Inny Jezus, Inny Duch, Inna Ewangelia - Kluczowe doktryny Świadków Jehowy w świetle Biblii

INNY JEZus INNY DUCH INNA EWANGELIA

9 788392 483298

INNY JEZUS INNY DUCH INNA EWANGELIA Kluczowe doktryny Świadków Jehowy w świetle Biblii

Natan Chesed

INNY JEZUS INNY DUCH INNA EWANGELIA Kluczowe doktryny Świadków Jehowy w świetle Biblii

t\m

KONCEf'T DESlON

Copyright © 2008 Na tan Chesed Ali rights reserved Copyright © 2008 KONCEPT Design www.ks.design.com.pl; [email protected] Korekta:

Zespół

Przekłady Biblii

wykorzystane w książce:

BG - Biblia Gdańska BP - Biblia Poznańska, wyd. III BT - Biblia Tysiąclecia,

jeśli

nie zaznaczono inaczej, wyd. III

BW - Biblia Warszawska BWP- Biblia Warszawsko-Praska CEV - eontemparary English Version GPNT - Grecko-polski Nowy Testament NŚ - Przekład Nowego Świata, wyd. z 1997 r. NTD - Nowy Testament z greki, przekład ks. Dąbrowskiego

NT 2000 - Nowy Testament, PE -

Przekład

Ekumeniczny

Przekład

na Wielki Jubileusz Roku 2000

OPINIE O KSI~ŻCE: To bardzo cenna pozycja na krajowym rynku wydawniczym, niezbyt bogatym w publikacje podejmujące rzeczową krytykę nauk propagowanych przez Towarzystwo Strażnica. Autor podejmując się polemiki z niektórymi naukami Swiadków Jehowy wykazał się dużą znajomością zarówno nauk, jak i sposobu myślenia Swiadków Jehowy. Dzięki temu przedstawienie zdrowego nauczania biblijnego jest w moim odczuciu bardzo skuteczne. Piszę to z pozycji byłego Swiadka Jehowy, bowiem sam osobiście wiele skorzystałem z materiału zaprezentowanego w rozdziale 3 dotyczącym prawdziwej ewangelii, który opublikowany był na stronie http:/ /www.teologia.protestanci.org/ w okresie, kiedy będąc jeszcze w organizacji Swiadków Jehowy łaknąłem zdrowej nauki opartej na Biblii. Dodatkowym atutem książki jest szereg cytatów wspierających tradycyjne nauczanie chrześcijańskie. Paweł

Szewczyk

Chrześcijański Ośrodek

Edukacyjny "Berea", Filia w Krakowie

Wielu chrześcijan znajdzie w tej pracy pomoc do prowadzenia dialogu i zwiastowania ewangelii Swiadkom Jehowy oraz tym, którzy opuścili ich organizację. Szukają teraz sensu chrześcijańskiego przesłania (dotyczy to 50 000 osób, które z różnych przyczyn przestały być Swiadkami w ciągu ostatnich kilkunastu lat). Ludzie ci szczególnie potrzebują jasnego i dobitnego przedstawienia podstawowych nauk biblijnych. Myślę, że można to znaleźć w niniejszej pracy. Jestem przekonany, że książka ta może też pomóc Swiadkom Jehowy, zwłaszcza tym, którzy nie boją się poddać rewizji swoich przekonań. Nawet, jeśli nie ze wszystkimi wnioskami autora się zgodzą, to na pewno znajdą tu sporo argumentów i okazję do skonfrontowania ich. Natan Chesed pisze językiem zrozumiałym i prostym nawet dla osób średnio zaawansowanych w teologicznych zawiłościach. Konsekwentnie na każdej stronie swej pracy, krok po kroku, pokazuje znaczenie licznych wersetów Biblii, na których organizacja buduje swój dogmat. Krzysztof Gołęblowski Chrześcijański Ośrodek Edukacyjny "Berea", Swiętochłowice Niniejszą książkę wyróżniają dwie ważne i rzadkie cechy. Po pierwsze, solidna teologia biblijna, czyli dogłębna znajomość zarówno samego Słowa Bożego, jak i szerokie oczytanie Autora wpisanych z różnych perspektyw komentarzach. Po drugie, autentyczne zrozumienie tak doktryny, jak i wzorców myślenia Swiadków Jehowy. Dlatego spośród różnych dyskusji między chrześcijanami i Swiadkami Jehowy, pozycja ta znacząco się wyróżnia.

Mateusz Wichary pastor baptystyczny, wykładowca Wyższego Baptystycznego Seminarium Teologicznego w Warszawie, redaktor strony www.proteologia.wordpress.com

OPINIE O KSIJ).ŻCE cd.: Opracowanie pod tytułem: Inny Jezus, inny duch, inna ewangelia autorstwa Natana Cheseda, stanowi bardzo interesującą pozycję dotyczącą podstawowych doktryn chrześcijaństwa w konfrontacji z naukami organizacji Swiadków Jehowy. Autor w sposób przystępny, klarowny, a zarazem niezwykle wnikliwy i dogłębny omawia kwestie, z którymi zarówno poszukujący prawdy członek organizacji Swiadków Jehowy, jak i mający okazję do rozmowy z członkami tej organizacji prawdziwie wierzący chrześcijanin, powinien się zapoznać. Jej lektura pozwala nie tylko ugruntować podstawy wiedzy na temat nauczania Biblii, ale też precyzyjnie rozdzielić pozorną prawdę od rzeczywistej nauki Pisma Swiętego, rozpatrywanej w kontekście nauki przenikającej całą Księgę. Jest to podejście konieczne ze względu na ogromne niebezpieczeństwo zwiedzenia, wynikające z nadmiernie literalnego odczytywania wyrwanych z ogólnego kontekstu Biblii fragmentów Pisma Swiętego, co jak wykazuje omawiana publikacja, zdarza się niejednokrotnie nauczycielom organizacji Swiadków Jehowy. Ponadto, Autor często sięga do języka oryginału, a także odwołuje się do poglądów uznanych teologów. Niekiedy różnice pomiędzy nauką chrześcijańską a nauką Swiadków wydają się być nieznaczące, niemniej jednak, jak wykazuje Autor, są znaczące i mają zasadnicze znaczenie dla kwestii naszej wiary, a nawet zbawienia. Z tego względu w rozmowie z członkami tej organizacji powinniśmy wykazać się dogłębną znajomością wersetów Pisma Swiętego, stanowiących podwaliny naszej wiary. Publikacja Natana Cheseda jest niewątpliwie zachętą do takiej analizy, opartej na uważnym studiowaniu Słowa i modlitwie.

Dr Anna Zamkowska Katedra Pedagogiki i Psychologii Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Nauczycielski

Wprowadzenie "Bo gdy przychodzi ktoś i zwiastuje innego Jezusa, którego myśmy nie zwiastowali, lub gdy przyjmujecie innego ducha, którego nie otrzymaliście, lub inną ewangelię, której nie przyjęliście, znosicie to z łatwością" (2 Koryntian 11:4, BW).

Apostoł Paweł w

ramach swej działalności misyjnej z łaski Bożej do utworzenia wspólnoty chrześcijańskiej w Koryncie. Jednakże bardzo zaniepokoił go fakt, że do tej młodej, jeszcze niedojrzałej społeczności dotarli fałszywi apostołowie, którzy głosili innego Jezusa, udzielali innego ducha i zwiastowali inną ewangelię. Gdyby dzisiaj zapytać przeciętnego Świadka Jehowy, kto obecnie postępuje w równie naganny sposób, odpowiedziałby zapewne, że czynią to Kościoły nominalnego, tj. fałszywego chrześcijaństwa. Bardziej ugruntowany głosiciel nauk Strażnicy mógłby zacząć wykazywać, że Kościoły głoszą Jezusa jako Boga, co jego zdaniem jest odstępstwem od nauk pierwotnego chrystianizmu. Taki rozmówca być może usiłowałby wykazać, że wiara w osobowy i Boski charakter Ducha Świętego także jest wypaczeniem nauki biblijnej. Stojący u naszych drzwi Świadek Jehowy konsekwentnie napiętnowałby ewangelię głoszoną przez wyznania chrześcijańskie jako przesłanie obce Chrystusowi i Jego apostołom. Skoro Świadkowie Jehowy na pewno uważają Jezusa głoszonego przez inne wyznania za innego Jezusa, i podobnie traktują poglądy chrześcijan na temat Ducha Świętego i ewangelii, to warto bliżej przypatrzyć się nauce Świadków na te tematy. W niniejszej książce będziemy chcieli porównać wykładnię organizacji Strażnicy odnośnie natury Chrystusa, Ducha Świętego i przesłania ewangelii z poglądami uznanymi w chrześcijaństwie za ortodoksyjne, czyli prawowierne. Zapraszamy zarówno Świadków Jehowy i osoby znajdujące się pod wpływem ich nauki, jak i chrześcijan innych wyznań do spokojnego, modlitewnego zapoznania się z rozważaniami przedstawionymi na następnych stronach. Przekonajmy się wspólnie, kto w rzeczywistości głosi nauki odmienne od prawowiernych doktryn Biblii: chrześcijaństwo, czy Świadkowie Jehowy? Które doktryny wytrzymają próbę solidnej analizy Biblii: nauki Kościołów chrześcijaństwa, czy poglądy organizacji Strażnicy? przyczynił się

Spis treści t. KIM NAPRAWDĘ JEST JEZUS CHRYSTUS? .......................................................... 11 Czy Jezus jest aniołem lub archaniołem? ......................................................... 11 Czy Chrystus jest stworzeniem, czy miał początek? ........................................ 16 - Kolosan 1:15 ........................................................................................... 16 - Objawienie 3:14 ...................................................................................... 20 Omówienie wersetów przytaczanych przeciw Boskości Chrystusa .................. 21 l. Ewangelia według Jana 14:28 ................................................................... 22 2. l List do Koryntian 11:3 ............................................................................ 23 3. l List do Koryntian 15:28 .......................................................................... 24 4. Ewangelia według lukasza 22:42 ............................................................. 26 s. Ewangelia według Marka 13:32................................................................. 28 6. Ewangelia według Jana 17:3 ..................................................................... 29 7. l List do Koryntian 8:6 ............................................................................. 30 8. l List do Tymateusza 2:5, 6 ....................................................................... 32 9. Ewangelia według Marka 10:17, 18 ............................................................ 33 10. Ewangelia według Jana 20:17 ................................................................... 35 11. Ewangelia według Jana 1:1 (NS) ................................................................ 36 Wnioski ................................................................................................ 38

2. ClY DUCH ŚWIĘTY JEST OSO Bl). BOSKi).? ......................................................... 43 Czy Ducha Swiętego można nazywać mocą lub siłą? ...................................... 44 Duch Swięty jako osoba ................................................................................. 49 l. Duch Swięty posiada umysł, intelekt i myśli ............................................ 50 2. Duch Swięty wykonuje czynności wymagające inteligencji ..................... 50 3. Duch Swięty posiada uczucia .................................................................. 53 4. Duch Swięty posiada wolę i wyraża ją ..................................................... 53 5. Sposób, w jaki ludzie mogą odnosić się do Ducha Swiętego świadczy o tym, że jest osobą .................................................................. 54 6. Duch Swięty posiada lub tworzy wspólnotę (społeczność) ...................... 55 7. Duch Swięty rodzi owoce, które mogą pochodzić jedynie od osoby ......... 55 Czy Duch Swięty naprawdę jest Bogiem? ................................................. 55 Wyjaśnienie pozostałych wątpliwości ...................................................... 57 Wnioski ................................................................................................ 60 3.

CZY ŚWIADKOWIE JEHOWY Gł.OSZJ). PRAWDZIWi). EWANGELIĘ? .................. 63 Czy Swiadkowie Jehowy wierzą w usprawiedliwienie z łaski przez wiarę? ..... 64 Dwie klasy zbawionych? ................................................................................. 74 Czym jest Królestwo Boże? ............................................................................. 90 Czy Chrystus powrócił niewidzialnie w 1914 roku? ......................................... 95 Czy ewangelia Swiadków jest prawdziwa? ..................................................... 99 DODATEK A. CZY ŚWIADKOWIE JEHOWY WIERZJ). W BOGA OJCA? ............. 103 DODATEK B. PRZEDLUDZKI BYT CHRYSTUSA .............................................. 109 DODATEK C. "CZY W TAKIM RAZIE MAM UWIERZYĆ W TRÓJCĘ?" .............. 119 BIBLIOGRAFIA ................................................................................................... 131

ROZDZIAŁ

1.

KIM NAPRAWDĘ JEST JEZUS CHRYSTUS?

Wiele tekstów w Nowym Testamencie wyraźnie mówi o tym, że Chrystus istniał zanim pojawił się na ziemi. O Jego przedludzkim bycie czytamy na przykład w Ewangelii według Jana 17:5; Pan Jezus zwraca się tu do swego Ojca: "A teraz Ty mnie uwielbij, Ojcze, u siebie samego tą chwałą, którą miałem u ciebie, zanim świat powstał" (BW). Z wersetu tego wynika, że Mesjasz istniał już przed stworzeniem świata i cieszył się wielką chwałą. W innym fragmencie Jezus zwięźle stwierdza: "Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na świat; znowu opuszczam świat i idę do Ojca" (Jana 16:28, BW). W związku z tym nasuwa się pytanie, jaką naturę miał Syn Boży przed swym pojawieniem się na ziemi? Szukając odpowiedzi, spróbujemy także wyjaśnić, kim Jezus był na ziemi i kim jest obecnie.

Czy Jezus jest aniołem lub archaniołem? W myśl doktryny Świadków Jehowy Chrystus w bycie przedludzkim był archaniołem Michałem. Twierdzi się też, że stał się nim ponownie po zmartwychwstaniu1• Tymczasem autor Listu do Hebrajczyków kilkakrotnie stwierdza wyższość jedynego Syna Bożego nad wszystkimi aniołami. ,,Do którego bowiem z aniołów powiedział kiedykolwiek: Tyś jest Synem moim, Jam cię dziś zrodził? I znowu: Ja mu będę ojcem, a on będzie mi synem? I znowu, kiedy wprowadza Pierworodnego na świat, mówi: Niechże mu oddają pokłon wszyscy aniołowie Boży'' (Hebrajczyków 1:5, 6, BW, w tych i innych cytowanych wersetach kursywa moja N.C.). l

Strażnica

nr 11/1985 r., tom CVI, ss. 24-27, artykuł "Kim jest »Michał, wielki książę«?".

11

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Wynika stąd, że Jezus jako jedyny Syn zrodzony z Ojca góruje nad aniołami. Podobnie odróżnia ów autor Chrystusa od aniołów w wersetach 7-14 rozdziału pierwszego: "Do aniołów zaś powie: Aniołów swych czyni wichrami, sługi swe płomieniami ognia. Do Syna zaś: Tron Twój, Boże na wieki wieków, berło sprawiedliwości berłem królestwa Twego. Umiłowałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś nieprawość, dlatego namaścił Cię, Boże, Bóg Twój olejkiem radości bardziej niż Twych towarzyszy. Oraz: Tyś, Fanie, na początku osadził ziemię, dziełem też rąk Twoich są niebiosa. One przeminą, ale Ty zostaniesz i wszystko jak szata się zestarzeje, i jak płaszcz je zwiniesz, jak odzienie, i odmienią się. Ty zaś jesteś Ten sam, a Twoje lata się nie skończą. Do któregoż z aniołów kiedykoł­ wiek powiedział: Siądź po mojej prawicy, aż położę nieprzyjaciół Twoich jako podnóżek Twoich stóp. Czyż nie są oni wszyscy duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie?" (BT). Kulminacją powyższych wywodów pisarza tego listu jest stwierdzenie: "Bo nie aniołom poddał świat, który ma przyjść, o którym mówimy" (Hebrajczyków 2:5, BW). Nie aniołom, lecz Synowi Bożemu, który nie jest i nigdy nie był aniołem. Niektórzy Świadkowie Jehowy mogą się zgodzić, że Jezus jest wyższy od aniołów, lecz w tym sensie, że jest ich naczelnikiem jako rzekomy archanioł. Jednakże w Liście do Kolosan 1:15-17 napisano, że "w nim" (to jest w Chrystusie) "zostało stworzone" m.in. "wszystko, co jest na niebie", w tym "nadziemskie władze i zwierzchności". A zatem przez Jezusa stworzeni zostali wszyscy aniołowie, w tym również ich hierarchie, łącznie z archaniołem Michałem. Świadkowie Jehowy lubią się odwoływać do Księgi Daniela, w której Michał jest przedstawiony jako wielki obrońca ludu Boże­ go. Warto jednak zauważyć, że Michał jest tam ukazany jako "jeden z pierwszych książąt anielskich" (Daniela 10:13), podczas gdy Mesjaszowi podlegają wszyscy aniołowie i nie ma u swego boku równych sobie książąt. Oto kilka wersetów na potwierdzenie:

"A gdy przyjdzie Syn Człowieczy w chwale swojej i wszyscy z nim, wtedy zasiądzie na tronie swej chwały" (Mateusza 25:31, BW). aniołowie

"Który wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Bożej, a poddani mu i moce" (l Piotra 3:22, BW).

są aniołowie i zwierzchności,

12

Kim

naprawdę

"On jest głową wszelkiej nadziemskiej (Kol. 2:10b, BW).

władzy

jest Jezus Chrystus?

i zwierzchności"

Ponadto opierając się na specyficznym przekładzie l Listu do Tesaloniczan 4:16, organizacja Świadków naucza, że głos archanielski to głos Jezusa. "Ponieważ sam Pan zstąpi z nieba z nakazującym woła­ niem, z głosem archanielskim oraz z trąbą Bożą2 i ci, co umarli w jedności z Chrystusem, powstaną pierwsi" (NŚ). W książce Prowadzenie rozmów na podstawie Pism3, na stronie 132 zadano w związku z tym pytanie: "Czy byłoby właściwe przyrównanie rozkazującego głosu Jezusa do kogoś obdarzonego mniejszą władzą?". Po czym udzielono następującej odpowiedzi: "A zatem logicznie rzecz biorąc, archaniołem Michałem jest Jezus Chrystus". Zakłada się tu, że Pan Jezus nie mógłby zstąpić z nieba na głos archanioła, który stałby niżej od Niego, byłoby to bowiem niezgodne z istniejącą hierarchią. Wobec tego, to sam Jezus miałby być tym archaniołem wydającym z siebie głos, tym bardziej, że w Przekładzie Nowego Świata czytamy, że zstępuje On "z głosem archanielskim" 4• Jednakże Księga Objawienia 14:14-16 wykazuje, że Syn Człowieczy już jako Król spełnia polecenie anioła, a więc kogoś zajmującego niższe stanowisko: "1 widziałem, a oto biały obłok, a na obłoku siedział ktoś podobny do Syna Człowieczego, mający na głowie swojej złotą koronę, a w ręku swym ostry sierp. A inny anioł wyszedł ze świątyni, wołając donośnym głosem na tego, który siedział na obłoku: Zapuść sierp swój i żnij, gdyż nastała pora żniwa i dojrzało żniwo ziemi. I zapuścił Ten, który siedział na obłoku, sierp swój na ziemi, i ziemia została zżęta". Zwróć­ my uwagę, że ów anioł wyszedł ze świątyni, w której znajduje się Boży tron, co ukazuje inny tekst: "1 rozległ się ze świątyni od tronu donośny głos mówiący: Stało się" (Objawienie 16:17b, BW). W takim razie anioł przekazał Królowi Chrystusowi polecenie od Boga Ojca. Podobnie jest z wersetem z l Listu do Tesaloniczan 4:16- archanioł głosem daje znak od Boga Ojca połączony z trąbą Bożą, by Mesjasz zszedł z nieba i dokonał cudu wskrzeszenia umarłych. faktów nazywanie Jezusa aniołem lub w sensie przypisywania Mu anielskiej natury jest pozbawione wszelkich podstaw biblijnych. W

świetle powyższych

archaniołem

2 3

4

"Na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej", BW. Wydanie z 1991 roku, Watchtower Bibie and Tract Society of New York, Inc., International Bibie Studen ts Association, Brooklyn, Nowy Jork, USA, hasło "Jezus Chrystus". Skoro Swiadkowie twierdzą, że głos archanielski czyni z Jezusa archanioła, to konsekwentnie trąba Boża czyni z Niego Boga.

13

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Co więcej, apostoł Paweł w Liście do Kolosan 2:18a sprzeciwiał oddawaniu czci aniołom: "Niech was nie pozbawia nagrody żaden człowiek, który ma upodobanie w udawanej pokorze i w jakiejś formie oddawania czci aniołom [... ]" (NŚ). Podczas gdy ten sam apostoł oddawał cześć Chrystusowi, na przykład modląc się do Niego (2 Koryntian 12:7-9), lub wychwalając Go: "Pan mnie wyzwoli od każdego niegodziwego uczynku i wybawi do swego niebiańskiego królestwa. ]emu chwała na wieki wieków. Amen" (2 Tymateusza 4:18, NŚ) 5 • Skoro Paweł oddawał chwałę Synowi Bożemu, a ganił kult aniołów, to gdyby Chrystus był istotnie aniołem, zachodziłaby tu nieusuwalna sprzeczność (Por. Jana 14:14, BT, Kingdom Interlinear Translation; Hebrajczyków 13:21; Objawienie 1:5, 6; 5:12-14). Jednocześnie zastanawiające jest oddawanie chwały Panu Jezusowi w świetle Księgi Izajasza 42:8, gdzie Bóg stanowczo oświadcza: "Jam jest Jehowa. To jest moje imię; i chwały mojej nie oddam nikomu innemu ani mej sławy rytym wizerunkom" (NŚ). Kim w takim razie jest nasz Pan? Postaramy się to wyjaśnić w dalszej części tego rozdziału. się

Ktoś może jednak postawić zarzut, że Chrystus został w niektórych fragmentach Starego Testamentu określony mianem anioła. Rozważmy dwa takie miejsca.

"Oto Ja posyłam mojego anioła, aby mi przygotował drogę przede mną. Potem nagle przyjdzie do swej świątyni Pan, którego oczekujecie, to jest anioł przymierza, którego pragniecie. Zaiste, on przyjdzie - mówi Pan Zastępów" (Malachiasza 3:1, BW).

W powyższym tekście jest mowa o dwóch "aniołach", z których pierwszym był Jan Chrzciciel (Łukasza 7:27), a drugim, czyli "Aniołem Przymierza" był sam Pan Jezus. Jest w tym wersecie mowa o Panu (w j. hebrajskim ha Ado n, "ten Pan", czyli Bóg). Lud Boży szuka Go lub oczekuje, bowiem w poprzednim wersecie zadaje pytanie: "Gdzie jest Bóg sądu?" (Malachiasza 2:17). Przychodzi On do swej świątyni. Czy to, że został nazwany Aniołem Przymierza znaczy, że Jego natura jest anielska? Jak już mówiliśmy, List do Hebrajczyków, w rozdziałach l i 2 przeciwstawia Chrystusa aniołom, więc sens musi być inny. Hebrajskie słowo maiach oznacza zarówno anioła jako stworzenie Boże, jak i posłańca, który niekoniecznie jest stworzeniem. W Księ­ dze Rodzaju 48:15-16 Jakub wymienia jako Anioła samego Boga (być może Syna w bycie przedludzkim)! 5

14

Również apostoł Piotr oddawał chwałę Jezusowi: "Wzrastajcie zaś w łasce i poznaniu Pana naszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa! Jemu chwała zarówno teraz, jak i do dnia wieczności! Amen" (2 Piotra 3:18, BT).

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

"l błogosławiąc Józefowi, mówił: Bóg, któremu wiernie służyli przodkowie moi, Abraham i Izaak, Bóg, który troszczył się o mnie

przez całe me życie aż do dnia dzisiejszego. Anioł, który mnie bronił od wszelkiego złego, niechaj błogosławi tym oto chłopcom. Niechaj moje imię i imię przodków moich, Abrahama i Izaaka, w nich przetrwa; niechaj szeroko rozmnożą się na ziemi" (BT). Choć w Starym Testamencie jest mowa o różnych aniołach, to jest też tam wzmianka o szczególnym "aniele" lub "posłańcu" w Księ­ dze Wyjścia 23:20-23:

"Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził cię do miejsca, które ci wyznaczyłem. Szanuj go i bądź uważny na jego słowa. Nie sprzeciwiaj się mu w niczym, gdyż

nie przebaczy waszych przewinień, bo imię moje jest w nim.

Jeśli będziesz wiernie słuchał jego głosu i wykonywał to wszystko,

co ci polecam, będę nieprzyjacielem twoich nieprzyjaciół i będę odnosił się wrogo do odnoszących się tak do ciebie. Mój anioł poprzedzi cię i zaprowadzi do Amoryty, Chetyty, Peryzzyty, Kananejczyka, Chiwwity, Jebusyty, a Ja ich wygładzę. Nie będziesz oddawał pokłonu ich bogom i nie będziesz ich czcił. Nie będziesz postępował według ich postępków, lecz zburzysz zupełnie i bezlitośnie połamiesz w kawałki ich stele" (BT).

KomentarzKeilai Delitzscha tak omawia ten fragment: "W tym aniele

było imię

Jehowa

(Wyjścia

23:21), to znaczy,

że

jehowa objawił się w Nim; i dlatego jest On nazwany w Wyjścia 33:15-16 obliczem Jehowy, ponieważ zasadnicza natura jehowy w Nim się objawiła. Zatem ten anioł nie jest stworzonym duchem, lecz manifestacją samego jehowy, który szedł przed nimi w słu­ pie obłoku i ognia, by prowadzić i bronić ich (Wyjścia 13:21). Lecz skoro to Jehowa prowadził swój lud w osobie anioła, żądał On od nich bezwarunkowego posłuszeństwa (Wyjścia 23:21), i gdyby Go sprowokowali [... ] nieposłuszeństwem, nie przebaczy On ich występku; lecz jeśli pójdą za Nim i będą posłuszni Jego głosowi, będzie On nieprzyjacielem ich nieprzyjaciół, i p-rzeciwnikiem ich przeciwników (Wyjścia 23:22). A kiedy anioł Pana przyprowadził ich do Kananejczyków i potem ich wytracił, Izrael nadal musiał okazywać to samo posłuszeństwo, nie służąc bogom Kananejczyków ani nie postępując według ich czynów [... )" 6 •

6

Keiland Delitzsch Commentary on t he Old Testament (Komentarz Keila i Delitzscha do Starego Testamentu), wersja elektroniczna, kursywa moja.

15

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA W świetle Księgi Wyjścia oraz powyższego komentarza Chrystus Izraela na pustyni na pewno nie był zwykłym aniołem. Porównajmy z tym l Koryntian 10:1-4:

prowadzący

"Nie chciałbym, bracia, żebyście nie wiedzieli, że nasi ojcowie wszyscy, co prawda, zostawali pod obłokiem, wszyscy przeszli przez morze, i wszyscy byli ochrzczeni w [imię] Mojżesza, w obłoku i w morzu; wszyscy też spożywali ten sam pokarm duchowy i pili ten sam duchowy napój. Fili zaś z towarzyszącej im duchowej skały, a ta skala - to był Chrystus" (BT).

W takim razie przekonujemy się, że Syn Boży istotnie towarzyszył Izraelitom na pustyni, dlatego niewykluczone, że tekst z 23 rozdziału Księ­ gi Wyjścia odnosi się do Niego. Jest jeszcze jeden dowód na to, że sam fakt określenia Chrystusa mianem anioła nie pomniejsza Jego wielkości. W Liście do Hebrajczyków 3:1 nazwano Pana Jezusa m.in. Apostołem (Wysłannikiem): "Dlatego, bracia święci, uczestnicy powołania niebieskiego, zwróćcie uwagę na Apostoła i Arcykapłana naszego wyznania, Jezusa" (BT). Chociaż Go tak określono, nie wątpimy w to, że był wyższy godnością i naturą od 12 apostołów. Na pewno nie był apostołem w takim sensie, jak dwunastu, których zadaniem było świadczyć o Zmartwychwstałym Panu. Był natomiast Wysłannikiem Ojca na ten świat. Wobec tego, choć w niektórych wersetach Pism Hebrajskich nasz Zbawiciel prawdopodobnie został nazwany aniołem, to jednak nie w tym sensie, że Jego natura jest anielska, lecz że był szczególnym Posłańcem, wysłanym przez Boga Ojca. Zatem twierdzenia o anielskiej istocie naszego Pana nie da się biblijnie obronić. Rozważmy teraz inną doniosłą kwestię podnoszoną przez Świadków Jehowy.

Czy Chrystus jest stworzeniem, czy miał początek? Autorzy publikacji Towarzystwa Strażnica zazwyczaj posługują się dwoma wersetami rzekomo świadczącymi o tym, że Pan Jezus jest pierwszym ze stworzeń. W Liście do Kolosan 1:15 został On nazwany "pierworodnym wszelkiego stworzenia", a w Objawieniu 3:14 "począt­ kiem stworzenia Bożego".

Kolosan 1:15: "On jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszelkiego stworzenia" (BW).

16

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

W należytym uchwyceniu sensu Listu do Kolosan 1:15 pomaga kontekst, bowiem w wersecie 16 napisano, że "w nim [w Jezusie- przypis N.C.] zostało stworzone wszystko, co jest na niebie i na ziemi, [... ] wszystko przez niego i dla niego zostało stworzone" (BW). Niestety, Przekład Nowego Świata wypacza myśl Pawła, bowiem do większości innych tłumaczeń zawiera w wyżej przeciwieństwie w cytowanym fragmencie zwrot "wszystko inne". Co gorsza, w wersji polskiej słowa "inne" nie wzięto w nawiasy kwadratowe, jak to uczyniono w wydaniu angielskim. (W nawiasach kwadratowych umieszczono te wyrażenia, których nie ma w tekście oryginalnym Biblii, lecz mogą być pomocne w rozumieniu tekstu). Porównajmy w związku z tym werset 17 w dwu przekładach: "On też jest przed wszystkim innym i za jego pośrednictwem wszystko inne zostało powołane do istnienia" (NŚ). "On jest przed wszystkim i wszystko w Nim istnieje" (BP). Pierwszy z przekładów pozwala Świadkom zaliczyć Jezusa do stworzeń - w myśl ich nauki Bóg stwarzał wszystko za pośrednictwem pierwszego stworzenia, Logosu. Istnieje zasadnicza różnica między dwoma poniższymi zdaniami: l. Jezus oraz wszystkie inne stworzenia. 2. Jezus oraz wszystkie stworzenia. Drugi, cytowany wyżej przekład nie zalicza Chrystusa do stworzeń, lecz stawia Go przed nimi. Co ciekawe, podstawowym znaczeniem greckiego wyrazu pas tłumaczonego na "wszystko" jest "każdy, cały, wszystek, wszelki, kto bądź" 7• W cytowanym słowniku podano również następujące znaczenie: "reprezentatywnie dla oznaczenia przynależności wszystkich osób lub rzeczy jakiegoś gatunku do danego rodzaju, określonego przez rzeczownik, każdy, wszelki". Jest oczywiste, który przekład wiernie oddaje sens słowa pas. Warto też rozważyć, który przekład lepiej zgadza się z sensem całej Biblii i z nauczaniem Listu do Kolosan. Ewangelia według Jana 1:1-3 (BP) pozwala rozstrzygnąć ten problem: "Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo. Ono było na początku u Boga. Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało". O Słowie, którym był Jezus w swym bycie przedludzkim nie napisano, że się stało, lecz, że już było u Boga zanim cokolwiek się stało. Język ewangelisty Jana jest niezwykle precyzyjny, wskazuje jednoznacznie na fakt, że Słowo było od wieczności u Boga, przed wszelkim stworzeniem, przed rozpoczęciem procesu stwarzania. Nie ma takiego stworzenia, które by nie zaistniało 7

Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, ks. Remigiusza Popowskiego,

Vacatio, Warszawa 1995, s. 472.

