabela. Toen Colombus in 1496 vanuit La Isabela richting Spanje vertrok, zag hij de haven van Puerto Plata en de San Marco River, een bron van zoet water, en besloot hij daar een nederzetting te bouwen.

Piraten en slaven In 1502 was de haven van Puerto Plata een belangrijke link voor Santiago en La Vega in de Cibao vallei. Kort daarna, in 1505, kwam het bevel van

87

HET NOORDOOSTEN Banco Platos

AT L A N T I S C H E OCEAAN u

Santiago de los Caballeros ●

Parque Nacional Cabo FrancésViejo

Cabarete ●

u

u

hu

Playa Rio San SANTO DOMINGO Juan Grande ■ Gaspar ● Hernandez ● Cabrera ● Jamao al ● 5 Norte Playa Diamante ESPAILLAT ●Joba Arriba Arroyo Sabana ● MARIA TRINIDAD Playa El Juncal SALCEDO SANCHEZ La Malena ● Bahía Escocesa Tenares Reserva Cientifica El Guayabo ● Nagua ● ● Loma Quita Espuela ● Salcedo ● Matancita Las Terrenas 132 El Factor ● ● Villa Las Galeras 5 ● Tapia DUARTE ● 132 SAMANÁ Santa Bárbara √ San Francisco 132 de Samaná Castillo ● de Macoris 5 ● Sánchez Pimentel ● Arenoso ● ● √ ● ● Las Guaranas ● Hostos Villa Jima Abajo ● Palmar Nuevo Bahía de Samaná 23 ● Riva ● Fantino ● La Mata 1 Cotui ● La Cueva Presa de 23 ● Ringon 17 Cevicos ● Presa de HATO MAYOR Parque Nacional Bonao Hatillo SANCHEZ RAMIREZ los Haitises ● La Naviza ■ Maimon ●

u

u

h

u u

u

u

u

h

● Piedra Blanca MONSEÑOR NOUEL

SE A

1

MONTE PLATA

0

N ▲

50km

SAN CRISTOBAL

HET NOORDEN EN HET CENTRUM, OVERZICHTSKAART

de Spaanse Kroon om een weg aan te legen die de drie steden zou verbinden, de Camino Real. Puerto Plata mocht zichzelf nu officieel een stad noemen. Het eerste stenen huis werd gebouwd in 1512 door de suikermoleneigenaar Francisco Ceballo. En in 1526 bouwde Bartolome de las Casas het San Pedro Martir Convent. In 1541 gaf keizer Karel V opdracht om met fondsen van uitstaande schulden aan de koning een fort te bouwen. Hij meldde daarop, dat daarvoor eenderde van de koeien van het eiland gebruikt mochten worden en vijftig negers. Pas 23 jaar later werd met het werk begonnen. In die tijd werd de stad een paar keer geplunderd. In 1555 en 1557 stak de bloeddorstige Captain Mermi met zijn huurlingen de stad in brand. Daarna bezocht de beroemde slavenhandelaar en piraat John Hawkins met drie schepen de onbewaakte haven. In 1577 was het werk gedaan. Ook tij-

88

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

N ▲

0

500 m

1

9

Bahía de Puerto Plata

 Puerto (Haven)

erte

Ca

lle

J. de Ca lC lle as Se till o p lle ara C Em as cio tel ilio n l a Pr no ud s 'H om me

Sur

m

ha

lle

Ca

Av en

ida

Isab el

Circunvalacion

sc

De

lle

Ca

s

Barrio el Avispero

ps Jo sé R 20 de . Lóp e Dic iem z bre D

ord

nc

ev a

Nu

la

Vil

E.

Co

Ca

dre

J. E.

ue in q m Do lo s o

ia

Ca

se

Jo

llan

an

C. Pa

Calle

m in

n

Ensanche Mirama

Ku n

ha

rt

Ca

¿

có





Eduardo Brito

Invi

naar Cable del Teleferico (kabelbaan)

le

re

4

1

ida

ón M a

Ca lle An3 5 Ë Be Sa tera lle Du lom M r ar e U ota 6 te reñ a El M orro Begr. ✝ plaats h los Ros El ario C7 Mo Ë s ard la A rro en ltag a l rac Sa ia nc ha lle

n

Av en

lec

io

Pa d



Ma

os

sa

Ca all lle ber San t Fe lip e

C. I m o uer

Barrio la Regola

B

Eduardo

Calle

jul

dy



de Torre s

er t

L. S

z

rito

Imb

2

Ca

o

Ca

ida

are

ne

lla

ste

Av en ida

ad

6

Me

de

Ke n

ller

te

C. S

30

al

Su

Be

da .H

L.

de

eg

Ca

lle

ar

La V

rzo Ma

C. R

lle

lle

J.F .

12

Aven ida

a

Ca Te lle res a

Av en

➤

Barrio Isabel de Torres

Aven id

lon

Tercera

Av e. (E Pe s n

naar Imbert en Santiago

pig et on rac Nu io ev n o)

Calle 6

M.

Barrio Dubeau

Co

ua

Via Ferrea

Po rt

Antigua

Es p

Via Ferrea

ria





ino

M

lle

Ca Du

lle

lle

Ca

a arin

Ca

Ca

Co lon

r te

Dua

6



Barrio Playa Oeste

El Fu

BARRIO PIE DEL FUERTE

Enchanche Villa Progreso

➤

➤

naar Pico Isabel de Torres

Ë

Enchanche Padre las Casas

Ziekenhuis

Cristo Rey Villa Belen

Reser va Cientifica LOMA ISABEL DE TORRES

h

Cruzada del Amor

89

HET NOORDOOSTEN

1 2 3 4 5 6 7 8

Fortaleza San Felipe Monumento Gregorio Lupéron Catedral San Felipe Apostol Parque Independencia (Parque Central) Museo del Ambar Dominicano Iglesia de San Felipe Mercado Estadio B.B. José Briceno

AT L A N T I S C H E O C E A A N M

Za

fra

al

tea

Calle

Or ia

cis

rer

o

co

Ca

lle

Pe yn

Hu

go

u

Cir cu

Ku n

nv ala

rdt

n

P.N.

ad

Hotel Caracol

fae l

na rol i Ca Ca lle

★

Hotel Costatiantica Prome

Urbanizacion Arzeno Hurtado

nada

u

Cambelen Urbanizacion Brugal

Puerto Plata Beach Resort

Av en

ida

ida

➤

s

Hotel Long Beach ★

Hotel Montemar

Aven ida

ra eb

Gin

Barrio las Yagüitas

Parque Turistico

i Lu

Av en

★

Playa de Long Beach

27

de

Ca lle

Ag

os

to

30

Ra

Playa Longbichito Norte

★

o

Ag uila r

27 ida

Av en

de

Ma yo

Ë

u

cio

ha

de



Luperón Avenid a

ta

Fra n

Fe b

ón

Ve s

re Aleg

Vir gin

ec

Circu

★

l

nas

aba Mir

a erm

aH

nvala cio

n

Sur

nid Ave

8 Urbanizacion Torre Alta

Urbanizacion Atlantica

naar Playa Dorada, G. Luperón, Sosúa en vliegveld

➤

√

PUERTO PLATA

90

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

dens de bouw werd de stad niet gespaard. De piraat Bontemps stal drie schepen in 1566, en een jaar later stalen Franse zeerovers een scheepslading suiker en huiden.

Gezonken schepen Sowieso waren de begintijden niet erg gemakkelijk. In 1505 zinkt het schip El Breton terwijl het voor anker ligt in de haven van Puerto Plata. In 1526 zinkt het schip Santa Maria, van kapitein Pedro Nuñez. Alle suiker aan boord gaat verloren. Zestig jaar later vergaat het schip Santiago net buiten de haven. En nog weer veel later, in 1797, zinkt het Britse schip HMS Tartar in de haven en verdwijnen alle 28 kanonnen naar de zeebodem. Het ging niet lang goed met de stad. De Spaanse koning verbood het handelen met niet-Spaanse schepen, omdat ze daardoor belastinggelden misliep. Dit was een probleem voor de bevolking omdat er niet genoeg Spaanse handelsschepen langskwamen. Daardoor werden de handelaars uit de stad en de rijke Cibao vallei wel gedwongen illegale deals te sluiten met passerende smokkelaars en piraten. Uiteindelijk dwong de koning iedereen om de noordkust te verlaten. In 1605 werden daarom alle inwoners van Monte Cristi en Puerto Plata verhuisd naar Monte Plata en andere steden in het zuiden. Dat lukte niet zonder geweld. De huizen in het noorden werden met de grond gelijkgemaakt. Twintig jaar bleef Puerto Plata een spookstad, waar het vee uit Spanje zich ongestoord vermeerderde tot er, naar men zegt, wel 60 dieren per inwoner rondliepen. En ondertussen leden de voormalige inwoners honger in hun nieuwe dorpen. Zie ook hoofdstuk 1, pagina 25 onder 'Grote uittocht en ontvolkingspolitiek'.

Het centrum van Puerto Plata Het gemakkelijkst is om een dagje Puerto Plata te starten bij het centrale park, Parque Independencia. Maak een stop bij de Catedral San Felipe Apostol en verken daarna de straten rondom het plein. De kathedraal is mooi van buiten en van binnen. De schade van de orkaan George in 1998 is inmiddels hersteld. De ramen zitten er weer in en het beschadigde interieur is hersteld door schenkingen van de rijke families van de stad. Er is geen gebrek aan cafés, banken en winkels. In de binnenstad zijn de laatst bewaarde Victoriaanse huizen te zien. De gingerbreadmotieven, het houten ‘kanten’ filigreinwerk, en de kleuren van de huizen zijn erg mooi. De meeste zijn gebouwd rond 1900. Door gebrek aan geld en goede monumentenzorg staat een aantal bouwwerken op instorten.

Met of zonder gids De gidsen om het Parque Central zijn soms opdringerig en willen met je meelopen. Het enige voordeel van het accepteren van een gids is dat die ook andere gidsen van je lijf houdt, maar met de kaart kun je ook zelfstandig uit de voeten.

HET NOORDOOSTEN

Rondom het Parque Central in Puerto Plata staan mooie, in koloniale stijl gerestaureerde gebouwen

In dit kleine museum Museo de Arte Taino staan enkele replica’s van Taino-objecten, gevonden in de omgeving van La Isabela. Alleen Taino geïnteresseerden zullen de moeite nemen om de Spaanse onderschriften te gaan lezen. Een bezoek aan het Museo del Amber Dominicano, het Ambermuseum mag niet ontbreken. Het museum zelf kent een heel interessante geschiedenis over de bewoners van het pand. De informatie wordt in Engels en Spaans gegeven. De amberstukken die worden gepresenteerd geven een goed beeld van de dieren en planten die werden ingesloten door de kleverige hars. De link met de film Jurrasic Park wordt duidelijk uitgelegd. Het DNA van een eeuwenoud monster werd onttrokken aan een dier, ingesloten door amber. En met deze informatie werd een nieuw monster gecreëerd. Het is waar dat de dieren in amber veel informatie herbergen over het verre verleden. De genetische informatie helpt de raadselen uit dat verleden te ontrafelen.

91

92

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Amber: wanneer de bomen gouden tranen huilen… Om meteen maar een misverstand uit de weg te ruimen: amber is geen steen, maar het is hars van een boom. Het kent vele kleuren: geel, oranje, rood en bruin en soms ook blauw en groen. Bekendheid is sterk gegroeid door de film van Steven Spielberg Jurrasic Parc. In de Dominicaanse Republiek was het hars van de Hymenaea protera de basis voor amber. Nog steeds is niet precies duidelijk waarom een boom hars afscheidt. 1 Een verdedigingsmechanisme tegen insecten en andere dieren en planten. 2 Als bijproduct bij het groeiproces van de boom. 3 Een middel tot reproductie door het aantrekken van insecten. 4 Een reactie tegen storm-of weerschade. Optie 1 wordt het meest waarschijnlijk gevonden in de wetenschap. Stel dat een insect een gaatje boort in de boom, dan verdedigt de boom zich door een kleverige substantie af te scheiden. Erg slim. Pas gedurende de laatste vijftig jaar is erkend dat amber ook een bron van wetenschappelijk onderzoek is. Het DNA van de dieren die zijn ingesloten, vertelt veel over het leven lang geleden. Steven Spielberg gebruikte amber in de film Jurassic Park die deels ook in de bossen van de Dominicaanse Republiek is opgenomen. Het verhaal was dat een rijkaard een ei van amber met een mosquito bij zich droeg, die net het bloed van een dinosaurus had geproefd. Dit DNA wilde hij gebruiken om dinosaurussen te klonen. Meestal wordt amber gevonden in kleine stukken, niet groter dan een paar centimeters. Het grootste stuk dat ooit is gevonden woog 18 pond. De meeste amber wordt gevonden in de noordelijke bergketen; de Cordillera Septentrional. Het wordt ook gevonden bij de plaats Cotui in het centrum van het land en in Bayaguana, een laaglandgebied bij Sabana. De oudheid varieert. De jongste stenen komen van Cotui en worden geschat op 15 tot 17 miljoen jaar. Het oudste amber komt uit de bergen van de Cordillera Septentrional en is 30 tot 40 miljoen jaar oud. Het blauwe amber uit de mijn Los Cacaos dat ongewoon fluorescerend is is heel speciaal en duur. Het lijkt wel of er olie in zit. Men denkt dat er vulkanische rook in de lucht zat toen het ontstond. De zwaarheid van amber is tussen de 1.05 en 1.10 (water heeft de waarde 1). De hardheid op Moh’s schaal ligt tussen de 1.5 en 2. Diamant is het hardste natuurlijke materiaal en vertegenwoordigt de top (=10) op de schaal van Moh van hardheid. In amber gevangen zijn bloemen, insecten, kikkers, stukjes hout, vlinders, eitjes, wormen, kleine dieren, hagedissen, spinnen en mieren. Het zijn driedimensionale wonderstukjes. Pas in 1920 is men amber commercieel uit gaan baten. Om te checken of amber echt amber is kun je het volgende doen: • Je kunt amber verbranden omdat het geen steen is. Geen beste optie.

HET NOORDOOSTEN

• Je houdt het onder ultraviolet licht. Amber fluoresceert en lijkt wittig onder deze lampen. • Amber is erg licht en blijft drijven in zout water. • Verder is de steen gemakkelijk statisch te maken. De Griekse naam voor amber is electron. Al in 600 v. Chr. vonden de Grieken uit dat als je amber over een kleed wrijft dat het dan stukjes stro aantrekt. Pas 2000 jaar later onderzocht dr. William Gilbert de vreemde eigenschappen van magneten en amber en schreef over ‘electric’ in zijn rapporten. Toch interessant dat de woorden elektriciteit en elektronisch verbonden zijn met deze mooie steen. In een goede winkel laten ze zien dat het echt amber is voordat je tot aanschaf overgaat. Er is een ambermuseum in Puerto Plata (pagina 96) en een in Santo Domingo (pagina 237). Beide musea geven een prima overzicht van de kenmerken van amber.

Dit insect is vele miljoenen jaren geleden in stroperige boomhars vast komen te zitten en ingekapseld. Onbetaalbaar mooi en rijk aan genetische informatie

93

94

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

HET NOORDOOSTEN

Iets kleiner dan het Ambermuseum maar de moeite waard is de Ambergalerie. Naast een tentoonstelling over amber is er ook een ruimte met informatie over het zetten van koffie, Taino’s, Dominicaanse munten, rum, en sigaren. Net als bij het Ambermuseum kun je hier sieraden van amber en larimar kopen. Afdingen hoort erbij.

Langs de boulevard Via de boulevard, de Malecon, kun je naar het fort lopen. Deze boulevard is heerlijk winderig en de beste plek na een wandeling door de warme stad. Hier kun je even bijkomen als de drukte je naar je hoofd stijgt. De Malecon is een kustweg met cafés en kleine restaurants. Je kunt er niet zwemmen, maar flaneren is een favoriete bezigheid van de lokale mensen. Met een frisse, nog steeds warme zeewind is het plezierig ‘mensen kijken’. Dat je af en toe een vieze vlaag ruikt, van afval of rottend zeewier, moet je maar voor lief nemen. In het weekend en ’s avonds worden er veel snacks verkocht, en worden de geluidsboxen uit de auto’s uitgetest met de meest moderne merengue-cassettebandjes.

Fuerte de San Felipe Het fort, Fortaleza de San Felipe, is leuk om te bezoeken tegen schemering, wanneer iedereen er op het gras ligt te kletsen omdat het in de stad te heet is. Het museum is niet veel soeps, met een paar bajonetten en kanonskogels. Het fort is gebouwd in de 16e eeuw (1541-1577) om de Engelse en Franse piraten af te weren maar er is nooit een grote strijd geleverd. Je zou kunnen denken dat het zijn functie heeft gehad. Dictator Trujillo gebruikte het als een gevangenis voor politieke en andere gevangenen. Het was een gevangenis met een slechte reputatie. Juan Pablo Duarte zat er gevangen in 1944 en in 1960 zaten de mannen van de zuster Mirabal, Patria en Minerva er gevangen (zie pagina 178). Naast het fort staat een standbeeld van generaal Gregorio Lupéron. Hij vormt het middelpunt van een rotonde, waaromheen tegen de schemering auto’s rijden met geluidsinstallaties soms keihard aan, bedoeld om aandacht te trekken. Je hebt uitzicht op de grote industriële haven aan de Bahia de Puerto Plata, met voornamelijk cargoboten.

Vuurtoren Het licht in de vuurtoren ging aan in 1879, maar tegenwoordig wordt de toren niet goed meer onderhouden. De verf van de ruim 25 m hoge witte toren is erg aan het afbladderen. Hij is gebouwd in neoklassieke stijl met industriële kenmerken. Er staat nu alleen nog een skelet van wat het moet zijn geweest. De trappen zijn verdwenen en de vuurtoren heeft de dubieuze reputatie op de lijst van honderd meest bedreigde monumenten te hebben gestaan (www.wmf.org, World Monuments Fund).

Links: Aan de Malecon in Puerto Plata zit je lekker in de wind

95

96

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Puerto Plata Accommodatie De noordkust is een belangrijk toeristisch centrum met maar liefst eenderde van hotelkamers in het land, meer dan 17.000 kamers. Niet veel toeristen overnachten in de stad. De stad kan druk en lawaaierig zijn.

Restaurants $ Pizza pizza, Calle Beller Esq. 27 de febrero, Plaza Tropical. $$ Aguaceros bar & grill (Mexicaans), Malecon edif. 32, 9 8095862796. $ Jamvis (nationaal, internationaal), Malecon, Esq. Jose Ramon Lopez, 9 8093207265. $$ Jardin Suizo (zeevruchten), Malecon 13-a, 9 8095869564. $$ La esquina de Cachita (nationaal, internationaal), Eugenio Kundhardt 6, 9 8095866029. $$ Le Papillon (vlees), Carretera Puerto PlataSantiago, 9 8099707640. $$ Sunshine (nationaal, internationaal), Avenida Manolo Tavares Justo 78, 9 809 5861771.

Excursies • Museo de Amber, Calle Emilio Prud’hommes en Duarte. Open van ma. tot za., van 9 tot 6 uur. Er is ook een klein café en een museumwinkel waar je sieraden van amber en larimar kunt kopen, www.ambermuseum.com. • Amber Galerie, Calle 12 de Julio. Open ma. tot za., van 8.30 tot 18.00 uur. • In het museo de Arte Taino staan enkele replica’s van Taino-objecten, gevonden in de omgeving van La Isabela. Alleen Taino geïnteresseerden zullen de moeite nemen om de Spaanse onderschriften te gaan lezen. Plaza Arawak. Open ma. tot za.

i

• Activiteitenagent Go Dominican!, open elke dag van 7.00 tot 19.00 uur, Plaza Turisol Suite 16, 9 809586 5969, www.godominican.com.

Duiken • Sea Pro Divers, www.seaprodivers. com. • Caribbean Marine Diving Center, Plaza Turisol, 9 8092613150, www.caribbeanmarinevacations.com.

Festivals Er wordt genoeg georganiseerd in Puerto Plata en dat is meteen ook de reden dat je misschien liever buiten de stad wilt overnachten, om lawaaioverlast te vermijden. De volgende festivals zijn de moeite waard: Het Puerto Plata Jazz Festival wordt gehouden in oktober evenals het Merengue Festival dat plaatsvindt aan de Malecon. Er is een cultureel festival bij het fort en het Parque Central in de derde week van juni, rondom de kerstdagen zijn er activiteiten en carnaval is in februari of maart.

Verder reizen Caribe Tours Puerto Plata, Calle Camino Real, Esquina Eugenio Kunhardt, 9 8095864544. Aeropuerto Internacional Gregorio Lupéron, Puerto Plata. 9 809291000.

Internet Internetcafés zijn gemakkelijk te vinden in deze stad. Over de stad zelf is ook het nodige op internet te vinden: www.pop report.com, www.puertoplataguide.com en www.clickpuertoplatahotels.com.

HET NOORDOOSTEN

Brugal Rum fabriek Hier wordt de rum gebotteld en verpakt. In het noorden drinken de mensen het liefst Brugal rum. Brugal Ron is dé drank van de Dominicanen aan de noordkust. Meer dan anderhalf miljoen liters witte en donkere rum worden jaarlijks geproduceerd. Alhoewel de distillatie niet plaatsvindt in de fabriek, kunnen bezoekers een tour maken langs de lopende band en worden getrakteerd op een glas rum. Het distilleerproces kun je hier niet zien want dat vindt plaats in San Pedro de Macorís. Een must voor rumliefhebbers en een leuk uitje voor alle anderen die de fabriek passeren.

Brommers en straatverkopers zie je overal in Puerto Plata

97

98

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De fabriek, op de Carreterra 5 ligt tussen Puerto Plata en Playa Dorado. Open van maandag tot en met vrijdag, van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. Gratis toegang. www.brugal.com.do (Spaans). De drie grote B’s van RUM Columbus had een paar suikerrietstekjes meegenomen en die groeiden goed in het Caribisch gebied, zo gaat de legende, en daar maakten ze het duivelse suikerwater, rum, mee. De bereidingswijze is niet veel gewijzigd sinds die tijd. Eerst wordt het sap uit het suikerriet geperst en dan aan de kook gebracht. De rietsuiker kristalliseert en kan worden gescheiden van de dikke plakkerige melasse. Bij de melasse wordt gist gedaan en het geheel wordt verdund. Nog een beetje schuim van het suikerrietsap erbij voor de smaak en het distillatieproces kan beginnen. Rum is de drank die ontstaat na het distilleren van de gefermenteerde melasse. De rum krijgt meer geur en smaak door lang te liggen in eiken fusten. Bermudez, Brugal en Barcelo In het begin was het vooral een drank voor piraten, pas later werd het de lievelingsdrank van de hele bevolking. Rum heb je in diverse kwaliteiten, van de superieure Special Reserves en Gran Anejos, tot de rum die alleen in een cocktail maar niet puur gedronken moet worden. Er zijn drie grote merken in de Dominicaanse Republiek, genaamd Brugal, Bermudez en Barcelo. Het zijn tamelijk streekgebonden producten en de liefhebbers van Brugal vind je in het noorden bij Puerto Plata en bij San Pedro de Marconis. Bermudez wordt gemaakt en gedronken in Santiago en voor de liefhebbers van Barcelo moet je in Santo Domingo zijn. Men wil de plaatselijke economie blijven stimuleren en de families die er werken. Ron Ron zegt de bevolking op z’n Spaans. De betere rijpe soorten herken je aan het woord Anejo of Gran Anejo op het etiket. Voor cocktails wordt meestal witte rum, ron blanco, gebruikt. Geliefd zijn cuba libre, rum met cola en limoen. Geliefde sundowners zijn pina colada met ananassap en kokoscrème. Overigens kun je cocktails ook altijd ‘virgin’ bestellen, zonder sterke drank. www.brugal.com.do (Spaans), www.barcelo.com.do (Spaans), www.ronbermudez.com (Engels).

99

HET NOORDOOSTEN

De berg Isabel de Torres Zonder twijfel is de 790 m hoge berg Isabel in het Parque Nacional Loma Isabel de Torres een van de meest indrukwekkende geografische kenmerken van Puerto Plata en een populaire attractie voor zowel lokale mensen als toeristen Dit park kreeg zijn naam van de hoogste berg achter Puerto Plata, de Isabel de Torres. Met zijn 15 km2 is het een van de kleinere beschermde natuurgebieden in het land, en ook een van de meest bezochte omdat het dicht bij Puerto Plata ligt en andere toeristische oorden aan de noordkust. Op de top van de berg staat een beeld van Christus met uitgestrekte armen, de Cristo Redentor, gelijkend op het beeld in Río de Janeiro. Na een 7 minuten durende tocht met een kabelbaan (teleférico) bijna verticaal omhoog, vinden bezoekers botanische tuinen, het beeld van Christus, een restaurant en een uitzicht over de stad en de zee. Er is een fort, gebouwd door Trujillo in 1942 toen de Dominicaanse Republiek de oorlog verklaarde aan Duitsland. De meest populaire manier om naar de top van de Isabel de Torres te komen is met de kabelbaan. Open van dinsdag tot en met zondag van 8 uur ’s ochtends tot 5 uur. Toegang is 10 US dollars. De alternatieve route de berg op is met de auto. De ingang naar de kabelbaan is een kilometer ten westen van Puerto Plata op de snelweg naar Imbert.

Guzmancito ● Puerto La Isla

N ▲

ATLANTISCHE OCEAAN

u

Bahía La Isla Grande Bahía de Maimón ● Maimón ▲

Las Avispas ● 5

Cofresi

▲

Forteleza San Felipe

Puerto Plata Playa de Long Beach

u

Aeropuerto Internacional

Gregorio Luperón Playa Dorada ❋ Parque Nacional Sabana Pico Isabel de Torres Litoral del Norte naar Sosua, Cabarete Grande 790 m ● Playa en Samaná ➤ ● Boca ▲ Dorada Nueva Sabana Reserva Cientifica ● Muñoz del Corozo 5 Isabel de Torres ● ● Sabaneta 5 de Cangrejos ñoz u M io ● El Copey R

u

h

➤ ard

arr

226

aya

510 m

▲

√

● Sabana am ú de la Vigia El Hoyazo ●

● Los Ciruelos

R. C

Rio ví zo Mo

Gu

Boca de Río Grande ●

■ 5

San Marcos

● Barrabas

La

u

San Marcos ● Rio

naar Imbert, Santiago en Santo Domingo

ma

●

Costambar

491 m

Lo

Playa Cofresi Playa Costambar

u

5

R. M aim ón

268 m

25

341 m

➤

naar Santiago

▲

PUERTO PLATA EN OMGEVING

100

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Ocean World avonturen met dolfijnen Het Ocean World Adventure Park in Cofresí, Puerto Plata is open voor het publiek. Het is een goede keus voor een familie-uitje. Een half uur zwemmen met dolfijnen is het meest populaire programma. Ook kun je er een zeeleeuwenshow bekijken (2 keer per dag) of snorkelen in een Tropical Snorkel Reef pool, in helder water dus met honderd procent zicht. De haaien worden 4 keer per dag gevoerd. Verder is er ook een vogelreservaat en een tijgergrot, Tiger Grotto. Het park bevindt zich in Cofresí, naast de Hacienda, Emi Resort en Rui properties, en op minder dan 20 min. afstand van de resorts aan de Playa Dorada. Zwemmen met dolfijnen moet je wel van tevoren boeken. Ocean World Adverture Park, Cofresí, Puerto Plata. 9 8092911000, www.ocean-world.info.

Columbus Aguaparque Het Columbus Aguaparque is een van de meest favoriete uitjes voor kinderen van alle leeftijden. Met meerdere waterglijbanen, zwembaden en andere waterspelen. Daarnaast natuurlijk een restaurant, cadeauwinkel, douches en kluisjes. Dagelijks open van 10.00 tot 18.00 uur. Toegang is 10 US dollars voor 1 dag, of 5 US dollars na 4 uur ’s middags. Het ligt op Carretera 5, vanaf Puerto Plata 18 km richting Sosua.

PLAYA DORADA Exclusief genieten Zonder twijfel is Playa Dorada een van de meest exclusieve gebieden van de Costa del Ambar, de amberkust. Met weelderige tropische vegetatie en exclusieve toeristencomplexen kun je er heerlijk uitrusten in de zon. Met warm, kalm water en witte stranden komt het dicht bij het tropisch paradijs waar je in een koude winter van droomt. Qua sportactiviteiten kun je hier je hart ophalen. Duiken, diepzeevissen, tripjes met jeeps, raften, mountainbiken en bungeejumpen. Bijna alles is mogelijk. Voor de fijnproevers zijn er excursies naar vissersdorpen in de buurt, waar je in de restaurants verse zeevis, schelpen en schaaldieren krijgt geserveerd.

Van alle gemakken voorzien Playa Dorada is de plek, waar de meerderheid van de ‘all-inclusive’ (alles inbegrepen) resorts aan de noordkust kan worden gevonden, met alle daarbij horende gemakken. Naast een slordige 20 km lang strand, zijn er golfbanen, casino’s en een groot winkelcentrum op loopafstand. Wanneer kies je voor een vakantie aan de Playa Dorada? Als je ervan houdt lekker en goed verzorgd te worden en eens niet wilt koken. Er worden genoeg activiteiten georganiseerd. Hoewel het merendeel van de grond gelegen bij het strand privé-eigendom is, blijft het strand open voor iedereen. Gelukkig maar.

101

HET NOORDOOSTEN

Het strand bij Playa Grande is fantastisch mooi en meestal niet druk

Crazy Moon Tropical Casino Disco ★ 14

N ▲

u

Andromeda Disco

Playa Dorada Casino

u

★ 13

Tops Disco

5 ★

4 ★

Plaza Playa Dorada

6 ★ 7 ★

8 ★

2 ★ Golf Club & Restaurant

u

1 ★

3 ★

Vlooienmarkt American Casino

➤ 1 2 3 4 5 6 7 8

∞ Golfterrein

naar Puerto Plata

Allegro Jack Tar Heavens Puerto Plata Village Playa Naco Beach Resort Dorada Naco Occidental Flamenco Resort Villas Dorada Occidental Playa Dorada

★ ★

9 10

★ ★

11 12

naar Sosúa

➤

9 10 11 12 13

Victoria Resort Interclub Fun Royale Fun Tropicale Resort Club on the Green Gran Ventana Beach Resort 14 Paradise Beach Resort

PLAYA DORADA

102

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Playa Dorado/Costa Dorado Accommodatie Playa Dorada bestaat uit ruim 15 verschillende hotels en ligt op slechts 5 km afstand van Puerto Plata, een prima uitvalsbasis voor bezoeken aan de stad en de rest van de amberkust. Alle gebouwen zijn niet meer dan drie verdiepingen hoog en omgeven door groene tuinen en golfbanen. Sommige hotels staan direct aan het strand; alle hotels zijn op loopafstand van het strand. Er zijn winkels, restaurants en cafés, casino’s en dansclubs op het terrein. Je bevindt je hier in een gecontroleerd ‘allinclusive’ complex. Als je niet van grote toeristencomplexen houdt dan is dit geen goede optie. Kijk dan bij Sosua of Cabarete voor een hotel.

i

$$$ Playa Naco Golf and Tennis Resort, Playa Dorada, 9 809320 6226, www.naco.com.do. $$$ Puerto Plata Village, Playa Dorada, Playa Dorada, 9 8093204012, www.puertoplatavillage.com. $$$ Interclubs Fun Royal and Fun Tropicale, Playa Dorada, 9 809320 4054, [email protected].

Costa Dorada En als Playa Dorada je niet aanspreekt, kijk dan eens naar: $$$ Iberostar Costa Dorada, Costa Dorada, 9 8093201000, www.grupoiberostar.com. $$$ Coral Marien Beach Hotel and Spa, Costa Dorada, 9 8093201515, www.coralhotels.com.

Restaurants Playa Dorada • www.occidental-hoteles.com: $$$ Occidental Grand Flamenco Puerto Plata, 9 8094875719. $$$ Occidental Alegro Playa Dorada, 9 8094875719. • www.victoriahoteles.com.do: $$$ Gran Ventana Beach Resort, 9 8093202111 $$$ Victoria Resort, Playa Dorada, 9 8093204862. • www.hotetur.com: $$$ Hotetur Villas Doradas Beach Resort, 9 8093201600. $$$ Hotetur Dorado Club Resort, 9 8093201600. • www.allegroresort.com: $$$ Occidental Caribbean Village Club on the Green, 9 8094875719. $$$ Occidental Allegro Jack Tar Puerto Plata, alleen voor volwassenen. 9 8094875719. Andere opties zijn: • $$$ Amhsa Marina Paradise Beach Resort and Casino, 9 8093203663, www.amhsamarina.com.

Kijk onder de categorie restaurants in Puerto Plata, Sosua of Cabarete als je het eten in het resort een keer wilt ontlopen.

Excursies Een aantal activiteiten zijn meestal inbegrepen bij de prijs van het all-inclusive resortverblijf. Daarnaast zijn er verschillende touroperators op het terrein van Playa Dorada die excursies aanbieden. De meeste resorts hebben hun eigen activiteitendesk en in het winkelcomplex zijn ook excursies te boeken.

Golf Golfen is mogelijk bij het Playa Dorada 18 hole Robert Trent Jones golfcourse of bij Los Mangos 9 hole golfcourse. Echt serieuze golfers kunnen ook terecht bij het Playa Grande Golfcourse, een van de beste banen in het Caribisch gebied. Playa Grande ligt op 1,5 uur rijden van Puerto Plata. Informeer van tevoren naar de prijzen (green fees).

HET NOORDOOSTEN

Winkelen

(Topps) en AMHSA Paradise Beach Resort (Crazy Moon). Open tot 4.00 uur ’s morgens.

Op het Playa Dorada Plaza complex is een groot winkelcentrum, ‘El Mall de la Costa Norte’, met meer dan 60 winkels op twee verdiepingen. Banken, restaurants, touroperators, sigarenwinkels, en drie cinema’s. Open van 8.00 tot 22.00 uur. 9 8093206645 (management).

Festival

Entertainment

Afstanden

’s Avonds kun je je vermaken in een van de drie casino’s in de Allegro Jack Tar, AMHSA Paradise Beach Resort en het Occidental Playa Dorada. De disco’s zijn in Heavens (Andromeda), Playa Naco

Het is maar 5 km naar Puerto Plata.

In oktober vinden er concerten plaats van het Dominican Jazz Festival, net als in Puerto Plata en Cabarete.

Verder reizen Bussen van Caribe Tours vertrekken vanaf Puerto Plata.

SOSUA Duik in het blauwe water Op tien kilometer afstand van de International Airport Gregorio Lupéron van Puerto Plata ligt het kosmopolitische stadje Sosua, met idyllische stranden en veel aan amusement. Sosua was vroeger het toevluchtsoord van honderden gevluchte joden, en zij vormen nog steeds de pijlers van de economie vandaag de dag. Sosua is veel te vinden in de moderne toeristenpakketten, omdat het een uitbundig nachtleven combineert met witte stranden en blauwe zee.

Joods pionieren In Sosua woonde een grote groep joden en het verhaal hoe zij daar terecht zijn gekomen is heel speciaal. In 1938, toen de vervolging van de joden internationaal bekendheid kreeg, organiseerde Franklin D. Roosevelt een internationale conferentie aan het Meer van Genève. Gedelegeerden uit 32 landen kwamen bij elkaar, maar geen van de aanwezigen wilde joodse emigranten opnemen. Alleen de president van de Dominicaanse Republiek Trujillo was bereid 100.000 tot 200.000 joodse vluchtelingen op te nemen. Hij had een uiterst slechte naam op dat moment. In 1937 waren er op zijn bevel ruim 18.000 Haïtianen bloedig, meestal met machetes, vermoord. Trujillo wilde graag een wit voetje halen en wist dat de meeste immigranten een goede opleiding hadden genoten. Met de import van ‘witte’ mensen hoopte hij de bevolking blanker te maken. Bekend was dat Trujillo er zelf ook graag wit wilde uitzien en daarom zijn huid ’s ochtends poederde met talkpoeder. Trujillo wilde geen alleenstaande vrouwen, alleen gezonde echtparen en jonge mannen opnemen. Voor iedere vluchteling werd nog eens 5.000 US dollar betaald.

103

104

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

N ▲

AT L A N T I S C H E O C E A A N e Eug

a

ar t

su Gr

➤

s

Cli

sa

nte

Av e

on

r

e up

Woody's

★ Hotel

L

eg

Gregorio

Hotel Palm Village

★

Hotel ★ Sosúa by the Sea

nid‡ a Gr

★

or

io

Hotel La Esplanada

Lu

pe

ro

Los

Cerr o

ı1

Hotel Sunbay

ro

★

sen

★

a

★

Pe d

Ë

no

nid



h

 Martinez Ro

a

ze Ar

n ro pe Lu

naar Vliegveld en Puerto Plata

ot

Park

u

o

M

Av e

‡

Hotel Sosúa

3

Alejo Dr.

io or eg

A.

Hotel North Shore

mien to

h Kun

a

R

Juli

★

★

Ayun ta

nio

id Aven

So

★

La Puntilla

LOS CHARAMICOS

Playa Chiquita Casino

Casa Marina Beach Club

D. Stern

2

■

1 Busstation 2 Gallera 3 Synagoge

SOSUA

n

naar Cabarete

➤

naar Sosúa en Puerto Plata, Kite Beach, Encuentro Beach

Bahía Cabarete Bo

u

zo Laurel Eastman Kiteboarding 1 ■ Apart. Hotel Caracol

★

e 2 ret Miro ba a C La Casa del Pescador Be

u

Ho-La-La Café

ac

u

h

Hotel Villa Taína ★ Estrella del Mar

★ ★

Hotel Albatros & Condos

naar Cabarete Caves

➤

5

■ Tropical Beach Club Mambo bar LAX bar Hotel ■ ★ 4 ■ 3 ■ ★ Tropical ■ Casa Laguna ■ ■ ■ Blue Restaurante

Club Nathalie Simon Happy Surfpool ■

★

■

Hotel Kaoba

Paradise

China

Money Exchange

■

■

➤

105

HET NOORDOOSTEN

N ▲

1 Aparthotel Caracol 2 Miro 3 Panaderia Reposteria Dick (koffiehuis) 4 Piccolo bar pizzeria 5 Cabarete caves 6 Iguana Mama excursies 7 Dreamproject

AT L A N T I S C H E O C E A A N

Velero Beach Resort

u

★

Hotel el Magnifico

★

★ Casa Blanca Windsurf R Fanatic Center

Be

h ac

La Casita de Papy

■ Café Pitú ■ Las Brisas ■

u

Onno's ■ bar

Restaurante ■ Vento

■

★

Money Exchange

■

■

★

Iguana Mama

■

Cabarete Beach Hotel Dolphin Dive Center

★ Río San Juan en Samaná

★ Windsurf Resort

Hotel Sans Souci

■ Cabarete Surf & Kite

➤

6

✆ Tricom Hotel Laguna Blu ★

■ Dream Project 7 Banana Boat

L

u ag

na

C

ab

e ar

te

CABARETE

SOSUA EN CABARETE

106

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De kuststreek in de bocht van Sosua tot nabij Sabenete was beschikbaar en werd tegen betaling overgedragen aan de joodse landbouwgemeenschap in New York. Deze financierde niet alleen de aankoop van de gronden, maar ook de aanschaf van gereedschappen en uitrustingen. Hiervoor werd een nieuwe organisatie, de Dominican Republic Settlement Association, kortweg Dorsa, opgericht.

Langs omwegen naar Sosua In mei 1940 kwam de eerste groep van vluchtelingen aan. Het ging om 38 personen van wie 27 mannen, 10 vrouwen en een kind. De overtocht van de vluchtelingen was moeilijk. Boten met vluchtelingen werden door Op deze manier houd je je handen vrij

HET NOORDOOSTEN

Duitse U-boten getorpedeerd. Medio september waren er pas 54 kolonisten. In oktober arriveerden er 44 Tsjechische, Duitse en Oostenrijkse vluchtelingen via Lissabon en New York. Halverwege de herfst van het jaar 1940 waren er uiteindelijk 170 mensen gearriveerd. In 1941 liep dat op tot 348 bewoners, waarna er een grote groep joden uit Wenen en Luxemburg aankwam. Uiteindelijk waren er zo’n 571 personen in 1942. Na de oorlog arriveerde een groep van 90 joden die eerst onderdak in Sjanghai hadden gezocht. Via een lange weg kwamen ze uiteindelijk hier terecht.

Productos Sosua In eerste instantie werden er kibboetsen naar Israëlisch voorbeeld opgezet. Huizen, rioleringen, watervoorzieningen en elektriciteit werden aangelegd. De bouwgrond moest worden ontgonnen en de meesten waren niet gewend aan zware landarbeid. Ook de noodzakelijke kennis ontbrak aanvankelijk. Ze hadden ook te maken met malaria. Kortom, het was overleven en keihard werken. Er was een eigen kliniek die ook voor andere inwoners gratis toegankelijk was. Er staat een kleine synagoge die nog steeds naast de ingang van Casa Marina te bewonderen is. Verder is er een hotel, een bioscoop, een bibliotheek, hospital en werden er verharde wegen naar de pas opgerichte boerderijen aangelegd. Midden jaren vijftig was het een modeldorp waar Trujillo graag buitenlandse gasten rondleidde als propagandastunt. Na de oorlog vertrokken een groot aantal joden weer omdat het leven in deze kibboetsen zwaar was. Door de onderlinge grote afstanden tussen de boerderijen werd het kibboetssysteem uiteindelijk opgeheven. Er ontstonden daarna ongeveer 50 alleenstaande boerderijen. Men bleef samenwerken waar het kon. Zo ontstond het bedrijf ‘Productos Sosua’ omdat de melkerijen verwerking en afzet voor hun melk zochten. Daarnaast ontstond onder dezelfde naam een vleesverwerkingsbedrijf. De ham en de Goudse en Leidse kaas zijn in het hele land vermaard. De kennis van de Nederlandse kaas kwam vanuit Nederland afkomstige vluchtelingen. De nu nog in Sosua wonende gezinnen zijn bijna allemaal geïntegreerde families. In 2003 waren er nog maar zeven joodse oorspronkelijke pioniersfamilies over. Met dank aan: www.sosuanews.com of www.sosuanieuws.com.

De wijken Los Charamicos en El Batey Tot ruim tien jaar geleden was Sosua een klein dorp, maar door de explosieve bouw van nieuwe hotels, resorts, restaurants en andere bedrijven is het snel gegroeid. Sosua bestaat uit twee delen, gescheiden door een baai en strand, waarachter een hoop restaurants en winkels liggen. In het oosten ligt Los Charamicós, een plek waar de Dominicanen die in de toeristenindustrie werken wonen. In het westen, aan de baai ligt El Batey. Op dit moment woont er ook een grote groep Duitse expatriates. Tijdens de nachtelijke uurtjes komt het leven echt op gang op de dansvloer.

107

108

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Duiken en snorkelen: spring in de diepblauwe zee Duiken en snorkelen zijn heerlijke activiteiten als je eens een kijkje onder water wilt nemen. Dus waarom zou je niet gaan duiken of snorkelen in de Dominicaanse Republiek? De temperatuur van het water is er prima, veel plekken zijn half ontdekt, er zijn veel wrakken te zien. Zowel aan de Caribische Zee als aan de Atlantische Oceaan kun je goed terecht. Beginnende duikers en gevorderden kunnen hun hart ophalen aan de ondiepe riffen, de scheepswrakken, de zoetwatergrotduiken en diepwaterduiken. Alle hieronder genoemde duikcentra zijn PADI gecertificeerd. Er zijn twee IDC centra waar je kunt worden opgeleid tot het niveau van instructeur.

Kitesurfen is ‘fun’ en kijken naar het ‘jumpen’ is ook erg leuk

Noordkust First Class Divers is een duikcentrum onder Duits management. De gasten van Hacienda Resorts in de noordelijke regio van Puerto Plata kunnen hier terecht bij het duikcentrum dat gesitueerd is in het midden van het complex. Zij hebben een goed sportprogramma, met duiken, surfen, kajaken, parasailing, waterskiën, raften en snorkelen. De duikmogelijkheden zijn bijna ongelimiteerd voor beginners en volwassenen. Sosua De meeste mensen uit de resorts van Costambar en Cabarete gaan naar Sosua om te duiken. Het is een prima plek om les te nemen en Open Water Certificaten te halen. Sosua heeft ook goede duikmogelijkheden voor de gevorderde duikers, vooral in het gebied nabij de international airport, 10 minuten

HET NOORDOOSTEN

met de boot vanaf Sosua. De belangrijkste duikmogelijkheden zijn Las Palmitas, de Airport Wall, Five Rocks met veel koraal, en La Piramide, een serie van onderling verbonden tunnels. De beste maanden om te duiken zijn van april tot september wanneer het water het kalmst is en de (door)zichtbaarheid het beste. De kustlijn van het noorden heeft wel veel zandstranden maar niet alle stranden hebben een rif in de buurt, waar de vissen hun kostje bij elkaar scharrelen. Sosua is centraal gelegen aan de kustlijn en vlak bij de meerderheid van de riffen waar je kunt duiken. Er zijn eenmansbedrijven met 1 boot (en 2 motoren in geval van pech) en grote organisaties met meerdere boten en gecertificeerde leraren. Sommige zijn er al jaren, zoals Hippocampo Dive Center, gelegen op het strand en Northern Coast Diving (www.northerncoastdiving.com) in Sosua-stad. Beide duikcentra zijn PADI gecertificeerd en Northern Coast Diving heeft een PADI IDC Center certificaat. De prijzen lopen niet erg uiteen. Beide duikcentra hebben ook arrangementen met resorts en hotels in het gebied en die hotel-duikpakketten zijn redelijk geprijsd en al te boeken bij je reisagent in Nederland of België. Tussen Cabarete en Rio San Juan In het dorp Gasper Hernandez, tussen Cabarete en Rio San Juan is een goed technisch duikcentrum. Gelegen op het strand La Yagua/ Magante, ongeveer 45 minuten van de international airport van Puerto Plata, is het Golden Arrow duikcentrum het enige technische duikcentrum die cursussen geeft voor alle PADI certificaten voor recreatie-duiken en cursussen voor technisch duiken. Het duikcentrum is gespecialiseerd in cave diving en biedt deze unieke ervaring aan in een veilige, gecontroleerde omgeving. Rio San Juan Een uur rijden naar het oosten, in Rio San Juan, vind je de Gri Gri duikschool, die vooral bezoekers van het Caribbean Village Playa Grande bedient. De wateren in de nabijheid zijn zowel goed voor beginners als gevorderde duikers. Het is rijk aan tropische vissen en ander zeeleven. Het is mogelijk om dolfijnen, walvissen (van januari tot maart), barracuda’s en groupers te zien en veel gekleurde vissen. Samana In het noordoosten van het schiereiland Samana kunnen de gasten die verblijven in hotels zoals Gran Bahia, Hotel Cayacoa en Hotel Cayo Levantado duiken naar wat wordt beschouwd als een van de beste duikplekken van het eiland. Hier, vanaf het strand van Las Galeras is Cabo Cabron te bereiken. Een duikplek voor gevorderden, van 5 tot 54 m diep, met vele rots- en koraalformaties, tonnen vis en een muur.

109

110

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Punta Cana En dan zijn er, niet te vergeten, nog de duikcentra in het oosten van het eiland. Punta Cana is een groot resortgebied, met niet een stad in de buurt. Higuey is de dichtstbijzijnde stad, een uurtje met de bus. Je zit hier goed als je water-activiteiten wilt doen, verder is er weinig te doen. ’s Avonds zijn er wel de disco’s en casino’s en soms een show. Duiken is hier waarschijnlijk het meest simpel in vergelijking met de andere duikplekken. Het duikterrein bestaat uit een groot 25 km lang rif, en de diepste duik is niet meer dan 18 m diep, en dat is uitstekend voor recreatie en voor beginnende duikers. De duikcentra die je hier kunt vinden zijn Scuba Caribe Dive Center (http:scubacaribe.com) met bij de meeste hotels een locatie, Paradisus Watersport and Dive Center (Hotel Paradisus), en Punta Cana Dive Center (Punta Cana Beach Resort). Scuba Caribe Dive Center vind je in de meeste RIU en Melia hotels. Het is een professioneel bedrijf met vriendelijk personeel volgens de besprekingen op internet. Voor de gevorderde duikers bieden zij ook dagtrips aan naar Isla Catalina in het zuiden. Duiken tot verschillende diepten zijn mogelijk. La Romana en Bayahibe Nabij La Romana in het oosten bevindt zich Bayahibe. Hier zijn grote scholen vis te zien. In dit afgelegen dorp bevindt zich Scuba Fun Dive Center. Vanaf hier is het nog maar 5 minuten met de boot en je bent in het Parque Nacional del Este. Het duikcentrum biedt trips naar Isla Catalina aan (30 mininuten met de boot) waar een grote muur in zee de belangrijkste attractie is. De top van de muur is vol zeeleven zoals koralen, sponsen in alle kleuren en maten, elkhornkoraal en ontelbare gekleurde vissen in laag water. Je kunt ook al snorkelend voldoende zien. Voor de gevorderden is een excursie mogelijk naar het kleine eiland Catalina, waar je kunt zwemmen met blacktip sharks, hammerheads en big rays. Check www.scuba fun.com Bij het Hotel Reina Cumayasa is het duikcentrum Circe Watersports Adventures (www.circewatersports.com). Vanaf dit hotel ben je in 15 minuten met de boot bij Catalina eiland, Ze bezoeken ook de wrakken ‘El Limon’, de ‘Hickory’ en de ‘UFO’ bij La Celeta, de ‘St George’ in Bayahibe, de ‘Tanya V’ en ‘Alto Velo’ in Juan Dolio. Ook grotten- en nachtduiken zijn in de buurt mogelijk. Als je wilt duiken in het zuidoosten van het eiland, dan is dit een goede optie. Zuidwesten Bij Los Bajos in Bahia de Ocoa (Ocoa Bay) zijn grote vispopulaties gesignaleerd. De baai is populair bij de stadsmensen uit St. Domingo, dus vooral in het weekend druk wanneer zij hun strandhuizen op de rustige grijze zandkust van de Palmar de Ocoa bezoeken.

HET NOORDOOSTEN

Coral Sea Divers S.A. en Riviera Beach Resort in Barahona hebben een club voor de ervaren en minder ervaren duikers. Ze bezoeken scheepswrakken en gestrande vliegtuigwrakken. Ze nemen je ook mee naar de zuidwestelijke tip van Peninsula Baoruco, waarvandaan je vertrekt naar de onderwaterwereld tussen de Cabo Rojo en Beata Isla om grote scholen vis te bekijken. Dit gebied is nog grotendeels onontdekt en ziet er veelbelovend uit. En tot slot, Sea Pro Divers is een van de grootste duik-en watersportbedrijven in het land. Zij hebben veel zaken, bijvoorbeeld op de volgende locaties: Playa Dorada, Puerto Plata, Samana, Punta Cana, La Romana, Juan Dolio en Boca Chica. www.seaprodivers.com, www.dominicandiving.com.

Op een nationale feestdag gaat de hele familie naar het strand om te kletsen, te barbecuen, naar muziek te luisteren en met de kinderen te spelen

111

112

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Sosua Accommodatie In Sosua kun je in all-inclusive resorts terecht en (apart)hotels en als je wilt ook in appartementen. Te vinden op www.amhsamarina.com: $$$ Amhsa Marina Casa Marina Reef Resort, El Batey, 9 8095713535. $$$ Amhsa Marina Casa Marina Beach Resort, El Batey, Sosua, 9 8095713690. Of bekijk: $$$ Sosua Bay Hotel, El Batey, Sosua, 9 8095636824, www.starz resorts.com. $$$ Coconut Palm Resorts, El Batey, Sosua, 9 8095711625, www.coconut palmsresort.com. $$$ Sosua by the Sea, El Batey 9 809 5713222, www.sosuabythesea.com. $$$ Hotel Piergiorgio Palace. Zeer luxehotel in Victoriaanse stijl gebouwd. 9 8095712626 of 9 8095712786. $$ Aparthotel Romanoff, Calle Ayunta miento, 9 8095713242.

Restaurants $$ La Roca (nationaal, internationaal), Pedro Clisante 1, 9 8095713893. $$ Bologna (Italiaans), Alejo Martinez Esq. Ayuntamiento, 9 8095711454. $$ La Puntilla de Piergiorgio (Italiaans), La Puntilla 1, El Batey, 9 8095713925. $$ Le Creppe Bretonne (nationaal, internationaal), Alejo Martinez 18, 9 809 5713925. $$ Marco Polo Club, Alejo Matinez 1, 9 8095713128. $$ Morua Mai (nationaal, internationaal), Pedro Clisante 5, 9 8095712503. $$ PJ’s (nationaal, internationaal), Pedro Clisante 5, El Batey, 9 8095712091. $$ Ristoranti Sabatini (mediterraan), Alejo Martinez 1, El Batey, 9 8095713128.

Museum • Museo Judio Sosua: Het museum ligt tussen de synagoge en Amhsa

i

Casa Marina resorts in. Open van ma. tot vr., van 9.00 tot 13.00 uur en 14.00 tot 16.00 uur. 9 809 5711386.

Duiken/snorkelen • Northern Coast Aquasports is een van de meest gerenommeerde en professionele duikscholen aan de noordkust. De school opende in 1988 en heeft een groot aanbod voor beginners en gevorderde duikers. Nachtduiken en grotduiktochten zijn mogelijk. Je kunt hier je Padi certificaten halen. Mainstreet Sosua, 300 m van het strand waarvandaan je meestal vertrekt. 9 8095711028, www.northern coastdiving.com. • Eurodive/H2O Calle Ayuntamiento 44, Sosua, 9 8095711093, www.euro dive.nl. • Aqua Center Watersports and Dive Center. 9 8095713690, ext. 3162, www.aquacenter.com (Sosua en Puerto Plata) in Amhsa Marina Hotels. • Een bekende Dominicaanse duikschool is The Big Blue, 9 8095712916. De gemiddelde temperatuur in Sosua Baai is tussen de 25 °C en 29 °C, met een gemiddelde zichtbaarheid tussen de 8 en 30 m. De duikplekken zijn de thuisbasis van honderden tropische vissen (kleurig) en plantenleven, waaronder de grouper en de porcupine fish die je frequent kunt zijn, evenals het heldergekleurde waaierkoraal. Je kunt er zeilen, waterskiën, jetskiën en duikexcursies boeken. Niet ver weg naar het oosten zijn stranden waar de condities goed zijn om te surfen – Puerto Chiquito, Playa Chiquito en Playita.

HET NOORDOOSTEN

Excursies

Afstanden

• Melissa Tours, Duarte Street 2, El Batey, 9 8095712567, www.melissatours. com.do. • Mel’Tour, Plaza Bohio Taino, front to Casa Marina Beach, 9 8095714002 of 9 8097741574. • El’tour, Plaza Internacional, Carretera Principal Sosua – Cabarete, 9 809571 4195, www.eltour.net. El’tour heeft 12 kantoren in Sosua, Cabarete en Cofresí, en ook vijf kantoren bij Punta Cana. • Alf’s Tours organiseert verschillende excursies en heeft een kantoor op de Calle Pedro Clisante 12, 9 809571 1013, www.alftour.com. Daarnaast is er een internetcafé en telefoonservice. Zie pagina 125-126 voor de informatie over excursies aan de noordkust.

Sosua ligt ongeveer 20 km ten oosten van Puerto Plata en 15 km ten westen van Cabarete.

Verder reizen Caribe Tours Sosua, Autopista Puerto Plata - Sosua, Esquina Los Charamicos, 9 8095713808. Het vliegveld waar veel Europeanen aankomen en vertrekken is Aeropuerto Internacional Gregorio Lupéron (8 km ten westen van Sosua).

Internet www.sosuanews.com (Engels) of www.sosuanieuws.com (Nederlands).

CABARETE Paradijs voor watersporters Op een afstand van 20 minuten rijden van de Gregorio Lupéron Airport van Puerto Plata ligt een van de ’s werelds beste tien windsurfstranden. Hier is geen koraalrif te vinden dat de golven breekt. Nee, de golven worden hier opgezweept door de passaatwinden – het hele jaar door. De maand juni is zeker een hoogtepunt, met om te beginnen het spectaculaire World Windsurfing Championship, gevolgd door de Cabarete Race Week, de wereldcompetitie voor amateur windsurfers. Daar komen geen professionals, maar alleen pleziersurfers in groten getale die de roep van de golven niet kunnen weerstaan. Een hele rits aan strandfeesten en typische Dominicaanse partijen worden opgezet rondom deze wedstrijden. Jaren geleden was Cabarete een weekendbestemming voor rijke families uit Santiago en de noordelijke regio, die hier hun strandhuisjes hadden. Maar nu huist er een internationale, relaxte gemeenschap. Lokale mensen en Canadezen, Duitsers, Fransen, Zwitsers en anderen hebben de plek ontdekt. De belangrijkste reden dat Cabarete niet erg groot is is omdat ten zuiden van de hoofdweg, achter een rij gebouwen, zich een prachtige grote lagune bevindt. Rustig roeien en vogels kijken, bijvoorbeeld naar de pelikanen die hier nestelen, is een prettig tijdverdrijf. Door de unieke locatie van de baai zijn er geen grote hotelcomplexen dicht bij het centrum van de stad, en dus is het strand nooit te druk.

113

114

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Golven voor iedereen Het strand is in totaal wel 6 km lang. Langs de 2 km lange baai Cabarete Bay vind je allerlei bedrijven, restaurants – vele opgezet door buitenlanders die zijn blijven hangen. Hoewel vooral wordt gedacht aan de jonge watersporters is het ook een geschikte plek voor mensen met kleine kinderen en strandliefhebbers die alleen maar willen relaxen. Keuze genoeg als je wilt windsurfen, surfen of kiteboarden aan de kust bij Cabarete. Tien jaar geleden was het alleen een sport voor voornamelijk jonge kerels, maar tegenwoordig gaat de hele familie op de plank. Steeds meer kinderen en vrouwen zie je op het water. Je kunt natuurlijk ook gewoon op het strand liggen of joggen, en het zwembad is ook een optie, maar de veelal gratis probeerlessen zijn meestal voldoende om mensen over de streep te trekken.

Lokale springers Wat leuk is is dat je de Dominicaanse jeugd ziet meedoen. Het is niet een toeristenspeeltje. Ze helpen vaak bij de scholen en kunnen buiten werktijd het water op. Aangezien ze het hele jaar door oefenen, zijn het vaak Ook onder de lokale bewoners is kitesurfen populair

HET NOORDOOSTEN

goede springers. Een andere groep die de sport kort geleden heeft ontdekt zijn de ‘yachties’, de mensen die in de jachtindustrie werken en vaak op boten wonen en buiten het hoogseizoen van december tot april ruim tijd hebben om zichzelf te vermaken. Tegen vier uur ’s middags wordt het echt druk op het water. Daarvoor rusten de watersporters uit van het vele vuurwater dat ze gedronken hebben de vorige avond, of doen ze een excursie in het binnenland. Alle excursies eindigen tegen twee, drie uur, ruim voordat de golven en de wind weer opspelen in de middaguren.

Kiteboarden en surfen In 2002 koos de Kite Riders Federation Cabarete als de beste toplocatie in de wereld om te kitesurfen, daarmee kwam Cabarete uit boven het populaire King of the Air site in Maui, Hawaï. Kiteboarding werd voor het eerst ontdekt door twee Franse broers, Dominique en Bruno Legaignoux, in Frankrijk in de jaren tachtig en is op het moment razend populair. De broers Legaignoux leven op dit moment in de Dominicaanse Republiek, en werken nog steeds aan het perfectioneren van hun kites. Het is een dynamische sport waarbij je grote sprongen en zachte landingen maakt als je het goed doet. Je hebt geen boot nodig, geen liggelden. Anders dan bij zeilen kun je al veel plezier hebben bij weinig wind. Het principe is dat je zowel een board aan je voeten als een grote vliegende matras in de lucht onder controle houdt. Iedereen kan het, zeggen de instructeurs. Gelukkig begint het oefenen gewoon op het strand. Een mening van een instructeur: ‘Kiteboarden is, net als snowboarden, gemakkelijker te leren dan skiën.’ Daar staat tegenover dat het kiteboarden weer wat meer ongevallen kent. Volgens een kenner gebeuren deze meestal bij de gevorderden, die proberen hun grenzen steeds verder te verleggen. Ze vergeten dan in hun extase hoe het werkt met de zwaartekracht. In een week kun je ‘safe and self sufficient’ zijn, dat wil zeggen veilig surfen en bijleren zonder instructeur. Kiteboarden kun je het hele jaar door doen. Iets meer of minder wind is voor een kiteboarder geen probleem. Surfen kan het hele jaar door, soms met extra hoge ‘orkaangolven’ in de zomer en extra hoge wintergolven (alleen voor de gevorderden). De meeste mensen boeken een hotel en vlucht en kiezen daarna een surfschool uit. Er zijn ook verscheidene hotels inclusief de school te boeken. Je hoeft dus niet te lopen met je plank

115

116

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

want deze hotels zijn aan het strand gebouwd. Maak je niet druk als je niet in die periode kunt komen. Omdat de windcondities per dag variëren, zul je in elke maand goede dagen treffen. Met het lange strand met wit zand, en de baai, die door koraalriffen wordt afgeschermd, is het hier ideaal voor windsurfers. De wind wordt in de loop van de dag sterker, en veroorzaakt golven van 1 tot 2 m hoog, met slechts lichte stromingen. Cabarete werd als windsurfbestemming voor de wereldklasse ontdekt in 1985 door de Canadees Jean Laporte. In minder dan drie jaar organiseerde hij de eerst Professional Windsurfing Association World Cup in 1988. Het evenement kwam in juni 1989, 1990, 1991 en 1997 naar Cabarete. De grote namen uit de surfwereld streden hier met elkaar. Denk aan Robby Naish, Bjorn Dunkerbeck, Anders Bringdal, Robert Teriitehau. Dit was ook de plek waar León Bélanger, een Dominicaanse windsurfer zijn start maakte in het Professional Windsurfing Circuit. Helaas zijn de kosten voor de World Cup te hoog om sponsoren te vinden in de Dominicaanse Republiek. Wat wel elk jaar een spektakel is zijn de internationale amateurwedstrijden, The Cabarete Race Week. Vele grote amateurhelden komen dan een week windsurfen en genieten van de afterparties die worden georganiseerd. De beste maanden om te windsurfen zijn vanaf half januari tot eind september. In de de zomermaanden juni tot en met augustus zul je goed vlak water aantreffen. Passaatwinden en thermische winden creëren perfecte condities om te zeilen, met winden van gemiddeld 15 tot 25 mijlen per uur (24 tot 40 km per uur).Kijk voor het weer op www.windsofcabarete.com Avonturieren met Iguana Mama Iguana Mama is een bedrijf dat excursies organiseert voor mountainbikers, wandelaars en actieve mensen. Ze besteden een deel van hun geld aan het Dreamproject (zie pagina 119). Om een idee van de mogelijkheden te krijgen: ze doen de Islabon Coast Cruise, een tour van 10 km met een boottocht en uitstapje naar de kust – geschikt voor jong en oud. De gids vertelt je ook over het leven en de natuur. Tijdens de Downhill Cruise adventure tour (24 of 29 km) ga je van de top van de Cibao vallei door valleien en kun je een duik nemen in de Jamao rivier. Een zwaardere tour (44 km) leidt je over het platteland door de bergen en langs het landleven. Voor de ervaren fietsers is er de Rocky M.F. (28 km) met alle soorten afdalingen en klimmen. En als je er nog niet genoeg van hebt en een uitstekende conditie hebt dan is de Max Endurance (80 km) over het platteland een goede workout. Wandelen wordt gedaan in het National Park El Choco en op de berg Isabel de Torres. Verder organiseren ze wildwaterraften en kajakexcursies in Jarabacoa, en afdalingen (canyoning) met fantastische namen zoals Magic Mushroom, Pleasure Dome, Big Bastard en Summer Kids Trip. Wakeboarders kunnen hun hart ophalen bij de riviermonding van de Rio Yasica. Voor beginners en gevorderden. Andere mogelijkheden

HET NOORDOOSTEN

Wanneer je gaat moutainbiken met Iguana Mama, dan is er gelegenheid om uit te rusten tijdens een boottrip

zijn duiken, snorkelen, surfen, catamaran zeilen, mangroven bezoeken in de Laguna Gri-gri en paardrijden. Je kunt ‘rock hoppers’ (mountainbikes) voor lange en minder lange mensen en kinderfietsen ook huren per halve dag, dag of week. Breng je paspoort mee als borg. Prijzen zijn inclusief helm, waterfles en reparatiesetje. Alle excursies starten vroeg en eindigen in de voormiddag zodat de watersporters bijtijds het water op kunnen (na 15.00 uur). www.iguana mama.com. Zeven dagen per week open.

Strandwandelen Weinig mensen weten dat Cabarete een van de langste ononderbroken zandstranden heeft in het land. De baai van Cabarete is twee kilometer lang. Je kunt naar het westen, richting Sosua, wandelen tot de Perla Marina, ongeveer 6 km. Dan ga je naar het oosten, het is 7 km naar de Yasica River, waar je meestal gewoon doorheen kunt waden. Voor je je op het water waagt, kun je lunchen in de Dominicaanse bar bij de lagune met verse vis. Daarna kun je nog eens 30 km over een totaal leeg strand, met palmbomen erlangs, lopen. In totaal dus 6 + 2 + 7 + 30 = 45 km zandstrand. Een uitdaging…niet te doen op 1 dag.

117

118

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Mangrovebos Nacional Parque El Choco Het nationale park El Choco is 77,5 km2 groot en omvat twee lagunes, Laguna Cabarete en Laguna Goleta die zijn uitstrekken tussen de heuvels van de Cordillera Septentrionalen en de Atlantische Oceaan. De belangrijkste attracties zijn grotten met onderaardse watersystemen en poelen, zo groot als voetbalvelden. Sommige zijn ontwikkeld voor het toerisme, maar veel andere zijn nog steeds verborgen door een groene en weelderige vegetatie. De hevige regenval heeft gezorgd voor een groene omgeving. Er zijn enkele Taino-tekeningen te vinden in de grotten maar niet veel en niet heel bijzonder. Toegang: El Choco is het gemakkelijkst te bereiken via het beschermde gebied langs de noordkust. Er zijn twee ingangen. Een is te vinden een paar honderd meter ten oosten van de stad Islabon, die op haar beurt 5 km ten oosten van Cabarete ligt, en de andere ingang, de meer officiële ingang, is te vinden in de westelijke hoek van Cabarete. Daar is ook het parkkantoor gevestigd.

HET NOORDOOSTEN

Het Dreamproject! Het dreamproject is een non-profitorganisatie, opgericht in 1999, met als doel het verbeteren van de onderwijsmogelijkheden van kinderen in de landbouwgebieden en de kleine dorpen aan de noordkust en de noordelijke heuvels van de Cordillera Central. DREAM staat voor Dominican Education and Mentoring Project. De medewerkers en vrijwilligers zorgen voor fondsen, goederen en bouwen faciliteiten zoals bibliotheken, klaslokalen en sanitaire voorzieningen. De vrijwilligers helpen de kinderen uit arme gezinnen te leren lezen, schrijven, rekenen en Engels spreken. Het leidende principe is dat mensen uit de buurt het project kennen en dat de projectmedewerkers de buurt kennen. Het startte toen de toenmalige eigenaresse Tricia Thorndike Suriel van Iguana Mama uit Cabarete bedacht dat ze niet alleen activiteiten zoals mountainbiken wilde organiseren maar iets wilde terugdoen voor de gemeenschap waarin ze woonde. En dat lukt goed! Tot juni 2004 zijn er 17 gebouwen neergezet, waaronder 3 bibliotheken en 11 klaslokalen, en een computerlokaal. Schoolbenodigdheden en werkboeken zijn gedistribueerd en meer dan 100 vrijwilligers kwamen helpen. Een van de projecten is hulp te bieden aan de voornamelijk Haïtiaanse gemeenschap in Batey Caraballo, een dorp midden in de suikerrietvelden nabij Puerto Plata. Stromend water en elektriciteit ontbreken hier en het ligt erg geïsoleerd. Het dreamproject zorgt hier voor een schoolgebouw, een vrijwilliger die onderwijs kan geven en de basisbenodigdheden zoals onder andere stoelen, tafels en boekenkasten. Zo’n 80 kinderen kunnen niet naar de basisschool omdat zij illegaal in het land zijn en ver van school wonen. Kijk voor andere projecten op www.dominicandream.org. Of bezoek het kantoor Patio Plaza in Cabarete. 9 8095710497.

Kinderen brengen thee naar familie in de suikerrietvelden

119

120

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Cabarete Accommodatie $$ Aparthotel Caracol is een driesterrenhotel met 50 kamers met kitchenettes, en kiteboardingschool. Het is een prima hotel, ook voor niet-watersporters. Ontbijt aan zee, 2 zwembaden, op een rustige plek en op 5 minuten loopafstand van Cabarete. Aan de westerlijke kant van Cabarete, 9 8095710680, www.hotel caracol.com. $$$ El Magnifico Condominiums, 9 809 5710868, www.hotelmagnifico.com. $$ Hotel Kaoba zit op een goede plek. Goede prijs-kwaliteitverhouding voor bungalows, appartementen en kamers. Met zwembad, niet aan het strand, 9 8095710300, www.kaoba.com. $$ Natura Cabanas is een plek met zeven cabanas met 2 tot 6 slaapplekken, gelegen in de tuinen in Perla Marina, tussen Sosua en Cabarete in. Wat is gekapt om plek te maken voor de cabanas is gebruikt om de hutten van te maken. Het is een plek voor spa-behandelingen, yoga en massages. Een oase van rust, 9 8095711507, www.natura cabana.com. $$$ Velero Beach Resort is een luxe viersterrenhotel, met mooie kamers met zeezicht. Prima prijzen buiten het seizoen. Calle La Punta 1, 9 809 5719727, www.velerobeach.com. $$$ Villa Taina is een mooi hotel in het centrum van Cabarete. Met windsurfschool, 53 comfortabele kamers, en restaurant op het strand. Milieubewust hotel, goede prijs-kwaliteitverhouding, 9 8095710722, www.villataina.com. Voor resorts, kijk op www.amhsamarina. com: $$$ Amhsa Marina Paraiso Del Sol Resort, 9 8095710893, 489 kamers, all-inclusive. $$$ Amhsa Marina Estrella del Mar, 9 8095710808, 272 kamers, all-inclusive.

i

Of zie: $$$ Punta Goleta Beach Resort, 9 8095710707, www.barcelo.com, 242 kamers, all-inclusive.

Restaurants In Cabarete kun je heerlijk aan het strand eten. Er is ruim voldoende keus uit de Dominicaanse keuken en uit de internationale keuken. $$ Restaurant Vento kun je prima Italiaans eten. Open van 18.00 tot 23.00 uur, 9 8095710977. $$ La Casa del Pescador (zeevruchten, waaronder paella), 9 8095710760. $$$ Otra Cosa (Frans-Caribische keuken, bij La Punta, aan de oostkant, vlak bij hotel Velero. Dineren van 12.30 tot 22.00 uur, 9 8095710897. $$ La Casita de Don Alfredo (zeevruchten, grote porties) Ook bekend onder de naam ‘Papi’. $$ Lax (internationaal), populaire hangout voor windsurfers en kiteboarders. Altijd gezellig.

Excursies Zie pagina 125 voor de informatie over excursies aan de noordkust, pagina 114 voor watersporten en pagina 221 voor golfen. Als je je eigen surfspullen wilt meenemen dan is er geen belasting of borg nodig bij de douane op het vliegveld. De meeste bedrijven verhuren goed materiaal want hier komen veel geoefende waterliefhebbers. Er zijn hier ruim voldoende mogelijkheden als je een dag niet wilt ‘beachen’. Je kunt paardrijden en excursies makennaar de grotten in El Choco National Park (Laguna Cabarete en Laguna Goleta) en mountainbiken in de omgeving. Iguana Mama, voor mountainbiking, hiking en outdoor adventures, Calle Principal 74, 9 8095710908, www.iguana mama.com. Dezelfde bedrijven kunnen

HET NOORDOOSTEN

je ook helpen als je een trip iets verder weg wilt maken en bijvoorbeeld de Pico Duarte, de hoogste berg in het Caribisch gebied wilt beklimmen of wilt raften in de Dominicaanse alpen. Freddy Tours, Calle Camino del Sol Street 1, Igo Frio, 9 8095710739. Alf’s Tours, Calle Principal 9, 9 809 5711013. Voor opmaatgemaakte tours door het land kun je ook terecht bij Tour Trips Treks and Travel. Richard Weber, 9 809 8678884, www.4tdomrep.com.

op het water, met instructies vanaf het strand, die je hoort via de radiohelm die je draagt op het water. Handig, 9 809 5719509, www.kitexcite.com of probeer Kite Park Kiteboarding Center, 9 809 5719748, www.kiteboardcabarete.com. En als je het dan nog niet weet, zie www.cabaretekiteboarding.com.

Golfen Zie pagina 221 voor meerdere mogelijkheden.

Festival Massage Al dat sporten leidt nogal eens tot pijnlijke of stramme spieren. Als je langs de Calle Principal loopt dan kom je vanzelf de massagecentra tegen. Massages tegen schouderpijn, voor handen en voeten, stressreductie en spiermassages worden aangeboden.

Watersport De meningen verschillen over wat een moeilijke watersport is om te leren. Elke school heeft in elk geval klassen voor beginners. Marcus Bohm was een van de eerste surfers en geeft het liefst 1-op-1 lessen. www.321takeoff.com. Bel voor kiteboarding 9 809963 kite (5483), voor surfen 9 809963 surf (7873) en windsurfen 9 809963 wind (9463). Kijk op: www.flyhighhandsurf.com. Of check Cabarete Surf Camp, 9 8095710733, www.cabaretesurfcamp.com.

Zeilen Voor zeilen met laser zeilboten en kiteboarden, 9 8095710640, en bekijk www.caribwind.com.

Kiteboarding Check de website van www.laureleast man.com. Een school met ervaren instructeurs. Kite Excite geeft lessen direct

In februari is er een International Sandcastle and Sandfigure Competition. De PKRA World Cup Tour is in juni. En voor het surf-, kite- en windsurfevenement kijk op www.masteroftheocean.com, voor de Red Bull Master of the Ocean’s wedstrijden. Dit is the Triathlon of Riding Waves. In oktober vindt het jaarlijkse Dominican Jazz Festival plaats. www.drjazzfestival. com. Het jaarlijkse zandkastelenfestival wordt gehouden in de weekenden in februari op Cabarete Beach. Jong en oud mogen meedoen.

Verder reizen Er is geen Caribe Tours vertrekpunt vanaf Cabarete. Je kunt in Sosua opstappen, en vanaf Cabarete een taxi nemen (11 km).

Internet Informatie over Cabarete en de festivals vind je op www.activecabarete.com.

121

122

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

RIO SAN JUAN, PLAYA GRANDE EN CABRERA Mooie stranden Rio San Juan is een kustplaats, waarvan veel boten vertrekken naar de lagune met mangrovebossen. Er worden ook duik- en snorkelexcursies georganiseerd. Net buiten de stad ligt Playa Grande, een fantastisch strand met een prima golfbaan. Playa Grande is niet bebouwd, heeft fantastisch wit zand en een schone zee. Het is er heerlijk toeven. Het stadje Rio San Juan is zelf niet zo bijzonder.

Wanneer kinderen meekijken op het beeldscherm van een digitale camera, dan poseren ze totdat iedereen er goed op staat

123

HET NOORDOOSTEN

Praktische Informatie Rio San Juan/Playa Grande/Cabrera Accommodatie Rio San Juan en Playa Grande $$$ Hotel Bahia Blanca, Calle Gaston Deligne 5, Rio San Juan, 9 809589 2562/63. $$$ Hotel Club Bahia Principe, Carretera Gaspar Hernandez, 18 km, 9 8092261590, www.bahia-principe. com. $$$ Caribbean Village Playa Grande Golf en Beach Resort, bij Playa Grande, 9 8095821170, www.occidentalhotels. com

i

Internet www.riosanjuan.com.do (Spaans).

Accommodatie Cabrera

Caribe Tours Río San Juan, Carretera Rio San Juan – Gaspar Hernández, 9 809 5892644

Na Rio San Juan, in Cabrera, vind je het enige ‘clothing optional’ resort in de Dominicaanse Republiek: $$$ Eden Bay Resort. Hier kunnen de liefhebbers van nudisme terecht. Abreu, Cabrera, 9 809 5897750 of 9 8095711028, www. edenbay.com. De directrice Patricia Gorden is ook verbonden met Northern Coast Diving in Cabarete. $$$ Hotel La Catalina, Cabrera, 9 809 5897700, www.lacatalina.com.

Duiken

Verder reizen

Gri-gri Divers, 9 809589267, www. grigridivers.com

Caribe Tours Cabrera, Calle Lorenzo Alvárez 33, 9 8095897212.

Verder reizen

NAGUA Verdwijnende kust Een heel eigenaardige ervaring! Dit deel van de kust wordt de ‘verdwijnende kust’ genoemd omdat bij hoogtij de stad omgetoverd wordt in een ‘metropolitaans’ strand. Het lijkt wel of de tijd er heeft stilgestaan. De huizen zijn gemaakt van bamboestokken, en gedroogde palmbladeren, en veel families leven hier in een unieke setting, en verkopen versierde kokosnoten als kunst. Hun gastvrijheid is ongekend. Nagua is omgeven met stranden die geschikt zijn voor de surfsport. Nagua ligt ongeveer 40 km ten noordwesten van Sanchez. De stad met 24.000 inwoners is niet veel bijzonders en de stranden dicht bij de stad zijn nogal vervuild. Hier zul je weinig toeristen tegenkomen, word je niet lastiggevallen door kooplui, en kun je als je wilt het gewone Dominicaanse leven van alledag ervaren. De stad heette tijdens de periode Trujillo naar zijn moeder Julia Molina. Trujillo onteigende hier duizenden boeren van hun land, waarop zij rijst verbouwden. Hij liet het land door politieke gevangenen bewerken. Als men te langzaam werkte, dan werden deze mensen in het fort in de stad geëxecuteerd en daarna in de zee gegooid. Het oude fort is weg en van de rijstmolen is weinig meer over.

124

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De weg ernaartoe, van Puerto Plata naar het oosten is prachtig met ontelbare palmbomen. Je ziet hutten gemaakt van bamboe, palmbladeren en blik, waar de mensen in armoede leven. Geen auto, geen airco, en water is een schaars goed. Ze werken in de kokosnotenindustrie en dat is geen grapje. Kokosnotenzeep, shampoo, drank – je kunt er van alles van maken. Als je de levensomstandigheden ziet, begrijp je ook waarom ze richting stad trekken als ze denken daar in de toeristenindustrie te kunnen werken. De zee is vrij ruw, beter geschikt om te surfen dan om te zwemmen. Toch wordt er ook gezwommen, maar pas op. Dus ga alleen in het water als je ziet dat lokale mensen het er ook veilig vinden. De stad heeft te lijden gehad van de orkaan Jeanne in 2004. Veel mensen raakten dakloos.

Praktische Informatie Nagua Accommodatie

i

5843541. $$ Restaurant Hernandez (criolla), auto Nagua Sanchez 3 km, Matancita, 9 8095843557.

Kijk bij: Aparta Hotel Central, E. Conde 6, 9 8095844255, www.hotel.central.com. do. Of bij Sweet Dream Hotel, Mella 45, 9 8095844973.

Verder reizen

Restaurant

Caribe Tours Nagua, Calle Duarte 76, 9 8095844505.

$ Comedor Chen (zeevruchten), auto Nagua Sanchez 3 km, Matancita, 9 809

HET NOORDOOSTEN

EXCURSIES NOORDKUST Puerto Plata Bekijk het Forteleza San Felipe, het Ambermuseum en drink een glas in de Brugal rumfabriek. Sommige tours gaan ook nog met de kabelkar naar de top van de Isabel de Torres Mountain. Sosua Breng een bezoek aan de vlooienmarkt met meer dan honderd kraampjes en neem een duik in de baai.

Kauwen op een suikerrietstengel is lekker zoet. Wil je een groot of een klein stuk? (Sosua)

125

126

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Santiago-Jarabacoa Na een mooie rit bezoek je de sigarenfabriek van Eduardo Leon Jimenez. Daarna rijdt de bus door naar de bergen van Jarabacoa voor een paardrijtocht of een 4x4 jeepexcursie naar de Jimenoa waterval, waar je heerlijk kunt zwemmen. Santo Domingo Een lange rit maar het is de moeite waard om de hoofdstad van de Dominicaanse Republiek te bezoeken. Bezoek de vuurtoren van Columbus, ondergrondse grotten, een aquarium, de eerste kathedraal van de nieuwe wereld, het Alcazar paleis. Laguna Gri-Gri Deze excursie bestaat uit een halve dag zonnen, zwemmen en relaxen en daarna varen met een motorboot door de Laguna Gri-Gri. Je zult mangroves zien, veel vogels en genieten van de tropische vegetatie. Catamaran zeilen Een dag op het water in een mooie omgeving is prima vermaak. Merenguemuziek, zeewind en spellen staan op het programma. Mountainbiken, 4x4 jeep, squad Er zijn vele excursies die leiden door de suikerrietvelden, langs bergen, rivieren en dorpjes. Je kunt dat doen op de fiets, in een jeep of op een squad – een soort eenpersoons tractor. Raften Waterraften is een avontuur dat plaatsvindt op de rivier El Yaque del Norte. Je vaart de rivier af – een onvergetelijke ervaring. Paradise Island Lekker lummelen op het strand van Cayo Levantado (Bacardi eiland). Wit zand, kristalhelder water, snorkelen. Niks aan de hand excursie. Walvissen kijken Van januari tot maart kun je de bultrugwalvissen zien langs de noordkust tot Samana. Na de vaartocht ga je naar het Bacardi eiland, eigenlijk Cayo Levantado genoemd om te relaxen en te zwemmen. Je kunt er ook voor kiezen alleen naar Cayo Levantado bij Samana te gaan. Je kunt deze excursies ook op eigen houtje organiseren. Dat is waarschijnlijk goedkoper (niet als je moet overnachten in een hotel en je een all-inclusive resort hebt geboekt) maar het kost je vaak wel meer tijd om ergens te komen met het openbaar vervoer.

127

Het noordwesten In dit hoofdstuk reis je van Puerto Plata over de Carretera 5 richting de Autovia 1, de belangrijkste noord-zuidsnelweg, helemaal naar het noordwesten, naar Monte Cristi en Dajabon. Vanaf de autoweg maak je uitstapjes naar de kust, waar je Cofresí, Costambar, Lupéron, de ruïnes van La Isabela, Esteron Hondo en Punta Rucia vindt. Er is geen doorlopende kustweg.

Hoogtepunten 1 Een bezoek aan de eerste Europese stad in Amerika, Las Ruinas de La Isabela. 2 Bezoek aan de Monte Cristi en de Islas de los Siete Hermanos. 3 De visserplaats Punta Rucia bezoeken. Een van de mooiste plekken aan de Noordwestelijke kust. 4 Shoppen op de markt in Dajabon en kijken naar de kleurige Haïtiaanse auto’s.

Autoroute Een rondrit van een dag met de auto maken is in deze regio niet zo gemakkelijk. De kwaliteit van de wegen laat te wensen over. De leukste plekken liggen aan de kust, en er loopt vanaf de Carretera Duarte, Autovia 1, meestal maar één weg van en naar die plek. Heen en weer naar Punta Rucia is bijvoorbeeld de enige manier.

COFRESÍ Geen piraat te zien Playa Cofresí is vernoemd naar de piraat Roberto Cofresí uit Puerto Rico, oorspronkelijk Robert Kupferstein geheten. Wat de link is tussen Cofresí met deze plek op de aardbol is niet bekend. Cofresí staat vooral bekend om zijn fantastische stranden.

Roberto Cofresí Roberto Cofresí Ramírez de Arellano was een piraat die aan het begin van de 19e eeuw veel scheepskapiteins het leven zuur maakte. Hij werd geboren in 1791 in Cabo Rojo op het zuidoostelijke puntje van Puerto Rico, en was zoon van de Duits-joodse immigrant Franz Gustav von Kupferstein. Zijn vader stierf toen hij vier jaar oud was. Hij aasde vooral op schepen in de Mona Passage, en zijn meest favoriete schuilplaatsen waren de grot op Mona Island, Saona eiland, Samana en plekken lang de zuidkust van Puerto Rico. Cofresí stond hoog op de lijst van meest gezochte rovers. Hij was de schrik voor schepen die voeren tussen Noord- en Zuid-Amerika, via de Virgin Islands.

128

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Het schiereiland Samana is voor Dominicanen een geliefde plek voor een weekendje buiten de stad

In de val In 1824 besloten de Verenigde Staten en de Spaanse marine een val te zetten. Gouverneur van Puerto Rico, Miguel de la Torre was het zat en in samenwerking met de Amerikaanse marine, liet hij uitkijkpunten maken langs de hele kust van Puerto Rico. Vermomd als een commercieel vrachtschip ging een Amerikaans marineschip onder leiding van captain Garret S. Pendegrast de zuidelijke kust langs. Cofresí werd verrast toen hij het schip naderde, nadat er op zijn eerste schot geen reactie was gekomen. Zijn schip ‘The Ana’ werd zwaar beschadigd. Hij kon toch de Spaanse en Amerikaanse marine ontvluchten. Hij navigeerde zijn zinkende schip naar de Cabo Rojo, en toen hij dat niet haalde legde hij aan ten westen van Ponce in Puerto Rico. Cofresí en de overgebleven mannen gingen aan land, niet wetend dat Captain Manuel Marcano en zijn troepen op hem wachtte. Een bloedig gevecht volgde. Cofresí en tien van zijn mannen werden gevangengenomen en naar een ziekenhuis in Guayama gebracht. Daarna werden ze vastgezet in de Spaanse hoofdgevangenis bij San Felipe del Morro in San Juan.

129

HET NOORDWESTEN

Harde maatregelen Ze werden veroordeeld door het Spaanse gerechtshof en op 27 maart 1825 werden Roberto Cofresí en zijn mannen in het El Morro Fort geëxecuteerd. De lichamen werden 24 uur publiekelijk getoond. De piraat werd 34 jaar oud, maar de legende leeft nog steeds voort. Zijn twee broers zetten zijn werk voort. Een baai ten zuiden van Puerto Plata draagt vreemd genoeg nog zijn naam. Sommigen speculeren dat hij daar een schat heeft verborgen, en sommigen zeggen zelfs dat afstammelingen onder andere namen nog steeds zoeken naar de erfenis. De armen geloofden dat Cofresí vocht voor een goede zaak omdat hij zijn schatten zou delen met vrienden en arme mensen. Maar veel goederen, mensen en schepen verdwenen uiteindelijk in de zee.

Praktische Informatie Confresí Accommodatie Cofresí is de thuisbasis van een luxe haciendaresort met meerdere hotels daarop: $$$ Haciendaresorts, Playa Confresí, 9 8095861227, www.hacienda-resorts. com. Net na Cofresí heb je nog 2 resorts Riu Merengue en Rui Mambo:

i

$$$ ClubHotel Riu Mambo, Bahia de Maimón, Puerto Plata, 9 8093201212, www.riu.com. $$$ Hotel Riu Merengue, Bahia de Maimón, Puerto Plata, 9 8093204000, www.riu.com. Cofresí heeft ook een aantal luxe villa’s, die per week kunnen worden gehuurd. www.ifb.com/puerto-plata.

COSTAMBAR Omgeven door kalme, kristalheldere wateren, is Costambar een echt strand voor liefhebbers. Costambar is minder druk dan Playa Dorada. Naast de mooie golfbaan Los Mangos, zijn vele restaurantjes te vinden in de leefgemeenschap Costambar. De wijk ligt 1 km ten westen van Puerto Plata. Je vindt er luxe privé-huizen, timeshare huizen, verhuurd door expats en welgestelde Dominicanen. Het strand is hier beter dan in Puerto Plata-stad; minder druk en schoner.

130

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

LUPÉRON Held van de restauratie Lupéron is een rustige provinciestad, met een haven, excellente stranden en een jachthaven. Genoemd naar Gregorio Lupéron, een van de helden van de restauratie en president in 1880. Vroeger woonden er alleen boeren die yucca’s, bananen en maïs verbouwden, nu verdienen de meeste mensen hun brood in het toerisme. Behalve een mooi resort is er niet veel dat je lang in Lupéron zal bezighouden. Alle vertier is bij Playa Grande te vinden. Bij de Puerto Blanca Marina (9 8092994096, 3 km vanaf Lupéron) vind je altijd wel iemand die je kan meenemen op een tripje naar de riffen bij La Isabela en Punta Rucia. Als je meegaat met iemand, check dan wel of een radar, radio, zwemvesten, een reddingsboot en water aan boord zijn.

Praktische Informatie Lupéron

i

Accommodatie

Excursies

$$$ La Casa del Sol, 9 8095718403, Calle 27 de Febrero. $$$ Lupéron Beach Resort, 9 809571 8303, www.besthotels.es. $$$ Tropical Lupéron Beach, 9 809571 8303, www.besthotels.es. $$$ Hotel Iberostar Costa Dorada, 9 809 3201000, www.iberostar.com.

Als je de omgeving verkent, ga dan kijken bij Punt Rucia of La Ensenada, en de nabijgelegen La Laguna Mangroves. Een kleine 20 km verderop ligt La Isabela, de eerste Spaanse nederzetting. Tussen La Isabela en Monte Cristi heb je het prachtige strand Punta Rucia in het Estero Hondo National Park. In het park huist een groep zeekoeien – een bedreigde diersoort. Een jeep is nodig om hier te kunnen rondtoeren. Snorkel-, duik-, vis- en catamaranexcursies zijn mogelijk. Een catamaranexcursie is slechts één manier om de kust te verkennen.

Restaurant $ Dally Espanol (criolla), Duarte Esq. 27 de Febrero, 9 8095718034.

Johnny Ventura wint Grammy Award Voor de vijfde Latin Grammy Awards stonden in 2004 vijf Dominicaanse artiesten genomineerd. Het gaat om albums die zijn gelanceerd tussen 1 april 2003 en 31 maart 2004: • Johnny Ventura met de cd Sin Desperdicio in de categorie Best Merengue Album. • Alex Bueno met de cd 20 Anos Despues in de categorie Best Merengue Album. • Frank Reyes met Cuando Se Quiere Se Puede in de categorie Best Contemporary Tropical Album.

HET NOORDWESTEN

• Andy Andy met Necesito un Amor in de categorie Best Contemporary Tropical Album. • Mickey Taveras met Sigo Siendo Romantico in de categorie Best Contemporary Tropical Album. Van de genomineerden kreeg Johnny Ventura uiteindelijk op 1 september een Latin Grammy Award. Een andere bekende winnaar uit het verleden is Juan Luis Guerra, een van de meest populaire Tropical Music artiesten aller tijden. Guerra won twee Latin Grammy Awards in de eerste Latin Grammy Awards in 2000 - de Best Merengue Performance voor ‘Ni Es Lo Mismo Ni Es Igual’, en de Best Tropical Song genaamd ‘El Niágara En Bicicleta’. Hij won ook een Grammy voor de Best Tropical Latin Album voor Bachata Rosa op de 34e Grammy Awards uitreiking. Kijk op www.grammy.com, onder Latin Grammy.

LA ISABELA De eerste Europese stad in Amerika De Ruinas de la Isabela, de ruïnes van de eerste stad op het Amerikaanse bodem, liggen dicht bij Puerto Plata, en zijn een dagtrip waard als je in geschiedenis bent geïnteresseerd. Ten onrechte noemt men de stad de eerste stad in Amerika, terwijl er al eeuwenlang indianen op het eiland woonden in grote gemeenschappen. Wat gebeurde er toen Columbus vanuit Spanje richting de West-Indies voer?

Schip Santa Maria raakt lek Columbus had enorme pech op zijn eerste reis. Zijn schip Santa Maria sloeg lek. In 1492 moest hij 39 mannen achterlaten omdat er geen plaats was op andere schepen. Hij was zijn eerste trip begonnen met drie schepen en negentig mannen. Hij noemde de plek waar zij een fort zouden bouwen La Navidad, Kerstmis. Deze plek lag in het huidige Haïti. Elf maanden later, toen Columbus tijdens zijn tweede trip weer langs La Navidad voer, waren deze mannen dood. De Taino’s hadden de Spanjaarden gedood nadat de Spanjaarden hun vrouwen hadden verkracht.

Opstand tegen handarbeid Ze besloten hun heil een stuk naar het oosten te zoeken. Zeventien schepen met in totaal 1200 mannen, arriveerden bij de plek La Isabela in 1493. De plaats kreeg haar naam van de Spaanse koningin Isabela de katholieke. Na honderd dagen varen begonnen ze met enthousiasme te bouwen, terwijl de schepen vredig voor de kust lagen. Het gebied rondom de baai La Isabela was gunstig gelegen voor een eerste echte nederzetting. Een rivier met kristalhelder water mondt uit in een baai. Op de verhoogde aardlaag aan de kant kon worden gebouwd. Hout en stenen waren voldoende aanwezig. Het eerste huis was voor Columbus. Er kwamen een kerk, pakhuizen en kleinere huizen voor de

131

132

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De begraafplaats van La Isabela is al meer dan 500 jaar oud

notabelen. Op 6 januari 1494 werd de eerste kerkdienst in de nieuwe wereld gehouden. Toch liep het niet allemaal op rolletjes. Syfilis, parasieten en veel muggen, en weinig goud plaagden de eerste inwoners. Veel mannen stierven en de overlevenden hadden gebrek aan voedsel en medicijnen. Al na een maand moest Columbus een opstand neerslaan. Omdat er te weinig arbeiders waren had Columbus gesteld dat iedereen, ongeacht zijn sociale klasse, aan de slag moest. Een aantal leden van een lagere adellijke klasse in Spanje, was daartegen in opstand gekomen. Zij waren op zoek naar fortuin en niet naar hand- of landarbeid. Columbus executeerde een van de leiders en de rest vluchtte met een boot naar Spanje waar ze zich beklaagden bij de koning van Spanje over hun slechte behandeling.

Goudkoorts In 1494 en 1495 voerde Columbus twee gewelddadige missies uit naar het binnenland om Taino-rebellie te onderdrukken. Dat ging onder het mom van bekeren tot het katholieke geloof, maar goud vinden was zeker net zo belangrijk. Columbus ontdekte ook dat hij zijn mannen kon betalen met indianenslaven in plaats van een maandsalaris. De Taino’s werden gedwongen cassavebrood te maken voor de Spanjaarden. Ze vluchtten vaak de bergen in uit angst voor de terreuracties. Het resulteerde meteen in honger bij de kolonisten, die naar hun brood konden fluiten. De Spanjaarden verwachtten goud te vinden in de bergen van Cibao. Daarom vertrok Columbus met een groep soldaten over de bergen naar de Cibao vallei om de rijkdom te zoeken. Helaas zonder resultaat. Een groep van ongeveer zestig soldaten bleef achter in een snel gebouwd fort, genaamd San Tomas, niet ver van Janico, nabij Santiago. Columbus zeilde verder naar het westen, op zoek naar nieuwe schatten.

HET NOORDWESTEN

Taino-indianen naar Europa Later keerde Columbus terug naar Spanje om de koning op de hoogte te stellen van de verovering van Cuba en Jamaica. Om terug te keren naar Spanje liet Columbus van de resten van de scheepswrakken een schip, de Santa Cruz bouwen, dat de bijnaam La India, kreeg. Dit was het eerste Europese schip dat werd gebouwd in de nieuwe wereld en zijn lievelingsschip. Op 10 maart 1496 zeilde hij terug met het schip Niña, vergezeld door het nieuwe schip La India. Aan boord waren 225 Spanjaarden en 30 Tainogevangenen onder wie de legendarische Cacique Caonabo. Columbus’ broer trok ondertussen naar de zuidkust van Hispaniola om verder naar goud te zoeken.

Opstanden Columbus was nog niet weg of meteen kwamen de mensen in La Isabela weer in opstand, onder leiding van Francisco Roldan. Het werken stond gelijk aan onderdrukking, gebrek aan bezittingen en gebrek aan profijt. Ze eisten land en slaven. De rebellen waren ontevreden met de prestaties van de indianen. De communicatie ging slecht, de voorraden waren klein en het tropische klimaat zorgde voor onbekende koortsen en andere ziekten. Het zat de broers van Columbus, Bartolome en Diego, niet mee. Na twee jaar was de stad bijna leeg, en meer dan de helft van de bevolking overleden. De rebellen vertrokken naar plekken waar meer voedsel en indianen waren. Toen Columbus terugkeerde in 1498 trof hij een verlaten stad aan. Net gebouwde huizen waren in vlammen opgegaan en een storm had de schepen Mariagalante en Gallega in de baai tot zinken gebracht. Zijn broer Bartolome was naar het zuiden gegaan en stichtte daar Santo Domingo. Tegenover het park vind je de Templo de las Americas, een neokoloniale kerk. Deze is speciaal gebouwd voor het bezoek van Paus John Paul II in het jaar 1992. Het bezit marmeren vloeren en roodstenen muren. Columbus verloor 9 schepen! Columbus voer over de blauwe zee in 1492, 1493, 1498, en 1502. Tijdens deze vier trips verloor hij maar liefst negen schepen. De lijm tussen de planken smolt in de hete zon en tropische insecten deden zich tegoed aan het hout. Daarbij komt dat de schepen zwaar beladen waren. Ze hadden last van orkanen en liepen op onbekende koraalriffen vlak onder het wateroppervlakte. De Santa Maria liep vast op een zandbank nabij Cap Haïtien op kerstavond in 1492. De Capitana en San Santiago de Palo gingen verloren in 1503-1504, waarschijnlijk in St. Ann’s Bay, Jamaica maar zijn nooit gevonden. De Mariagalante, Gallega, San Juan, Cardera kwamen in 1494 en 1495 terecht in orkanen in de baai van La Isabela. Alleen het schip Niña overleefde de rampen. De schepen liggen waarschijnlijk onder 3 m modder en zijn nog niet gevonden. De Gallega en Vizcaína verdwenen in 1503 en zijn ook niet meer boven water gekomen.

133

134

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Het Parque Archeologica La Isabela staat consequent in de toptien van meest bezochte beschermde gebieden – zonder twijfel omdat het park een grote historische betekenis heeft als de eerste Europese nederzetting in de nieuwe wereld. De archeologische opgravingen zijn helaas beperkt. Dictator Trujillo liet in 1952 stenen en puin de zee in bulldozeren, nadat de nodige plunderaars en piraten hem waren voorgegaan bij de vernietiging. Orkanen richtten ook schade aan. Het gebied is opgedeeld in drie zones: twee civiele en een militaire zone die bekendstaat als El Castillo. Hier zijn ook de opgravingen die volgens experts de omtrekken van Columbus’ huis aangeven, de kerk waar de eerste mis in de nieuwe wereld werd gehouden en een observatietoren die door de Columbus werd gebruikt om naar de sterren te kijken.

Praktische Informatie La Isabela

i

Excursies

Verder reizen:

Het Parque Archeologico La Isabela is open van ma. tot en met za. van 9.00 tot 17.00 uur. Er zijn georganiseerde excursies vanuit Lupéron en vanuit bijna alle resorts te boeken. In het museum staat een oven, containers met kwik, die werden gebruikt om goud te zuiveren en religieuze Taino-symbolen. Enkele skeletten zijn uitgegraven. Het is interessant maar vooral als een gids je het verhaal erbij kan vertellen. Alle informatie is in het Spaans.

Er is geen gemakkelijke weg naar La Isabela. De meest directe route is om een gua-gau te nemen van Puerto Plata naar Imbert, en dan nog eentje om naar Lupéron te komen. Vanaf daar kunt u een motoconcho nemen naar La Isabela. Reken erop dat deze reis ongeveer 2 uur in beslag neemt als je op eigen houtje gaat. Verwarrend is dat in de buurt van La Isabela er een dorp is dat zich La Isabela noemt. Je moet naar Las Ruinas de La Isabela aan de kust rijden.

ESTERON HONDO Waar zeekoeien schuilen In de wateren van Esteron Hondo zwemmen de bijzondere zeekoeien. Dat is leuk om te weten, maar laat ze vooral met rust. Het is een bedreigde diersoort. Ze voeden zich vooral met waterplanten en zijn ongeveer 600 kilo schoon aan de haak. Rondom het eiland zwemmen twee soorten zeekoeien, de Antilliaanse en de Caribische. Het zijn niet moeders mooiste dieren. Ze hebben geen achterpoten, wel vinnen en zien er als lompe lobbesen uit. Ze zijn ongevaarlijk, behalve met jongen in de buurt. In de pre-Columbiaanse dagen zwommen de zeekoeien in groten getale in de zee. Ze werden gegeten door de indianen en van de botten

HET NOORDWESTEN

werden beeldjes gemaakt. De dieren blijven graag in de buurt van de riviermonding, nabij zoetwater. Manatees worden het meest in het noorden en zuidwesten gezien. In de zuidoostelijke provincie vinden ze geen goede habitat. De belangrijkste bedreiging zijn stropers en haaien. Soms komen ze in vissersnetten terecht en soms botsen ze tegen boten.

Mislukte poging om het regime omver te werpen Op dit kalme strand landden in 1959 een boot vol met Dominicaanse ballingen die het regime van Trujillo ten val wilden brengen. Trujillo stuurde er een leger op af en in een bloedig gevecht werden de vrijheidsstrijders in de val gelokt en gedood. Sindsdien is Estero Hondo een symbool voor het gevecht voor vrijheid en democratie.

PUNTA RUCIA Kleurige vissersboten Een aanrader op de weg tussen Monte Cristi en Puerto Plata is het vissersdorpje Punta Rucia. Je zult er weinig toeristen tegenkomen en dat is soms wel prettig. De kleurige vissersboten, de palmen en het rustige dorpsleven maken het een relaxte hang-out voor een dagje luieren. Van hieruit kun je eigenlijk maar twee goede trips maken. Een bootreisje naar Cayo Arenas, een klein eilandje 9 km vanaf Punta Rucia. Of een zoektocht naar wilde orchideeën in het achterland. De gemakkelijkste manier om het dorp te bereiken is met de auto of taxi, via de Carretera 1 en dan de afslag bij Villa Elisa nemen.

MONTE CRISTI Aan het einde van de wereld Het prachtige blauw van de Atlantische Oceaan staat in scherp contrast met deze dorre, droge provincie, die zich uitstrekt over het noordwesten van de Dominicaanse Republiek. Het nationale park Monte Cristi bergt de ‘slapende dromedaris’, een vreemde natuurlijke rotsformatie die bekendstaat als El Morro. De nabijgelegen Islas de los Siete Hermanos, eilanden van de zeven broers zijn een verrassing met hun prachtige begroeiing en vele sensaties voor vogelliefhebbers. Denk aan de rotspelikanen, die helemaal vanuit Florida aanvliegen om hier te paren en te broeden. Aan de Plaza de Reloj is het Casa Gomez, het huis van Maximo Gomez y Baez. Gomez werd in 1836 geboren in Baní, waar hij en José Martí het manifest voor Cuba’s onafhankelijkheid Manifiesto de Monte Cristi tekenden. Boven de ingang van het kleine, grijze huis bevindt zich een plaquette. Tijdens de restauratie-oorlog was hij een kapitein in het leger.

135

136

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

In het huis is een uitgebreide bibliotheek, met veel boeken over Cuba. Foto’s en herinneringen van Maximo Gomez zijn de moeite waard om te bekijken. (Open van 9 tot 12 en 15 tot 19 uur. Avenida Mella, tegenover de Helados Bon.) In het Parque Central, op het Plaza del Reloj vind je een van de bezienswaardigheden van de stad, een Franse klok uit 1895. Deze werd geïmporteerd door een rijke inwoner van de stad. Het ontwerp is van Alexandre Gustave Eiffel, die ook de Eiffeltoren in Parijs ontwierp. Een attractie zijn verder de Victoriaanse huizen, niet allemaal goed onderhouden, die door de Europese inwoners zijn gebouwd. De stad verkennen is hier gemakkelijk. De belangrijkste banken en winkels bevinden zich op rondom de Plaza de Reloj, de centrale plek, waar de straten Mella en de Duarte elkaar kruisen.

Geen handel met piraten De stad werd gesticht in 1533 door 60 boerenfamilies. De hele bevolking werd geëvacueerd in 1606 door de Spaanse gouverneur Antonio Osorio, die kwaad was omdat de bevolking handelde met piraten. De Spaanse galjoenschepen waren door de piraten weggejaagd en voeren via Puerto Rico, dus de bevolking had weinig keus, maar dat deed niet ter zake. Het dorp lag er 150 jaar lang verlaten bij totdat Franse kolonisten zich er gingen vestigen, en de Spaanse koning besloot om opnieuw mensen naar de noordelijke regio te sturen om de controle over het gebied te kunnen behouden. Mensen van de Canarische Eilanden vestigden zich er.

Zeehaven van belang Monte Cristi werd een belangrijke zeehaven. Hout, tabak en honing vanuit Santiago en La Vega werden over de rivier Rio Yaque del Norte verscheept om daar hun tocht over zee aan te vangen. Er brak een periode van voorspoed aan totdat Puerto Plata, de stad ten oosten van Monte Cristi, werd verbonden door een spoorlijn met de Cibao vallei, waar de agrarische producten vandaan kwamen. Weg was de handel. Tijdens de restauratie-oorlog in 1860, waarbij de Dominicanen vochten voor hun onafhankelijkheid tegen de Spanjaarden, werd de stad grotendeels verwoest. San Fernando de Monte Cristi, een stad met veel docenten, heeft een gemakkelijke stadskaart met rechte en brede straten. In de jaren vijftig van de 20e eeuw ging het goed door de opbrengsten van de bananenplantages die hier werden gevestigd door de Grenada Fruit Company. Die dagen zijn helaas voorbij. De meeste mensen werken nu in de visserij of de veehouderij. Er wordt ook zout gewonnen.

Het Pijpenwrak Toen het tabak roken in Europa populairder werd, werd pijpen maken business. In Holland en andere delen van Europa werden duizenden goedkope pijpen van klei gemaakt. Een Noord-Europees schip, dat waar-

HET NOORDWESTEN

schijnlijk van Britse of Nederlandse afkomst was, strandde op een zandbank in de buurt van Monte Cristi, halverwege de zeventiende eeuw. De inwoners duiken al decennia naar deze pijpen. Pas recentelijk, in 2001, is historisch onderzoek gestart door Girome Lynn Hall. Een drijvend platform boven het wrak wordt door studenten van de Texas Institute of Nautical Archeology (INA) gebruikt om naar het wrak te duiken. Gevonden pijpen en gouden munten worden bestudeerd en onderzocht. Het wrak ligt op een diepte van 4,4 m in zeegras aan het noordeinde van de Monte Cristi baai, ongeveer 80 m ten oosten van Isla Cabra, een piepklein eiland dat dient als het basiskamp voor de onderzoekers. Er liggen meer dan 20.000 fragmenten, http://ina.tamu.edu/montecristi.htm. Romanschrijfster Julia Alvarez: ‘In de tijd van de vlinders’ De schrijfster Julia Alvarez werd geboren in New York in 1950, maar kort na haar geboorte ging haar familie terug naar de Dominicaanse Republiek. Tien jaar later emigreerde de familie naar de Verenigde Staten vanwege de betrokkenheid van haar vader bij een niet-succesvolle aanslag op dictator Trujillo. Ze was professor Creatief schrijven en Engels bij verschillende academies en universiteiten. Sinds 1988 is zij professor in de Engelse taal aan het Middlebury College in de Verenigde Staten, maar het meest bekend is zij als romanschrijfster. Ze noemen haar de Isabel Allende van de Dominicaanse Republiek. Alvarez beschouwt zichzelf als een Amerikaanse, maar haar werk ademt de sfeer van het Latijns-Amerikaanse leven. Haar verhalen grijpen vaak terug op haar Dominicaanse wortels. Ze richt zich ook op de overeenkomsten tussen mensen, niet op een bepaalde etnische groep. ‘Ik ben een Dominicaan streepje Amerikaan,’ heeft ze eens gezegd. ‘Als romanschrijver vind ik dat de meest opwindende dingen gebeuren in het gebied van het streepje – de plek waar de twee werelden botsen en zich mengen.’ In haar boeken probeert ze de werkelijkheid te ontrafelen en dat gaat ver over grenzen van etniciteit en sekse heen. Ze schrijft om uit te vinden wat ze denkt, wie ze is en om dingen te kunnen begrijpen. Alvarez heeft bijgedragen aan het beter begrijpen van de machocultuur in Latijns-Amerikaanse families en de rol van vrouwen onder dictatoriale regimes. Haar meest bekende boek ‘In de tijd van vlinders’, gaat over de zussen Mirabal (zie ook pagina 178) gevolgd door ‘Hoe de meisjes Garcia hun accent kwijtraakten.’ Ze schreef ook kinderboeken en poëzie. Alvarez is ook betrokken bij het Dreamproject, zie pagina 119. www.alvarezjulia.com.

Parque Nacional de Monte Cristi Het Parque Nacional Monte Cristi beslaat een gebied van 550 km2, vanaf de Haïtiaanse grens tot Punta Rucia. Binnen de parkgrenzen zijn eiland-

137

138

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

jes voor de kust, mangrovemoerassen, lagunen, en een 237 m hoog kalkstenen plateau, genaamd El Morro.

De eilanden van de 7 broers Dit plateau is omgeven door stranden (het beste strand is Playa El Morro) en mangrovemoerassen. El Morro’s noordelijke helling en bergkam wordt bedekt door wouden en is soms in mist gehuld. De zuidelijke kant is niet bebost door het andere en warmere klimaat dat hier heerst. De Islas de los Siete Hermanos (eilanden van de zeven broers) liggen een paar kilometers uit de kust. Er zijn vele riffen rondom deze kleine, zanderige eilandjes, maar er is geen vegetatie. Isla Cabrita, letterlijk geiteneiland, met zijn fijne strand en vuurtoren ligt nog vlak bij het vasteland. Vele soorten planten en bloemen kunnen worden gevonden in het park, waaronder de Sabia Montecristini, een inheemse plant uit de El Morro. Een bezoek aan de rivierdelta van de Yaque del Norte rivier, de grootste delta van het land, is ook de moeite waard. Toegang Er is geen kaart van het park, maar je kunt een gids regelen die je meeneemt uit snorkelen bij het eiland van de zeven broers. In een uurtje kun je de El Morro oplopen. Neem water, hoed en stevige schoenen mee.

Playa El Morro is prachtig, warm en wordt nauwelijks bezocht

139

HET NOORDWESTEN

Praktische Informatie Monte Cristi Accommodatie $$ Hotel Cayo Arena, P J de Bolaños, 9 8095793145, www.cayoarena.com. De beste optie. Zij kunnen ook helpen met het organiseren van excursies. $ Chic Hotel, B Monción 44, 9 809 5792316. $ Hotel Monte Chico, 1ra No 3 A de Virella, 9 8095792565.