17

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA za

pośrednictwem Słowa. Uwzględnia tę myśl

nawet

Przekład

Nowego

Świata: "Wszystko zaczęło istnieć przez niego, a bez niego nic nie zaczęło

(Jana 1:3). Słowo w bycie przedludzkim nie zaliczało się do stwoOjcem, gdy zaczął stwarzać; wszystko, co zostało stworzone zaistniało przy Jego współudziale. Ponadto, jak zauważono w przypisie do wersetu pierwszego w Biblii Poznańskiej: "Słowo, różne od Ojca jako Osoba, jest z Nim identyczne pod względem natury, jest Bogiem". Przy czym o Boskości Chrystusa pisze również Paweł w dalszej części Listu do Kolosan: "Gdyż właśnie w nim mieszka cieleśnie cała pełnia boskości" (Kolosan 2:9, NŚ). Występujące tu greckie słowo theotetos oddano w słowniku Thayera jako "bóstwo, tzn. stan istnienia jako Bóg" 8 • W dodatku czytamy w Liście do Kolosan o tym, że w Jezusie mieszka cała pełnia boskości. Nie jest to zatem jakiś aspekt lub przejaw Bóstwa, czy też niektóre Jego cechy, lecz suma wszystkich cech składa­ jących się na Bóstwo. Chrystusowi żadnej z cech Boskich nie brakuje, jest wszechmocny, wszechobecny, wszechwiedzący itd. Zobrazujmy to przykładem: jeśli powiemy, że w jakimś stworzeniu jest cała pełnia czło­ wieczeństwa, wówczas na pewno nie dojdziemy do wniosku, że jest istotą niższą od człowieka, na przykład małpą lub małpoludem. Cała pełnia człowieczeństwa wskazuje na fakt, że dana osoba jest w całej pełni czło­ wiekiem, nie brakuje jej nic, co się składa na człowieczeństwo. Analogicznie Chrystusowi w Kolosan 2:9 zostało przypisane Bóstwo, jest On w całej pełni Bogiem, choć cieleśnie, to jest w wyniesionym do chwały ciele ludzkim (Filipian 3:20, 21). Jest zatem Bogiem-Człowiekiem. Wróćmy jednak do kluczowego zwrotu z Kolosan 1:15 - "pierwostworzenia". Jak go rozumieć? Jezusa nie nazwano tu wszelkiego rodny "pierwszym stworzonym", protoktistos, lecz "pierworodnym", prototokos. W związku z tym w Słowniku Teologicznym do Nowego Testamentu zamieszczono następujący komentarz: "W Kol. 1:15 słowo »wobec« oddaje sens, mianowicie, że wszystkie rzeczy zawdzięczają swe stworzenie pośrednictwu Chrystusa. Myśl nie polega na tym, że Chrystus jest pierwszym stworzeniem. Wymagałoby to położenia naciskuna-tokos i doprowadziłoby to do sprzeczności między zrodzeniem a stworzeniem. Sformułowano tu wyższość Chrystusa nad stworzeniem jako jego pośrednika. Termin prototokos został zatem użyty jako słowo oznaczające pewną rangę" 9• Zgodnie z powyższym tłumacz Listu do Kolosan w Biblii Tysiąclecia użył słowa "wobec", by należycie oddać myśl Pawła: "On jest istnieć"

rzeń, już było z Bogiem

8 9

Thayer's Greek-English Lexicon of t he New Testament. Grand Rapids, Zondervan, 1965. Theological Dictionary ofthe New Testament, Gerharda Kittela, wyd. skrócone przez Geoffreya W. Bromileya, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, pierwsze wydanie 1985, reprint 1997, s. 968.

18

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

obrazem Boga niewidzialnego, Pierworodnym wobec każdego stworzenia". W przypisie do tego wersetu podano w Biblii Tysiąclecia: "Tzn. zrodzony przed wszystkimi rzeczami stworzonymi (por. J 1,1-3)". Jak słusznie zauważono w cytowanym wyżej słowniku teologicznym zachodzi konflikt między rodzeniem ("pierworodny") a stworzeniem ("każdego", "wszelkiego stworzenia"). Jak podkreślono w przypisie do tego tekstu w Biblii Poznańskiej: "Chrystus jest Pierworodnym, czyli posiada pierwszeństwo w sensie czasowym i godności w stosunku do wszelkiego stworzenia". O tym, że termin "pierworodny" odnosi się do pierwszeń­ stwa Chrystusa w stosunku do wszystkich stworzeń świadczy przede wszystkim kontekst Listu do Kolosan 1:15: "On też jestprzed wszystkimi rzeczami i wszystko na nim jest ugruntowane, On także jest Głową Ciała, Kościoła; On jest początkiem, pierworodnym z umarłych, aby we wszystkim był pierwszy" (Kolosan 1:17-18, BW). "On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. I On jest Głową Ciała - Kościoła. On jest Początkiem, Pierworodnym spośród umarłych, aby sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim" (Kolosan 1:17-18, BT). W tym miejscu warto odnotować, że w niektórych wersetach Starego Testamentu słowo "pierworodny" kojarzy się z pewnym wyróżnieniem, z uprzywilejowaną pozycją, z pierwszeństwem. Oto pierwszy z tych tekstów: "[ ... ] Jestem ojcem dla Izraela, a Efraim jest moim pierworodnym" (Jeremiasza 31:9, BW). Efraim został określony jako pierworodny, choć faktycznie był nim Manasses: "Józef dal swemu synowi pierworodnemu imię Manasses. [Mówił bowiem:] Dał mi Bóg zapomnieć o całym mym utrapieniu i o domu ojca mojego. A drugiego nazwał Efraim, [mówiąc]: Uczynił mnie Bóg płodnym w kraju mojej niedoli" (Rodzaju 41:51, 52, BT). Mimo to Jahwe w Księ­ dze Jeremiasza nazwał Efraima pierworodnym, ponieważ jego plemię zyskało najwybitniejszą pozycję w północnym królestwie izraelskim. Rozważmy drugi fragment zawierający słowo "pierworodny": "Ja zaś uczynię go pierworodnym, najwyższym wśród królów ziemi" (Psalm 89:28, BW). Wiekuisty miał uczynić króla z linii Dawida pierworodnym, tj. najwyższym wśród królów. W komentarzu do Psalmu 89:28, ks. Stanisław ł.ach zauważył, że Jahwe został tu przedstawiony jako "przybrany Ojciec" króla izraelskiego. "Przeto król z rodu Dawida miał słuszny tytuł najwyższego ze wszystkich królów ziemi, jak Jahwe jest najwyższym ze wszystkich bytów". Jezus, "drugi Dawid, jest pierworodny i to nie jedynie przez przybranie, ale przez złączenie swojej natury z naturą Bożą O1,14)" 10• 10

Księga Psalmów. Wstęp -Przekład z oryginału- Komentarz- Ekskursy. Opracował ks.

Stanisław ł.ach, przygotował do druku ks. Jan ł.ach.

Pallottinum, Poznań 1990, ss. 396, 397.

19

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Tak więc Chrystus jest pierworodny ze swej natury, jest pierwszym i ostatnim Synem Boga Ojca, zrodzonym przez Niego w wieczności. Nie zalicza się do stworzeń, lecz to one zawdzięczają swój byt Jego aktywnemu pośrednictwu w dziele stworzenia.

Objawienie 3:14: "A do anioła zboru w Laodycei napisz: To mówi Ten, który jest Amen, świadek wierny i prawdziwy, początek stworzenia Bożego" (BW). słowo

arche

tu jako "początek" znaczy Z tych powodów anglojęzyczny przekład Biblii New International Version oddał tę myśl jako "władca Bożego stworzenia" ("the ruler of God's creation"). Warto w tym miejscu odnotować, że tłumacz Przekładu Nowego Świata przetłumaczył słowo "arche" w Ewangelii według Łukasza 20:20 jako "zwierzchnictwo", a liczbę mnogą tego wyrazu oddał w Liście do Tytusa 3:1 jako "rządy". My jednak opowiadamy się za znaczeniem "początek", lecz rozumiemy je podobnie, jak Philip E. Hughes w swoim komentarzu do Księgi Objawienia: Greckie

przetłumaczone

"początek" i "zwierzchność"

11

•

"Ale jak mamy rozumieć określenie »początek stworzenia Trzeba tu stanowczo stwierdzić, że cały kontekst nie tylko Objawienia, ale całego Nowego Testamentu wyklucza moż­ liwość, iż oznacza to, że Syn był pierwszym ze stworzeń Bożych, że Bóg rozpoczął stwarzanie od stworzenia swojego Syna. Taka interpretacja wyrażenia byłaby tylko odrodzeniem starożytnej herezji. Preegzystencja Syna stanowi nieodłączną część jego obecnej mocy i jego przyszłego przyjścia (Por. 1:4.8.17, itp.). Termin »początek« to wyrażenie, którego nie możemy zatem traktować jako rzeczownika w formie biernej, oznaczającego pierwszą rzecz stworzoną przez Boga, lecz jako rzeczownik czynny, oznaczający aktywny czynnik w Bożym stworzeniu, oznaczający Tego, przez którego stworzony porządek został powołany do istnienia". "Św. Paweł mówi o Chrystusie nie tylko jako o »początku« (KI 1:18), ale także jako »pierworodnym« stworzenia (Kl1:15), we fragmencie, który wyraźnie ukazuje, że interesuje go temat absolutnej wyższości Chrystusa nad całym stworzeniem, a nie iż Chrystus jest pierwszym ze stworzeń. Istnienie Syna przed stworzeniem i jego aktywna rola w dziele stworzenia nie ulegają wątpliwości i nie podlegają dyskusji: »Ponieważ« - pisze Apostoł - »W nim zostało stworzone wszystko... wszystko przez niego i dla niego zostało stworzone. On też jest przed wszystkimi rzeczami i wszystko na nim jest ugruntowane... aby we wszystkim był pierwszy« (Kl1:16-18). To, Bożego«?

11 Wielki Słownik grecko-polski Nowego Testamentu, ks. Remigiusz Popowski, Vocatio, Warszawa, 1995, s. 75.

20

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

co jest prawdą o tym, który jest pierworodnym całego stworzenia, z równą siłą odnosi się do tego, który jest początkiem stworzenia Bożego. Św. Jan podał dokładnie taką samą treść, jak w zdaniu otwierającym jego ewangelię: »Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo ... wszystko przez nie powstało, a bez niego nic nie powstało, co powstało« (Jn 1:1.3). Ponadto, a jest to jak najbardziej właściwe, przez tego, przez którego wszystko powstało, Bóg pojednał wszystkich ze sobą »przez krew krzyża jego« (Kl1:20; por. Ef 1:10). Fakt, że Syn jest początkiem wszystkich stworzonych rzeczy stanowi gwarancję i pewność niezmienności Bożego planu dla stworzenia" u.

Nie dziwi nas zatem fakt, że Barclay M. Newman Jr. w swoim słow­ niku podaje m.in., że arche znaczy "geneza, pierwsza przyczyna" 13• Podobną definicję zawiera autorytatywny słownik Waltera Bauera, A GreekEnglish Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. Harmonizuje to z myślami omówionymi w poprzednim podrozdziale, a mianowicie z faktem, że dzięki pośrednictwu Chrystusa zaczę­ ły istnieć wszystkie stworzenia (por. 1 Koryntian 8:6). William Barclay opowiada się za tym, że w myśl Objawienia 3:14 Chrystus "rozpoczął[ ...] proces stworzenia, jak powiada Trench, był on »dynamicznym począt­ kiem«.[ ...] W pierwotnych pismach chrześcijańskich czytamy, że szatan jest arche śmierci, to znaczy śmierć bierze w nim swój początek; Bóg zaś jest arche wszystkich rzeczy, to znaczy wszystko wywodzi się z Niego"14 • Józef Flawiusz, historyk żydowski, w swym dziele Przeciw Apionowi, księga druga, wiersz 190, nazywa Boga m.in. początkiem (arche) wszechrzeczy, co oczywiście nie oznacza, że Stwórca zalicza się do stworzeń. Wobec tego Jezus jest w tym sensie początkiem Bożego stworzenia, że je zapoczątkował, w Nim ono ma swój początek.

Omówienie wersetów przytaczanych przeciw Boskości Chrystusa Z naszych dotychczasowych rozważań wypływa wniosek, że Jezus Chrystus jest w całej pełni Bogiem, zrodzonym przed wszystkimi wiekami z Boga Ojca. Świadkowie Jehowy sprzeciwiając się takiemu twierdzeniu zwykle powołują się na szereg wersetów biblijnych, które w ich pojęciu przeczą Bóstwu Syna Bożego. Przeanalizujmy niektóre z nich. 12 Objawienie św. Jana. Komentarz, Instytut Wydawniczy Agape, Warszawa, 1995, SS. 67, 68. 13 A Concise Greek-English Dietfonary of the New Testament, United Bibie Societies, 1971. 14 Objawienie św. Jana, tom l, Wydawnictwo "Słowo Prawdy", Warszawa, 1981.

21

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA 1. Ewangelia według Jana 14:28: "Słyszeliście, że powiedziałem wam: Odchodzę i przychodzę do was. Gdybyście mnie miło­ wali, to byście się radowali, że idę do Ojca, bo Ojdec większy jest niż ]a" (BW).

W związku z powyższym tekstem zachodzi pytanie: Czy fakt, że Ojciec jest lub był w jakimś sensie większy od Jezusa musi oznaczać, że natura Chrystusa jest gorsza, nie w pełni Boska? Greckie słowo tłumaczone na "większy" to meidzon, wyższy stopień przymiotnika megas, "wielki". Słowa meidzon użyto również w l Liście do Koryntian 14:5, gdzie czytamy m.in., że "większy jest ten, kto prorokuje, niż ten, kto mówi językami" (BW). Zapewne mowa jest tu o dwóch chrześcijanach: jeden posiadał dar prorokowania, a drugi miał dar mówienia językami. Fakt, że prorokujący został nazwany większym od mówiącego językami nie dotyczy natury obu tych osób, są bowiem tak samo ludźmi. Chodzi tu raczej o pewną właści­ wość, którą posiadł człowiek mający dar prorokowania, a która wyposażała go lepiej do usługiwania kościołowi niż człowieka posiadającego dar glosolalii. Zatem większy to niekoniecznie ktoś wyższej natury. Skoro o Chrystusie czytamy, że "w Jego ciele mieszka cała Pełnia Bóstwa" (Kolosan 2:9, BP), to na czym mogła polegać przewaga, którą miał nad Nim Ojciec? Zadowalające wyjaśnienie zamieszczono w Zondervan NIV Bibie Commentary, tom 2, strony 349-350: "Zdanie »Ojciec więk­ szy jest niż Ja« odnosi się raczej do pozycji niż do natury; Jezus mówił to z pozycji swego człowieczeństwa (por. 5:19). Wiele zdań w tej Ewangelii mówiących o tym, że Ojciec posłał Go potwierdza, że Jezus działał pod władzą (Ojca) i był zobowiązany wypełnić przykazania Ojca" 15 • Powyższa interpretacja świetnie pasuje do prawdy, że Jezus "istniejąc w naturze Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz sam siebie poniżył, przyjąwszy naturę sługi. Stał się podobny do ludzi i w zewnętrznej postaci uznany za człowieka. Uniżył samego siebie, stał się posłuszny aż do śmierci i to śmierci krzyżowej" (Filipian 2:6-8, BP). Podobną myśl zawiera List do Hebrajczyków 2:9, gdzie m.in. napisano, że Chrystus "na krótko uczyniony został mniejszym od aniołów" (BW). Wobec tego Syn Boży, aby wypełnić wolę swego Ojca, któremu nie ustępował Boską naturą, uniżył się, stając się jako człowiek nie tylko mniejszym od Ojca, lecz nawet od aniołów. Wymagała tego misja zbawienia ludzkości. "Skoro zaś dzieci mają udział we krwi i w ciele [w człowieczeństwie - przypis N.C.], więc i On [Chrystus - przypis N.C.] również miał w nich udział [również stał się człowiekiem - przypis N.C.]" (Hebrajczyków 2:14, BW). "Dlatego musiał we wszystkim 15 Zondervan NIV Bibie Commentary, Komentarz Merrilla C. Tenneya, publikacja wydawnictwa Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 1994.

22

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

upodobnić się do braci" (Hebrajczyków 2:17, BW). "Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka [Adama - przypis N.C.] wielu stało się grzesznikami, tak dzięki posłuszeństwu Jednego [Chrystusa, Ostatniego Adama - przypis N.C.] wielu stało się sprawiedliwymi" (Rzymian 5:19, BP). Cytowane wersety wskazują, że Syn Boży, aby nas wybawić stał się w całej pełni człowiekiem, "z wyjątkiem grzechu" (Hebrajczyków 4:15). Było to dla Niego wielkim aktem pokory, przyszedł bowiem z wielkiej swej Boskiej chwały na ziemię i "w zewnętrznej postaci uznany (został) za Człowieka" (Filipian 2:7, BP); gdyż nie wyzbył

Boskiej natury, która kryła się za Jego człowieczeństwem. Nasze rozmyślania nad Ewangelią według Jana 14:28 świetnie sumuje przypis z Biblii Poznańskiej: "Ojciec jest większy od Jezusa, dlatego, że Syn stał się człowiekiem, lub dlatego, że rodząc Syna daje wszystko, nie otrzymując sam nic od nikogo. Syn zaś, współuczestnik tej samej i jedynej natury Boskiej Ojca, otrzymuje wszystko od Niego. Kontekst zaleca porównanie Jezusa z Ojcem jako Słowa Wcielonego, jako Boga-Człowieka". W książce Najtrudniejsze stronice Biblii Zenon Ziółkowski zwraca uwagę na inny, ważny fakt, mianowicie, że niższość Jezusa "była tylko czasowa, aż do momentu zmartwychwstania i wniebowstąpienia, kiedy to nastąpił powrót do chwały, jaką miał Syn Boży »pierwej, nim świat powstał« (J 17,5). Dzięki podporządkowaniu się woli Ojca i przyjęciu ludzkiej natury - związanej nierozerwalnie z naturą boską w osobie Syna - Chrystus jako Bóg-Człowiek został przez Niego wywyższony ponad wszystko i obdarowany imieniem ponad wszelkie imię, »aby- jak pisze św. Paweł- na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest PANEM- ku chwale Boga Ojca« (Flp 2,10-11)" 16• się

abyście wiedzieli, że gło­ jest Chrystus, a głową żony mąż, a głową

2. l List do Koryntian 11:3: "A chcę, wą każdego męża

Chrystusa Bóg'' (BW).

W książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi 17, w rozdziale 4, "Bóg- kim On jest?" opatrzono ten werset następującą uwagą: "Nawet po śmierci i zmartwychwstaniu oraz po wniebowstąpieniu Jezus nie był równy swemu Ojcu" (s. 39, akapit 15). Większość komentatorów uważa, że w powyższym wersecie sło­ wo "głowa" wyraża ideę zwierzchnictwa. Zatem mężczyzna podlega Chrystusowi, kobieta mężczyźnie, a Chrystus jest podległy Bogu. Czy 16 Najtrudniejsze stronice Biblii, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1989, s. 339. 17 Watch Tower Bible and Tract Society ofNew York, Inc., Brooklyn, Nowy Jork, USA, 1990.

23

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA w takim razie werset ten przeczy prawdzie wyrażonej w innych fragmentach Nowego Testamentu, mianowicie, że Jezus ma wspólnie z Bogiem Ojcem Boską naturę? Otóż werset ten nic nie mówi o naturze naszego Pana. Dowodzi tego fakt, że rozpatruje się w nim także stosunek męża do żony. Czy to, że mąż jest głową lub zwierzchnikiem żony prowadzi nas do wniosku, iż kobieta jest stworzeniem niższego rzędu, gorszym od mężczyzny? Na pewno nie! Zarówno mężczyzna, jak i kobieta zaliczają się do rodzaju ludzkiego. Mąż lub mężczyzna otrzymał od Boga pewną funkcję odróżniającą go od żony, kobiety; ma z miłością sprawować nad nią opiekę, a ona ma być mu uległa. Widzimy zatem, że bycie głową nie oznacza w tym wypadku różnicy natur, lecz jest to różnica funkcjonalna, mąż sprawuje inną funkcję. Podobnie jest w relacji między Bogiem Ojcem - głową, a uległym Słowo Boże wyraźnie stwierdza, że Jezus jako jednoroChrystusem. Mu Bogiem (Jana 1:18). Ma wobec tego Boską naturę, która jest Ojca Syn dzony nie jest pod żadnym względem gorsza lub niższa od natury Jego Ojca. Jednakże Syn Boży pełni w zamierzeniu Boga inną funkcję, będąc podległym równemu sobie pod względem istoty Bogu Ojcu. Panuje tutaj po prostu pewna hierarchia, pewien porządek, w którym Chrystus znajduje się na drugim miejscu. Podkreślmy jeszcze raz: nie dotyczy to wcale Boskiej natury Chrystusa, która w niczym nie ustępuje istocie Boga Ojca.

3. l List do Koryntian 15:28: "A gdy mu [Chrystusowi- przypis N.C.] wszystko zostanie poddane, wtedy też i sam Syn bę­ dzie poddany temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkim" (BW). Werset ten uchodzi za mocny dowód przeciw Boskości Chrystusa. Ma on dowodzić, że również przy końcu czasów, gdy zrealizuje się odwieczne zamierzenie Boga, Syn Jego ponownie i ostatecznie okaże się mniejszym od Ojca. Warto rozważyć, o jaką podległość tu chodzi. Czy chodzi tu o to, że Jezus nie jest Bogiem, że ma jakąś pośled­ nią naturę- może jest półbogiem, aniołem lub archaniołem? Odsyła­ my Czytelnika do pierwszych dwóch podrozdziałów tego tematu, gdzie przedstawiono przekonywające dowody na to, że Chrystus ma w sobie w pełni Boską naturę. Jaki sens ma zatem poddanie się Chrystusa Bogu Ojcu? Ks. Hugolin Langkammer, wybitny polski biblista katolicki tak omawia ten fragment: "Chrystus zwycięzca przekaże wszystko Bogu. Ojcowie Kościoła poddanie się Chrystusa Ojcu łączyli z Jego ludzką naturą jako syna. Nie wiadomo, czy Paweł chciał taką myśl wyrazić, skoro mówi o uwielbionym Chrystusie, który za nas umarł, a w śmierci na krzyżu widzi świa24

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

dom e spełnienie woli Ojca. Wydaje się, że w akcie oddania się Chrystusa Ojcu trzeba widzieć dalszy ciąg posłuszeństwa woli Ojca, związanego z naszym odkupieniem. Przy paruzji Chrystus zwycięzca może ostatecznie powiedzieć: »spełniłem wszystko«; Janowe »spełnienie się Pisma« miało miejsce w czasie męki i śmierci krzyżowej. Paweł rozciąga proces dokonania się zbawienia od wydarzeń paschalnych [śmierci i zmartwychwstania Chrystusa- przypis N.C.] do paruzji" 18 • W świetle powyż­ szego wyjaśnienia l Koryntian 15:28 miałby następujący sens: Pan Jezus doprowadzając przy swoim powrocie proces zbawienia do końca, przekazuje doskonałe wyniki swego dzieła Bogu Ojcu, wyrażając zarazem uległość Jego woli, zgodnie z którą cały czas postępował. Podobnie komentuje ten werset Leon Morris: "Zakończenie procesu 'poddania' nastąpi wówczas, gdy Syn[ ... ] będzie poddany Ojcu. Przedstawia to pewną trudność, wydaje się bowiem, że jedna z osób Trójcy jest mniejsza do drugiej. Musimy jednak wziąć to pod uwagę, że Paweł nie mówi tu o zasadniczej naturze Syna lub Ojca. Mówi on o dziele, którego dokonał i dokona Chrystus. On umarł za nas i zmartwychwstał. On powróci i podporządkuje wszystkich wrogów Bogu. Zakoń­ czenie tego całego dzieła będzie miało miejsce, gdy on przekaże Królestwo temu, który jest źródłem wszystkiego. Aby dokonać tego dzieła (Chrystus) stał się człowiekiem, (Bóg) nałożył na niego pewną podległość, która jest niezbędna dla tego dzieła aż do jego uwieńczenia, włączając w to samo uwieńczenie. Celem tego (hina) jest, by Bóg był wszystkim we wszystkim [... ] Mocno wyrażono tu pełne zwierzchnictwo, które wówczas będzie oczywiście w jego posiadaniu. Kalwin powiada: 'wszystkie rzeczy będą sprowadzone z powrotem do Boga, jako ich jedynego początku i końca, tak, by były z nim blisko związane"' 19•

Tak więc według Leona Morrisa końcowy akt poddania się Chrystusa Ojcu pozostaje w harmonii z całym dziełem odkupienia, które wymagało od Jezusa uniżenia się. Nasz Pan jako wykonawca dzieła zbawienia poddaje się woli Autora tego zamierzenia. Jego ostatni czyn, po dopełnieniu zamysłu Boga, nie odbiega od pierwszego, jakim był również akt pokory. Mamy tu znowu do czynienia, podobnie jak w l Koryntian 11:3, z pewnym podziałem na role, w którym Jezus dobrowolnie wziął na siebie rolę odmienną od funkcji Ojca. 18 Pierwszy i Drugi List do Koryntian. Tłumaczenie, wstęp i komentarz, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, 1998, ss. 90, 91. 19 The First Epistle of Paul to the Corinthians. An Introduction and Commentary, Leon Morris, 7 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, reprint, 2000, s. 213.

25

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Zatem l List do Koryntian 15:28 wcale nie zaprzecza Chrystusa, a w gruncie rzeczy w ogóle się do niej nie odnosi.

Boskości

4. Ewangelia według Lukasza 22:42: "Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ten kielich ode Mnie; ale nie moja, lecz Twoja wola niech się stanie" (BP). Do tego wersetu nawiązuje podpis zamieszczony pod ilustracją w książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi: "Ponieważ Jezus modlił się do Boga, aby się działa wola Boga, a nie jego wola, więc obaj nie mogą być tą samą osobą" 20 • Ma to być rzekomo argument przeciw Bóstwu Chrystusa lub przeciw Trójcy. W rzeczywistości doktryna o Trójjedynym Bogu stwierdza, że jest jeden Bóg w Trzech Osobach. W myśl tej nauki Bóg Ojciec i Syn Boży nie są tą samą osobą, lecz dwiema Osobami wchodzącymi w skład Bóstwa. Argument wysunięty w książce Towarzystwa Strażnica w rzeczywistości nie występuje przeciw prawowiernemu trynitaryzmowi, lecz przeciw herezji zwanej modalizmem. W myśl tej idei istnieje tylko jeden Bóg, który objawia się światu raz jako Ojciec, kiedy indziej jako Syn Boży lub jako Duch Święty. Ten pogląd zakłada, że Jezus i Bóg Ojciec (a także Duch Święty) to jedna i ta sama osoba. Autor książki Świadków Jehowy nieświadomie polemizuje z modalizmem, który nawet dziś ma swoich zwolenników21 • Jest rzeczą oczywistą, że wywód przestawiony w książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi nie jest żadnym zarzutem przeciwko Trójcy, której podstawą jest założenie, iż istnieją Trzy Osoby Boskie. A jak można się ustosunkować do stwierdzenia zawartego w akapicie 15, na stronie 39 tej książki: "Przecież gdyby Jezus był Bogiem Wszechmocnym, nie modliłby się do siebie"? Niech jako komentarz do tego posłuży fragment z Listu do Hebrajczyków 5:7-9: "On podczas swojego ziemskiego życia głośno wołając, ze łzami zanosił błagania i prośby do Tego, który mógł Go ocalić od śmierci, i został wysłuchany z powodu swej uległości. Chociaż był Synem, przez to, co wycierpiał nauczył się posłuszeństwa. Tak uczyniony doskonałym ("a osiągnąw­ szy pełnię doskonałości", BW; "a gdy wszystko wykonał", BT, wyd. II) stał się przyczyną wiecznego zbawienia dla wszystkich, którzy są Mu 20 Dz. cyt., s. 39. 21 Chodzi tu na przykład o ruch "Jesus Only" lub "Oneness Pentecostal". Wyznawcy tego kierunku są najbardziej znani jako United Pentecostal Church, lecz istnieje kilka innych, podobnych wyznań. Ponadto moctalizm występuje w pewnej formie wśród zwolenników Williama M. Branhama, bowiem w jego doktrynie tak dalece utożsamia się Jezusa Chrystusa z Bogiem Ojcem, że zaciera się różnicę, jaka zachodzi między nimi, jako dwiema Osobami.

26

Kim naprawdę jest Jezus Chrystus? posłuszni" (PE). Uniżenie się Syna Bożego i Jego doskonałe posłuszeń­ stwo przyczyniły się do naszego zbawienia. "Jak też z powodu nieposłuszeństwa jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak z powodu posłuszeństwa Jednego, wielu stanie się sprawiedliwymi" (Rzymian 5:19, PE). Na to doskonałe posłuszeństwo Jezusa jako człowieka składało się również zanoszenie modlitw do Ojca w niebie. W przeciwieństwie do pierwszego Adama, ostatni Adam nie odwrócił się od

Boga nawet w chwili najsroższej próby. Poza tym, gdyby Chrystus się nie modlił, jakże by mógł zostawić nam przykład, abyśmy wstępowali w Jego ślady? (l Piotra 2:21) Tak więc również Ewangelia według Łuka­ sza 22:42 nie zaprzecza Boskości Chrystusa, raczej opisuje Jego stan, w którym "wyparł się samego siebie, przyjął postać sługi i stał się podobny ludziom" (Fili pian 2:7, BW). Ale jak to rozumieć, że Pan modlił się, by działa się wola Boga, a nie Jego wola? "To nie oznacza, że Jego wola stoi w opozycji do woli Ojca: już sama ta modlitwa przeczy temu. Jest to raczej mocne potwierdzenie jego pragnienia, żeby wola Ojca wzięła górę" 22 • Prośbę "Ojcze, jeśli chcesz, oddal ten kielich ode mnie" Jezus skierował do Boga w niezwykłych okolicznościach. Mesjasz "począł się smucić i trwożyć" i powiedział: "smętna jest dusza moja aż do śmierci" (Mateusza 26:37, 38, BW). Wiedział, że "kielich", z którego przyjdzie Mu wypić, będzie bardzo gorzki. Kielich wyobraża tu straszne cierpienia i śmierć w mę­ kach na krzyżu. W tym miejscu widzimy prawdziwe człowieczeństwo Jezusa, który "musiał we wszystkim upodobnić się do braci" (Hebrajczyków 2:17, BW). Heroizm naszego Mistrza polega na tym, że mimo odczuwanego smutku i trwogi, całkowicie poddał się woli Bożej i "był posłuszny aż do śmierci, i to do śmierci krzyżowej" (Fili pian 2:8, BW). Warto odnotować, że Ojciec Niebiański pomógł Mu sprostać owej tragicznej próbie: "ukazał mu się anioł z nieba, umacniający go" (Łukasza 22:43, BW). Dalej czytamy, że "pogrążony w udręce modlił się jeszcze gorę­ cej" i "stał się pot jego jakby skrzepami krwi (spadającej) na ziemię" (Łu­ kasza 22:44, BP; GPNT). Tak więc Chrystus stał tu w obliczu najważniej­ szego wydarzenia w swym życiu, a zarazem najdonioślejszego wydarzenia w historii ludzkości - miał stać się Ofiarą zastępczą gładzącą grzechy ludzkości. "Jahwe zwalił na Niego winy nas wszystkich"; "On tego, który nie znał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwością Bożą" (Izajasza 53:6, BT; 2 Koryntian 5:21, BW). Możemy być niezmiernie wdzięczni Mesjaszowi, że pomimo ograniczeń swej ludzkiej natury, całkowicie poddał się woli Ojca i stał się naszym Zbawicielem. 22 Leon Morris, Luke. An Introduction and Commentary, 3 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, reprint, 2000, s. 340.