Restaurants Je kunt hier niet vertrekken als je de lokale lekkernij niet geproefd hebt: de delicatesse ‘chivo liniero’, gemaakt van geitenvlees, die op een dieet met veel wilde oregano zijn gezet, wat het eten een typerende smaak geeft. $$ Coco Mar (zeevruchten), Playa Juan de Bolanos, 9 8095793354. $ Comida Casera Lulu (criolla), Santiago Rodriguez 40, Casi Esq. Duarte, 9 809 5793393. $$ El Bistrot (Frans), San Fernando 26, 9 8095792091.

Bijzonderheden Het klimaat is erg droog. Het is er heter, tot 35º Celsius en er valt minder regen, dus zorg dat je water bij je hebt. Als er hier muggen zijn, bijvoorbeeld na een flinke regenbui, dan zijn het er veel. Ook zandvliegjes aan zee kunnen tijdens zonsondergang het plezier vergallen. De grensprovincie geldt als een malaria-gebied.

i

Club Náutico de Monte Cristi voor duiken vismogelijkheden. Of organiseer via een duikorganisatie vanuit Puerto Plata of Sosua een excursie. Islas de los Siete Hermanos liggen rond een 30 km lang koraalrifgebied. Vissen en zeilen behoren ook tot de mogelijkheden. Let op: Monte Cristi is ver weg als je pech hebt. Je moet zelf verstand van duiken en vissen hebben, want dit is geen oord voor beginners. Als je gaat lopen, ga met een gids of goed voorbereid op pad. De zon is genadeloos. Voor de avonduren is er een cinema, op de hoek van Juan de la Cruz en Pte Vásquez. Openingstijden variëren, hetgeen kan betekenen dat er helemaal geen film draait soms.

Entertainment Carnaval in februari is het pre-Lenten Fiesta. Zondags vechten de ‘toros’ tegen de ‘civiles’ op straat. De mensen, verkleed als stieren of burgers gebruiken zwepen met ballen. De burgers dragen vooral veel kleding om zich tegen de klappen te beschermen. Ook als toeschouwer is het oppassen geblazen. Op 30 mei is er festival om de patroonheilige van de stad in het zonnetje te zetten.

Verder reizen Informatie Het centrum ligt op het kruispunt van de Carretera 45 en weg 1. Vanaf het kruispunt zijn de belangrijkste zaken; busstation Caribe Tours, restaurants, taxi’s, banken en tankstations te vinden.

Activiteiten Duiken is fantastisch. Je moet wel je eigen uitrusting meenemen. Check

Langeafstandsbussen doen Monte Cristi aan, uit de richting Santiago en Puerto Plata. De afstand Santiago -Monte Cristi is 70 km. Van hieruit kun je de bus naar Haïti nemen. Voor het verkennen van de stranden en het nationale park is een auto, taxi of motoconcho vereist. De route over de Carretera 1 voert langs kleine, vrij armoedige dorpen, die droog en stoffig zijn.

140

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Aan het begin en eind van de dag is de temperatuur het meest aangenaam (Monte Cristi)

DAJABON Handelen en smokkelen De handel met Haïti is de belangrijkste pijler van de economie in Dajabon. Een bezoek aan de markt bij de grens en naast Calle Presidente Henriquez is zeker de moeite waard. De Haïtianen ruilen keukenspullen en kleren tegen rijst en verse producten van Dominicanen. De spullen worden gedragen over de brug die de rivier Rio Dajabon overspant. Veel mensen waden door de rivier met hun hebben en houden op hun hoofd. Ze betalen de politie om snel de Dominicaanse Republiek binnen te komen. De handel wordt op de motorconcho, per truck, bus of op het hoofd vervoerd. Voor de Dominicanen zijn de spullen goedkoper dan in eigen land. Dajabon is in de 17e eeuw een tijd onbewoond geweest. Omdat de Spaanse kolonisten handel dreven met smokkelaars en piraten, moest iedereen op last van de Spaanse Kroon verhuizen. In 1794 slachtte de Franse generaal Toussaint Louverture (zie pagina 27-28) de lokale bevolking af en bevolkte de stad met Haïtianen. Sindsdien heet de rivier ook de Rio Massacre. Daarop besloot de Spaanse Kroon om het gebied te herbevolken. Kolonisten keerden terug en bewoners van de Canarische Eilanden werden er ‘neergezet’. Hetzelfde lot overkwam de inwoners van Monte Cristi en ook anderen. Operacion Perijil in 1937 (zie pagina 31) waarbij duizenden Haïtianen werden gedood met machetes en gevoerd aan de haaien in de Bahia de Manzanillo gaf de oude naam van de rivier een nieuwe betekenis. Nog sneuvelen er af en toe mensen die illegaal het land proberen binnen te komen in de rivier. Het is lastig om de bijklussende politiemensen in de hand te houden.

141

HET NOORDWESTEN

Praktische Informatie Dajabon

i

Accommodatie

Verder reizen

Het is beter om in Monte Cristi te overnachten en een uitstapje naar de grens te maken. Anders, check in bij $ Hotel Juan Calvo. Calle Presidente Henrique 48, 9 8095798285.

De afstand Dajabon Monte Cristi is slechts 34 km, dus een dagexcursie naar de markt is mogelijk vanuit Monte Cristi.

Restaurants $ Deli Lopez (criolla), Marcelo Carras Esq. Valerio, 9 8095797216. $ Juan Calvo (criolla), Presidente Henriquez 46, bij Hotel Juan Calvo, 9 809579 8285.

Grens oversteken Dit kan elke dag, tussen 8.00 en 17.00 uur. Probeer ruim voor sluitingstijd te komen – enig oponthoud is normaal. Geef jezelf vooral de tijd om een bus en hotel te vinden voor zonsondergang. Let op: huurauto’s mogen de grens niet over.

Bus Vanaf het busstation Caribe Tours kun je naar de grens lopen, 9 8095798554. Zie de website voor reisadvies naar Haïti. Het is beter om voor je eigen veiligheid niet naar Haïti te gaan. De politieke situatie is instabiel en de armoede en ontevredenheid onder de bevolking groot. Kijk voor een reisadvies op www.diplo matie.be (België) of www.minbuza.nl, onder Reizen en Landen (Nederland).

142

Samana Peninsula Weelderig groen en ongerept Het ene na het andere kleine, besloten strand vind je op het schiereiland Samana. De onbedorven natuur en de geluiden van de zee maken het een plek waar je snel verleifd op zult worden. Avonturiers, buitensporters en natuurliefhebbers hebben het er naar hun zin. Dit schiereiland in het noordoosten is rijk aan witte stranden, meren, grotten, palmbossen en naaldbossen en kleine eilandjes in een turkooizen zee. De ongerepte baaien zijn heerlijk voor een luie stranddag of een picknick. De kleurrijke huizen tussen de palmbomen en de mooie heuvels zijn prachtig om te zien. De waterval El Limón is een bezoek waard en als je in het walvisseizoen in de buurt bent dan is een excursie op zee een echte aanrader. Van hieruit kun je ook gemakkelijk Parque Nacional Los Haïtises met zijn mangrovebossen en rotstekeningen (pag. 160) bezoeken. Alle excursies op het schiereiland zijn bereikbaar vanuit de plaatsen Sanchez, La Samana, Las Terrenas en Las Galeras. Grote delen van het schiereiland zijn nog wild en nauwelijks bewoond. Volhardende bezoekers kunnen hier via junglewandelpaden nog stranden bereiken waar zij het rijk voor zich alleen hebben. Aangezien hier gemiddeld veel regen (meer dan 2 meter) per jaar valt, is het weelderig groen met palmbomen en andere vegetatie. De palmbomen groeien tot op het strand. Het prettige van Samana is dat het een gemakkelijk te bereizen gebied is, de sfeer is relaxed en de hotels comfortabel. Je kunt alleen niet op een dag met de auto heen en weer naar het culturele centrum St. Domingo of de bergen rondom de Pico Duarte.

Hoogtepunten 1 Naar de Cascada de el Limon, te voet of op een paard, met een frisse duik in de waterval als beloning. 2 Walvissen bekijken in de baai van Samana. 3 Met de boot door mangroves van het Parque Nacional Los Haïtises. 4 Dag naar Playa Rincon, trekken door de natuur.

Autoroute Een dag een auto huren en een tocht over het schiereiland maken is erg leuk en niet moeilijk. Je kunt alleen te voet verdwalen maar niet als je op de verharde wegen rijdt. Je moet alleen niet bij Sanchez het schiereiland afrijden – dat is alles. Als je de overzichtskaart op pagina 144 bekijkt, zie je dat je in een grote driehoek kunt rijden tussen Sanchez (westen), Las Terrenas (noorden) en La Samana (oosten). Vanaf La Samana kun je een uitstapje naar het verre oosten maken, naar Las Galeras, dat op het uiterste puntje van het schiereiland ligt. De weg van Sanchez via Samana naar Las Galeras, Carretera 5, is goed geasfalteerd en vlak. De weg van Sanchez naar Las Terrenas is smaller, en met gaten door regenval. De weg klimt omhoog en slingert door mooi, groen tropisch woud weer naar

SAMANA PENINSULA

Haarvlechten aan het strand bij Las Galeras

143

144

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Bahía Escocesa Las Ballenas Punta Bonita

u

Las Terrenas ●

Playa Bonita

▲

Celiba Bonita

➤

5

●

●

 Sánchez

●

▲

La Goázara

●

La Cañita

●

Punta Gorda

●

Las Garitas

●

● Majagual

●

o Ri

Yu

na

Jorungo ●

●

√

Monte Negro

300 m

Trujillo del Yuna

● El Jobo

●

La Barbacoa

Monte Las Canitas 450 m 463 m

u

El Portillo

●

u

Cayo Jakson

naar Nagua

Playa Bonita Beach

Arroyo Barril

Aeropuerto Internacional Arroyo Barril

Punta de Barrcote

● La Mata ●

La Jagua

El Alto de Copa

Punta Arena

u



Bahía

 de San Lorenzo

Cuevas de Caño Hondo

243 m

248 m

▲

Parque Nacional Los Haitises

Los Limones

●

Lambedera

●

h

Emplanada de Tiofilín ●

Gonzalo

●

▲

Carmona

●

Tio Pepe ●

Loma Clara ●

Pedro Pablo ● Arroyón ●

145

SAMANA PENINSULA

PENINSULA DE SAMANÁ Playa Rincón Punta Mala Cayo Limón

Puerto Escondido

Bahía de Rincón

Cayo Canas Punta de Leche Puerto del Valle

● El Limón

El Valle

Las Cascadas del Limón 445 m

●

●

u ▲

Arroyo

●

● La Casualidad

Manuel Chiquito ●

Majagualito La Palmilla

¤

5

Monte Diablo 5

●

Salto Río Las Cocos

●

Cayo Los Cacaos ● La Farola

u

Punta de los Corozos

Puerto de Diego

▲

Santa Bárbara 349 m ● ● de Samaná Arroyo Grande

Honduras

● del Cabo ● La Guázuma

Los Tocones

493 m



u

● Las Galeras

Monte Pan de Azúcar

Las Cuchillas

●

Cabo de Samaná

Playa Las Galeras

▲

●

 Cabo Cabrón

u

N ▲

● El Francés

 Punta Balandra

Cayo Levantado

Cayo Arenas

Bahía de Samaná Punta El Negro

Sabana de la Mar

●

 Punta Mangles

Bahía de la Jina Capitán

●

● La Cruz

Cayo La Bocaina

Las Cañitas

●

●

Magua 104

Río

103

naar ➤ Bavaro

Arenita

●

Tedeche

naar Hato Mayor

➤

Yabón

●

SAMANA PENINSULA, OVERZICHTSKAART

146

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

beneden. De weg van Las Terrenas naar Samana slingert ook, maar door heuvels, van dorp naar gehucht. In de buurt van de waterval El Limón kom je paarden op de weg tegen. Zwemmen kan bij Las Terrenas, en op het stuk tussen Samana en Las Galeras.

Amerikaanse slaven vonden nieuw leven Christopher Columbus vond Samana Peninsula niet zo’n idyllisch stuk land. Toen hij er met zijn schip langs voer in 1493, werd hij flink beschoten met pijlen door de Ciguayo-indianen Hij noemde de baai Golfo de las Flechas, de Golf van de Pijlen (nu Playa Las Flechas) en voer er snel voorbij. Het was het eerste gevecht tussen de mannen van Columbus en de indianen van de Dominicaanse Republiek en er zouden er nog vele volgen. De indianen die op Samana woonden waren beter bewapend dan andere Taino-stammen. Men denkt dat dit kwam omdat ze dicht bij de agressievere Carib-indianen woonden en zich meer moesten verdedigen of zich mengden met de Carib-indianen. Ze beschilderden zich net als deze Carib-indianen met zwarte en rode patronen. Het duurde lang voordat daarna opnieuw de rust op Samana werd verstoord. Rond 1756 vestigden er zich twee families van de Canarische Eilanden. Het werd pas echt drukker toen er in 1824 twee scheepsladingen met bevrijde Amerikaanse slaven arriveerden. Dezen waren met hulp van de Amerikaanse abolitionisten, de voorstanders van afschaffing van slavernij en een Haïtiaanse generaal gevlucht. Het eerste plan was om naar Liberia in Afrika te gaan maar door de malaria-epidemie daar bleek dat geen goed plan. Het alternatief was Haïti, de enige zwarte republiek op de wereld, op dat moment. De Haïtianen die op dat moment aan de macht waren op heel Hispaniola wilden van Samana een marinebasis maken. De abolitionisten hielpen in totaal 6000 slaven te vluchten van de plantages in het zuiden van de Verenigde Staten. De afstammelingen van de oorspronkelijke exslaven worden ‘Americanos’ genoemd. Hun Afrikaans-Amerikaanse afstammelingen beheersen nog steeds het Engels en een groep woont nu in en rondom Barrio Noroueste. Elke vrijdag van eind augustus tot eind oktober worden hier oogstfestiviteiten georganiseerd, een Afrikaanse gewoonte, opgeluisterd met Afrikaans-Amerikaanse kerkmuziek.

Tropisch groen Sinds die tijd is er veel veranderd. Er loopt een goede geasfalteerde weg tussen de steden Samana, Sanchez, Las Galeras en Las Terrenas. De laatste twee dorpen zijn ingesteld op toeristen en bieden veel accommodaties, restaurants en winkels. In beide plaatsen zijn hotels, bungalows en villa’s te huur en er zijn internetcafés en banken voorhanden. Met US dollars betalen is geen enkel probleem. La Samana en Sanchez zijn minder op toeristen ingesteld en meer op de lokale handel. Daar komen de mensen uit de omgeving hun inkopen doen. Anders dan elders in de Dominicaanse Republiek zijn er op dit schiereiland relatief weinig resorts, waardoor het ook voor reizigers die er niet van houden te reserveren en budgettoeristen een geliefde plek is. Er zijn twee websites met informatie over het Samana schiereiland,

147

SAMANA PENINSULA

namelijk www.samana.net en www.samana-peninsula.com (Engels) en www.samana.org.do (Engels) en www.the-samana-page.com (Duits).

SANCHEZ De poort naar het schiereiland Samana Sanchez is de eerste stad die je tegenkomt als je het schiereiland bereikt. Via Sanchez is de toegang tot dit schiereiland. Wanneer je door de rustige straten wandelt, valt het contrast tussen de romantische in Victoriaanse stijl gebouwde huizen en de houten huizen op. Als het sein op ‘honger’ staat, dan is het tijd om naar de haven te gaan waar de boten, uit boomstammen gesneden, de verse buit binnenbrengen. De lokale vissersmannen bereiden graag een maaltijd van vis met een koud biertje of een coco de agua, vers water in kokosnoot, geplukt van een palm.

Praktische Informatie Sanchez Accommodatie Waarom zou je hier overnachten als op het schiereiland Samana zoveel betere opties zijn? Lees nog even verder.

Verder reizen Caribe Tours Sanchez, Proyecto Res. Cerros Chaljub, C. Sánchez, Nagua, 9 8095527434.

Excursies Excursies naar Los Haïtises Nacional Parque vertrekken vanuit Sanchez. Het is een tocht van 20 minuten met de boot

i

naar het park – niet leuk met grote golven. Zie pagina 160 voor meer informatie over het park. Amilka Tours organiseert excursies. Calle Colon 15 (bij het Texaco station afslaan), 9 8095527664 of 9 8095527102. Ze kunnen ook eenvoudig onderdak in de omgeving regelen in pensions, en hebben ook een kantoor in Las Galeras. Bijna alle excursie-agenten op het schiereiland bieden deze excursie aan, waarbij je wordt opgehaald uit het hotel. Je hoeft niet op de bonnefooi naar Sanchez om dit te regelen.

LA SAMANA Mens ontmoet walvis Omringd door heuvels met palmen duikt La Samana, officieel Santa Barbara de Samana genoemd, vrij plotseling op. Als je de stad binnenkomt is er aan je rechterhand een markt, en verder naar beneden kom je bij de baai en de boulevard, El Malecon. Een wandeling in de schemer langs de Malecon is een must om te zien hoe de plaatselijke bevolking zich vermaakt met merenguemuziek en het

148

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

uitwisselen van de laatste roddels. Het aantal motoconcho’s overtreft het aantal auto’s. Voor een meer tropische ervaring, ga richting de Bahia de Samana, waar twee eilandjes liggen die je kunt bereiken over een brug. Je loopt over Cayo Linares, via de brug naar Cayo Vigia. Als het hele eiland verkennen een te grote opgave is, dan krijg je op La Samana al een aardig idee hoe het er aan toegaat. Samana zelf werd verwoest door een brand in 1946 en daarmee verdwenen helaas de oude gebouwen. Het dorp is het vertrekpunt voor de veerboot naar het zuiden, Sabana de la Mar, en voor walvisexcursies.

Bultrugwalvissen

➤

Maximale lengte: 18 m. Maximaal gewicht: 35 ton. Maximale leeftijd: 48 jaar. Een van de mooiste excursies is het bezoeken van het gebied van de bultrugwalvissen vanaf het schiereiland Samana. Elk jaar, van januari tot maart, komen 3000 tot 5000 bultrugwalvissen vanaf het noordpoolgebied om te paren in de wateren van de noordelijke kusten nabij de Banco de la Plata (Zilverbanken) in zee. Deze walvissen zijn enorm groot, soms wel achttien meter lang en spuiten water tot drie meter hoogte.

N ▲ Avenida 27de Febrero Santa Barbara

Ziekenhuis

Ë

6■

1

Park



2 5 3% ■■

■ ■●

■

1 2 3 4 5 6 7

Kerk Postkantoor Restaurant Busstation Reisbureau Internet Hotel Tropical Lodge 8 Hotel Gran Bahia 9 Hotel Cayacoa

Bank

★7

La Marina El AvenidaM a l e c o n

on

lec

Ma

pier

4

Avenida La Marina (Malecon)

➤

Prol. Avenida Francisco del Rosario Sanchez

Hotel Tropical Lodge

➤ 8 ★➤

ı Puerto (Haven)

Avenida Fco. Del Rossario Sanche z

naar Sanchez

dier

600m

Lavan

0

naar Valle naar Las Galeras

Bahía de Samaná

Cayo Linares Puente Escondida (brug)

★

u

SANTA BARBARA DE SAMANA

Cayo Vigia Hotel Cayacoa

9

SAMANA PENINSULA

Kijken naar bultrugwalvissen vanaf de boot

De jonge walvissen worden in de zee rondom Samana en de Bahia de Samana geboren. Verder worden de relaties tussen de partners aangehaald, en zijn er paringsrituelen en dansen te zien. De mannetjes maken de vrouwelijke walvissen het hof. Ze flapperen met hun staart, of steken hun kop uit het water en halen allerlei trucks uit om de aandacht te trekken. Gelukkig worden de dieren beschermd door de Dominicaanse overheid. Dit kan niet verhinderen dat sommige boten te dichtbij komen en het baren en versieren van de walvissen verstoren. Meer informatie op www.whalewatchsamana.de of www.whalesamana.com.

Cayo Levantado Vanaf Samana kun je een boottrip naar Cayo Levantado organiseren. Bars en restaurants zul je er niet vinden, maar de paar inwoners verkopen er verse gegrilde vis. Twintig minuten met de boot duurt de tocht naar dit onbedorven eiland. Het wordt ook wel Bacardi eiland genoemd. Een van de drie stranden zou te zien zijn geweest in een reclame van de beroemde rumdistilleerders (in 1970). Het grootste strand van het eiland, Playa Grande, is de plek met restaurants en bars. Vanuit heel de Dominicaanse Republiek zijn er excursies naar dit eiland mogelijk. Dat is de reden dat het er soms druk is. Hier ben je niet meer alleen op de wereld, maar het blijft een prima plek voor een zonnig stranduitje. Vanaf het strand en de boot kun je ook de omliggende eilandjes Cayo La Farola en Cayo Arenas zien.

149

150

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie La Samana Accommodatie De meeste accommodatie is vrij eenvoudig. Las Terrenas en Las Galleras bieden veel meer mogelijkheden. $$ Hotel Tropical Lodge, 17 kamers, ligt op loopafstand iets buiten de stad, aan de boulevard, en is een goede optie. Het ligt op een heuvel en vanuit het zwembad kijk je over de zee. Goed ontbijt, mooie kamers, restaurant . www.tropicallodge.com, 9 8095382480. $$$ Occidental Gran Bahia. 110 kamers, all-inclusive. Een prachtig, zeer luxe witstenen kasteelhotel. Prijzen zijn overeenkomstig: niet goedkoop. Carretera Samana, Las Galeras 9 km, www.occidentalhoteles.com, 9 8095383111.

Restaurants Aan de Avenida Malecon zijn restaurants te vinden. Je kunt er goed eten, maar het is niet heel bijzonder.

Informatie Er zijn geen kaarten van de stad te vinden bij het toeristenbureau. In de buurt van de boulevard zijn banken, een benzinestation en telefoons te vinden.

Afstanden Het is ongeveer 250 km naar Santo Domingo, en 220 km naar Puerto Plata.

i

Muelle vanaf de Malecon, de boulevard. De boot vertrekt drie keer per dag. De tocht duurt één uur. De kortste weg van Santo Domingo naar Samana is allang uitgetekend op de kaart, maar nog steeds niet uitgegraven. Het mooie plan om het schiereiland te ontsluiten zal ergens in de toekomst werkelijkheid worden, maar niemand weet wanneer. Trek voor de tocht vanaf Santo Domingo of vanaf Puerto Plata een dag uit en geniet onderweg van het platteland of in het laatste geval, van de kustlijn met duizenden palmen. Het internationale vliegveld Arrollo Barrill is nog nauwelijks in bedrijf. Informeer bij het vliegveld zelf of lokale reisagenten naar de mogelijkheden. De vliegtuigmaatschappij Aerodomca verzorgt de dagelijkse vlucht vanaf Santo Domingo naar Samana. Toeristen die arriveren op Las Americas International Airport kunnen de dagelijkse vluchten naar de El Portillo luchthaven bij Las Terrenas nemen. Deze vlucht vertrekt vanaf Herrera Airport in Santo Domingo. Een vlucht van slechts een halfuur. Meer informatie via: 9 8095671195 of 9 8095671984 (op Herrera Airport) en 9 8092406571 (Las Terrenas), www.aerodomca.com. Zie ook onder hoofdstuk Praktische informatie, Vluchten, binnenlandse.

Verder reizen Caribe Tours en Metro bussen vertrekken vanaf het midden van de Malecon. Caribe Tours Samana, Avenida El Malecón 5, 9 8095382229. ‘Elupina I’ is de naam van de veerboot die de baai van Samana doorkruist vanaf Sabana de la Mar naar de stad Samana. Een daguitje voor reizigers die in hotels in Punta Cana en La Romana verblijven. De boot vertrekt van El

Excursies De walvisexcursies vertrekken vanaf de haven van Samana en verschillende punten aan de kust van de baai. Het is niet gemakkelijk om een mooie foto van een walvis te maken zonder telelens. Bovendien blijf je met de boot op veilige afstand. Negentig procent van het jaarlijkse inkomen wordt gegenereerd tijdens het walvisseizoen.

SAMANA PENINSULA

Marine specialist Kim Beddall van de organisatie Victoria Marine verzorgt wal-

visexcursies. 9 8095382494, 9 809 5382588, [email protected].

LAS TERRENAS In het noorden van het schiereiland ligt het dorp Las Terrenas. Eens was het onbereikbaar door de locatie, nu is er een redelijk geasfalteerde weg van wel 17 km die zich over de bergrug van Monte Las Canitas heen slingert. Alhoewel dit dorp zich razendsnel ontwikkelt, is het nog redelijk onbedorven en schoon. Een prima uitgangspunt wanneer je sportief bent Suikertreinen Wie dacht het land te kunnen doorkruisen per trein komt bedrogen uit. Slechts twee treinsporen werden gebouwd voor vracht en passagiers, de rest werd gebruikt om suikerriet, bananen en andere landbouwproducten te vervoeren. Van La Vega tot Sanchez loopt een spoorlijn van 100 km. Deze is gebouwd door de Engelsen en de kosten bedroegen US$ 2 miljoen. Een andere lijn, gebouwd door Duitsers, liep van Santiago naar Puerto Plata, een ritje van 8 uur, waarbij de enige tunnel in de Altimira wordt gepassseerd. Vandaag de dag loopt de snelweg (Carretera 5) erdoor. De locomotief werd door koolvuur voortbewogen en had een comfortabele salon en twee cargo-karren (goederenwagons). Het spoor kruist de Bajabonico rivier nabij Imbert. De brug is nog half zichtbaar. Het spoor loopt tot de haven van Puerto Plata, waar het treinstation is gerestaureerd. Dictator Trujillo hield zoveel van treinen dat hij die verplaatste naar zijn eigen suikerplantages in Haina, vlak bij Santo Domingo. Zelfs Sosua had zijn eigen sporennetwerk, gebouwd door de United Fruit Company om bananen naar de baai te transporteren. Dit sporencomplex werd gebouwd voordat de joodse immigranten zich in Sosua vestigden. Door de Playa Dorada naar het strand van Playa Bergantin liep ook een suikerlijntje, waar vandaag de dag resorts staan. Een ander spoor liep helemaal van Manzanillo, een diepwaterhaven net te zuiden van Monte Cristi (grens Haïti) naar de kleine plaats Guayubin bij de Yaque del Norte River. Naast de vuurtoren van Palenque is een treinspoor naar de binnenlanden, tot Nizao. Van San Cristobal en Haina lopen sporen tot Sabana Grande aan de zuidkant van Samaná baai. De langste spoorlijn is in gebruik door Central Romana om suikerriet te vervoeren. Die lijn loopt bijna helemaal tot Higuey en El Seibo. Volgens het CIA (Central Intelligence Agency van de Verenigde Staten) ligt er in totaal 1503 km openbare rails, met nog een additionele 986 km, eigendom van suikerbedrijven. Op de Berndtson & Berndtson landkaart kun je de meeste sporen terugvinden.

151

152

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

l

e oron eC Call ncisco Fra

★ Playa Las Terrenas Kanesh Beach ★ Hotel Appartm. el ron Co co lle s Ca ranci F

➤

naar Las Ballenas

L'Aubergine Restaurant en Pizzeria ■ no nc Fra

■ Stellina Diving Nitrox

o

oB

isc

lle Ca

PLAYA LAS TERRENAS

★

La Salsa Restaurant ■ Ca lle ■ Casa Boga Restaurant Co ■ Indiana Cafe/ Restaurant ro ne Pueblo l de Pescadores

Tropic Banana Hotel

lia

lle

Ita

co cis an Fr

Ca

Jessie Car Rental ■ Heidi's Arche Noah Restaurant

n l Ca

rme atias Calle M Mella

■

Centro Medico Dr. Polanco

Ë

Sainar Quad/ Car Rent ■

n

e Call osto g eA

16 d

ida

➤

naar Sanchez

Fan Fan Lavanderia ■

Ju a

Ju a

■ Europea Ferreteria

★ Palococo Hotel

‡ Benzinepomp

en Av

▲

( vervolg hoofdkaart ! )

Plaza Commercial zie inzetkaart !

▲

op kleinere schaal

Du ar te

A n P ven ab ida lo Du ar

te

n

➤

oo

arme

C G. P alle olan c

del C

Rey Supermercado

■

naar La Bonita, Los Holandeses

★

■ Ignacio Supermercado ■ Charly Art Gallery ■

Calle

■ La Elegacia Restaurant/ Pizzeria

■ ■

La Residencia del Paseo Appartm

Red Azul Internet

■ Rancho de la Playa Villas Lavanderia ■ Tu Net

Farmacia Ë Principal Ë Dr. Rodriguez Francisco R. Sanchez Calle del

Ë

El Paseo

Pa bl o

Ziekenhuis

Call

■ La Penca Restaurant/ Bar

e de

Parc Avenue Service Center Internet/ Tel./ Shop

Calle del Carmen

Sunshine Service Tourist Info

Plaza Commercial

Calle Lib ■ er tad Politie

■ ■

153

SAMANA PENINSULA

N ▲

AT L A N T I S C H E O C E A A N

PLAYA PUNTA POPY PLAYA CASA BLANCA

naar El Limon ➤ Las Palmas al Mar ■ Steakhouse Residence/ Appartm. Chalet Suisse ro ★

u

lle

Ca

Ca

lle

Rancho Suizo Rooms a

★

Oasis Residencial Appartm.

mm e

Bahia Tours INFO ■ Haitian Art Gallery

pañ

Punta d' oro Appartm.

"ho

■

Safari Quad ■ Excursions

★

lux

■ Geronimo Shop

■

Casa Coco Pizzeria La Capannina Rest./Pizzeria

Bene

★

Casa Linda

rud Calle P

■

✆

■

Plaza Taina

Telefon Center ■ Nuevo Mundo Disco Marzo

Las Terrenas

30 de

e lom Sa lle eña Ca Ur

Calle

N ▲

PENINSULA DE SAMANÁ

Las Ballenas

u

Punta Bonita Playa Bonita

▲

■ Lou S.A.

★

Es

re La Yuca Caliente Feb Papagayo Hotel de Restaurant Las Palmeras 27 ★ e l l ■ Ca ■ Paco Cabana Bar Hotel Las Palmas ■ ★ ■ Residence

●

u

u

u

√

Monte Negro ● Celiba Bonita ● La Cañita ●

●

●

546 m ▲

Las Garitas ●

Sanchez Punta Gorda

Cayo Limón

El Portillo ● La Barbacoa ●

● La Goázara

Punta de Leche Puerto del Valle ● El Limón El Valle ♦ Las Cascadas Las Cuchillas ● ● del Limón 445 m ▲ La Casualidad ● Majagualito ● Salto Río Las Cocos ♦

● Majagual Arroyo Barril ●

¤

Punta de Barrcote

5

Samaná ●

● Honduras

Aeropuerto Internacional Arroyo Barril Punta de los Corozos

Bahía de Samaná

LAS TERRENAS EN PLAYA CASA BLANCA

154

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

ingesteld en veel excursies wilt doen. Het strand is er niet breed. Links en rechts van de plaats zijn echter voldoende mogelijkheden om een stuk strand helemaal voor jezelf te hebben Er wonen veel buitenlanders – onder andere een grote groep Fransen, die er zijn neergestreken en niet meer uit hun paradijs willen vertrekken. Ook Duitse en Italiaanse hotels zijn sinds de jaren tachtig, toen Las Terrenas nog een klein vissersplaatsje was, uit de grond gestampt. Las Terrenas is ook om hele praktische reden een fijn oord. Het dorp heeft een elektriciteitscentrale en de mensen betalen dus een beetje meer voor hun stroom, en voor dat geld zitten ze zelden zonder. Dat is goed geregeld. Duikers bezoeken deze bestemming omdat hier prachtige riffen, veel sponsen en onderwatergrotten te ontdekken zijn. Het is een uitdaging om naar de zeekreeften te zoeken, die zich nestelen in de koraalspleten.

Waterval El Limón El Salto del Limón, de waterval, is een van de topattracties van het eiland. Er zijn vier routes naar de waterval, startend vanaf Rancho Espanol, Arroyo Surdido, El Café en El Limón. De eerste twee zijn de kortste routes en de laatste twee zijn langer en dus leuker volgens ervaringsdeskundigen. Vanuit de paradas (standplaatsen) kun je te voet of te paard naar de watervallen. Onderweg kun je lokale producten zoals koffie, cacao, kokosnoten en grapefruits kopen. Het is een mooie tocht, dwars door de groene heuvels. Tip: stap af en toe van het paard af om een stukje te lopen. De laatste 20 min. moet je sowieso lopen. Uiteindelijk kan niemand het water weerstaan. Neem een flinke sprong – geen duik, en geniet ervan. Het is een mooi gezicht om het water van 30 m hoogte te zien neerstorten. Kijk op: www.saltolimon.de voor informatie over natuurbehoud en El Salto. Er is nog een bijzondere 70 m hoge waterval bij het dorp Los Cacaos, dat ligt tussen Samana en Las Galeras. Vraag in het dorp waar het pad is. Een gids meenemen is niet nodig.

Playa Bonita Als je het dorp Las Terrenas en de kustweg, de Avenida de 27 Febrero al te druk vindt, dan leidt een onverhard pad ten westen van Las Terrenas je naar het ‘Mooie Strand’, letterlijk vertaald Playa Bonita. Het water in de baai is rustig, het strand ook. Geen verkeer, geen stad, alleen maar enkele hotels en bungalows.

De zilveren schatten van het schip Concepcion Met de zee valt niet te spotten. In 1641 liep het galjoen Concepcion stuk op de Zilverbanken, zo’n 60 zeemijlen uit de kust (1 internationale zeemijl is 1852 m). Het schip dat jaarlijks langs de kust voer was de aanvoerder van een zilvervloot. Het kwam in een orkaan terecht en sloeg stuk op een rif. De enorme zilveren schat van versgeslagen munten zonk naar de zeebodem. Tweehonderd van de 500 bemanningsleden overleefden de ramp door op geïmproviseerde vlotten naar de kust te drijven. Het lukte niet om de schat te bergen.

SAMANA PENINSULA

Een halve eeuw later waagde William Phipps uit New England, Amerika, een poging, gesteund door investeerders uit Londen. Hij ankerde met twee schepen in Puerto Plata om wat handel te drijven om de kosAfkoelen in de waterval El Limón na een paardrijtocht

155

156

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

ten te drukken. Maar de stad was leeg; iedereen was naar Monte Plata en andere steden gestuurd. (Zie meer hierover op pagina 25.) Na dagen kanonschoten te hebben afgevuurd kwam iemand kijken wie zo‘n lawaai aan het maken was. Het kostte tijd voordat Phipps een scheepslading met dierenhuiden, tabak, vlees en hout had. Uiteindelijk lukt het hem in 1686 om samen met Caribische parelduikers 6900 pond zilver en 25 pond goud, met een totale waarde van een kwart miljoen Engelse ponden, boven water te halen. Ruim drie eeuwen later, in 1979, sloot de regering en eigenaar van de Zilverbanken een contract met de Amerikaanse schatjager Burt Webber. Als hij iets vond mocht hij de helft houden. Aanvankelijk kostte het ook moeite om een investeerder te vinden, maar uiteindelijk kon hij starten. Weber vond een deel van het schip en tonnen zilver, met een geschatte waarde tussen de US$ 40 en US$ 900 miljoen. Het verhaal wordt met foto’s verteld in het Museo Naval in Santo Domingo.

Praktische Informatie Las Terrenas Accommodatie Las Terrenas In Las Terrenas kun je als zelfstandige reiziger heel goed terecht. Het aantal all-inclusive resorts is beperkt, en de hoeveelheid hotels, villa’s en bungalows is enorm. Kijk op www.samana.net voor meer informatie. $ Casa Los Holandeses, Carretera a Playa Bonita 14, 9 8092406204, www.dom repholiday.com. $$ Hotel-Residence Playa Colibri, 9 809 2406434, www.playacolibri.com. $$ El Portillo Beach Resort, Las Terrenas, 9 8092406100, www.portillo-resort. com, 227 kamers, all-inclusive. $$ Hotel Panorama Beach, 9 809 2406665. $$ Hotel Papagayo, 9 8092406131.

Playa Bonita $$ Hotel Restaurant Coyamar 9 809 2405130, www.coyamar.com. $$$ Hotel Bahia de las Ballenas, 9 8092406066, www.las-terrenashotels.com/bahia.html. Costa de las

i

Ballenas verhuurt de villa’s om het hotel. $$ Casa Grande Beach Resort, 9 8092406349, www.casa-grande.de. $$ Of huur een bungalow, kijk bijvoorbeeld op www.beachhouse-walrus.com Calle Mariano VanderHorst. (naast Hotel Bahia Las Ballenas), 9 809223 5254 of 9 8099795254.

Restaurants In Las Terrenas is de keuze enorm groot – van lokaal eten tot Italiaans of Frans dineren. Het kan allemaal, met zeezicht. Aan het strand is vis, kreeft of garnalen een goede keuze.

Informatie Lokaal kun je overal kaarten en informatiefolders van Las Terrenas en het schiereiland Samana vinden.

Afstanden Je kunt op twee manieren naar Las Terrenas rijden. Vanaf Sanchez rijd je richting de stad Samana en ga je al snel naar links.

SAMANA PENINSULA

Via kronkelweggetjes omhoog, over de 450 m hoge Monte Las Canitas.. Een prachtige route, met her en der een gat in de weg, en minder geschikt als het hard regent. Voor de tweede route rijd je richting de stad Samana, voorbij het vliegveld Arroyo Barril en kort na het dorp Honduras sla je linksaf richting El Limón en Las Terrenas. Dit is een beter geasfalteerde weg die je door glooiend landschap leidt. Meer kilometers dan bij de eerste route.

•

•

•

•

Verder reizen De bussen van Caribe Tours en Metro vertrekken vanuit Sanchez. Je kunt een taxi of lokale bus richting Sanchez nemen en daar overstappen. Bij Las Terrenas ligt een klein vliegveld, genaamd Aeropuerto El Portillo, waar alleen kleine vliegtuigen kunnen landen. Aerodomca vliegt dagelijks naar Herrera luchthaven bij St. Domingo. Vluchten naar andere bestemmingen zijn ook mogelijk, 9 8092406571, www.aero domca.com.

Excursies Excursies kun je in sommige gevallen bij je hotel boeken – soms goedkoper, en anders via een activiteitencentrum. Als je de Calle del Carmen, Calle Libertad en de Calle 27 de Febrero afloopt en de aanbiedingen in de etalages bestudeert, dan heb je een idee van de mogelijkheden. • Bahia Tours excursies biedt veel excursies aan. Avenida Duarte 237, 9 8092406088. • Sunshine Services, Calle del Carmen, www.sunshineservice.ch, 9 809240 6164. • Pura Vida, Calle Libertad 2, 9 809 8011555, 9 8098620485 of 9 809 9774960, www.puravidacaraibes.com. Voor windsurfing, surfing, kiteboarding en mountainbiken. Van december tot april kun je jumpen en surfen in de golven. In de zomertijd, van mei tot sep-

tember, nemen de golven toe en zorgt de oostenwind voor krachtige golven. Colonial Tour & Travel, Plaza Rosada, 9 8092406822, www.colonialtours. com.do. Rancho La Cascada, Calle Carmen 104, tegenover Plaza Taina, 9 809 360 2793. Via Rancho Lucas bij Tropic Banana Hotel kun je paardrijdexcursies in de omgeving boeken. Andere opties zijn het bezoeken van de Cuevas de Agua, waar een paar Tainotekeningen te zien zijn, in grotten, uitgehakt in kalksteen. De grotten worden ook als keuken gebruikt om vlees te roosteren. Inwoners verkopen hier replica’s van de Taino-cemibeeldjes. Verder is er de Boca del Diablo (de duivel’s neus). Een gat in de rotsen waar het zeewater uit spuit, alsof de duivel daar zijn neus snuit. Van hieruit kun je doorwandelen naar Playa Fronton.

Duiken Aquadive International Dive Centre, Las Terrenas, 9 8099686417, www.aqua dive.org. Las Terrenas Divers op Playa Bonita, 9 8092406066 www.LTDIVERS.com. Samana Scuba Diving Center, 9 8095501869, www.portilloresort.com. Stellina Divers bij Hotel Cacao Beach, 9 8098684415, www. stellinadiving.com. De meeste centra hebben Duits-, Engelsen Spaanssprekende instructeurs.

Golfen Er wordt gewerkt aan een golfbaan tussen Las Terrenas en Playa Bonita door de ontwerper Andy Dye.

Internet Voor meer informatie, bijvoorbeeld over excursies, kijk op www.las-terrenas-infoguide.com en via eerder genoemde algemene webadressen.

157

158

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

LAS GALERAS In het plaatsje Las Galeras is het vele malen relaxter dan in Las Terrenas en dat heeft ook te maken met de ligging op de uiterste punt van het schiereiland. Er is geen swingend nachtleven, behalve wat vertier in de restaurants. Het is een geschikte plek voor als je rustig aan wilt doen met zijn tweeën en met kinderen of groter gezelschap geen behoefte hebt aan mensen om je heen. Links en rechts van het dorp vind je mooie stranden voor dagtochten, te voet, te paard of met de boot. Het is 25 km tot de eerstvolgende stad en dat is Samana. Neem een zonnebril mee, anders kun je duizelig worden van het helderwitte zand en het witte koraal. De vrede aan het strand wordt alleen onderbroken door het geluid van boten, die terugkomen met hun verse vangst uit de open zee. Wat ontbreekt nog? Niets. Cabo Cabron Vlak bij de kust bevindt zich de onder duikers bekende fantastische duikspot Carbo Cabron. Het ligt 45 tot 60 min. uit de kust en staat bekend om zijn ‘muren’. Je kunt er duiken van de oppervlakte tot 40 m diep. Speciale hoogtepunten zijn de Ojo Blanco (het witte oog) en de Cathedral bij Punta Tibisi. De toren, een rots, lijkend op een naald, van 70 m diepte tot vlak onder de oppervlakte is een echte aanrader.

De Quicksilver galjoenschepen Het galjoen Concepcion was niet het enige schip dat strandde (zie pagina 154). In 1724 zetten de zwaarbeladen handelsschepen Conde de Tolosa en de Nuestra Senora de Guadeloupe koers van Cadiz, Spanje, naar de mijnen in Mexico, waar 400 ton kwik zou worden gebruikt om goud en zilver te zuiveren. Aan boord bevonden zich 1250 mensen en 144 kanonnen. Na een stop in Puerto Rico op 24 augustus waagden ze de oversteek. Ze werden helaas in de Mona Passage naar Cape Samana overvallen door een orkaan. Masten, kanonnen en alles op het dek raakte los en ze stranden op de riffen van de Bahia Samana. Van de 650 opvarenden van de Guadeloupe bereikten 550 veilig de kust. De bemanning van de Tolosa was minder gelukkig, Alle zeshonderd kozen ervoor om bij hun schip, dat vijf kilometer uit de kust lag, te blijven en stromingen en haaien niet te trotseren. Slechts veertig overleefden het. Acht matrozen klemden zich vast aan de mast, zeven werden uiteindelijk gered. Een reddingsboot dreef helemaal naar Cap Haïtien in Haïti, 400 km naar het westen. Een andere groep spoelde aan en wandelde naar Santo Domingo, inclusief een zeven maanden zwangere vrouw uit Guatemala. In 1976 mocht de Amerikaanse archeoloog Tracy Bowden de schatten opduiken, onder voorwaarde dat de regering de helft van de winst kreeg. Met het schip The Hickory en zeer gevoelige magnometers werd gezocht naar de resten, die verspreid waren over de zeebodem en bedekt met zand en koraal. Bowden vond diamanten sieraden, edelstenen, honderden

SAMANA PENINSULA

Vier personen op een brommer is nog niet het maximumaantal!

parelen, met de hand gegraveerd glaswerk en een veelheid aan gebruiksvoorwerpen van grote historische waarde. Ook werd kwik op de oceaanbodem gevonden – kwik is zwaarder dan water. The Hickory is te bezichtigen op de zeebodem in het Punta Goleta National Underwater Park en de schatten, waaronder het kwik, zijn te zien in het Museo Naval te Santo Domingo. Een ABC-documentaire over Bowden’s avonturen ‘Mysteries of the seas’ won een Emmy Award in 1980.

Playa Rincon Vanuit Las Galeras kun je ook Playa Rincon bereiken, een ander heerlijk afgelegen strand. Vier kilometer wit zandstrand beschermd door koraalriffen, en met watervallen, die recht vanaf de bergen neerstorten in de zee. Je kunt het zoute water afspoelen voordat je aan de terugtocht begint. Het strand kan worden bereikt met de boot vanaf Las Galeras, te voet of te paard langs vrij basic wandelpaden. Het is een groot genoegen om vroeg op pad te gaan en daar uit te rusten als de hitte toeneemt.

159

160

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Las Galeras Accommodatie $$ La Isleta Apart-Hotel. www.la-isleta. com, 9 8095380116. $$ Moorea Beach. www.hotelmoorea. com, 9 8095380007. $$ Juan y Lolo Bungalows. Bungalows vanaf US$ 30 tot US$ 120 per dag, juany [email protected], 9 8095380208. $$$ Casa Marina Bay en Amhsa Marina Hotel, Las Galeras, 9 8095380020, www.amhsamarina.com, 250 kamers, all-inclusive. $$ El Marinique, 9 8095380262, www. elmarinique.com.

i

kruispunt heb je een internetcafé en een winkel, waar je terecht kunt met al je vragen. Open zo. van 9.00 tot 12.30 uur, verder dagelijks van 8.30 tot 19.00 uur. Er is een bank, maar omdat het zo’n eind terugreizen is als de automaat het niet doet, is het meenemen van contant geld en wat kleine biljetten raadzaam.

Afstanden Het is 30 km tot de stad Samana.

Verder reizen

Een ruime selectie is voorhanden en de beste manier om erachter te komen is ze lekker een voor een uit te proberen. Ze liggen allemaal op loopafstand van het strand, en binnen een halfuur kun je alles bereiken.

Let op: het dichtstbijzijnde benzinestation is in Samana, en als die geen benzine heeft dan moet je het zeker kunnen uithouden tot de volgende pomp bij het vliegveld of zelfs tot Sanchez. Dit is geen grap. Het dichtstbijzijnde busstation is in Samana. Soms ben je al blij dat de benzinepomp open is maar dan is er soms nog steeds geen benzine.

Informatie

Excursies

Als je Las Galeras binnenrijdt staat er op het enige kruispunt voor je de zee bereikt aan je linkerhand een groot bord waarop alle hotels en andere zaken staan afgebeeld. Aan de rechterkant op hetzelfde

Duiken kan bij Dive Samana in het Casa Marina Bay Resort, 9 8095380210.

Restaurants

Internet Kijk op www.samana.net.

Nacional Parque Los Haïtises Niemand mag de Dominicaanse Republiek verlaten zonder een keer het Parque Nacional Los Haïtises te hebben bezocht. Het nationale park is gelegen op een kalkstenen vlakte, overdekt met groene klimplanten met meer dan 10.000 kegelvormige dwergbomen, spectaculaire rotsformaties, en grotten, vol met indiaanse rotstekeningen. Het meest beroemd is de Boca del Diablo, een magische grot vol met stalagmieten en stalactieten, met gekleurde kanalen en enorm hoge zalen. Parque Nacional Los Haïtises bestaat uit twee te onderscheiden gebieden: 208 km2 mangrovebos en moerasland langs de zuidelijke zijde van de Samaná Bay, en de rest van het gebied dat bekendstaat als

SAMANA PENINSULA

Grotten en Tiano-rotstekeningen in Caño Hondo

161

162

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Los Haïtises. Dit gebied strekt zich uit van de stad Sabana de la Mar in het oosten tot Sánchez in het noorden, en beslaat zo’n 1000 km2 in het noordoosten van het land. Karakteristiek voor het inlandse gedeelte van het park zijn de duizenden mogotes of kalkstenen heuvels, twee- tot driehonderd meter hoog en begroeid met tropisch vochtig bos. De mogelijkheden om het park te voet te doorkruisen zijn beperkt. De meeste georganiseerde tours gebruiken boten om de kustlijn, ten westen van Sabana de la Mar te ontdekken. Deze is bezaaid met riffen, eilandjes, lagunen en mangrovemoerassen, en grotten met Taino-tekeningen en rotsgravures. Algemeen wordt geloofd dat de laatste Taino-indianen zijn gestorven in de Los Haïtises in de tweede helft van de zestiende eeuw. De grot die open is voor toeristen is de Cueva de Willy in de baai van San Lorenzo. Cueva de la Arena, Cueva de la Linea en Cueva del Ferrocarril zijn allemaal nog dichtbij, terwijl de Cueva de San Gabriel verder naar het westen langs de kust ligt. Alhoewel de kwaliteit van de grond erg arm is omdat de koraalrotsen het meeste oppervlaktewater opslurpen, is er toch een gevarieerde vegetatie te vinden door de abnormale regenval, ongeveer 2000 mm per jaar. De moerassige delen langs de kust zijn ideale broedgronden voor vogels. De meest gewone soorten zijn de Amerikaanse fregatvogel, de bruine pelikaan, de kleine blauwe reiger en de kerkuil. De Hispaniolaamazone is een zeldzamer gezicht, evenals de inheemse, zeldzame zoogdieren solenodon en hutia. Toegang Je kunt Los Haïtises bereiken over water vanaf de steden Sánchez en de stad Samana op het schiereiland Samana. Om de grotten in de baai van San Lorenzo te bezoeken moet je de boot nemen vanaf Sabana de la Mar naar de Bambú Pier in Caño Hondo. Vanaf daar is het nog tien minuten met de boot naar de grotten. De meeste grote reisbureaus verkopen tours naar Los Haïtises. Het op eigen gelegenheid bezoeken van het park wordt afgeraden omdat er een gebrek aan paden is. Je hebt een boot nodig. Het hoofdkantoor voor het Parque Nacional Los Haïtises is in Saban de la Mar (54 Avenida los Héores; 9 8095567333).

163

Het centrum DE DOMINICAANSE ALPEN EN DE CIBAO VALLEI Cibao betekent in de taal van de Taino’s rotsig land, het woord om de bergketen Cordillera Central te beschrijven. De Cibao vallei is de meest vruchtbare van het hele land en vanouds wordt hier landbouw bedreven. Hoger op de Cordillera Central vinden we de koffieplantages en een heel ander, meer koel klimaat. De hoogste top in dit gebied en in het hele Caribisch gebied is de Pico Duarte, die op vele manieren kan worden bedwongen. In het midden van de Valle del Cibao ligt de provincie van Santiago de los Caballeros, bekend om zijn landbouw, de tabaksplantages, en de fabrieken die wereldbekende merken sigaren produceren. Om precies te zijn, tweederde van de ‘premium’ sigaren op de wereldmarkt komt hier vandaan. Dat is niet niks.

Hoogtepunten 1 Het bergwandelen naar de Pico Duarte. 2 Raften op de rivieren. 3 Bezoek aan een sigaren- of koffieplantage, en daarna genieten van de lokale producten met een glas rum. 4 Zwemmen in een waterval. 5 Bezoek aan het Centro Leon en kennismaken met het werk van jonge kunstenaars.

Autoroutes Santiago-Sosua-Moca Je rijdt van Santiago over de Carretera 25 richting de kust. Bij de kust neem je de Carretera 5 richting het oosten, naar Sosua en bij Sabaneta de Yasica sla je af richting Moca. Je rijdt de Carretera 21 af. Vanaf Moca ga je op de Carretera 14 weer richting Santiago. Eventueel kun je een uitstapje vanaf Moca naar Salcedo maken, naar het museum van de zusters Mirabal.

Santiago-Moca-San Francisco de Macorís-La Vega De gouden driehoek van de Cibao vallei is prachtig. Je neemt de Carretera 14 richting Moca. Vervolgens de Carretera 132 naar San Francisco de Macorís. Na de stad vervolg je de 132 naar het zuiden richting La Vega. Na La Vega pak je de Autopista 1 naar Santiago. Eventueel stoppen bij La Vega Vieja of Santo Cerro in de buurt van La Vega. Gebruik de overzichtskaart op pagina 86 om je te oriënteren.

164

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

SANTIAGO DE LOS CABALLEROS Sigaren en Bermudez rum Santiago had tot een van de belangrijkste steden van Latijns Amerika kunnen uitgroeien, als niet de politiek en moeder natuur tegen hadden gewerkt. Alle rijkdom van de grond ten spijt wil het maar niet lukken om Santo Domingo naar de kroon te steken. Officieel is de naam van de stad Santiago de los Caballeros, maar voor het gemak wordt de stad Santiago genoemd. Als je Santo Domingo te hectisch en te toeristisch vindt dan is Santiago een alternatief. De stad is na St. Domingo de tweede grote stad van het land. Een aardbeving in de 16e eeuw, twee in de 17e eeuw, vijf in de 18e eeuw en nog eens drie in de 19e eeuw richtten enorme schade aan. Orkanen passeerden in 1861 en 1909, en een enorme hagelstorm verwoestte in 1915 veel plantages. Wat betreft de door mensen veroorzaakte rampen verging het de stad niet veel beter. Het leven van een sigaar In een wereld van massaproductie blijft een sigaar toch een echt handgemaakt product. Bij Los Maestros in Tamboril maken ze een mooie sigaar. Dat begint met zonneschijn, goede aarde en koele bries in de bergen. Daarna gaan de tabaksbladeren van het veld naar de droogkamer. Daar volgt een nauwkeurige inspectie van het blad. Het dekblad moet vrij zijn van zonneplekjes, en andere onvolkomenheden. Hier worden de speciale technieken toegepast om geur toe te voegen om bijvoorbeeld vanillesigaren te creëren. De gedroogde bladeren worden naar de tafels gebracht. Alleen de ervaren meesters mogen sigaren rollen in dit gebied. Wanneer de sigaar af is dan gaat hij van de meesterroller naar een volgende kamer, waar de sigaar nogmaals wordt gecheckt op grootte en kwaliteit en het product als het ware verzegeld met een bandje. Kant en klaar om verscheept te worden.

Tabaksbladeren liggen te drogen in speciale ruimten

HET CENTRUM

Gecontroleerd groeien Tabaksbladeren beginnen met een zaadje, dat wordt geplant in een vlak bed, bedekt met stro. Als het ontspruit wordt het in een veld geplant. Daarna gaat de plant knoppen maken. Die moeten snel weggehaald worden, want planten zonder produceren betere bladeren. Dit proces wordt desbotonar genoemd in het Spaans. De oogst van de tabaksplant wordt in zes fasen gedaan in volgorde van de bladerengroei. Tussen de fasen zit een week. De eerste fase is de ‘libra de pie’, dan komt de ‘uno y medio’, ‘centro ligero’, ‘centro fino’, ‘centro gordo’, en tot slot de ‘corona’. Tabaksbladeren Vanuit het zogenaamde ‘gisthuis’ gaat het naar het sorteerhuis waar de selectie naar kleur, grootte en textuur gebeurt. Nu worden de bladeren plat gemaakt en de nerven verwijderd. Water of water met nervensap wordt gebruikt zodat de bladeren niet breken. De gebroken bladeren worden voor sigaretten of machinaal gemaakte sigaren gebruikt. Daarna gaan de stapels bladeren naar een donkere kamer voor een tweede fermentatie- (gistings-) proces. Twee maanden liggen ze daar exact op temperatuur en met de juiste vochtigheidsgraad. Dan zijn ze klaar om naar de fabriek te gaan. Daar liggen ze maximaal twee jaar voordat ze worden verwerkt. Iedere sigarenmaker heeft natuurlijk zijn eigen geheimen, maar het proces is ongeveer hetzelfde. De specifieke geur en smaak komt meer door de mix van tabak en de constructie van het product dan door het behandelingsproces. Dekblad, omblad, binnengoed Er zijn drie essentiële delen: het dekblad, het omblad (binnendek) en het binnengoed. Het dekblad is het meest zichtbare deel van de sigaar en in het algemeen verantwoordelijk voor de verschijning en het aroma. Het dekblad groeit meestal apart van de andere planten, onder gaasdoek, dat het zonlicht filtert en de bladeren zacht en delicate houdt. Meestal wordt deze niet in de Dominicaanse Republiek geproduceerd. Het kan wel drie jaar duren om een hoge kwaliteit dekblad te produceren. De binder is het blad dat de vulling van de sigaar bijeenhoudt. Het is meestal een van de bovenste bladeren van de tabaksplant, want die zijn sterker en meer olieachtig door het extra opgevangen zonlicht. Beroep: sigarenroller Een goede sigarenroller kan wel 100 sigaren per dag rollen. Twee tot vier binnenbladen worden in het omblad gerold en in een houten mal gedrukt om het de gewenste vorm te geven. Tot slot wordt het dekblad eromheen gevouwen, en vastgelijmd met een natuurlijke lijm. Sigaren komen in diverse maten, vormen en kleuren voor. Rook een lange sigaar als je de tijd hebt om ervan te genieten. Grotere en langere sigaren zijn meestal beter gemaakt omdat dat werk aan de ervaren rollers wordt overgelaten.