27

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

5. Ewangelia według Marka 13:32: "Lecz o dniu owym lub godzinie nikt nie wie, ani aniołowie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec" (BT). Werset ten bywa przytaczany jako argument przeciw Boskości Chrystusa z tej racji, że Bóg Ojciec najwyraźniej ma według niego przewagę nad Jezusem w zakresie znajomości terminu Jego powrotu. Wartościowego komentarza na temat tego fragmentu dostarczył ceniony biblista katolicki, ks. Hugolin Langkammer: "Zdanie to nie koliduje wcale z ogólnym przeświadczeniem pierwotnego Kościoła o Boskiej naturze Jezusa i o Jego równości z Ojcem. Inaczej opuszczono by je. Akcent poło­ żony jest na ukrytym w planach zbawczych Boga terminie powtórnego przyjścia Jezusa i na Jego człowieczeństwie. Przemawia wprawdzie Syn Boży, który jednak przyjął naszą ludzką naturę i wziął także na siebie tę »niewiedzę« o paruzji. Dlatego jest rzeczą daremną debatować na temat terminu paruzji; trzeba zwrócić uwagę na sam fakt jej nadejścia, a z racji 23 niepewności i niewiedzy przyjąć postawę stałej czujności i czuwania" • Myśl tę rozwinął Walter W. Wessel, który napisał, że "niewiedzę Jezusa na temat dnia lub godziny jego powrotu należy pojmować w oparciu o naukę Nowego Testamentu odnośnie Wcielenia. Prawdziwe Wcielenie wiązało się z taką niepełną wiedzą. Jezus celowo tymczasowo zrezygnował z korzystania ze swej wszechwiedzy, wiązało się to z faktem, że stał się istotą ludzką" 24 • Jak zaznaczył dr Robert Morey, "doktryna o człowieczeństwie Jezusa Chrystusa oznacza, że miał On ograniczenia jak każdy śmiertel­ ny człowiek[ ... ]. Był »człowiekiem« w najpełniejszym znaczeniu tego słowa (Jana 8:40). [... ]Musiał zadawać pytania, o to, gdzie się coś znajdowało (Jana 11:34), lub żeby uzyskać informację (Jana 18:34). Nie znał daty końca świata (Marka 13:32)" 25 • W świetle powyższych faktów wypada stwierdzić, że niewiedza Jezusa na temat terminu paruzji wcale nie przeczy Jego Boskości, ale wyraża prawdę, że "istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołodł samego siebie, ("umniejszył samego siebie", PE; "wyniszczył samego siebie", NTD) przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi" (Filipian 2:6, 7, BT). "Znacie przecież ła­ skę Pana naszego Jezusa Chrystusa, który będąc bogaty, dla was stał się ubogim, aby was ubóstwem swoim ubogacić" (2 Koryntian 8:9, BT). 23 Ewangelia według Sw. Marka, tłumaczenie, wstęp i komentarz, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997, s. 121. 24 Zondervan NIV Bibie Commentary, tom 2, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 1994, s. 190. 25 The Trinity. Evidence and Issues, World Bibie Publishers, Inc., Iowa Falls, USA, s. 294.

28

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

Zgodnie z powyższymi wersetami Syn Boży ogołocił samego siebie, zubożył siebie, gdyż w czasie swego życia na ziemi nie korzystał w pełni z pewnych atrybutów Boskich, takich jak wszechwiedza. Dla równowagi musimy tu dodać, że przy wielu okazjach Jezus wykazywał się nadzwyczajną, nadprzyrodzoną wiedzą (Jana 2:24, 25; 6:64; Mateusza 17:27; Łukasza 6:8). Korzystał z niej jednak tylko do pewnego stopnia, o czym mówi nasz werset.

6. Ewangelia według Jana 17:3: "A to jest żywot wieczny, aby poznali ciebie, jedynego prawdziwego Boga i Jezusa Chrystusa, którego posłałeś" (BW). Fragment ten bywa cytowany na poparcie twierdzenia, jakoby jedynym prawdziwym Bogiem był Ojciec Pana Jezusa, a Syn Boży jedynie bogiem z małej litery, istotą boską. Czy rzeczywiście wypowiedź Mesjasza ma na celu odróżnić Ojca jako prawdziwego Boga od Chrystusa, który nie jest prawdziwym Bogiem? Najwyraźniej Ojciec jest jedynym prawdziwym Bogiem w odróż­ nieniu od bogów fałszywych. "Nawróciliście się od bałwanów do Boga, aby służyć Bogu żywemu i prawdziwemu", napisał apostoł Paweł do byłych pogan (l Tesaloniczan 1:9, BW). Zwróćmy jednak uwagę na ważny aspekt Ewangelii według Jana 17:3. Za czasów Starego Przymierza wystarczyło poznać Boga, lecz tutaj podkreślono znaczenie poznania także Syna Bożego, który gdzie indziej oznajmił: "Kto mnie widział, widział Ojca" i "Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we mnie" (Jana 14:9, 11, BW). Dlaczego Jezus tak mówił o sobie? Dlatego, że jest "odblaskiem chwały" Ojca i "odbiciem jego istoty", "obrazem Boga" jako "jednorodzony Bóg", który "objawił Ojca" (Hebrajczyków 1:3; Kolosan 1:15; 2 Koryntian 4:4; Jana 1:18 - wszystkie cytaty z BW). Skoro Chrystus jako jedyny Syn zrodzony przed wszystkimi wiekami z Ojca jest zarazem jednorodzonym Bogiem, to czy może być bogiem nieprawdziwym? W żadnym wypadku. To właśnie dzięki Synowi, będącemu zarazem prawdziwym Bogiem "ujrzeliśmy chwałę, jaką ma jedyny Syn od Ojca" (Jana 1:14, BW). W tej chwale widzimy Boga Ojca, poznajemy Go poprzez Syna, który doskonale odpowiada Ojcu. Nic zatem dziwnego, że apostoł Paweł zaleca "poznanie chwały Bożej, która jest na obliczu Chrystusowym" (2 Koryntian 4:6, BW). Poza tym, w l Jana 5:20 czytamy: "Wiemy też, że Syn Boży przyszedł i dał nam rozum, abyśmy poznali tego, który jest prawdziwy. My jesteśmy w tym, który jest prawdziwy, w Synu jego, Jezusie Chrystusie. On jest tym prawdziwym Bogiem i życiem wiecznym" (BW). To prawda, że niektórzy komentatorzy odnoszą ten tekst do Boga Ojca, jednak

29

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

wielu uczonych podziela zdanie Wernera de Boora: "Do kogo odnosi się tutaj słowo »On«? Z czysto językowego punktu widzenia wskazuje ono na bezpośrednio przedtem wymienionego i nazwanego Synem Bożym Jezusa Chrystusa. »On«, mianowicie Jezus Chrystus, »jest tym prawdziwym Bogiem i życiem wiecznym«. Jednak również z rzeczowych powodów wskazane jest rozumienie tego miejsca w ten sposób. Jeżeli słowo »On« odniesiemy do »Tego, który jest prawdziwy«, wtedy świadectwo apostoła byłoby tylko powtórzeniem tego, co już powiedział o Bogu. Zachodzi tautologia: »Ten, który jest prawdziwy« jest »prawdziwym Bogiem«. Ponadto nigdzie poza tym miejscem Bóg, Ojciec nie jest określany jako »życie wieczne«. Natomiast Jan dopiero teraz w 5:11 i nast. napisał, że Bóg obdarzył nas wprawdzie wiecznym życiem, ale życie to »jest w Jego Synu«. »Kto ma Syna, ma żywot« (5:12). [Porównaj z tym Jana 11:25 i 14:6- przypis N.C.]. [...]Nie wolno robić z Jezusa jakiegoś pół-Boga, który jako taki stałby »obok« Boga.[...] »Bóg był w Chrystusie i świat z samym sobą pojednał« (II Kor. 5:19). Dzieło naszego zbawienia może być absolutnie pewne tylko wtedy, 26 jeżeli Chrystus »jest tym prawdziwym Bogiem«" •

Wypada zatem przyznać rację komentarzowi do l Jana 5:20 zamieszczonemu w Biblii Poznańskiej: "Poznanie [... ]Boga zawdzięcza­ my Synowi Bożemu, który jest prawdziwym Bogiem. Syn jest najdoskonalszym objawieniem Ojca (J 20,28) i źródłem, z którego wypływa życie Boże - rzeczywisty zadatek chwały wiecznej". 7. 1 List do Koryntian 8:6: "Dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy, i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko istnieje i przez którego my także istniejemy" (BW). Werset ten bywa objaśniany przez Świadków Jehowy w ten sposób, jedynym Bogiem jest Bóg Ojciec, natomiast Pan Jezus jest jedynie pośrednikiem między jedynym Bogiem a ludźmi. Idąc tym tokiem rozumowania musielibyśmy dojść do wniosku, że nazywanie Boga Ojca Panem jest niestosowne, oraz że podobnie nie na miejscu jest odnoszenie do Jezusa słowa Bóg, bowiem Bogiem jest tylko Ojciec, a Panem jedynie Syn. Czy takie rozumowanie jest zgodne z Biblią? Okazuje się, że greckie słowo Kyrios (Pan) stosuje się w Nowym Testamencie nie tylko do Pana Jezusa, lecz również do Boga Ojca. Na przykład w Ewangelii według Mateusza 11:25 Jezus zwraca się do Ojca: "Wysłaże

26 Listy Jana, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny, Warszawa 1984, ss. 175, 176.

30

Kim naprawdę jest Jezus Chrystus?

wiam Cię Ojcze, Panie nieba i ziemi" (Por. Mateusza 4:7,10; 5:33; 22:37, 44; Objawienie 1:8; 4:8; 11:15, 17; 15:3, 4; 22:5, 6). Czy mamy prawo odmówić Ojcu tytułu Pan, skoro w Objawieniu 4:11 (BW) czytamy: "Godzien jesteś, Panie i Boże nasz, przyjąć chwałę i cześć, i moc, ponieważ Ty stworzyłeś wszystko, i z woli twojej zostało stworzone, i zaistniało"? Na pewno nie! Z tych samych powodów nie możemy wątpić w to, że do Jezusa słusznie odnosi się tytuł Bóg, bowiem w wielu miejscach Chrystus jest wprost nazwany Bogiem lub przypisano Mu Boskość (Mateusza 1:23; Jana 1:1, 18; 20:28; Kolosan 2:9; Filipian 2:6; Hebrajczyków 1:8-9). Fakt, że w wersecie z l Listu do Koryntian 8:6 Ojca nazwano Bogiem, nie sprawia, że nie jest jednocześnie Panem; podobnie to, że Jezusa określono mianem Pana, nie wyklucza nazywania Go Bogiem. Warto też zastanowić się, dlaczego w wielu miejscach Nowego Testamentu Ojca nazywa się Bogiem Ojcem. Gdyby Boskości nie moż­ na było odnosić również do Syna, wystarczyłoby Ojca nazwać po prostu Bogiem, bez podawania dodatkowych określeń. Zwróćmy także uwagę na fakt, że Bóg Ojciec jest w naszym tekście przedstawiony jako Źródło stworzenia, natomiast Pan Jezus jako Pośrednik stworzenia. Biblia rzeczywiście stwierdza, że Ojciec stwarzał za pośrednic­ twem Syna (Jana 1:3; Kolosan 1:15, 16). Przy czym było to aktywne pośred­ nictwo, bowiem Chrystusa - zależnie od przekładu - nazwano 'Dawcą ży­ cia', 'Sprawcą życia' lub 'Stwórcą życia' (Dzieje 3:15, BT, BW, BP). Pozostaje nam jeszcze tylko wyjaśnić, w jakim sensie Jezus jest Panem. Wyczerpujące wyjaśnienia znajdujemy pod hasłem "Lord" (Pan) w standardowej encyklopedii biblijnej 27• Streścimy je w ośmiu punktach: był Panem już podczas swego życia na ziemi, bowiem z autorytetem Boskim i dokonywał cudów Boską mocą (Marka 11:3; 12:35-37; Jana 13:13-16; Mateusza 7:28, 29; 5:34, 39, 44). 2) Nazywając Jezusa Panem uznajemy Jego absolutną zwierzchność nad całym wszechświatem (Mateusza 28:18) i Kościołem (Efezjan 1:20-23), jak również nad naszym życiem (Dzieje 10:36; Rzymian 10:12; 14:8; Jakuba 4:15). 3) Termin Pan (grecki Kyrios) wskazuje również na Boskość Chrystusa, jest bowiem zarówno w Septuagincie, jak i w Nowym Testamencie odpowiednikiem imienia Jahwe. Cytaty ze Starego Testamentu pierwotnie dotyczące Jahwe są niekiedy odnoszone w Nowym Testamencie do Jezusa - Psalm 34:9 w l Piotra 2:3; Izajasza 8:12, 13 w l Piotra 3:14, 15.

l) Chrystus nauczał

27 The International Standard Bibie Encyclopedia, tom III; ss. 157, 158; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, 1986.

31

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA 4)

Tytuł Pan wskazuje na triumf zmartwychwstałego Chrystusa nad śmiercią i zbuntowanymi aniołami (Rzymian 10:9; 14:9; Efezjan

1:20-22; Kolosan 2:10, 15). S) Nasza nadzieja zmartwychwstania wiąże się z Panem (l Koryntian 6:14; 2 Koryntian 4:14). 6) Główną treścią naszego przesłania jest Pan Jezus (2 Koryntian 4:5; Kolosan 2:6). 7) Pan jest naszym Sędzią, jesteśmy przed Nim odpowiedzialni (l Koryntian 4:5; 2 Tymateusza 4:1, 8) 8) Mamy Go osobiście i publicznie wyznawać Panem (Rzymian 10:9), co jest dowodem, że mamy Ducha Świętego (l Koryntian 12:3). 9) Wyrzekamy się dawnej wiemości wielu pogańskim "panom" i jesteśmy lojalni wobec jednego Pana, przez którego i dla którego istniejemy (l Koryntian 8:5, 6).

8. 1 List do Tymoteusza 2:5, 6: "Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus, który siebie samego złożył jako okup za wszystkich, aby o tym świadczono we właściwym czasie" (BW). Jest to kolejny fragment używany przez Świadków Jehowy na poparcie tezy, jakoby tylko Ojciec był Bogiem. Przy czytaniu tych wersetów od razu rzuca się w oczy fakt, że nie omawiają one w wyczerpujący sposób natury Chrystusa. Wszak został On tu nazwany jedynie człowiekiem, a Świadkowie Jehowy na pewno nie zgodziliby się, że Jezus nadal jest tylko człowiekiem. Nauczają oni o preegzystencji Chrystusa jako pierwszego duchowego stworzenia Boga Jehowy; twierdzą też, że obecnie Jezus wrócił do swej przedludzkiej, duchowej natury i jest archaniołem Michałem. Zatem nawet Świadkowie Jehowy, w świetle swej niezbyt prawowiernej doktryny są zmuszeni przyznać, że Jezus nie jest jedynie człowiekiem. Oczywiste jest w takim razie, że myśli wyrażone w naszym tekście omawiają wyłącznie jeden, ludzki aspekt natury Chrystusa. Apostoł Paweł ukazuje tu Syna Bożego jako naszego Pośrednika, który przyjąwszy ludzką naturę stał się naszym rzeczywistym przedstawicielem, reprezentantem ludzkości wobec Boga Ojca. Chrystus pozostaje nadal człowiekiem, bowiem czytamy o Nim w czasie teraźniejszym­ "jest". Pozostanie człowiekiem już po wieczne czasy, będąc naszym Starszym Bratem i Wzorem, według którego będzie ukształtowana odnowiona i zbawiona ludzkość. "Bo tych, których przedtem znał, przeznaczył właśnie, aby się stali podobni do obrazu Syna jego, a On żeby był pierworodnym pośród wielu braci" (Rzymian 8:29, BW). "Nasza zaś ojczyzna jest w niebie, skąd też Zbawiciela oczekujemy, Pana Jezusa

32

Kim naprawdę jest Jezus Chrystus?

Chrystusa, który przemieni znikome ciało nasze w postać podobną do uwielbionego ciała swego, tą mocą, którą też wszystko poddać sobie może" (Filipian 3:20, 21, BW). Z drugiej strony List do Kolosan wyraźnie mówi o tym, że Jezus jest Bogiem-Człowiekiem: "w nim mieszka cieleśnie cała pełnia boskości" (Kolosan 2:9, BW). Pozwala to nam zrozumieć inny aspekt pośred­ nictwa Chrystusa, mianowicie fakt, że Bóg w Osobie Syna przyszedł do nas, aby nas zbawić ("był w postaci Bożej" - Filipian 2:6, BW; "Bóg był w Chrystusie, świat z samym sobą jednając" - 2 Koryntian 5:19, BG). W Jezusie jest zarówno Boskość, jak i Człowieczeństwo, w Nim Bóg wychodzi naprzeciw ludziom i spotyka się z człowiekiem. Tak więc wersety z l Listu do Tymoteusza 2:5, 6 nie omawiają ani preegzystencji Chrystusa ani Jego Boskości, choć w innych miejscach Biblii znajdujemy potwierdzenie tych prawd (Jana 1:1-3; Kolosan 1:15-17; Hebrajczyków 1:3, 8). Natomiast koncentrują się one na ludzkim aspekcie Jego natury, bowiem Chrystus będąc człowiekiem okazał doskonałe posłuszeństwo Bogu jako przedstawicielludzkości (Rzymian 5:19), którą miał odkupić jako bezgrzeszny Syn Człowieczy, składając doskonałą ofiarę ze swego świętego ciała i krwi (l Piotra 2:22; 1:18, 19; Hebrajczyków 9:11-14). "On [Bóg Ojciec - przypis N.C.] tego, który nie znał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwością Bożą" (2 Koryntian 5:21, BW). Dzięki temu, że niewinny Mesjasz wziął na siebie nasz grzech, stał się okupem za wszystkich, a Jego sprawiedliwość jest przypisana wszystkim, którzy w Niego naprawdę wierzą jako swego Zbawiciela. Czy już pojednałeś się z Bogiem przez jedynego pośrednika, Jezusa Chrystusa?

9. Ewangelia według Marka 10:17, 18: "A gdy się wybierał w drogę, przybiegł ktoś, upadł przed nim na kolana i zapytał go: Nauczycielu dobry! Co mam czynić, aby odziedziczyć żywot wieczny? A Jezus odrzekł: Czemu mię nazywasz dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko jeden Bóg" (BW). Na podstawie powyższego fragmentu naucza się Świadków Jehowy, że Jezus zarzekał się, iż nie jest Bogiem. W broszurze Czy wierzyć w Trójcę? tak skomentowano ten fragment: "Jezus chciał przez to powiedzieć, że nikt nie jest tak dobry, jak Bóg, nawet sam Jezus. Bóg jest dobry w sposób odróżniający Go od Jezusa" (s. 17). Kluczowe znaczenie w zrozumieniu tego fragmentu odgrywa intencja Pana Jezusa. Dlaczego zganił tego człowieka? Czy dlatego, że nie uważał się za dobrego? Przecież w Ewangelii Jana 10:14 Zbawiciel powiedział o sobie: "Ja jestem dobry pasterz i znam swoje owce, i moje

33

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA mnie znają" (BW). To prawda, że w tekście z Ewangelii Jana występuje inne słowo tłumaczone na dobry, kalos, a w Marka 10:17, 18 znajduje się wyraz agathos. Jednakże w standardowym słowniku wyjaśniono, że 28 "wyłączna dobroć Boga nie wyklucza bezgrzeszności Chrystusa" • Na potwierdzenie powyższej opinii możemy przytoczyć nastę­ pujący fragment z Listu do Hebrajczyków 7:26: "Takiego to przystało nam mieć arcykapłana, świętego, niewinnego, nieskalanego, odłączo­ nego od grzeszników i wywyższonego nad niebiosa" (BW). Gdyby Jezus nie był dobry, nie mógłby nas zbawić. "On grzechu nie popełnił ani nie znaleziono zdrady w ustach jego" (l Piotra 2:22, BW). On nie ma nic wspólnego ze złem, zatem na pewno jest dobry! Ci, którzy upierają się przy tym, by Jezusa nie nazywać dobrym, przecedzają komara i poły­ kają wielbłąda. Przecież same miłosierne czyny Jezusa i Jego doskonałe usposobienie, tak wspaniale opisane w Ewangeliach wyraźnie świadczą o tym, że jest dobry. Niektórzy z ludzi obserwujących działal­ ność Mistrza uważali Go za dobrego: "A wśród tłumów wiele mówiono o nim. Jedni powiadali: Dobry [w tekście oryginalnym agathos] jest; inni zaś mówili: Przeciwnie, przecież lud zwodzi" (Jana 7:12, BW). Co więcej, Syn Boży nie mógłby być najpełniejszym Objawieniem Boga Ojca, gdyby nie był dobry: "A Słowo ciałem się stało i zamieszkało wśród nas, i ujrzeliśmy chwalę jego, chwalę, jaką ma jedyny Syn od Ojca, pełne łaski i prawdy. [... ]A z jego pełni myśmy wszyscy wzięli, i to łaskę za łaską. [... ] Boga nikt nigdy nie widział, lecz jednorodzony Bóg, który jest na lonie Ojca, objawił go" (Jana 1:14, 16, 18, BW) Skoro Jezus jest dobry, to dlaczego napomniał swego rozmówcę? Profesor F. F. Bruce zauważył: "Słowa, które w ścisłym znaczeniu odnosiło się wyłącznie do Boga, nie powinno się traktować lekko, jako wyrazu uprzejmości, a Jezus najwyraźniej miał wrażenie, że jego rozmówca posłużył się nim jak zwrotem grzecznościowym" 29• Komentator John D. Grassmick proponuje takie wyjaśnienie: "Odpowiedź Jezusa nie przeczy Jego Bóstwu, lecz jest zawoalowanym przyznaniem się do niego. Człowiek nieświadomie nazywając Jezusa »dobrym«, powinien 30 rozpoznać prawdziwą tożsamość Jezusa" • Apologeta Norman Geisler tak rozwija tę myśl: "Młody człowiek nie uświadomił sobie następstw własnej wypowiedzi. Zatem Jezus narzucił mu bardzo niewygodny dy28 Theological Dictionary ofthe New Testament, Gerharda Kittela, wyd. skrócone przez Geoffreya W. Bromileya, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, pierwsze wydanie 1985, reprint 1997, s. 3. 29 F. F. Bruce, Trudne stwierdzenia Jezusa, Misja Ewangeliczna, Toruń 2000, s. 147, kur· sywa moja N.C. 30 The Bibie Knowledge Commentary, New Testament edition, Cook Communications Ministries, Colorado Springs, USA - Paris, Kanada - Eastbourne, Anglia, pierwsze wydanie 1983, reprint 2004, s. 150.

34

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

lemat. Albo Jezus jest dobry i jest Bogiem, albo jest zły i jest człowie­ kiem. Dobry Bóg lub zły człowiek, lecz nie po prostu dobry człowiek. Oto rzeczywiste alternatywy dotyczące Chrystusa. Gdyż żaden dobry człowiek nie twierdziłby, że jest Bogiem, choć nim nie jest" 31 • Znany i ceniony komentator biblijny, Albert Barnes również do wniosku, że problemem była intencja człowieka, który pochwalił Jezusa:

przychylił się

"Dlaczego nadałeś mi tytuł, który należy tylko do Boga? Zakła­ dasz, że jestem tylko człowiekiem, lecz określasz mnie terminem, który należy tylko do Boga. Takie posługiwanie się tytułami jest niewłaściwe. Sposób, w jaki wy, Żydzi się nimi posługujecie pozbawia je ich znaczenia. Choć ów tytuł może się do mnie odnosić, nie chcesz posłużyć się nim we właściwym sensie, jako określeniem nieskończonej doskonałości lub boskości. Lecz ty chcesz posłużyć się nim jako komplementem lub schlebiającym tytułem, odniesionym do mnie tak, jakbym był zwykłym człowiekiem, podczas gdy ów tytuł należy jedynie do Boga. Pragnienie, zwyczaj posługiwania się zwykłymi tytułami i stosowanie określeń należnych tylko Bogu jako komplementów - wszystko to jest złe. Chrystus nie zamierzał tu wyrzec się boskości łub powiedzieć coś na temat swego charakteru, lecz po prostu zganił intencję i zwyczaj młodego mężczyzny- najsurowsze skarcenie za głupi zwyczaj udzielania komplementów i pochlebstw oraz zabiegania o pompatyczne tytuły" 32 •

Zgadzamy się z komentatorem, choć nie ma pewności, czy zganiony człowiek faktycznie miał zwyczaj posługiwania się schlebiający­ mi tytułami. Być może postąpił tak tylko w wypadku Jezusa. Wobec tego tak można podsumować sens wypowiedzi Chrystusa: "Jeśli chcesz nazwać mnie dobrym jako człowieka, to czynisz źle, bo tylko Bóg jest dobry. Skoro jednak słusznie nadałeś mi taki tytuł, zastanów się, kim tak naprawdę jestem?".

10. Ewangelia według Jana 20:17: "Rzekł do niej Jezus: Nie zatrzymuj Mnie, jeszcze bowiem nie wstąpiłem do Ojca. Natomiast udaj się do moich braci i powiedz im: Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego" (BT). 31 Norman Geisler i Thomas Howe, When Critics Ask, Wheaton, Illinois,. USA, Victor Books, 1992, cytat za książką Reasoning from the Scriptures with the ]ehovah's Witnesses, Ron Rhodes, Harvest House Publishers , Eugene, Oregon, USA, 1993, s. 158. 32 Bames' Notes on the New Testament, wersja elektroniczna.

35

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Świadkowie Jehowy wyciągają stąd wniosek, że Bóg jest tak samo Bogiem i Ojcem dla Jezusa, jak i dla nas. Gdyby jednak było tak, jak zakładają Świadkowie, to Chrystus powiedziałby: "Wstępuję do Ojca naszego i Boga naszego"; obejmując słowem "naszego" siebie i uczniów. Zastanawiające jest jednak to, że powiedział inaczej: "Wstę­ puję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego". Dlaczego tak uczynił? Otóż Jezus jest jedynym Synem Bożym z natury, zrodzonym z Ojca przed wszystkimi wiekami. Jako odwieczny Syn Boga Ojca w żadnym wypadku nie jest stworzeniem Bożym. My natomiast urodziliśmy się jako ograniczone stworzenia Boże, w dodatku dziedziczące po naszym zbuntowanym praojcu grzech i śmierć. Tylko z łaski Boga Ojca możemy zostać adoptowani do rodziny Bożej przez usynowienie. W Liście do Rzymian 8:15, BT tak to podkreślono: "Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowu pogrążyć w bojaź­ ni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: Ab ba, Ojcze!". Jakiż to przywilej, że uczniowie Chrystusa mogą być Jego współdziedzicami (Rzymian 8:17)! Czy jesteś dzieckiem Bożym, usynowionym przez Boga Ojca? Pozostaje tylko wyjaśnić, dlaczego Jezus nazywa Boga Ojca swym Bogiem. Prawda biblijna jest taka, że Chrystus jest Bogiem-Czło­ wiekiem: "Gdyż w nim mieszka wszystka zupełność bóstwa cieleśnie" (Kolosan 2:9, BG). To znaczy, że Bóstwo jest umiejscowione w Jego ludzkim, obecnie chwalebnym, ciele. Jako Bóg jest równy Ojcu, lecz jako Człowiek może nazywać Ojca Bogiem. Myśli te odnoszą się też do takich wersetów, jak Objawienie 3:12, gdzie Jezus jako Człowiek nazywa Boga Ojca swoim Bogiem. Nie przeczy to naturze Boskiej Zbawiciela, lecz wskazuje na Jego drugą, ludzką naturę.

11. Ewangelia według Jana 1:1: "Na początku byP3 Słowo, a Sło­ wo był u Boga i Słowo był bogiem" (NŚ). Świadkowie Jehowy na podstawie swego "przekładu" Ewangelii

Jezus jest "bogiem" z małej litery, boską istotą, od Ojca. Swój specyficzny przekład powyższego fragmentu opierają na fakcie, że grecki rzeczownik theos (Bóg) w odniesieniu do Logosu (Słowa) jest pozbawiony rodzajnika określonego ho, wskazującego na konkretną osobę, w tym wypadku na jedynego Boga. Argumentują, że w zwrocie "u Boga" występuje rodzajnik określony, co ich zdaniem przemawia za tym, że to Ojciec jest jedynym prawdziwym Bogiem. Jak ustosunkować się do tej argumentacji?

Jana 1:1

twierdzą, że

mniejszą

33 Nie, to nie pomyłka. W Przekładzie Nowego ~wiata w zdaniu tym czasowniki odnoszące się do "Słowa" występują w rodzaju męskim.

36

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

Po pierwsze, stosowanie rodzajnika określonego przed słowem theos nie jest sztywną regułą nawet, gdy kontekst niedwuznacznie wskazuje na Boga z dużej litery. Rozważymy przykłady z tego samego rozdziału Ewangelii Jana, gdzie rodzajnik nie występuje, chociaż mowa jest o Bogu przez duże B: 34 "Wystąpił człowiek, posłany

od [brak rodzajnika] Boga, któ-

ry nazywał się Jan. [... ]Tym zaś, którzy go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi [brak rodzajnika] Bożymi, tym, którzy wierzą w imię jego, którzy narodzili się nie z krwi ani z cielesnej woli, ani z woli mężczyzny, lecz z [brak rodzajnika] Boga" (Jana 1:6, 12, 13, BW).

"[brak rodzajnika] Boga nikt nigdy nie widział" (Jana 1:18a). byśmy

doszli, gdybyśmy śledząc te wersety mieli lub brakiem rodzajnika jako wskazówką pomagającą ustalić, czy w tekście jest mowa o Bogu, czy o bogu. Wyciągnęlibyśmy wniosek, że Jan Chrzciciel był posłany przez jakiegoś pośledniego boga, że stajemy się dziećmi takiegoż mniejszego bóstwa, gdyż z niego jesteśmy zrodzeni. Takie myślenie ocierałoby się wręcz o bluźnierstwo. A co powiedzieć o braku rodzajnika w Liście do Rzymian 11:33? Do jakiego absurdu

pokierować się występowaniem

"0 głębokości bogactwa i mądrości, i poznania [brak rodzajnika] Boga! Jakże niezbadane są wyroki jego i nie wyśledzone drogi jego!" (BW).

Jest to wielce wątpliwe, by Paweł z taką czcią i bojaźnią uwielbiał jakiegoś mniejszego boga. Godne uwagi jest jednak to, że apostoł Tomasz nazwał Jezusa "[rodzajnik określony] Pan mój i [rodzajnik określony] Bóg mój" (Jana 20:28). To by wskazywało, że jednak Jezus jest prawdziwym Panem i Bogiem. Zatem twierdzenie Świadków, jakoby brak rodzajnika przed Logosem przeczył Jego Bóstwu jest niedorzeczne. Nazywanie Słowa boskim i twierdzenie, że nie jest Bogiem jest równie nielogiczne, jak nazywanie kogoś ludzkim i twierdzenie, jakoby nie był człowiekiem. Po drugie, zdaniem wielu uczonych ewangelista nieprzypadkowo pominął rodzajnik określony przed słowem theos zastosowanym do Logosu. Apostoł Jan w mistrzowski sposób oddał prawdę o Logosie. Gdyby chciał nazwać Słowo boskim, użyłby przymiotnika theios. Wówczas nie mielibyśmy pewności co do tego, w jakim sensie Logos jest 34 W tych i następnych wersetach dla ułatwienia wskazano w nawiasach kwadratowych miejsca, gdzie brak rodzajnika lub gdzie rodzajnik występuje.