165

166

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Het perfect rollen van sigaren vergt veel oefening

Er zijn twee classificaties in vorm. Sigaren met rechte kanten (parejos) en die onregelmatig zijn gevormd (figurados). De meest bekende figurados zijn de piramiden (gesloten en met wijde voet), belicoso (smalle piramiden met een rond hoofd), torpedo (zowel het einde als de voet zijn gesloten) en culebra (drie panetelas bij elkaar gevoegd). De ideale temperatuur De ideale temperatuur is tussen de 18-19 ºCelsius en met 70-75% vochtigheidsgraad. Deze conditie is het best te bereiken in een humidor, een kamer met klimaatbeheersing. Bij grotere sigaren kan men voelen of de sigaar in de juiste conditie is. Wanneer men er zachtjes in knijpt dan zal de sigaar stevig en flexibel aanvoelen. Is de sigaar te droog dan zal de smaak pittiger zijn. Het knippen en boren van de sigaar Bestudeer het uiteinde van de sigaar. Er zal een soort kapje op zitten dat het uiteinde bedekt. Bevochtig het uiteinde met de lippen. Knip voor de rand van het kapje een stukje weg zodat er ongeveer een opening van 70 à 85% van de doorsnee ontstaat. Probeer niet te dicht bij de rand te knippen omdat de sigaar anders kan gaan rafelen. Het boren van een sigaar is ook een optie – minder kans op beschadigen De sigaar trekt dan wel zwaarder door het kleine rookkanaal. Afbijten is not done. Het aansteken van de sigaar Inspecteer de sigaar eerst. Het dekblad hoort gaaf te zijn, zonder scheurtjes. Controleer de constructie en vochtigheidsgraad door de sigaar tussen duim en wijsvinger zachtjes in te knijpen. Een te droge sigaar kan bijna breken en een te vochtige sigaar voelt slap aan. Haal nu de sigaar even onder je neus door, met de sigaar nog steeds tussen duim en wijsvinger, om de geur van het dekblad op te snuiven.

HET CENTRUM

Het beste kun je een sigaar aansteken met een gasaansteker of lucifers, niet met een kaars of benzineaansteker. Om een sigaar goed aan te steken neem je deze in je linkerhand en houdt deze onder een hoek van 45 graden een paar millimeter boven de vlam. Als eerste gaan de randen van de sigaar een beetje gloeien, waarna langzaam het aroma van het dekblad zich ontwikkelt. Draai de sigaar voorzichtig rond boven de vlam en wacht met het nemen van de eerste trekjes totdat het uiteinde helemaal gloeit. Het roken van de sigaar Neem tijdens het roken niet te grote halen. Sigarenrokers inhaleren niet. Houd de rook rustig een moment in je mond en laat deze vervolgens langzaam uit de mond ontsnappen. Houd tanden en tong daarom weg van de sigaar om een nat mondstuk te voorkomen. Een witte askegel van een paar centimeter is een teken van een goede sigaar. Laat de as op de sigaar zitten. Hij isoleert namelijk het vuureind van de omgeving en zorgt voor een ideale verbrandingstemperatuur. De as van een sigaar ‘tippen’ als deze te lang wordt, gaat gemakkelijker door met een lange trek het vuureinde te verwarmen en een lichte scherpe tik met de sigaar tegen de asbak te geven. De banderol (het etiket) moet blijven zitten, deze is meestal tegen het kostbare dekblad gelijmd en kan beschadigingen veroorzaken bij peuteren. Laat de sigaar zelf uitgaan. Gooi ’s avonds de eindjes sigaar weg. As mag wel blijven liggen in de asbak maar de eindjes niet. Dit voorkomt stank. Je kunt beter sigaren kopen voordat je op het vliegveld staat, daar zijn ze namelijk erg duur.

Het eindproduct ligt te wachten in een speciale temperatuurkamer

167

168

➤

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

ENSANCHE BERMUDEZ

Call

e2

➤

La Enea

0

Avenida Bolivar

Estadio Cibao

Escuela Primaria Urbana J. Armando Bermúdez

ida

en Av

riqu

illo

ad Mir

Ave nid

aE

Ë Hospital de Niños Doctor Arturo Grullon

mú

ue

osto Calle del

de

Mercado Yaque B. S

Sol



Centro de la Cultura Colegio Asilo Catedral Santa Ana Sgo. Apóstol ida Aven



cauts

or lN

ira

do

Pte. H

erma

ndos

r

BELLA VISTA

r to Ba ndenci Diri a

Restaur ac

Calle de l Sol Palacio de Justicia PARQUE COLÓN 16 de

9

LOS PEPINES

B. Scauts

M

Indepe

Teatro Apolo

%

Agost

o

del Yaque

Fortaleza San Luis

Calle Jo

sé Eld

Avenida

id en Av

Avenida Res. Antonio Guzman Fernandez

■

Teatro Colón Calle de l Sol PARQUE DUARTE

Patiñ o

te Campo de Golf Las Aromas

a

or

Arro yo

NIBAJE

ran aF co do

Bi

➤

Jánico

del

cia

l 16 de Ag

ndenci

Archivo Histórico de Santiago

Fr an

q Ya

del So



rulo

Indepe

e Febr

Hospital Regional y Univ.

eras

Cucu

Calle Mel la Calle Sánc hez

EL CENTRO

Salv ador

Museo del Arte Folklórico

27de

Ë

Alianzy Cibaeña

Carr

C. Duar te

Restaur ación

Las

ción

Teatro PARQUE Victor VALERIO

LA JOYA Calle

lo

Marzo

Restaur ación

ucuru

ro

ida Aven

San Luis

dor C

a

Bto. Mon

Avenida M ira

Salva ndenci

Cementerio Municipal Biblioteca Amantes de la Paz ✝

30 de

e dor del Yaqu



Av en

er t

NUEVO

Iglesia de San José Avenida Hnas. M irabal Indepe

ida

b Im

BARACOA Colegio San José

Calle Cuba

ida

Mercado Central

a

en Av

PUEBLO

n

dez

oló

Ber

lom éC

ndo

id

rma

iz . Ru

aA

Av en

ro

ebre de F

Ave nid

xM Feli nida Ave

e

qu

a 27

l Ya

de

nid Ave

or

Palacio de los Deportes

Ya q u e del No rt e

Puerto Plata

169

HET CENTRUM ➤

Puerto Plata

Ave ni

da

Sa

REP. CONSUELO

lva

rón pe ➤ Lu a r e Puerto Plata ret

dor

r

Ca

Vliegveld

N ▲

¤

Estrella S adhala

lón

mé

CERROS DE GURABO

Co

lo r to

Ba

ida

en Av

Tamboril

LOS JARDINES

➤

ero

7 a2

de

r Feb

nid Ave

te

Ayuntamiento de Santiago

h

a Ju

e Av

a Avenid

Rep. de Argen

tina

arrera

do

r

s Sa

Ri

ida

nc

A u to p

Gral. Cabrera

ón

is ta D u a r te

Agost

o

Santo Domingo

➤

LA ZURZA

e Estr

Av en

ida

Fra n

cia

16 de

ida

Largo

Monumento a los ● Héroes de la Restauración Parque Monumento Avenid a Mon umen Calle de tal l Sol

Av en

Av en

ón

lva

Avenida Fr an

cia

LA TRINITARIA Las C

Duarte

vador

a nid

Du

Garretera

Sal Avenida

ar

lo ab nP

Edificio de Ofic. Pte. Guzán

adh

lla S

Universidad Católica Madre y Maestra

ala

Jánico

➤

0

500 m

SANTIAGO DE LOS CABALLEROS

170

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Branden, aardbevingen en ander geweld In 1495 vestigde de broer van Columbus, Bartholome Columbus zich op deze plek. Misschien had hij een andere plek uitgekozen als hij wist wat er allemaal zou gebeuren. Het begon met een aarbeving in 1562, die de stad vrijwel helemaal verwoestte. De stad werd herbouwd op de huidige plek aan de Rio Yaque del Norte. Een eeuw later kwamen meer dan 700 Fransen naar de vallei en de stad. Ze moesten wel want ze hadden zoveel dieren geslacht in hun regio dat er niet voldoende was om van te leven. De Franse troepen vielen de stad binnen en staken huizen in de fik. De Spanjaarden herbouwden de stad en een eeuw later was Santiago een welvarende gemeente. De mensen verbouwden tabak, hielden vee en verhandelden hun waar. De Fransen konden het niet laten en in 1804 werd de stad opnieuw aangevallen door Franse kolonisten, en het jaar daarop nog een keer. Een overmacht van 2000 Fransen joeg de Spanjaarden op de vlucht en onthoofden degenen die ze te pakken kregen. Uiteindelijk eisten in 1863 Dominicanen hun stad op. De strijd resulteerde (weer) in een vuur waarbij vele huizen sneuvelden. Het volgende dieptepunt was de burgeroorlog in 1912. Vele politieke gevangenen werden geëxecuteerd en de Verenigde Staten moest tussenbeide komen en onderhandelingen forceren. De Eerste Wereldoorlog in Europa bracht welvaart en de prijzen van tabak, suiker, cacao en koffie stegen, maar dictator Trujillo deed niet veel voor de stad. In de jaren dertig sloot Trujillo de spoorlijn van Santiago naar Puerto Plata, waardoor hij ernstige schade toebracht aan de economie. De stadskrant rapporteerde te vaak over overheidscorruptie, was zijn verwijt. Daar de prijzen voor agrarische producten onder druk bleven staan, werd de groei allengs minder en minder.

Shoppen in de stad Santiago is goed om te shoppen, tenminste dat zeggen de inwoners en dat klopt wel. Net als in Santo Domingo vind je hier een aantal grote winkelwarenhuizen aan de Avenida Juan Pablo Duarte en de Avenida 27 de Febrero, opgezet naar Amerikaans voorbeeld, waarin je alles kunt vinden. Binnen is in de buurt van de kassa vaak een bank en een telefoonmaatschappij te vinden. Erg praktisch en snel. Naast het centrum met al zijn winkels en straatverkopers, zijn er ook diverse grote winkels te vinden in de stad. De meeste toeristen komen door de stad en gaan er niet in. Het verkeer is er erg druk, met auto’s en motoconcho’s die aan alle kanten langs je racen.

HET CENTRUM

Het Parque Duarte is het mooie vertrekpunt voor een verkenningstocht in de stad. De omgeving in de buurt van het Parque Duarte is gemakkelijk te voet te verkennen en het winkelend publiek doet zijn inkopen voor de hele maand, zo lijkt het wel. De Calle del Sol is de belangrijkste winkelstraat.

Cathedral de Santiago Apostol De Cathedral de Santiago Apostol (1895) ziet er eenvoudig uit en is koel en donker. De buitenmuren zijn niet speciaal mooi – licht paars geschilderd cement, maar de stijl: gotisch en neoklassiek is prachtig. De ramen zijn versierd door de Dominicaanse artiest Rincón Mora en zijn de moeite waard. Het graf van de dictator Ulises Heureaux is er te bewonderen. De kerk is gebouwd tussen 1868 en 1895. Je moet vroeg zijn om binnen een kijkje te kunnen nemen. Open van ma. tot za., van 7.00 tot 9.00 uur. Zondag van 7.00 tot 20.00 uur.

Casa de Cultura Als het allemaal te druk wordt, kun je even de kathedraal of het Casa de Cultura aan het Parque Duarte invluchten. En als je geluk hebt is er een Straatverkopers van groenten en suikerriet in Santiago

171

172

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

mooie tentoonstelling. Je kunt gratis in- en uitlopen. Wanneer er geen mooie tentoonstelling is dan kun je je vergapen aan de carnavalmaskers die aan de muren hangen. Vergeet de eerste verdieping niet, waar je een tweede tentoonstelling kunt treffen.

Museo Leon voor moderne kunst Iets meer buiten het centrum gelegen en zeker de moeite waard is het Museo León Jimenes, dat is gesponsord door de gelijknamige familie. Met regelmatig wisselende exposities van jonge kunstenaars is dit zeker een aanwinst en eigenlijk het mooiste museum voor moderne kunst dat er voorhanden is. Daarnaast is er op de begane grond een expositie over de culturele antropologie van het land, leuk om met kinderen naartoe te gaan. Naast het museum is een kleine tabaksfabriek van Jimenes, waar je kunt zien hoe ervaren sigarendraaiers een sigaar in elkaar draaien. Dit centrum, officieel Eduardo León Jimenes Cultural Center genoemd, herbergt een grote privé-collectie kunst. Pas geopend in 2004 is dit een van de meest moderne musea in het land, niet groot maar zeker de moeite waard. Het centrum heeft twee tentoonstellingen. Een is genoemd ‘Genesis and Trajectory: The León Jimenes Collection’ en bestaat uit werk van de winnaars van de jaarlijkse Eduardo León Jimenes Kunst Competitie. ‘Signs of Identity’ is een ‘multi-sensor’ ervaring (voor al je zintuigen) die de geschiedenis en ontwikkeling van de mensen uitlegt en de invloeden vanuit het Caribisch gebied, Amerika en Afrika. Leuk voor kinderen. Naast het museum staat een huis, waarin je kunt zien hoe sigaren worden gemaakt. Dit is vooral bedoeld om je te verleiden sigaren te kopen in de winkel ernaast. De León Jimenes Group is een van de grootste bedrijven in het land. Centro Cultural Eduardo León Jimenes, Avenida 27 de Febrero 146, Villa Progreso, Santiago, 9 8095822315, www.centro leon.org.do (Engels). De toegang is RD$ 50 voor volwassenen en RD$ 20 voor kinderen.

Mercado Hospidaye De markt is open van maandag tot zaterdag, en is goed voor alle goedkope boodschappen. Leuk om doorheen te lopen, en om te kijken naar de mensen om je heen. Adres: Armando Bermudez en 6 de Diciembre. Meer interessant is de enorme Mercado Hospidaye, de grootste agrarische markt. De markt bevindt zich op de hoek van 16 de Agosto en Espaillat

Monumento a los Heroes de la Restauracion Het Monumento a los Heroes de la Restauracion de la Republica is een lelijk standbeeld dat hoog boven de stad uittorent. Het gebouw is maar liefst acht etages hoog en acht etages lelijk. Een grote muurschildering door Vela Zanetti is er te bezichtigen. Het is opgedragen aan de helden die stierven voor de Dominicaanse onafhankelijkheid.

HET CENTRUM

Het museum heeft duidelijk een opknapbeurt nodig en daar zijn ze mee bezig. De lift is stuk. Je kunt er een goede overzichtsfoto van de stad maken als je de moeite neemt om de trappen te beklimmen. Dagelijks open van 8.00 tot 14.00 uur, als er iemand achter de receptie zit. Ook vanaf de voet van het beeld vang je wind en heb je een mooi uitzicht.

Monument voor de helden die stierven voor de onafhankelijkheid

173

174

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Santiago de los Caballeros

i

Accommodatie

Trendy bars

Budgethotels kun je vinden rondom de Cucurullo en 30 de Marzo. Bijvoorbeeld een goede keuze is: $ Colonial, Cucurullo en 30 de Marzo, 9 8092473122. $$ Camp David, Carretera Turistica 12 km, 9 8092230666. Een voormalig berghuis van Trujillo met 40 kamers. Een museum herbergt veel van de auto’s van de dictator en zelfs de auto waarin hij werd neergeschoten. $$$ Hodelpa Gran Almirante, S. Estrella Sadhala, Santiago, 9 8095801992, www.hodelpa.com. $$$ Hodelpa Centro Plaza, Mella/Del Sol, Santiago, 9 8095817000, www.hodel pa.com.

Ahi Bar, Calle Restauracion 71 Esq. Cesar Tolentino. Francifol, Calle del Sol 125. Tribeca, Calle Mauricio Alvarez 8, Los Colegios. Baha Club, Plaza Zona Rosa. Bar 16 de Agosto 75. Oudste bar, voorheen alleen voor mannen. Meer voor overdag dan voor ’s avonds.

Restaurants $ Puerto del Sol (gevarieerd), Calle del Sol 12. 9 8095822866. $ Max’s Delicias (criolla), Calle del Sol 28, 9 809971 4474. $$ Kukaramacara (gegrild vlees), Avenida Francia 26, 9 809241 3143. $$ La Parrillita (vlees), Avenida J.P. Duarte 162. 9 8094713700. $$ Maimon City (zeevruchten) Calle Beller Esq. Francia. $$ El Tablon bar en grill (vlees en tapas), Calle del Sol 12, tegenover het monument. 9 8095813813. $$ Ciao Ciao (Italiaans) Calle 14, f-13, Jardines Metropolitanos, 9 8095831092. $$ Thesaurus Café (bakkerij), Avenida J.P. Duarte, Plaza Internacional, 9 809581 1818. $$$ Camp David Ranch (internationaal), Carretera Lupéron 7 km, Gurabo, 9 8092766400. $$$ Maroma (nieuw Latijns), Calle 5 1-3, Jardines Metropolitnos, 9 8097244644. $$$ Paparazzo (Dominicaans, fusion), Calle Mauricio Alvarez 6, Los Colegios. 9 8095826578.

Informatie De belangrijkste stadskrant is La Informacion. Goede bron voor het uitgaansleven.

Verder reizen Verder vliegen kan via Cibao International Airport en Air Santo Domingo, 9 809 2268191, American Eagle, 9 809542 5151, American Airlines, 9 809226 0664. De busstations van Caribe Tours bevinden zich niet in het centrum. De bus passeert altijd beide stations in de buitenwijken; het maakt niet uit waar je instapt op weg naar St. Domingo of Puerto Plata, 9 8095760790. Caribe Tours Santiago, Avenida 27 de Febrero, Esquina Las Américas, Las Colinas, 9 8095760790. De Metro bussen gaan naar Puerto Plata en richting Santo Domingo. Calle Maimón, 9 8095873837, 9 809587 4711. Taxi naar het centrum is niet duur en er rijden ook guagua’s die je kunt aanhouden langs de doorlopende straatweg.

Excursies Sigarenexcursie Er zijn weinig historische gebouwen te zien in de stad, maar het is een prima uitgangspunt voor sigarenliefhebbers die hun slag willen slaan in een van de sigarenwinkels. Als je de kans krijgt is een bezoek aan een van de voorstellingen van het Gran

HET CENTRUM

Teatro del Cibao een speciale belevenis, 9 8095831150. Zie de kranten voor de voorstellingen.

Bermudez rumfabriek Het is mogelijk om de Bermudez rumfabriek te bezoeken, Libertad en Armando Bermudez (ma. tot vr. 9 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur). Er is niet zoveel te zien, maar als één onderdeel van een dagprogramma is het oké. www.ronbermudez.com.

Honkbal kijken Honkbalwedstrijden zijn te zien in Estadio Cibao in Santiago op de hoek van Av. Imbert en Domingo Bermudez. Het leukste is natuurlijk om met een lokale vriend uit je hotel naar een wedstrijd te gaan in het winterseizoen, dat loopt van oktober tot januari. De kans is groot dat je een van de grote namen uit de Major League ziet spelen.

Festival Het carnaval in Santiago is een hele happening. Elke zondag van februari tot Onafhankelijkheidsdag (27 februari) is het feest. Op de onafhankelijkheidsdag is de grote parade rondom het monument. Het Fiesta Patronal is op 22 juli. Dan eert men de patron Saint Santiago Apostal met dansen, drinkfestijn en livemuziek.

Internet Alle gemakken van de grote stad zoals banken, ATM’s, postkantoor en internetcafés zijn op loopafstand van het Parque Duarte te vinden.

Een honkbalwedstrijd bekijken is een aparte belevenis

175

176

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

MOCA Tussen koffie en chocolade In het parkje aan Calle Vasques vind je nog het monument, ter ere van de vermoorde Jose Contreras en Jose Inocencio. Precies op de plek waar de dictator Ulises Heureaux door deze twee mannen werd vermoord in 1899. In Moca werd in 1842 ook de Moca Constitution getekend met daarin regelgeving voor democratische regeren, maar daar werd nauwelijks de hand aan gehouden. Eigenlijk begon dat pas na Trujillo in 1961 in zwang te komen, en dan nog met mate. Een goede plek om uit te rusten is bij de 19e-eeuwse kerk Iglesia de Corazon de Jesus op de hoek van Sanchez en Corazon de Jesus. De kerk heeft een mooie klokkentoren buiten en een indrukwekkend pijporgel binnen. Probeer de gevangenis (logisch) en de dierentuin Moca Zoo te vermijden – nogal deprimerende gebouwen. De naam Moca heeft overigens weinig met mokka te maken, ook al stikt het van de koffie- en cacaoplantages in de buurt. Het is het Taino-woord voor ‘boom die groeit aan de rand van de rivier,’ een inheemse palm. Het woord mokka komt van de plaats Mocha (nu Al Mukha, in Jemen). Mocha was een van de voornaamste uitvoerhavens van koffie en koffiebessen van de 12e tot de 18e eeuw. Marketingtechnisch gezien moet er toch een voordeel te behalen zijn met deze naam.

Praktische Informatie Moca

i

Accommodatie

Excursies

$ Oasis, Cordova 121, 9 8095785594, 22 kamers. Eenvoudig.

Een bezoek aan de lokale sigarenfabriek is aardig. Tabaclera Anonima Av. Duarte 2 km, is open van maandag tot vrijdag, van 7.00 tot 16.00 uur, 9 809582 3151.

Restaurants $ Agape Restaurant (criolla), Aut. R. Caceres 3, 9 8095783747. $$ Cafetto Bar Restaurant (criolla), T. Caceres, Jamao, 9 8095787058. $ El Buen Rincon Café (criolla), Calle dr. Alfonseca 28, 9 8095776631. $$ D’Amgos Café (Italiaans), Duarte 42, 9 8095790812. $$ Mirador La Cumbre, 9 km ten noorden van de stad op Carretera 21, richting Sabaneta de Yasica.

Internet Geldwisselkantoren, autoverhuur- en fietsverhuurbedrijven zijn bijna overal, dus daar hebben we het niet over. www.mocacity.com (Spaans).

HET CENTRUM

SALCEDO Las Mariposas, de drie zussen Mirabal Salcedo ligt ongeveer halverwege Moca en San Francisco de Macorís. In de plaats woonden de drie zussen Mirabal. Zij staan symbool voor het verzet tegen dictator Trujillo. Hij liet hen in 1960 vermoorden. Het ouderlijk huis, nu een museum, is te bezichtigen. Op 25 november werden de drie politieke activisten vermoord. Slechts de vierde zus, Dedé, leeft nog. De United Nations verklaarde in 1981 dat die dag voortaan de Day for the elimination of violence against women zou zijn. De zussen Minerva, Patria en Maria Teresa en hun chauffeur Rufino de la Cruz hadden een ongeluk gehad, zo schreven de kranten, maar iedereen wist dat het anders lag. Agritoerisme Het agritoerisme staat nog in de kinderschoenen, maar daar wordt aan gewerkt zegt de overheid. Tot die tijd zit er niets anders op om een gids te vragen je fruit, groente en granen te laten zien. Of een bezoek aan een moestuin van een persoon die je hebt ontmoet. Soms is er iets te regelen via je hotel, je autoverhuurbedrijf. Waarom dat leuk is? Je zult versteld staan van de soorten en je kunt van alles smullen. Overal langs de weg waar het fruit verkocht wordt, zul je in het achterland het fruit vinden. Je bent in de buurt. Weet je hoe koffie, cacao, ananassen, zoete aardappelen, sinaasappels groeien? En wat denk je van de verschillende noten? Als ze op straat liggen te drogen, is de boom dichtbij. Denk je dat er maar één type banaan bestaat, die gele? Helemaal mis. In 2004 stond in een krant welke mogelijkheden er zijn voor agritoerisme: Bezoek bij Puerto Plata een tuin met tropisch fruit, waar je verschillende soorten bananen kunt zien en leer exotisch fruit kennen zoals ‘buen pan,’ ‘mammon’, ‘anon.’ Een andere mogelijkheid is om de verschillende suikerrietvarianten te bekijken. Bezoek op Samana Peninsula een tuin met kokospalm- en palmbomen. Of bekijk een aantal Heleconias of andere sierplanten. Ga naar een citrusboerderij met een van de vele sinaasappel-, grapefruit-, of limoenproducenten bij Higuey. Of bezoek in dezelfde buurt een boerderij waar ze bromelia’s kweken. San Francisco de Macorís ligt in het midden van het land van de cacaoplantages. Rondom Bani zijn mogelijkheden om mangoplantages te bekijken, en rondom Barahona en Mao zou je een plantain- (pisang, soort banaan) plantage kunnen bezoeken. Bij Monte Cristi in het noorden en Pedernales in het zuiden zijn mogelijkheden om cactussen te zien. Jarabacoa heeft zijn bomen voor hout, Constanza voor bloemen en La Romana voor vee. Zie jij onderweg suikerriet, koffie, katoen, cacao, tabaksplanten, rijst, bonen, aardappelen, maïs en bananen? De meeste mensen weten niet dat een kokosnoot een groene jas heeft en niet naakt, in een harig bruin velletje aan de boom hangt. De meeste Dominicanen vinden het leuk om die kennis van alledag over te brengen.

177

178

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De oudste, Minerva, hield er de meest politiek radicale ideeën op na. Zij steunde de veranderingen in Latijns Amerika en de revolutie in Cuba. De religieuze Patria verloor haar land en huis door onteigening. Maria Teresa (1936) was de jongste van het stel. Patria, Minerva en Maria Teresa Mirabal In 1938 werden de drie oudste zussen naar de katholieke middelbare school Inmaculada Concepción in La Vega gestuurd. Minerva raakte daar bevriend met mensen van wie familieleden waren gearresteerd, gemarteld en gedood door Trujillo’s mannen. Ze ontmoette de stichter van de Partido Socialista Popular, die vaak had vastgezeten om zijn politieke overtuigingen, las linkse literatuur en luisterde naar radioprogramma’s uit Cuba en Venezuela waarin de Dominicaanse situatie openlijk werd bekritiseerd. Het begon eigenlijk met een feest van Trujillo in San Cristobal in 1949. Vader Don Enrique, de zussen en twee echtgenoten gingen mee. Het was een verplicht nummer. Toen een storm uitbrak namen ze de gelegenheid te baat om snel te vertrekken, tot grote woede van Trujillo. Don Enrique schreef een excuusbrief maar werd toch de volgende dag in de gevangenis gegooid. Weer een dag later werden Minerva en Doña Chea gearresteerd. Ook Minerva moest haar excuus maken maar ze weigerde. Twee van Minerva’s vriendinnen werden daarna opgepakt. Uiteindelijk benaderden vrienden en familie Trujillo’s broer en kwamen ze vrij. Dictator Victor Trujillo

Ontwaken van politiek bewustzijn Twee jaar later werden ze weer alledrie opgepakt. Enrique werd naar het Ozama Fortress gebracht en de vrouwen werden onder huisarrest geplaatst in Hotel Presidente. De officiële reden voor de arrestatie was dat hun vader had vergeten een boek voor Trujillo te kopen. Meest waarschijnlijk was dat El Jefe geen boek wilde, maar Minerva. Haar gebrek aan respect was hem een doorn in het oog. Enkele weken later stonden ze weer op straat. De constante angst en frequente arrestaties waren te veel voor de vader Don Enrique. Hij overleed in 1953. Een jaar later begon Minerva met haar rechtenstudie aan de universiteit van Santo Domingo. Ondanks haar goede cijfers, mocht ze van Trujillo niet meer komen nadat ze een in zijn ogen controversieel werkstuk had gemaakt. Uiteindelijk haalde haar diploma pas in 1957. Ze ontmoette daar Manuel (Manolo) Tavarez Justo, haar man.

HET CENTRUM

Opgesloten Op 14 juni 1959 kwamen troepen van de Dominican Liberation Movement, bestaande uit verbannen Dominicanen die in het buitenland woonden, naar de noordelijke steden Constanza, Maimón en Estero Hondo onder leiding van Enrique Jimenez Moya. Deze Luperion Invasion om dictator Trujillo te stoppen werd onderschept. Het wakkerde de rebellie in het land aan en was de inspiratie voor de naam van de politieke groep, de 14 juni beweging. Manolo werd president en Leandro Guzmán was de penningmeester. Een groot aantal jonge middenklasseburgers keerden zich tegen het regime. Manolo werd weer gearresteerd, daarna Maria Teresa en Leandro, en later Pedro Gonzalez. Meer dan honderd leden werden gearresteerd, en de meerderheid ging naar de martelgevangenis La Cuarenta. De arrestatie van jonge mensen leidde tot onvrede. Op 20 januari 1960 was Maria Teresa opgepakt en nog dezelfde dag weer vrijgelaten. Op 22 januari werden zij en Minerva naar La Cuarenta gebracht, een martelgevangenis, en later overgebracht naar La Victoria. Ze waren weer vrij op 7 februari maar op 18 maart werden ze weer naar La Cuarenta gebracht. Ze werden veroordeeld tot vijf jaar. In hoger beroep werd de straf verminderd tot drie jaar. Gek genoeg stonden ze op 18 augustus al op straat. Trujillo liet alle vrouwen vrij om zijn reputatie te redden. Later liet hij ook de mannen vrij die alleen op verdenking, niet op feitelijke acties, waren opgepakt. Manolo, Pedro en Leandro, de echtgenoten van Minerva, Patria en Maria Teresa bleven achter de tralies. Ze werden eerst vastgehouden in de gevangenis La Victoria in Salcedo en later gingen Manolo en Pedro naar de San Felipe gevangenis in Puerto Plata. Leandro bleef in La Victoria.

Jonge maagden De ‘Mariposas’ vormden een bedreiging voor het regime. Ze waren populair en gaven hun strijd voor democratie en burgerrechten niet op. Het maakte niet uit of hij ze opsloot of hun spullen en land afnam, want Minerva, Patria en Maria Teresa gaven hun missie niet op. Trujillo stond erom bekend jonge maagden te verslinden. In 1949 was dat niet gelukt na het feest in San Cristobal. Had dat zijn ego gekrenkt? Uiteindelijk koos Trujillo Victor Alicinio Peña Rivera, zijn rechterhand, en enkele mannen van de geheime politie (Servicio de Inteligencia Militar, SIM) en gaf de opdracht. Op 25 november 1960 reden de drie zussen vanaf Salcedo met chauffeur Rufino de la Cruz naar Puerto Plata om een bezoek te brengen aan de echtgenoten van Patria en Minerva in de gevangenis. Het was al donker toen ze weggingen en er was regen op komst. Op de terugweg op de Carretera Santiago - Puerto Plata werden ze aangehouden door de mannen van Trujillo. Wat erna gebeurde is niet duidelijk. Ze zijn de suikerrietvelden in gesleurd en doodgeknuppeld. Patria was 36 jaar oud, Minerva 34 en Maria Teresa 24. Hun jeep werd over een rots geduwd om het een ongeluk te laten lijken.

179

180

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Salcedo Excursie Het museo de Hermanas Mirabal, 1 km van Salcedo, Carretera Salcedo Tenares, Conuco, Salcedo, 9 8095772704. Het is goed om even te bellen als je gaat. Het verhaal wordt ook heel mooi verteld in de roman In the time of the butterflies van de schrijfster Julia Alvarez.

i

Het boek was wereldwijd een bestseller en het verhaal is ook verfilmd.

Verder reizen Caribe Tours Salcedo, Calle Francisca Mouller 63 Esquina Bobby Dhos, 9 8095772414.

SAN FRANCISCO DE MACORÍS De stad van de cacao Kinderen die spelen op straat, bussen vol met passagiers, stalletjes waar van alles te koop is, en veel winkels en restaurants. Met andere woorden, een authentieke Dominicaanse stad, nog niet aangeraakt door het toerisme. Macorís is omgeven door flora en fauna, kenmerkend voor het Caribisch gebied. Het natuurreservaat Loma Quita Espuela herbergt een natuurlijke rijkdom van grote waarde, waaronder duizend jaar oude bomen. San Francisco de Macorís is met bijna 200.000 inwoners de hoofdstad van de provincie Duarte, en ligt aan de Camu rivier in de Cibao vallei. Hier vertrekt een spoor en concentreert zich de handel van de oostelijke laaglanden van de Cibao. De belangrijkst industrieën hier zijn betrokken bij de verwerking van cacao, koffie, fruit, maïs, rijst, vee en bijenwas. De stad werd gesticht in 1777 en werd provinciehoofdstad in 1936. De grote Mercado Modelo op de hoek van de straten Sanchez en Castillo laat goed zien wat er in de omgeving allemaal wordt verbouwd.

Praktische Informatie San Francisco de Macorís Accommodatie Als je ergens moet overnachten dan is $ Hotel 2000 een optie. Salcedo 1000, 9 8095880817. Budget. Het is beter om door te rijden naar $ Rancho del Lago, Avenida de la Presa, op 3 km afstand van San Francisco de Macorís, 9 8093245853. Hotel wordt gerund door Fransen, ligt dicht bij de Presa Hatil-

i

lo, de grootste dam van het land. Mooi uitzicht over de vallei vanaf je kamer.

Restaurants $$ Buffalo Bar and Grill, San Francisco 13, 9 8095886666. $$ Dorado (Chinees), El Carmen 55, 9 8095885991. $$ El Arca (nationaal, internationaal), Avenida Caonabo 150, El Ciruelillo, 9 809725

HET CENTRUM

4576. $$ Meson Asturiano (Spaans) Avenida Pte. Antonio Guzman Fernandez 11 km, 9 8097250006. $ Pimpun Café (picaderas), Avenida 27 de Febrero 74, 9 8095889024. $$ Rancho Steak Hous (a la parrilla), Luis Enrique Carron Esq. San Diego, Hotel las Caobas, Urb. Almanzar. 9 8092902004. $ Restaurant Ananda (vegetarisch), Calle Castillo 28, 9 809 5883386 of 9 8095882933.

Entertainment Er zijn veel disco’s in de stad en evenveel merenguefeesten.

Verder reizen Caribe Tours San Francisco de Macorís, Calle Castillo, Esquina Gaspar Hernández, 9 8095882221.

LA VEGA Duivels van papier-maché Carnaval in februari is de tijd om naar La Vega Real te gaan. Er is verder niet veel te zien. De Catedral de la Concepcion de La Vega aan het centrale park brengt de bevolking in verlegenheid, zo lelijk is dit gebouw. Als je er toch heengaat omdat je nieuwsgierig bent, kijk dan even binnen in het Casa de Cultura aan hetzelfde park, waar een aantal carnavalsmaskers hangt. De maskers (caretas) van papier-maché die de inwoners maken, zijn echt vrij afschrikwekkend. Ze gebruiken botten, tanden van dode dieren en koeienhoorns om het echt te laten lijken. Als duivels (diablos cojuelos) dansen de carnavalsvierders over de straat. De route loopt tussen de twee parken. Misschien leuk als souvenir, zo’n masker. Het grote feest van kleur en muziek begint hier halverwege februari. Dit carnaval is een van de meest levendige en indrukwekkende van het hele land. De carnavalmaskers die worden gedragen zijn afschrikwekkend

181

182

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

La Vega Vieja La Vega Real is meer bekend om zijn geschiedenis buiten de stad. Voordat een aardbeving La Vega Vieja in het huidige Parque Historico La Vega Vieja met de grond gelijkmaakte in 1562 werd de stad rijk door de opbrengsten van suikerriet en door de ontdekking van goud. Columbus liet een fort bouwen om de stad te beschermen tegen de Taino-indianen. De eerste muntensmederij van de nieuwe wereld werd gebouwd, het eerste bordeel werd hier ingewijd evenals de eerste aartsbisschop. Het nationale park beschermt de ruïnes van het oude Vega, die voornamelijk bestaan uit restanten van het fort. Vanaf de heuvel Santo Cerro, heilige heuvel, kijk je neer op de ruïnes. De legende gaat dat op 25 maart 1495 Columbus hier een kruis plantte op de heuvel tijdens een heftig gevecht met de Taino’s. Hij was op rooftocht naar slaven die voor zijn mannen op het land konden werken én op zoek naar goud. Toen de indianen het kruis probeerden neer te halen, verscheen de Virgin de las Mercedes achter het kruis. Deze verschijning joeg de Taino’s enorme schrik aan. Columbus maakte van die verwarring gebruik en kon zo het gevecht winnen. De plek waar Columbus naar aangenomen wordt het kruis plaatste, de Santo Hoyo de la Cruz (het heilige gat van het kruis) wordt bewaard in de Iglesia Las Mercedes, een mooie kerk. Als je het kerkterrein oploopt staat daar een boom, bij een hek aan de rechterkant. Dit is, zo wordt verteld, een afstammeling van de mispelboom, waarvan het houten kruis werd gemaakt. Of je het verhaal nu wel of niet gelooft, zeker is dat het uitzicht over de Cibao vallei vanaf Santo Cerro prachtig is. Toegang Op wisselende tijden verlaten carros La Vega om de 5 km lange trip naar Santo Cerro te maken. Deze kunnen je naar de ingang van het Parque Historico La Viega Vieja brengen.

Praktische Informatie La Vega Accommodatie Er zijn relatief simpele hotels, maar bij een dagtrip is verblijf in Jarabacoa aanbevolen.

Restaurants $ El Naranjo Cae (picadera), Calle/p. Adolfo Esq. Padre Fantino, 9 809 5737751. $$ El Zaguan (comida tipica),

i

Avenida Pedro Rivera 2 km, 9 809573 5508. $$ Engini Car Wash Restaurant, Restauracion 1, 9 8095732750. $$ Imbis Kiel Restaurant (Duits), Calle Juan Rodguez, 9 8092421646. $$ Induveca Restaurant (tipica), Avenida Pedro Rivera 1 km, 9 8095733777.

HET CENTRUM

Afstanden La Vega ligt 130 km van Santo Domingo en is via de Carretera 1 te bereiken.

Catedral, Balnearios van Bayacanes en Acapulco.

Festival Excursies

Carnaval in februari is de moeite waard.

Ruïnes van La Vega Vieja, ruïnes van het franciscanerklooster, de Santo Cerro (Heilige heuvel), La Plaza de La

CONSTANZA Stad van fruit en bloemen Constanza is vooral leuk om naartoe te rijden; de stad zelf is niet heel bijzonder. Vanaf de Carretera Duarte is het een mooie tocht door groene valleien. De vallei van Constanza, op een hoogte van 1200 m boven zeeniveau, is de hoogste in het land. In 1999 was het in de Valle Neuve zelfs even 0 ºC. De stad met 50.000 inwoners ligt in een mooie vallei. Het is een kleine stad, waar de boeren en anderen hun boodschappen komen doen. Op een hoogte van 1300 m is de temperatuur er iets aangenamer. De vallei van Constanza is ook betoverend vanwege de duidelijk alpiene kenmerken. Hier liggen de boerderijen in een tuinlandschap. De regio is namelijk een belangrijke producent van knoflook, aardappelen, aardbeien, appels, groenten en bloemen. Bananen groeien omhoog, niet omlaag

183

184

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Naast de Haïtianen die op het land werken, woont er een groot aantal Japanse boeren. Op uitnodiging van Trujillo kwamen zij in de jaren vijftig en kochten en bebouwden het land. Het is vooral aan hen te danken dat de regio zich zo voorspoedig ontwikkelde. Veel rijke Dominicanen hebben in deze omgeving een tweede huis, omdat het er iets koeler is dan in de steden. Rijk en arm woont op enkele kilometers van elkaar, maar dat is eigenlijk overal zo in dit land.

Praktische Informatie Constanza

i

Accommodatie

Restaurants

$$ Hotel Restaurant Mi Casa, hoek Lupéron, Sanchez. Dit hotel is de enige locatie die wordt genoemd door mensen die rondreizen en soms in Constanza overnachten. Kamers hebben heet water en kabeltelevisie, 9 8095392764. $$ Altocerro-Villas, hotel en camping, 50 kamers. Bed and breakfast. Vanaf 1100 m boven zeeniveau heb je een mooi uitzicht vanuit de meeste kamers. Colonia Kennedy, Constanza, 9 809530 6192, [email protected]. $$ Mi Cabaña Resort in Constanza. Op de weg naar Aguas Blancas, 9 809539 2930, www.micabana.bizland.com. $$ Rancho Guaraguao, op 1600 m hoogte, met verschillende kamers. Je kunt er paardrijden, vierwieler-excursies doen.De sales office is bereikbaar via 9 809508 3333, www.ranchoguaraguao.com.

$$ Los Niveles (nationaal, internationaal), Sanchez Esq. Matilde Vinas, 9 8095492495. $$ Mi casa (criolla), Lupéron Esq. Sanchez, 9 8095392764.

Informatie De belangrijkste straat is de Calle Lupéron, waaraan ook het Parque Central ligt. Banken met ATM, een benzinestation en een internetcafé zijn allemaal aan deze hoofdstraat te vinden.

Excursies Een bezoek aan de Salto de Aguas Blancas, op 1680 m hoogte. De Arroyazo en de Balneario Las Palmas zijn een geliefde plek voor Dominicanen in de Semana Santo (heilige week).

Internet www.constanza.net (Spaans).

JARABACOA Land van de eeuwige lente De Valle de Jarabacoa is gelegen in een van de lagere glooiingen van de Pico Duarte op een hoogte van 500 meter boven zeeniveau. Het heeft het hele jaar door een koel klimaat. In Taino-taal betekent het ‘plek waar het water vloeit’. Met een gemiddelde temperatuur van 22 ºC kreeg het de bijnaam ‘land van de eeuwige lente’. Het landschap lijkt buitengewoon veel op de

185

HET CENTRUM

➤

N ▲

11

Luperón

Luis F. G. Uribe

6

2

E. Jiménez



ez

Calle del

16 de Agosto

en

ı

e

Maria N Galán

nela

A. Ca

gn eli

José

9

.D nF

sto

Od uli oJ

10 ➤

Carm

■

rge

naar La Ciénaga

‡

16 de Agosto

im

én

1

3

Duve

150m

Duarte ■

➤

0

ı

Sánchez

Ga

Ramó n M. P

iña

Calle del Carmen

8

Mella

Gaston F. Deligne

M. Piñ a Ramón

Duar te

■

Mirabal

e de l No rte

oa Mella

Avenida Indenpendencia

en

rrera

Estela Geraldino

m

7 ıJosé Duran

nez

Prof Pelegrina He

Ya q u

stillo

Miguel M. Ca ■5

●

Jimé

Luperón

Ji

oldo

Leop

4

%

Maria N Galán

‡

Rio

mú

cio ibur to T

Entrada al Balneario La Poza

Ca

r orbe

voetpad

Rio

Estela Geraldino

N nida Ave

Ferry

1 2 3 4 5 6 7 8

Kerk Parque Central Del Parque Galeria Restaurant Postkantoor Restaurant El Rancho Bank Caribe Tours Bussen naar Manabao & La Cienaga 9 Bussen naar Constanza 10 Naar Rancho Baiguate, Salto de Baiguate 11 Naar Rancho Jarabacoa, Salto de Jimenoa

JARABACAO

186

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Alpen in Zuid-Europa met wouden met breedgebladerde bomen, dennenbossen en altijdgroene graslanden met grazende kuddes. Het zijn de Alpen van het Caribisch gebied – je moet het gezien hebben om het te geloven. De vallei is een ideale plek voor als je op zoekt bent naar natuur. Van hieruit kun je raften over de rivier Jimenoa of de Yaque del Norte. Of een hanggliding maken vanaf een heuvel, met een hoogte van 200 meter boven zeeniveau

Water in overvloed In dit gebied ontspringen de langste rivieren van het Caribisch gebied (Yaque del Norte, Jimenoa, en Baiguate). Er zijn indrukwekkende watervallen en in de buurt ligt de grootste berg, de Pico Duarte (3175 meter). Een unieke combinatie. De flora en fauna, extreem gekleurde tuinen en prachtige vergezichten maken een bezoek onvergetelijk. Het is niet moeilijk te begrijpen waarom deze plek een filmset was voor de film Jurassic Park. De meeste actie in de stad Jarabacoa is bij de kruising van de belangrijkste wegen, een paar blokken ten noorden van het Parque Central. Nog een halve kilometer verder naar het noorden ontmoeten de Rio Yaque del Norte en de Rio Jimenoa elkaar. Deze plek is een populaire zwemgelegenheid, dus druk in het weekend en de vakanties.

Drie watervallen Een mooie attractie zijn de drie watervallen (saltos), alle bereikbaar met de auto of met een motoconcho.

Salto Jimenoa Het meest populair is de Lower Salto Jimenoa. Het is een prima waterval om bij te zwemmen. Deze bevindt zich 3 km ten oosten van de stad vanaf de Carretera Jarabacoa. Zwemmen bij Salto Jimenoa is zeker aan te raden. Heerlijk koel maar ga alleen naar de plekken waar je ziet dat lokale mensen ook heen gaan. Je wilt niet in de stroming naar een lagere etage worden meegesleurd. Op veel plekken kun je staan en is de stroming minimaal. Ten overvloede staat er een bord dat je dicht bij de waterval, die met razend geweld naar beneden stort, niet kunt zwemmen. De weg naar de waterval is goed omdat hij tevens naar het huis van voormalig president Hipolito Meija leidt. Zo werkt dat op Caribische eilanden, de republiek is geen uitzondering. Toegang Als je hoogtevrees hebt of hangbruggen niets voor je zijn, zie dan af van deze excursie. Neem badpak, handdoek, water en gymschoenen mee.

Salto Baiguate Deze waterval ligt 1 km ten zuiden van Jarabacoa maar is een beetje kleiner. Er ligt een grote grot bij met een zwemplek waar je kunt baden.

HET CENTRUM

Op weg naar en bij de Salto Jimenoa. Prima plek om af te koelen na een wandeling

187

188

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Salto Jimenoa Uno De hoogste waterval van Jarabacoa is de higher Salto Jimenoa, ook wel de Salto Jimenoa Uno genoemd. Deze is niet gemakkelijk te vinden, dus laat je door een goede gids of taxichauffeur afzetten. Je volgt 7 km lang de weg naar Constanza. Je passeert een klein dorp en daarna een paar hutten rechts. Daartegenover bevindt zich een slechte onverharde weg, die al snel uitloopt in een smal en steil voetpad. Je daalt af, klimt over wat grote stenen totdat je bij de basis van de waterval komt. Vanaf een hoogte van 75 m valt het water naar beneden en dondert in een grote plas aan de voet van de waterval. De waterdamp in combinatie met de zon zorgt voor prachtige regenbogen.

Praktische Informatie Jarabacoa Accommodatie $$ Rancho Baiguate, La Joya, Jarabacoa. 5 km op weg naar Constanza, 9 809574 4940 of 9 8095746890, www.colonial tours.com.do. Rancho Baiguate is een familie outdoorcentrum met trips voor alle leeftijden. Gelegen tussen de met dennenbossen begroeide bergen en de kronkelende rivieren van de Jarabacoa, kan Baiguate zich het hele jaar door gelukkig prijzen met een temperatuur van 22 ˚Celsius. Baiguate ligt 130 km van Puerto Plata en 100 km (2 uur rijden) van Santo Domingo af; in het centrum van het land dus. Veiligheid staat voorop. $$ Hotel Pinar Dorado is een redelijk comfortabel hotel met een prima zwembad. Het bedienend personeel is niet al te vriendelijk.

Restaurants $ D’Parrillada (a la parrilla), Carretera Federico Basilis 61, 9 8095746898. $ Del Parque Galeria (nationaal, internationaal) Duarte Esq., Hermanas Mirabal, 9 8095746749. $$ El Rancho Restaurant (criolla) Avenida Independencia, 9 8095744042. $$ Piedras del Rio, Entrada Avenida la Confluencia, Hotel

i

Gran Jimenoa 9 8095746304. $ Restaurant Don Luis (heladeria, ijssalon), Calle Duarte, 9 8095744878.

Entertainment De meeste entertainment vind je rond het Parque Central in Jarabacoa. Je kunt het niet missen. Enkele bekende namen zijn Neblinas Café, Evaldra Disco, Evaldra Café.

Verder reizen Caribe Tours, eerst naar La Vega en dan overstappen naar het noorden richting Santiago of naar Santo Domingo. Caribe Tours Jarabacoa, Calle José Duran 3 (Frente Estacion de Bombero), 9 809 5744796.

Excursies Franz’s Aventuras del Caribe Hato Viejo 21, 9 8095742669. Topkwaliteit als het gaat om raften, kajakken en canyoning. Rancho Baiguate, weg naar Constanza 5 km, 9 8095746890. Een van eilands grootste touroperators, met veel klanten die van de resorts aan de noordkust hier een excursie doen. Raften, canyoning, paragliding, bergwandelen (mountaintrekking), moun-

HET CENTRUM

tainbiken, jeepsafaris en paardrijden. Ook mogelijk om naar de Pico Duarte te wandelen (hiken).

Paragliden Escuela de Parapente Fly Vacher, Entrada la Joya, 9 8098821201, www.simon vacher.com. Simon Vacher organiseert excursies paragliden in de regio. Zowel maatwerkvakanties als een enkele sprong is mogelijk. Ervaren springers en een-keer-inmijn-leven springers kunnen daar terecht. Op meer dan 15 locaties kun je paragliden/parapenten in de Dominicaanse Republiek. De beste periode is van november tot maart. Tandemsprongen met instructeur en individueel springen is mogelijk. Het hoogteverschil is ongeveer 700 m, en de vlucht zelf duurt 20 min. tot 1 uur. De meest ‘zachte’ en gemakkelijke vluchten vinden plaats in de namiddag, na vijf uur staat er een goede bries.

Paragliden doe je met korte broek of jeans, met sport- of wandelschoenen. Een windjack is handig als je staat te wachten op de berg en zonnebrandolie en zonnebril zijn onontbeerlijk. Je kunt je camera meenemen als je wilt. Kijk op www.paragliding.com.do en www. caribbeanfreeflying.com.

Bezoek een koffiefabriek De fabriek vlak bij Jarabacoa kan worden bezocht van ma. tot za., van 8.00 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 16.00 uur. Een gids vertelt het proces van A tot Z. Adres: Altod del Yaque, 9 8095742618, www.industriaramirez.com. (De plantage is elders).

Internet Er zijn twee internetcafés aan het Parque Central van Jarabacoa.

PICO DUARTE Wie gaat de hoogste berg bedwingen? Met zijn 3175 meter is de Pico Duarte de hoogste berg in het Caribisch gebied. Dictator Trujillo noemde het Pico Trujillo toen hij de machtigste man van het land was (1930-1961), maar nu heeft de berg weer zijn oude naam terug. De omgeving heeft een weelderige natuur met bamboewouden, palm- en citroenbomen en hangbruggen over de rivier Yague del Norte. Gecombineerd met het tropisch regenwoud, met mos, korstmossen, bronnen en beekjes. Rondom de Pico Duarte zijn het nationale park Armando Bermudez en het nationale park Jose del Carmen Ariza te vinden. Dat is 1500 km2 maagdelijke natuur, en de plek waar alle belangrijke rivieren hun oorsprong vinden. Meer naar het zuiden ligt het Parque Nacional Valle Nuevo, waar ook trektochten door het oerwoud mogelijk zijn.

Huwelijksaanzoek op de top Niks geen gecultiveerd aangeharkt bos, hier is alles in de originele staat te aanschouwen: 249 plantensoorten, waarvan 97 inheemse planten die alleen in de Dominicaanse Republiek voorkomen en nog eens 64 vogelsoorten. Dit gebied verkennen vergt wel een goede conditie en flink wat uithoudingsvermogen. Het is hier voor Dominicanen

189

190

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

16

SANTIAGO RODRIGUEZ San José de las Matas

Toma

●

●

R

ío

M

ao Diferencia

SANTIAGO

●

Jicomé

Am

in

a

●

o

PARQUE NACIONAL C O ARMANDO BERMUNDEZ RD h IL 2195m LE ▲ RA Refugio de Loma del Oro CE ▲ N T Cruce de Rancho al Medio ● 2046m RA L Rí

Mata Grande

ELÍAS PIÑA

2725m 2313m

▲ 2801m

▲

2027m

▲

A

Á

Á

Río La Guácara

Á

Valle de Bao

Los Tablones Pico La Pelona Pico La Rucilla ▲ 3087m ▲ Macutico 3045m

Á

Á

Á

▲

●

Alto de la Rosa

▲

Pico Duarte

●

▲ PARQUE NACIONAL JOSÉ DEL CARMEN RAMÍREZ

Sabaneta

●

Á

2561m

Mijo

El Hatico

Río

Presa de Sabaneta Yegua

3175m Valle del Tetero

Río

E

●

Yaque

h

San Ju a n

● Juan de Herrera

● Hato del Padre

●●

Chalona ●

● La Zanja

●

de

El Montazo

Río

que

Hato Viejo

San Juan de la Maguana

R ío Ya

2

lS ur

SAN JUAN

del

Med

AZUA

50 2

io

191

HET CENTRUM

➤

naar Santiago 16

ATLANTISCHE OCEAAN Santiago

●

Guajaca

●

16

Pico Duarte

●

▲

Jánico

Rí

N ▲

a oB

●

o

SANTO DOMINGO

San Juan de la Maguana

Presa de Bao y de Tavera Vague

■

Caribische Zee

Ÿ B

Ÿ q Río Ya

●

wandelpad grens provincie

e l Nor t ue de

➤

naar Jarabacoa

La Ciénaga de Manabao

route (startpunt)

rivier, beek

B meer

LA VEGA

weg

Á 2144m

▲

Los Rodriguez

Á

Á

bergtop

h

●

Parque Nacional

El Convento

●

●

Colonia Japonesa

O R

Aguas Blancas

D IL

2229m ▲

12

berghut

▲

Constanza

C

●Las Cañitas

C

Los Cayetanos

▲

waterval

L E R A

41

N ▲

C N

Las Lagunas

E T

●

R A L

D

Reser va Científica Valle Nuevo

h

0

5

10 km

WANDELKAART (RONDOM PICO DUARTE)

192

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

wel koel maar voor Europeanen is het nog steeds tropisch warm overdag – zeker in de zon. Wandelen of trektochten met ezels zijn de beste opties om het gebied door en door te verkennen. Overigens schijnt de Pico Duarte een favoriete plek te zijn om je partner ten huwelijk te vragen. Buiten adem met adembenemend mooi uitzicht. Het is maar een idee.