37

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA boski, a prawda o Bóstwie Syna Bożego mogłaby ulec rozmyciu. Gdyby chciał stwierdzić, że Logos jest identyczny z Bogiem Ojcem, po prostu będąc Bogiem Ojcem, nazwałby Słowo wyrazem theos z rodzajnikiem, czyli ho theos. Byłaby to herezja zwana modalizmem, rozumiejąca Boga jako jedną osobę odgrywającą trzy role, a w wypadku Ewangelii Jana 1:1, dwie role. Porninąwszy rodzajnik Jan chciał wykazać, że Słowo było takie, jak Bóg Ojciec, miało taką samą naturę Bożą, będąc - jak to ujął F. F. Bruce- "przedłużeniem osoby Boga" 35 • Dlatego uczony ten pochwalił parafrazę tego wersetu zamieszczoną w New English Bibie: "Czym był Bóg, tym było Słowo". Po trzecie, wczytanie się w kontekst Ewangelii Jana 1:1 pozwala rozeznać, że Logos (jako Słowo, które było) nie zalicza się do stworzeń (do tego, co się stało), gdyż "wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało" (BP). Po czwarte, założenie, że oprócz Boga wszechmocnego może istnieć mniejszy bóg jest sprzeczne z orzeczeniem samego Boga z 5 Mojżeszowej 32:39: "Patrzcie teraz, że to Ja, Ja jestem a oprócz mnie nie ma boga. Ja pozbawiam życia i darzę życiem, Ja ranię i leczę, i z ręki mojej nikt nie zdoła się wyrwać" (BW). Stwórca zaprzecza temu również w takich wersetach, jak Izajasza 43:10; 44:6-8 i 45:5, 21, 22. Nauczanie o dwóch Bogach, wszechmocnym i mocnym zakrawa na politeizm. Biorąc pod uwagę omówione dowody trzeba przyznać, że Przekład Nowego Świata nagina Ewangelię Jana 1:1 do potrzeb antytrynitarnej doktryny Świadków Jehowy.

Wnioski Niektórzy Czytelnicy mogą już być nieco zmęczeni tymi rozważaniami. W rzeczywistości nie byłyby one potrzebne, gdyby wszyscy pokornie przyjęli naukę Pisma Świętego na temat natury Pana Jezusa. Niestety, dość wcześnie do Kościoła wdarły się liczne odstępstwa od prawowiernej doktryny i wiele z nich pokutuje do dziś. Ktoś może postawić pytanie, dlaczego to takie ważne, by mieć poprawne zrozumienie tego zagadnienia. Otóż sprawa ta jest istotnie kwestią wielkiej wagi. Jak już nadmienialiśmy, w Starym Testamencie, Bóg Jahwe zastrzegł chwałę dla siebie: "Ja, któremu na imię jest Jahwe, chwały mojej nie odstąpię innemu ani czci mojej bożkom" (Izajasza 42:8, BT). Tymczasem w Nowym Testamencie chwała jest oddawana Chrystusowi. Na 35 F. F. Bruce, The Gospel of John, Grand Rapids, Eerdmans, 1983, s. 31, cytat za The Forgotten Trinity (Zapomniana Trójca), James R. Wbite, Betbany House Publisbers, Minneapolis, Minnesota, USA, 1998, s. 55.

38

Kim

naprawdę

jest Jezus Chrystus?

przykład apostoł Piotr napisał: "Wzrastajcie raczej w łasce i w poznaniu Pana naszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa. ]emu niech będzie chwała teraz i po wieczne czasy" (2 Piotra 3:18, BW). W Księdze Objawienia 5:12-14 mnóstwo aniołów, cztery postacie i starcy tak oddają cześć Barankowi: "Godzien jest ten Baranek zabity wziąć moc i bogactwo, i mądrość, i siłę, i cześć, i chwałę, i błogosławieństwo" (BW). Następnie apostoł powiada: "l słyszałem, jak wszelkie stworzenie, które jest w niebie i na ziemi, i pod ziemią, i w morzu, i wszystko, co w nich jest, mówiło: Temu, który siedzi na tronie, i Barankowi, błogosławień­ stwo i cześć, i chwała, i moc na wieki wieków. A cztery postacie mówiły: Amen. Starcy zaś upadli i oddali pokłon". W Liście do Hebrajczyków 13:21 (BW) napisano: "Niech was [Bóg - przypis N.C.] wyposaży we wszystko dobre, abyście spełnili wolę jego, sprawując w nas to, co miłe jest w oczach jego, przez Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen". Dostrzegamy zatem istotną zmianę w stosunku do objawienia Starego Testamentu. Chwałę i cześć, którą Jahwe zastrzegał dla siebie oddaje się teraz Synowi Bożemu. Podobnie jest z modlitwami, które powinny być zanoszone wyłącznie do Boga, lecz nigdy do stworzenia. Apostoł Paweł zmagał się z "cierniem w ciele" i jak mówi: "W tej sprawie trzy razy prosiłem Pana, by on odstąpił ode mnie. Lecz powiedział do mnie: Dosyć masz, gdy masz łaskę moją, albowiem pełnia mej mocy okazuje się w słabości. Najchęt­ niej więc chlubić się będę słabościami, aby zamieszkała we mnie moc Chrystusowa" (2 Koryntian 12:7-9, BW). Kontekst wskazuje, że Panem, do którego zwrócił się Paweł, był Chrystus. Uważnego czytelnika Biblii to nie dziwi. Sam Jezus zachęcił nas, byśmy zwracali się bezpośrednio do Niego z prośbami: "0 cokolwiek prosić Mnie będziecie w imię moje, Ja to spełnię" (Jana 14:14, BT). Co ciekawe, w tekście głównym "Między­ wierszowego Przekładu Królestwa" (Kingdom lnterlinear Translation), wydanego przez Towarzystwo Strażnica, zarówno w grece, jak i w tłu­ maczeniu na język angielski występuje słowo "mnie". Fakt, że użyty w tym dziele tekst grecki był podstawą Przekładu Nowego Świata, w którym usunięto słowo "mnie", świadczy o tym, że autorzy tegoż przekła­ du rozmyślnie odeszli od oryginału. Ktoś może nam zarzuci: "czepiacie się szczegółów". Czy to jednak nie jest niezwykłe, że Przekład Nowego Świata konsekwentnie osłabia wymowę większości wersetów wskazują­ cych na Boskość Chrystusa? Dlaczego to takie ważne? W prawdziwym chrystianizmie "nasza wspólnota jest z Ojcem i z jego Synem, Jezusem Chrystusem" (l Jana 1:3, NŚ). "Każdy, kto się zapiera Syna, nie ma również Ojca. Kto wyznaje Syna, ma także Ojca" (l Jana 2:23, NŚ). "Aby wszyscy oddawali cześć Synowi, tak jak oddają cześć Ojcu.

39

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Kto nie oddaje czci Synowi, nie oddaje czci Ojcu, który Go posłał" (Jana 5:23, BT). "I to jest świadectwo, że Bóg dał nam życie wieczne, a życie to jest w jego Synu. Kto ma Syna, ma to życie; kto nie ma Syna Bożego, nie ma tego życia" (l Jana 5:11, 12, NŚ). Stoimy na stanowisku, że w myśl powyższych wersetów musimy przyjąć całą prawdę o Bożej naturze Syna Bożego, uznać w pełni Jego Bóstwo. Tylko pod tym warunkiem będziemy prawdziwie oddawali cześć zarazem Ojcu, gdyż cześć oddawana Synowi, jest zarazem uwielbieniem Ojca. Sprawa ta jest doniosłą kwestią, bo od niej zależy, czy zyskamy życie wieczne. Kto nie wyznaje prawdy o tym, kim jest Chrystus, nie ma życia! Co gorsza, "antychrystem jest ten, kto się zapiera Ojca i Syna" (l Jana 2:22, NŚ). Za poniżaniem Syna Bożego i pomniejszaniem Jego natury kryje się duch antychrysta, duch diabelski. Czy wzorem apostoła Tomasza możesz, drogi Czytelniku, powiedzieć do Pana Jezusa: "Mój Pan i mój Bóg!"? (Jana 20:28, NŚ). Zważ, że Chrystus nie sprzeciwił się temu, lecz przyjął ten hołd: "Jezus mu powiedział: »Czy uwierzyłeś dlatego, że mnie ujrzałeś? Szczęśliwi, którzy nie widzą, a jednak wierzą«" (Jana 20:29, NŚ). Przypomnijmy sobie, że gdy apostoł Jan oddał cześć aniołowi, ten sprzeciwił się temu. "Wtedy upadłem u jego stóp, aby mu oddać cześć. Ale on mi mówi: »Uważaj! Nie czyń tego! Jestem tylko współniewolnikiem twoim i braci twoich, którzy zajmują się świadczeniem o Jezusie. Oddaj cześć Bogu«" (Objawienie 19:10, NŚ). Sytuacja ta powtórzyła się również w Objawieniu 22:8, 9. Tymczasem Jezus przyjął cześć należną Bogu. Nie jest więc żad­ nym aniołem, czy kimś o pośledniejszej naturze od Boga. W pełni zasługuje na Boską cześć, jak już czytaliśmy w Objawieniu 5:12. Jeżeli dotąd nie oddawałeś Boskiej czci Chrystusowi lub nie uznawałeś Go za Boga, to zważ, że jest to kwestia zbawienia lub potę­ pienia. Przecież to "Bóg wielce go wywyższył i obdarzył go imieniem, które jest ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zginało się wszelkie kolano na niebie i na ziemi, i pod ziemią i aby wszelki język wyznawał, że Jezus Chrystus jest Panem, ku chwale Boga Ojca" (Filipian 2:9-11, BW). Ponownie stwierdzono tutaj, że cześć oddawana Synowi, jest zarazem oddaniem chwały Bogu Ojcu. Jeśli jesteś Świadkiem Jehowy, bardzo bliska jest tobie cześć oddawana Ojcu. Przyjmij jednak serdeczną przestrogę: jeżeli pozostaniesz przy swoim, może się okazać, że Ojciec nie uzna twojej formy wielbienia za prawdziwą i wszystkie twoje wysiłki pójdą na marne. Czytając to opracowanie mogłeś się przekonać, że organizacja Świadków Jehowy głosi "innego Jezusa", nie Tego, którego zwiastowali apostołowie (2 Koryntian 11:4). Być może lubisz czytać Biblię, bo uważasz, że prowadzi cię ona do życia wiecznego. Jezus powiedział pewnym badaczom Biblii: "Ba-

40

Kim naprawdę jest Jezus Chrystus?

dacie Pisma, ponieważ myślicie, że dzięki nim będziecie mieć życie wieczne, a właśnie one świadczą o mnie. A jednak nie chcecie przyjść do mnie, żeby mieć życie" (Jana 5:39, 40, NŚ). Przyjdź zatem do Chrystusa już teraz w szczerym żalu za to, że szerzyłeś błędy o Jego naturze, że nie kochałeś Go, tak jak powinieneś lub chciałbyś (l Koryntian 16:22). Apostoł Piotr zachęca nas: "Przychodząc do niego jako do ży­ wego kamienia, przez ludzi wprawdzie odrzuconego, lecz wybranego, drogocennego u Boga" (l Piotra 2:4, NŚ). Przyjacielu, zauważ, że nawet w twoim przekładzie zachęcono cię do tego, byś przyszedł do Fana Jezusa. W tym samym tłumaczeniu, w poprzednim wersecie zaznaczono: "jeśli tylko zakosztowaliście, że Pan jest życzliwy" (l Piotra 2:3, NŚ). Przekonaj się, że Pan jest tobie życzliwy. Jeżeli ciążą ci jakieś grzechy, jeśli męczą cię zadane ci rany, powierz Mu to wszystko i oddaj Mu swe serce i życie w modlitwie. Pamiętaj, że On obiecał: "tego, kto do mnie przychodzi, na pewno nie odpędzę" (Jana 6:37, NŚ). Nie obawiaj się przyjść do Tego, który może cię zbawić. Pamiętaj, że "Jezus Chrystus - ten sam wczoraj i dzisiaj, i na wieki" dalej jest takim kochającym Zbawicielem, jakim był, gdy chodził po ziemi (Hebrajczyków 13:8, NŚ). Zatem posłuchaj Jego apelu: "Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy się mozolicie i jesteście obciążeni, a ja was pokrzepię. Weźcie na siebie moje jarzmo i uczcie się ode mnie, bo jestem łagodnie usposobiony i uniżony w sercu, a znajdziecie pokrzepienie dla dusz waszych. Albowiem moje jarzmo jest miłe, a moje brzemię lekkie" (Mateusza 11:28-30, NŚ). Wówczas osobiście przekonasz się, kim jest Jezus Chrystus!

41

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

. 42

ROZDZIAŁ

2.

CZY DUCH ŚWIĘTY JEST OSOBĄ BOSKĄ?

Świadkowie Jehowy w Polsce przez dłuższy czas nauczali, że Duch

Święty jest niewidzialną, czynną mocą Bożą. W wydanej w 1989 roku

broszurze, Czy wierzyć w Trójcę?, jedną z jej części opatrzono tytułem "Duch święty- czynna moc Boża" (strona 20). Jednakże w polskim wydaniu Strażnicy z 15 lipca 1994 roku ukazał się artykuł: "Czym jest duch Boży", zawierający materiał ze słownika biblijnego Towarzystwa Strażnica Insight on the Scriptures (Wnikliwe poznawanie Pism), w którym dokonano pewnych uściśleń. Napisano w nim, że Duch Święty jest niewidzialną, czynną siłą Bożą. Zmiany te były spowodowane troską o lepsze tłumaczenie terminów z języka angielskiego. Odtąd też w polskiej literaturze Świadków konsekwentnie nazywa się Ducha Świętego czynną siłą Bożą. Oczywiście nie zmienia to podstawowego faktu i zarazem problemu, że Świadkowie Jehowy w odróżnieniu od większości wyznań chrześcijańskich nie postrzegają Ducha Świętego jako Boską Osobę. W swoim Przekładzie Nowego Świata i w swej literaturze piszą o Duchu z małej litery: "duch święty". Zresztą już pierwszy prezes Towarzystwa Strażnica, Charles Taze Russell wyraźnie odciął się od dominujących w chrześcijaństwie poglą­ dów na temat natury Ducha Świętego. W piątym tomie swych Wykładów Pisma Świętego napisał: "Przez długie lata przedmiot o Duchu Świętym, jego stanowisku i działalności był bardzo mylnie pojmowany przez wielu chrześcian, dopiero ze wschodem Słońca Sprawiedliwości - podczas parousia Syna Człowieczego, przedmiot ten staje się zupełnie jasnym i wytłómaczonym tak, jak on był pojętym przez pierwotny Kościół, zgodnie z orzeczeniami Pisma Świętego, odnoszącymi się do tego przedmiotu. Nauka o trójcy, jak to już widzieliśmy, która zaczęła powstawać

43

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA w drugiem stuleciu, a rozwinęła się znacznie w czwartem - przyczyniła się znacznie w tym względzie do zaciemnienia umysłu wielu chrześcian, 1 mieszając wszystkie ich religijne przekonania" • Najwyraźniej Russell wierzył, że dopiero od 1874 roku, w którym według przyjętej przez niego chronologii zaczęła się paruzja, czyli powtórne przyjście Chrystusa, właściwe pojmowanie istoty Ducha Świętego znowu stało się możliwe dzięki światłu duchowemu, którego Chrystus udzielił Badaczom Pisma Świętego. Wiedział też, że opowiedzenie się za tradycyjnym poglądem na temat Ducha Świętego pozostaje w związku z doktryną o Trójcy. Podobne poglądy wyznają Świadkowie Jehowy, z tą jednak róż­ nicą, że uważają, jakoby paruzja rozpoczęła się w 1914 roku. Nie pozostaje nam zatem nic innego, jak sprawdzić orzeczenia Pisma Święte­ go, odnoszące się do tego przedmiotu. Wówczas przekonamy się, czy istotnie dopiero z nastaniem Badaczy Pisma Świętego w XIX wieku, a potem Świadków Jehowy od 1931 roku osiągnięto poprawne zrozumienie omawianego tematu. Chcielibyśmy przy tym żywić nadzieję, że Chrystus oświecał chrześcijan również w poprzednich wiekach, zgodnie z Jego zapewnieniem: "A oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata" (Mateusza 28:20, BW).

Czy Ducha Świętego można nazywać mocą lub siłą? W przenośni możemy nazywać Ducha Świętego naszą mocą lub istotnie jest dla nas źródłem siły i mocy. Psalmista zwrócił się do Boga: "Miłuję Cię, Jahwe, Mocy moja", a o Chrystusie apostoł Paweł napisał, że "jest mocą Bożą i mądrością Bożą" (Psalm 18:2, BT; l Koryntian 1:24, BW). Nazywanie Boga Ojca i Chrystusa mocą nie zmienia faktu, że uważamy ich za Osoby i to za Boskie Osoby. Podobnie możemy powiedzieć czasem o Duchu Świętym, że jest naszą mocą, również nie umniejszając Jego Boskości i Osobowości. Powszechnie mówi się o siłach zbrojnych, na które składa się przecież wiele osób ludzkich. siłą, gdyż

Błędem natomiast byłoby traktowanie Ducha Świętego jako bezosobowej energii lub mocy. Biblia wyraźnie odróżnia Ducha Świętego od

mocy. Apostoł Paweł wspomina o tym, czego Chrystus dokonał przez niego wśród pogan ,',mocą znaków i cudów, mocą Ducha Świętego" (Rzymian 15:18, 19, BT). Gdyby Duch Święty był mocą, zachodziłoby tu zbędne powtórzenie mające sens "mocą mocy". Nawet "mocą siły" nie brzmi najlepiej. Mądrzej jest przyjąć, że Duch Święty nie jest mocą, lecz ją posiada. To Wyklady Pisma Swiętego, tom V, Fojednanie pomiędzy Bogiem i człowiekiem, reprint z 1964 r., Wykład VIII, "Droga do pojednania", Połish Bible Studen ts Association, Chicago, USA, s. 187. Błędy ortograficzne za oryginałem.

44

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

samo można powiedzieć o wersecie z Dziejów Apostolskich 1:8 (BT): "Ale gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie ]ego moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi". Zupełnie jasno powiedziano tu o Duchu Świętym i Jego mocy, która wyposażyć miała uczniów Chrystusa do dzieła ewangelizacji. Wobec tego Duch Święty nie jest mocą, lecz dysponuje mocą. W Dziejach Apostolskich 10:38 (BT) napisano o Jezusie, "którego Bóg namaścił Duchem Świętym i mocą". Przy założeniu, że Duch Boży jest mocą, tekst ten należałoby rozumieć, że Bóg namaścił Jezusa mocą i mocą, względnie siłą i mocą. Nie jest to przekonujące tłumaczenie. W innym wypadku, Paweł mówi, że ewangelia, którą głosił doszła do mieszkańców Tesaloniki "nie tylko w Słowie, lecz także w mocy i w Duchu Świętym, i z wielką siłą przekonania" (l Tesaloniczan 1:5, BW). Ponownie dostrzegamy, że Duch Święty został wyraźnie odróżniony od mocy. W innym fragmencie Paweł osobno wymienia Ducha Świętego i moc Bożą:"[ ... ] w Duchu Świętym, w miłości nieobłudnej, w słowie prawdy, w mocy Bożej[ ...]" (2 Koryntian 6:6, 7, BW). Co więcej, chociaż nauka o Duchu Świętym nie była dostatecznie jasno przedstawiona w Starym Testamencie, to jednak znajdujemy tam teksty czyniące różnicę między Duchem Bożym, a mocą i siłą. Mimo, że w Biblii Warszawskiej, w wersecie z Księgi Micheasza 3:8 znajduje się słowo "duch" z małej litery, to i tak jest on godny uwagi. Czytamy tam: "Lecz ja jestem pełen siły, ducha Pana, prawa i mocy, aby oznajmiać Jakubowi jego przestępstwo, a Izraelowi jego grzech". W tym wersecie osobno wymieniono Ducha Świętego, siłę i moc. Nie są zatem tym samym. Duch Boży nie jest ani siłą ani mocą. W Księdze Zachariasza 4:6 (BT) Bóg tak przemówił do proroka: "nie siła, nie moc, ale Duch mój -tak mówi Jahwe Zastępów". Znowu, tylko jeszcze dobitniej zaprzeczono, jakoby Duch Święty był siłą lub mocą. W książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi nawiązano do faktu, że w dniu Pięćdziesiątnicy 120 uczniów Jezusa zgromadzonych w Jerozolimie zostało jednocześnie napełnionych Duchem Świętym (Dzieje 2:4). Zadano tam pytanie i od razu udzielono na nie odpowiedzi. "Czy zostali »napełnieni« osobą? Nie, zostali napełnieni czynną mocą Bożą" 2• Świadkowie Jehowy często nawiązują również do faktu, że Duch Święty został wówczas wylany. Czy rzeczywiście sformułowania tego typu przemawiają na korzyść teorii, jakoby Duch Boży był siłą? Nie, gdyż okazuje się, że inne teksty mówią o tym, iż duchowe istoty mogą napełniać czyjeś wnętrze lub mieszkać w nim. Pan Jezus zapytał opętanego z Ge razy: "Jak ci na imię? A ten rzekł: Legion, gdyż wiele demonów weszło w niego" (Łukasza 8:30, BW). Choć niestosowne jest 2

Dz. cyt., SS. 40 i 41.

45

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA porównywanie Świętego Ducha Bożego do duchów demonicznych, czyli złych aniołów, to jednak werset ten poucza nas o tym, że istoty duchowe mogą niekiedy wnikać we wnętrze ludzkie, napełniać je. W Ewangelii według Mateusza 12:43-45 (BT) przyrównano nawet wnętrze człowieka do domu, a o ośmiu duchach, które wniknęły w człowieka powierzchownie nawróconego napisano: "wchodzą i mieszkają tam". Paweł pisał do Koryntian: "Czy nie wiecie o sobie, że Jezus Chrystus jest w was?" (2 Koryntian 13:5, BW). Mówiąc o sobie apostoł oświadczył: "żyje we mnie Chrystus" (Galacjan 2:20, BW). O Chrystusie napisano, że "wstąpił wysoko ponad wszystkie niebiosa, aby napełnić wszystko" (Efezjan 4:10, BW). W tym samym liście podkreślono, że "napełnia wszystko wszelkimi sposobami" (Efezjan 1:23, BT). Tak więc Głowa Kościoła może napełniać każdego z nas, a to za sprawą Ducha Świętego, w którego Osobie obiecał przyjść: "Nie zostawię was sierotami: Przyjdę do was". "Pożyteczne jest dla was moje odejście. Bo jeżeli nie odejdę, Pocieszyciel nie przyjdzie do was. A jeżeli odejdę, poślę Go do was" (Jana 14:18; 16:7, BT). Co jednak sądzić o wylewaniu Ducha Świętego? Po bliższym zbadaniu okazuje się, że jest to obrazowe wyrażenie, które występuje również w innych miejscach Pisma Świętego. Na przykład Anna, która żarliwie modliła się do Boga o męskiego potomka, powiedziała: "Wylałam tylko duszę moją przed Jahwe" (l Samuela 1:15, BT). Podobnie w kontekście modlitwy Psalm 62:9 (BT) zachęca nas: "Przed Nim serca wasze wylejcie". Dawid powiada o sobie: "Wylany zostałem jak woda" (Psalm 22:14, NŚ). O Mesjaszu Izajasz prorokował w proroczym czasie przeszłym: "wylał na śmierć swą duszę" (Izajasza 53:12, NŚ). Warto też odnotować, że w Przekładzie Nowego Świata w dwóch miejscach Nowego Testamentu Paweł mówi o sobie, że jest wylewany niczym ofiara płynna. "Ale nawet jeśli ja niczym ofiara płynna jestem wylewany na ofiarę i publiczną służbę, do której przywiodła was wiara, to się weselę i raduję z wami wszystkimi". "Albowiem ja już jestem wylewany niczym ofiara płynna, a odpowiedni czas na moje uwolnienie jest bardzo bliski" (Fili pian 2:17; 2 Tymateusza 4:6, NŚ). Podobnie oddano te wersety w Grecko-polskim Nowym Testamencie. Główna myśl Listu do Filipian 2:17 brzmi w tym przekładzie następująco: "Ale jeśli i ja jestem wylewany na ofiarę i publiczną służbę wiary waszej". Również w tym wydaniu Nowego Testamentu w przypisie do Drugiego Listu do Tymateusza 4:6 podano: "Jest to metafora, odwołująca się do pogańskich ofiar płynnych. Tu zapowiada męczeńską śmierć Apostoła". Wszystkie powyższe przykłady skłaniają nas zatem do wniosku, że mowa o wylaniu Ducha Świętego tak samo jest mową obrazową, mającą

46

Czy Duch Święty jest Osobą Boską? ilustrować zesłanie tegoż Ducha i udzielenie Go ludziom. Nie przeczy to wcale temu, że Duch Boży jest osobą, bowiem również w pozostałych poruszonych tu wersetach jest mowa o wylewaniu osób lub ich wnętrza. Spróbujmy teraz ustosunkować się do innego zarzutu podanego na stronie 40 w książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi. Czytamy tam: "Jan Chrzciciel powiedział, że Jezus będzie chrzcić duchem świętym, tak jak Jan chrzcił wodą. Jak woda nie jest osobą, tak też duch święty nie jest osobą (Mateusza 3:11)". Z pozoru ta argumentacja wydaje się bez zarzutu. Tymczasem z l Koryntian 10:2 (BW) dowiadujemy się, że Izraelici wyprowadzeni z Egiptu "wszyscy w Mojżesza ochrzczeni zostali w obło­ ku i w morzu". Gdybyśmy chcieli powielić sposób dowodzenia z książki Towarzystwa Strażnica, moglibyśmy powiedzieć: "Jak obłok i morze nie są osobami, tak też Mojżesz nie jest osobą". To oczywiście absurd. Sprawa się komplikuje, gdy zajrzymy do Listu do Rzymian 6:3 (BW), gdzie Paweł przypomina: "Czyż nie wiecie, że my wszyscy, ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, w śmierć jego zostaliśmy ochrzczeni?". Choć śmierć nie jest osobą, to zapewne żaden Czytelnik nie wątpi, że Chrystus na pewno jest osobą! Miejmy zatem wzgląd na nieco obrazowy język Biblii i nie próbujmy wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Zastanówmy się jeszcze przez chwilę nad twierdzeniem Świadków, że skoro Duch Święty jest wymieniany obok rzeczy lub przedmiotów, takich jak woda i ogień lub cech charakteru, jak mądrość, wiara i radość, to na pewno nie jest osobą3 • W Księdze Izajasza 3:1-3 (NŚ) między innymi powiedziano, że prawdziwy Pan "usuwa z Jerozolimy i z Judy podporę i oparcie, całą podporę chleba i całą podporę wody, mocarza i wojownika, sędziego i proroka oraz wróżbiarza i starca, przełożonego nad pięćdziesię­ cioma i męża wysoce poważanego, i doradcę, i znawcę sztuki magicznej, i biegłego zaklinacza". To, że obok siebie wymieniono takie przedmioty, jak chleb i woda oraz osoby, na przykład mocarza i wojownika, wcale nie oznacza, iż mocarz i wojownik nie mogą być osobami. Jest to nielogiczna argumentacja. Jej bezzasadność zilustrujmy przykładem. Mówiąc, że "załatwiłem daną sprawę przy pomocy kolegi z pracy, telefonu komórkowego i poczty elektronicznej" nie mam zamiaru zrównywać mojego kolegi z przedmiotami. Wskazuję raczej na jego pomocną rolę w osiągnięciu mojego celu. Podobnie mówiąc o chrzcie Duchem Świętym, mamy na myśli fakt, że Duch Boży ma udział w tym chrzcie, jest jego czynnikiem sprawczym. Wcale nie zrównuje Go to jakościowo z wodą i ogniem. Autorzy publikacji Towarzystwa Strażnica powołują się też na Ewangelię według Łukasza 11:20, w której zacytowano słowa Pana Je-

3

Porównaj broszurę Czy wierzyć w Trójcę?, s. 22, akapit l.

47

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA "Jeżeli natomiast Ja palcem Bożym wypędzam demony, zaiste przyszło już do was Królestwo Boże" (BW). Z zestawienia tego wersetu z równoległym sprawozdaniem z Ewangelii według Mateusza 12:28,

zusa:

ma wynikać, że to Duch Święty jest owym palcem Bożym: "A jeśli Ja wyganiam demony Duchem Bożym, tedy nadeszło do was Królestwo Boże" (BW). W związku z tym w Strażnicy nr 19 z 1987 roku, tom CVIII, na stronie 3 napisano: "A zatem duch święty jest »palcem Bożym«, narzędziem do spełniania Jego woli. Nie jest osobą, tylko dynamiczną, aktywną mocą Bożą" (Ramka "Palec Boży"). Wypada się zgodzić, że Duch Święty może być nazwany palcem Bożym, ale czy możemy przyznać rację Świadkom Jehowy, którzy na tej podstawie sugerują, iż Duch Boży nie jest osobą, tylko bezosobowym narzędziem Boga? Na pewno nie! Przecież w mowie potocznej nazywamy zaufanego pomocnika lub pracownika wspierającego swego przełożonego jego prawą ręką. Rzecz jasna taka prawa ręka jest osobą. Co ciekawe Słowo Boże również przyrównuje ludzi do przedmiotów, jeśli mają być użyci przez Boga jako Jego narzędzia. Na przykład w Księdze Aggeusza 2:23 Bóg zwraca się do swego sługi, Zorobabela: "Uczynię cię swoim sygnetem, gdyż wybrałem cię" (BW). W Księdze Izajasza 7:20 Najwyższy przyrównuje króla asyryjskiego do brzytwy wynajętej za Rzeką, natomiast w Księdze Izajasza 10:5, 15 porównuje Asyryjczyków do laski, siekiery, piły i kija. Czytamy tam między innymi: "Biada Asyryjczykowi, lasce mojego gniewu". W Księdze Izajasza 22:23 (BW) Bóg mówi o El jakimie w przenośni jako o gwoździu i tronie: "wbiję go jako gwóźdź na pewnym miejscu, i będzie tronem chwały dla domu swego ojca". Pan Jezus nazywa apostoła Pawła swoim "narzędziem wybranym" w Dziejach Apostolskich 9:15. Ponownie przekonujemy się, że wnioski, jakie narzucają pewnym wersetom autorzy publikacji Towarzystwa Strażnica są nieuprawnione. Zarówno w potocznej mowie, jak i w obrazowym języku Słowa Bożego inteligentne osoby wykonujące pożyteczną pracę przyrównuje się do narzędzi lub bezosobowych przedmiotów, co w niczym nie ujmuje ich rzeczywistej naturze. Jak jednak wyjaśnić takie teksty, w których zdaniem Świadków Jehowy Duch Święty został nazwany mocą Bożą? W literaturze Towarzystwa Strażnica czasami powoływano się na Ewangelię według Łu­ kasza 5:17 (BW), gdzie o Chrystusie powiedziano, że "w nim była moc Pana ku uzdrawianiu". Przede wszystkim nie napisano tu wprost, że to Duch Święty jest wspomnianą mocą. Jak się przekonaliśmy, są takie wersety, w myśl których Duch Święty dysponuje mocą (Dzieje 1:8; Rzymian 15:13, 19). Jeśli jednak rzeczywiście Ducha Bożego określono

48

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

tu mocą, to jak już wspominaliśmy wiele tekstów wyklucza możliwość, jakoby był bezosobową mocą Bożą. Przypomnijmy sobie również, że zarówno Boga Ojca, jak i Jezusa Chrystusa nazwano mocą, mimo, że są osobami (Psalm 22:20, BW; l Koryntian 1:24). Z uwagi na to, że działa­ nie Boga Ojca i Jego Syna cechuje moc, słusznie można twierdzić, że są Oni mocą człowieka wierzącego. Duch Święty odgrywał i nadal odgrywa istotną rolę w nadzwyczajnych działaniach Bożych, takich jak cudowne uzdrowienia. Można zatem w pewnym sensie powiedzieć o Nim, że jest mocą umożliwiającą dokonywanie takich cudownych dzieł Bożych. Wcale nie przestaje być przy tym świadomą osobą, gdyż jak napisano w l Koryntian 12:11: ,Wszystko to zaś sprawia jeden i ten sam Duch, rozdzielając każdemu poszczególnie, jak chce" (BW). Jak się przekonujemy, Duch Święty nie jest bezosobowym narzędziem lub mocą, lecz posiada wolę i stosownie do swego upodobania rozdziela dary Ducha Świętego, do których w myśl l Koryntian 12:9 zalicza się także "dar uzdrawiania w tym samym Duchu" (BW). Dlatego chcąc poznać prawdę o Duchu Świętym nie możemy opierać się na kilku wersetach wyrwanych z kontekstu Pisma Święte­ go, lecz musimy poznać całe nauczanie Biblii na ten doniosły temat. Po rozważeniu niektórych zarzutów Świadków Jehowy przeciw osobowości Ducha Bożego przejdźmy do omówienia pozytywnych dowodów na rzecz twierdzenia, że jest On Osobą Boską.