Parken met pieken en dalen Parque Nacional Armando Bermúdez (766 km2) en José del Carmen Ramírez (764 km2) beslaan bijna het hele centrale berggebied. Deze twee parken herbergen ook de vier hoogste pieken in de Antillen, te weten de Pico Duarte (3175 m), La Pelona (3087 m), La Rucilla (3049 m) en Pico Yaque (2760 m). Daarnaast zijn er de bronnen van de 12 meest belangrijke rivieren van het land te vinden. Met een gemiddelde temperatuur tussen de 12 en 21 ºCelsius en met een regenval van meer dan 2500 mm in de meeste gebieden is de vegetatie hier subtropisch. De flora verandert naargelang de hoogte waarop je je bevindt. In de lagere regionen vind je de West-Indische ceder, wilde bergolijf en de wilde tamerinde. Hogerop palmen, varens en dennenbossen. In de allerhoogste delen, tussen 2000 m en 3175 m staan veel pijnbomen. Koffie: van bes tot boon Van zaad tot koffiekop... Tijdens een bezoek aan de koffiefabriek ‘Café Monte Alte’ in Jarabacoa werd uitgelegd hoe de koffieboon uiteindelijk een geurend kop koffie wordt. Eddy Ramirez, de jongste zoon in het familiebedrijf liet zien hoe zij 100% natuurlijke koffie verbouwen. 1. Planten Een koffieboon is een zaad. Deze wordt geplant in grote zaaibedden in de schaduw. Wanneer de zaden na 2 maanden ontspruiten, worden deze zaailingen in individuele potten geplant. Ze worden uit de zon gehouden tot ze sterk genoeg zijn om definitief geplant te worden op de 250 acres grote plantage van de familie Ramirez. 2. Oogsten Het kost afhankelijk van de soort ongeveer twee tot vier jaar voor de jonge bomen vruchten dragen. Wanneer de bes honderd procent rijp is, diep helderrood, kan de oogst beginnen. Als de plukkers de bessen van de takken ritssen, moet het verwerkingsproces zo snel mogelijk worden gestart om verspilling te voorkomen. 3. Verwerken van de bessen. Om de bonen zit een zilvervlies, een perkamenthuid, vruchtvlees (pulp) en een schil. Tijdens de bewerking worden deze verwijderd zodat alleen

HET CENTRUM

de groene koffiebonen overblijven. Dit gebeurt op twee manieren: de droge bereiding en de natte methode. Bij de eerste methode drogen de verse bonen in de zon en worden overdag geharkt en gekeerd, en ’s avonds bedekt om te voorkomen dat ze natregenen. Als het zonnig is zijn vier of vijf dagen voldoende, als het regent duurt het drogen twee tot drie weken. Zongedroogde koffiebessen zijn van betere kwaliteit en kosten meer. Bij de natte methode wordt het vruchtvlees verwijderd in grote waterbassins. Daarna wordt de boon met hoornschil gedroogd in een droger. Als het vocht van de bessen is teruggebracht tot 11 procent, de internationale standaard, dan worden ze minstens 1 maand bewaard in de opslag om te rijpen net zoals wijn. Eenmaal gedroogd, worden deze bonen bewaard in jutezakken. 5. Pellen De bonen worden in zakken opgeslagen alvorens ze door speciale machines worden gepeld. Deze pelmachines bestaan uit geribbelde gietijzeren cilinders, waarin de schil wordt afgeschuurd. Na deze behandeling blijven er voornamelijk olijfgroene bonen over. Bij sommige soorten zijn de koffiebonen zelfs blauw. Dit zijn de zogenaamde kwalitatief hoogwaardige ‘blauwe koffiesoorten’. 6. Selecteren Daarna worden de bonen in vaten gescheiden, eerst naar grootte, dan naar gewicht en ten slotte met een elektronisch oog op kleur. Groene en blauwige bonen zijn de beste. Na de machinale selectie komen de bonen op een lopende band waar mensen controleren of de selectie goed is gebeurd.

Het meest bekende koffiemerk is Santo Domingo

193

194

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

7. Roosteren Het roosteren transformeert de groene boon in de geurende bruine bonen uit de winkel. Ze worden op 290 ºCelsius geroosterd en mogen niet stilliggen om verbranden te voorkomen. Als de boon binnenin een temperatuur van 400 ºCelsius bereikt, dan wordt hij bruin en verschijnt de olie aan de buitenkant. Dit proces zorgt voor de geur en het aroma. Als de bonen uit de oven komen worden ze direct gekoeld met lucht of water. Na het roosteren worden ze vermalen en verpakt. 8. Proeven In elk stadium van de productie wordt de koffie geproefd en getest op kwaliteit en smaak, meestal in een speciale kamer. De bonen worden bekeken en daarna op een klein laboratoriumroostertje gebrand, gemalen en in kokend water getrokken (net als theezetten). De proever ruikt, laat de koffie rusten, breekt het oppervlak en ruikt opnieuw. De proever slurpt een lepel met snelle teugen om de koffie gelijkmatig over zijn smaakpapillen te verdelen. Daarna spuugt hij het uit. Hij beoordeelt de kwaliteit van de boon, het mengsel en beoordeelt of het roosteren goed is gelukt. 9. Malen van de koffie Het doel van de goede vermaling is om de meeste smaak in een kop koffie te krijgen. In het algemeen geldt, hoe fijner de maling, hoe sneller je de koffie moet bereiden. Dat is de reden dat koffie gemalen voor espresso veel fijner wordt gemalen dan de koffie voor het druppelsysteem. 10. Exporteren De koffie is nu klaar voor transport. Soms worden groene bonen in jutezakken verscheepte en pas op plaats van bestemming geroosterd om de tijd tussen het roosteren en de consumptie te verkleinen en smaak te behouden. Tegenwoordig zijn verpakkingen zo goed dat smaakverlies minder een probleem is.

Vele wegen naar de top Er leiden veel routes naar de top van de hoogste berg in het Caribisch gebied maar de route vanaf Manabao is de meest populaire en de kortste. Een aanrader en een hele prestatie. De natuur is hier schitterend. De tochten gaan door naaldwouden en langs meertjes en rivieren tot de top, waarvandaan je een schitterend uitzicht hebt. Omdat je vrij hoog loopt is het relatief koel overdag en ’s nachts kan het zelfs koud zijn. Vijf routes leiden naar de top (3175 m) en dat zijn de volgende (zie wandelkaart op pagina 190-191): A Camino Mata Grande - Pico Duarte, 45 km, 3 dagen, vanaf 850 m, vanaf het noorden. Cabanas in La Cuarcara, Valle del Bao, La Compartacion.

195

HET CENTRUM

Het is tijd voor een goede wasbeurt en nieuwe vlechten in het haar

B Camino La Cienega de Manabao - Pico Duarte, 23 km, 2 dagen, vanaf 1100 m, vanaf het westen. Cabanas in Los Tablones, La Comparticion. C Camino Constanza - Pico Duarte, 43 km, 3 dagen, vanaf 1200 m, vanaf het zuidwesten. Cabanas in Los Cayetanos, Los Rodriguez, Valle del Tetero, La Comparticion. D Camino Las Lagunas - Pico Duarte, 54 km, 3 dagen, vanaf 900 m, vanaf het zuiden. Cabanas in Valle del Tetero, La Comparticion. E Camino Sabaneta - Pico Duarte, 48 km, 3 dagen, vanaf 600 m, vanaf het oosten. Alto de la Rosa, Macutico, La Comparticion.

Praktische Informatie Pico Duarte Excursies Iguana Mama (zie pagina 116) en Rancho Baiguate (pagina 188) kunnen wandeltochten voor je organiseren. Gidsen en eventueel pakezels en rijezels worden ingehuurd. Het op eigen houtje het bos ingaan wordt afgeraden. Om dat te doen moet je zeer goed voorbereid zijn: met GPS, kaarten, voldoende voedsel en water, en de juiste kleding en schoenen. Een wandelstok wordt door sommige

i

agenten aangeraden omdat het glad en modderig kan zijn na een tropische regenbui. Die buien zijn niet te voorspellen, helaas. Toegang: de hoofdingang van het Parque Nacional Armando Bermúdeze is in het stadje La Cienega de Manabao. Dit is ook de plek waarvandaan de meeste wandeltochten naar de Pico Duarte vertrekken.

196

Het oosten DE KOKOSKUST Dit deel van het eiland herbergt het leeuwendeel van de mooie witte stranden en blauwe zee. Het zachte klimaat, de mogelijkheid om lekker buiten actief te zijn zorgen ervoor dat het oosten van de oostelijke regio La Altagracia een van de toptoeristische locaties van het Caribisch gebied is. Niet voor niets heet het de kokoskust. De palmbomen groeien over de hele breedte van de stranden van Bavaro, Cabeza de Toro, Cabo Engaño, Macao, Punta Cana en Punta Juanillo. In dit hoofdstuk reis je met de klok mee van het oosten via het zuiden naar het beginpunt in het oosten. Je gaat van Punta Cana en Bavaro waar de meeste resorts zich bevinden via Bayahibe, Altos de Chavon, Casa del Campo, La Romana, San Pedro de Macorís, Hato Mayor naar Higuey. Tot slot verken je de weg tussen San Pedro de Macorís naar het westen, naar Santo Domingo. Daar liggen Juan Dolio en Boca Chica, de stranden waar de stadsmensen uit Santo Domingo verblijven in het weekend. Van Punta Cana tot Santo Domingo ligt een weg van prima kwaliteit en hoe verder je naar het oosten rijdt, hoe stiller het wordt. De busmaatschappijen zoals Caribe Tours en Metro rijden niet naar het oosten. Je hebt dus een auto nodig, of je moet gaan bushoppen met bagage van stad tot stad. Dat laatste is geen goed idee.

Hoogtepunten 1 Een bezoek aan de Cueva de las Maravillas. 2 Rondkijken in de Basilica de Nuestra Senora de la Altagracia in Higuey. 3 Met een bootje of catamaran naar Isla Saona en rondlopen in Bayahibe. 4 Een halve dag naar het artiestendorp Altos Chavon.

Autoroute Higuey-El Seibo-Hato Mayor-San Pedro de Macorís-La Romana Een stevige maar mooie dagroute voert je door het groene platteland. Je kunt de dag starten met een bezoek aan de kathedraal in Higuey. Je vervolgt de Carretera 4 naar het zuiden richting La Romana. Na ongeveer 15 km gaat deze weg over in de Carretera 3. Voordat je bij La Romana aankomt ga je even naar het vissersplaatsje Bayahibe of richting Altos de Chavon. In La Romana kun je eventueel vanaf het Parque Central de stad lopend verkennen. Na La Romana vervolg je de Carretera 3 en geïnteresseerden van Taino-tekeningen maken een stop bij de Cueva de las Maravillas. Bij San Pedro de Macorís buig je af naar de Carretera 4 richting Hato Mayor. Hato Mayor is een rommelige stad en heeft weinig interessante plekken voor toeristen. Als je daar bent aangekomen blijf je dezelfde nr. 4 volgen richting het oosten, richting Higuey. Op de Carretera 4 van Higuey via El Seibo naar Hato Mayor (van het oosten naar het westen) kun je proeven hoe het er

HET OOSTEN

in het dagelijkse leven aan toe gaat. Je ziet de mensen koken, haren vlechten, repareren, sjouwen en bouwen. Aarzel niet om te stoppen en een drankje te nemen. Op alle plekken stoppen lukt niet op een dag maar op deze route vindt iedereen wel iets van zijn gading. Het is mogelijk ook nog een route langs de noordkust te rijden, vanaf Higuey richting Reserva Cientifica Lagunas Redonda y Limon, vanaf Higuey richting het noorden over de Carretera 104 en 107, en dan vanaf El Seibo richting Higuey. De kwaliteit van de wegen langs de noordkust, ten noorden van de Cordillera Oriental, is wisselend. Informeer eerst bij je hotel of deze begaanbaar zijn. Een blik op de rivier vanuit het artiestendorp Altos de Chavon

197

198

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N veerboot naar Samaná



N ▲

DUARTE SAMANÁ

Parque Nacional los Haitises Laguna Crista

Â

Punta de Barracote Sabana de la Mar

G

●

Tio Pepe ●

SANCHEZ RAMIREZ

104

Arenitas ● Salto de Yanigua ● Gonzalo CO RD Hidalgo ILL ● ER A MONTE PLATA 103 Monte ● Antón Sánchez Trinidad ● Plata Salto Comatillo ● ● de Comate Yerba Buena ● 23 Bayaguana

● Sabana Grande de Boya 11

Serralles ●

Balneario El Salto

La Cuaba ● ●Peralvillo

Â

13

● Yamasa

●

Â

1

Autovía Duar te

13 DISTRITO NACIONAL Pedregal ●

El Coco de ● Pedro Brand

● Saca Turrón

i San Francisco av ● oY Ri

Balneario Hato Viejo Guanuma ●

Â

Balneario Higuero

Las Pajas Los Llanos ● ● Ingenio Quisqueya ●

11 23

La Victoria ●

● Guerra 4

SAN CRISTOBAL

Haina ●

SANTO DOMINGO

●

SAN PEDRO DE MACORIS



2

HATO MAYOR

Boca La Caleta ● ● ● Chica Andres Los Tres Ojos ✖

¤ u

Aeropuerto Internacional de las Americas

Caribische Zee

San Pedro de Macoris Guayacanes 3 ●

u

Playa Villas del Mar

●

199

HET OOSTEN

Bahía de Samaná Nuestra Señora de Guadalupe (1724)

Conde de Tolosa

✖

■

✖

✖

Bahía de la Jina

●

SANTO DOMINGO

Scipion (1782)

Reserva Cientifica Laguna Rekonda y Limón

Las Cañitas

G

Miches ●

Punta Limón

104

107

EL SEIBO

●

El Seibo 4

Batalla de ❋ ● Mata de Palo Hincado Palma Sabana ● de Chavón

4

Las Coloradas ●

Ch

●

avo n

TA L

Hato Mayor

Rio

O R IE N

● El Barrero Lagunas de Nisibón ●

Pedro Sánchez ● Las Cuchillas ●

u Playa del La Vacama u Playa El Macao

104

El Macao ●

u

Arena Gorda ●

Manrique ● Otra Banda ● 105

106

● Higuey

Sanate ●

Ramon 102 Santana Aletón Ingenio ● ● 101 Consuelo LA ROMANA Jagual Aeropuerto Internacional ● de La Romana ● Gato ●

Playa El Cortecito

u✖ Playa Bávaro u✖

Manati park ●

✖

● Cruce de Verón

√u ✖

Jaragua ● LA ALTAGRACIA

4

uey

Rio D

✖

Playa Punta Cana

El Quemado ●

✖

u Playa Juanillo

❋ Casa de Ponce 3 Punta Espada 3 ● Chaves de las De Leon ✖ Altos de San Rafael Maravillas ● Playa Guanábana Chavon ● del Yuma La Romana ● Boca de Yuma Casa Playa ● de Campo Cumayasa Bayahibe Cabo San Rafael Isla Parque Nacional Playa Dominicus Catalina del Este

u

●¤

u

u

Palmilla ● de Catu án Catuano ●

Pas o

G

Punta el Algibe Isla Catalinita

Isla Saona

✖ ✖

0

50 km

HET OOSTEN, OVERZICHTSKAART

200

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

PUNTA CANA EN BAVARO Zon-en zeeliefhebbers hebben hier hun paradijs gevonden. Er is weinig anders te doen op deze 50 km lange uitgestrektheid van ongerept wit zand, palmbomen, en kristalhelder water. Een halfuur nadat je bent geland op het nabijgelegen internationale vliegveld van Punta Cana, kun je pootje baden, en daar heb je vast behoefte aan na de vliegreis. Hier zijn de topklasse-toeristencomplexen, met alles wat (water-)sporters nodig hebben: zwembaden, tennisbanen, paardrijden langs het strand, golfcursussen en surfen langs het strand van Macao.

Costa del Cocos Toen in 1969 een rijke Amerikaan uit Puerto Rico over het zuidoosten vloog om te kijken of hij ergens een plek kon vinden voor een Merchant Marine School, kwam hij langs de helderwitte zandstrip en een oceaan die zo helder en rustig was. Het 8 km lange strand dat nu bekend is als Bavaro Beach werd beschermd door koraal. Tussen het strand en het koraal was het heerlijk watersporten. Eenmaal weer thuis wist hij enkele Amerikaanse investeerders te overtuigen dit stuk land te kopen en er een hotel te bouwen. In 1978 werd het eerste internationale resort in het gebied geopend. Punta Arena Gorda

➤

naar Secrets Excellence Sirenis

Brezees Super Clubs AHMSA Gran Paradise Futuro Hotel ★ ★ Bahía Principe RIU ★ Iberostar ★ LTI Beach Resort / Punta Cana ★ Punta Cana Princess ★ White Sands ★ ★ Caribe Club & Tropical Princess Apartments ★ Paradisus Punta Cana ★ Bavaro Princess Plaza Bavaro Occidental Flamenco Bavaro Resort ★ Resort, Hotel & Spa ● ★ Fiesta ● Inn Plaza Caney Hotel ★ Cortecito Hotel Carabela Cayacoa Centro Medico ★ ● ★ Ocean Hotels Playa Cortecito ● Bavaro ★ Ë Pl. Brisas ★ Hotel Alisios Plaza Larimar ● ● Plaza Melia Caribe ★ Los Corales ● Benzinestation ★ Melia Tropical ● Friusa ★ Busstation ★ Barcelo Villas Bavaro Playa Bavaro Palma Real Villas ★ Barcelo: ∞ Bavaro ★ Bavaro Palace, Bavaro Beach, Bavaro Caribe, ● golf Natura Park Bavaro Golf & Casino ∞ ★ Allegro Carribean Village ★ Sunscape Bavaro golf

★

R

‡

N ▲

ATLANTISCHE OCEAAN

ı

Cabeza de Toro ★ ★ ■ Club Nautico Residencial Guadalupe

➤

naar Higüey en La Romana

‡

Punta Cana

Aeropuerto Punta Cana

¤

∞

Cabo Engaño

ç

● Plaza Bolera

golf

PUNTA CANA EN BAVARO

u

golf

■ Politie

Benzinestation

0

★ Catalonia Bavaro Resort

∞

★ Julio Iglesias & Oscar de la Renta Los Corales

★ De Punta Cana ★ Club Med

■

u Playa Punta Cana

★ Punta Cana Beach Resort

201

HET OOSTEN

Twintig jaar geleden was het slechts een geïsoleerd land aan de oostpunt van het land. De stranden van Punta Cana, Bavaro en Macao zijn de snelst groeiende toeristenbestemmingen in het hele Caribisch gebied, alhoewel de noordkust in het land wel zijn best doet om dat te veranderen. Ondanks al de bouwontwikkelingen is het nog steeds een rustig en mooi gebied.

Praktische Informatie Punta Cana, Bavaro Accommodatie Bijna alle Nederlandse touroperators boeken reizen naar deze resorts. Hier staan webadressen van de resorts.

Punta Cana $$$ Punta Cana Resort and Club, www. puntacana.com. $$$ Club Mediterranee, www.clubmed.com

Bavaro $$$ Occidental Gran Flamenco Punta Cana, www.occidental-hoteles.com. $$$ Catalonia Bavaro Resort, www.cataloniabavaro.com. $$$ Occidental Allegro Punta Cana, www.allegroresort.com. $$ Natura Park Eco Resort and Spa, www.blau-hotels.com. $$$ Melia Caribe Tropical en $$$ Paradisus Punta Cana, www.solmelia.com. $$$ Ocean Bavaro Spa en Beach Resort, www.oceanhotels.com. $$$ Palma Real Villas, www.palmarealvillas.com. $$$ Grand Paradise Bavaro en Amhsa Marina Hotel, Bavaro, www.amhsamarina.com. De grote keten Barcelo heeft een aantal all-inclusive hotels ($$$) in Playa Bavaro (www.barcelo.com).

Restaurants $$ Captain Cook (zeevruchten), Playa el Cortecito, 9 8095520645. $$ Framboyan (nationaal, internationaal) Playa el cortecito. $$ Hotel el Corcito Inn, 9 809552 0639, $ Huracan Café (bakkerij), Playa

i

Bavaro, Localidad el Cortecito, 9 809221 6643. $$ Jelly Fish Beach Fun (zeevruchten), Orillas de la Playa Entre Hoteles, Melia y Barcelo Villas Bavaro, Playa Bavaro, 9 8093070743, 9 809868 3040.

Verder reizen Er rijden geen intercitybussen van Caribe Tours. Het is van Punta Cana naar Higuey 60 km, naar Santo Domingo 210 km, naar La Romana 105 km. Punta Cana International Airport opende in 1984, 15 minuten van Bavaro vandaan.

Excursies Er zijn hier allerlei mogelijkheden om te duiken, golfen, surfen, wandelen, paardrijden en te rijden op 4x4 moterbikes. Vraag na in je hotel.

Winkelen Als je een dag wilt shoppen dan kan dat in het Artesany Center Bavaro. Het is wel een vrij toeristische bedoening. Je kunt er handwerkslieden aan het werk zien. Op enkele avonden per week worden er shows georganiseerd met muziek en dans op Carretera Fiusa Melia, naast het benzinestation.

202

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Zwemmen met dolfijnen Manati Park is een funpark van 300.000 m2 groot, en een van de belangrijkste attracties in het oosten. Er zijn paarden-, papegaaien-, zeeleeuwen- en dolfijnenshows. Bezoek de iguana’s, flamingo’s, tropische vogels, slangen en krabben. Je kunt er een replica van een Taino-dorp bezoeken of meedoen of kijken naar de Taino-dansrituelen. In het museum is Dominicaanse kunst te zien, zowel standbeelden, schilderijen als traditionele danskledij. Het Manati Park werkt mee aan reproductieprogramma’s die tot doel hebben om dieren die met uitsterven worden bedreigd te ‘vermenigvuldigen’. Toegang De entree is US$ 15 voor kinderen van 2 tot 12 jaar oud en US$ 25 voor iedereen ouder dan 12. Zwemmen met dolfijnen kost US$ 70 en moet van tevoren worden geboekt. Je wordt in je hotel opgehaald. Manatí Park Bavaro Carreterra Manatí, s/n, Bavaro-Higuey, 9 80922194 44 of 9 8095526100, www.manatipark.com.

BAYAHIBE Blauw, wit en groen, wat eigenlijk hetzelfde betekent als zee, strand en palmbomen. Dit zijn zo ongeveer de ingrediënten van Bayahibe, een klein vissersplaatsje, vol met gekleurd eenvoudige houten huizen. Je kunt er een boot huren om het nabijgelegen Isla Saona en het Parque Nacional del Este te bezoeken. Het is een nationaal park waarin veel soorten flora en fauna huizen die met uitsterven worden bedreigd. We spreken over meer dan 112 soorten vogels, plus schildpadden, pelikanen, dolfijnen, vliegende vissen en lokale zoogdieren. Het uitzicht is er adembenemend. Er zijn grotten en spelonken. Bayahibe is nog een tamelijk relaxt vissersdorp, waarin het Dominicaanse leven nog ongestoord voortkabbelt. Het kan niet anders of de mensen leven hier nog in harmonie met de zee. De sfeer is extreem ontspannen, behalve als de bussen met toeristen arriveren en de mensen even later op de catamarans stappen voor een excursie. Voor entertainment kun je terecht in de lokale disco’s en bars. Als je niet naar luxe verlangt, en van een typische Dominicaanse atmosfeer houdt dan is dit iets voor jou. Er is een overvloed aan cabanas, kleine pensionnetjes en er zijn een paar restaurants waar je nog een verscheidenheid aan lokale Dominicaanse gerechten kunt proeven. Je kunt hier goed eten voor redelijke prijzen. Budgetreizigers vinden hier een ruime selectie aan accommodatie. De meeste resortgasten kennen het dorp als vertrekpunt naar Isla Saona.

203

HET OOSTEN

Praktische Informatie Bayahibe

i

Accommodatie

Excursies

$$$ Canoa Coral by Hilton, Bayahibe, www.coralbyhilton.com, 532 kamers, all-inclusive. $$$ Viva Dominicus Beach, Bayahibe, 9 8096865658, www.vivaresorts.com, 530 kamers, all-inclusive. $$$ Via Dominicus Palace, Bayahibe, 9 8096865658, www.vivaresorts.com, 330 kamers, all-inclusive.

$$$ Big Sur (zeevruchten), Playa Bayahibe, 9 8092482462. $$$ La Punta (zeevruchten), Playa Bayahibe.

De bootexcursie naar het eiland Saona is een voorbeeld waar massatoerisme de beschermde status van het gebied kan gaan bedreigen. Elke dag bezoeken zo’n duizend toeristen op catamarans, motoren speedboten de kust om te zwemmen, zonnen en lunchen. Op de terugweg wordt onderweg nog eens geproost met rum op een zandbank. Je staat dan tot je heupen in het water en hopelijk met een zonneklepje op. De excursie is populair. Rum en cola worden ruim geschonken. Het is nog steeds een mooie route en een goede plek voor een duikvakantie.

Verder reizen

Duiken

Bayahibe ligt 20 km van La Romana. Er rijden geen intercitybussen van Caribe Tours.

Scubafun, 9 8098330003 of 9 809763 3023, www.scubafun.info. Ze organiseren ook wandeltochten in het park.

Restaurants

Vanaf het strand bij Bayahibe vertrekken boten naar Isla Saona

204

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Isla Saona Het eiland Saona is 25 km lang en 5 km breed. In twee kleine nederzettingen aan de kust, Mano Juan en Punta Gorda, leven de inwoners. De dorpen hebben elk niet meer dan 300 inwoners. De originele Tainonaam was Adamany, maar werd door de Europeanen die arriveerden in de laat 15e eeuw gewijzigd in Saona. Columbus ontdekte het eiland tijdens zijn tweede reis. Zwemmen is mogelijk bij Mano Juan en Punta Catuano, waar de stranden wit en het water zeer blauw zijn. Als je er in een kleine groep in een kleine boot heen gaat dan kun je de Laguna de los Flamencos (lagune met flamingo’s) , Laguna Canto de la Playa en de grotten van Cuabanama dicht bij Punta Catuano bezoeken.

Een perfect strand voor een dagje zwemmen en snorkelen

PARQUE NACIONAL DEL ESTE Wanneer je een lijn trekt tussen Bayahibe en de stad Boca del Yuma op de westelijke helft van het eiland, dan maakt al het land in het zuiden, inclusief het eiland Saona, deel uit van het Parque Nacional del Este. Het 430 km2 grote gebied is onbewoond. Het vasteland van het park bestaat uit een aantal terrassen van kalksteen, die zo’n miljoen jaar geleden werden gevormd en dat is niet oud in de geografische geschiedenis. In het algemeen is het terrein vlak en droog en het klimaat heet. Er zijn geen riviertjes of beken door de hoge poreusheid van de bodem, en het grootste gedeelte van het park is bedekt met (sub)tropisch bos en loofbos. De belangrijkste attracties op het vasteland zijn de grotten op de westelijke helft rondom Guaraguao, niet ver van Bayahibe, waarin pre-Colombiaanse pictogrammen (tekeningen) zijn te zien.

HET OOSTEN

De kustlijn staat bekend om zijn diversiteit aan koraalformaties, en er zijn een aantal fantastische duikplaatsen, vooral aan de westelijke kustlijn, waar je ook een of twee stranden met kalm en helder water kunt vinden. De oostelijke kant wordt gekarakteriseerd door steile rotsen die direct de zee in duiken. Op het zuidelijke uiteinde van het schiereiland bij Calderas Bay, zijn zoutwaterlagunen en mangrovebossen waar reigers, pelikanen en andere vogels te spotten zijn. Het Parque Nacional del Este staat bekend om zijn vogelsoorten, speciaal op het eiland Saona waar veel vogels broeden in de mangrovebossen en lagunen om het eiland. Er zijn 112 vogelsoorten geteld, waarvan er acht endemisch zijn. Genoemd zijn de bedreigde witgekroonde duif, de Hispaniola parkiet, de Amerikaanse fregatvogel, de kerkuil, roodpootrotspelicaan en de bruine pelikaan. Met een beetje geluk zie je ook flamingo’s. De zoogdieren zijn niet in zulke grote aantallen aanwezig als de vogels. Met heel veel geluk zou je een soledonon (klein lichaam en lange snuit) of een hutia (lijkt op een woestijnratl) kunnen zien. Beide dieren zijn nachtdieren, bedreigde soorten en endemisch. Geen goede combinatie als je in die categorie valt. In de kustgebieden heb je een kleine kans op het spotten van de zeekoe of de tuimelaar: nog twee bedreigde zeezoogdieren. Er zijn twee soorten zeeschildpadden, verschillende slangen, reptielen en grote iguana’s op het vasteland. Toegang Er zijn twee ingangen naar het park. De westelijke ingang is net na Bayahibe. Neem de afslag naar het park, net voordat je het dorp ingaat en rijd een paar kilometer tot aan het parkwachtershuis bij Guaraguao. De route hier leidt naar de grotten. De oostelijke ingang is net na het dorp Boca del Yuma. Deze tocht voert langs de kust en is de langste van de twee. Buiten deze twee tochten is de rest van het park moeilijk toegankelijk. Veel mensen komen met een boot. Het hoofdkantoor van het Parque Nacional del Este is in Bayahibe. Tegenover de baai, voorbij de doorvaart Paso de Catuan, ligt het eiland Saona.

ALTOS DE CHAVON Italiaans artiestendorp in de Dominicaanse Republiek? Een belangrijke attractie is Altos de Chavon, een herbouwd 16e-eeuws dorp, naast de kronkelende Rio Chavon. Op 8 kilometer van de Casa de Campo ligt Altos de Chavon, een mediterraan stadje in een Dominicaanse omgeving. Herbouwd in de jaren zeventig door de Italiaanse Roberto Copa, is de stad een thuis voor allerlei artiesten. Toen de fundamenten werden gelegd in 1981 verklaarden de opdrachtgevers dat het een artiestendorp moest worden, waar de fijne en

205

206

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

toegepaste kunsten worden ondersteund. De ronde keistenen en de bijzondere en grillige architectuur verbergen winkeltjes, restaurants, bars en ateliers, een kerk, een groot amfitheater, een archeologisch museum en een kunstacademie. In het amfitheater, gebouwd naar Griekse voorbeelden, worden regelmatig voorstellingen opgevoerd door merenguebands en andere groepen. Het archeologisch museum is opgedragen aan de oorspronkelijke inwoners van het eiland, de Taino, en is zeker een bezoek waard. Daarnaast zijn er boetieks met de gebruikelijke souvenirs, kunstgaleries met werk van de leerlingen van de school en van artiesten die zich hier terugtrekken om te schilderen. Altos de Chavon is het startpunt voor excursies die naar een uniek landschap leiden, diepe kloven, afgewisseld met palmbossen, zijn prachtig en onbedorven. Het is dan ook niet zo verrassend dat scènes uit de films Apocalypse Now en King Kong hier zijn gefilmd.

Altos de Chavon is gebouwd door een Italiaanse architect met heimwee. Compleet met amfitheater en een pizzeria

HET OOSTEN

Regionaal Archeologiemuseum Het regionale museum voor archeologie heeft een mooie tentoonstelling over de pre-Columbiaanse erfenis; een belangrijke informatiebron voor studenten en bezoekers. Gebruiksvoorwerpen en voorwerpen die tijdens rituelen zijn uitgestald, zijn op chronologische volgorde gelegd. Ze laten de evolutie zien van de oorspronkelijke culturen van het preceramische tijdperk tot de tijd van de Taino-indianen, de meest dominante beschaving toen de Spanjaarden arriveerden eind van de 15e eeuw. De buitengewoon mooie collectie van meer dan 3000 kunstvoorwerpen werd ontdekt in de regio waar het museum nu staat, namelijk langs de oevers van de Rio Chavon. Het educatieve centrum voor wetenschappelijk en cultureel onderzoek trekt duizenden bezoekers.

Galerie Het doel van de galerie in Altos Chavon is om de Dominicaanse kunst te promoten. De studenten van de school vinden hier een podium om hun werk te laten zien. Het is een aantrekkelijke plek omdat er veel bezoekers langskomen. Tevens hebben de internationale artiesten via deze galerie een ingang in de Dominicaanse kunstwereld, wat tot een wederzijdse verrijking kan leiden.

207

208

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Praktische Informatie Altos de Chavon

i

Accommodatie

Verder reizen

$$$ Casa de Campo, La Romana, 9 8098773643, www.casadecampo.cc, 750 kamers. Het meest luxe resort in het land. Je kunt hier niet zomaar een kijkje nemen.

Je kunt ook een bus of taxi vanuit La Romana nemen, de afstand is ongeveer 10 km.

Restaurants Op het complex zijn meerdere restaurants te vinden, van budget tot peperduur.

Excursies Alle resorts in dit deel van het land hebben activiteitencentra waar je de excursie naar Altos de Chavon kunt boeken.

Internet www.altosdechavon.com.

LA ROMANA Vroeger een suikerberg Als je van het westen naar San Pedro rijdt dan kom je langs uitgestrekte velden van schouderhoog suikerriet. La Romana is gegroeid door de locale suikerproductie. Ga zeker langs het groene Parque Duarte dat wordt omzoomd door houten huizen, elk met een andere kleur. De zaterdagse ochtendmarkt is een must. De weg naar het oosten loopt langs de mooiste landbouwgebieden, vol met suikerrietplantages, en sinaasappelgaarden. Rondom het groene park zijn banken, internetcafés en winkels te vinden.

Praktische Informatie La Romana

i

Accommodatie

Restaurants

Oké, als je per se hier wilt slapen, dan zijn dit twee mogelijkheden en in het telefoonboek staan er nog meer: $ Hotel Frano, Avenida Padre Abréu 9, La Romana, 9 8095504744. $$ Hotel River View, Restauración 17, La Romana, 9 8095561181. Beter is het om even naar Bayahibe door te rijden voor zowel budget- als luxe accommodatie, of richting San Pedro de Macorís bij resort Santana.

$ Don Quijote (internationaal), Calle Diego Avila 42, 9 8095562827. $ Lata Bar (a la parrilla), Castillo Marquez Casi Esq. Duarte, 9 8098133686. $ Lili Mei (Chinees, Cantonees), Calle Castillo Marquez 53, 9 8098135111. $$ Shish Kabab (Arabisch), Calle Castillo Marquez 32, 9 8095562737. $$ The Green House 1999 (Italiaans, internationaal), Castillo Marquez Esq. Jose Marti, 9 809 5568559. $ La Naranja (criolla), Castillo

HET OOSTEN

Marquez 39, 9 8095504496. $$ Los Cajuiles (nationaal, internationaal), Calle la Altagracia 7, 9 8095503807.

Verder reizen

excursies aan naar Isla Catalina. Niet met een catamaran, maar met een boot met een glazen bodem met zicht op de vissen onder de boot. Het zijn grote boten die meer dan 100 passagiers kunnen vervoeren. Locatie: de toer start op de werf Muelle Club Nautico Caza y Pesca de la Romana, 9 8095542310, [email protected].

Van La Romana naar Higuey is 37 km en naar San Pedro de Macorís 35 km, en minder dan 10 km naar Altos de Chavon. Er rijden in deze regio geen bussen van Caribe Tours. La Romana airport is geopend in 2000.

Internet

Excursies

Rondom het Parque Central zijn internetcafés te vinden.

Isla Cataline - Glass Bottom Boat The Flamingo Bay Company biedt

SAN PEDRO DE MACORÍS Geboorteplaats van honkbal San Pedro de Macorís is een betoverende stad waarin de klassieke en Victoriaanse stijlen vermengd zijn met moderne architectuur. Het is het basiskamp om een belangrijke archeologische plek te bereiken, de Cueva de las Maravillas, een grot, rijk aan rotstekeningen uit de preColumbiaanse periode van de Taino’s. Deze stad werd in 1998 zwaar getroffen door de orkaan Georges, die door zijn verwoestende werk eenderde van de inwoners dakloos achterliet. De stad is de derde grote stad van het land, en is vooral gegroeid door de suikerproductie.

Honkbal, de sport van Sammy Sosa Een van elke vijf honkbalspelers in de Amerikaanse Major League is Dominicaans, dus geen wonder dat dit land een heerlijke bestemming is voor honkbalfans. Je kunt zelf ook ervaren hoe de magie werkt. • Er zijn honkbalkampen in San Pedro en San Francisco de Macorís, bemand met gepensioneerde spelers. • Twee honkbalgerelateerde happenings, in oktober en januari, met enkele van de meest getalenteerde spelers en een honkbaltijdschrift dat wordt uitgegeven. • ‘Los Duros: the making of the Dominican hero’, een film die wordt gelanceerd in 2006 en gaat over de hoogtepunten van enkele spelers.

Sammy Sosa: ‘I have to continue to be the best player I can be.’ Buitenvelder Sammy Sosa van de Chicago Cubs nam deel aan het honkbalseizoen in 1998 als een relatief onbekende speler. Zijn nek-aan-nek gevecht met Mark McGwire van de St. Louis Cardinals voor de Major League single-

209

210

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

UPBANIZACION PAPAGAYO Hnas. Mirabal

Jose Marti

na

a Ju

Independencia

URBANIZACION VILLA VERDE

➤

ı1

E. Henriquez

a

●

op

ltit

Sa

Jose Padua

naar San Pedro de Macoris en Santo Domingo Ave nid

J. B. Morel

u ENSANCHE bre re A LA HOZ da Pad URBANIZACION ni Ave LAS PIEDRAS

n

aS

an

Lupero Ped r

od

rio

.

io A

go

Jul

Enriquillo

ro

Guacanagarix

trera

nio Euge

nda

Mira

ENSANCHE MIRAMAR

Teofilo Hernand

ez

ENSANCHE CHICAGO

Avenida Gregorio Luperon

CENTRO Duarte Begr. plaats

✝

Busstation Casa de Puerto Rico Aduana Central Romana Club de Caza y Pesca Complejo Deportivo Altos de Chavon Parque Central Bank Busstation Busstation

■

Altagracia

Teofilo Hernandez

30 de Mayo H. Payan da

ni Ave

Avenida Libertad

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

 ı 10 8

Eugenio Miranda

Trinitaría

de U

Juan

Dolo

Fray Juan de Utrera

Gaston F. Deligne

ad

Hector Rene Gil

Hector P. Quezada

Fray

Avenida Libert

n

ENSANCHE PEREYRA

Duarte

rc Ga

Lu

pe

URBANIZACION QUISQUEYA

ia Tte. Amado Garcia

Avenida Santa Rosa

aco ris Av en ida Gr e

Avenida Teofilo Ferry

ENSANCHE VILLA ROLL

eM

d

er ta

Lib

BARRIO LA CALETA

Hotel Romana Ziekenhuis

Ë

★

211

HET OOSTEN

N ▲

Rom ana

res Tejada

Enriquillo

Restauracion

a Ch

Duarte

■

5

2

■

Al ertad ■

Avenida Lib ■

ı

n

7■

Ae



Zona Franca Industrial

¤ Vliegveld

ro

6

3

vó

Rio

Ing. Bienvenido

■ ■9

URBANIZACION BUENA VISTA

pu

er

to

11

Haven ■

4

u

ç

Hotel Casa del Mar

★

Punta Aguila

Playa Bayahibe

u

Coral Canoa Beach Hotel

ç u

Caribische Zee

★

u Playa Dominicus

u

Hotel Club Dominicus

★

LA ROMANA

212

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

season home run record maakten van hem een held in de Verenigde Staten en thuis. In 1998 eindigde Sosa op de tweede plaats, na McGwire met 66 home runs – vijf meer dan het vorige record.

Van armoede… Sammy Sosa werd geboren op 12 november 1968 in San Pedro de Macorís. Zijn moeder, Lucrecia, voedde hem en zijn vier broers en twee zussen op nadat haar man Juan, een boer, stierf. Ze waren arm. Sosa verkocht sinaasappels voor 10 cent, poetste schoenen voor 25 cent, en werkte als een conciërge bij een schoenenfabriek om de financiële nood van de familie te verlichten. De familie leefde in een tweekamerappartement in een voormalig openbaar ziekenhuis. San Pedro de Macorís is een stad die veel belangrijke professionele honkbalspelers heeft afgeleverd, onder wie George Bell, Pedro Guererro en Tony Fernandez. Boksen was echter Sosa’s favoriete sport totdat zijn broer Juan hem ervan overtuigde honkbal te gaan spelen. Sosa herinnnert zich dat hij alleen op straat speelde en dat die smerig waren. Ze hadden geen honkbalhandschoenen en een sok die ze oprolden was de bal, stokken waren honkbalknuppels. Sosa speelde honkbal op zijn blote voeten en gebruikte een melkkarton als honkbalhandschoen.

…naar rijkdom In 1985 nodigde de professionele talentenjager Omar Minaya van Texas Rangers de 16-jarige uit voor een wedstrijd in Puerto Plata. Sosa’s prestatie maakte indruk, ook al verscheen hij in smerige honkbalkleren, met oude schoenen met gaten erin en een dun honkbalshirt met gaten. Sosa kreeg een contract voor een seizoen voor US$ 3500. Hij kocht een nieuwe fiets voor hemzelf en gaf de rest van het geld aan zijn moeder. In de lente van 1986 speelde Sosa in de Verenigde Staten en binnen drie jaar in de hoogste klasse. In 1993 speelde hij voor de Chicago Cubs en werd daar de eerste speler in Cub’s geschiedenis met meer dan 30 home runs, namelijk 33. In juni 1997 besloot de Cubs hem te contracteren voor vier jaar, met een contract van US$ 42,5 miljoen. Zijn huidige contract voor vier jaar is meer dan US$ 60 miljoen waard, getekend in maart 2001. Op dit moment woont hij tijdens het speelseizoen met zijn vrouw Sonia en vier kinderen in Chicago. Hij kocht een huis voor zijn moeder, veel auto’s en groot jacht. Daarnaast sponsort hij Sammy Claus, een programma dat giften uitdeelt aan kansarme kinderen, en is hij een man die zijn afkomst niet verloochent noch vergeet. Ook daarom is hij zo populair. Toen in 1998 de orkaan George het land trof en grote schade veroorzaakte, stond Sosa klaar. Hij ondersteunt scholen en medische faciliteiten en helpt het Rode Kruis om een hulpfonds op te richten voor de slachtoffers.

500 home runs! Op 4 april 2003, sloeg Sosa home run nummer 500 in een wedstrijd tegen de Cincinnati Reds. Hij is de 18e speler die dit klaarspeelt en de eerste Amerikaan van Latijns-Amerikaanse afkomst.

213

HET OOSTEN

Honkbal is de favoriete sport in de Dominicaanse Republiek

In juni van hetzelfde jaar werd hij van het veld gestuurd omdat toen zijn knuppel kapot ging, en er een illegale kurken voering tevoorschijn kwam. Hij werd voor acht wedstrijden geschorst. Het is jammer dat een volksheld zo onderuit gaat, maar vele Dominicanen blijven aan hem denken als de speler die het maakte in de Verenigde Staten en aan de armoede ontsnapte. Dat is de droom van elke jonge honkbalspeler. In 2003 stonden 80 Dominicanen in de 30 Amerikaanse Major League teams. Grote namen zijn Alex Rodriguez, Manny Ramirez, Miguel Tejada, Vladimir Guerrero, Alfonso Soriano, Alberto Pujols, Pedro Martinez en Bartolo Colon. www.lidom.com of www.beisbolcaribe.com. (officiële website van de Liga Dominicana, in het Spaans) Bezoekers kunnen een wedstrijd meemaken in het stadion Estadio Tetelo Vargas, de thuisbasis voor de club Estrellas Orientales (Eagles). Het seizoen loopt van oktober tot januari; het hele jaar wordt er getraind en gespeeld. Tickets voor de Caribische competitie zijn US$ 40 of US$ 50 en US$ 5 voor de niet-overdekte tribune.

Praktische Informatie San Pedro de Macorís Accommodatie Deze stad is eigenlijk alleen leuk om even te bezoeken, niet om te verblijven. Als je hier strandt staan er toch

i

meer dan 10 opties in het telefoonboek. Een daarvan is $$ Hotel Macorix Proyecto Escuela, Avenida G F Deligne (Malecon), 9 8095292100.

214

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Restaurants

Excursies

$$ Bar Restaurant Apolo (internationaal), Avenida Independencia 53, 9 809 5293749. $$ El Piano (nationaal, internationaal), Avenida Independencia 30, 9 8095292877. $$ Robby Mar (zeevruchten), Avenida Francisco Dominguez, Charro 35, 9 8095294926.

Zie de rest van dit hoofdstuk. In de stad zelf kun je een honkbalwedstrijd bezoeken in het stadion Estadio Tetelo Vargas, de thuisbasis voor de club Estrellas Orientales (oostelijke adelaars) – van oktober tot januari.

Verder reizen Er is een busterminal ‘Astrapu’, Avenida Circunvalacion (bij het honkbalstadion), 9 8095294846. Maar er zijn geen intercitybussen van Caribe Tours.

Cueva de las Maravillas Cueva de las Maravillas ging pas open in 2003 en herbergt enkele van de beste exemplaren van Taino-tekeningen. Een derde van de grotten is te bezoeken door jong en oud – en is goed toegankelijk. Het is een ondergronds spectaculair labyrint met Tainorotstekeningen die goed worden belicht. Cueva de las Maravillas (grot van de wonderen) ligt tussen La Romana en San Pedro de Macorís (bij de Soco en Cumayasa rivieren). De grot is vernoemd naar de schat aan rotsschilderingen. Meer dan 500 pre-Columbiaanse pictogrammen en vele stalagmieten, stalactieten zijn er te zien. De lucht is er koel en vochtig, en de lichten gaan aan als je binnenkomt. Via een voetpad van 240 m word je door de grotten geleid. Ook vleermuizen huizen hier. Toegang De grotten zijn open van di. tot zo., van 10.00 tot 18.00 uur. Maar 40 minuten rijden van Santo Domingo, dicht bij Boca de Soco, in de buurt van San Pedro de Macorís en 20 min. vanaf Juan Dolio. www.cuevadelasmaravillas.com (onder constructie).

HIGUEY Heiligdom van Nuestra Senora de la Altagracia Higuey is de grootste stad in het oosten van de Dominicaanse Republiek. Het is er een beetje lawaaierig, stoffig en er rijden veel auto’s en motoconcho’s. Een gewone provinciestad met winkels en een markt. De belangrijkste attractie is de Basilica de Nuestra Senora de la Altagracia (de patroonheilige van het land) en die is de moeite van de tocht

215

HET OOSTEN

waard. Van ver kun je het gebouw al zien. Het is eerder indrukwekkend dan mooi. Jaarlijks komen pelgrims op 20 en 21 januari naar het gebouw toe om de zegen van de maagd te vragen. Het beeld van Nuestra Senora wordt op die dag ook door de stad gedragen aan het einde van een feestelijke parade. De pelgrims lopen om de kerk totdat zij aan de beurt zijn om het glas, waarachter de beeltenis van de maagd zich bevindt, aan te raken. Volgens de legende verscheen de maagd in 1691 voor een ziek meisje, staande in een sinaasappelboom. Sinaasappels en beelden gemaakt van het hout van de sinaasappelboom worden daarom in grote hoeveelheden op de markt verkocht op deze dagen. De rum vloeit overvloedig en de merenguemuziek staat luid. Het is een hele happening. Verwacht niet dat

o

➤

ro rre ue

G tin

us

Ag lle

Eustaquio Ducoudray

Higuanama

Constitución

Laguna Llana Avenida

na Lla

an

na

ed

Ca

rrera

Daniel He

➤

gu

C o bi

rio sa

Ro

se

l de

Eu

s

era

La

arr

ro rre ue

T. G

sC

La

Avenue Juan XXIII

ne

ida

l

re

me

Av en

y ue

Mo

Santiago

D

la

l aro Pum

6 7 8 9 10

lig

1 Basilica de Nuestra Senora de la Altagracia 2 Postkantoor 3 Iglesia San Dionisio 4 Bank 5 Busstation La Romana, El Seibo

su

ay

500 m

ción

stitu

Con

Cayacoa

➤

Abelardo Perez

an

0

Santo

Pe

am

ón Ram

g inan

Ad

HOYO CALIENTE

ler

Julita

SAN MARTIN DE PORRES

José A Santana

llie Pe

Alta

ro Febre 27 de tana Gral San

CAMBELEN

rejo sT

r

des

rce

Me

nandez

a

ell aP

lin Ce

llini

Padre Bi

ano

erm aH

gu aya

ier

cia gra

na Gral Santa so o Tronco Dionisi G Her

ni gra to e lta An verg La A Du nida e Av al Cambron Montes ■ Agudo 10

e ar t

to

cia

Du

C. S o

Hi

LA FLORIDA

La

a nid Ave

3

jo

oV

nid Ave

reaBegr. plaats les Dic

URB. LOS ROSALES

5ı

✝

oC

2 4

%■

Florencio So

enid

Cl

De

Alt

agr acia Hotel El Naranjo Bien v

lón

nF

■ Calle Agustin Guerrero Co

sto

★

tas

naar Ave n El Seibo ida La

6

C. Catrina

to

cio

en

vic lla Vi

e

on



Sanchez

EL CENTRO

el

uib

q Es

8

L

9

SAN JOSE

Remigio del Castillo Mella DM

1

en Av■

la

Ga

Avenida de la Libertad

id

ario

Fra

12 PUEBLO NUEVO ✆

■

ad

e ad

rt ibe

Ur

(Cuto)

os

lR

Rijo ncisco

Rij

co

cis

n Fra

de

Avenue Juan XXIII

ro

c

as Hu

7ı

to Cu

o(

rre

da

eje ar T

naar Bávaro en Punta Cana )

eje ar T

asc

Hu

ue

an

r

EL NARANJO

Ë

ales

Dr C

Ziekenhuis

Belle

José R. Payan

da

pen

o Pe

rian

Victo

T. G

N ▲

Cte Marmolejos

naar Vliegveld en La Romana

Restaurant Meson de Cervantes Busstation Bavaro, Punta Cana El Million restaurant Mercado, markt Hotel Topacio

HIGUEY

216

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De Basilica de Nuestra Senora de la Altagracia domineert de stad Higuey. Lelijk van buiten maar mooi van binnen

je kunt slapen als je in de stad verblijft. De bouw van de kerk startte in 1954 tijdens het bewind van Trujillo, Balaguer maakte het project af in 1972. Voor een nuchtere niet-gelovige is het misschien moeilijk te begrijpen waarom elke dag opnieuw mensen zo devoot voorbij schuifelen, giften geven en verlichting van hun problemen vragen. Tijdens de fiësta is alles volgeboekt en kun je beter niet in de stad slapen, want de meeste mensen komen niet om te slapen maar om te feesten na het serieuze deel van de dag.

Praktische Informatie Higuey Accommodatie/R estaurants $$ Barcelo el Naranjo and Centro Comercial, Higuey, 9 8095543400, www.bar celo.com, 52 kamers. $ Hotel Restaurant Don Carlos (criolla), Juan Ponce de Leon Esq. Sanchez, 9 8095542344. $$ Hotel Restaurant el Naranjo (internationaal)

i

Altagracia Esq. Juan 23, 9 809554 3400. $$ Meson de Cervantes (criolla), Arz. Nouel 79, 9 8095542506. $$$ Topacio (nationaal, internationaal) Duarte Esq. Cabronal, Hotel Restaurant topacio, 9 8095545892/5909.

HET OOSTEN

Verder reizen

Excursies

Vanaf Higuey is het 60 km naar Punta Cana, 35 km naar La Romana, en 145 km naar St. Domingo. Higuey – Hato Mayor is 65 km. Er rijden geen intercitybussen zoals Caribe Tours. Het is altijd mogelijk taxi, guagua of lokale bus te nemen naar de volgende plek van bestemming. Het kost alleen wel tijd.

Een rondleiding door de kathedraal door een van de oudere gidsen is het beste dat je kunt doen. Steek een kaars op en volg de procedure zoals die nauwkeurig wordt uitgelegd, als je tenminste netjes bent gekleed en het nodige respect betracht.

JUAN DOLIO Zien en gezien worden Drie schitterende stranden achter elkaar: Playa Caribe, klein en afgeschermd, Playa Guayacanes, vredig en sereen, Playa Juan Dolio, smal en afgescheiden door palmbomen. Elk van deze stranden is geschikt als foto op een ansichtkaart. Tegen de avond is shoppen in de cadeauwinkels een optie. Juan Dolio is eigenlijk de Caribische Rivièra, waar de stadsmensen uit Santo Domingo komen om in stijl uit te rusten. Bezoekers kunnen kiezen uit een ruime selectie restaurants, variërend van informeel happen tot luxe dineren. Deze stad werd, net als Boca Chica, beschadigd door orkaan Georges in 1998, maar daar is niets meer van te zien. De zee is hier meestal kalm, en het relaxte Caribische tempo is goed voor het ‘onthaasten’. Alle grote all-inclusive resorts liggen aan het strand. De belangrijkste excursies uit de zuidoostelijke regio liggen allemaal dichtbij. Waarom neerstrijken in een hotel in Juan Dolio? De stad is erg lang en smal, en volgt de kustlijn. Er zijn maar twee straten, de hoofdweg en een smalle strandweg die alle hotels verbindt. Hier kun je veilig wandelen, joggen en fietsen. Het nachtleven is er oké, maar het is geen echte partybestemming. Iedereen wandelt in Juan Dolio. De strandweg kent weinig verkeer en heeft heel veel drempels. In de hotels kun je ook fietsen of motoconcho’s huren, die je niet moet gebruiken op de hoofdweg. Taxi’s zijn te bestellen en bussen en guaguas kun je gewoon aanhouden op de snelweg.

Playa Guayacanes Als je naar het westen rijdt kom je lang het vissers-/stranddorp Guayacanes, langs het mooie Playa Caribe, waarna je Boca Chica binnenrijdt, op ongeveer 20 min. van Juan. De palmbomen verdwijnen niet aan het strand. Het blijft steeds hetzelfde refrein. Na Juan Dolio ligt Playa Guayacanes, het strand van de inwoners van de plaats, je raadt het al, Guayacanes. Tussen de snelweg en het strand bevinden zich grote rustige resorts.

217

218

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Hotel Cangrejo

★ Talanquera Country Club

★ Beach Resort

∞

Golfterrein

naar Boca Chica en Santo Domingo

➤

★

Hotel Costa Linda

★

2■ ★

u

Decameron Club & Casino

■

■3

Politie ■

Hotel Marena Beach Resort

★ Hotel Playa Real

naar San Pedro de Macorís

1

‡ı Ë Helipuerto ●

u

Hotel Punta Garza

R

ç

4

➤

■

★ ★ Hotel Barceló Capella 5 Beach Resort ★ Amhsa Hotel

Ë

6

■

8

■

■

7

★

★ ★ Talanquera ★ ★ Hotel Hotel Beach Resort Metro Hotel Playacanes & Marina Coral Costa Caribe Hotel Hotel Juan Dolio Meliá & Casino

u

ç

N ▲ Caribische Zee

1 Busstation 2 Minimarket 3 Restaurant La Casa De Fondue 4 Plaza Quisqueya 5 Restaurant El Sueno Italiano 6 Cocolo Club 7 Plaza Hispaniola 8 Restaurant Munich

JUAN DOLIO

Praktische Informatie Juan Dolio Accommodatie In Juan Dolio ga je ‘inclusive‘ en voor comfort. Je hebt de keuze uit: $$$ Costa Caribe Coral By Hilton, 334 kamers, all-inclusive, Juan Dolio, www. coralbyhilton.com. $$$ Playa Real Hotel and Resort en Amhsa Marina Hotels, 391 kamers, allinclusive, Juan Dolio, 9 8095261114, www.amhsamarina.com. Of een van de Barcelo all-inclusive resorts (www.barcelo.com): $$$ Barcelo Capella Beach Resort, 500 kamers, Villas del Mar, Juan Dolio, 9 8092210564.

i

$$$ Barcelo Colonia Tropical, 40 kamers, Juan Dolio, 9 8095261660. $$$ Barcelo Naiboa Caribe Beach Resort, 158 kamers, Playa Caribe, Juan Dolio, 9 8095261726.

Restaurant $$ El meson (internationaal), boulevard tegenover Al Hotel, Metro Marina, 9 809 5262666. $$ El Sueno (Italiaans) Calle Principal, tegenover het strand, 9 809 5263909. $$ Lecrevisse (Frans), hotel Alanquera, Villas del Mar, 9 809526 1510. $$$ Deli Swiss (zeevruchten), Central 338, Guayacanes, 9 8095261226.