Duch Święty jako osoba Powszechnie wiadomo, że podmiot, który nazywamy osobą posiada intelekt (umysłowość), emocje (uczucia) i wolę. Osoba może także wykonywać czynności wymagające zastosowania inteligencji, na przykład wypowiadać się, przekazywać jakieś informacje, nauczać czegoś. Jeśli dana osoba znajduje się na wysokim stanowisku, może czegoś zabronić swym podwładnym, może też nimi kierować stosownie do swych zamierzeń i planów. Jeśli chodzi o uczucia, to jedynie osoba może zostać zasmucona, znieważona, przejawiać miłość, względ­ nie sama okazywać uczucia innym osobom, na przykład pocieszać je. Wszystkie wyżej wymienione właściwości Biblia przypisuje Duchowi Świętemu. Drogi Czytelniku, zechciej obiektywnie i z modlitwą o pomoc Ducha Świętego rozważyć poniższe zestawienie wersetów biblijnych na ten temat.

49

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

1. Duch Święty posiada umysł, intelekt i myśli: "Kim jest Bóg, nikt nie poznał, (z greckiego ginosko- "poznawać, znać; pojmować, zauważać; umieć") 4 tylko Duch Boży" - l Koryntian 2:11, BW; "Ten, który bada serca, wie, jaki jest zamysł (z greckiego fronema "zamysł, zamiar, dążenie, myśl") Ducha, że zgodnie [z wolą] Boga wstawia się za świętymi" - Rzymian 8:27, NT 2000; "Albowiem wydało się słuszne (z greckiego dokeo - "uważać, są­ dzić, myśleć") Duchowi Świętemu i nam nie nakładać na was żad­ nego innego ciężaru poza tym, który jest konieczny" - Dzieje 15:28, Dzieje Apostolskie, przekład Romana Brandstaettera; porównaj Przekład Nowego Świata: "uznaliśmy za słuszne". rozpoznawać, uznawać; dowiedzieć się; wiedzieć; rozumieć,

2. Duch Święty wykonuje czynności wymagające inteligencji: a) Mówi: "A gdy oni odprawiali służbę Pańską i pościli, rzekł Duch Święty: Odłączcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem" - Dzieje 13:2, BW; "To mówi Duch Święty" - Dzieje 21:11, BW; "Dobrze Duch Święty powiedział do ojców waszych przez proroka Izajasza" - Dzieje 28:25, BW; "Lecz gdy przyjdzie On, Duch Prawdy, wprowadzi was we wszelką prawdę, bo nie sam od siebie mówić będzie, lecz cokolwiek usłyszy, mówić będzie, i to, co ma przyjść, wam oznajmi"- Jana 16:13, BW; "Nie wy jesteście tymi, którzy mówią, lecz Duch Ojca waszego, który mówi w was" -Mateusza 10:20, BW; porównaj z tym Marka 13:11; "Kto ma uszy, niechaj słucha, co Duch mówi do zborów" - Objawienie 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22, BW; rozważ też Objawienie 14:13; "A Duch i oblubienica mówią: Przyjdź!" - Objawienie 22:17, BW (przemawia zarówno Kościół, jak i Duch Święty).

b)

Woła:

"Na dowód tego, że jesteście synami Bóg wysłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: Abba, Ojcze!"- Galatów 4:6, BT. c) Przepowiada przyszłość: "Bracia, musiało wypełnić się słowo Pisma, które Duch Święty zapowiedział przez usta Dawida o Judaszu" - Dzieje 1:16, BT; 4

50

Te i następne definicje za Wielkim Słownikiem grecko-polskim Nowego Testamentu ks. Remigiusza Popowskiego, Vocatio, Warszawa 1995.

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

"Badali oni, kiedy i na jaką chwilę wskazywał Duch Chrystusa, który w nich był i przepowiadał cierpienia [przeznaczone] dla Chrystusa i mające potem nastąpić uwielbienia" - l Piotra 1:11, BT; "Duch zaś otwarcie mówi, że w czasach ostatnich niektórzy odpadną od wiary, skłaniając się ku duchom zwodniczym i ku naukom demonów" - l Tymateusza 4:1, BT; "Gdy zaś przyjdzie On, Duch prawdy, doprowadzi was do całej prawdy. Bo nie będzie mówił od siebie, ale powie wszystko, cokolwiek słyszy, i oznajmi wam rzeczy przyszłe"- Jana 16:13, BT. d)

Słucha

nauk i przekazuje je dalej: "Cokolwiek usłyszy, mówić będzie"- Jana 16:13, BW.

e) Naucza, przypomina, przekonuje i wprowadza w prawdę: "Lecz Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w imieniu moim, nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem"- Jana 14:26, BW; "Duch Święty bowiem pouczy was w tej właśnie godzinie, co trzeba mówić" - Łukasza 12:12, BW; "Głosimy to nie w uczonych słowach ludzkiej mądrości, lecz w sło­ wach, których naucza Duch, przykładając do duchowych rzeczy duchową miarę" - l Koryntian 2:13, BW; "On zaś, gdy przyjdzie, przekona świat o grzechu, sprawiedliwości i o sądzie"- Jana 16:8, BT; "On was wprowadzi w całą prawdę" - Jana 16:13, NT 2000. f) Objawia lub pokazuje: "Temu Duch Święty objawił, iż nie ujrzy śmierci, zanim by nie oglądał Chrystusa Pana" - Łukasza 2:26, BW; "Przez to pokazuje Duch Święty, że jeszcze nie została otwarta droga do Miejsca Świętego, dopóki istnieje pierwszy przybytek" - Hebrajczyków 9:8, BT.

g) Daje świadectwo lub jest Świadkiem: "Gdy przyjdzie Pocieszyciel, którego Ja wam poślę od Ojca, Duch Prawdy, który od Ojca wychodzi, złoży świadectwo o mnie"- Jana 15:26, BW; "Tylko że Duch Święty po wszystkich miastach świadczy, powiadając, że mnie więzienie i uciski czekają" - Dzieje 20:23, BG; "Ten to Duch świadczy wespół z duchem naszym, że dziećmi Boży­ mi jesteśmy" - Rzymian 8:16, BW;

51

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA ,,A my jesteśmy świadkami tych rzeczy, a także Duch Święty, którego

Bóg dał tym, którzy Mu są posłuszni" -Dzieje 5:32, BT. h) Wstawia się za nami przed Bogiem Ojcem, podobnie jak Chrystus: "Podobnie i Duch wspiera nas w niemocy naszej; nie wiemy bowiem, o co się modlić, jak należy, ale sam Duch wstawia się za nami w niewysłowionych westchnieniach. A Ten, który bada serca, wie jaki jest zamysł Ducha, bo zgodnie z myślą Bożą wstawia się za świętymi.

[... ]

Jezus Chrystus, który umarł, więcej, zmarktóry jest po prawicy Boga, Ten przecież wstawia się za nami" - Rzymian 8:26, 27, 34, BW. Któż będzie potępiał?

twychwstał,

i)

jako Parakletos czyli Orędownik, Rzecznik, Pocieszyciel, podobnie jak Chrystus: "A ja poproszę Ojca, i da wam innego Rzecznika, aby był zawsze z wami- Ducha prawdy[ ...] Ów Rzecznik natomiast, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was o wszystkim pouczy i będzie wam przypominać wszystko, co ja wam powiedziałem"; "Gdy przyjdzie ów Rzecznik, którego ja wam przyślę od Ojca, Duch prawdy, który od Ojca pochodzi, On za mną będzie świadczył"; "Ja jednak prawdę wam mówię, że lepiej dla was, abym odszedł. Jeśli bowiem nie odejdę, nie przyjdzie do was ów Rzecznik; jeśli natomiast pójdę, przyślę Go do was" -Jana 14:16, 26; 15:26; 16:7, NT 2000; "Dzieci moje, piszę wam to dlatego, żebyście nie grzeszyli. Jeśliby nawet ktoś zgrzeszył, mamy Rzecznika wobec Ojca - Jezusa Chrystusa sprawiedliwego" - l Jana 2:2, BT.

Działa

Uwaga: We wszystkich powyższych wersetach podpunktu "i" wyto samo słowo: parakletos, które - jak wykazał uczony biblista ks. Augustyn Jankowski -w świeckiej literaturze greckiej oznaczało "przywołanego" (zazwyczaj na pomoc); potem "rzecznika", wreszcie "obrońcę" (zwłaszcza sądowego) 5 • W Nowym Testamencie wiąże się też z pojęciem pocieszania, stąd w wielu przekładach "Pocieszyciel". Takie tłumaczenie jest zgodne z Septuagintą, greckim przekładem Starego Testamentu, gdzie wyraz ten odniesiono do "pocieszycieli" Hioba. W związku z tym ostatnim znaczeniem w Dziejach Apostolskich 9:31 (BG) czytamy: "A tak zbory po wszystkiej Judzkiej ziemi i Galilei, i Samaryi miały pokój, budując się, i chodząc w bojaźni Pańskiej, a przez stępuje

pociechę Ducha Świętego rozmnażały się". 5

Zarys pneumatologii Nowego Testamentu, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków 1982, s. 38.

52

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

Wielu uczonych biblistów jest zdania, że najlepszym tłumaczeniem wspomnianego pojęcia jest "Pomocnik" lub "Orędownik". Bez względu na to, jakie tłumaczenie słowa parakletos się wybierze, w każdym razie należy przyznać rację ks. Augustynowi Jankowskiemu, że słowo to określa "czynności, które może spełniać tylko osoba" 6 • Faktycznie w Biblii rzeczownik ten zawsze odnosi się do osób. To doprawdy znaczący fakt, że parakletern nazwano zarówno Pana Jezusa, jak i Ducha Świętego. Niemniej godna uwagi jest prawda, że w Ewangelii według Jana Pan Jezus zapowiedział: "Ja prosić będę Ojca i da wam innego Pocieszyciela, aby był z wami na wieki" (Jana 14:16, BW). Jak zauważył biblista W. E. Vine, Pan Jezus mówiąc o Duchu Świętym nazwał Go innym tego samego rodzaju (allos), a nie innym innego rodzaju, odmiennym, różnym (heteros )7. Apostoł Paweł nazwał fałszywą ewangelię rozpowszechnianą wśród Galacjan mianem innej (heteros) ewangelii, była ona bowiem odmienna, różna od tego, co głosił Paweł i inni apostołowie (Galacjan 1:6). Wobec tego Duch Święty nie jest innego rodzaju, innej natury - na przykład nie jest bezosobową siłą - lecz odpowiada naturze Pana Jezusa, także jest osobą i to Boską, skoro miał w pełni zastąpić Syna Bożego. 3. Duch Święty posiada uczucia: a) Miłość: "Proszę was tedy, bracia, przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa, i przez miłość Ducha, abyście wespół ze mną walczyli w modlitwach, zanoszonych za mnie do Boga"- Rzymian 15:30, BW; b)

Radość:

"A wy staliście

się naśladowcami

naszymi i Pana i przyję­

liście Słowo w wielkim uciśnieniu, z radością Ducha Świętego" - l

Tesaloniczan 1:6, BW; c) Smutek: "A nie zasmucajcie Bożego Ducha Świętego, którym jesteście zapieczętowani na dzień odkupienia" - Efezjan 4:30, BW. Uwaga: Bezosobowa moc lub siła w ogóle nie żywi żadnych uczuć, nie może przejawiać miłości, radości, nie można też jej zasmucić. 4.Duch Święty posiada wolę i wyraża ją: a) Chce: "A różne są dary łaski, lecz Duch ten sam[ ... ] Wszystko to zaś sprawia jeden i ten sam Duch, rozdzielając każdemu poszczególnie, jak chce" - l Koryntian 12:4, ll,BW. 6 7

Dz. cyt., s. 41. Vine's Expositary Dictionary o[Biblical Words, Thomas Nelson Publishers, Nashville, Camden, Nowy Jork, USA 1985, część II, s. 29.

53

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

Uwaga: występuje tu greckie słowo bulomai, które znaczy "chcieć, pragnąć, zamierzać, postanawiać". Zatem Duch Święty rozdziela swe

dary według swego upodobania.

b) Ustanawia nadzorców (biskupów): "Uważajcie na samych siebie i na całą trzodę, w której ustanowił

was biskupami,

był własną krwią"

c)

Powołuje

abyście paśli Kościół

Duch Święty

Boga, który On na-

- Dzieje 20:28, PE.

i wysyła misjonarzy:

"A gdy oni odprawiali służbę Pańską i pościli, rzekł Duch Święty: Odłączcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powoła­ łem [... ] A oni, wysłani przez Ducha Świętego, udali się do Seleucji, stamtąd zaś odpłynęli na Cypr" - Dzieje 13:2, 4, BW.

d) Prowadzi: "Potem Duch zaprowadził Jezusa na pustynię, aby został przez diabła

poddany próbie" -Mateusza 4:1, PE; "Bo ci, których Duch Boży prowadzi, są dziećmi Bożymi" - Rzymian 8:14, BW.

e) Zabrania: "Przeszli Frygię i krainę galacką, ponieważ Duch Święty zabronił im głosić Słowo w Azji. Gdy przybyli do Myzji, próbowali pójść do Bitynii, ale Duch Jezusa nie pozwolił im" - Dzieje 16:6, 7, PE.

Uwaga: Duch Święty jest zarazem Duchem Jezusa, gdyż Pan sam "Kiedy przyjdzie Orędownik, którego ]a wam poślę od Ojca,

powiedział:

Duch Prawdy, który od Ojca pochodzi, On da Jana 15:26, PE.

świadectwo

o Mnie" -

5. Sposób, w jaki ludzie mogą odnosić się do Ducha Świętego świadczy o tym, że jest osobą: a) Bywa kuszony: "Dlaczego zmówiliście się, by kusić Ducha Święte­ go" - Dzieje 5:9, BW. b) Można Go okłamać: "Okłamałeś Ducha Świętego[ ...] Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu" - Dzieje 5:3, 4, BW. c)

Można Mu się sprzeciwiać:

Świętemu"- Dzieje 7:51, BW.

54

"Wy zawsze sprzeciwiacie się Duchowi

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

d)

Można

e)

Można

Go 10:29, BW.

znieważyć: "Znieważył

Ducha

łaski"

-Hebrajczyków

przeciw Niemu bluźnić: Dlatego powiadam wam: Każdy grzech i bluźnierstwo będzie ludziom odpuszczone, ale bluźnierstwo przeciw Duchowi nie będzie odpuszczone. A jeśliby ktoś rzekł słowo przeciwko Synowi Człowie­ czemu, będzie mu odpuszczone; ale temu, kto by mówił przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie odpuszczone ani w tym wieku ani w przyszłym" - Mateusza 12:31, 32, BW.

Uwaga: Jest to wielce nieprawdopodobne, by można było kusić Ducha Świętego, okłamywać Go, sprzeciwiać się Mu, znieważać Go lub bluźnić przeciwko Niemu, gdyby był jedynie bezosobową siłą. W mowie potocznej nie zdarza się, byśmy takie czyny kojarzyli z jakąś mocą. Trzeba naprawdę dużo złej woli, by mimo takich dowodów wciąż twierdzić, że Duch Święty nie jest osobą. 6. Duch Święty posiada lub tworzy wspólnotę (społeczność): "Łaska Pana Jezusa Chrystusa, miłość Boga i wspólnota Ducha Świętego niech będą z wami wszystkimi" - 2 Koryntian 13:13, PE. 7. Duch Święty rodzi owoce, które mogą pochodzić jedynie od osoby: "Owocem zaś Ducha jest miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie" - Galatów 5:22, 23, PE; "Miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam jest dany" - Rzymian 5:5, BW. Uwaga: Takie cechy, jak miłość, radość, czy dobroć nie mogą być owocem bezosobowej siły, lecz pochodzą od osoby, która jest wzorem tych cnót i udziela ich ludziom.

Czy Duch Święty naprawdę jest Bogiem? Mamy nadzieję, że dotychczasowe rozważania przekonały naszych Czytelników, że Duch Święty jest osobą. W tym miejscu należało­ by zastanowić się nad tym, czy jest Osobą Boską. Jak zapewne wiemy, zasadniczymi cechami odróżniającymi Boga od wszystkich istot stworzonych są takie atrybuty, jak: wieczność, wszechmoc, wszechwiedza i wszechobecność. Wszystkie te cechy przypisano w Biblii zarówno

55

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Bogu Ojcu, jak i Panu Jezusowi. Zapoznajmy się zatem z wersetami, które te same Boskie przymioty odnoszą do Ducha Bożego: ileż

bardziej krew Chrystusa, który przez samego siebie bez skazy Bogu, oczyści sumienie nasze od martwych uczynków, abyśmy mogli służyć Bogu żywemu" - Hebrajczyków 9:14, BW.

1. Duch jest wieczny: "0

Ducha wiecznego

ofiarował

2. Duch jest wszechmocny: "Duch Boży stworzył mnie, a tchnienie Wszechmocnego ożywiło mnie" (Joba 33:4, BW); "A jeśli Duch tego, który Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, tedy Ten, który Jezusa Chrystusa z martwych wzbudził, ożywi i wasze śmiertelne ciała przez Ducha swego, który mieszka w was" - Rzymian 8:11, BW. Uwaga: Tylko wszechmocna osoba umarłych do nieśmiertelnego życia.

może stwarzać

i

wzbudzać

3. Duch jest wszechwiedzący: "Albowiem nam objawił to Bóg przez Ducha; gdyż Duch bada wszystko, nawet głębokości Boże"- l Koryntian 2:10, BW.

4. Duch jest wszechobecny: "Dokąd mógłbym uciec przed twoim Duchem lub przed twoim spojrzeniem? Gdybym wspiął się na najwyż­ sze niebiosa, ty byłbyś tam. Gdybym dokopał się do świata umarłych, ty również byłbyś tam" - Psalm 139:7, 8, CEV; "Bo też w jednym Duchu wszyscy zostaliśmy ochrzczeni w jedno ciało - czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni, i wszyscy zostaliśmy napojeni jednym Duchem" - l Koryntian 12:13, BW. Uwaga: Skoro Duch Święty jednocześnie mieszka w chrześcijanach rozproszonych po całej ziemi, to znaczy, że faktycznie jest wszechobecny. Zauważmy, że nigdzie w Piśmie Świętym powyższych przymiotów

nie przypisano człowiekowi, aniołowi ani jakiejś mocy. To znaczy, że Duch Święty mając atrybuty Boskie naprawdę jest Bogiem! Warto w tym miejscu odnotować, że Duchowi Świętemu przypisano też czynności zastrzeżone dla Boga- na przykład zajmuje się On dziełem naszego uświęcenia: "My jednak powinniśmy dziękować Bogu zawsze za was, bracia, umiłowani przez Pana, że Bóg wybrał was od początku ku zbawieniu przez Ducha, który uświęca, i przez wiarę w prawdę" (2 Tesaloniczan 2:13, BW). "Do wybranych zgodnie z uprzednim planem Boga Ojca, przez uświęcenie w Duchu, do uległości [ewangelii] i do pokropienia Krwią Jezusa Chrystusa!" (l Piotra 1:2, BP). "[Jest to Ewangelia] o Jego

56

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

Synu -

pochodzącym według ciała

według Ducha Świętości

z rodu Dawida, a ustanowionym

("Ducha poświęcenia" - BG) przez powstanie

z martwych pełnym mocy Synem Bożym- o Jezusie Chrystusie, Panu naszym" (Rzymian 1:3, 4, BT). "A takimi niektórzy z was byli; aleście obmyci, uświęceni, i usprawiedliwieni w imieniu Pana Jezusa Chrystusa i w Duchu Boga naszego" (l Koryntian 6:11, BW). Jak zauważył ks. Augustyn Jankowski, "W Piśmie świętym dzieło uświęcenia i udzielania natchnienia jest sprawą wyłącznie samego Boga, nigdy zaś nie pochodzi od aniołów. Tymczasem obie te czynności przypisuje się Duchowi Świętemu" 8 • Jak już wspomnieliśmy, zgodnie z Ewangelią według Jana 14:1618, Duch Święty miał się okazać w pełni godnym zastępcą Chrystusa. Miał być innym Pocieszycielem, ale tego samego rodzaju. Bezosobowa siła w żadnym wypadku nie mogłaby być zastępcą Pana Jezusa. Właściwie reprezentować Go mogłaby jedynie osoba i to Boska, równa Jemu co do natury. Przypomnijmy też sobie, że Apostoł Piotr w Dziejach Apostolskich 5:3, 4 (BW): zarzuca Ananiaszowi: "okłamałeś Ducha Świętego", a za chwilę uzupełnia: "Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu". Gdyby Duch Święty nie był Osobą Boską, apostoł Piotr nie mógłby stwierdzić, że okłamanie Ducha Świętego jest zarazem okłamaniem Boga. Ponownie przyjrzyjmy się też Ewangelii według Mateusza 12:31, 32: "Dlatego mówię wam: Każdy grzech i bluźnierstwo będą ludziom przebaczone, lecz bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu nie będzie przebaczone. Każdemu, kto powiedziałby słowo przeciwko Synowi Czło­ wieczemu, zostanie przebaczone. Temu jednak, kto powiedziałby słowo przeciwko Duchowi Świętemu, nie zostanie przebaczone ani teraz, ani w wieczności" (PE). Grzech, o którym tu mowa nie byłby tak srogo potę­ piony, gdyby był jedynie wystąpieniem przeciwko bezosobowej sile. Skoro bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu pociąga za sobą tak straszliwe skutki, to obiektem tego występku nie może być nikt inny, tylko Bóg. Tak więc mamy dostateczne powody, by całym sercem wierzyć w to, że Duch Święty jest Bogiem. Wyjaśnienie pozostałych wątpliwości

Niektórzy dociekliwi poszukiwacze prawdy zastanawiają się też nad kilkoma innymi zarzutami wobec osobowej natury Ducha Święte­ go. Omówmy niektóre z nich. 8

Dz. cyt., s. 37.

57

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA l. Duch Święty został nazwany darem, na przykład w Dziejach Apostolskich 2:38 (BW) czytamy: "otrzymacie dar Ducha Świętego". To

wcale nie oznacza, że Duch nie jest osobą. Przecież o Chrystusie napisano w Liście do Efezjan 5:2 (BW), że "siebie samego wydał za nas jako dar i ofiarę Bogu ku miłej wonności". 2. "Chrześcijanie stają się »uczestnikami Ducha Świętego«, zgodnie z Listem do Hebrajczyków 6:4 (BW), więc mają w Nim dział lub udział, a działu nie można mieć w osobie, tylko w jakiejś rzeczy czy sprawie". Jednakże w tym samym liście napisano: "jesteśmy bowiem uczestnikami Chrystusa, jeśli pierwotną nadzieję do końca zachowamy silną" (Hebrajczyków 3:14, BT). Zatem fakt, że może­ my uczestniczyć w Duchu Bożym, mieć w Nim dział, nie zaprzecza Jego osobowemu charakterowi, możemy bowiem być także uczestnikami Chrystusa. Psalmista mówi o Jahwe: "Pan jest działem moim i kielichem moim", choć wierzył, że jego Bóg jest osobą. 3. "To prawda, że Duch Święty został w niektórych wersetach przedstawiony osobowo, ale jest to tylko personifikacja. Podobnie osobowo przedstawiono grzech (Rzymian 7:11), śmierć (Rzymian 5:17) i mądrość (Mateusza 11:19)". Wypada się zgodzić z tym, że w Biblii czasami występują personifikacje, lecz należy pamiętać o tym, iż służą one dobitniejszemu przedstawieniu myśli. Powyżej zamieściliśmy niepełny wykaz wersetów, w których Duch Święty został przedstawiony osobowo. Wiele z nich w ogóle nie nosi znamion personifikacji. Czym na przykład wytłumaczyć fakt, że w jednym rozdziale Listu do Rzymian przypisano tę samą czynność Duchowi Świętemu i Panu Jezusowi? Dlaczego przypisano im wspólne wstawianie się za wierzącymi, a w przypadku Ducha Świętego podkreślono, że czyni to "ponad miarę"? Widać to w Grecko-polskim Nowym Testamencie: "sam Duch ponad miarę wstawia się wzdychaniami niewymownymi; zaś Badający serca wie, czym jest zamysł Ducha, że według Boga wstawia się za świętymi [...] Pomazaniec [Jezus][...] wstawia się za nami" (Rzymian 8:26, 34). Analogicznie w Ewangelii według Jana przypisano Duchowi Święte­ mu rolę podobną do roli Chrystusa, miał być Pocieszycielem tego samego rodzaju. Gdyby zakwestionować wszelkie wzmianki biblijne o osobowej naturze Ducha Świętego- a jest ich wiele- równie dobrze można by zwąt­ pić o osobowym charakterze Jezusa, czy innych osób. Duch Święty nie jest tylko czasami przedstawiony jako osoba, i to w celu zaakcentowania jakiejś myśli, lecz w bardzo wielu miejscach. Należy po prostu bez uprzedzeń

58

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

i z gorącą modlitwą o Ducha Świętego przeanalizować wszystkie miejsca na Jego temat, pamiętając, że Jego natura została w pełni objawiona na kartach Nowego Testamentu, zwłaszcza w Ewangelii Jana. 4. "W Biblii nie ma żadnej modlitwy do Ducha Świętego, nie opisano w niej też, aby ktokolwiek oddawał Mu cześć". Nie jest to do końca prawdą. W niektórych tłumaczeniach werset z Drugiego Listu do Koryn· tian 13:13 wskazuje na możliwość utrzymywania wspólnoty z Duchem Świętym: "Łaska Pana, Jezusa Chrystusa, i miłość Boga, i wspólnota z Duchem Świętym [niech będzie] z wami wszystkimi" (NT 2000). Jest rzeczą zrozumiałą, że znajdowanie się z kimś we wspólnocie oznacza utrzymywanie z nim więzi. Ponadto w szeregu rękopisów w l Piotra 4:14 znajdujemy myśl, której brakuje w wielu współczesnych przekładach. Przytoczymy ją w brzmieniu uwspółcześnionego Nowego Testamentu przygotowanego dla Trinitarian Bibie Society, zaznaczając ją kursywą: "Jeśli was znieważają dla imienia Chrystusa, jesteście błogosławieni, gdyż Duch chwały i Duch Boży spoczywa na was; oni Mu bluźnią, ale u was oddaje się Mu chwałę" 9• Fragment ten zawierają takie przekłady, jak Biblia Gdańska, Nowy Testament i Psalmy ZKE, New King James Version, czy Modern King James Version. Występuje on w takich opracowaniach greckiego tekstu Nowego Testamentu, jak Tekst Przyjęty, czy Bizantyjski Tekst Większościowy10 • Ma on następujący sens: Przeciwnicy chrześcijan bluźnią Duchowi Świętemu, natomiast uczniowie Chry· stusa wielbią Go. Zatem znany jest jeden werset wyraźnie popierający praktykę oddawania chwały Duchowi Bożemu. Ktoś powie, że jeden czy dwa wersety biblijne o uwielbianiu Ducha, to trochę mało. To prawda, lecz wynika to z faktu, że Duch Święty ma inną rolę do spełnienia. Pan Jezus zapowiedział o Duchu: "On Mnie uwielbi, bo z Mojego weźmie i wam objawi" (Jana 16:14, PE). Zadaniem Ducha Święte­ go jest kierowanie naszej uwagi na Chrystusa i otoczenie Go chwałą. Duch nie kieruje uwagi na siebie. Jak podkreślił ks. Augustyn Jankowski, "misją Ducha Świętego jest dawanie świadectwa o Jezusie jako Mesjaszu objawionemu z łaski Boga, przepowiedzianemu przez proroków"11• Wersja elektroniczna 7, dostępna pod adresem: http:/ /www.czytelnia.jezus.pl/ biblia/index.html (stan na 6.09.2008). 10 Czytelników pragnących pogłębić swą wiedzę na temat autorytetu tego rodzaju ręko­ pisów odsyłamy do następujących dzieł: The King James Version Defended, Edward F. Hills, dostępna w częściach pod adresem: http:/ /www.jesus-is-lord.com/kjvdefen. htm (stan na 15.08.2008), oraz Theodore P. Letis, The Ecclesiastical Text, The Institute for Renaissance and Reformation Biblical Studies, Philadelphia, USA 1997. 11 Dz. cyt., s. 29. 9

59

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Według Listu do Efezjan 2:18 (BT) prawdziwe oddawanie czci Bogu polega na tym, że "przez Niego [Chrystusa- przypis N.C.] jedni i drudzy [Żydzi i poganie- przypis N.C.] w jednym Duchu mamy przystęp do Ojca". Tak więc mamy oddawać cześć Bogu Ojcu przez Pana Jezusa Chrystusa i w Duchu Świętym. Nic zatem dziwnego, że najczęstsze modlitwy w Nowym Testamencie są kierowane do Ojca w imieniu Jezusa. Warto jednak zaznaczyć, że znajdujemy też szereg miejsc, w których adresatem modlitw i wyrazów czci jest Pan Jezus, zgodnie z Ewangelią Jana 5:23 (PE): "aby wszyscy oddawali cześć Synowi, jak oddają cześć Ojcu". Zatem brak wzmianek o modlitwach do Ducha Świętego nie umniejsza Jego Boskości, a raczej wskazuje na Jego odmienną rolę, która polega na objawianiu prawdy o Chrystusie i o Bogu Ojcu. Niemniej jednak, już dość wcześnie wśród chrześcijan zyskał uznanie pogląd, że Duch Święty również odbiera chwałę. I tak, w pochodzącym z II wieku dziele Męczeństwo Folikarpa znajdujemy taką modlitwę skierowaną do Boga Ojca: "Dlatego też za wszystko Cię chwalę, błogosławię, wielbię przez Arcykapłana wiecznego i niebieskiego, Jezusa Chrystusa, Twego Syna umiłowanego, przez którego Tobie z Nim i z Duchem Świętym chwała i teraz i na przyszłe wieki. Amen" 12 • Trudno dopatrzyć się w tej modlitwie czegoś złego. Skoro Duch Święty jest Bogiem, oddawanie Mu czci lub modlenie się do Niego na pewno nie jest rzeczą naganną.