HET OOSTEN

Afstanden

Paardrijden

Het is 45 km naar Santo Domingo, 30 km naar Santo Domingo International Airport, 15 km naar San Pedro de Macorís, 60 km naar La Romana, Casa de Campo, Altos de Chavon en 80 km naar Bayahibe.

Crazy Horse Ranch of Rancho Cumayasa. Voor ritten over het strand of het achterland.

Verder reizen Er stoppen hier geen comfortabele grote airco-bussen, dus het wordt een huurauto, taxi of guagua.

Excursies Casino’s, disco’s, strand, golf of watersport, dat zijn de keuzes die je hebt. Je kunt golfen bij Los Marlins Golf Course, niet ver van Costa Caribe Resort. Zie pagina 222.

Duiken Bijna elk resort heeft een duikshop waar je je PADI certificaat kunt halen. Het is maar een uur naar Catalina Island’s duikplekken. Snorkelen kun je direct vanaf het strand doen naar het rif voor de kust. Gevorderden zullen een duik wagen naar het gezonken scheepswrak Tanya V.

Vissen Sportvissen kan worden geregeld bij het Metro Hotel Marina. Marlin. Je gaat onder andere jagen op dorado’s en barracuda’s.

Overige • Go Kart Bahn is een racebaan langs de hoofdweg naar San Pedro waar je kunt karten. • Er is verder een bowlingbaan aan de oostkant van de strandweg, na het Melia Juan Dolio resort. • Tropical Plantation is op de weg Hato Mayor – Sabana de la Mar ten noorden van Juan Dolio. Deze bloemenboerderij heeft een prachtige botanische tuin en een natuurlijke groene jungle waar je heerlijk in kunt verdwalen. • Bezoek Cueva Fun Fun en zijn 7 km lange ondergrondse rivier. • Of bezoek een honkbalwedstrijd in de avond in het San Pedro Tetelo Vargas Stadium. Het winterseizoen loopt van oktober tot eind januari. • Voor entertainment in de avond bezoek El Batey disco, bij het Decameron Hotel. Merengue, salsa en andere dansmuziek tot in de ochtenduren. Chocolate Bar, met de inrit tussen Decameron en Costa Caribe. Met pooltafels.

BOCA CHICA Van vissersdorp tot jetset Vlak na het vliegveld ligt Boca Chica, een strandplaats die vooral in het weekend door stadsmensen graag wordt bezocht. Het is als Zandvoort voor de Amsterdammers, Scheveningen voor de Hagenezen, en Oostende voor de Belgen. Uitwaaien, lekker eten en met de familie een dagje weg. Het vertier is vooral op de Avenida Duarte en het strand te vinden. Transparant, ondiep water en fijn wit zand vormen de basis voor ontspanning en lol op zondagmiddag. Begin twintigste eeuw werd het vissersdorp een suikerstad doordat een man met de naam Jaun Bautista Vicini een suikermolen bouwde in Andres.

219

220

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

naar Santo Domingo

➤

3

naar Juan Dolio

Autopista Del Este

Bta Jua n

 ida 20 De Diciembre h

➤

Burbujas Hotel Discoteca

★ Aveni da A

u

ç

★

Hotel Don Juan en Beach Club

N ▲ Caribische Zee

★

cto 2

Callejon

‡

Caracol

Provecto Iba

rra Hotel Calipso

Hotel Oasis

■ 1 de la Colina

★

Ë2

braham N

u

Hotel Hamilton

Prove

Boca Chica Beach Resort & Club ★

Aven

R

5ı

. Vic ini

De Junio Avenida 27

naar Andres

➤

3

úñez

ç

1 2 3 4 5

★

Villa Isabela Sun-Set Resort

Coral Hamaca Beach Hotel en Casino

■3

★

■

4

ç R

★

u

★ ★

Neptuno's Club

Politie Ziekenhuis Restaurant Porto Fino Restaurant El Pelicano Busstation

BOCA CHICA

Zoals gebruikelijk is vormde zich hier een wijk, de Batey Andres, waar de mensen woonden die in de suikerindustrie werkten. In 1952 zag de regering het potentieel van dit tropische strand en bouwde het eerste hotel. Al in de jaren dertig kwamen filmsterren hier om hun vakanties door te brengen. Om gezien te worden en om te kijken. Politici, diplomaten, zakenlui en beroemdheden kwamen langs. De president van Argentinië Juan Domingo Peron, de president van Costa Rica Jose Figueres, en beroemdheden als Kim Novak van Hollywood. Die gouden tijden zijn inmiddels voorbij.

Weekenduitje De naam Boca SIDA (aids) heeft de stad te wijten aan de prostitutie, helaas. Hotels waar kamers voor een paar uur kunnen worden gehuurd, kunnen aangeven dat er prostituees met klanten langskomen. Doordeweeks is het aanmerkelijk stiller dan in het weekend. Qua historische gebouwen is er niet veel te zien. Houten gebouwen zijn nogal eens vervangen door cementen huizen, stevig genoeg om een orkaan te doorstaan maar niet bijzonder mooi.

HET OOSTEN

Tropisch golfen, onder de palmen Oostkust • Cocotal Golf and Country Club, par* 72, 18 holes Op een plek die voorheen een kokosnootplantage was ligt Cocotal Golf Club. Deze club heeft 2 courses; een 18 hole championship course, 9 hole gewone baan. De golfbaan is ontworpen door de Spaanse ontwerper José ‘Pepe’ Gancedo op een gebied van meer dan 2 miljoen m2, omgeven door water, mooie villa’s en hotels. www.solmelia.com. • Camp de Golf Bavaro, par 72, 18 holes De architect Juan Manuel Gordillo heeft deze golfbaan gebouwd voor de toeristen in de regio Bavaro. De baan is direct aan de Bavaro lagune gelegen en heeft veel waterhindernissen. De kerk bij de baan is uniek. www.barcelo.com. • Catalonia Golf Course, par 72, 9 holes De Catalonia golfbaan maakt deel uit van het Catalonia hotel-resort Bavaro in Punta Cana. Het ligt aan de zee, geïntegreerd in een mooi landschap. De fairway (geaccidenteerde lange grasbaan tussen de afslagplaats en de green) is breed en gemakkelijk te bespelen. • White Sands Golf y Playa Resort, par 72 De White Sands golfbaan ligt aan de zee en bij veel hotels in Bavaro. De fairways zijn smal maar nog steeds geschikt voor beginners. Rijd vanaf Punta Cana airport in de richting van Bavaro, naar Hotel Paradisus. Het is aan de linkerkant, 9 8095626266. • Punta Cana Resort Golf, par 72, 18 holes Championship Golf Course. Punta Cana Resort Golf is het meest recente project bij het Punta Cana Resort en gebouwd door de architect Pete B. Dye met 7 holes langs een wit zandstrand. Dit resort is gedeeltijk eigendom van de fashion-ontwerper Oscar De La Renta en de zanger Julio Iglesias. www.puntacana.com. • Guavaberry Golf and Country Club, par 72, 18 holes Autovia del Este, 55 km, Juan Dolio. 9 809333 golf, www.guavaberry.org (bij Coral hotels en resorts). Zuidoostkust • Teeth of the Dog, par 72, 18 holes De architect Pete B. Dye bouwde deze baan met 18 holes direct aan de zee. Het is een van de 50 meest mooie golfbanen in de wereld. Veel bekende persoonlijkheden en sportsterren leven hier of bezoeken Casa de Campo om te genieten van het prachtige land. www.casadecampo.com. • The Links, par 71, 18 holes The Links baan is gelegen naast de Teeth of the Dog golfbaan, en eveneens ontworpen door architect Pete B. Dye. De fairways zijn erg smal, de greens goed afgescheiden. www.casadecampo.com. • Altos de Chavon, par 72, 18 holes Architect Pete B. Dye plande hier 9 holes aan de rivierkant en 9 holes op de heuvels met uitzicht op het mooie dorp Altos de Chavón. www.casade campo.com.

221

222

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

• Romana Country Club, golfbaan, par 72, 18 holes Deze golfbaan is gebouwd naast de golfbanen Teeth of the Dog en The Links. Alleen voor leden. Hotel Inter Clubs - Fun Royale & Fun Tropicale, 9 8093204054, [email protected] of 9 8094826563, inter [email protected]. • Los Marlins at Metro Golf and Country Club, par 72, 18 holes De Los Marlins golfbaan vloeit als een zee van emeraldgroen door het resort van de Metro Country Club. De greens worden beschermd door zandbunkers en liggen dicht bij water. Ontworpen door de architect Charles Ankrom en geopend in 1994. Het zwembad en de tennisbanen zijn ook open voor leden. Hatuey, 9 8095444580, email: metro.tours@codetel. net.do, [email protected]. • San Andres Caribew Golf and Country Club, par 72, 9 holes Dit 9-holes parcours ligt in een woongebied. Er zijn brede fairways en er is een uitnodigend clubhuis met een zwembad. • Cayacoa Country Club, par 72, 18 holes Deze golfbaan met veel uitdagende waterhindernissen werd ontworpen door de architecten Jack Corrie en Frank Adams. Het heeft fijne brede fairways en ligt in een rustiek en schilderachtig landschap. Clubleden kunnen ook gebruikmaken van het zwembad, 9 8095617288. • Santo Domingo Country Club, par 72, 18 holes Een betoverend mooie baan, maar alleen voor leden. Niet-leden kunnen er spelen op uitnodiging, alleen niet op woensdag en zondag. De baan ligt dicht bij de stad en heeft goed onderhouden greens, een tennisbaan en een zwembad. Golf Shop, 9 8095306606. • Isabel Villas Country Club, golfbaan, par 27, 9 holes In Santo Domingo. Deze club ligt aan de rivier Isabela en werd geopend in 1997. Het is ook mogelijk ’s avonds te golfen, 9 8095496714. Centrum land • Bella Vista, Bonao Golf Club, par 27, 9 holes Deze aangename golfbaan ligt in de kleine stad Bonao. In 1977 opende Falconbridge deze baan. Er zijn een paar waterhindernissen, 9 809 5253565. • Quintas de Promavera - Jarabacoa Golf Club, par 72, 9 holes Deze golfbaan ligt op een hoogte van 600 m tussen de pijnbomen. Door de aangenaam (relatief) koele temperatuur zijn de greens altijd in een uitstekende conditie. • Las Aromas Santiago Golf Club, par 70, 18 holes Deze heuvelachtige baan ligt in de bergen dicht bij de stad. Je kunt genieten van het opvallende uitzicht over de vallei, 9 8092512507 of 9 8092765396. Noordkust • Los Mangos - Costambar Golf Club, par 32, 9 holes ‘Los Mangos’ ligt op een indrukwekkende plek tussen de tropische fruitbomen, 9 8099707096.

HET OOSTEN

• Hacienda Golf Course, par 68, 2x9 holes Omgeven door de Hacienda Resort Hotels ligt de Double-Nine Holecourse. Dat betekent dat elke green in twee verschillende richtingen kan worden gespeeld. De architecten Bechler & Partner planden eigenlijk three double-greens aan de zee en drie in de heuvels. • Playa Dorada Golf Course, par 72, 8 holes De Playa Dorada Golf Course werd in 1984 door de golfarchitect Robert Trent Jones sr. ontworpen en gebouwd. De baan heeft brede fairways, 4 greens aan de zee en 5 liggen aan een binnenwater. Om het parcours heen liggen veel luxehotels, sommige direct aan het strand. www.golfadventures.org. • Costa Azul, Cabarete Golf Club, par 32, 9 holes Costa Azul is schilderachtig gelegen aan de weg, en is deels omringd door luxe residenties. • Loma de Chivo Country Club, par 27, 9 holes Deze kleine golfbaan is spectaculair gelegen tussen de palmbomen in de heuvels van Samana. • Playa Grande Golf Course, par 72, 18 holes Golfbaan voor kampioenschappen. Deze baan is ontworpen door de architect Robert Trent Jones sr., op een gebied van meer dan 150 hectares en pas open sinds 1997. Tien van de 18 holes speel je langs de kliffen, baaien en kijkend over de golven. Ook spectaculair Playa Grande Beach, een van de meest indrukwekkende stranden van het land. Het hele gebied zal worden ontwikkeld in de komende jaren met hotels, villa’s, residential resorts en sportfaciliteiten. www.golf-adventures.org.

Par* = maximaal aantal slagen dat een goede speler onder normale omstandigheden nodig heeft om een bal in een hole te krijgen.

De meeste golfbanen zijn spectaculair gelegen bij strand en tussen palmbomen

223

224

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Het uitzicht vanuit een hotelkamer in een resort nabij La Romana

Grootste natuurlijke bad ter wereld De sportievelingen hebben het voor het uitkiezen, jetskiën, zeilen, snorkelen en baden in heetwaterpoelen. Die laatste activiteit is mogelijk dankzij een groot koraalrif dat zorgt dat de golven worden gebroken. Vandaar ook dat de baai ‘het grootste natuurlijke bad in de wereld’ wordt genoemd. Vanaf het strand kun je de eilandjes La Matica en La Pinos zien. Het dorp met de kleine gebouwen heeft een zeer prestigieuze zeilclub, en organiseert vele internationale viswedstrijden. Vanuit deze plek kunnen boottochten naar de eilanden Saona en Cataline worden gemaakt.

Het wrak van het schip Hickory Een goede duiksite is bij het schipswrak Hickory in La Caleta Underwater National Park.

225

HET OOSTEN

Praktische Informatie Boca Chica

i

Accommodatie

Excursies

Als je in St. Domingo bent voor werk dan is het lekker om een dag naar Boca Chica te gaan om de hete stad te ontvluchten, maar als je met een charter vanuit Nederland komt dan zijn er betere plekken te vinden, waaronder in Juan Dolio, een paar kilometers verderop. $$$ Hamaca Coral By Hilton, Boca Chica, www.coralbyhilton.com, 598 kamers, all-inclusive. $$$ Hotetur Dominican Ba Resort, C/Juan Bautista Vicini, Boca Chica, 9 8094122004, www.hotetur.com, 437 kamers, all-inclusive.

Duiktochten worden georganiseerd door Treasure Divers, gelegen net achter het Don Juan Beach Resort, www.netwing.at/ business/boca-chica, 9 8095235320 of j 8095234819, treasuredivers@hot mail.com. Tochten naar het nabijgelegen Parque Nacional Submarino La Calete zijn mogelijk. Allerlei watersportactiviteiten zijn ook mogelijk via het Don Juan Beach Resort. Jetski’s, waterski’s, Hobie One zeilboten en meer zijn te huur, 9 8099224272, 8095234511, j 8095236422.

Restaurants

Merenguefestival

Ruim assortiment aan restaurants aanwezig. Van de lokale tot de internationale keuken. Voor ieder wat wils. $$ Carib Playa Casa Club (zeevruchten), Duarte 30, 9 8095234146. $$ La Langosta (zeevruchten) Abraham Nunex 19, 9 8095234815. $$ Little Italy Restaurant (Italiaans), Duarte 101, Plaza Boca Chica, 9 8095234001. $$ D’Lucien (Italiaans), Duarte 1, 9 8095235878. $$$ Boca Marina, Duarte 12-a, 9 8095236702. $$$ El Pelicano, (zeevruchten), Calle 20 de Diciembre 1, 9 8095234146. $$$ Neptuno’s Club Restaurant (zeevruchten), Duarte 12, 9 8095234703.

Het Merenguefestival dat tegelijkertijd in Santo Domingo en Juan Dolio plaatsvindt, laat de hele stad swingen eind juli en begin augustus. Het tijdig reserveren van een hotel is dan aan te raden. Door het jaar is dansen mogelijk op vele plaatsen, en als je op chic wilt kun je dansen, ook als niet-gast, in Coral Hamaca Beach Hotel & Casino.

Verder reizen Vanaf Santo Domingo is het erg simpel. Bussen en taxi’s rijden regelmatig naar Boca Chica, een rit van een halfuur. De expresbus naar Santo Domingo vertrekt elke dertig minuten vanaf Parque Central. In de plaats zelf is alles op loopafstand bereikbaar.

Internet Even rondlopen in het dorp en je vindt een internetplek. Geen probleem. Kijk ook op www.bocachicabeach.net.

226

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

SABANA DE LA MAR De veerpont Dit is het startpunt voor boottrips naar het schiereiland Samana, om precies te zijn naar Santa Barbera de Samana en ook naar het nationale park Los Haïtises. Eigenlijk ga je alleen naar deze plek als je de oversteek naar Samana met de boot wilt maken. Je wordt met een bootje naar de veerboot toegebracht omdat het te ondiep is voor de boot om aan de steiger aan te leggen.

Praktische Informatie Sabana de la Mar

i

Accommodatie

Excursies

$ Hotel Bella Montana, 3 km vanaf Hato Mayor, 9 8092485982.

Vanaf deze plek kun je een excursie maken naar het Nacional Parque Los Haïtises. Ook kun je de botanische tuin Tropical Plantation bezoeken, 22 km in de richting naar Hato Mayor op de Carretera 103. Dagelijks open van 9.00 tot 17.00 uur.

Verder reizen Er is een lokaal busstation. Je kunt ook een guagua naar Hato Mayor pakken. De boot richting Samana vertrekt 3 keer per dag en de overtocht duurt een uur. Je kunt niet met de auto oversteken, en je moet je bagage zelf kunnen tillen van en naar de veerboot.

227

Santo Domingo HISTORISCHE STAD, CULTUREEL CENTRUM Santo Domingo is het culturele en historische centrum van het land en herbergt een schat aan informatie over de geschiedenis van het land. Je kunt er trouwens ook goed feesten en lekker eten. Buiten het centrum is het vooral druk, soms benauwd met al het verkeer en lawaai en de bezienswaardigheden liggen ver uit elkaar. Er is een prima selectie aan dure en budgethotels en restaurants en entertainment in de avonduren. Je kunt er redelijk shoppen in grote malls, gemaakt naar evenbeeld van de Amerikaanse winkelpromenades, waar de grote merken hangen. De naam Columbus wordt in het Spaans vertaald als ‘Colon’.

Zona Colonial Het historische centrum van de stad is de Zona Colonial en dat gaat vooral over de periode dat Columbus voet aan land zette op Hispaniola. In augustus 1496 werd Bartolome, de broer van Columbus, naar het zuiden gestuurd. De eerste nederzetting werd gebouwd aan de oostzijde van de Ozama rivier en Nueva Isabela genoemd. De plek werd zorgvuldig gekozen. De orkaanramp in de stad La Isabela aan de noordkust (1495) lag iedereen vers in het geheugen. Onbekend was helaas dat de zuidkust orkaangevoeliger was. In 1502 werd Nueva Isabela met de grond gelijkDuiven voor de Catedral op het plein van Columbus, Plaza de Colon

228

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

11 12 13 14

Maximo

ceres

ac

iqu

D.

Fe

a nid 30 de rzo

Ma lio Ju

z Dr. Bae

ne

r Ve

do

iallo . F. F .B es s Pr urgo B

r

★

Nueva

teu

Sheraton

Renaissance ★ ton hing Jaragua Was ge Avenida Geor

Ë

Malecón

lga

pendencia Ciudad

n Inde

3

2

De

o

Pas

ida

n Ave

Castr

ida

L. de

e va

Ë go a Santi

Dr.

★

Ë Da

➤

➤

➤

Ë

de

ar

o

rdom J. Pe Cervantes

n Ave

eta

rdan

Penson



6

Caonabo

hez

ci den

pen

den

★ enida In

Cesar Nicolas

o Sanc

ez

a

San Geronimo Av

Palacio Nacional de Bellas Artes

Continental

ral

Cab

San Gerónimo

Gom

iallo

ida F

Aven

Avenida Pedro H. Ureña Manuel R. Obijo Banco Central

Independencia R. U

cia

Ë Fran Avenida Mexico

irez

Ram

★

Ë

Don Bosco

Socorr

imo hez

Sanc

Juan

Universitaria

ter

a Ma

a Alm

4 Ciudad

27

San Carlos

an

Avenida Boliv

Gazcue

s

ni

a

ar

da

e Av

Avenida

Avenida Boliv

Max

nid Ave

ar Avenida Boliv Ë Jose Contreras

Bautista Dominicana

n

Piet

Park

Marti

am

ro



re

Charles

Avenida

naar San Cristobal

ce

tub

Febre

Avenida Mexico

Ca

Parque ● o Rosa brer

Co

Na

7 de

o el en xic H. Ureña Av l Verg Avenida Pedro Me E Ë    a d i Esperilla n Ave 5 Cap. E. naar de Marchena  Pe San Cristobal Cesa nson r Nicolas Penson Cesar Nicolas Ge

s

va

ez

rro

13 ■

enr

uel

Barahona

San

ori

Ë

nH

Ë

Man

e Av

La

eM

Luis

Manuel

Ave. M. Gomez

Avenida José Orte

Jua

★Lina

a Lir

r. d

Avenida Leopoldo

ga y Gasset

et

nF

Miraflore

ida 2

b Fe

nedy

Sa

● Aven

de

Pi

7

2 ida

a J. F . Ken

da

n

Aven id

ni

14

o

l F.

velo

e Av

Estadio Olímpico

rer

da

ra ne

Jesus Ra

nedy

Ë

Villa Consuelo

les

José de

Gomez

Avenida

Luis M. Ca

n

e Av

Marti

a J. F . Ken

a Mir

a

Peña Batlle

Aven id

Avenida Gustavo M. Ricart

Villaespes

ar

7

Villa Juana Francisco

Ch

a San

Américo Lugo

e

Aven id

h

art

naar Santiago

naar Maimón

Du

Mauricio Baez

h

h

deño

h

ida

La Fe

Pedro Livio Ce

h

en Av

Gomez

15

San Cristobal

Hippódromo Perla Antillana

Jardin Botanico Nacional Fortaleza Ozama Faro a Colon Richting vliegveld Las Americas, Parque los Tres Ojos Catedral de Santo Domingo Terminal Turistico de Sans Souci Nederlandse consulaat Olympisch stadion Juan Pablo Duarte Richting Aquario Nacional

➤

7 8 9 10

mez

Zona Colonial Parque Independencia Malecon, boulevard Universiteit Plaza de la Cultura: Museo del Hombre Dominicano, Museo de Historio y Geografia, Museo de Historia Natural, Galeria de Arte Moderno, nationale bibliotheek, nationaal theater 6 Palacio Nacional

Manuel Go

1 2 3 4 5

✝

➤

229

SANTO DOMINGO o

e sd

and

Ov

olá

Nic

an

y

e arn

rg Mo

P

aB

ert A lb

nid

e Av

n ue

Sa te

nc

he

N ▲

z

Ens. Espaillat

0

500 m

Th as

om

os

dre

lan tel

s

Ca

a aP

id

ez ch

Gu

La Cienaga

Th om

la

aF aC

Arub

a

a Ve

Febrero

¤

n

olo

Las Americas Aven id

a

9 nida os Ave s Unid o stad

a

id Aven

Faro a Colon

Estados

Unidos

Calle Cuarta Segunda

( 4ta )

Los Mameyes Terminal La Esso

Sans Souci

Sans Souci

Caribische Zee

10 ➤

de

aro

12

➤

25

aña

6

Puerto Ozama

ricas

Esp

9

naar Vliegveld en La Romana

Ame

Parque Mirador La Francia del Este

ida

8

ini Bill

Aven id

que . Du J. L

a Espa ñ

a Las

nid

Avenid a

Aven id

E

en Av

11

ZONA COLONIAL 1 zie detailkaart ! te

Avenida

eal le R Cal

Los Molinos

s

ede

Presiden eo Pas ón lec Ma

Pueblo Nuevo

e Av

e

rt ua

e

nid

El Conde

Antig

Villa Duarte

lla

erc

Ens. Ozama ua A



Puen te Mella

aM

nezu

ela

rina

te Du arte

Calero

aD nid

e Av

Noble

Rafa e Atoa l

e

Puen

e Av

aM

Manganagua

Molinuevo

Ma

Fe

te Vicen

art

is

Villa Francisca

r bre

La

an

o

de

27

Par

nid Ave

a

as

zm

Du

e Av

O

Fuente

Gu

ea

Br

nda

fa

se

Yola

Jo

ida

a nid

m za

Aven id

ert

Ave nid

Alb

Mejoramiento Social

a

Fra

a Ve

nc

isc

nezu

od

el

an zm

ela

nda

Maria Auxiliadora

Sa n

Yola

en Av

Avenida

Rafinaderij

15 ➤

España Parque Litoral

 Punta Torrecilia

SANTO DOMINGO, OVERZICHTSKAART

230

El Cajuilito ●

naar Maimón

➤

➤

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

ao

➤

naar Santiago 1

●

Santa Parque Mirador Cruz ● del Norte

Rio

11

Villa Mella ●

Los ● Alcarizos

naar Cevicos

13

Sabana Perdida

ua D

rte

R.

h

ina

Ha

SANTO DOMINGO

2

➤

Bajos ● de Haina

a

√

Los Tres Ojos Zona Las ■ ero Colonial Av. España ■ ebr Canas ● ➤ 3 e F . Bolivar Aquario d v A 27 Haven naar Autopista Las Americas la Romana

h

nid Ave

➤

San José de Mendoza ● Aeropuerto San Isidro Parque Nacional Litoral Sur

ta is

√

naar San Pedro

Hainamosa ●

p to Au

Internacional Herrera

● Cabreto

San Luís ● 4

a zam

O Fundación ● Rio h Los l ● Peralejos ■ ZOO La Zurza ● Jardín Botanico Hato h ■ Nuevo Av. L. Americas ida J.F. Kennedy ● Aven Aeropuerto

El Carril naar ● San Cristobal

c Yaba

Carretera

N ▲

Sánchez

Haven

Nigua ● 0

10km

SANTO DOMINGO EN OMGEVING

gemaakt. De nieuwe gouverneur Nicolas de Ovando startte daarna met de bouw van een stenen stad, ditmaal aan de westzijde van de rivier. Deze stad werd Santo Domingo genoemd. Santo Domingo werd het centrum van de regering voor de Spaanse Kroon. Van hieruit werden monniken en priesters uitgestuurd om mensen te bekeren, gingen conquistadores (veroveraars) nieuw land veroveren, en goud en zilver zoeken. Op de grond rondom de stad werd suikerriet verbouwd. Dit ‘witte goud’ droeg verder bij aan de welvaart van de inwoners. Voor velen was de stad een startpunt voor nieuwe ontdekkingen.

Hoogtepunten 1 2 3 4 5

Een bezoek aan het Amber- en/of Larimarmuseum. Atarazanas, Museo Naval met de geschiedenis van gezonken schepen. Buiten lunchen op het Plaza Espana of Plaza Colon. Een bezoek aan het Alcazar of Casa de Colon. Het bekijken van de Catedral de Santo Domingo.

Wandelroute Een mooie wandelroute is om te starten op Plaza Espana en daarna de Calle Las Damas af te lopen. Daarna ga je over de Calle Isabela la Catolica terug naar het Parque Colon, waaraan de kathedraal ligt. Zowel op de Plaza Espana als het Parque Colon, ook wel Plaza Mayor genoemd (het centrale plein) kun je lunchen.

SANTO DOMINGO

RONDOM PLAZA ESPANA Plaza Espana Dit plein heeft vele gezichten gehad. De laatste opknapbeurt was ter ere van de 500ste verjaardag van Christopher Colombus’ ontdekking van de nieuwe wereld. De gebouwen aan de noordwestzijde van de Calle La Atarazana waren veelal warenhuizen in de 16e en 17e eeuw. Nu is het een prima plek voor een drankje op een van de terrassen.

Atarazanas, Museo Naval Dit maritieme museum vertelt over de vele scheepswrakken De bijschriften zijn in het Engels. Te zien zijn munten, kanonnen, zilverwerk, zwaarden, drankflessen, pijpen en onder- en bovenwaterfoto’s van de expedities naar de wrakken. Atarazana is een Arabisch woord van origine, en in het Spaans betekent het droogdok. De eerste kolonisten importeerden deze term. De Atarazanas gebouwen aan de Ozamarivier werden gebruikt om cargo, goederen, op te bergen die door de schepen waren gebracht, om te verkopen of te verschepen. De bouw van de Atarazanas begon in 1509. Het gebied bij de haven werd al enige tijd bewoond en er liep een straat naar de rivier. Rond 1505 waren er hutten langs deze weg en die waren te huur voor 5 peso per maand. Veel dienden als taveernes, de eerste in de nieuwe wereld. Pie de Hierro (IJzeren voet), El Marido de la Cordobesa (Cordebesa’s echtgenoot) heetten deze kroegen. In 1525 was het ‘werk in uitvoering’ en tien jaar later was het dak nog steeds van stro. Pas in 1541 was een gedeeltelijk stenen dak gelegd. Later kreeg het een Romeins dak. De entreedeur kwam in het midden van de 18e eeuw of misschien later. Aardbevingen, noch piraten, Francis Drake bijvoorbeeld, hebben dit gebouw beschadigd. Er woonde een rechter totdat de Casas Reales waren gebouwd. Een blik op een oude kaart maakt duidelijk hoe dicht bij de opslagplaatsen bij de Embarcaderos (steigers) lagen; het was een paar meter tot de schepen. Deze opslagplaatsen zijn de oudste in de nieuwe wereld (Amerika) en het zijn de enige gebouwen die bijna helemaal intact de tand des tijds hebben doorstaan. Het was eerst een depot van de douane, later een warenhuis. Open van 9 tot 6 ma. tot en met za., wo. gesloten. Toegang is US$ 1.

Alcazar of Casa de Colon Alcazar was de officiële naam. Hier woonden Columbus’ zoon Diego, de derde gouverneur van de Indies, en zijn vrouw Dona Maria de Toledo in de zestiende eeuw. De tentoongestelde spullen schijnen van hen te zijn. Zeker is het niet. Ze woonden er tot 1523, waarna Diego naar Spanje werd teruggefloten wegens wanbeleid. Het had 72 deuren en 22 kamers. En 10 van hun 12 kinderen werden er geboren. Zijn familie bleef er wonen. Later was het een gevangenis, een warenhuis en een onofficiële vuilnisbelt. Restauraties vonden plaats in 1957, 1971 en in 1992. Toegang US$ 1.

231

232

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

➤

te

ral Cabra

Is. Catolica

Estrelleta

Portes

Garçia Calle José Gabriel e Billini

Paseo President

6

Fuerte de San José

po Arzobis

Damas

las

Labastida

% Postkantoor

uerto

lP Av. de

9 Fortaleza Ozama

Monumento Fray Antón de Montesino

Puerto Ozama

Haven

1 Parque Colon, park van Columbus (Parque Central) 2 Catedral de Santo Domingo 3 Casa de Tostado 4 Museo de Ambar 5 Torre de Homenaje 6 Casa de Bastidas 7 Nicolas de Ovando 8 Panteon Nacional 9 Los Remedios 10 Reloj de Sol (zonneklok) 11 Museo de las Casas Reales 12 Alcazar de Colon bij Plaza Espana 13 La Atarazana, Institucion Naval, Museo del Jamon

P

5 Plaza de

çia

riel Gar

sé Gab

Calle Jo

9

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

SANTO DOMINGO, ZONA COLONIAL

Río Ozama

Calle Catolica

Meriño

Hostos Calle

19

26

Colegio de Gorjón

Arzobispo

Cafe Fuerte San Gil

6

2

3

Calle

Santome

Hincado

Espaillat

Calle

21

27

Calle

Duarte

Calle

Marzo de

Calle Calle

Calle

Palo





10

★7

Calle El Conde





8

año

Calle

Calle

● Calle

22

20

Puerto de San Diego

23 24 25

h1 l

Billini



12

●

Teje ra

11

n

Calle Arzobispo Noue

Plaza España

16

Calle El Conde

Hospital  Ë Padre Billini Padre

14

na

aza

tar

la A

ano

ral Luperó

Calle Arzobispo Novel

Calle



e

La Atarazana  13

Emili

es

ed Merc

Calle Gene

Calle José Reyes

17

Calle El Conde

Nuestra Señora del Carmen

Calle

Duart

Avenida F. A. Cam

Calle



Casa de la Moneda

Calle

Sanchez

Call e

e om nt

A. Cara

Sa

15

Calle

Ca lle

Casa de Duarte Calle Restauracio 4 n

 San Lazaro

l

rte

Dua

e





Calle Gene

id

Call

nt Calle Sa

edes Merc

. Puello

e aM

n Ave

iago Ro

Avenida Bolivar 19

●

r Dua

lle

●



Calle G

lla



Fuerte de la Caridad

✝

Gon

ito

Ben

Fuerte de ● Fuerte de San Miguel San Lazaro C. Juan Isidro Perez z ● la ere el I. PIglesia M an u a San Miguel J id lle en drigues Ca

Av

18

e Call

Fuerte de Sta. Bárbara Puente Iglesia de Santa Bárbara ● Flotante

ales

z

ida

Ca

da



ico

Mex

n Ave

n Ave

cha Con la de Reyes Calle Jose

eja yT

ia

nte

grac

Mo

r

ado

ert

Lib

Alta

e

Puente R.M. Mella

Ca

ida

to

Call

av lle R

Isabel

elo

Rav

in Jac

e Call

C.

Puente Duarte en Santiago

elo

Parque Enriquillo

Calle

N ▲

as

c Cara

Casa del Cordón Monasterio de San Francisco Hospital San Nicolas de Bari Iglesia las Mercedes Puerta del Conde (in Parque Independencia) Altar de la Patria Convento de los Dominicos Casa del Tapao Iglesia Regina Angelorum Casa de los Jesuitas Casas de Don Juan de Villoria Casa de las Gargolas Museo de Larimar Toeristenbureau

SANTO DOMINGO

In het Alcazar woonden Columbus' zoon Diego en zijn vrouw

Casa de Cordón Niet te verwarren met Casa de Colon! Het eerste huis van Santo Domingo was het gezinsonderkomen voor een rijke mijneigenaar genaamd Francismo de Garay. Hij kwam naar de nieuwe wereld als een dienaar van de ontdekker Columbus, die hem het werk als schrijver leerde. Tegenover zijn huis was het Plaza del Contador of het boekhoudersplein. Aan het plein waren andere huizen gebouwd, een of twee verdiepingen hoog, met binnenplaatsen en waterputten. Garay was de eigenaar van tien van deze huizen. In 1509 ging Don Diego Columbus er wonen tot zijn paleis klaar was. Garay werd zelf in 1515 benoemd tot gouverneur van Jamaica. en kort daarna, in 1519 werd hij benoemd tot adelantado van een gebied in het huidige Mexico. De Spanjaarden gaven de titel ‘adelantado’ aan een gouverneur van een gebied, grenzend aan een vijandige staat. Toen Francis Drake kwam plunderen, werd een schaal uit dit huis gebruikt om de afkoopsom te wegen. Het is een van de eerste Europese huizen in Amerika en een van de eerste residenties met twee verdiepingen. Hier zouden de vrouwen van St. Domingo hun sieraden hebben afgegeven aan Drake in de maand dat hij en zijn mannen de stad gegijzeld hielden.

233

234

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Puerto de San Diego Een tijdlang was Puerto de San Diego de belangrijkste toegangspoort tot de stad. De originele muren staan er nog steeds. De poort werd gebouwd in 1571. De schepen ankerden in de buurt van dit punt zodat laden en lossen dicht bij de opslagplaatsen plaatsvond. Passagiers kwamen hier de stad binnen. El Embarcadero (de steiger) was een andere naam voor deze plaats.

Las Casas Reales Vanaf het Plaza Espana loop je naar de Calle las Damas langs Las Casas Reales. Deze koninklijke huizen zijn twee gebouwen die naast elkaar liggen en tegenwoordig een museum herbergen. De gouverneur van HispaDe haven van San Diego

SANTO DOMINGO

niola woonde in een van de gebouwen. Vanuit zijn kantoor had hij goed zicht op de San Diego poort. Het andere gebouw was de zetel en ontmoetingsplaats van de koninklijke rechtbank (op de eerste verdieping) en het ministerie van Financiën (op de begane grond). De rechtbank bestond uit de president en drie of meer rechters. Vaak was de president ook de gouverneur. De rechters spraken recht voor alle naburige eilanden en het Spaanse gebieden in de nieuwe wereld, zoals ze het noemden. De belangrijkste periode was tussen 1526 en 1540 met het ondersteunen van Pizarro in zijn strijd tegen de indianen van Cuzco en bemiddelingen in de provincies in Centraal-Amerika, Venezuela en Florida. Het museum is gebouwd in de 16e eeuw in renaissancestijl. Het koloniale leven uit de 16e, 17e en 18e eeuw wordt tentoongesteld, met voorwerpen veelal gevonden aan boord van Spaanse galjoenen. Munten en flessen wijn. Het anker van het Spaanse galjoen Nuestra Senora de Guadalupe, gezonken in de baai van Samana in 1724 staat hier.

Reloj del Sol Vanuit Las Casas Reales kun je op het Plaza del Reloj de Sol (zonnewijzerplein) kijken. Gouverneur Francisco Rubio y Penaranda bouwde deze klok in 1953 opdat de mensen uit de Casas Reales maar een blik naar buiten hoefden te werpen om te weten hoe laat het was.

Capella de Nuestra Senora de los Remedios De kapel van de remedies, ook wel kapel van de goddelijke hulp of Davila’s kapel genoemd, is een privé-familiekapel van Francisco Davila die in 1502 naar de republiek kwam en twaalf jaar later een van de rijkste mensen op het eiland was. Veel Spanjaarden gingen hier naar de kerk tot de kathedraal af was in 1540. De Casa de Davila (Davila’s huis) was het gebouw achter de kapel, hoog op de kliffen die over de Rio Ozama uitkijken. Davila was raadslid in Santo Domingo en had een suikerplantage waar honderden Taino en later zwarte slaven werkten.

Residencia Nicolas de Ovando Het huis van de gouverneur Nicolas de Ovando is tegenwoordig een mooi hotel. Ovando had vijftien huizen in totaal; zes aan de ene kant van de Calle Las Damas en negen aan de andere zijde. Toen hij in 1509 terugkeerde naar Spanje was de negende op de tweede rij nog in

235

236

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

aanbouw. De entree is nu de hoofdingang van het hotel. Christopher Columbus bracht hier enige dagen door in september 1504, gedurende zijn vierde reis naar de nieuwe wereld. Hij rustte uit en kwam bij van zijn enerverende tocht en traumatische verlies van een van zijn schepen in Jamaica.

Casa de Francia Tegenover het huis van Ovando staat een van de huizen die hij bouwde en verhuurde aan Hernan Cortes toen hij in Santo Domingo woonde. Cortes veroverde Mexio en versloeg de Azteken (1519-1521). In het binnenplein hebben archeologen een van de eerste goudsmeltovens opgegraven. Nu is het de plek van de Franse ambassade en kun je er Frans leren of lezen, en naar een Franse culturele happening gaan.

Panteon Nacional De Iglesia de los Jesuitas, de kerk van de jezuïeten, werd later het nationale pantheon, de tempel voor alle vermaarde Dominicaanse doden. De jezuïeten kwamen twee eeuwen later dan de dominicaanse (niet te verwarren met Dominicaanse) en de franciscaanse monniken en begonnen met de bouw van hun neoklassieke in renaissancestijl opgetrokken kerk. De bouw duurde lang omdat ze tegelijkertijd andere huizen verbouwden en bouwden. Naast de kerk stond het huis van de jezuïetenschool, soms Casa de la Gargoyles genoemd. In 1767 joeg koning Karel III alle jezuïeten het land uit en was het gedaan met de pret. Het gebouw deed dienst als opslagplaats van tabak en later als theater en overheidsgebouw. In 1958, startte Trujillo met de omvorming tot een mausoleum. Trujillo mocht er niet rusten maar veel ex-presidenten, schrijvers en helden hebben er nu een steen. Er hangt een kroonluchter, een cadeau van generaal Franco van Spanje, en een ijzeren traliewerk met kruizen, lijkend op swastika’s, een gift van Hitler volgens de gidsen. Dit laatste is niet bewezen, maar het wordt met trots verteld. Deze dictator had fijne vrienden, lijkt de boodschap. Gidsen zijn niet vies van een spannend verhaal. De nabijheid van bekende dode dichters werkt kennelijk inspirerend.

Plaza de Maria de Toledo Dit is een mooi pleintje naast het Panteon Nacional, met een fontein en twee mooie bogen. Voor liefhebbers van een vlooienmarkt zijn oude spulletjes te koop. Niet altijd zijn er aanbieders te zien.

Casa de Bastidas Calle Las Damas was de eerste straat in de oudste stad van de nieuwe wereld. Aan deze straat bouwde kapitein Rodrigo de Bastidas zijn huis. Zijn huis is niet karakteristiek qua koloniale architectuur. Het bestaat uit rechthoekige gebouwen rond een groot binnenplein met een totale grootte van ongeveer een half voetbalveld. De huizen lijken op commerciële pakhuizen en niet op een familieonderkomen. Bastidas was hoofd belastinginspecteur voor de Spaanse Kroon in Santo Domingo. Hij moest op de ‘schatkist’ passen tot de belastingopbrengsten naar Spanje werden gestuurd.

SANTO DOMINGO

Bastidos was ook de burgemeester van de stad Santo Domingo. Hij ontdekte en veroverde voor Spanje de provincie Santa Marta in Colombia, en kreeg daarvoor de titel van adelantado, gouverneur van de provincie Santa Marta. Hij kwam in 1502 naar Santo Domingo en stierf daar in 1527.

La Fortaleza Aan het einde van Calle La Damas kom je bij La Fortaleza, het fort. Komend vanaf de haven van Santo Domingo is de toren van het fort het eerste dat de aandacht trekt. In 1507 werd de toren afgebouwd. Van hieraf konden de soldaten de haveningang bewaken. Het fort rijst uit boven de kalksteenrotsen. Water zorgde dat de stenen onder het fort werden weggespoeld. Een landverschuiving werd altijd gevreesd, en daarom werd de militaire waarde van het gebouw vanaf het begin gering ingeschat. De ontwerper van het fort, Juan Rabé, was de eerste architect uit die periode die niet anoniem bleef. Het huidige grasveld tot de Calle Las Damas wordt af en toe gebruikt voor militaire oefeningen op kleine schaal. Er werden ook huizen op gebouwd, maar die moesten van Adelantao Pedro Menéndez Aviléz, chef van de West-Indische vloot weer worden verwijderd. In 1605 beschrijft de koning het als een oud kasteel van weinig waarde. Gonzalo Fernández de Oviedo was de vaste bewoner vanaf 1533. Oviedo schreef zijn bekende boek Historia General y Natrual de las Indias in het fort. Hij las er Amadís de Gaula, Boccacio, Dante en Petrarch. Hij stierf in 1557, nog steeds in functie als alcaide (slotvoogd) van La Fortaleza. In de 20e eeuw gebruikte Trujillo het om politieke dissidenten op te sluiten. Gelukkig staat het tegenwoordig bekend om zijn culturele festivals en muziekconcerten.

Portal de la Fortaleza Deze poort was twee eeuwen later gebouwd dan het fort, toen Karel III van Spanje regeerde. Deze arcade was het laatste werk van Spaanse koloniale architectuur in dit gebied.

Museo Mundo de Amber & Museo de Larimar Deze twee musea mag je niet missen als je een sieradenliefhebber bent. De geschiedenis van het bruine amber en het lichtblauwe larimar is bijzonder. Zie op pagina 92 voor meer over amber en op pagina 266 voor informatie over larimar. Het Museo Mundo de Amber is te vinden op Arzobispo Merino 452, 9 8096865700, 9 8096823309. www.amberworldmuseum.com Open dagelijks van 9.00 tot 16.00 uur. Het is een privé-musem, gestart door Jorge Caridad, stichter en president van de Amber Factory AMBASA. Het museum ging open in 1996. In het museum is veel informatie te vinden over historische en wetenschappelijke feiten over amber, de dieren en planten die erin versteenden en alles over de vorming en karakteristieken van dit prachtige materiaal – het is geen steen! Het Museo de Larimar op Isabel La Catolica 54 is open van ma. tot za., van 9.00 tot 17.00 uur en zo. van 9.00 tot 13.00 uur. www.larimarmuseum.com.

237

238

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Aan larimar worden allerlei krachten toegeschreven. Je hoeft daarin niet te geloven om het mooi te vinden. Er is ook nog een Museo de Amber aan het Parque Colon (dagelijks open van 9.00 tot 17.00 uur).

Mercado Modelo Op deze markt, te vinden in het midden van de Avenida Mella, verkopen ze van alles en nog wat. Je kunt er kleren, tapijten, souvenirs, larimar en amber en allerlei snuiterijen kopen. Voor wie van markten houdt is dit smullen. Als je van mensen kijken houdt dan kun je hier ook je hart ophalen. De markt is op de Calle Espana.

DICHTBIJ PLAZA ESPANA Ruinas del Hospital San Nicolas de Bari Dit ziekenhuis werd gebouwd toen de stad naar de westelijke oever van de Ozama rivier werd verplaatst. De eerste houten constructie was zo klein dat er niet meer dan 6 patiënten in pasten. Een tweede stenen gebouw verving deze bouwval in 1519. Van dit tweede gebouw is alleen de kapel nog te zien. Van 1533 tot 1556 werd een derde onderkomen De ruïnes van het Hospital San Nicolas de Bari zijn een geliefde fotolocatie

SANTO DOMINGO

gebouwd, waar 50 tot 60 patiënten verbleven. Wel zevenhonderd patiënten werden er behandeld in een jaar. Sir Francis Drake heeft het niet verwoest. In 1911 dreigde het in te storten, met gevaar voor personen op straat en omliggende gebouwen. De autoriteiten gaven opdracht het neer te halen. De stenen ornamenten liggen op de grond, precies op de plek waar ze eens rechtop stonden. Vandaag de dag is het een geliefde plek voor trouwfoto’s, filmproducties, en conferentiegelegenheden. Neem een kijkje bij de kleine kapel La Concepcion (feest van de ontvangenis van Maria, 8 december). De meeste van de ijzeren balkons zijn uit de 18e eeuw. Vanaf 1700 was het mode om de huizen te pleisteren en in felle kleuren te schilderen. Koning Filips V had begrepen dat in de muren bacteriën huisden. Tot in de 20e eeuw markeerde het klooster de noordelijke grens van de stad en de Iglesia de las Mercedes het meest oostelijke punt.

Casa de los Medallons Dicht bij het Hospital vind je ook het Casa de los Medallons. Boven de ingang bevinden zich vijf medaillons, vandaar de naam. Dit huis staat op Arzobispo (aartsbisschop) Meriño, toen de Los Plateros of zilversmidstraat genaamd. Weinig is bekend over het huis zelf, behalve de bouwdatum: 1540. Het huis werd ten onrechte Casa de la Moneda (het muntenhuis) genoemd, want dat huis stond recht tegenover het Casa de los Medallons. Emperor Karel V beval dat de munten werden geslagen en gegraveerd in 1542.

Ruinas de la Monasterio de San Francisco De Iglesia (kerk) de San Francisco stond op de noordelijke stadsgrens. De franciscanenorde was de eerste religieuze groep die arriveerde op Hispaniola, in 1502. Zeventien monniken kwamen tezamen met de tweede gouverneur Don Nicolas de Ovando. Twee waren al eerder met Columbus meegekomen op zijn tweede reis, maar dat waren geïsoleerde evangelisten die verkenningstochten uitvoerden. Een eerste primitieve kerk, een houten frame met dak van koningspalmbladeren, werd al snel vervangen door stenen muren en een houten dak. Iets van de originele stenen en de adobe muren staan er nu nog. Het eerste klooster in de nieuwe wereld was een franciscaans huis met drie kapellen. Het dateert van 1508. Het werd in brand gestoken door Francis Drake in 1586, verwoest door aardbevingen in 1673 en 1751 en steeds weer herbouwd. De wijk Santa Barbara, waar het klooster tegenaan ligt, lag toen net buiten de stadsgrenzen. In Santa Barbara waren de steenhouwerijen, die de fijne stenen blokken produceerden voor de kathedraal, Colombus paleis, het fort en andere belangrijke monumenten. Het meeste dat je nu ziet is de grote kerk, het derde huis, naast de oude kerk. De Spaanse meesterbouwer Rodrigo de Liendo was verantwoordelijk voor de bouw. In 1587 werd de koning geadviseerd er een militair gebied van te maken, waarvandaan de hele stad in de gaten kon worden gehouden.

239

240

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Dit plan is nooit uitgevoerd. Het was een gekkenhuis van 1881 tot 1930. De kettingen waarmee de ongelukkigen vastzaten zijn nog steeds te zien. Soms zijn er voorstellingen.

RONDOM PLAZA DE COLON Plaza Mayor/Plaza de Colon Het stadscentrum was het Plaza Mayor, (het hoofdplein). Eeuwen geleden was er op deze plek een inheemse nederzetting waar indianen woonden. Overblijfselen zijn bewaard gebleven: roodgeschilderde schalen en bekers, schipsgevormde aardewerk met opgeheven handels, resten van fauna, inclusief een groot hoeveelheid van krabben en zeekoeien. Geschat wordt dat deze indianen zich vestigden tussen 800 en 1000 na Christus.

Catedral de Santo Domingo De zuidzijde van het Plaza de Colon werd gereserveerd voor de eerste kathedraal van Santo Domingo, Cathedral Primada de America. Tot 1514 was het een hut, daarna een kerk met adobe muren en van hout, met een dak van palmbladeren. Als het regende werden er geen diensten gehouden. In 1524 werd begonnen met wat je nu kunt zien. Pas in 1537 werd het dak herbouwd met het gotische ribbelpatroon. Het plafond is het werk van meester Luis de Moya. De hoofdingang werd voltooid in 1540. De kathedraal was af in 1544. Het gebouw overleefde vier eeuwen met natuurrampen. De klokkentoren kwam nooit af. Op de basis werd een toren gezet die niet in harmonie is met het fundament. In 1586 beroofde en ontheiligde Drake de kathedraal maar hij stak het niet in brand. De Britten maakten er op een gegeven moment een slachthuis van en piraten gebruikten het als opslagplaats voor hun voorraden en wijn. Ze hielden in twee kapellen wat inwoners gevangen. Deze mensen waren gedwongen de kerk te ontheiligen (als toilet te gebruiken) want ze mochten er niet uit. De officiële naam van de kathedraal is: Santa Iglesia Catedral de Nuestra Senora Santa María de la Encarnación. Dit kun je vergeten. Iedereen weet wat en waar de ‘cathedral’ is.

Casa de Tostado Het huis van Francisco Tostado dateert van 1520-1530. Het staat op de hoek van de Calle Padre Billini en Calle Meriño. Tostado kwam met Ovando’s expeditie mee in 1502. Tostado was de eerste die een stenen huis bouwde. Hij had er uiteindelijk ook nog zeven aan het Plaza de Colon. Het huis is vooral bekend door het mooie raam in de isabellastijl, ter ere van koningin Isabella van Spanje. Een afstammeling met precies dezelfde naam ‘Tostado’, die er woonde dankt zijn faam aan zijn dood. Hij werd het slachtoffer van een kanonskogel terwijl hij over Calle Las Damas liep, in de tijd van Drake’s invasie. Naar hem is het huis vernoemd.

SANTO DOMINGO

BUITEN HET CENTRUM – OP LOOPAFSTAND Las Murallas In 1541 werd voor het eerst het gemak van stadsmuren, Las Murallas, besproken. De eerste steen werd gelegd in 1543, maar het werk was pas af in de 18e eeuw. De zuidzijde van de stad werd beschermd door kliffen en richels, en had dus geen bescherming nodig. Een paar forten waren voldoende. Ze begonnen met de bouw in het westen. Toen Drake Santo Domingo binnenviel was de westzijde al beschermd. Zijn troepen kwamen binnen via de Puerta de la Misericordia (poort van barmhartigheid) en een poort die later Puerta del Conde werd genoemd. Rodrigo de Liendo was de meesterbouwer van de oudste en westerse deel van de muren. Pas in 1564 werd begonnen met het stuk, tegenover La Fortaleza. De stroomopwaarts gelegen muur werd gebouwd aan het einde van de zestiende eeuw. In 1655 was het gebied bij Santa Barbara in het noorden is nog steeds open. Dit gat werd gedicht in de eerste helft van de 18e eeuw. Aan Rodrigo de Liendo werd wat kleding gegeven als dank voor zijn bijdrage. Hij kreeg een titel maar een financiële beloning voor zijn werk zat er niet in.

Fuerte de Santa Barbara Het fort Fuerte de Santa Barbara werd gebouwd rond 1570 en bood totaal geen bescherming tegen Sir Francis Drake en zijn vloot van 23 schepen. Die namen het fort in 1586 met gemak in. Nu is het een mooie ruïne in een tuin met fraai uitzicht.

Iglesia de Santa Barbara Deze kerk werd gebouwd in 1574 ter ere van de patroonsheilige van de militairen.

Padre Ballini Calle De straat Padre Ballini Calle werd geplaveid tussen 1520 en 1530. Ten noorden van El Conde kwamen stenen huizen. De schepen naderden deze huizen zeer dichtbij. Planken werden verlaagd, en vaatjes werden gewoon naar beneden geduwd. In deze straat werden de drie zonen van Juan Ponce de León geboren. Ponce de León zou later de conquistador (veroveraar) van Puerto Rico worden. Vroeger was er altijd gebrek aan drinkwater. Toen Ovando gouverneur was, was het idee dat water vanaf de Haina rivier, meer dan 10 km van St. Domingo vandaan, zou worden gehaald. Alleen actie bleef uit. Pas in 1529 werd het eerste aquaduct gebouwd. In 1532 installeerde meesterbouwer Rodrigo de Liendo de pijpen van een mini-aquaduct. Door de zwaartekracht werd water van de franciscaanse waterput naar het Plaza de Colon gebracht. Een pomp bracht water van de heuvel boven het klooster. De infrastructuur was sowieso niet in orde. Zo was er geen brug over de Ozama rivier. Het werd wel geprobeerd in 1535, maar de peilers werden door de stroming weggespoeld en niemand had zin om het een tweede keer te proberen.

241

242

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

In de botanische tuinen van Santo Domingo kun je gerust een dag wandelen en aan de stadsdampen ontsnappen

SANTO DOMINGO

BUITEN HET CENTRUM– NIET OP LOOPAFSTAND Jardin Botanica De botanische tuinen zijn een prima eerste stap als je wilt kennismaken met de flora en fauna van het eiland. Het is een reservaat met eeuwenoude bomen, bamboestruiken, palmen en kleine watervallen en beekjes. Bij de ingang vind je een gigantische klok gevormd door verschillende tropische planten en bloemen. De Japanse tuinen zijn een eerbetoon aan de natuur maar de palmen zijn de werkelijke heersers. Vogels zie je niet een, twee, drie, en andere dieren schuilen overdag. Salamanders, vlinders en waterschildpadden zijn vaak de enige dieren die niet meteen onder de bladeren verdwijnen als er mensen aankomen. Toegang Het park ligt in de Gala sector, in het noorden van de stad. Je bent welkom van 9 tot 6 uur De entree is RD$ 10, 9 8095676211. Een rondritje met de parktrein is mogelijk en kost RD$ 15.

Acht parken in Santo Domingo Santo Domingo heeft 30 km2 park binnen z’n stadsgrenzen. Dit zijn de Jardin Botanico Nacional, Mirador Sur, Litoral Sur, Eugenio Maria de Hostos, Independencia, Duarte, Enriquillo en Cayetano Germosen. Andere parken in de omgeving zijn het Parque del Este (waar de Pan Am Games gebouwen zijn gebouwd), het Parque Mirador del Norte en de dierentuin Parque Zoológico Nacional, die onderdeel uitmaken van de provincies Santo Domingo Este en Santo Domingo Norte. Sir Francis Drake Op een mooie zondag in januari 1586 ontwaakten de bewoners van Santo Domingo met de gedachte aan de bruiloft die deze dag gevierd zou worden. Ze hadden echter niet door dat Sir Francis Drake zijn 23 schepen net uit zicht van de stad had geankerd en met 1200 soldaten om de stad heen was gelopen. Niemand verwachtte de aanval in de rug, over land. De muren aan de zeekant waren goed verstevigd maar via de noordzijde was de stad gemakkelijk in te nemen. Zo geschiedde. Drake wilde 250.000 dukaten, en toen die niet konden worden opgehoest, stak hij gebouwen in het centrum in de fik. Na een paar dagen verliet hij de stad, met slechts eentiende van wat hij had gevraagd. De bewoners waren simpelweg te arm om aan zijn eisen te voldoen.

243

244

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Plaza Cultura Vier pompeuze betonnen gebouwen op een groot terrein herbergen het culturele en historische erfgoed van het land. Als je maar een of twee dagen in Santo Domingo verblijft dan kun je je beter concentreren op de geschiedenis en kunst die je in de Zona Colonial kunt vinden. De manier van exposeren is niet zoals je dat gewend bent in de grote musea in Brussel of Amsterdam. Het is niet toegankelijk noch aantrekkelijk gepresenteerd. De onderschriften zijn veelal alleen in het Spaans, slecht verlicht en rommelig. Als je daar doorheen kunt kijken, dan is er wel een schat aan informatie te vinden. Wanneer je een gids huurt of met een gids komt, die een mooi verhaal kan vertellen bij de artefacten, dan kun je er het nodige van opsteken. In totaal zijn er vier musea: Museo del Hombre Dominicano, Museo de Arte Moderno, Museo Nacional de Historia Natural en Museo Nacional de Historia y Geografia. In één lange dag kun je allevier de musea bezoeken. Als je met een groep bent dan kan iedereen een uurtje naar het museum van zijn smaak – dat kan een voordeel zijn. Naast de musea zijn in deze buurt het nationale theater en de nationale bibliotheek gevestigd.

Museo del Hombre Dominicano In dit museum vind je een archeologische en etnologische verzameling van voorwerpen. De geschiedenis van de Taino’s, de slaven, en stukken van de hedendaagse geschiedenis worden belicht, onder andere met carnavalsmaskers en kostuums.

Museo de Arte Moderno Afhankelijk van de exposities heb je hier een goede tijd of loop je er zo doorheen. Niet altijd zijn er artiesten van ‘eigen bodem’ die moderne kunst exposeren, alhoewel het museum wel tot doel heeft de Dominicaanse moderne kunst te promoten. Dat betekent niet dat er niet een mooie verzameling te zien kan zijn van bijvoorbeeld een Spaanse of Latijns-Amerikaanse kunstenaar. De waarheid is dat er wel kunstenaars zijn, maar als je echt succes hebt dan ga je in New York of nog verder weg exposeren.

Museo Nacional de Historia Natural Hier wordt een model van het universum gepresenteerd, met daarin ook de aarde. Uitgebreid wordt stilgestaan bij de diverse ecologische zones die het land kent.

Museo Nacional de Historia y Geografia Dit museum geeft je een blik in het verleden. Van de Haïtiaanse bezetting, tot de onafhankelijkheid en verder over de bezetting door de Verenigde Staten en over de periode waarin dictator Trujillo het land terroriseerde in de vorige eeuw. Er is ook een verzameling landkaarten uit de koloniale tijd te bezichtigen.

SANTO DOMINGO

Toegang De musea zijn open van di. tot zo., van 10.00 tot 17.00 uur. De entree is minder dan RD$ 50. Tegenover het museumpark is een cafetaria, waar je op adem kunt komen. Vanaf het centrum is het verder lopen dan je denkt – neem een taxi. Tussen en in de musea is het ook flink wandelen, dus doe gemakkelijke (wandel-)schoenen aan.

Faro a Colon De vuurtoren van Colon (lees: Columbus) is een massief kruis van cement en marmer. Het is 210 m lang, 60 m breed en 31 m hoog. ’s Nachts projecteren de in totaal 157 lichtbundels een groot kruis in de lucht, tenminste als er geen elektriciteitsstoringen zijn. De kans is dus klein dat je dit gaat zien. Eromheen vind je vier leeuwen die het Spaanse rijk voorstellen en er bovenop staat een vrouwenfiguur. Zij representeert de Dominicaanse Republiek. Oorspronkelijk zou het een graftombe zijn van Columbus, maar de regering bedacht zich en maakte het een gebouw voor tentoonstellingen en musea: Liga Naval Dominicano, museum Rescate Arqueologico Submarino, Historia del Fario en een ruimte met kunstwerken rond het thema Faro a Colon. Er is een bibliotheek waar je meer kunt lezen over de periode van Columbus. Toegang Op de Avenida Estados Unidos, aan de oostkant van Santo Domingo. Open van di. tot zo., van 9.00 tot 17.00 uur. Toegang RD$ 30, 9 8095911492.

De Faro a Colon wordt alleen verlicht als er geen elektriciteitsstoringen zijn

245

246

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Los Tres Ojos De koele ondergrondse wateren bevinden zich in vier grotten. De ‘drie ogen’ zijn in werkelijkheid een grote grot op een ondergronds meer, in het oostelijk deel van Santo Domingo, in het Parque Mirador del Este. De duizenden stalagmieten en stalagtieten zijn het bewonderen waard. De meren zijn donkerblauw tot groenblauw gekleurd door het licht dat binnensiepelt. De Brujuelas rivier zorgt voor vers water in het meer. Jaren geleden was het een populair natuurzwembad voor de lokale residenten. Nog veel langer geleden baadde de vrouw van Enriquillo, Anacaona hier. Pas in 1972 werd het omgedoopt tot een toeristenattractie. Een boot neemt je mee naar het vierde oog, pas veel later ontdekt dan de andere drie ogen, en het huis voor wilde eenden, ook wel ‘zaramagos’ genoemd. Je kunt de Tres Ojos met of zonder gids bezoeken. Toegang: Alle dagen open. Avenida Americas.

Aquarium en Aquapark Het aquarium Acuario Nacional is een favoriet uitje voor families. Vooral het grote bassin met haaien en roggen is spectaculair. Er zijn veel vissen aanwezig uit de Caribische Zee die je dus ook ziet als je gaat snorkelen rondom het eiland. De moeite waard voor kinderen, mogelijk in combinatie met het Aquapark ‘Aqua Splash’, een andere attractie. Deze is te vinden schuin tegenover het aquarium. Toegang: US$ 1. Open van dinsdag tot zondag, van 9.30 tot 17.30 uur.

Een bezoek aan het aquarium is een favoriet uitje voor kinderen

247

SANTO DOMINGO

Filmdecor Internationale filmproducenten kozen Santo Domingo als filmlocatie. Scènes van The Sorcere en Havana, met Robert Redford zijn opgenomen in deze omgeving. Wat meer mensen zich kunnen herinneren is de verfilming van The Godfather (II) door de filmregisseur Francis Ford Coppola, die Santo Domingo koos vanwege de gelijkenis met Havana. Sommige scènes werden opgenomen in de straten van de Koloniale Zone, in Independence Parque, in het National Palace en de National Library en ook in Hotel El Embajador.

Palacio Presidencial Het presidentiële paleis is te vinden op de kruising van de Avenida Mexico en Avenida 30 de Marzo. Dictator Trujillo was de opdrachtgever en tegenwoordig huist er de regering. Een president heeft er nooit gewoond. Het is een indrukwekkend gebouw met veel rozerood marmer uit Samana. Het werd ontworpen door de Italiaanse architect Guido D’Alessandro. De stijl is neoklassiek, met veel pracht en praal. Op afspraak is een tour door het gebouw mogelijk, 9 8096864771, toestel 340 of 360. Nette kleding is vereist.

Praktische Informatie Santo Domingo Accommodatie Binnen Zona Colonial $$ Hostal Nicolas Nader, Calle Lupéron 151, Esq. Duarte, Zona Colonial, 9 809 7876674, 9 8092217560, 9 809682 6848, www.naderenterprises.com, 10 kamers, vanaf 80 US dollars per kamer. $ Hotel El Refugio, The Haven 1, Calle Arz. Merino 356, 9 8096871572. $$$ Hotel Palacio, Calle Duarte 106, 9 8096824730, www.hotel-palacio.com. $$$ Hodelpa Caribe Colonial, Isabel La Catolica 159, 9 8096887799, www. hodelpa.com. Geopend in 2004. $$$ Hotel Sofitel Nicolas de Ovando, Calle Las Damas, 9 8096859955, www.accorhotel.com, 101 kamers. Kijk op www.accorhotel.com voor: $$$ Hotel Sofitel Nicolas de Ovando, Calle Las Damas, 9 8096859955, 101 kamers. $$$ Hotel Mercure Comercial,

i

Calle El Conde/Hostos, 9 8096885500, 96 kamers. $$$ Hotel Sofitel Frances, Calle Las Mercedes/Merino, 9 809685 9331, 19 kamers.

Buiten Zona Colonial $$ La Casona Dorada, Av. Independencia 255, Esq. Osvaldo Baez, 9 809221 3535. $$$ Renaissance Jaragua Hotel and Casino, George Washington 367, St. Domingo, 9 8092212222, www. renaissancehotels.com, 300 kamers. $$$ Occidental El Embajador, Av. Sarasota 65, St. Domingo, 9 8092216231, www. occidental-hoteles.com, 287 kamers. $$$ Clarion Santo Domingo, Presidente Gonzalez, St. Domingo, 9 8095416226, www.naco.com.do, 220 kamers. $$$ Barcelo Gran Hotel Lina and Casino, M. Gomez/27 de Febrero, 9 809563

248

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

5000, www.barcelo.com, 217 kamers. $$$ Hotel Santo Domingo, Independencia/A. Lincoln, 9 8092213672, www. hotelsantodomingo.com.do, 215 kamers. $$$ Hotel Intercontinental V Centenario, G. Washington 218, 9 8092211469, www.intercontinental.com, 200 kamers. $$$ Hispaniola Hotel and Casino, Independencia/A. Lincoln, 9 8092217111, www.hotel.stodgo.com, 165 kamers. $$$ Hotel en Casino Naco, Tiradentes 22, 9 8099476161, www.naco.net, 106 kamers. $$$ Napolitano Hotel en Casino, George Washington 101, 9 8096871131, 72 kamers. $$$ Hodelpa Caribe Colonial, Isabel la Catolica 159, Zona Colonial, 9 809688 7799, www.hodelpa.com, 54 kamers.

Trendy bars Zona Colonial Calle Hostos is een goed uitgangspunt voor een avondje stappen, maar er zijn meer wijken waar dat kan. Abacus, Calle Hostos Esq. General Lupéron 350. Fusion Rose, Calle el Conde 54. Pop Lounge, Calle Arz. Nouel Esq. Hostos. XXO, Calle Hostos Esq. Emiliano Tejeda, 9 8092551970. La Cuchara de Madera, Freddy Prestol C. Esq. Max Henriquez Urena, 9 809566 2420. Caribbean Sun, Playa Caribe, Autovia del Este 9 8095262233. Lost Lounge, Avenida Teradentes 44, 9 8097324016. Mankala, Calle Hostos 352. Murano Bar and Lounge, Calle Mercedes 155, 9 8096854237.

In en rondom Avenida Abraham Lincoln Dat is ten noorden van de Avenida 27 de Febrero, in de buurt van de universiteit. Kiev, Avenida Abraham Lincol 703. Praia, Avenida Gustavo Mejia Ricart 74, 9 8095408753.

Tao room, Plaza Andalucia II, tercer nivel, 9 8095632043. Taboo bamboo, Roberto Pastoriza 313, 9 8092272727.

Restaurants $$ Caffe Milano (pizza en pasta), Avenida Tirandentes 1, 9 8095403000. $$ Red Grill, Plaza New Orleans, Avenida Winston Churchill 110, 9 809540 4567. $$$ Pat’ e Palo (internationaal), La Atarazana 25, 9 8096878089. $$$ Soya (sushi), Avenida G. Meija Ricart Esq. Avenida Abraham Lincoln, Plaza Andalucia I. $$ Yasta Bar en Grill, Av. Gustavo M. Ricart Esq. Lope de Vega. Zie www.flowmag.com (Spaans) voor hippe adressen.

Boekwinkels Als je het Spaans beheerst, dan heeft het zin om naar een boekhandel te gaan, tenzij je een kaart of fotoboek zoekt. De volgende winkels hebben geen uitgebreide Engelse selectie boeken. • Thesaurus, Avenida Abraham Lincoln esquina Sarasota. ma.-za., 9.00 tot 21.00 zo. van 10.00 tot 15.00 uur, 9 8095081114. • Centro Cuesta del Libro, Avenida 27 de Febrero. ma.-za., 9.00 tot 19.00 uur. zo. van 10.00 tot 14.00 uur, 9 8094734020. • Mateca, Avenida Abraham Lincoln, ma.za., van 9.00 tot 19.00 uur, 9 809533 9338.

Cinema’s Santo Domingo heeft het grootste aanbod aan bioscopen. Vele LatijnsAmerikaanse en Noord-Amerikaanse films verschijnen hier op het witte doek. Acropolis, Torre Acrópolis, Avenida Winston Churchill. Cinemas Broadway, Plaza Central, Avenida 27 de Febrero esquina

SANTO DOMINGO

Winston Churchill. Hollywood Diamon, Diamond Mall, Avenida Los Próceres. Cinema Centro, Av. George Washington. Palacio del Cine, Avenida 27 de Febrero. Het aanbod vind je in de stadsgidsen, de kranten of op www.cine.com.do. De meeste Engelstalige films worden niet nagesynchroniseerd en verschijnen met Spaanse onderschriften.

Winkelen Buiten het centrum en de markt kun je terecht in winkelcentra (malls), gebouwd naar Amerikaans concept. Hier vind je alles, van banken, supermarkten, kledingzaken tot telefoonmaatschappijen. Als je de Europese maat 40 of hoger hebt dan zoek je meer Amerikaanse merken in bijvoorbeeld Acropolis Center, Avenida Winston Churchill (winkels en cinema’s). In Plaza Central, 27 de febrero Esq. Winston Churchill, vind je veel Spaanse (kleinere) maten en mode van zomerse stoffen. Verder: Americana Departamentos, J.F. Kennedy, Centro Cuesta Nacional, 27 de Febrero Esq. Abrahma Lincoln. Plaza Lama, 27 de Febrero Esq. Winston Churchill. Plaza Naco, tirandentes/fantino falco, www.plazanaco.com.

Spa’s Lekker voor als je op vakantie bent, en te lang door de stad hebt gelopen of gewoon een opkikker kunt gebruiken. Fátima Scheker, Avenida Pedro Henriquez Ureña, número 139. Torre Pedro Henríquez Ureña, 9 8095657993. Clinel, Av. Tiradentes, número 16, 9 8095404425. Vip Clinic, Avenida Sarasota, Jardines del Embajador, 9 8095351010. Virgina Spa, Avenida Roberto Pastoriza, número 255, 9 809 5444333. Instituto Payot, Calle Paseo de los Locutores 16, 9 8095668704. Make Up Center, Calle Manuel de Jesús Troncoso 12, 9 8095631967. Spa

Fitness Center, Hotel Jaragua, 9 809 2211494.

Verder reizen Vanuit Santo Domingo vertrekt al het openbaar vervoer (geen treinen). Je kunt opstappen bij: Caribe Tours Santo Domingo, Avenida 27 de Febrero, Esq. Leopoldo Navarro, 9 8092214422. Of gaan met de Metro bussen, die je vindt op: Avenida Winston Churchill, Esq. Calle Hateuy (bij Plaza Central), 9 809544 4580. Verder is er Terra-Bus, Avenida 27 de Febrero Esq. Maximo Gomez (Plaza Criolla), 9 8094721080, rijdt naar Portau-Prince in Haïti (bijna 9 uur bussen). De busstations liggen niet in het centrum, dus een taxi is nodig om er te komen, zeker als je met al je bagage reist is dat de veiligste optie. Hier hebben ook alle belangrijke autoverhuurbedrijven een kantoor. Alleen jammer dat rijden in Santo Domingo zo vervelend is met links en rechts inhalend verkeer en veel getoeter. Naar de airport Aeropuerto Internacional Las Americas kun je alleen met de taxi. De prijzen van de airport naar de stad liggen vast. Vanaf de stad naar de airport kan het soms duurder zijn, dus even onderhandelen. In de stad is een bus, taxi of guagua het snelste vervoermiddel. Je hand opsteken is voldoende om de bus te laten stoppen. De kosten zijn gering.

Excursies Bij het Plaza de Colon tref je de officiële gidsen, die je voor niet veel geld de stad laten zien. Met een goede kaart en gids kun je de stad zelf verkennen. De ervaringen met deze gidsen zijn wisselend.

Internet In de Zona Colonial is een aantal internetcafés te vinden en de meeste hotels hebben voorzieningen.

249

250

Het zuiden Land van extreme tegenstellingen Dorpen met ongeplaveide straten, veelgekleurde houten huizen en eindeloze suikerrietvelden. Je bevindt je in het zuidwesten van het eiland, met magische plekken en eindeloze vergezichten. Het is een stuk land van uitersten met woestijnen, de enige echte in het Caribisch gebied tot de grootste lagune. Hier ben je ‘off the beaten track’. Meer naar het zuiden toe, op weg van Barahona naar Pedernales, krijgen cactussen de overhand. De natuur doet haar uiterste best om hier te overleven in de zon, en het liefst in een beetje schaduw. Hier zwemmen nog krokodillen in de lagunen en komen de flamingo’s foerageren in de zoetwaterpoelen voordat zij verder trekken. Volgens the United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (UNESCO) kent de kustlijn hier enkele van de beste stranden van de wereld. Heel opmerkelijk zijn ook de zandduinen van Las Salinas, de grootste woestijn in het Caribisch gebied, en de grotten van El Pomier, die in totaal 4000 muurschilderingen en 5000 rotstekeningen bevatten. En tot slot is er dan het Lago Enriquillo, meer dan 30 m onder zeeniveau en drie keer zo zout als de zee, dat het grootste meer is in het Caribisch gebied. Waarschuwing Het zuiden is nog grotendeels ongerept en niet ontdekt door reizigers. Je kunt er fantastische extreme natuur zien, maar een goede gids en chauffeur zijn nodig als je geen Spaans beheerst of het gebied voor de eerste keer bezoekt. Voor je naar de in dit hoofdstuk genoemde grensplaats Pedernales (zuiden), de Mal Paso grensovergang bij Jimani of Elias Pina (ook El Comendador genoemd, centrum) gaat, informeer hoe veilig het is in de grensstreek! Een negatief reisadvies voor Haïti is reden tot voorzichtigheid. De onverharde grensroute noord-zuid in de Dominicaanse Republiek is geen veilige route en vaak niet berijdbaar. Dat is geen reden om het zuiden links te laten liggen.

Hoogtepunten 1 Lago Enriquillo met krokodillen en flamingo’s. 2 De grotten van El Pomier met duizenden Taino-tekeningen. 3 Zand- en zoutduinen bij Las Salinas.

Autoroute In dit hoofdstuk volg je de Carretera 2 vanuit Santo Domingo via San Cristobal, Bani naar Azua. Van daaruit kun je een uitstapje maken naar het westen via San Juan de la Maguana naar de westelijke grensplaats Elias Pina. Je blijft de Carretera 2 volgen.

HET ZUIDEN

De lagunes in het zuiden zijn populair onder flamingo's

De meer populaire route leidt over de Carretera 44 verder richting het zuiden. Vanaf Azua rijd je langs de kust via Barahona en Oviedo naar Pedernales in het zuidwesten aan de Haïtiaanse grens. Vanuit Barahona kun je een dagtoer maken naar Lago Enriquillo, en de steden Jimani en Neiba. Verwacht geen luxehotels in deze regio. Zie alleen onder Barahona, praktische informatie meer over middenklasse- en luxehotels en activiteitenbureaus die excursies organiseren. Elk hotel kan een taxi regelen maar niet ieder hotel kent gidsen die meer weten dan waar je inkopen kunt doen en het lekkerste bier is. Voor sommige reizigers is dat laatste al voldoende.

SAN CRISTOBAL Pracht en praal voor El Jefe Trujillo Voor geschiedenis- en cultuurliefhebbers is San Cristobal een schatplaats. De stad ligt slechts zo’n 25 km van de hoofdstad St. Domingo. Gesticht door Christopher Columbus’ broer, stond de stad aan de wieg van de eerste grondwet, en paradoxaal genoeg, ook van de dictator Rafael Leonidas Trujillo die er werd geboren in 1892. Ten westen van de stad ligt op een kleine heuvel het Castillo del Cerro, letterlijk het kasteel op de heuvel, een zes verdiepingen hoge sterk vervallen villa waarin hij nooit woonde en die de overheid goud geld kostte, meer dan 3 miljoen US dollars. Hij leefde in Casa de Caoba, een huis gebouwd van duur mahoniehout in de jaren dertig, 5 km ten noorden van de stad. Het is nu een ruïne. Niet ver daarvandaan is het inmiddels voor publiek opengestelde Balneario La Toma een voormalig privé-natuurzwembad voor El Jefe, de baas. Eveneens fascinerend is de Iglesia de San Cristobal, versierd met

251

252

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N SANTIAGO RODRIGUEZ

Río Limpio ●

DAJABON

SANTIAGO P.N. José Armando Bermúdez

G

N ▲

Parque Nacional Nalga de Maco

▲

El Vano ●

Banica ● ● Pedro Santana

CO

2047 m

● Los Pinales ▲

2802 m

ELIAS PIÑA

Porto Blanco ●

ia

Rio

Elias Piña ● ● Comendador

●

Presa de Sabaneta Yabonico ●

47

as Mac

Las Matas de Farfan ●

2

●

REPUBLICA DE ● El Cercado 50 ▲

SIE

Vallejuelo ●

RR

A D Guayabal 2280 m E ● Descubierta 48 ● ● BAORUCO Poster Rio Balneario Maria ● Villa (entree parque) Galvan Jimaní Jaragua Neiba ● ● ● ● ● Mal Paso Parque Nacional 48 Isla Cabritos Lago Enriquillo

NE

SI

▲ ●

2368 m

G

RA

Laguna del Rincón

BA

Les Mercedes ●

Pedernales

●

OR

▲

●

44

O

▲ 1308 m

1343 m

▲

G

Barrera ● ● Jaquimeyes ● Peñón ● Fundación Bahía ● de Neiba Cabral

√● Barahona u✖

BARAHONA

UC

Yayas de Viajama ● 2 Tábara Arriba

Tamayo ● ● Vicente Noble Uvilla● ● Canoa

Mella ● 46

Los Arroyos 2085 m D E ▲ Parque Nacional Sierra de Baoruco

El Tetero●

947 m

Quita Coraza

Cristóbal ● INDEPEDENCIA Salin●

ER

3175 m

Presa de Sabana Yeguna ● Bohechio ● Padre ● Cardón Las Casas

IBA

G

Duverge ●

▲

G

San Juan de la Maguana

2

2177 m

Pico Duarte

Lamedero

Juan de Herrera ●

●

● Hondo Valle ▲

RA

Parque Nacional José del Carmen Ramirez

47

HAÏTI

RDG ILL E

Playa Saladilla

❋ Polo Magnetico ● Polo

u

● Baoruco

PEDERNALES

44 ● Paraiso

44

u Playa Los Patos

Cabo Rojo Cabo Rojo ●

● Enriquillo

331 m

▲

Bahía de Las Aguilas Parque Nacional Playa Celiente

u u

Jaragua

G

Oviedo ●

Punta San Luís

✖

Playa Blanca

Laguna de Oviedo Punta Inglesa

Isla Beata

G

lto V elo

Isla Alto Velo

➤

Punta Lanza

G

Isla Beata Piedra Can al d eA Negra

253

HET ZUIDEN

SANTO DOMINGO

■

2379 m

LA VEGA

CE

MONSEÑOR NOUEL

NT

MONTE PLATA

RA

Guayabal ●

L

●

▲

● Rancho Arriba

Villa Altagracia ●

1521 m

Peralta ●

AZUA Sabana Yeguna ●

Azua

●

▲ Presa de Sabana La Ciénaga Higuey ● ● Los Cacaos Larga San Jose SAN ● de Ocoa ●

CRISTOBAL

Estebanía ●

Presa de Aguacate

1775 m ▲

41

Presa de Valdesia

Playa Monte Río ● Pueblo Bahia de Viejo Ocoa ● Puerto Viejo Villa

u

2

Bani

Sombrero ● ● Matanzas Sabana Buey ●

●

San Cristobal

● Bajos de Haina ● Nigua Playa Nigua

u u Playa Najayo

● Yaguate ● Pizarrete

● Sabana Grande ● de Palenque Nizao Playa de Baní Playa Palenque

Bahía las Calderas

● Punta Salina Las Salinas

●

2

Cambita Garabito ●

PERAVIA

u

Palmar de Ocoa Fundación ● ●

Playa Caobita

DISTRITO NACIONAL

u

u

✖ ✖

Diómedes Imperial

Caribische Zee

0

50km

HET ZUIDEN, OVERZICHTSKAART

254

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

muurschilderingen door Vela Zanetti, een meester in deze kunst. De stad zelf is vrij uniek: lange straten, geflankeerd met mahoniebomen, leiden van het Parque Central af; de Mercado Modelo verlevendigt de straten met stalletjes met groentes en fruit. Een bezoek aan de Pomier Caves is een mooi uitje, want daar tref je honderden Taino-tekeningen aan.

De eerste grondwet getekend In 1496 begon Bartholome Columbus hier met de bouw van het San Cristobal Fort in het huidige Villa Altagracia, om de goudmijnen in Haina te exploiteren. San Cristobal werd een voorbeeldstad in de eerste jaren van de Spaanse kolonisatie. De stad groeide voorspoedig. Alhoewel de stad alweer snel verlaten werd toen er grote goudvondsten uitbleven. Velen geloven dat de stad werd gesticht in 1822 door Jean Pierre Boyer, maar de werkelijkheid is dat de indianen het al veel eerder bewoonden. De eerste constitution (grondwet) van de Dominicaanse Republiek is hier getekend op 6 november 1844 in het Palacia del Ayuntamiento, het stadhuis. Het duurde een paar eeuwen voordat er naar de beginselen werd geleefd. Naast het Parque Duarte vind je de neoklassieke kerk Nuestra Senora de Consolacion, waar je Trujillo’s mausoleum kunt zien. Trujillo is uiteindelijk in Parijs begraven, waar de familie woonde voor hun emigratie naar Spanje.

De grotten van El Pomier In het Parque Nacional Cuevas de Bourbón vind je de grotten van El Pomier. Volgens experts zijn de grotten van El Pomier voor de West Indies wat de piramiden van Egypte voor het Midden-Oosten zijn. Daarom is het eigenlijk vreemd dat deze zo weinig bezoekers trekken. Zij bevatten enkele van de grootste schatten in de regio, die vrijelijk toegankelijk zijn voor de nieuwsgierige reiziger. Het Parque Nacional Cuevas de Bourbón o de El Pomier bestaat uit een netwerk van ongeveer 54 grotten en die zijn nog niet allemaal verkend. In deze grotten zijn duizenden pictogrammen te vinden, afbeeldingen en symbolen die woorden, groepen van woorden en sommige waarden voorstellen. Ook zijn er honderden rotstekeningen van mensen, dieren en vreemde monsters te zien, die vertellen over het leven van de Tainoindianen. Hoewel van veel tekeningen niet bekend is hoe oud ze zijn, wordt geschat dat de meeste meer dan 1000 jaar oud zijn. De indianen leefden niet in de grotten; deze dienden zuiver als heilige gronden voor het het uitvoeren van ceremonies.

Gek op de onderwereld Speleoloog en archeoloog Domingo Abreu onderzoekt de grotten al sinds 1974 en zijn excursies zijn zowel avontuurlijk als educatief verantwoord. Het netwerk van grotten in El Pomier is zeer uitgestrekt en diep, en hoeveel je exact zult zien hangt ook voor een deel af van je eerdere ervaringen in grotten. Het is een vergissing om te denken dat op stap gaan met Domingo alleen maar kijken naar prehistorische kunst is. In navolging van Indiana Jones’ traditie is het echte avontuur de tocht

255

HET ZUIDEN

naar de schatten. Dat betekent soms klimmen over glibberige rotsen met een zaklamp, of afdalen van de ene naar de andere richel met een touw omdat het te steil is te wandelen. Pictogrammen, tekeningen en in de muur gekerfde taferelen kunnen overal in deze onderwereld gevonden worden. De indianen wijdden hun leven aan het creëren van deze versieringen en nu wijden mensen hun leven aan het ontdekken ervan.

Praktische Informatie San Cristobal Accommodatie Een goede reden om hier te overnachten is een bezoek aan de grotten van El Pomier, maar voor de rest is het niet een aangename stad. Vanaf de stad is het 20 km naar het noorden naar de grotten. $ Hotel Constitución, Avenida Constitución 118, 9 8095283309 (genoemd in Duitse gids). Eenvoudig. $ Hotel Madre Vieja, P A García 29, 9 8095281999. Eenvoudig. $ Aparta Hotel Aliaska,T M Cestero 11, 9 8095281868. $ Aparta Hotel Ayala (een aanbeveling), Pd Ayala 110, 9 8095283040. $$ Verder weg (15 km) is Hotel Beach Club Najayo, Avenida Libertad/Esq. Padre Borbon, 9 8094711134.

Verder reizen Er is hier geen busstop van Caribe Tours.

Excursies • Het kantoor van het Parque Nacional Cuevas de Bourbon o de El Pomier is in de heuvels. De stad San Cristóbal ligt in het dal. De grotten van El Pomier zijn dagelijks open van 9.30 tot 17.00 uur. Kosten voor entree zijn RD$ 50 en voor een gids RD$ 40. Meenemen: Goed schoeisel is een noodzaak. Stenen in een grot kunnen bedrieglijk glad zijn. Gymschoenen zijn een veilige optie; sandalen en slippers

i

zijn geen goed idee. Helmen, klimgordels en touw om af te dalen in de grotten wordt voor verzorgd. De gids neemt een zaklamp mee en waterdichte rugzak om voedsel, camera’s en andere zaken in op te bergen. In tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten is het niet erg koud. Het staat je vrij om warme kleding mee te nemen maar het is niet echt nodig. Als je aankomt neemt een parkgids je mee naar de eerste drie kamers in de grotten. De eerste grot telt al 600 pictogrammen. • De balneario (badplaats) La Toma kun je met een guagua, plaatselijke taxi, bereiken. Het ligt ook in het noorden, open dagelijks 8.30 tot 7.30 uur. Het is een serie grote cementen zwembaden, gevuld met vers zoetwater van de Haina rivier. • In het weekend kun de stranden (bruin zand) Playa Najayo, Playa Nigua, Playa Palenque bezoeken. • In de omgeving zijn suikermolens te bezoeken. Je komt er door de Av. Febrero 27 af te rijden, in het plaatsje Engombe de weg vragen. Het zijn de ruïnes van een herenhuis en een kapel uit de 16e eeuw. Aan het Playa Nigua kun je resten zien van twee uit de 18e eeuw stammende suikerfabrieken, Boca de Nigua, en verder naar het westen de 16e-eeuwse molen van Diego Caballero.

256

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N 1

N ▲

Presa de Hatilo

LA VEGA

El Chcharrón ●

0

El Verde ●

20 km

Blanco ●

El Convento ●

17

MONSEÑOR NOUEL

Rio

1

El Novillo ●

C

● Juan Aldián

O R

G

● Piedra Blanca

a Yun

2843 m ▲

Reserva Cienifica Valle Nuevo

●

Bonao

D

IL

Palma Cana ●

2673 m ▲

L E R

Rio Las Cuevas

Arroyo Grande ●

● Banilejo

A

2582 m ▲

▲ 1570 m

1521 m ▲

La Sabana ●

Presa de Jigüey

1122 m ▲

E N

San José de Ocoa ●

C

1121 m ▲

T

Los Guanos ●

R

● Los Anones

Azua

●

2

● Las Charcas

Ju ra Rí o

Presa de Sabana Buey

Playa Monte Río 628 m ▲

Punta Playa de Barco Punta Vigia

Bahía de Ocoa

iza

o

1775 m ▲ Presa de Valdesia

El Matadero ●

Puerto Tortuguero

u

oN

L

1691 m ▲

√

Rí

A

AZUA

El Cruce de Ocoa ●

u

Palmar de Ocoa ● Sabana Buey ●

Caribische Z e e Bahía Las Calderas

Las Salinas Punta Salina ●

Iguana ● Contra Embalse de Valdesia

Galeón ●

PERAVIA

● Fundación de Sabana Buey

510 ● Las Calderas

✖

Baní

●

2 ● Sombrero ● Matanzas Playa de Baní

u

257

HET ZUIDEN

17

SANCHEZ RAMIREZ

Lambedera ●

Cevicos ●

● El Limón

694 m ▲

Colorado ●

●

11

Las Lagunas ●

Sabana Grande de Boyá

El Jamito ●

529 m Río

13

▲

Batey Frias ●

Oza ma

Río Ozama 13

Don Juan ●

● Rí aS

Rí o

Batey Guanuma ●

na

i Ja

Hato Viejo ● Villa Altagracia ● Río Hig uero

DISTRITO NACIONAL ● San Felipe

1

Los Alcarrizos

Palabe ●

San Cristobal

SAN CRISTOBAL

● San Francisco

La Bomba ● San Pedro 13

Suardi ●



a

11

Cuevas del Pomier

23

it av

Rio Verde ●

Monte Plata Malta Moreno ●

oL

El Caimito ●

El Tablazo ●

Antón Sánchez ●

MONTE PLATA

●

11

● La Victoria Los Casabes a ● Villa Mella ● am Parque Oz Mirador Río del Narte

G

√

2 ● Aeropuerto Bajos de Haina Internacional ● Nigua Herrera

Los Marenas ● 23

● 4 San ● Isidro El Marnón Los Tres Ojos Parque Nacional Litoral Sur 3 ● Aquario Parque Nacional Submarino La Caleta Aeropuerto Internacional José Francisco Peña Gomez

G



SANTO DOMINGO

√

● Ingenió Nuevo

u Playa Najayo Caribische Lucas Diaz ● Najayo ● Bahía de Najayo Z e e u Playa Palenque Juan Barón ● Caei

Nizao ● ● Sabana Grande ● de Palenque ● Puerto Punta Palenque Palenque

SANTO DOMINGO ■

Diómedes Imperial

✖

VAN SANTO DOMINGO NAAR HET ZUIDEN

258

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

PALENQUE Dicht bij prachtig strand Dit deel van de kust is vrij spectaculair. Eerst passeer je het strand van Najayo, een baai met grijs zand, en daarna Sabana Grande de Palenque. Hier kun je een motoconcho huren, een brommer naar het strand, Playa Palenque. Het is een klein stadje met een mooi strand, geschikt om lekker rond te struinen langs de kustlijn. Op de bodem van de zee liggen de overblijfselen van het galjoen Diomedes Imperial, gestrand in 1806. Onderwatersporters zijn dol op deze bestemming met schitterende koraalriffen.

Praktische Informatie Palenque Accommodatie $ Hotel Playa Palenque, in de plaats Sabana Palenque, Puerto de Palenque, Sabana Grande de Palenque. Het ligt 12 km

i

van San Cristobal, 9 8092432525, hot. [email protected], 8 kamers. Een aanrader.

BANI Stad van dichters Bani ligt maar op een uur rijden van de hoofdstad Santo Domingo. Bani kreeg zijn naam van de cacique Bani. In Taino-taal betekent het overvloed aan water. Er zijn rustige stranden en de stad is voorzien van veelgekleurde, houten huizen, gebouwen in een moderne koloniale stijl. Het Parque Central en het Plaza de la Iglesia de Nuestra Senora de Regla is omringd door restaurants en winkels met lokale handgemaakte artikelen. In het Parque Central kun je de busten bekijken van de dichters Marco Antonio Cabral en Juan Pablo Duarte. Daaromheen liggen de mooie zoetig gekleurde huizen en de witte kerk Virgen de Regla. Hier werd ook held Maximo Gomez geboren in 1836. Er is een klein museum, genaamd Casa de Maximo Gomez, dat aan zijn leven is gewijd. Vergeet niet om een bezoek te brengen aan het Museo Café Dominicano om de geheimen van koffie zetten volgens oude en nieuwe methoden te leren kennen. De koffiebomen zelf vind je hoog op de heuvels. Koffiebonen en bomen houden van koelte. Verder is er in het Palacio del Ayntamiento, een modern gebouw aan het Parque Duarte, nog een stadsmuseum, Museo Principal, waar je iets kunt opsteken over Bani’s geschiedenis.

Zand- en zoutduinen Vanuit Bani kunnen trips worden gemaakt om de dichtbij gelegen zoutvlakten en de zandduinen te bezoeken. De zandduinen zijn uniek. Ner-

HET ZUIDEN

De zoutduinen bij Las Salinas

gens op de Caribische eilanden kun je verder woestijn vinden. Wie wil er naar een woestijn op een eiland? Heel bijzonder. Het kostte meer dan 50.000 jaren om van miniduintje te groeien tot de huidige vormen. De duinen zijn het tehuis van de monarchvlinder, een vlindersoort die over de hele wereld wordt beschermd. De duinen kun je niet missen als je in de buurt bent. De vlinder zien is een ander verhaal. Bijzonder zijn verder de lokale snoepjes…van geitenmelk. En probeer ook de roze-achtige mango, mango banilejo – mmmm, lekker en rijp in de periode van eind mei tot juli. Vrijheidsstrijder Maximo Gomez Geboren in 1836 in Bani, speelde Maximo Gomez een belangrijke rol in de Cubaanse geschiedenis. Op zijn 16e vocht Gomez tegen de Haïtiaanse troepen en later vocht hij tegen de Spaanse troepen, zonder succes trouwens. Daarop emmigreerde hij naar Cuba om daar te werken als boer. Hij stelde zich vrijwillig beschikbaar als sergeant toen de Cubaanse revolutie uitbrak in 1868. Na een snelle carrière werd hij twee jaar later opperbevelhebber van de strijdkrachten. Hij was een goed strateeg en leidde de guerrilla’s in de oorlog tegen het Spaanse leger. De Tienjarige Oorlog (1868-78) eindigde zonder winnaar. Gomez en anderen weigerden het akkoord dat de Spanjaarden voorlegden en gingen in ballingschap – terug naar de Dominicaanse Republiek. Toen de rebellen in 1895 weer tekeergingen, keerde Gomez terug om de revolutionairen te leiden. Hij hoopte dat de Verenigde Staten zou ingrijpen om de vernietiging van Amerikaanse eigendommen tegen te gaan. Dat gebeurde uiteindelijk ook en hun succes overschaduwde de krachtsinspanningen van Gomez en andere Cubaanse patriotten. Toen de Cubanen in 1902 eindelijk een gelimiteerde vrijheid kregen en Gomez tot president wilden kiezen, weigerde hij. (Zie ook Monte Cristi, pagina 135.)

259

260

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Las Salinas Als je de weg in westelijke richting volgt vanaf de stad, dan kom je bij Playa Bani, en andere afgesloten stranden zoals Las Salinas en Palmar de Ocao, met loodgrijs zand. Het strand van Salinas is de moeite waard om een kijkje te nemen. Neem de Carretera 510 tot aan het puntje van het schiereiland. De baai staat bekend als een goede surfplek maar is nauwelijks ontdekt. Om bij de zoutvelden te komen moet je richting Las Caleras marinebasis (naval base) rijden en na de basis ga je links een onverharde weg op, richting Las Salinas. Je passeert nu de Bahia de Calderas, tegenwoordig een nationaal monument. Na het dorp Salinas kom je bij de zoutduinen. Zulke duinen vind je elders niet in het Caribisch gebied.

Praktische Informatie Bani Accommodatie $ Hotel Caribani, Sánchez 12, 9 809 5223871. $ Centro Turístico Chapuzón, M Gómez 6, 9 8095224627. $$ Hacienda Yaal, Carretera Sombrero 1, 9 8095223994 of Hacienda Yaal, Carr Calderas 1, 9 8095228698. $ Hotel Alba, Padre Billini 13, 9 809522 3590, budget, bescheiden hotel.

i

Het museum, gewijd aan Maximo Gomez bevindt zich in het stadhuis, tegenover het Parque Central. Het Museo Municipal bevindt zich op Calle Sanchez 1, binnen de muren van het Palacio del Ayuntamiento, het stadhuis.

Reizen In het westen van de stad is een busstation, waar Caribe Tours bussen stoppen.

Excursies Het koffiemuseum, Museo del Café Dominicano is een bezoekje waar om de geschiedenis van de koffieboon te leren kennen.

Internet www.baninews.com (Spaans, gestart in 2003, nog weinig nieuws).

AZUA DE COMPOSTELA De onafhankelijkheid gevierd Nicolas de Ovando gaf opdracht voor de opbouw van de stad Azua in 1504. Puerto Vieja was een uitvalshaven als Santo Domingo niet bereikbaar was door oorlog of onrust en een belangrijke uitvalsbasis. Conquistador (veroveraar) van Puerto Rico en Florida, Juan Ponce de Leon en de veroveraar van Mexico, Hernan Cortes, waren hier gestationeerd. Een heftige aardbeving in 1751 maakte de stad met de grond gelijk. De oude stad, werd verlaten en kilometers landinwaarts weer opgebouwd. Geplaagd door natuurrampen, piraten en Haïtiaanse invasies, werd hier

261

HET ZUIDEN

uiteindelijk toch de belangrijke overwinning van de Dominicanen op de Haïtianen behaald. Op 19 maart 1844 werd hier de belangrijke slag geleverd die leidde tot de onafhankelijkheid van de Dominicanen.

Praktische Informatie Azua de Compostela

i

Activiteiten

Verder reizen

Je kunt de stad gemakkelijk verkennen als je start bij het Parque Duarte, in het centrum, en de Avenida Duarte afloopt of de Emilio Prud’Homme. In de buurt zijn banken, een iglesia (kerk), een mercado publico (markt) en een telecommunicatiekantoor te vinden.

Caribe Tours Azua, Calle Fátima, Esquina Emilio Prud’ Homme, 9 8095215088. Op loopafstand van het centrum.

SAN JUAN DE LA MAGUANA Vroeger bolwerk van indianen San Juan de la Maguana is een van de oudste steden in het land. Met de bouw van de stad werd in het begin van de 16e eeuw begonnen door kapitein Diego Velázquez op orders van Nicolas de Ovando. Een vruchtbare bodem en regelmatige regenval droegen bij aan de bloei van de suikerindustrie. Maar liefst vier suikermolens waren hier in bedrijf. Cacique Caonabo Cacique Caonabo, een Carib-indiaan, had verschillende vriendschappelijke contacten met de Spanjaarden, maar kwam uiteindelijk van een koude kermis thuis. Hij was het eerste stamhoofd dat openlijk tegenstand bood aan de Spanjaarden. Op een gegeven moment werd hij uitgenodigd door een officiële koninklijke delegatie om eregast te zijn bij een bijeenkomst in La Isabela, de eerste nederzetting van Columbus aan de noordkust. Deze legden hem uit dat erg belangrijke Spaanse hoogwaardigheidsbekleders altijd een paar glimmende armbanden droegen als statussymbool. Toen hij eenmaal die handboeien omhad, werd hij in de gevangenis gegooid. Toen Columbus hem meenam naar Spanje, op 10 mei 1496, weigerde Caonabo te eten en stierf onderweg. Anacaona, de vrouw van Caonabo, verging het niet veel beter. Zij regeerde in het zuidwesten na Caonabo’s overlijden. Ze probeerde relaties te onderhouden met de Spanjaarden en ze betaalde haar belasting in goud en cassave op tijd. Dat mocht niet baten. Na een

262

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

viering ter ere van Spanjaarden werd ze onder valse voorwendselen naar een militaire vertoning getroond en in de boeien naar Santo Domingo afgevoerd. Ze werd veroordeeld zonder eerlijk proces en vrij snel daarna opgehangen op het Plaza Mayor naast de kathedraal in Santo Domingo.

San Juan de la Maguana behoorde tot de provincie Azua tot 1939. De zwarteslavenrevolutie, bekend als de Cimarronada begon in Haina en had gevolgen voor het hele gebied rondom San Juan dat door zwarte leiders als uitvalsbasis werd gebruikt. Cacique Enriquillo leefde in deze regio en startte van hieruit zijn slavenbevrijdingsacties. Dit resulteerde uiteindelijk in het Enriquillo vredesverdrag in 1533. Enriquillo was een van de eerste strijders die guerrillatactieken toepaste in Amerika. Net ten noorden van de stad bevindt zich de oude Corral de los Indios, een plek waar de beroemde Cacique Anacaona zijn grootste ‘areitos’, zang- en dansvieringen hield. Het bleef eeuwenlang een vrij geïsoleerd gebied waar Taino-indianen en Afrikaanse slaven naartoe vluchtten om aan de Spanjaarden te ontsnappen. De multiculturele samenstelling van de bevolking maakt het een gebied met veel folklore; met de meest kleurrijke festivals en magisch religieuze gewoonten en rituelen, inclusief voodoorituelen.

Praktische Informatie San Juan de la Maguana Accommodatie De hotels zijn meer bedoeld voor zakenlui dan voor toeristen. $ D’Angel Hotel, 19 De Marzo 3, 9 809 5573484, budget, niet slecht. $ Hotel Areíto, Mella 24, 9 809557 5322. $ Hotel Areíto, Capotillo 1, 9 809557 2045.

i

$ Hotel Maguana, Avenida Independencia 1, 9 8095572244. $ Hotel Tamarindo, Dr. Cabral 26, 9 809 5572774.

Verder reizen Caribe Tours San Juan de La Maguana, Calle Dr. Cabral, Esquina Temis, 9 809 5574520.

ELIAS PINA Smokkelwaar op de markt Elias Pina is een plaatsje tegen de Haïtiaanse grens met een markt, dat een bezoek waard is. Op maandag en vrijdag is er markt. Als je Carretera Sanchez volgt naar het westen kom je vanzelf langs de grenspost waar je vertrekbelasting (15 US dollars) kunt betalen en een stempel in je pas-

HET ZUIDEN

poort krijgt. Als je het land weer binnenkomt betaal je nog eens 15 US dollars voor een toeristenkaart. De post is zondag gesloten, en op andere dagen open van 8.00 uur tot 15.00 uur, zaterdag gesloten vanaf 14.00 uur. Elias Pina staat ook wel bekend als Comendador. Als je gecontroleerd wordt bij een van de vele militaire posten, werk dan mee en houd je koest. Als je ongeduldig of defensief reageert duren die contacten alleen maar langer. Dit is geen leuke plaats om te overnachten. Op de nachten voor de marktdag is het bovendien vaak vol in de lokale hotels. Op de kaart staan wegen die naar het noorden, naar Dajabon, en naar het zuiden, richting La Descubierta lopen, Zelfs met een 4x4 jeep en als de weg droog is, is dit een slechte optie. Deze route raden we af.

El polo magnietico de Cabral Vanaf Azua leidt de weg, Carretera 44, direct naar Barahona. Een paar kilometers voorbij Azua kun je de afslag naar links nemen, naar het dorp Cabral om een vreemd fenomeen te bekijken. Aan de voet van de heuvel staat een bord dat vermeldt: ‘Welkom bij het mysterie van het magnetische veld.’ Hier ben je getuige van een verschijnsel, dat alle kenmerken vertoont van een paranormale of optische illusie. Terwijl de weg naar beneden lijkt te gaan, rijden de auto’s in werkelijkheid de heuvel op. Dit schijnt het resultaat te zijn van een krachtig magnetisch veld. De lokale bevolking claimt echter dat in bepaalde nachten de heuvel vreemde lichten uitstraalt en er spookachtige, angstaanjagende geluiden zijn te horen.

Parel van het zuiden De regio Barahona wordt gedomineerd door platteland en bergen; de Sierra de Neiba in het noorden en de Sierra de Baoruco in het zuiden. Baoruco betekent ‘hoog beschermde plaats’ in Taino-taal. Het meer Lago Enriquillo is vernoemd naar de cacique, die de eerste opstand tegen de Spanjaarden leidde. Zowel de historische geschiedenis als de geografische kenmerken van het gebied zijn interessant genoeg om er doorheen te rijden. Naast de mooie kustplaatsen met plaatsen als Los Patos (de eenden), Paraiso (paradijs), Enriquillo, en Oviedo, is er het Jaragua Natural Reserve (genoemd naar de Taino-leider Jaragua) aan de zuidelijke landpunt. Het gebied wordt de ‘Parel van het zuiden’ genoemd en heeft in elk geval zes fantastische stranden: Saladilla, Baoruco, San Rafael, Los Patos, Paraiso en La Ciénaga. Je kunt baden in de zee en meestal je daarna afspoelen in de rivieren met warmer brak water. Als je op zoek bent naar een hele rustige vakantie met onbedorven stranden dan is dit een goede plek.

263

264

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

BARAHONA Relaxte provinciestad – geen gehaast

Avenida Luperón

Barahona werd gesticht in 1802 op initiatief van de Haïtiaanse bevelhebber Toussaint Louverture. Officieel heet deze stad Santa Cruz de Barahona. In 1802 kwamen de eerste mensen in dit vissersdorp wonen. De zoete Yaque del Sur rivier, de lagune Rincon en de zoute Caribische Zee waren mooie viswateren. Het gebied was ook bekend om zijn eiken- en mahoniebomen.

10 ■ Begr. plaats

Gaston Federico Deligne

16 de Agosto

Padre Billini

Colón

Dam

Anacaona

Anacaona

monte

ıAn3■

6 ★na acao

Uruguay ■5

Bank ■★

Monte z

9★

■

4

e Duart

und

ino

Gom

ez

Salo

Sec

me U

reña

Maria

n peró

lo

uil

Ave nida Lu

s

ato

R. M

riq

En

r te

Caonabo

ida

Dua

Santiago Peguero

reras

Las Car

en Av

✆ 2

Mella

Jaime Moto

Gen.

r te

★8

7 1

General Santiago Peguero

h

Nuestra Señora del Rosario Dua

Bahía de Neiba

Avenida Luis E Del

J. Messon

I Su

Carlos

ero

iron

CARIBISCHE ZEE

Maria T Sanchez

Monta

andra

Esteben

Cuello

a Cas

Arzobispo Nouel

➤

Avenid

Avenida Enriquillo

✝

naar Vliegveld, Azua en Lago Enriquillo

Av en

ida

Ba

hía

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Parque Central Telecommunicatie Busstation Restaurant La Rocca Restaurant Brises del Caribe Hotel Magnolias Hotel Ana Isabel Gran Hotel Barahona Hotel Caribe Restaurant Brisa Caribe

BARAHONA

N ▲ 0

44 naar Pedernales ➤

5 km

HET ZUIDEN

De stad is een goede producent van grote bananen. Er zijn koffieplantages en suikerrietvelden. Ook rijst, bonen, wat fruit en zoete aardappelen worden er geteeld De meeste mensen werken in de visserij of suikerindustrie, of in het Parque Industrial de Zona Franca (belastingvrije industriële zone). Aan het begin van de 20e eeuw groeide de economie rap. Koffieplantages in de bergen en suikerplantages in de valleien brachten welvaart aan bepaalde families zoals Luis Delmonte, een gepassioneerd zakenman die de eerste permanente kerk liet bouwen.

Maria Montez Als het loopt zoals de regering wil dan wordt Barahona het toeristische centrum van het zuiden maar daar is nog niet heel veel van te merken. Barahona’s Maria Montez International Airport is helemaal klaar voor de charters met toeristen, maar ziet er nog veel te weinig. Deze airport is vernoemd naar de Dominicaanse Hollywoodactrice, Maria Montez, die eigenlijk Mari Africa Gracia Vidal heette. Ze maakte in de jaren veertig van de 20e eeuw films als Ali Baba and the forty thieves en The Arabian nights.

Lang leve de brandweer Baharona is een typisch Dominicaans stadje, met een Parque Central waar veel in wordt gehangen, een levendige boulevard waar de motoconcho’s worden geshowd en voldoende keuze aan bescheiden hotels.

De brandweermannen in Barahona zijn vriendelijk en gastvrij

265

266

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De huidige kerk van het heilige kruis staat op dezelfde plek als waar de eerste kerk stond. De eerste was gemaakt van hout, op initiatief van monseigneur Meriño en ingezegend in 1884. De huidige kerk werd rond 1922 gebouwd maar niet eerder geheiligd dan in 1928 door monseigneur Nouel, na de Amerikaanse bezetting. Op een hoek van het park, staat het voormalige huis van president General Jose Maria Cabral president van 1866 tot 1868. Nu herbergt het een boekencollectie. In de bibliotheek daar vlakbij is ook een boekencollectie te vinden natuurlijk, maar deze bieb is zelden open. Wat leuk is is een kort bezoekje aan de brandweerkazerne. Aan de buitenkant is het gebouw mooi beschilderd en binnen vind je er een brandweerpomp uit 1945, een geschilderde kaart van de streek en portretten en diploma’s van de lokale helden. De brandweerlieden zijn erg vriendelijk en geven graag een rondleiding op de begane grond, waarna je wordt gevraagd het bezoekersregister te tekenen. Larimar: Vulkanisch blauw! Larimar is een uiterst zeldzame edelsteen, die maar op één plaats ter wereld wordt gevonden, namelijk in de Dominicaanse Republiek in een moeilijk toegankelijk berggebied met uitzicht op de Caribische Zee. Larimar is een blauwe pectoliet, ontstaan uit vulkanische activiteit vele miljoenen jaren geleden. Toen het vulkanische gesteente afkoelde, kristalliseerde het in de schachten die vanuit het binnenste van de aarde naar de aardoppervlakte liepen. De naam pectoliet werd bedacht door de Duitse geoloog Kobell in 1828. Hij combineerde het Griekse woord ‘pektos’ (iets gevormd door

De kleur van de zee en de lucht van het Caribisch gebied

267

HET ZUIDEN

verschillende delen) en lithos (rots). Pectoliet is een secundaire of samengestelde steen. Larimar bestaat ook in andere kleuren dan blauw. De kleur wijst naar de zee, de vegetatie en de blauwe lucht van de Cariben. Larimar wordt gevonden in variaties van felblauw met witte lijnen tot zachtblauw, blauwgroen tot bijna wit. De naam larimar kreeg de steen van een Dominicaan, Miguel Mendez die de steen ontdekte, die de naam van zijn dochter LARIssa verbond met het Spaanse woord voor zee, MAR. De steen wordt ook vaak steen van Atlantis genoemd, omdat de Dominicaanse Republiek volgens een profeet vele duizenden jaren geleden tot het vergane continent van Atlantis behoorde. Aan het begin van 20e eeuw verkreeg de katholieke priester Miguel Domingo Fuerte Loren of Barahona de rechten om op onderzoek uit te gaan en de mijn te exploiteren, maar hij had geen succes en de blauwe steen raakte in vergetelheid. In 1974 vond een lid van het Amerikaanse Peace Corps, Norman Rilling, in gezelschap van Miguel Méndez, larimar aan de kust van Barahona. Ze gingen stroomopwaarts de rivier Baoruco op en bereikten de ader bij ‘Los Chupaderos’ in de sectie ‘Los Checheses’ ongeveer 10 kilometer ten zuidwesten van Barahona. Pas in 1975 startte de ontginning, met nog weinig geavanceerde technieken.