Ważne jest tylko, by kult Ducha Świętego, widoczny zwłaszcza w niektórych Kościołach charyzmatycznych, nie usunął w cień Osób Boga Ojca i Syna Bożego, na które Ów Duch wskazuje. Przypomnijmy, że celem jest oddawanie czci Ojcu przez Jezusa, w Duchu Świętym (Efezjan 2:18), a oddawanie czci Synowi jest zarazem oddawaniem chwały Ojcu (Jana 5:23, l Jana 2:23).

Wnioski Drogi Czytelniku, jeśli jesteś Świadkiem Jehowy, argumenty przedstawione w tym opracowaniu mogą ci się wydać obce i trudne do przyjęcia, jesteś bowiem przyzwyczajony do zupełnie odmiennej wykładni Słowa Bożego. Być może pierwszy raz spotkałeś się z rzeczową krytyką doktryny Strażnicy o Duchu Świętym. Zachęcamy cię jednak, żebyś nie odsuwał od siebie tego tematu, lecz ponownie go rozważył, zgodnie z radą apostoła Pawła: "Rozważ, co mówię, a Pan da ci właściwe zrozumienie wszystkiego" (2 Tymateusza 2:7, BW). Proś Boga o mądrość. Zbadaj tę sprawę gruntownie, by się czasem nie okazało, że głosisz "innego ducha", a nie prawdziwego Ducha Świętego 12 Ojcowie apostolscy, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1990, s. 108.

60

Czy Duch Święty jest Osobą Boską?

(2 Koryntian 11:4, BW). Na pewno pomocne będzie przeanalizowanie wszystkich biblijnych wzmianek o Duchu Świętym przy pomocy konkordancji biblijnej. Skoro w twoim przekonaniu docierasz do ludzi jako głosiciel prawdy, ciąży na tobie ogromna odpowiedzialność. Zalecamy ci, byś przeanalizował tę i inne nauki twej organizacji w świetle Biblii i miarodajnych źródeł. Zmniejsz ilość godzin przeznaczanych na głoszenie i czytanie literatury Towarzystwa Strażnica. Poświęć więcej czasu na poważną, samodzielną analizę twych podstaw wiary na podstawie krystalicznie czystego Słowa Bożego. Proś Boga o Ducha Świętego, gdyż bez Jego oświecenia łatwo się pogubisz. Na pewno zależy ci na tym, by 'poprawnie władać słowem prawdy' (2 Tymateusza 2:15, NŚ). Weź przykład z apostoła Pawła, który upewnił się, czy głosi prawdziwe przesłanie ewangeliczne, "żeby się czasem nie okazało, że daremnie biegnę czy biegłem" (Galacjan 2:2, BW). Modlimy się o to, by w twoich poszukiwaniach prowadził cię Duch Święty.

61

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

62

ROZDZIAŁ3.

CZY ŚWIADKOWIE JEHOWY GŁOSZĄ PRAWDZIWĄ EWANGELIĘ?

Świadkowie Jehowy są bardzo zaangażowani w głoszenie swojej "dobrej nowiny", czyli ewangelii w interpretacji Towarzystwa Strażnica. Na przykład w roku służbowym 2002, w skali całego świata 6 304 645 Świadków spędziło l 202 381 302 godziny w służbie kaznodziejskiej, prowadziło 5 309 289 studiów biblijnych, a ich praca zaowocowała chrztem 265 469 nowych uczniów1• Chociaż żarliwość Świadków w dziele ewangelizacji nie podlepoważne wątpliwości budzi treść głoszonego przez nich dyskusji, ga swoich publikacjach sami przyznają, że ich ewangelia W przesłania. różni od tej, którą od wieków głoszą Kościoły chrzesię diametralnie w pewnej Strażnicy czytamy: przykład ścijańskie. Na "Pozwólmy szczerym osobom porównać działalność głoszenia ewangelii o Królestwie, którą od stuleci prowadziły systemy religijne chrześcijaństwa, z pracą podjętą przez Świadków Jehowy po zakończeniu pierwszej wojny światowej w 1918 roku. Nie jest to jedna i ta sama ewangelia. Świadkowie Jehowy rzeczyDane zaczerpnięte ze Strażnicy z l stycznia 2003 roku. To prawda, że w żadnym innym wyznaniu w działalność głoszenia ewangelii nie jest zaangażowanych tylu członków, co u Świadków Jehowy. Świadkowie nie podzielają poglądu niektórych chrześcijan, jakoby głoszenie ewangelii było zadaniem jedynie dla duchownych. To doprawdy smutne, że niejedna osoba uważająca się za nawróconą i wierzącą w Chrystusa w ogóle nie odczuwa potrzeby mówienia o swej wierze i dzielenia się prawdą z innymi. Jeśli chodzi o Świadków, każdy członek zboru jest zobowiązany do głoszenia dobrej nowiny. Trzeba przyznać, że jest to odgórnie narzucone i nie każ­ dy członek organizacji w pełni odnajduje się w tej pracy lub ochoczo ją wykonuje. Są tacy, którzy pozornie tylko pełnią tę służbę, ograniczając się do łatwiejszych jej form, jak studium z własnymi dziećmi lub zainteresowanymi, względnie odwiedziny u znajomych. Jednakże wielu jest takich, którzy z oddaniem i z wielką gorliwością pełnią tę służbę, czym zawstydzają wielu letnich chrześcijan.

63

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA czyli »dobrą nowinę«, gdyż mówią Królestwie Boga, które zostało ustanowione po zakończeniu »czasów pogan« w roku 1914 wprowadzeniem na tron Jego Syna, Jezusa Chrystusa (ł.uk. 21:24, NP)" 2 [kursywa mojaN.C.].

wiście głoszą »ewangelię«,

o

niebiańskim

Skoro Świadkowie głoszą jakąś nowatorską ewangelię, nieznaną chrześcijanom żyjącym w poprzednich stuleciach, zachodzi obawa, że być może głoszą nową, fałszywą naukę, stając się fałszywymi prorokami, przed którymi ostrzegał nas Pan (Mateusza 24:24). Istnieją

zatem ważne powody, by przeanalizować treść ewangelii przekazywanej przez organizację Świadków w świetle Biblii. Zastanowimy się nad następującymi kwestiami: Czy Świadkowie Jehowy wierzą w usprawiedliwienie z łaski przez wiarę? Jak należy ocenić ich naukę o dwóch klasach zbawionych? Czym jest Królestwo Boże w doktrynie Świadków, a czym w teologii chrześcijańskiej?

Czy Chrystus powrócił niewidzialnie w 1914 roku? Czy ewangelia Świadków jest prawdziwa? Czy Świadkowie Jehowy wierzą w usprawiedliwienie złasld przez wiarę?

Wszyscy chrześcijanie podzielają pogląd, że zbawienie człowieka jest inicjatywą Boga, który ratuje grzeszników kierując się swą niezasłu­ żoną przychylnością względem człowieka, czyli łaską. Słowo Boże wyraża tę prawdę w wielu miejscach; przytoczmy dwa fragmenty. laską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was: dar; nie z uczynków, aby się kto nie chlubił. Jego bowiem

"Albowiem Boży to

stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, do których przeznaczył nas Bóg, abyśmy w nich chodzili" (Efezjan 2:8-10, BW).

dziełem jesteśmy,

"A kiedy objawiła się dobroć naszego Zbawiciela, Boga, i Jego miłość do ludzi, to wybawił nas nie ze względu na nasze sprawiedliwe czyny, ale dzięki swojemu miłosierdziu przez obmycie, które odradza, i przez odnowienie Duchem Świętym. Wylał go na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, abyśmy, usprawiedliwieni ]ego łaską, odziedziczyli - w co ufamy życie wieczne. Jest to nauka godna wiary, chcę, żebyś to wciąż 2

64

Strażnica

nr 24 z 1981 roku, tom Cli, s. 7, akapit 3.

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? podkreślał:

Ci, którzy uwierzyli Bogu, niech się starają usilnie dobre uczynki. To właśnie jest dobre i pożyteczne dla ludzi" (Tytusa 3:4-8, BP). spełniać

Czy zgodziliby się z tym Świadkowie Jehowy? Parniętając o tym, że Świadkowie łaskę określają zgodnie z prawdą mianem niezasłużonej życzliwości, posłuchajmy

ich komentarza na ten temat:

"Wszystko, co Bóg czyni dla naszego wybawienia, jest wyrazem Jego niezasłużonej życzliwości. Potomek Adama, bez względu na to, ile dobrego by zdziałał, w żaden sposób nie jest w stanie osią­ gnąć wybawienia o własnych siłach. Jest ono darem Boga dla tych, którzy wierzą w gładzącą grzechy wartość ofiaryJego Syna" 3•

Wobec tego można odnieść wrażenie, że Świadkowie przyjmują powszechną naukę chrześcijańską o fundamentalnym znaczeniu łaski Bożej dla zbawienia człowieka. Z drugiej strony wyznają pogląd, że Bóg przyjmuje do grona swych czcicieli jedynie osoby uprzednio odpowiednio usposobione do życia wiecznego. W jednej z publikacji Towarzystwa Strażnica czytamy: "Każdy, kto ma czyste serce, może widzieć Boga dzięki dokład­ nej wiedzy i udziałowi w prawdziwym wielbieniu (Psalm 24:3, 4; l Jana 3:6; 3 Jana 11). Ludzie tacy są odpowiednio usposobieni do życia wiecznego w niebie albo na rajskiej ziemi (Łukasza 23:43; l Koryntian 15:50-57; l Piotra 1:3-5). Kto nie jest odpowiednio usposobiony do życia wiecznego, ten nie stanie się człowie­ kiem wierzącym. Nie zdoła uwierzyć (2 Tesaloniczan 3:2). Co więcej, prawdziwym naśladowcą Jezusa Chrystusa nie będzie nikt, kto nie jest gotów się uczyć i kogo nie pociągnie Jehowa, który zna stan serca (Jana 6:41-47)" 4 •

Zgodnie z tą wykładnią, chociaż to Bóg pociąga ku zbawieniu, to jednak osoby, które mają być zbawione muszą wykazywać się pewnymi przymiotami, spełniać określone warunki. Mają być już od razu odpowiednio usposobione do życia wiecznego, mieć czyste serca i być gotowe się uczyć. Z tej racji wielu Świadków Jehowy, z którymi rozmawiałem na temat zbawienia dzięki niezasłużonej życzliwości Bożej, czyli z łaski, mówiło mi, że zostali powołani do życia wiecznego, ponieważ Bóg zobaczył w nich coś dobrego i właśnie dlatego ich wybrał. 3

4

Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, s. 408, dz. cyt. Strażnica z 15 stycznia 1991, ss. 16, 17, akapity 4 i 5.

65

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Tymczasem każdy ortodoksyjny teolog chrześcijański przyzna, że odpowiednie usposobienie do życia wiecznego jest odpowiedzią czło­ wieka na przemożne działanie Ducha Świętego i rodzi się dopiero po tym, jak ów Duch rozpoczął swe zbawcze dzieło w sercu człowieka. To działanie Ducha Świętego jest pierwsze, dopiero potem człowiek może przyjąć Bożą ofertę zbawienia. Bez Ducha Świętego człowiek nie może stworzyć w sobie czystego serca lub odpowiedniego usposobienia. umarliście

przez upadki i grzechy wasze, w których nietego świata, naśladując wład­ cę, który rządzi w powietrzu, ducha, który teraz działa w synach opornych. Wśród nich i my wszyscy żyliśmy niegdyś w pożądli­ wościach ciała naszego, ulegając woli ciała i zmysłów, i byliśmy z natury dziećmi gniewu, jak i inni; ale Bóg, który jest bogaty w miłosierdzie, dla wielkiej miłości swojej, którą nas umiłował, i nas, którzy umarliśmy przez upadki, ożywił wraz z Chrystusem - łaską zbawieni jesteście" (Efezjan 2:1-5, BW). "l wy

gdyś chodziliście według modły

Nauka Pisma Świętego jest jasna- człowiek przed nawróceniem jest z natury dzieckiem gniewu, jest martwy duchowo i zasługuje na gniew Boży. Jedynie dzięki inicjatywie Boga, płynącej z Jego miłości, miło­ sierdzia i łaski może dostąpić łaski nawrócenia. Przed nawróceniem nie ma w nim nic takiego, co by go szczególnie predysponowało do zbawienia. Zmienia się w reakcji na działanie Boże. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na List do Rzymian 10:20 (BW): "A Izajasz waży się nawet powiedzieć: Dałem się znaleźć tym, którzy mnie nie szukali, objawiłem się tym, którzy o mnie nie pytali". Wymowny jest także fragment z Listu do Rzymian 11:5-6 (BW): "Podobnie i obecnie pozostała resztka według wyboru łaski. A jeśli z łaski, to już nie z uczynków, bo inaczej łaska nie byłaby już łaską". Pięknym przykładem działania tej zasady jest Lidia, "której Pan otworzył serce, tak iż się skłaniała do tego, co Paweł mówił" (Dzieje 16:14, BW). Harmonizuje to z wypowiedzią naszego Pana: "Dlatego powiedziałem wam, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli mu to nie jest dane od Ojca" (Jana 6:65, BW). Trzeba zatem przyznać, że nauka Świadków na temat łaski Bożej jest niezbyt konsekwentna, bowiem zakłada, że warunkiem nawrócenia jest uprzednie przejawianie pozytywnych cech. Jak Świadkowie pojmują znaczenie naszych uczynków w dziele zbawienia? "Nie można uczynkami zapracować sobie na zbawienie. Niemniej szczerej wierze będą towarzyszyć uczynki świadczące o posłuszeń­ stwie wobec nakazów Boga i Chrystusa, a jednocześnie o wierze i miło-

66

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? ści.

Bez takich uczynków wiara byłaby martwa" 5• Trudno odmówić racji temu komentarzowi. Chrześcijanie z Kościołów protestanckich dodaliby tylko, że jesteśmy usprawiedliwieni samą wiarą, która jednak wyraża się w uczynkach. Chociaż Świadkowie deklarują, że uczynkami nie można zapracować na zbawienie, to jednak równocześnie twierdzą, że jeśli ktoś nie uczestniczy w ich dziele głoszenia, nie będzie zbawiony. W innym wydaniu Strażnicy znalazł się taki ciekawy komentarz do Ewangelii według Mateusza 7:ll., 23: "Jak już wspomniano, Jezus zaznaczył wyraźnie, że prawdziwym jest »ten, kto pełni wolę Ojca«. A co jest »wolą Ojca« na obecne czasy? Zgodnie z zapowiedzią Jezusa wola ta przewiduje, żeby »dobra nowina o /ustanowionym/ królestwie l była/ głoszona( ... ) na całym świecie, na świadectwo wszystkim narodom«, zanim »nadejdzie koniec« (Mat. 24:14, Kow). Czy pośród licznych odłamów nominalnego chrześcijaństwa znajdują się takie, które ogłaszają nadejście Królestwa Bożego? Niestety nie; jedne uważają je za coś istniejącego tylko w sercach ludzkich, podczas gdy inne odsuwają je w daleką przyszłość. Obłudnie służą Jezusowi ustami, ale uchylają się od wykonywania woli jego Ojca. 'Zwiastowaniem dobrej nowiny' o zamierzeniach Bożych związa­ nych z Królestwem zajmuje się wyłącznie stosunkowo mała grupa chrześcijan znanych jako Świadkowie Jehowy; mimo to »po całej ziemi rozszedł się ich głos, aż na krańce świata ich słowa« (Rzym. 10:15, 18; zobacz również List l do Koryntian 9:16)". chrześcijaninem

"Każdy powołujący się na związki z Jezusem Chrystusem, jeśli nie uczestniczy w dziele Królestwa i nie przybiera prawdziwie chrześcijańskiej osobowości, znajdzie się w przykrym położeniu, gdy Chrystus z upoważnienia Bożego przystąpi do wykonania pomsty na obecnym systemie rzeczy. Syn Boży wtedy 'oświadczy', inaczej mówiąc wykaże publicznie, że 'nigdy nie znał' tych, których chrystianizm polegał jedynie na służbie warg i tak zwanych darach charyzmatycznych. Mimo przechwalania się dokonywaniem »wielu cudów« nie zdołają tym Jezusa wyprowadzić w pole. Zamiast odznaczać się sprawiedliwością, w rzeczywistości okażą się czynicielami »nieprawości«. Toteż gdy w nadciągającym »wielkim ucisku« Chrystus wystąpi w roli wykonawcy wyroków Bożych, powie im: »Odejdźcie ode Mnie«. Wszyscy tacy rzekomi chrześcijanie zostaną pozbawieni dostępu do wiecznotrwałych błogosławieństw Królestwa Bożego (Porównaj z tym Ewangelię według Mateusza 24:21, 22; 25:41,46, NP)" 6•

5 6

Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, ss. 408, 409, hasło "Zbawienie". nr 19 z roku 1979, tom C, s. 23, artykuł "Kazanie na Górze. Czy wszyscy wejdą do Królestwa?".

Strażnica

67

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Wymowa tego tekstu jest straszna -

każdy,

kto nie

głosi

wraz ze

Świadkami ewangelii o już ustanowionym Królestwie Bożym (to znaczy

w 1914 roku), pójdzie na potępienie. Przy tym pamiętać należy, że Królestwo Boże Świadkowie pojmują jako niebiański rząd złożony z Chrystusa i 144 000 wybranych. Mamy tu do czynienia z jawnym zaprzeczeniem nauki o zbawieniu z łaski. Głosi się tu zbawienie z uczynków, a konkretnie zbawienie dzięki głoszeniu nowatorskiej wersji dobrej nowiny w wydaniu Towarzystwa Strażnica. Jednocześnie tego rodzaju nauki wywołują lęk u przeciętnych głosicieli, że mogą okazać się nie dość pilni w głoszeniu i utracić łaskę Bożą. Wciąż pamiętam, jak pewien starszy wiekiem, gorliwy Świadek mawiał: ,,Co, z dwiema godzinkami do Królestwa?". Chodziło mu o to, że jeśli ktoś głosi tylko dwie godziny miesięcz­ nie, wówczas może nie zostać przyjęty do Królestwa Bożego. W świetle powyższych faktów trzeba przyznać, że Świadko­ wie Jehowy nie kładą należytego nacisku na zbawienie z łaski Bożej i w znacznej mierze uzależniają swoje zbawienie od własnych wysił­ ków. Ciężar odpowiedzialności za zbawienie człowieka bardziej spoczywa na Świadku Jehowy niż na Bogu. Dlatego taka osoba nie ma w swym sercu pokoju Bożego. Ponadto Świadkowie Jehowy pojmują samo usprawiedliwienie w specyficzny, sobie właściwy sposób. Według nich: "Istnieją dwa aspekty przypisania komuś sprawiedliwości, czyli uznania go za sprawiedliwego: l) Bóg przestaje poczytywać danej osobie jej winy; 2) Bóg ogłasza tę osobę za doskonałą i godną ży­ cia wiecznego na ziemi. Uznanie 144 000 namaszczonych chrześcijan za sprawiedliwych obejmuje obydwa aspekty; zrzekają się oni prawa do życia ludzkiego i zostają zrodzeni jako »synowie« duchowi, powołani na współkrólów i współkapłanó~ Chrystusa w »nowych niebiosach«" 7•

Z pierwszym aspektem usprawiedliwienia zgodziliby się wszyscy chrześ­ cijanie. Jest to zdrowa nauka biblijna. W tej samej Strażnicy, na poprzedniej stronie, trafnie powołano się na słowa apostoła Pawła z Listu do Rzymian 3:22-24, 29, 30, które cytujemy: "Jest to sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich, którzy wierzą. Bo nie ma tu róż­ nicy: wszyscy bowiem zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej, a dostę­ pują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.[ ... ] Bo czyż Bóg jest Bogiem jedynie Żydów? Czy nie również i pogan? Zapewne również i pogan. Przecież jeden jest tylko Bóg, który usprawiedliwia obrzezanego dzięki wierze, a nieobrzezanego przez 7

68

Strażnica

nr 10 z 1986 roku, tom CVII, »godnych życia«", ramka na s. 9.

artykuł

"Uznani za sprawiedliwych,

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? wiarę" (BT). Należy przy tym podkreślić, że ten pierwszy aspekt usprawiedliwienia Świadkowie pojmują - podobnie jak protestanci - w sensie sądowym. W cytowanym artykule mowa jest o "przypisaniu sprawiedliwości", o "uznaniu za sprawiedliwych". Jeśli chodzi o drugi aspekt usprawiedliwienia, mamy tu do czynienia z oryginalną doktryną Świadków Jehowy, zupełnie obcą ogóło­ wi chrześcijan. W omawianym artykule napisano, że przypisanie sprawiedliwości polega na tym, że "Bóg ogłasza daną osobę za godną życia w charakterze Jego doskonałego syna ludzkiego. Ponieważ należący do grona 144 000 utworzą sprawiedliwe »nowe niebiosa«, więc muszą na zawsze zrezygnować z wszelkiej nadziei życia wiecznego na ziemi; zrzekają się jej z uwagi na inne zadania, do których zostają powołani (Ps. 37:29; 115:16). W tym też znaczeniu umierają śmiercią ofiarną. Poddają się »Śmierci podobnej jego«, to jest Chrystusa (Filip. 3:8-11)" 8 • Wedle tej osobliwej wykładni, usprawiedliwienie umożliwia nawróconym życie w doskonałości na naszej ziemi. Jednakże tacy ludzie dobrowolnie wyrzekają się życia w raju na ziemi, żeby w niebie spełnić swoją misję. Jest to doprawdy niezwykła nauka. Szkoda tylko, że jest pozbawiona wszelkich podstaw biblijnych. Apostoł Piotr wyjaśnił, że Bóg "odrodził nas ku nadziei żywej przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, ku dziedzictwu nieznikomemu i nieskalanemu, i niezwiędłemu, jakie zachowane jest w niebie dla nas" (l Piotra 1:3, 4). W takim razie bezpośrednim następstwem duchowego odrodzenia, tak ściśle związanego z usprawiedliwieniem jest przeznaczenie do życia w niebie, a nie na ziemi. Innymi słowy, Bóg nie udziela usprawiedliwionym prawa do życia w raju na ziemi, by ci następnie zechcieli z niego zrezygnować na rzecz służby w niebie. Nigdzie, w żadnej księdze biblijnej nie przedstawiono takiego sposobu rozumowania. Jest to przykład daleko posuniętej interpretacji, która dopasowana jest do z góry przyjętych założeń. Chcąc mieć jednak pełny obraz doktryny Świadków o usprawiedliwieniu, musimy rozważyć, na jakich zasadach dostąpią usprawiedliwienia osoby nie należące do 144 000 wybranych. W Strażnicy nr lO z 1986 roku, tom CVII, znajdujemy rozwinięcie tematu usprawiedliwienia w drugim artykule do studium, pod tytułem: "Uznani za sprawiedliwych jako przyjaciele Boga". Na stronie 15, zamieszczono tam ramkę streszczającą doktrynę mającą dotyczyć drugiej klasy zbawionych:

"Przez wiarę »W krew Baranka« należący do »drugich owiec« w oczach Jehowy, dzięki czemu zostają uznani za sprawiedliwych, których darzy On przyjaźnią i zamierza ocalić z »wielkiego ucisku«; pod koniec Tysiąclecia zyskują przychylność

8

Strażnica

nr 10 z 1986 roku, tom CVII, ss. 8, 9, akapity 12 i 13.

69

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA a po ostatecznym wypróbowaniu zostaną za sprawiedliwych, godnych życia".

osiągną doskonałość, ogłoszeni

W artykule napisano, że ponieważ ludzie ci "okazują wiarę w Jehowę i Jego Syna", "oddają Jehowie swe życie na podstawie ofiary okupu zło­ żonej przez Chrystusa", "zostają ochrzczeni" i pielęgnują "owoce ducha", "imiona ich zostają wpisane do księgi pamięci Jehowy" (s. 14, akapit 13). Napisano tam również, że "»Drugie owce« zgromadzane wobecnym czasie końca utworzą »wielką rzeszę«, która w wizji apostoła Jana pojawiła się zaraz po 144 000 duchowych Izraelitów (Obj. 7:4, 9). Jak czytamy, członkowie »wielkiej rzeszy« »wyprali swe szaty i wybielili je we krwi Baranka« (werset 14). Ponieważ wierzą w jego przelaną krew, zostaje im przypisana pewna miara sprawiedliwości, co wyobrażają ich symboliczne białe szaty" 9 [kursywa moja N.C.]. Następnie w nawiązaniu do przypowieści o owcach i kozłach, podkreślono: "zaliczeni do »drugich owiec« cieszą się przyjaźnią z Bogiem i już teraz wpewnej mierze są w Jego oczach sprawiedliwi. Otrzymują od Niego błogosławieństwo i zyskują sobie miano »Sprawiedliwych«, ponieważ wyświadczają dobro ostatkowi 144 000 »braci« Chrystusa, przebywającemu jeszcze na ziemi. Podobnie jak Abraham zostają poczytani bądź też uznani za sprawiedliwych jako przyjaciele Boga. Ta sprawiedliwa pozycja zapewni im ocalenie, gdy »kozły« odejdą w »wieczne odcięcie« (Mat. 24:3 do 25:46). Natomiast »owce« wyjdą bezpiecznie z »wielkiego ucisku«, w którym zginie obecny niegodziwy system rzeczy (Obj. 7:14)" 10 [kursywa moja N.C.]. Wobec tego członkowie drugiej klasy zbawionych nie są całko­ wicie usprawiedliwieni; cieszą się tylko pewną miarą sprawiedliwości, niezbędną do tego, by przeżyć zagładę obecnego systemu rzeczy. Potwierdzają to dalsze myśli podane w Strażnicy: do »wielkiej rzeszy« przetrwają »wielki ucisk«, co jednak nie będzie równoznaczne z ogłoszeniem ich za sprawiedliwych, godnych życia. [...] Chociaż więc Bóg poczytał ich już za sprawiedliwych w porównaniu z ogółem ludzkości, a także za swych przyjaciół, to jednak ogłoszenie ich za sprawiedliwych godnych życia, wymaga udzielania im dalszej pomocy". "Należący

"Podczas oczekiwanego Tysiąclecia wyniesiony na tron Baranek Chrystus Jezus oraz 144 000 towarzyszących mu królów i kapła­ nów będą realizować program cielesnego i duchowego »uzdrawiania narodów« (Obj. 22:1, 2). W skład tych »narodów« wejdą ci, co przeżyją »wielki ucisk«, ewentualnie dzieci, które urodzą się im po Armagedonie, a także wskrzeszeni w ramach »zmartwych9 Dz. cyt., s. 14, akapit 14. 10 Dz. cyt., ss. 14, 15, akapit 15.

70

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? wstania zarówno sprawiedliwych, jak też niesprawiedliwych« (Dzieje 24:15). hniona tych wszystkich, którzy uwierzą w wartość krwi Chrystusa i wykażą się właściwymi »uczynkami«, zostaną ostatecznie wpisane do »księgi życia« (Obj. 20:11-15)". "Pod koniec tysiącletnich rządów Chrystusa mieszkańcy ziemi, którzy dowiodą, że uznali złożony przez niego okup i żyją zgodnie z miernikami Jehowy, będą już podźwignięci do doskonałości. Będą tacy sami, jak Adam, zanim zgrzeszył. I tak jak on zostaną poddani próbie posłuszeństwa". "Kiedy zakończy się Millennium, Chrystus niezwłocznie przekaże swemu Ojcu (l Kor. 15:28). »Szatan zostanie zwolniony« ze swego uwięzienia, po czym nastąpi ostateczne wypróbowanie wszystkich ludzi (Obj. 20:7, 8). Kto zawiedzie w tej próbie, tego imię 'nie znajdzie się zapisane w księdze życia'. Mówiąc symbolicznie, zostanie on »wrzucony w jezioro ognia«, co »oznacza drugą śmierć« (Obj. 20:15; 21:8)". doskonałą ludzkość

"Imiona tych, którzy dowiodą swej lojalności wobec Jehowy, będą na stałe wpisane do »księgi życia«, gdyż okazali się doskonałymi w swej prawości i godnymi wiecznego życia na ziemi. Sam Jehowa ogłosi ich wtedy za sprawiedliwych w pełnym znaczeniu tego słowa (Rzym. 8:33) [kursywa moja N.C.]. Uzna ich sprawiedliwość, przyznając im prawo do życia na zawsze (Obj. 20:5). Przybierze ich za swych ziemskich synów, których udziałem stanie się obiecana »chwalebna wolność dzieci Bożych« (Rzym. 8:20, 21)" 11•

Podsumujmy krótko te wywody. Członkowie drugiej klasy zbawionych, tak zwanej "wielkiej rzeszy" nie będą usprawiedliwieni nawet po przeżyciu "wielkiego ucisku". Podczas tysiącletniego panowania Chrystus wraz ze 144 000 stopniowo będzie prowadził zarówno członków "wielkiej rzeszy", jak i ich nowo narodzone dzieci oraz zmartwychwstałych do ludzkiej doskonałości. Do końca Millennium wszyscy ludzie, którzy swoimi uczynkami potwierdzą swą wiarę w okup Chrystusowy i będą przestrzegać przykazań Bożych uzyskają doskonałość, która jednak nie będzie równoznaczna z usprawiedliwieniem. Jedynie ci, którzy po upływie Tysiąclecia odbędą pomyślnie ostateczną próbę wywołaną przez szatana, dzięki własnej doskonałej prawości okażą się godnymi życia wiecznego na ziemi. Dopiero wtedy staną się dziećmi Bożymi i zostaną usprawiedliwieni. Przemyślmy dobrze sens tego aspektu doktryny o usprawiedliwieniu w wydaniu Strażnicy. Przedstawiciele 144 000 od razu są uzna11

Dz. cyt., ss. 15, 16, akapity 16 do 20.

71

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA ni za sprawiedliwych. Tymczasem należący do drugiej klasy, do "wielkiej rzeszy", najpierw są uznani w pewnej mierze za sprawiedliwych, by mogli przeżyć zagładę złego systemu i wejść do nowego świata. Nie oznacza to jednak pełnego usprawiedliwienia, lecz coś, co można by nazwać usprawiedliwieniem tymczasowym i ograniczonym. Nie jest

to zatem w ogóle usprawiedliwienie w sensie biblijnym.