Praktische Informatie Barahona Accommodatie Er zijn voldoende mogelijkheden. $ Eenvoudig en prima is hotel Los Magnolias, schoon. Aardige eigenaresse. Calle Anacaona 13, 9 8095242244. $ Gran Hotel Barahona, Calle Jaime Mota 5, 9 8095243442. $ Hotel Ana Isabel, Padre Billini 16, 9 8095244117. Het enige echte luxueuze hotels in het zuiden is op dit moment: $$$ Barcelo Baoruco Beach Resort, 105 kamers, Baoruco, 20 min. van het vliegveld van Barahona, 9 8095241111, www.barcelo.com. Een ander comfortabel hotel is $$ Casa Bonita, 12 kamers, Carretera de la Costa, 16 km van Barahona, richting zuiden, 9 8095657310, www.casabonitadr.com.

i

Zowel Casa Bonita als het Barcelo hotel biedt excursies aan. Maatwerkexcursies zijn ook mogelijk. Even buiten Barahona zijn de opties: $$ Club Hotel El Quemainto, Carretera Barahona-Paraiso 10 km, 9 809223 0999. $ Hotel restaurant Brisas Del Mar, Avenida Playa Palenque 31, Sabana Grande De Palenque, 9 8092432556. $ Hotel Playa Palenque, Palenque, Sabana Grande De Palenque, 9 809243 2525. $ Hotel Paraiso, S A, Carretera Enriquillo, Paraiso, 9 8092431080.

Restaurants Rondom het Parque Central van Barahona kun je verschillende een-

268

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

voudige eetgelegenheden vinden. De betere restaurants vind je aan de Malecon, de boulevard aan zee. Zowel $$ La Rocca, Avenida Enriquillo 14 als $$ Brisas del Caribe, Avenida Enriquillo 1, 9 8095242374, heeft een menu met vooral lekkere visgerechten. Voor een lekker ontbijt en vriendelijke bediening kun je terecht bij Melo’s Café, Anacaona 12, 9 8095245437.

Verder reizen Barahona is bereikbaar met de bus. Vanuit St. Domingo gaan dagelijks vier bussen van Caribe Tours, een tocht van ongeveer drie uur. Caribe Tours Barahona, Calle Anacaona 4, 9 8095242313. Helaas rijden de bussen niet verder langs de zuidelijke kust richting Pedernales. En als je met de auto verder wilt dan kun je beter in Santo Domingo een auto huren bij een internationaal autoverhuurbedrijf en niet bij een lokale agent. Een andere optie is een dagexcursie maken naar het zuiden.

nales en de Taino-grotten ga je weer naar huis. • Lago Enriquillo en Isla Cabritos, met 50 soorten cactussen, krokodillen, iguana’s en flamingo’s. • Laguna Rincon, Los Patos, San Rafael. Boottoer door Nacional Parque Laguna Rincon de grootste zoetwaterlagune in het land (47 km2), met veel vogels, langs Polo Magnetico, zwemmen in zout en zoet water bij Los Patos en San Rafael en als toetje ook grotten met Taino-tekeningen. • Ook een Cachote excursie langs koffieen sinaasappelplantages en door wouden met kokospalmen, mangobomen in het woud van Paraiso. Zie kader op pagina 269 voor excursie Lago Enriquillo.

Excursies Ecotour Barahona, Carretera Enriquillo, Edificio 8, Apartamento 306, Paraiso, 9 8092431190 of 9 8093951542, www.ecotour-repdom.com of olivier. [email protected] (Er liggen contacten met hotel Barcelo Baoruco.) Ecotour excursies kun je bestellen bij de souvenirwinkel aan het Parque Central, aan de straat Jaime Moto. Sommige hotelreceptionisten weten daar zelfs niets van. De excursiemogelijkheden zijn: • Playa de las Aguilas (adelaars), wit zand en kalm water. Bezoekt La Cuava waar visserslieden in grotten leven. • Hoyo de Pelempito – Pedernales. En bereik de top van de Sierra de Baoruco (1500 m hoogte), vogels kijken en de 150 soorten orchideeën. Via Peder-

Cactussen in het droge zuiden

Internet Er is een internetcafé ‘Cybernet’ op de hoek van Calle Dr. Jose Fco. Pena & Gomez. Er zijn er meer te vinden. Er zijn banken, ATM’s, en de belangrijkste telefoonmaatschappijen hebben een kantoor aan het park (Verizon) of op loopafstand van het park.

HET ZUIDEN

LAGO ENRIQUILLO Krokodillen Het meer Lago Enriquillo, ook Laguna de Sal (zoutmeer) genoemd, is met zijn 200 km2 en zeer zout water, het best te omschrijven als een kleine zee. Meer dan een miljoen jaar geleden maakte het deel uit van een kanaal, dat de Bay of Neiba in de Dominicaanse Republiek verbond met de Bay of Port-au-Prince in Haïti. Sediment, afgezet door de Rio Yaque del Sur bij de riviermonding van de Bahia de Neiba en een opwaartse beweging van de continentale platen, isoleerden het meer. De weg naar de zee werd afgesloten. Sinds een groot gedeelte van het meer onder zeeniveau ligt, soms wel 40 meter, is de omgeving heet, droog en woestijnachtig. Met temperaturen die oplopen tot boven de 50 ºCelsius en weinig regen, wordt de vegetatie gedomineerd door allerleid soorten cactussen. De Neobottia treecactus is inheems, en verder vind je er de cayuco, alpargata en Cholla cactus. De meeste mensen komen niet voor de cactussen maar om de grote Amerikaanse krokodillenpopulatie (Crocodylus acutus) te zien. Deze imposante schepselen zijn het best te zien vroeg in de morgen of laat in de middag wanneer ze het water uitkomen om te drogen in de zon. Overdag ontsnappen ze aan de hitte door zich in het meer terug te trekken. Maar een gids weet ze aan te wijzen in het lage water bij de riviermonding. Andere wilde dieren langs de kust zijn de rhinoceros iguana, ricord iguanas, rose flamingo’s, verschillende soorten reigers en de niet altijd duidelijk zichtbare, Hispaniola-amazone, een beschermde want bedreigde papagaai.

Isla Cabritos Dit is het kleinste natuurpark in de grootste lagune van het land. Het kreeg zijn naam van het eiland Cabritos (geitjes) (12 km lang en 2 km breed), dat samen met de kleinere en zelden bezochte eilanden Barbarita en Islita in Lago Enriquillo ligt. Dit eiland is in totaal 25 km2 groot. Je kunt er alleen komen met een boot en dan nog alleen maar als de golven niet te hoog zijn voor de motorboten. Toegang Na betaling van entree kun je bij het Lago Enriquillo komen om te wandelen en in een zwembad te zwemmen. Een tweede toegangsbewijs is nodig als je het eiland Cabritos wilt bezoeken. De boten vertrekken ’s ochtends maar alleen wanneer er voldoende mensen zijn. Wat de meeste mensen doen is samenkomen bij de ingang, een groep vormen en samen de trip maken. De ingang van het Lago Enriquillo en de hoofdingang van het Parque Nacional Isla Cabritos is ongeveer 2 km ten oosten van de stad La Descubierta.

269

270

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

En er zijn nog meer parken. Deze worden niet vaak bezocht. Zo is er in het zuidwesten de Laguna Rincón en het Cabral Nacional Parque (240 km2) in de Neiba vallei. Het is de op een na grootste lagune, en de grootste zoetwaterlagune in het land. Sierra De Baoruco Nacional Parque (800 km2) van zeeniveau tot 2367 m hoogte bij Aguacate ligt aan de Haïtiaanse grens. Excursie Lago Enriquillo Het toerisme in het zuiden is nog niet erg ontwikkeld en zeker buiten het seizoen is het even zoeken naar een excursie rondom het meer in Barahona. We verzamelden ons bij de giftshop aan het Parque Central in Barahona. Een chauffeur, Spaanstalige gids en een vertaler stonden al te wachten. Niet zonder gids en chauffeur Als het je eerste bezoek is aan dit gebied dan kun je deze route niet zonder chauffeur rijden. Je komt meer dan dertig militaire controleposten tegen en het is erg vermoeiend als je steeds moet uitleggen wat je er doet. De bus van Eko Tours, met bekend logo op de deuren, kan doorrijden na een vriendelijke groet of praatje. Aangezien je dicht bij de Haïtiaanse grens bent wordt gecontroleerd op waren- en mensensmokkel. Daarnaast ben je met autopech in de aap gelogeerd. In elk dorp is wel een autowerkplaats inclusief welwillende monteurs te vinden maar zelden het onderdeel dat je nodig hebt. Een bijkomend voordeel is dat je met een gids gemakkelijker de Haïtiaanse markt in Haïti kunt bezoeken. Hij regelt dan dat iemand die hij kent even op de auto past. Als je wel zelfstandig gaat, neem dan een taxi vanuit Barahona of Neiba. Kennis van Spaans is noodzakelijk. Mal paso en smokkelwaar op de grens Vanaf Barahona rijden we richting Cabral over Carretera 46. Je passeert de Laguna de Cabral, een wetenschappelijk reservaat en komt langs het dorp Mella, met mooie maar gekke vrouwen volgens de chauffeur – nuttige informatie nietwaar. Bij het monument van cacique Enriquillo kun je afslaan richting Neiba maar onze route gaat metdeklokmee om het meer via het dorp Duverge. Duverge was president in 1850, een echte vrijheidsvechter. Op het kerkhof liggen hier nog veel generaals begraven. Bij het volgende dorp met de vreemde naam Vengan a ver (kom kijken) is de zwemplek Balneario La Zurza, vol met sulfiet, een beetje stinkend naar eieren maar wel gezond. Na een bad kun je verfrist verder naar de plaats El Limon, waar geen citroenboom te zien is. De weg leidt nu omhoog. Daarna kom je bij Jimani, het dorp waar in 2004 veel mensen omkwamen, nadat het water in de rivier onverwacht steeg en alle huizen in de omgeving van de oevers verwoestte. Het verhaal haalde de internationale pers en van de hulpgelden werden nieuwe huizen gebouwd, waar de bevolking niet in wilde wonen. Van hieruit is een uitstapje naar de grenspost ‘Mal Paso’ snel gemaakt. Als toerist mag je de grens over zolang de auto maar in de Dominicaanse Republiek blijft.

HET ZUIDEN

Krokodillen en iguana’s Terug via Jimani, en daarna via Boca Cachon, Bartolome en La Descubierta. Vijf kilometer ten oosten van dit stadje is het kantoor van de boswachter. Hier ligt een boot klaar die je naar Isla Cabritos voert. Eerst picknickten we met rijst en bonen, kip en salade. Een echt Dominicaans maal. De iguana’s happen mee. Als de golven ruw zijn dan ga je niet naar het eiland Cabritos, maar alleen kijken naar de flamingo’s en krokodillen bij de riviermonding van de Rio de la Descubierta. De Dominicaanse variant op Crocodile Dundee springt het water in om de krokodillen richting boot te sturen en het helpt weinig als je dat probeert te ontmoedigen. Meer dan 600 Amerikaanse krokodillen leven er, en die houden zich het liefst bij de riviermondingen schuil. Reken op een grijze zoutkristallen kuif want het opspattende water is drie keer zo zout als de zee. Je krijgt er ook borstelige zoute wenkbrauwen van. Het meer is rijk aan vogels waaronder oranje (jonge) flamingo’s en witte (volwassen) flamingo’s. De stoel van cacique Enriquillo Het volgende hoogtepunt van de toer is de stoel van Enriquillo bij Las Caritas. Een kleine klim omhoog en dan zie je het landschap dat Enriquillo hier zag. Hij hield vanaf deze plek zijn vijanden in de gaten. De ruimte om zijn stoel is versierd met Taino-tekeningen. Op deze plek werd het vredesverdrag met de Spanjaarden ondertekend. Na Neiba krijg je nog een laatste keer de gelegenheid tot zwemmen bij Balineario Las Marias de Neiba. Aan het einde van de middag is het er aardig druk. Daarna voert de weg langs vele suikerrietvelden en treinwagons en vrachtwagens, beladen met suikerriet, weer richting Barahona.

Taino-tekeningen bij de stoel van cacique Enriquillo

271

272

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

Chief ‘Don’ Enriquillo Enriquillo Guarocuya (1498-1535), de zoon van een stamhoofd was opgeleid door monniken en trouwde met een gedoopt Taino-meisje. Hij respecteerde zijn Spaanse landeigenaar en leidde een vredig leven totdat deze man overleed. Zijn zoon behandelde de lokale bewoners slecht en belaagde ook Enriquillo’s jonge vrouw. Hij protesteerde zonder succes en diende daarna een officiële klacht in. Toen de Spanjaarden hem het leven bleven zuur maken trok hij de bergen, de Sierra de Baoruco, om zichzelf en zijn mensen te verdedigen. Ondanks de vele Spaanse aanvallen, bleven hij en zijn mannen overeind. Uiteindelijk werd er door hem een vredesverdrag gesloten. Zijn grootste overwinning was het kapen van een De Taino-held Enriquillo Spaans galjoen, afgeladen met goud en zilver. Gezant en kapitein Hernando de San Martin bood volledige vrijheid aan in ruil voor het staken van de strijd en teruggave van scheepsschatten. In 1533 werd het vredesverdrag door Enriquillo getekend. Een reservaat naar keuze werd hem beloofd waar hij en zijn naasten vredig konden leven. Tegelijkertijd kreeg hij de eretitel ‘Don’. Het eerste vredesverdrag tussen de twee volken werd beschouwd als een grote overwinning voor de Taino-indianen. Don Enriquillo stuurde een bedankbrief aan koning Karel V. Hij stierf kort daarna op 27 september 1535.

Praktische Informatie Lago Enriquillo Accommodatie In Jimani en La Descubierta zijn hele sobere accommodaties te vinden. Vraag aan de lokale bevolking. Wij raden je aan in Barahona te verblijven of aan de kust. In Neiba is een hotel (zie Neiba informatiekader op pagina 268).

Excursies Ecotour Barahona, Carretera Enriquillo, Edificio 8, Apartamento 306, Paraiso, [email protected]

i

Meenemen: water, waterdichte zak voor fotocamera en regenjas of droog T-shirt tegen opspattend water tijdens bootexcursie. Paspoort, zonnebrandolie en dichte schoenen, vanwege de schorpioenen op Isla Cabritos.

HET ZUIDEN

JIMANI Ramp van wereldformaat Het verhaal van Jimani is een trieste geschiedenis. Door een grote overstroming van de Solie rivier op 24 en 25 mei 2004 werden meer dan 400 mensen gedood en nog eens 270 werden vermist. Ook in Haïti vielen slachtoffers door de buien. In totaal stierven meer dan 1400 mensen in beide landen. Het werkelijke aantal zal nooit bekend worden omdat veel illegale inwoners waarschijnlijk niet als vermist worden opgegeven.

Modderlawines De water van de bergen, het Massif de la Salle, vulde de rivier en zorgde voor modderlawines. Factoren die bijdroegen aan de ramp zijn de ontbossing – men kookt nog op hout en het feit dat mensen langs de rivieroevers wonen, te dicht bij het water. In Jimani viel 250 mm regen in krap 24 uur. Met het water kwamen stenen en modder mee, die mensen en huizen bedolven. Dinsdag waren al 100 mensen begraven in een massagraf. Meer dan 150 lichamen werden geborgen op woensdag 25 mei. De autoriteiten zeiden dat er geen tijd was om de lichamen te identificeren wegens gezondheidsrisico’s. Inwoners vertelden dat zij totaal verrast waren door de modder, die in een klap huizen, vaak van hout en blik, vermorzelde. De hulpverlening kwam moeilijk op gang omdat de stenen de belangrijkste toevoerwegen blokkeerden. In Jimani wonen vooral Haïtiaanse migranten die werken als straatverkopers en suikerrietwerkers. De zondag voor de ramp had de regering een waarschuwing afgegeven dat de rivieren zouden zwellen maar er is maar beperkt radiobereik in de afgelegen streek. Met hulp van internationale hulporganisaties zijn elders in het dorp nieuwe cementen huizen gebouwd. Later ging het gerucht dat de slachtoffers de huizen verkochten en weer ‘goedkoop’ langs de rivier gingen wonen. Als je richting Jimani rijdt, zie je de moddersporen van de bergtoppen sporen trekken door het woud. Deze ramp had voorkomen kunnen worden door een tijdige evacuatie. De realiteit is dat het zich in de toekomst waarschijnlijk zal herhalen. Als je naar de grens Mal Paso rijdt dan zie je dat daar de gedoneerde rijst uit de Verenigde Staten door Haïtianen aan Dominicanen wordt verkocht.

NEIBA Suikerzoet Neiba, vandaag de dag de grootste gemeente van de provincie Baoruco, was een ‘nitainato (oorspronkelijke regio), wat betekent dat de stad al bestond in de tijd van de indianen. In 1606 was Neiba al een goed georganiseerde gemeenschap. De naam Neiba komt van de oorspronkelijke bevolking. De naam behoorde oorspronkelijk aan een veel groter gebied de Neiba vallei en de Neiba baai. Zelfs de Yaque del Sur rivier werd vroeger de Neiba rivier genoemd.

273

274

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

De meeste lokale supermarkten vind je op een straathoek

De bloeddoop Aan het einde van de 18e eeuw werd het oosterlijke deel van het eiland aan de Fransen overgedragen. In 1801, tijdens het regime van de zwarte Haïtiaanse generaal Toussaint, werd het een district van het ZuidHaïtiaanse gebiedsdeel. Gedurende de España Boba periode, van 1810 tot 1821, werd het opnieuw een gemeente van Azua. Vanaf 1822 en gedurende de hele Haïtiaanse bezetting maakte het deel uit van Haïti. Pas in juli 1844, na de onafhankelijkheidsverklaring, werd het opnieuw deel van de Dominicaanse Republiek. Veel later, in 1943, werd Neiba de provinciehoofdstad van Baoruco. Door de geschiedenis heen werden hier veel gevechten gevoerd voor de onafhankelijkheid. Hier werd bijvoorbeeld het eerste gevecht met het Haïtiaanse leger gevoerd, genaamd de Bautismo de Sangre (de bloeddoop).

Nieuwe druivenstad Neiba verbouwt bananen, rijst, maïs, bonen, koffie en verschillende soorten fruit. De bergen hier zijn ideaal voor de koffieproductie. De druivenproductie hier is belangrijk want dat vind je niet veel in het land. Ze maken voornamelijk wijn en marmelade van de zoete vruchten. De eerste flessen wijn liggen op het schap meldden de kranten in augustus 2004, onder nauwlettend toezicht van een coöperatie van Italiaanse wijnboeren. Neiba is een perfecte plek voor wijnteelt door zijn relatief hoge temperaturen overdag (33 ºC), frisse avonden (18 ºC), een gemiddelde regenval van 473 mm en ruim voldoende water in de grond. Met de hulp van Italianen zijn 30 (onder)soorten geplant, waarvan acht zijn gekozen om verder te worden ontwikkeld en vier druivensoorten om te eten. De kranten suggereerden dat wijnexcursies in de toekomst mogelijk zijn maar of dat in 2005 al het geval zal zijn is onduidelijk.

275

HET ZUIDEN

Praktische Informatie Neiba Accommodatie Barahona is een veel betere optie als je in deze regio of stad wilt overnachten. Als je toch hier een nacht moet doorbrengen dan biedt het volgende hotel de mogelijkheid. $ Hotel Comedor Carmencita, Cambronal 45, Neiba, 9 8095273888. Er zijn meerdere kleine hotels.

i

de lokale zwemplaats Balneario Las Marias, 2 km ten oosten van de stad in de richting van Galvan, te gaan en daar wat te kijken, zwemmen en genieten van de zon. De sfeer is er zeer gemoedelijk.

Reizen Hier rijden geen bussen maar wel gaugua’s (publieke taxi’s) en taxi’s.

Activiteiten De stad kun je verkennen vanaf het Parque Central. Leuker is het om naar

OVIEDO Roze en witte flamingo's De Carretera 44, de weg van Barahona in de richting van Oviedo, leidt naar een van de mooiste stranden in het zuiden. In San Rafael is het genieten van een van de locale specialiteiten, de dubbele dip in het water. Je neemt eerst een duik in de zee en daarna in de rivier. Zo hoort het. Na het passeren van het strand Paraiso, het zoetwatermeer Los Patos, en de karakteristieke stenen huizen van Enriquillo, kom je bij Oviedo, het startpunt voor tochten naar het Parque de Jaragua en de lagune Oviedo met zijn vele flamingo's.

Gesticht door Haïtianen De plaats Oviedo werd gesticht door Haïtiaanse kolonisten tussen 1840 en 1860, en die gaven het de naam Trujin. De in de streek welbekende familie Mota arriveerde er in 1860 om hout te kappen. Er waren toen geen wegen alleen een enkele weg naar het meer. Pas later kwamen kolonisten uit de stad Duverge om het land te bewerken en om vee te hoeden. Een belangrijk kenmerk van de boeren in deze gemeente is de praktijk van de ‘convites’ (letterlijk invitatiesons). Dit is een vereniging van veel mensen die samenwerken met een doel: het land bewerken met minder hard werken. Alle boeren dragen evenveel bij en krijgen ook dezelfde opbrengsten. Gedurende de ‘convite’ worden er liederen gezongen en deze verkondigen meestal een boodschap. De bevolking werkt in de landbouw en veeteelt en verbouwt voornamelijk sorghum, een tropisch graangewas. Door een tekort aan water en een slechte infrastructuur zijn de mogelijkheden beperkt. Yucca, maïs, zoete

276

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

aardappelen en andere producten worden op beperkte schaal geproduceerd. Vee is er voldoende. Er wordt veel gevist maar de lokale consumptie is niet groot. De bevolking profiteert niet veel van de visvangst omdat rijke visboeren in steden zoals Azua, Bani en Pedernales wonen en hun geld daar uitgeven. Het aantal krabben in de regio groeide toen het Nacional Parque de Jaragua een national park werd en hun vangst werd verboden. Alhoewel quota zijn ingesteld om overbevissing tegen te gaan in het meer van Oviedo, wordt de tilapia, een vis, wel gevangen en veel gegeten, De Laguna de Oviedo en het Parque de Jaragua, kortom de natuur, zijn de ware reden waarom je in Oviedo wilt zijn.

Parque de Jaragua Dit park, genoemd naar de cacique Jaragua, strekt zich uit over de zuidelijke punt van het Pedernales schiereiland en is een van de grootste beschermde natuurgebieden van het eiland. Het omvat 1374 km2 natuur met daarin geologische formaties van meer dan 50 miljoen jaren oud, de Laguna de Oviedo (27 km2) met de grootste flamingokolonie van het eiland, de mooie stranden bij de Bahia de Aguilas en de eilandjes Beata en Alto Velo. Op de stranden van deze eilanden leven veel schildpadden die hun eieren leggen op het strand van Playa Larga. Maar liefst drie grotten zijn er te bezoeken – maar dat lukt misschien niet op één dag. De Cueva La Poza bevindt zich ten noorden en de Cueva Mongo ten zuidoosten van de Laguna de Oviedo. In beide grotten zijn pictogrammen te zien. Toegang Het kantoor van het Parque Nacional Jaragua is net ten oosten van de stad Oviedo. Vraag in de stad waar je een gids kunt vinden. Beter is het om het vanuit je hotel te regelen en met een georganiseerde ecologische excursie mee te gaan.

Isla Beata Na Isla Saona is Isla Beata het grootste eiland in het land. Het werd ontdekt door Columbus, die het ook zijn naam gaf. Er wonen geen mensen op deze 27 km2. Er groeit een grote hoeveelheid medicinale planten. Een belangrijk deel van de bomen die op de zanderige, kalkstenen moerassige bodem groeiden zijn vernietigd door bezoekers in het verleden.

Isla Alto Velo Niet ver daarvandaan ligt het kleinste eiland van het land, Isla Alto Velo. Vroeger was het rijk aan vogelpoep/mest en kleine vleermuizen. De naam Alto Velo (hoge sluier) kreeg het van de zeevaarders, die vonden dat het er in de nachten dat de maan de hemel verlichtte uitzag als een geest.

HET ZUIDEN

Ook dit kleine eiland werd ontdekt door Columbus, die het vernoemde tijdens zijn tweede reis. Alto Velo heeft een rijke historie. In de 16e eeuw woonden er Haïtianen, die er in 1854 werden uitgezet door een groep Amerikaanse avonturiers, die het eiland wilden hebben om er alle vogelmest van af te halen, maar dat is niet gelukt.

Taino-tekeningen Grotten met Taino-tekeningen en rotsgravures ontbreken niet in het Parque de Jaragua. Het voelt wel alsof je in een woestijn bent met alle doornbossen en cactussen. Een onontgonnen gebied – heel bijzonder en nauwelijks ontdekt. De vegetatie bestaat voornamlijk uit subtropisch droog doornbos, of in gewone mensentermen, cactussen. Naast de flamingo’s zijn er veel grote reigers, Amerikaanse fregatvogles, kleine blauwe en groene reigers, die je vooral bij het Laguna de Oviedo en de eilandjes kunt vinden. Het zoogdierenleven bestaat uit de rinocero iguanas, ricord iguanas, en de vier zeeschildpadden die veel voorkomen op Hispaniola, de soep-, de karet-, de onechte karet- en de lederschildpad.

PEDERNALES Vissersplaats op de grens Wanneer we de weg (Carretera 44) volgen langs de kust en langs het afgeschermde strand van Cabo Roje, een perfecte plek om te badderen in alle rust, komen we uiteindelijk bij het vissersplaatsje Pedernales. Pedernales ligt in het uiterste zuidoosten van het land, dicht bij het Haïtiaanse Anses-A-Pitre. De eerste inwoners waren mensen uit de plaatsen Duvergé, Enriquillo en Oviedo. In 1927, gedurende de regering van Horacio Vásquez, werd het gebied onder de bescherming van Nuestra Senora de La Altagracia geplaatst, en dat paste binnen het plan om het gebied bij de grens in gebruik te nemen en te beschermen tegen een invasie door Haïtianen. De eerste administrateur van Pedernales was de bekende schrijver en historicus Socrates Nolasco, die de eerste 48 families selecteerde die er zouden gaan wonen. Elke immigrant werd gestimuleerd om er te wonen met een dagelijkse toelage van 20 cent per ouder en 10 cent per kind.

Een stad van immigranten In 1937 werd de weg Oviedo-Pedernales aangelegd met hulp van een ploeg van 500 mensen. Door de installatie van de Alcoa Exploration Company in 1945 verhuisden meer mensen naar deze regio. Een ander deel van de bevolking bestond uit een aantal militaire gevangenen, delinquenten en andere voortvluchtigen die hier onderdak zochten. Ondertussen liet dictator Trujillo, in zijn ijver om de grens te ‘dominicaniseren’ en met openlijk racistische poging om ‘het ras te herdefiniëren’, boeren uit de Cibao overkomen en in 1950 enkele Japanse families. In

277

278

B E Z I E N S WA A R D I G H E D E N

1966 verwoestte orkaan Inés een belangrijk deel van de stad, en werd de wijk Ines Barrio gebouwd om de orkaanslachtoffers te huizen. De economie in Pedernales draait om landbouw, visserij en meer recentelijk ook om toerisme. Twintig procent werkt in de landbouw, tien procent vist of verkoopt vis, en dertig procent werkt in de bouw, andere bedrijven of bij de overheid. Zes procent van de arbeiders werkt bij bedrijven, die gerelateerd zijn aan de landbouw en veeteelt. Drie procent van de jongeren smokkelt goederen van en naar Haïti. En een aantal zoekt zijn heil in het vervoeren van mensen met motoconcho’s… De belangrijkste agrarische producten zijn koffie, bonen, aardappelen, bananen, zoete aardappelen, yucca, selderij, maïs, avocado en grapefruit. In diverse vismarkten wordt vis, kreeft, conch vlees en andere schelpdieren verkocht. Bauxiet werd gewonnen en verkocht. De bauxietmijnen zijn nu dicht, omdat veel mannen voor de Ideal Dominicana (voorheen Alcoa) company werkten. Tegenwoordig wordt alleen kalksteen gewonnen. Vanavond eten we banaan (grens bij Haïti)

279

HET ZUIDEN

Praktische Informatie Pedernales Accommodatie Alle accommodatie is hier vrij eenvoudig en niet duur. Dit betekent geen generator bij stroomstoringen is er geen airconditioning of fan om het hoofd koel te houden. De mensen zijn en blijven erg vriendelijk. $ Hotel Andino, Duarte 8, 9 809524 0215. $ Maxim’s house, José Díaz (El Gordo) 9 8095240519, [email protected] of [email protected]. $ Maguano, hotel van Katia en Papi, 9 8095240201 of 9 8095240355. In Santo Domingo, 9 8095353594, magu [email protected].

jeep. De weg (Carretera 541) loopt via het bergdorp Los Arrojos door het Parque Nacional Sierra de Baoruco richting het dorp El Aguacate naar Jimani. Dit kan alleen in de droge tijd, maar het wordt afgeraden. Te slechte wegen, te gevaarlijk in het grensgebied en te veel militaire controleposten. Geen vakantiegebied. De beste optie is via de Carretera 44 retour, richting Oviedo en Barahona.

Excursies De omgeving en vooral het park is erg geliefd bij duikers. In de buurt zijn vele mooie stranden te vinden waaronder het Bahia de las Aguilas.

Verder reizen Vanaf Pedernales kun je langs de grens van Haïti verder reizen met een

i

Internet www.pedernalesrd.com (Spaans).

280

Woordenlijst Nederlands – Spaans Alfabet a (a), b (be), c (ce), ch (che), d (de), e (e), f (efe), g (ge), h (hache), i (i), j (jota), k (ka), l (ele), ll (elle), m (eme), n (ene), ñ (eñe), o (o), p (pe), q (qu), r (erre), s (ese), t (te), u (u), v (uve), w (uve doble), x (equis), y (i griega), z (zeta)

Getallen, gewichten en maten 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 30 40 50 60 70 80 90 100 101 200 300 400 500 600

cero uno, una dos tres cuatro cinco seis siete ocho nueve diez once doce trece catorce quince diez y seis diez y siete diez y ocho diez y nueve veinte veinte y uno treinta cuarenta cincuenta sesenta setenta ochenta noventa cien ciento y uno doscientos trescientos cuatrocientos quinientos seiscientos

700 800 900 1000 2000 5000 10000 15000 20000 een half een kwart de helft eerste tweede derde een paar dozijn procent gram pond kilo liter centimeter meter kilometer

sietecientos ochocientos novecientos mil dos mil cinco mil diez mil quince mil veinte mil un medio un cuarto la mitad primero segundo tercero algunos docena por ciento gramo libra, medio kilo kilo litro centímetro metro kilómetro

Dagen van de week (altijd mannelijk) zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag

domingo lunes martes miércoles jueves viernes sábado

W O O R D E N L I J S T N E D E R L A N D S – S PA A N S

Maanden (altijd mannelijk) januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december

enero febrero marzo abril mayo junio julio agosto septiembre octubre noviembre diciembre

Jaargetijden voorjaar zomer najaar winter

la primavera el verano el otoño el invierno

Tijd vandaag morgen overmorgen vóór morgen

hoy mañana pasado mañana antes de mañana gisteren ayer eergisteren anteayer dag el día week la semana volgende week la semana próxima maand el mes volgende maand el mes próximo jaar el año volgend jaar el año próximo eeuw el siglo ochtend la mañana middag la tarde avond la noche uur la hora minuut el minuto seconde el segundo Hoe laat is het? Que hora es? Het is een uur Es la una

Het is twee uur Het is vijf over twee Het is kwart over twee Het is halfdrie

Son las dos Son las cinco y dos Son las dos y cuarto Son las dos y media Het is kwart Son las tres voor drie menos cuarto/ quince Het is vijf voor Son las tres drie menos cinco Over tien Dentro de dies minuten minutos Over twee weken Dentro de quince días Tegen vijven Hacia los cinco Drie dagen tres días tevoren antes Drie dagen later tres días después Om de drie dagen cada tres días 12 april 1997 el doce de abril de 1997

Het weer Wat voor weer wordt het vandaag? Het is mooi/ slecht weer Het vriest Het vriest 5 graden Het dooit De zon schijnt Het regent regen sneeuw zon wind storm

Como va a ser el tiempo hoy? Es buen/ mal tiempo Hiela Hace 5 grados bajo cero Deshiela Hace sol Llueve lluvia nieve sol viento tormenta

Feestdagen Nieuwjaar Año Nuevo Oudejaarsavond Noche Vieja

281

282

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Pasen Pinksteren Kerstmis Allerheiligen

Pascuas Pentecostés Navidad Todos los Santos Hemelvaartsdag Día de la Ascensión Driekoningen Los Reyes Magos

Kleuren rood oranje roze geel groen blauw zwart wit grijs

rojo naranja rosa amarillo verde azul negro blanco gris

Lichaamsdelen hoofd neus oog oor mond haar been voet arm hand tand baard vinger buik knie hart bot bloed

cabeza nariz ojo oreja boca pela pierna piedra brazo mano diente barba dedo estómago rodilla corazón hueso sangre

Veelgebruikte woorden ja nee misschien

sí no quizás

en wie? wat? waar? waarom? hoe? alstublieft neem me niet kwalijk dank u/je geen dank vaak zelden geld prijs fooi duur goedkoop goed slecht mooi lelijk oud nieuw arm rijk warm koud open gesloten ingang uitgang groot klein veel weinig genoeg meer minder links rechtdoor rechts ver dichtbij

y quién? qué? dónde por qué? comó? por favor perdóneme gracias de nada muchas veces pocas veces dinero precio propina caro barato bueno malo bonito feo viejo, antiguo nuevo pobre rico caliente frío abierto cerrado entrada salida grande pequeño mucho poco bastante, suficiente más menos izquierdo (todo) derecho a la derecha lejos cerca

W O O R D E N L I J S T N E D E R L A N D S – S PA A N S

Begroetingen goedemorgen goedemiddag (12.00 tot 21.00 uur) goedenavond hallo tot straks tot ziens Hoe gaat het met u? Hoe gaat het met je? Goed, dank u/ je wel, en met u/jou?

buenos días buenas tardes

buenas noches hola hasta luego hasta la vista Cómo está Usted? Cómo estás? Bien, gracias, y con Usted/ y contigo?

Personen mijnheer mevrouw juffrouw man vrouw broer zus echtgenoot echtgenote jongen meisje kind vader moeder opa oma neef nicht tante oom familie vriend(in) collega

señor señora señorita hombre mujer hermano hermana esposo, marido esposa, mujer chico chica niño padre madre abuelo abuela sobrino sobrina tía tío familia amigo, amiga compañero

Persoonlijke voornaamwoorden ik jij hij/zij/u wij jullie zij/u (meervoud)

yo tú el, ella, usted nosotros Ustedes Ustedes

Noodgevallen politie dokter medicijn apotheek ziekenhuis tandarts ambulance ambassade ongeluk dood hij is dood help! pas op! laat los! Ik ben bestolen

policía médico medicina farmacia hospital, clínica dentista ambulancia embajada accidente muerte está muerto socorro! cuidado! suélta! me robaron

Accommodatie hotel camping kamer badkamer douche toilet bed laken deken sleutel schoon vuil/vies lawaaierig stil/rustig eenpersoonskamer

hotel camping cuarto, habitación baño ducha baño cama sábana manta llave limpio sucio ruidoso tranquilo sencillo

283

284

DOMINICAANSE REPUBLIEK

tweepersoonskamer Zijn er kamers vrij? Ik heb gereserveerd Is het ontbijt bij de prijs inbegrepen? halfpension volpension

doble hay cuartos? he reservado el desayuno está incluído en el precio? media pensión pensión completa

Geld, telefoon en post bank geld provisie postkantoor

banco dinero comisión oficina de correos postzegel estampilla telegram telegrama telefoon teléfono Waar kan ik geld Dónde puedo wisselen? cambiar dinero? Wat is de Qué es el wisselkoers? cambio? Waar kan ik Dónde puedo telefoneren hacer una naar? llamada a? buitenlands geld moneda extranjera cheque el cheque reischeques cheques de viaje

Onderweg vliegtuig vliegveld trein bus station busstation

avión aeropuerto tren autobús, camión terminal, estación terminal de autobuses

aankomst vertrek kaartje enkeltje retour boot haven motorfiets bromfiets scooter fiets auto taxi snelweg weg tol brug straat kruising stoplicht bocht stad dorp centrum openbaar toilet kerk kathedraal klooster moskee synagoge markt winkel supermarkt markt plein museum paleis kasteel monument zee strand zand kust rivier waterval eiland

llegada salida boleto ida ida y vuelta barco puerto moto ciclomotor moto, scooter bicicleta coche, carro taxi autopista carretera peaje puente calle cruce semáforo curva ciudad pueblo centro baño público iglesia catedral convento mezquita sinagoga mercado tienda supermercado mercado plaza museo palacio castillo monumento mar playa arena costa río cascada isla

W O O R D E N L I J S T N E D E R L A N D S – S PA A N S

berg bos grot meer

montaña bosque gruta lago

Eten en drinken tafel eten drinken menu hoofdgerecht voorgerecht nagerecht bord bestek lepel vork mes glas kop brood boter water koffie thee melk bier wijn frisdrank rundvlees varkensvlees lamsvlees kip vis ei fruit groente aardappelen rijst pasta salade peper zout suiker rekening fooi

mesa comida, comer beber, tomar menú plato principal primer plato postre plato cubiertos cuchara tenedor cuchillo vaso taza pan mantequilla agua café té leche cerveza vino refresco carne de vaca carne de cerdo carne de cordero pollo pescado huevo fruta verdura papás arroz pasta ensalada pimienta sal azúcar cuenta propina

Handige zinnen Ik begrijp het niet Ik wil graag Ik weet het niet Hoeveel kost het? Dit is te veel

no lo entiendo quisiera no lo sé cuánto cuesta? eso es demasiado Dit neem ik quiero esto, tomo esto Het spijt me lo siento Waar is het dónde está lo dichtstbijzijnde? más cercano Kunt u me Usted puede helpen? ayudarme? Spreekt u Usted habla Engels? inglés? Ik spreek geen No hablo Spaans español Ik spreek Hablo holandés Nederlands Kunt u Usted puede langzamer hablar más spreken? lento? Wat betekent Qué quiere dat? decir eso? Qué significa eso? Hoe heet u? Cómo se llama Cómo se llama usted? Wat is uw Cómo es su naam? nombre? Ik heet… Me llamo… Waar komt u De donde es vandaan? usted? Ik kom uit… Soy de… Kunt u mij… Usted puede geven? darme…? Nee, dank u No, gracias Ja, graag Sí, por favor Ik heb honger/ Tengo hambre, dorst tengo sed Hoe oud ben je/ Cuantós años bent u? tienes? Cuantos años tiene usted? Ik ben… jaar oud Tengo… años

285

286

Literatuurlijst Alvarez, J. (1994) In the time of the butterflies. Algonquin Books. Dietrich, Bernhard. (1978) Trujillo: Death of the Goat. Waterfront, Little Brown. Dominguez, Jaime de Jesus. (2001) Historia Dominicana. ABC Editorial. Howard, D. (1999) Dominican Republic in focus: a guide to the people, politics and culture. Latin American Bureau/Interlink. Howard, D. (2001) Colouring the nation: Race and Ethnicity in the Dominican Republic. L. Rienner Publishers. Jacobs, F. (1992) The Tainos: The people who welcomed Columbus. Putnam Pub Group. Llosa, Mario Vargas. (2002) The feast of the goat. Picador USA. Marill, Mario Suarez. (2003) Colonial Santo Domingo. Its leading monuments. Educa, Santo Domingo. Meder, H. (1994) Tales of a Caribbean isle. Ediciones Nuevo Mundo, Santo Domingo. Pons, Frank Moya (1998) Dominican Republic: A national history. Markus Wiener Pub. Sosa, Sammy en Marcus Breton (2000) Sammy Sosa: an autobiography. Warner Books.

287

REGISTER

Aankomst 63 Aardbevingen 38 Accommodatie 63 Acuario Nacional 246 Adressen 65 Afdingen 69 Afrikanen 24 Agritoerisme 177 Alarmnummers 65 Alcalde, Roldan 22 Alcazar, Casa de Colon 231 Altos de Chavon 205 Alvarez, Julia 62, 137 Ambassade van België 65 Amber 92 Ambermusea 95 Amberkust 85 Ambrosias koraalrif 34 Americanos 146 Amerikaanse bezetting 30 Amerikaanse krokodillen 41 Anses-A-Pitre (Haïti) 277 Aparthotels 64 Aquapark, aquarium 100, 246 Atarazanas, Museo Naval 231 Autoverhuur 66 Azua de Compostela 260, 263 Bacardi eiland 149 Bachata 58 Bahia de Calderas 260 Bahia de Ocoa 110 Bahia de Samana 35 Balaguer, Joaquin 32, 47, 62 Balineario Las Marias de Neiba 271 Balneario La Toma 251 Balneario La Zurza 270 Banco de la Navidad 34 Banco de la Plata 34, 148 Bani 177, 258

Banken 66 Baoruco 24, 263 Barahona 111, 177, 263, 264 Barcelo rum 98 Batey 20 Bavaro 201 Bayahibe 110, 202 Benzine 66 Bermudez rum 98 Betancourt, Rómulo 31 Bevolking 47 Binnenlandse reistijden 65 Boca Chica 217, 219 Boca del Diablo 160 Boca del Yuma 204 Boekaniers 26 Boeken 67 Bok, de (Trujillo) 31 Bosch, Juan 32, 62 Brandweerkazerne (Barahona) 265 Brommer 74 Brugal Rum 97, 98 Bussen 73 Cabanas 64 Cabarete 85, 109, 113 Cabo Cabron 158 Cabral Nacional Parque 270 Cabrera 122 Cabritos 269 Cacique Anacaona 246, 261 Cacique Caonabo 261 Cacique Enriquillo 24, 262, 263, 270, 272 Cacique Guacanagari 22 Calle las Damas 234 Camino Real 87 Cap Haïtien 133, 158 Capella de Nuestra Senora de los Remedios 235

288

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Cariben, indianen 20 Carnaval 68, 181 Carnaval La Vega 181 Carnaval Monte Cristi 139 Carnaval Puerto Plata 96 Carnaval Santiago 175 Carnaval Santo Domingo 68 Carros, taxi 74 Carros publicos 73 Casa de Bastidas 236 Casa de Caoba 251 Casa de Cordón 233 Casa de Cultura 171, 181 Casa de Francia 236 Casa de los Medallons 239 Casa de Tostado 240 Casa Gomez 135 Cassave 53 Castillo del Cerro 251 Catamaran zeilen 126 Catedral de la Concepcion de La Vega 181 Catedral de Santo Domingo 240 Cathedral de Santiago Apostol 171 Cayo Arenas 135, 149 Cayo La Farola 149 Cayo Levantado 149 Cayo Linares 148 Cayo Vigia 148 Cayos Siete Hermanos 138 Cibao 132 Cibao vallei 38, 163 Ciguayo-indianen 146 Cimaronnes 24 Cimarronada, slavenrevolutie 262 Cofresí 127 Columbus, Aguaparque 100 Columbus, Bartholome 133, 170, 254 Columbus, Christopher 21, 131, 182 Columbus, Diego 23, 133 Comendador (Elias Pina) 263 Comida (lunch) 53 Comida criolla 52 Conde de Tolosa, schip 158 Condos 64

Constanza 177, 183, 188 Consulaat 65 Cordillera Central 35, 163 Cordillera Oriental 38 Cordillera Septentrional 38, 92, 118 Corral de los Indios 262 Cortes, Hernan 260 Costa del Ambar 85 Costa del Cocos 200 Costambar 127, 129 Cotui 92 Criminaliteit 67 Cristo Redentor 99 Cuabanama, grotten 204 Cuba 25 Cueva de la Arena 162 Cueva de la Linea 162 Cueva de las Maravillas 196, 214 Cueva de San Gabriel 162 Cueva de Willy 162 Cueva del Ferrocarril 162 Cueva La Poza 276 Cueva Mongo 276 Cultuur 56 Dajabon 127, 140 Depressie 40 Dessalines, Jean Jacques 28 Dineren 67 Diomedes Imperial 258 Dolfijnen 100, 202 Dominicaanse Alpen 163 Drake, Sir Francis 243 Drank 56, 67 Drinkwater 67 Drugs 68 Duarte, Juan Pablo 29, 258 Duiken 78, 108 Economie 50 El Batey (Sosua) 107 El Choco National Park 117 El Jefe (Trujillo) 31 El Limon 270 El polo magnietico de Cabral 263 El Pomier 254 Elektriciteit 68, 51

REGISTER

Elias Pina 262 Emigratie 33 Encomiendasysteem 23 Espana Boba 29 Estero Hondo National Park 130, 134 Estrella, Eduardo 48 Etnische groepen 47 Excursie Noordkust 125 Faro a Colon 245 Fauna 40 Feestdagen 68 Fietsen 75 Flamingo 271 Flora 45 Fooien 69 Fortaleza, la 237 Fotograferen 69 Franse Revolutie 27 Franse aanvallen 170 Fuerte de San Felipe 86, 95 Fuerte de Santa Barbara 241 Galindez, Jesus de 31 Gehandicapten 70 Geld 70 Geld van familie 51 Genocide van indianen 23 Geografie 34 Geschiedenis 18 Gingerbread architectuur 59 Goden 20 Godsdienst 49 Golf 78, 221 Golfo de las Flechas 146 Gomez y Baez, Maximo 135, 258, 259 Goud 23 Grotduiken 108 Guagua’s 74 Guerra, Juan Luis 58, 131 Hanengevechten 78 Haïti 47, 48, 70, 146, 273 Haïtiaanse overheersing 29 Haïtianen-moord 31 Hernandez, Gasper 109

Het noordoosten 85 Het noordwesten 127 Het zuiden 250 Hickory 158, 224 Higuey 23, 214 HIV/aids 83 Hollanders 25 Homoseksualiteit 71 Honkbal 209 Hotels 63 Iglesia de Corazon de Jesus 176 Iglesia de San Cristobal 251 Iglesia de Santa Barbara 241 Iglesia Las Mercedes 182 Iglesia Virgen de Regla 258 Iguana 44, 271 Imbert 151 International Airport Gregorio Lupéron 103 Internet 71 Isabel de Torres 86, 99 Isla Alto Velo 276 Isla Beata 276 Isla Cabra 137 Isla Cabrita 138 Isla Cabritos 271 Isla Saona 204 Islita 269 Jarabacoa 85, 126, 184 Jaragua Natural Reserve 263, 276 Jardin Botanica 243 Jimani 270, 273 Juan Dolio 217 Jurassic Park 92, 186 Kabelbaan 99 Kathedraal van Santo Domingo 240 Keizer Karel V 87 Kerken 71 Kinderen op reis 71 Kiteboarden 85, 115 Kleding 71 Klimaat 39, 71 Koffie 56 Kokosnoten 73

289

290

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Kranten 73 Krokodil 41, 271 La bandera Dominicana 53 La Cienega de Manabao 195 La Descubierta 263, 269, 271 La Fortaleza 237 La Isabela 127, 130, 131 La Navidad 131 La Romana 208 La Samana 142 La Vega 181 Lago Enriquillo 41, 263, 269, 270 Laguna Cabarete 118 Laguna Canto de la Playa 204 Laguna de Cabral 270 Laguna de los Flamencos 204 Laguna de Sal 269 Laguna Goleta 118 Laguna Gri-Gri 126 Laguna Rincón 270 Lagune Oviedo 275 Lagune Rincon 264 Larimar 266 Las Caleras 260 Las Caritas 271 Las Casas, Bartolome de 24, 61, 87 Las Casas Reales 234 Las Galeras 142, 158 Las Murallas 241 Las Salinas 250, 260 Las Terrenas 142, 151 Latin Grammy Award 130 Leonel Fernandez Reyna 33, 48 Lilis 30 Literatuur: protest 61 Loida Maritza 62 Los Cacaos 154 Los Charamicos (Sosua) 107 Los Patos 263, 275 Los Tres Ojos 246 Louverture, Toussaint 27, 264, 274 Lunch 53 Lupéron 127, 130

Maag- en darmklachten 82 Macao 201 Mal Paso 270 Malaria 83 Malecon (Puerto Plata) 95 Mamajuana 56 Manati Park 202 Mao 177 Maten en gewichten 73 Media 73 Mejía, Hipolito 48, 186 Mejía Dominguez, Rafael Hipolito 33 Mella, Ramón Matías 29 Mercado Hospidaye 172 Mercado Modelo 238 Merengue 58, 130 Mirabal zusters 32, 95, 137, 177 Moca 176 Moderne slaven uit Haïti 48 Monte Cristi 25, 127, 135 Monte Las Canitas 151 Monte Plata 25, 90 Montez, Maria 265 Monumento a los Heroes de la Restauracion 172 Motels 64 Motoconcho 74 Mountainbiken 75, 116, 126 Muggen 82 Museo Café Dominicano 258 Museo de Amber 237 Museo de Arte Moderno 244 Museo de Arte Taino 91 Museo de Larimar 237 Museo del Amber Dominicano 91 Museo del Hombre Dominicano 244 Museo León Jimenes 172 Museo Nacional de Historia Natural 244 Museo Nacional de Historia y Geografia 244 Museo Naval 156 Nacional Parque Armando Bermudez 189

REGISTER

Nacional Parque Cuevas de Bourbón 254 Nacional Parque de Monte Cristi 138 Nacional Parque del Este 202, 204 Nacional Parque El Choco 118 Nacional Parque Isla Cabritos 269 Nacional Parque Jose del Carmen Ariza 189 Nacional Parque Los Haïtises 142, 160 Nacional Parque Valle Nuevo 189 Nagua 85, 123 Najayo 258 Napoleon Bonaparte 28 Nationale bibliotheek 244 Nationale Garde 30 Nationale theater 244 Nederlands consulaat 65 Neiba 25, 273 Nudisme 123 Nuestra Senora de Consolacion 254 Nuestra Senora de Guadeloupe, schip 158 Ocean World 100 Ontbijt 53 Ontdekkingsreizigers 25 Ontvolkingspolitiek 25 Oosten 196 Openbaar vervoer 73 Orchideeën 46, 135 Orkaan Georges 217 Orkaan Inés 278 Orkanen 39, 72 Ovando, Nicolas de 22, 239, 260, 261 Oviedo 275 Paardrijtocht 126 Padre Ballini Calle 241 Palacia del Ayuntamiento 254 Palacio Presidencial 247 Palenque 258 Palmar de Ocao 260 Palmbomen 45

Panteon Nacional 236 Paradise Island 126 Paragliden 189 Paraiso 263, 275 Parque de Jaragua 275, 276 Parque Independencia 90 Paspoort 74 Patroonsfeesten 69 Pedernales 277 Pensions 64 Pick-ups 74 Pico Duarte 34, 163, 184, 189 Pico Yaque 192 Pijpenwrak van Monte Cristi 136 Piraten 87, 90, 136 Playa Bani 260 Playa Bonita 154 Playa Caribe 217 Playa Dorada 85, 100 Playa Grande 85, 122, 149 Playa Guayacanes 217 Playa Juan Dolio 217 Playa Larga 276 Playa Las Flechas 146 Playa Rincon 159 Plaza Cultura 244 Plaza de la Iglesia de Nuestra Senora de Regla 258 Plaza de Maria de Toledo 236 Plaza del Reloj 136 Plaza Espana 231 Plaza Mayor 240 Politie 74 Politiek 48 Postkantoor 75 Pre-Columbiaanse beschaving 19 President Pierre Boyer 29 Presidenten 32, 48 Productos Sosua 107 Prostitutie 75 Publicos 74 Puerta de la Misericordia 24, 240 Puerto de San Diego 234 Puerto Plata 25, 85, 86, 108, 125 Puerto Vieja 260 Punta Cana 110, 200, 201 Punta Catuano 204

291

292

DOMINICAANSE REPUBLIEK

Punta Gorda 204 Punta Rucia 127, 130, 135 Quicksilver galjoenschepen 158 Radio 73 Raften 126 Reisdocumenten 75 Reistijd 71 Rekolonisatie 29 Reloj del Sol 235 Remittance money 51 Residencia Nicolas de Ovando 235 Resorts 63 Rio San Juan 85, 109, 122 Romana, la 110 Rooms-katholiek 49 Ruinas de la Monasterio de San Francisco 239 Ruinas del Hospital San Nicolas de Bari 238 Rum 56, 98 Sabana de la Mar 226 Saffir-Simpson schaal 40 Saint Domingue 27 Saladilla 263 Salamanders 44 Salcedo 177 Salto Baiguate 186 Salto El Limón 154 Salto Jimenoa 126, 186, 188 Samana, la 109, 142, 147 Samana Peninsula 142 Sammy Sosa 209 San Cristobal 251 San Francisco de Macorís 180 San Juan de la Maguana 25, 261 San Pedro de Macorís 209 San Rafael 263 San Tomas, fort 132 Sanchez 142, 147 Sánchez, Francisco del Rosario 29 Santiago de los Caballeros 164 Santo Cerro 182 Santo Domingo 126 Schaal van Richter 38

Scheepswrakken 90, 108 Schildpadden 44 Schip Concepcion 154 Schip Santa Maria 131 Secretario de Estado de Turismo 65 Seksueel overdraagbare aandoeningen 83 Shoppen 81, 170, 249 Sierra de Baoruco 38, 263, 272 Sierra de Neiba 263 Sigaar 164 Silvano Lora 60 Siësta 75 Slaven 87, 146 Slavenopstanden 24 Smokkelaars 25 Snorkelen 108 Sofrito 53 Sosua 85, 103, 108, 125 Sporten 75 Suikermolens 24 Suikerproductie 208 Suikertreinen 151 Surfen 115 Taal 49, 78 Tabaksbladeren 164 Taino-tekeningen 214, 254, 277 Tamboril 164 Taxi 74 Telefoneren 79 Televisie 73 Templo de las Americas 133 Tijdsverschillen 79 Tilapia, vis 276 Toeristeninformatie 65 Tortuga 26 Trujillo 30, 95, 99, 103, 123, 134, 135, 151, 170, 251 Uitdroging 82 Ulises Heureaux 30, 171, 176 UNESCO 250 Urena, Rafael Estrella 30 Vaquero, Juan 24 Vega Vieja 182

REGISTER

Velázquez, Diego (kapitein) 261 Vengan a ver 270 Ventura, Johnny 58 Verdrag van Bâle 27 Vergiftiging 83 Verkeer en verkeersregels 79 Verkoudheid 83 Vertrekbelasting 63 Victoriaanse huizen 60, 136 Villa’s 64 Vissen 78 Visum 79 Vlieghavens 79 Vlooienmarkt (Sosua) 125 Vluchtelingen 103 Vluchten (Binnenlandse) 80 Volksaard 80 Voodoo 47 Vrije zones 51 Vrijwilligerswerk 80 Vrouw alleen op reis 80 Vuurtoren 95

Walvissen 41, 126 Wandelen 78 Watersport 78 Websites 81 Wegen 81 Wegenkaarten 81 Wijn 274 Windsurfen 78, 85, 116 Winkel- en werktijden 81 Yaque del Norte 138, 186 Yaque del Sur 264, 269 Yasica River 117 Zand- en zoutduinen 258 Zandvliegen 82 Zanetti, Vela 172, 254 Zeekoeien 41 Zeilen 78 Ziekenhuizen 82 Ziekte 82 Zilverbanken 148 Zonnebaden 83

293

Beelden alleen zeggen niet genoeg. Geschreven ervaringen tijdens een reis in den vreemde staan je toe ook in de toekomst weer terug te keren naar een bijzondere ontmoeting, gebeurtenis of gedachte. Dit prachtige reisjournaal is een goede reisgezel voor iedere vakantieganger en reiziger. De uitgave heeft een stevige kaft en lekker veel ruimte om te schrijven. Achterin het reisjournaal vind je bovendien alle informatie die je nodig hebt om je voorbereidingen en je reis tot een succes te maken. Na enkele jaren heb je wellicht een klein plankje van je boekenkast gevuld met aangename herinneringen. ISBN 9038912846 Prijs € 8,50 144 pagina's 12,5 x 21,5 cm

WWW.HOTELCARACOL.COM CABARETE, DOMINICAN REPUBLIC