Następnie

pod koniec Tysiąclecia zostają doprowadzeni do ludzkiej doskonałości równej Adamowi przed upadkiem, lecz nadal nie są usprawiedliwieni ani nie są dziećmi Bożymi. Dopiero po zajęciu właściwego stanowiska podczas ostatecznej, diabelskiej próby zwiedzenia ludzkości, stają się dziećmi Bożymi i zostają usprawiedliwieni, właściwie dzięki własne­ mu osiągnięciu, dzięki osobistej prawości. Czy Słowo Boże gdziekolwiek uczy o takich dwóch rodzajach usprawiedliwienia - jednym, dostępnym od razu i w całej pełni oraz drugim, ograniczonym, a dopiero później rozwiniętym i na koniec zdobytym dzięki własnej zasłudze? Niech na to pytanie odpowie natchniony apostoł Paweł: "Ale teraz jawną się stała sprawiedliwość Boża niezależna od Prawa, poświadczana przez Prawo i Proroków. Jest to sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich wierzących. Bo nie ma tu różnicy: wszyscy bowiem zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej, a dostępują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie. Jego to ustanowił Bóg narzędziem przebłagania przez wiarę mocą Jego krwi. Chciał przez to pokazać, że sprawiedliwość Jego względem grzechów popełnionych dawniej- za dni cierpliwości Bożej - wyrażała się w odpuszczaniu ich po to, by ujawnić w obecnym czasie Jego sprawiedliwość, i [aby pokazać], że On sam jest sprawiedliwy i usprawiedliwia każdego, który wierzy w Jezusa. Gdzież więc podstawa do chlubienia się? Została uchylona! Przez jakie prawo? Czy przez prawo uczynków? Nie, przez prawo wiary. Sądzimy bowiem, że człowiek osiąga usprawiedliwienie przez wiarę, niezależnie od pełnienia nakazów Prawa. Bo czyż Bóg jest Bogiem jedynie Żydów? Czy nie również i pogan? Zapewne również i pogan. Przecież jeden jest Bóg, który usprawiedliwia obrzezanego dzięki wierze, a nieobrzezanego przez wiarę" (Rzymian 3:21-30, BT). Apostoł Paweł nie uczy tu o dwóch klasach zbawionych, o dwóch rodzajach usprawiedliwienia. Mówi, że usprawiedliwienie z łaski przez wiarę dotyczy wszystkich wierzących w Jezusa. Powiada, że nie ma róż-

72

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

nicy i że Bóg usprawiedliwia każdego, który wierzy w Jezusa.

Człowiek,

tak każdy człowiek osiąga usprawiedliwienie przez wiarę i to nie dzię­ ki własnym zasługom. W usprawiedliwieniu pierwszeństwo ma łaska Boża objawiona w ofierze złożonej przez Jezusa Chrystusa. Wobec tego nauka o dwóch rodzajach usprawiedliwienia jest wynalazkiem autorów publikacji Towarzystwa Strażnica. Czy można nazwać ewangelią naukę, w myśl której usprawiedliwienie jest tak niepewne i trudno osiągalne, jak w przypadku "wielkiej rzeszy"? Czy nie jest tak, że oferta, którą proponują Świadkowie Jehowy jest dla biblijnie wierzących chrześcijan propozycją zamiany czegoś wspaniałego na coś znacznie gorszego? Przecież ci, którzy dadzą posłuch "ewangelii" Świadków, wyrzekają się pewnego, już dzisiaj dostępnego usprawiedliwienia i decydują się na niewyraźne i bardzo odległe w czasie "usprawiedliwienie" dzięki własnej prawości, a nie dzięki usprawiedliwieniu, które jest z Boga. W takim razie trudno nazwać orędzie Świadków dobrą nowiną. Dla każdego ortodoksyjnego chrześcijanina jest to zła nowina, odbierająca mu jego status dziecka Bożego, który już ma dzięki łasce Boga, której uchwycił się przez wiarę w Jezusa. Nauka, że zostanie dzieckiem Bożym, jeśli najpierw przeżyje "wielki ucisk", potem pomyślnie dojdzie do doskonałości po tysiącu lat, i wreszcie nie zawiedzie w ostatecznej próbie, może jedynie ograbić takiego człowieka z dobrodziejstw zagwarantowanych w Nowym Przymierzu. Pozbawia go pokoju z Bogiem, owocu usprawiedliwienia z wiary (Rzymian 5:1). Co gorsza, taka doktryna odcina jednostkę od Jezusa Chrystusa, w którym każdy wierzący staje się dzieckiem Bożym. "Wszyscy bowiem dzięki tej wierze jesteście synami Bożymi- w Chrystusie Jezusie" (Galatów 3:26, BT). Paweł pisał, że "wszyscy ci, których prowadzi Duch Boży, są synami Bożymi", lecz organizacja Świadków odnosi ten tekst wyłącznie do 144 000 (Rzymian 8:14, BT). Należy jednak wziąć pod uwagę wcześniejszy werset: "Jeżeli zaś kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten do Niego nie należy" (Rzymian 8:9, BT). A zatem "dobra nowina" w wersji Strażnicy pozbawia człowieka Ducha Świętego i łączności z Chrystusem. Przyjęcie jej jest w gruncie rzeczy duchowym samobójstwem. Dotychczasowe rozważania prowadzą nas do następującego wniosku: Choć Świadkowie Jehowy deklarują swe przekonanie co do prawdy o usprawiedliwieniu z łaski przez wiarę, to jednak ich doktryna daleko odbiega od ortodoksyjnej doktryny chrześcijańskiej. O tym, że znacznie różni się ona od starożytnych prawd wiary, świadczy też nauka o dwóch klasach zbawionych, o której teraz powiemy nieco szerzej.

73

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

Dwie klasy zbawionych? Świadkowie Jehowy głoszą, że istnieją dwie nadzieje zbawienia:

l. Nadzieja niebiańska dla 144 000 wybranych;

2. Nadzieja ziemska dla "drugich owiec". Przyjrzyjmy się bliżej wersetom przytaczanym na korzyść tej doktryny, przy czym zaczniemy od zagadnienia "drugich owiec". Termin ten występuje w Przekładzie Nowego Świata w Ewangelii według Jana 10:16: "A mam drugie owce, które nie są z tej owczarni; te również muszę przyprowadzić i będą słuchać mego głosu, i będzie jedna trzoda, jeden pasterz". W związku z tym zachodzi pytanie: Kim są pierwsze owce z tej owczarni, a kim drugie, które w niej się wówczas nie znajdowały? Odpowiedzi na to pytanie należy poszukać w innych wypowiedziach Pana Jezusa oraz w pozostałych wersetach na ten temat. Gdy Mistrz rozsyłał apostołów do głoszenia ewangelii, zalecił im: "Nie oddalajcie się na drogę narodów [pogan- uwaga moja N.C.] i nie wchodź­ cie do miasta samarytańskiego, ale raczej chodźcie do zaginionych owiec z domu Izraela" (Mateusza 10:5, 6, NŚ). W świetle tego wersetu pierwszymi owcami byli Żydzi, a tą owczarnią był lud izraelski, natomiast drugimi owcami były narody pogańskie. W tej samej Ewangelii opisano spotkanie Pana z niewiastą fenicką z okolic Tyru i Sydonu, której Chrystus powiedział: "Nie zostałem posłany do nikogo oprócz zaginionych owiec z domu Izraela" (Mateusza 15:24, NŚ). Ponownie utożsamiono pierwsze owce z domem Izraela. Czy jednak nie są to odosobnione wersety? Oczywiście, że nie. W Ewangelii według Jana możemy znaleźć stosowną wypowiedź arcykapłana Kajfasza: "Tego jednak nie powiedział sam z siebie, ale będąc w owym roku arcykapłanem, prorokował, że Jezus ma umrzeć za naród, i nie tylko za naród, lecz po to, by w jedno zebrać rozproszone dzieci Boże" (Jana 11:51, 52). Fragment ten mówi o narodzie izraelskim, to jest o pierwszych owcach oraz o rozproszonych dzieciach Bożych, czyli o poganach, drugich owcach. Apostoł Paweł podobnie pojmuje dwie grupy zbawionych. "Albowiem nie wstydzę się dobrej nowiny, jest ona przecież mocą Bożą ku wybawieniu każdego, kto wierzy, Żyda najpierw, ale także Greka" (Rzymian 1:16, NŚ; porównaj l Koryntian 1:24). Jak widać ewangelia była najpierw skierowana do ludu wybranego, do Żydów, to jest pierwszych owiec, a potem do Greków, którym to terminem umownie określano pogan, czyli drugie owce.

74

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

Co ciekawe, apostoł narodów przestrzegał tej zasady w swej misyjnej. Będąc w Koryncie "w każdy sabat rozprawiał w synagodze i starał się przekonać zarówno Żydów, jak i Greków. Kiedy jednak Sylas i Tymateusz przyszli z Macedonii, Paweł oddał się całko­ wicie słowu, przedkładając Żydom świadectwa, że Jezus jest Chrystusem. Lecz gdy mu się sprzeciwiali i bluźnili, otrząsnąwszy szaty, rzekł do nich: Krew wasza na głowę waszą, ja jestem czysty, od tej chwili pójdę do pogan" (Dzieje 18:4-6, BW). Wobec tego Paweł najpierw zwracał się do pierwszych owiec, Żydów, a kiedy nie chcieli słuchać, szedł do drugich owiec, pogan. W niezwykle trafny sposób apostoł ukazuje te dwie grupy powołane do zbawienia w Liście do Efezjan 2:11-18: działalności

"Przeto pamiętajcie o tym, że wy, niegdyś poganie w ciele, nazywani nieobrzezanymi przez tych, których nazywają obrzezanymi na skutek obrzezki, dokonanej ręką na ciele, byliście w tym czasie bez Chrystusa, dalecy od społeczności izraelskiej i obcy przymierzom, zawierającym obietnicę, nie mający nadziei i bez Boga na świecie. Ale teraz wy, którzy niegdyś byliście dalecy, staliście się w Chrystusie Jezusie bliscy przez krew Chrystusową. Albowiem On jest pokojem naszym, On sprawił, że z dwojga jedność powstała, i zburzył w ciele swoim stojącą pośrodku przegrodę z muru nieprzyjaźni, On zniósł zakon przykazań i przepisów, aby czyniąc pokój, stworzyć w sobie samym z dwóch jednego nowego człowieka i pojednać obydwóch z Bogiem w jednym ciele przez krzyż, zniweczywszy na nim nieprzyjaźń; i przyszedłszy, zwiastował pokój wam, którzyście daleko, i tym, którzy są blisko. Albowiem przez niego mamy dostęp do Ojca, jedni i drudzy w jednym Duchu" (BW).

Fragment ten wyraźnie rozróżnia dwie grupy zbawionych: l. Pierwsze owce - chrześcijanie wywodzący się z Żydów, nazywanych tu bliskimi, obrzezanymi, mającymi przymierza i prawo Mojżeszowe, oddzielonymi od pogan; 2. Drugie owce- chrześcijanie pochodzący z pogan, niegdyś dalekich jako ludzie pozbawieni nadziei, Boga, przymierza i prawa Bożego.

Te dwa ludy dzięki ofierze Chrystusa zostały w Kościele połączone w jeden organizm, tak że jest "jedna trzoda, jeden pasterz". Co więcej, klasycznym argumentem organizacji Świadków Jehowy na rzecz istnienia dwóch klas ludzi zbawionych jest interpretacja siódmego rozdziału Księgi Objawienia. W początkowych wersetach tego rozdziału czytamy o czterech aniołach powstrzymujących cztery wiatry ziemi, któ-

75

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA rym nakazano, by nie wyrządzili szkody ziemi, morzu i drzewom, dopóki nie zostaną opieczętowani słudzy Boży (7:1-3). Następnie Jan pisze: tych, których opieczętowano: sto cztercztery tysiące - opieczętowanych z każdego plemienia synów Izraela", po czym wymienia po dwanaście tysięcy z następujących plemion: Judy, Rubena, Gada, Aszera, Naftalego, Manassesa, Symeona, Lewiego, Issachara, Zebulona, Józefa i Beniamina (Objawienie 7:4, NŚ). "l

usłyszałem liczbę

dzieści

W kolejnych wersetach apostoł nagle przedstawia nową wizję: "Potem ujrzałem, a oto wielka rzesza, której żaden człowiek nie zdołał policzyć, ze wszystkich narodów i plemion, i ludów, i ję­ zyków, stojąca przed tronem i przed Barankiem, ubrana w białe długie szaty, a w rękach ich gałęzie palmowe. I wołają donośnym głosem, mówiąc: »Wybawienie zawdzięczamy naszemu Bogu, który zasiada na tronie, i Barankowi«[ ...] »Są to ci, którzy przychodzą z wielkiego ucisku i wyprali swoje długie szaty, i wybielili je we krwi Baranka. Właśnie dlatego są przed tronem Boga i dniem i nocą pełnią dla niego świętą służbę w jego świą­ tyni; a Zasiadający na tronie rozpostrze nad nimi swój namiot«" (Objawienie 7:9, 10, 14, 15, NŚ).

Prócz tego liczba 144 000 pojawia się dwukrotnie w innym miejscu tej proroczej księgi: a oto Baranek stojący na górze Syjon, a z nim sto cztery tysiące mających napisane na swych czołach jego imię i imię jego Ojca. [... ] I śpiewają jak gdyby nową pieśń przed tronem i przed czterema żywymi stworzeniami, i starszymi; i nikt nie zdołał opanować tej pieśni oprócz stu czterdziestu tysięcy kupionych z ziemi. Są to ci, którzy się nie skalali z kobietami; w rzeczywistości są dziewicami. Ci stale podążają za Barankiem, dokądkolwiek idzie. Ci zostali kupieni spośród ludzi jako pierwociny dla Boga i dla Baranka, a w ich ustach nie znaleziono fałszu; są bez skazy" (Objawienie 14:1, 3-5, NŚ). "l

ujrzałem,

czterdzieści

Na podstawie powyższych fragmentów Świadkowie Jehowy twierdzą, że:

l) 144 000 to Izrael duchowy, Zbór lub Kościół Chrystusowy, jedyna klasa ludzi, która jest powołana do życia z Chrystusem w niebie; jedynie z tą grupą Pan zawarł Nowe Przymierze i jedynie oni są uprawnieni do spożywania Wieczerzy Pańskiej. Grupa ta wraz z Panem Jezusem tworzy Królestwo Boże, które będzie panowało z nieba podczas Millennium.

76

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

2) "Wielka rzesza" to klasa ludzi, która przeżyje "wielki ucisk", to jest ostateczne prześladowanie chrześcijan i zagładę niesprawiedliwej części ludzkości u schyłku dni ostatnich oraz przejdzie żywo do życia na ziemi, która przez tysiąc lat będzie przeobrażana w raj. Przeznaczeniem tej grupy jest życie wieczne na ziemi, pod warunkiem, że jej członkowie okażą się lojalni w ostatecznej próbie po upływie tysiącletniego panowania Chrystusa i 144 000. Zastanówmy się najpierw nad znaczeniem liczby 144 000. Przede wszystkim musimy pamiętać o podstawowym fakcie, że Księga Objawienia jest napisana za pomocą wielu symboli, do których zaliczają się również symboliczne liczby. Przekład Nowego Świata tak oddaje wstęp do tej księgi: "Objawienie od Jezusa Chrystusa, które dał mu Bóg, aby pokazać swym niewolnikom, co ma się stać wkrótce. A on posłał swojego anioła i przez niego przedstawił je w znakach swemu niewolnikowi Janowi" (Objawienie 1:1, NŚ) Wspomniane znaki to symbole lub obrazy, które mają swoje znaczenia. Autorzy publikacji Towarzystwa Strażnica konsekwentnie twierdzą, że plemiona synów Izraela z Księgi Objawienia 7:4-8 należy potraktować jako przenośnię lub symbol duchowego Izraela, czyli Zboru lub Kościoła Chrystusowego. W książce Prowadzenie rozmów na podstawie Pism tak to skomentowano: "Nie mogą to być plemiona cielesnego Izraela, ponieważ nigdy nie nie są wymienione plemiona Efraima i Dana, zaś Lewici byli oddzieleni do służby świątynnej, ale nie uznawano ich za jedno z 12 plemion. Zobacz 4 Mojżeszową 1:4-16'' 12•

było plemienia Józefa,

Poniżej

zamieszczono dwa fragmenty mające potwierdzać tę argumentację: Rzymian 2:28, 29: "Albowiem nie ten jest Żydem, który jest nim na zewnątrz, i nie to jest obrzezanie, które jest widoczne na ciele, ale ten jest Żydem, który jest nim wewnętrznie, i to jest obrzezanie, które jest obrzezaniem serca, w duchu, a nie według litery". Galatów 3:26-29: "Wszyscy jesteście synami Bożymi przez wiarę w Jezusa Chrystusa.( ... ) Nie masz Żyda ani Greka, nie masz niewolnika ani wolnego, nie masz mężczyzny ani kobiety; albowiem wy wszyscy jedno jesteście w Jezusie Chrystusie. A jeśli jesteście Chrystusowi, tedy jesteście potomkami Abrahama, dziedzicami według obietnicy".

12 Dz. cyt., s. 203.

77

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Ponadto w publikacjach Towarzystwa Strażnica przytacza na poparcie tej interpretacji jeszcze inne wersety:

się

"Nie ma bowiem różnicy między Żydem a Grekiem, bo nad wszystkimi jest ten sam Pan, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają" (Rzymian 10:12, NŚ). "Gdyż nie wszyscy, którzy wywodzą się z Izraela, rzeczywiście są »Izraelem«. I nie wszyscy przez to, że stanowią potomstwo Abrahama, są dziećmi, lecz: »Co będzie zwane 'twoim potomstwem', będzie poprzez Izaaka«. Znaczy to, że dzieci cielesne nie są rzeczywiście dziećmi obietnicy, ale dzieci według obietnicy - te są poczytywane za potomstwo" {Rzymian 9:6-8, NŚ).

"A nad wszystkimi, którzy będą porządnie chodzić według tej reguły postępowania - nad Izraelem Bożym - niech będzie pokój i miłosierdzie" (Galatów 6:16, NŚ).

W oparciu o powyższe teksty twierdzi się, że Izraelem Bożym jest obecnie Kościół lub Zbór Chrystusa. Czy jest to nowa nauka, właściwa jedynie Świadkom Jehowy? Okazuje się, że jest to interpretacja przeważająca w historii teologii biblijnej. Jednakże znakomita większość komentatorów traktujących synów Izraela jako symbol Kościoła, konsekwentnie uznaje za symbol także liczbę 144 000. W opinii wielu uczonych, zgodnie z zasadami interpretacji Biblii, dany fragment należy traktować albo jako w całości symboliczny, albo zupełnie dosłownie. Nie można zatem mówić o dosłownej liczbie 144 000 Izraelitów duchowych (symbolicznych). Nie do przyjęcia byłoby też nauczanie, że chodzi tu o symboliczną liczbę Żydów. Trzeba się zdecydować: albo mamy tu do czynienia z symboliczną liczbą duchowych Izraelitów, albo chodzi tu o dosłowną liczbę rodowitych Żydów. To doprawdy dziwne, że autorzy publikacji Towarzystwa Strażni­ ca traktują 12 000 z każdego plemienia wymienionego w Księdze Objawienia 7:5-8 jako przenośnię. Warto zastanowić się nad tym, czy suma symbolicznych liczb (12 x 12 000) może utworzyć liczbę braną dosłow­ nie? Taka wykładnia jest wewnętrznie sprzeczna. Jeżeli liczby cząstkowe są symboliczne, to również ich suma nie może być liczbą literalną. A oto typowy przykład konsekwentnej interpretacji tego fragmentu: "Przebieg zapieczętowania nie opisano, lecz po ogłoszonej przez anioła zapowiedzi podano natychmiast wynik czynności i licz-

78

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? bę zapieczętowanych:

144 000, tj. dwanaście razy 12 000. Liczba ta ma znaczenie symboliczne i nie może być przedmiotem spekulacji. Jest tu mowa o dwunastu pokoleniach izraelskich, które stanowią pełnię ludu Bożego, a każde jest reprezentowane przez dwanaście tysięcy członków. W związku z tym dokład­ nym wyliczeniem trzeba zauważyć dwie rzeczy: l) Wykaz imion rozpoczyna się, w przeciwieństwie do starotestamentowych list synów Jakuba (I Mojż. 35,22-26; IV Mojż. 13, 4-15; V Mojż. 33, 6-25; I Kron. 2, 1-2; Ezech. 48), nie od Rubena jako najstarszego, lecz jako pierwszy wymieniony jest Juda (por. I Kron. 2,3 nn.). Znalazł się on tu na pierwszym miejscu jako szczep królewski, z którego pochodził Dawid. Z niego miał przyjść Mesjasz i jego członkiem miał być Jezus z Nazaretu (Rzym. 1,3 nn.; II Tym. 2,8; Mat. 1,1-17; Łuk. 3:23-38). 2) Wśród imion brakuje Dana. Jego miejsce zajął Manasse, jakkolwiek przytoczony jest też Józef. Wymienione są oba pokolenia Józefowe - Efraim (Józef) i Manasse - aby mogła być zachowana liczba dwunastu. Dan prawdopodobnie został wykluczony dlatego, ponieważ popadł w bałwochwalstwo (por. Sędz. 17 nn.) i już w judaizmie mówiono o nim, że szatan będzie jego księciem (Testament Daniela 5,6 nn.). Ojcowie Kościoła (Ireneusz, Przedw kacerzom V,30,2) wspominają tradycję, według której antychryst przyjdzie z pokolenia Dana. Bałwochwalców zaś i towarzyszy szatana nie można zaliczyć do ludu Bożego". "Jeśli wyliczono tu imiennie dwanaście pokoleń, to nawiązano w ten sposób do nadziei żydowskiej, że w czasach ostatecznych Izrael będzie całkowicie odbudowany (Izaj. 49,6; Ezdr.13, 39 nn.; Apok. Barucha 78,1 nn.; Mat. 19,28; Obj. 21,12). Jednak oczekiwanie to nie jest skierowane ku przyszłości ludu izraelskiego, lecz odnosi się w sensie przenośnym do Kościoła Jezusa Chrystusa jako ludu Bożego czasów ostatecznych. Kościół jest Izraelem Bożym (Gal. 6, 16), to on stanowi dwanaście pokoleń (I Piotr. 1,1; Jak. 1,1 nn.). Kościół składający się z Żydów i pogan jest własno­ ścią Boga, opatrzoną Jego znakiem, która będzie zachowana pod Bożą opieką wśród wszystkich okropności i ucisków" 13 •

Jak się przekonujemy, autor tego komentarza w sposób symboliczny ujął zarówno "synów Izraela", jak i liczbę 144 000. Taka interpretacja jest przejrzysta i nie można jej zarzucić niekonsekwencji lub niespójności. Przypatrzmy się jednak bliżej liczbie 144 000: "Liczba 144.000 określa wszystkich odkupionych. Podobnie jak inne liczby w tej księdze jest ona symboliczna i nie należy 13 Objawienie św. Jana, Eduard Lohse, Wydawnictwo "Zwiastun", Warszawa 1985, SS. 67, 68.

79

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA - złożona jest z liczby dwanaście razy razy tysiąc. Liczba dwanaście reprezentuje dwunastu patriarchów Izraela[ ... ], a także dwunastu apostołów. Liczba tysiąc wyraża pojęcie wielości i całości" 14• jej

traktować dosłownie

dwanaście

cała Księga

Objawienia zawiera w wielu miejscach Na przykład: "korona z dwunastu gwiazd"; "dwudziestu czterech starców"; "dwanaście bram"; "dwunastu aniołów"; "imiona dwunastu plemion synów izraelskich"; "dwanaście kamieni węgielnych"; "imiona dwunastu apostołów Baranka" (Objawienie 12:1; 5:8; 21:12, 14). Interesujące są też rozmiary miasta: "dwanaście tysięcy stadiów" i rozmiary muru: "sto czterdzieści cztery łokcie" (Objawienie 21:16, 17). Zwłaszcza ta ostatnia liczba- 144, to jest 12 do kwadratu dowodzi, że liczba 144 000 jest liczbą symboliczną. Rzecz jasna, są tacy fundamentalistyczni komentatorzy, którzy wyrażają przekonanie, że chodzi tu o literalną liczbę 144 000 dosłownie pojętych Izraelitów. Dzięki tej wykładni mają sens uwagi Jana o "wielkiej rzeszy", że pochodzi ona "ze wszystkich narodów i plemion, i ludów, i języków" (Objawienie 7:9). Wobec tego 144 000 można by uznać za nielicznych Izraelitów, którzy przyjęli Mesjasza i dochowali Mu wierności, a wielką rzeszę za zbawionych spośród wszystkich narodów. Choć ta interpretacja jest równie konsekwentna, co wykład symboliczny, można wytknąć jej słabe punkty lub brak logiki. Czy faktycznie w plemionach Efraim a i Dana nie ma ani jednej owieczki Bożej, że je całkiem pominięto? Czyżby Bóg miał faktycznie zbawić z każde­ go plemienia żydowskiego ni mniej, ni więcej, tylko dokładną liczbę 12 000? Przecież Bóg jest miłością, a nie matematyką. Zbawiając ludzi nie kieruje się wyliczeniami arytmetycznymi. Poza tym, rozważmy, co pewne dzieło mówi na temat podziału na plemiona: Co ciekawe,

liczbę dwanaście i jej wielokrotności.

"W I w. po Chr. dwanaście pokoleń Izraela nie istniało już jako odrębne grupy plemienne. Z kilkoma wyjątkami, jedynie Juda, Beniamin i Lewi zachowywali swoją tożsamość, dzisiaj zaś 15 większość ówczesnych podziałów nie jest pewna" •

Prócz tego literalne wytłumaczenie powoduje jeszcze inne trudjedynie wierni z Izraela mieli zostać opieczętowani i dow ucisku? Czy "wielka rzesza" ze wszystkich narodów ochrony znać ocaleje nie mając pieczęci? Leon Morris porusza ten problem w swoim komentarzu do Księgi Objawienia, przytaczając kilka znanych już nam

ności. Czyżby

14 Objawienie św. jana. Komentarz, Philip E. Hughes, Instytut Wydawniczy Agape, Warszawa, 1995, s. 102. 15 Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu, Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2000, s. 606.

80

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

argumentów na rzecz istnienia duchowego Izraela. Dorzuca jednak szereg nowych dowodów:

również

"Inni myślą o Kościele jako o Izraelu. O Kościele mówi się jako o 'dwunastu plemionach' (Jak. 1:1; por. Mt. 19:28; Łk. 22:30), i prawdopodobnie taką myśl wyraża list skierowany do 'Rozproszenia' (l Piotra 1:1; RSV, JB). Chrześcijanin wydaje się być prawdziwym Żydem (Rzym. 2:29) a Kościół 'Izraelem Bożym' (Gal. 6:16). Określenia odnoszące się do starego Izraela zostały zebrane i odniesione do Kościoła (l Piotra 2:9; por. Efez. 1:11, 14). To właśnie Kościół jest 'własnym' ludem Boga (Tyt. 2:14), i 'obrzezaniem' (Filip. 3:3). Abraham jest ojcem wszystkich, którzy wierzą (Rzym. 4:11); są oni dziećmi Abrahama (Gal. 3:7). Wielu utrzymuje, że 'Izrael według ciała' (l Kor. 10:18; zobacz uwagę marginesową w RSV) implikuje 'Izraela według Ducha"'. "Ten pogląd jest szeroko rozpowszechniony. Nie jest też obcy Janowi. Wyraża go za pomocą sugestii, gdy mówi o tych, 'którzy podają się za Żydów, a nimi nie są, ale są synagogą Szatana'; por. 3:9). Uważa nowe Jeruzalem za duchowy dom dla chrześcijan (Obj. 21:2, etc.), a ma ono na swoich bramach nazwy dwunastu plemion (21:12). Istnieją zatem słuszne powody, by widzieć w tym odniesienie do Kościoła jako prawdziwego Izraela. Oto Kościół, opieczętowany ze względu na nadchodzące próby; później w tym rozdziale jest on Kościołem triumfującym i zaznaje pokoju" 16•

Opowiadamy się za powyższą wykładnią, w myśl której faktycznie chodzi tu o symboliczną liczbę 144 000 duchowych Izraelitów. Jest to najbardziej konsekwentne i logiczne wyjaśnienie tego niełatwego fragmentu 17• Niektórzy Świadkowie Jehowy najwyraźniej słyszeli o symbolicznej interpretacji liczby 144 000, i dlatego w Strażnicy z l września 2004 16 Leon Morris, The Book of Revelation. An Introduction and Commentary, 20 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000, ss. 111 i 112. 17 Nie kwestionujemy przy tym zbawczego zamysłu Boga wobec Żydów, lecz wierzymy w proroctwo z Rzymian 11:25-26 (BW), że "[... ] zatwardziałość przyszła na część Izraela aż do czasu, gdy poganie w pełni wejdą, i w ten sposób będzie zbawiony cały Izrael[ ... ]". Wejście pełni pogan nie oznacza, że wszyscy poganie co do jednego będą zbawieni; analogicznie zbawienie całego Izraela nie jest równoznaczne ze zbawieniem każdego pojedynczego Żyda. "Nadzieja Pawła wobec Izraela nie odnosiła się do politycznej odbudowy, lecz do tego, że wielu Izraelitów zwróci się do Pana [... ] duża liczba Izraelitów przyjmie Ewangelię Jezusa Chrystusa i wejdzie do Jego kościo­ ła. Nie chodzi tu o rekonstrukcję starotestamentowego judaizmu w jakiejś przyszłej erze, gdyż taki akt byłby pogwałceniem każdej zasady wypełnienia proroctw zgodnej z interpretacją Nowego Testamentu. Patrz zwłaszcza Hebr. 8:1-10:1 i Gal. 2:3-5, 16; 3:2-29; 4:21-31; 5:14" - John C. Wenger, Separated Unto God (Oddzieleni dla Boga), Sword and Trumpet, Harrisonburg, Virginia, USA, 2001, s. 33 wraz z przypisami.

81

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA roku, na stronach 30 i 31 zamieszczono artykuł mający na celu ugruntowanie zaufania członków organizacji do tradycyjnej wykładni Towarzystwa Strażnica. Chcąc uwiarygodnić swe twierdzenia, autor artykułu w dziale "Pytania czytelników" powołał się na dwóch uczonych biblistów, którzy pojmowali dosłownie wspomnianą liczbę. Pierwszym z wymienionych jest dr Ethelbert W. Bullinger, a drugim Robert L. Thomas, Jr. Czytelnik Strażnicy może odnieść wrażenie, że owi uczeni popierają poglądy Świadków Jehowy na istnienie dwóch klas zbawionych. Pisarz wspomnianego artykułu przemilczał jednak pewien istotny fakt, mianowicie, że obaj uczeni reprezentują pewien osobliwy kierunek w interpretacji proroctw, który również zakłada istnienie dwóch klas zbawionych. Ów stosunkowo nowy trend w egzegezie biblijnej jest znany jako premillenarystyczny dyspensacjonalizm, i wiąże się z nim podzielenie historii zbawienia na epoki (dyspensacje) oraz przekonanie, że Pan Bóg ma odrębny plan dla Kościoła i dla Izraela18• Zatem w pewnym sensie występują tu dwie klasy zbawionych. Kierunek ten jest wynalazkiem człowieka znanego jako John Nelson Darby, założyciela ruchu Braci z Plymouth, który powstał w XIX wieku. Darby opracował swój własny "Boski plan wieków" zanim to uczynił Russell. Zdaniem niektórych historyków i innych uczonych, poglądy Darby'ego wywarły bezpośredni lub pośredni wpływ na zało­ życiela Badaczy Pisma Świętego 19 • (Co ciekawe, zwolennicy Darby'ego wierzą, że przyjście Chrystusa odbędzie się w dwóch fazach. Pierwsze, sekretne przyjście Pana wiązało się będzie z "pochwyceniem" Kościoła i nastąpi przed wielkim uciskiem, a drugie przyjście będzie polegało na jawnym powrocie Zbawiciela ze świętymi po ucisku na sąd). Jaką opinią cieszą się uczeni wymienieni w Strażnicy? W dziele New Dietfonary of Theology (Nowy słownik teologiczny), w artykule "Dispensational Theology" dokonano oceny idei głoszonych przez E. W. Bullingera: "Najbardziej skrajny pogląd reprezentował E. W. Bullinger (1873-1913), który za początek ery kościoła uznał służbę Pawła opisaną w Dziejach Apostolskich 28:28, utrzymywał, że listy więzienne 18 Zamierzenie Boga Ojca polega na tym, by zarówno Żydzi, jak i poganie stali się członkami jednego, niepodzielonego Ciała Chrystusowego, Kościoła Bożego (por. Rzymian 9:6-8, 24; 10:12; Efezjan 2:11-18; Galacjan 3:23-29 i Kolosan 3:11). Dla obydwu grup jest jeden Boży plan i jedno, równe miejsce w Kościele. Jak zauważył John C. Wenger, "kościół jest ostatecznym celem zbawczego dzieła Bożego w tym świecie (Efez. 3:21; Hebr. 11:39, 40). [... ]Judaizm jako system religijny miał charakter przygotowawczy i nigdy nie zastąpi swego wypełnienia, którym jest chrześcijaństwo (Gał. 4:21-31; Mat. 9:14-17; Dzieje 15:1-31; Hebr. 8:1-12; 9:1-15; 10:1)" - Separaled Unto God, s. 32 wraz z przypisami. Zarówno dla wierzących wywodzących się z Żydów, jak i dla chrześcijan pochodzenia pogańskiego przewidziane jest jedno, niebiańskie powołanie (Hebrajczyków 3:1). 19 Patrz: Apocalypse Delayed, M. James Penton, drugie wydanie, University ofToronto Press, Toronto, Buffalo, Londyn 1997, ss. 18, 326.

82

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? Pawła są

jedynym fragmentem Biblii zasadniczo skierowanym do kotwierdzeniu, że chrzest wodny i Wieczerza Pańska odnoszą się do tej ery" 20 • Oczywiście organizacja nie widzi powodu, dla którego miałaby poinformować swych członków o tym, że Bullinger był kontrowersyjnym uczonym. Robert L. Thomas jest bardziej zrównoważonym nauczycielem, pełniąc funkcję profesora Nowego Testamentu w seminarium teologicznym Master's Serninary w miejscowości Sun Valley, w Kalifornii. Co ciekawe, to seminarium uwzględniło wzmiankę o poglądach premillenarystycznych nawet w swym wyznaniu wiary21 • Książka Roberta L. Thomasa, Revelation: An Exegetical Commentary jest według czasopisma The Discerning Reader "Bardzo pouczającym i szczegółowym komentarzem na temat Księgi Objawienia, napisanym z punktu widzenia premillenarystycznego dyspensacjonalizmu" oraz "wspaniałym komentarzem, który dobrze się sprawdza jako argumentacja na rzecz dyspensacjonalistycznego podejścia tej książki". Autor odpowiedzi na pytanie czytelnika pominął ważny szczegół, że wyżej wspomniani uczeni interpretują Księgę Objawienia 7:4-17 w sposób konsekwentnie dosłowny. W myśl założeń dyspensacjonalizmu, 144 000 to Żydzi, którzy dostąpią zbawienia, a "wielka rzesza" to poganie. Jest to ważny szczegół, bowiem przeciwstawia się tu nieokreśloną liczbę zbawionych z pogan określonej liczbie zbawionych z Żydów. Ponadto w "Pytaniach czytelników" nie powiedziano czytelnikom, że obydwaj uczeni, pomimo swej dosłownej interpretacji liczby 144 000 na pewno byliby przeciwni wnioskom, do których doszła w tej kwestii organizacja Świadków. Jest rzeczą absolutnie pewną, że owi bibliści nie wyznawali poglądu, że niektórzy wierzący członkowie zboru nie mogą spożywać Wieczerzy Pańskiej, bo należą do klasy ziemskiej lub że powołanie niebiańskie jest dostępne dla nielicznych. Tego rodzaju idee zostały­ by przez tych badaczy odrzucone jako zbyt daleko posunięte interpretacje ludzkie, pozbawiające lud Boży tego, co mu się słusznie należy. Wystarczy skontaktować się z Kościołem Wolnych Chrześcijan w Polsce 22 lub Zborami Chrześcijan, znajdującymi się na przykład w Katowicach, w Orzeszu, czy w Grabowie nad Prosną, by się przekonać, że polscy zwolennicy dyspensacjonalizmu wyznają pogląd, iż nadzieja niebiańska jest dla wszystkich chrześcijan. Co więcej, choć również Żydzi Mesjaniczni (Żydzi wierzący w Jezusa jako Mesjasza i tworzący ścioła i przeczył

20 New Dietżonary of Theology (Nowy słownik teologiczny), dzieło zbiorowe, redaktorzy: Sinclair B. Ferguson, David F. Wright, lnter-Varsity Press, Leicester, Anglia, Downers Grove, Illinois, USA 1988, s. 201. 21 Patrz: http:/ /www.tms.edu/. 22 Strona internetowa: http:/ /www.kwch.pl/.

83

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA odrębne

zbory)

dosłownie pojmują liczbę

144 000, to jednak odnoszą

ją do wiernych Żydów Mesjanicznych23 • Podobnie jak wyżej wymienieni uczeni, Żydzi Mesjaniczni zdecydowanie odrzucają naukę Świad­

ków o ograniczeniu

dostępu

do nieba do liczby 144 000 wybranych.

W świetle podanych faktów kolejna próba obrony nauki o niebiańskiej klasie złożonej ze 144 000 osób wypada nieprzekonywajqco. Zastanówmy się teraz nad tym, kim jest "wielka rzesza" z Księgi Objawienia 7:9-17. Do końca maja 1935 roku Badacze Pisma Świętego, znani potem jako Świadkowie Jehowy nauczali doktryny nieznanej poprzednim pokoleniom chrześcijan, mianowicie, że grupa ta jest drugorzędną klasą niebiańską złożoną z ludzi, którzy "nie wykazali wystar24 czająco gorącej miłości do Pana ani dostatecznej gorliwości" • Zatem w niebie miał istnieć podział klasowy, w zależności od postawy danej osoby. Jednakże 31 maja 1935 roku, podczas zgromadzenia Świadków w Waszyngtonie, drugi prezes Towarzystwa Strażnica, Joseph Franklin Rutberford przedstawił równie nowatorską interpretację, twierdząc, że "wielka rzesza" jest klasą ziemską, to jest w odróżnieniu od 144 000 mającą nadzieję życia wiecznego na ziemi. Rozważmy pokrótce, czy Apokalipsa rzeczywiście przedstawia to grono zbawionych jako rzeszę znajdującą się na ziemi. Zacznijmy nasze badania od stwierdzenia prostego faktu, że w wersetach 9 i 15 czytamy, że znajduje się ona "przed tronem": "Potem ujrzałem, a oto wielka rzesza, której żaden człowiek nie ze wszystkich narodów i plemion, i ludów, i ję­ zyków, stojąca przed tronem i przed Barankiem, ubrana w białe długie szaty, a w rękach ich gałęzie palmowe. [... ] Właśnie dlatego są przed tronem Boga i dniem i nocą pełnią dla niego świętą służbę w jego świątyni; a Zasiadający na tronie rozpostrze nad nimi swój namiot" {Objawienie 7:9, 15, NŚ).

zdołał policzyć,

W ustaleniu prawdy pomoże nam porównanie tych wersetów z innymi, które mówią o osobach i przedmiotach znajdujących się przed tronem. l. Lampy ogniste symbolizujące siedem duchów Bożych: "a przed

tronem płonie siedem lamp ognistych i one oznaczają siedem duchów Bożych" (Objawienie 4:5, NŚ). 23 Patrz: Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, David H. Stern, Vacatio 2004, SS. 1080-1083. 24 Swiadkowie Jehowy- głosiciele Królestwa Bożego, Watch Tower Bibie and Tract Society of New York, Inc., Brooklyn, Nowy Jork, USA, 1995, s. 161 , rozdział 12, "Wielka rzesza - ma żyć w niebie czy na ziemi?".

84

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

2. Morze szklane: "A przed tronem jest jak gdyby morze szklane podobne do kryształu" (Objawienie 4:6, NŚ). 3. Dwudziestu czterech starszych: "dwudziestu czterech starszych upada przed Zasiadającym na tronie i oddaje cześć Żyjącemu na wieki wieków, i rzucaprzed tron swoje korony" (Objawienie 4:10, NŚ). 4. Aniołowie: "A wszyscy aniołowie stali wokół tronu i starszych, i czterech żywych stworzeń i upadli przed tronem na twarze swoje i oddali cześć Bogu" (Objawienie 7:11, NŚ- proszę zwrócić uwagę, że werset ten występuje w urywku o "wielkiej rzeszy"). 5. Złoty ołtarz: "l przybył inny anioł, i stanął przy ołtarzu, mając zło­ te naczynie kadzielne; i dano mu dużo kadzidła, aby wraz z modlitwami wszystkich świętych ofiarował je na złotym ołtarzu, który byłprzed tronem" (Objawienie 8:3, NŚ). 6. 144 000: "l ujrzałem, a oto Baranek stojący na górze Syjon, a z nim sto czterdzieści cztery tysiące mających napisane na swych czołach jego imię i imię jego Ojca[ ... ] I śpiewają jak gdyby nową pieśń przed tronem i przed czterema żywymi stworzeniami, i starszymi; i nikt nie zdołał opanować tej pieśni oprócz stu czterdziestu tysię­ cy kupionych z ziemi" (Objawienie 14:1, 3, NŚ). Skoro wszystkie te podmioty będąc przed tronem są w niebie, to czy wielka rzesza może stojąc przed tronem znajdować się na ziemi? Odpowiedź jest oczywista. Mamy tu do czynienia ze scenerią niebiańską. I nic tu nie pomogą naciągane komentarze autorów publikacji Towarzystwa Strażnica, że będąc na ziemi, również jesteśmy przed Bogiem. Chociaż są teksty biblijne mówiące o gromadzeniu się przed Bogiem na ziemi, to "wielka rzesza" najwyraźniej widzi swego Stwórcę, bowiem wysławia Go słowami: "Wybawienie zawdzięczamy naszemu Bogu, który zasiada na tronie, i Barankowi" (Objawienie 7:10, NŚ). Najprostsze wyjaśnienie brzmi: "Wielka rzesza" znajduje się w niebie, przed tronem Bożym i wysławia Tego, który zasiada na tronie 25 • Poza tym, godny uwagi jest inny szczegół: służy ona Bogu w Jego 25 Swiadkowie Jehowy odpowiadają na taką argumentację twierdzeniem, że w zwrocie "przed tronem", w Objawieniu 7:9 użyto greckiego przedimka enopion (przed), który można tłumaczyć jako "w obliczu" tronu oraz przytaczają szereg wersetów, z których wynika, iż osoby zgromadzone przed Bogiem mogą być na ziemi. Tymczasem, jak wykazał doktor filologii klasycznej, Terence P. Crosby, enopion w wielu miejscach odnosi się do przebywania w bezpośredniej bliskości danej osoby. Uczony ten przytacza w swej książce niektóre przykłady wersetów, gdzie enopion dotyczy bezpośredniego, fizycznego położenia - Łukasza 5:25; 8:47; 23:14; 24:43; Dzieje 4:10; 6:6; 19:9 (Greek to the Rescue! [Greka na ratunek!], ss. 61-63, Quinta Press 2000, Meadow View, Quinta Crescent, Weston Rhyn, Oswestry, Shropshire, Anglia).

85

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA świątyni (w j. greckim naos): "Właśnie dlatego są przed tronem Boga i dniem i nocą pełnią dla niego świętą służbę w jego świątyni; a Zasiadający na tronie rozpostrze nad nimi swój namiot" (Objawienie 7:15, NŚ). Porównajmy z tym inne fragmenty Księgi Objawienia na temat świątyni, w których występuje słowo naos:

"l wyszedł inny anioł ze świątyni, która jest w niebie, mając również ostry sierp" (Objawienie 14:17, BW). "A siódmy wylał czaszę swoją w powietrze; i rozległ się ze świątyni od tronu donośny głos mówiący: Stało się" (Objawienie 16:17, BW).

Drogi Czytelniku, zechciej odrzucić uprzedzenia i przyznaj, że jest w niebie, tam, gdzie jest Boży tron. Nie ufaj Przekładowi Nowego Świata, który w powyższych wersetach słowo naos tłumaczy inaczej niż w Księdze Objawienia 7:15, w pierwszym z nich mówiąc o sanktuarium świątyni, a w drugim o sanktuarium. Takie zabiegi łatwo mogą cię wprowadzić w błąd i zasugerować, że "wielka rzesza" znajduje się w jakiejś dalszej części świątyni. Tymczasem w grece występuje tu tylko jedno, to samo słowo - na os. A jak moglibyśmy ustosunkować się do twierdzenia autorów Strażnicy, jakoby "wielka rzesza" służyła Bogu na ziemskim dziedziń­ cu Jego świątyni, a zatem w dalszej części świątyni? Przekonajmy się sami, co Słowo Boże mówi o przeznaczeniu dziedzińca:

owa

świątynia (naos)

"Potem dano mi trzcinę podobną do mierniczego pręta, mówiąc: «Wstań i zmierz Świątynię Bożą i ołtarz, i tych, co wielbią w niej Boga. Dziedziniec zewnętrzny Świątyni pomiń zupełnie i nie mierz go, bo został dany poganom, i będą deptać Miasto Święte czterdzieści dwa miesiące" (Apokalipsa [Objawienie] 11:1, 2, BT).

Co ciekawe, Przekład Nowego Świata oddaje nakaz pominięcia bardziej dobitnie: "wyrzuć go precz". Posłuchajmy w związku z tym komentarza do tego fragmentu:

dziedzińca

"Z pewnością błędem jest, choć czyni to wielu komentatorów, odczytywanie rozróżnienia topografii świątyni jerozolimskiej i jej granic jako odnoszącego się do fizycznej rzeczywistości. Mamy podstawy wnioskować, że przedsionek świątyni, który został oddany poganom oglądany w widzeniu, nie powinien być utoż­ samiany z zewnętrznym dziedzińcem pogan, który w świątyni ziemskiej oddzielony był od wewnętrznego dziedzińca, z którego poganie byli wykluczeni. Przyjście Chrystusa radykalnie zmieniło cały układ, ponieważ nowe przymierze przewyższyło przymierze Mojżeszowe (Hbr 8:6-13). Pokój został ustanowiony przez

86

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? krew krzyża (Kl1:20), a mur nieprzyjaźni oddzielający pogan od Żydów został zniszczony (Ef 2:11-22). Co więcej, rozdarcie zasłony świątynnej otworzyło wszystkim bez wyjątku drogę do sanktuarium Bożej obecności (Hbr 10:19-22). Na zewnątrz pozostają ci, którzy uparcie trwają w niewierze i bezbożności, określeni tutaj mianem »poganie«, a którzy, jak słyszy Św. Jan, tratować będą święte miasto przez czterdzieści dwa miesiące" 26• Wypływa stąd

wniosek, że w ogóle nie może być mowy o tym, że jakaś grupa chrześcijan znajduje się w pośledniejszej części świątyni, bo takiej części w Nowym Przymierzu po prostu nie ma. Taki przedsionek lub dziedziniec to miejsce dla niewierzących. Zacytujmy jeden z fragmentów przywołanych w powyższym komentarzu: "Mając więc,

bracia,

ufność, iż

przez krew Jezusa mamy wstęp

do świątyni drogą nową i żywą,

którą otworzył dla nas poprzez swoje, oraz kapłana wielkiego nad domem Bożym, wejdźmy na nią ze szczerym sercem, w pełni wiary, oczyszczeni w sercach od złego sumienia i obmyci na ciele wodą czystą" (Hebrajczyków 10:19-22). zasłonę,

to jest przez

ciało

Tak jest, wszyscy wierzący w zbawczą moc przelanej krwi Pana Jezusa mają wstęp do świątyni. Nikt nie ma prawa ciebie lub mnie umieszczać na jakimś dziedzińcu lub przedsionku świątyni. "Niech was nie pozbawia nagrody żaden człowiek" (Kolosan 2:18, NŚ). Jeśli twoi przywódcy mówią ci, że twoje miejsce jest na dziedzińcu, a nie wewnątrz świątyni, to słuchając ich stajesz na przegranej pozycji. To doprawdy znamienne, że zarząd organizacji Świadków pod naporem krytyki wycofał się z nauki głoszonej niegdyś w Strażnicy: "W minionych latach uważano, że wielka rzesza przebywa na duchowym odpowiedniku Dziedzińca Pogan, istniejącego za czasów Jezusa" 27• nowożytnym

A jakie miejsce przyznano "wielkiej rzeszy" obecnie? "Rozsądny wydaje się wniosek, że wielka rzesza oddaje cześć Jehowie na jednym z ziemskich dziedzińców Jego wielkiej duchowej świątyni, a konkretnie na tym, którego odpowiednikiem był zewnętrzny dziedziniec świątyni Salomona" 28 •

26 Philip E. Hughes, Objawienie św. fana. Komentarz, Instytut Wydawniczy Agape, Warszawa, 1995, s. 133, podkreślenia za oryginałem. 27 Strażnica z l maja 2002, s. 30, "Pytania czytelników": "W której części świątyni Jehowy pełni świętą służbę »wielka rzesza« z wizji Jana? (Objawienie 7:9-15)". 28 Strażnica z l maja 2002, s. 30.

87

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Skoro "wielka rzesza" nie jest odpowiednikiem pogan, to czy przyznano jej miejsce w duchowym Izraelu? "Pod wieloma względami przypominają prozelitów w Izraelu, którzy podporządkowali się przymierzu Prawa i razem z Izraelitami oddawali cześć Bogu". "Oczywiście prozelici nie usługiwali na dziedzińcu wewnętrz­ nym, gdzie swoje obowiązki pełnili kapłani. Podobnie wielka rzesza nie znajduje się na wewnętrznym dziedzińcu duchowej świątyni Jehowy, który wyobraża stan przebywających na ziemi członków »świętego kapłaństwa«, uznanych przez Boga za doskonałych, prawych synów ludzkich (l Piotra 2:5). Ale zgodnie z tym, co Janowi powiedział jeden ze starszych w niebie, wielka rzesza naprawdę znajduje się w świątyni, a nie poza nią, na jakimś duchowym Dziedzińcu Pogan" 29•

Co należy sądzić o tej zmianie wykładni? Czy jest to zwrot w kierunku prawdy biblijnej? Niestety, jest to kosmetyczna zmiana przy jednoczesnym zachowaniu tradycyjnego podziału na dwie klasy zbawionych. Zwróćmy uwagę na sformułowania występujące w tym artykule: "rozsądny wydaje się wniosek" i "pod wieloma względami". Jest to gład­ ka mowa dowodząca, że mamy tu do czynienia z ludzką nauką. "Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam i na wieki. Nie dajcie się zwodzić przeróżnym i obcym naukom; dobrze jest bowiem umacniać serce łaską [... ]" (Hebrajczyków 13:8, 9, BW). W odróżnieniu od Pana Jezusa i Jego niezmiennej ewangelii, doktryna Świadków Jehowy stale ulega zmianom, tak że jej wyznawcy są "niemowlętami, miotanymi jakby przez fale oraz unoszonymi tu i tam każdym wiatrem nauki wskutek oszukaństwa ludzi, wskutek przebiegłości w wymyślaniu błędu" (Efezjan 4:14, NŚ). Czy nie są to zbyt mocne słowa? Rozważmy niektóre aspekty, które pozwolą nam ocenić wartość tej nowej interpretacji. Skoro człon­ kowie "wielkiej rzeszy" "pod wieloma względami przypominają prozelitów w Izraelu, którzy podporządkowali się przymierzu Prawa i razem z Izraelitami oddawali cześć Bogu", to jak wytłumaczyć fakt, że nie mają równych praw i przywilejów, co duchowi Izraelici należący do 144 000? Przecież prozelici mieli prawo spożywać Paschę 30 , dlaczego 29 Strażnica z l maja 2002, s. 31. 30 "A jeśli jakiś osiadły przybysz przebywa z tobą jako przybysz i chce świętować Paschę dla Jehowy, niech zostanie obrzezany każdy mężczyzna, który jest u niego. Dopiero wtedy może się zbliżyć, by ją świętować; i będzie jak rodowity mieszkaniec tej ziemi. Lecz żaden nieobrzezany nie może jej jeść. Jedno ma być prawo dla rodowitego mieszkańca i dla osiadłego przybysza, który przebywa pośród was jako przybysz" (Wyjścia 12:48, 49, NS).

88

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? więc Ciało Kierownicze (zarząd organizacji) zabrania przedstawicielom

"wielkiej rzeszy" spożywać chleb i wino podczas Wieczerzy Pańskiej? Zarówno Żydzi, jak i prozelici mieli tę samą nadzieję, więc dlaczego "wielka rzesza" nie może dzielić "jednej nadziei" z grupą 144 000? Biblia mówi tylko o "jednej nadziei" (Efezjan 4:4). Poza tym, nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, że w Izraelu obrzezani prozelici oddawali cześć Bogu w innym miejscu niż rodowici Żydzi. A przecież Objawienie 7:10 wykazuje, że "wielka rzesza" uwielbia Boga i Chrystusa. Jest faktem, że w pewnych częściach świątyni nie mogli służyć Bogu nawet ci Izraelici, którzy nie byli kapłanami. W takim razie podział dotyczył kapłanów i tych, którzy nimi nie byli. To prawda, że prozelici pochodzący z pogan nie mogli stać się kapłanami, gdyż nie mieli odpowiedniego pochodzenia rodowego. Lecz to samo można powiedzieć o Izraelitach z tych plemion, które nie zostały przeznaczone do kapłaństwa. Na dziedzińcu wewnętrznym po prostu nie mogli usługiwać zarówno Żydzi, jak i prozelici niebędący kapłanami.

Nie ma to żadnego zastosowania w Nowym Przymierzu,

gdyż

wszyscy chrześcijanie są "królewskim kapłaństwem", czyli "kapłana­ mi Boga i Ojca" (1 Piotra 2:9; Objawienie 1:5). Wprowadzanie sztucznych podziałów służy jedynie utrzymaniu władzy Ciała Kierowniczego nad ogółem członków organizacji Strażnicy i zachowaniu tradycyjnej nauki o dwóch klasach. Z tych powodów, zachęcam cię, drogi przyjacielu, byś odrzucił te zniewalające umysł, spekulatywne wyjaśnienia Strażnicy, a przypatrzył się teraz kilku wypowiedziom biblijnym na temat miejsca, które przewidział dla ciebie Bóg: "Jeśli kto chce mi służyć, niech idzie za mną, a gdzie Ja jestem, tam i sługa mój będzie; jeśli kto mnie służy, uczci go Ojciec mój"

(Jana 12:26, BW). "Ojcze! Chcę, aby ci, których mi dałeś, byli ze mną, gdzie Ja jestem, aby oglądali chwalę moją, którą mi dałeś, gdyż umiłowa­ łeś

mnie przed założeniem świata" (Jana 17:26, BW).

"W domu Ojca mego wiele jest byłbym

wam powiedział.

mieszkań;

gdyby

było

inaczej,

Idę przygotować

wam miejsce. A jeśli pójdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę znowu i wezmę was do siebie, abyście, gdzie ]a jestem i wy byli" (Jana 14:2, 3, BW).

Zamiast polegać na ludziach, zaufaj Chrystusowi. On chce, żebyś znalazł się przy Nim, tam, gdzie On jest. On pragnie ukazać ci swoją chwałę. Zapewnia, że w niebie nie ma ograniczonej liczby mieszkań, na przykład je-

89

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

dynie dla 144 000. Podkreśla, że gdyby było inaczej - gdyby faktycznie jedynie niewielka grupa mogła znaleźć się w niebie- wówczas na pewno by nam o tym powiedział. Parniętaj o tym, że od początku i przez wszystkie wieki znakomita większość chrześcijan żywiła tylko jedną nadzieję i nie wierzyła w jakieś dwie klasy zbawionych. Dopiero z nastaniem Russella i Rutberforda pojawiło się dzielenie zbawionych na klasy. Jeżeli chcesz okazać się uczniem Chrystusa, a nie jakiegoś samozwańczego, nowatorskiego wykładowcy Biblii, to masz pewien obowiązek: wytrwacie w słowie moim, prawdziwie uczniami moimi i poznacie prawdę, a prawda was wyswobodzi" (Jana 8:31, 32, BW). "Jeżeli

będziecie

Wobec tego trwaj w nauce Mistrza, odłóż Strażnicę i czytaj Biblię bez uprzedzeń, zanosząc błagalne modlitwy o oświecenie Ducha Świętego. Poznaj naukę Nowego Testamentu i nie daj sobie wmówić, że został on napisany dla wybranej klasy 144 000. Jeżeli Stary Testament jest dla Ży­ dów, a Nowy dla 144 000, to co pozostaje dla "wielkiej rzeszy" lub "drugich owiec"? Nie daj się ograbić z tego, co ci słusznie przysługuje. Czym jest Królestwo Boże? Świadkowie Jehowy chlubią się tym, że głoszą dobrą nowinę o Królestwie Bożym. Żywią zarazem głębokie przekonanie, że w odróż­ nieniu od Kościołów chrześcijaństwa mają poprawne zrozumienie idei Królestwa Bożego. Przyjrzyjmy się teraz poglądowi Świadków na temat tego Królestwa, wyrażonemu w podręczniku do prowadzenia tak zwanych studiów biblijnych:

Królem, czyli Zwierzchnim Władcą Zajmuje tę wysoką pozycję, ponieważ jest Stwórcą wszechrzeczy (l Kronik 29:11; Psalm 103:19; Dzieje 4:24). Jednakże Królestwo, o którym głosił Jezus, jest czymś drugorzędnym wobec zwierzchniej władzy Boga nad wszechświa­ tem. To mesjańskie Królestwo zostało powołane w określonym celu. Na czym on polega?[ ... ]

"Jehowa Bóg zawsze

był

całego wszechświata.

Za pomocą tego Królestwa Jezus Chrystus przywróci panowanie Jehowy nad ziemią, obejmie rządy w Jego imieniu i raz na zawsze wykaże prawowitość zwierzchnictwa Bożego (l Mojże­ szowa 3:15; Psalm 2:2-9). [... ] Królestwo Boże bynajmniej nie jest stanem serca, lecz rzeczywistym, działającym rządem, który ma władcę i poddanych. Jego siedziba mieści się w niebie[ ... ] Jehowa wyznaczył na Króla swego Syna, Jezusa Chrystusa.

90

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? Jednakże

Jezus nie panuje sam. Towarzyszy mu grono 144 000 (Objawienie 5:9, 10; 14:1, 3; Łukasza 22:28-30). A poddanymi Królestwa Bożego będą członkowie ogólnoziemskiej rodziny ludzkiej, podporząd­ kowani przewodnictwu Chrystusa (Psalm 72:7,8, NW)" 31 • współkrólów i współkaplanów »kupionych z ziemi«

W rozumieniu Świadków Bóg zawsze panował nad swoimi stworzeniami, ale na skutek grzechu szatana i ludzi, odrzucono Jego panowanie, dlatego specjalny rząd złożony z Chrystusa i 144 000 przywróci Boskie panowanie. Głosi się również, że to tymczasowe Królestwo Boże doprowadzi wszystko do ładu w okresie tysiąca lat. Trzeba przyznać, że taka interpretacja Królestwa Chrystusa jest dość specyficzna. W poprzednim dziale tematycznym wyjaśniliśmy sobie, że 144 000 jest liczbą symboliczną i oznacza wszystkich zbawionych. Nie można zatem ograniczać liczebnie udziału ludzi w Królestwie Bożym, w sensie życia w niebie. Nie ma wątpliwości co do tego, że Jezus jest królem w swoim Królestwie. Jak jednak pojmować samą ideę Królestwa? W rozumieniu chrześcijańskim Królestwo Boże w zasadniczym sensie to rządy lub panowanie Boga (Psalm 145:11, 13; 103:19). Ponadto Królestwo oznacza rządy Boże, dzięki którym pokonani zostaną wrogowie Boga, a Jego lud doświadczy błogosławieństw Jego panowania. Nadejście Królestwa Bożego to wydarzenie w czasach ostatecznych, gdy królewska władza, która prawnie należy do Boga, objawi się na ziemi faktycznie (Mateusza 6:10). To objawienie się Królestwa Chrystusa oznacza: l. Sąd nad niegodziwymi i podbój wszelkiej wrogiej mocy (2 Tesa-

loniczan 1:5-10; l Koryntian 15:24-26). 2. Zbawienie sprawiedliwych i odkupienie upadłego stworzenia od ciężaru grzechu (l Tesaloniczan 4:13-18; Rzymian 8:20-23). Z drugiej strony Królestwo Boże w pewnym sensie już przyszło w Osobie i dziele Chrystusa (Mateusza 12:28; Łukasza 17:21). Dlatego Biblia mówi o tym, że mamy już teraz o nie zabiegać, gdyż jest dostęp­ ne (Marka 10:15; Mateusza 6:33; 11:11; 21:31; 23:13). Jednakże dopiero w przyszłości Królestwo nadejdzie w całej swej pełni (Marka 9:47; 10:23-25; 14:25; Mateusza 8:11; Łukasza 13:28) 32 • Wiedza, która prowadzi do życia wiecznego, Strażnica -Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, wydrukowana w Niemczech w 1995 roku, ss. 91, 92, rozdział 10, "Królestwo Boże panuje". 32 Opracowano na podstawie hasła "Kingdom of God" w dziele The International Standard Bibie Encyclopedia, dz. cyt., tom III, ss. 23·29. 31

91

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Możemy też mówić o Królestwie Chrystusa, jako o sferze Jego panowania w tym świecie. Do Królestwa Jezusa należą wszyscy ci, którzy są prawdziwie odrodzeni duchowo dzięki wierze w zbawczą moc krwi Zbawiciela i żyją w zgodzie z naukami Króla (Kolosan 1:12-14). Do królestwa ciemności zaliczają się wszyscy, którzy są oddaleni od Boga i żyją po swojemu, pełniąc wolę diabła (Efezjan 2:1-3). Królestwo Chrystusa nie ogranicza się do jednego wyznania lub Kościoła chrześcijańskiego, bowiem prawie w każdej religii chrześcijańskiej można znaleźć prawdziwych i fałszywych wyznawców, którzy zostaną od siebie oddzieleni dopiero przy powtórnym przyjściu Mesjasza (Mateusza 13:47-50). Jak wynika z 2 Tymateusza 2:18, to Pan Jezus wie, którzy są Jego prawdziwymi uczniami. Co zatem sądzić o nauczaniu Świadków na temat Królestwa Bożego? Kryje się w nim ziarno prawdy. Faktycznie chodzi tu o powszechne panowanie Boga, o Jego triumf nad wszelkim złem. Natomiast niesłuszna jest interpretacja Królestwa jako rządu złożonego ze 144 000 współkrólów panujących z Chrystusem nad zbawionymi niższej kategorii, żyjącymi na ziemi. Takie rozumienie Królestwa jest sprzeczne z doktryną chrześcijań­ ską głoszoną w I wieku, jak i we wszystkich minionych wiekach istnienia chrześcijaństwa. Na przykład nie ma żadnych dowodów na to, by apostoł Paweł głosił orędzie o nadchodzącym rządzie złożonym z ograniczonej liczby wybranych, który miałby panować nad ogółem zbawionych. Dowodem na to, że współkrólami i współkaplanami Jezusa będą wszyscy zbawieni Jego krwią są słowa z Księgi Objawienia 5:9, lO (BW): "l zaśpiewali nową pieśń tej treści: Godzien jesteś wziąć księgę i zdjąć jej pieczęcie, ponieważ zostałeś zabity i odkupiłeś dla Boga krwią swoją ludzi z każdego plemienia i języka, i ludu, i narodu, i uczyniłeś z nich dla Boga naszego ród królewski i kapłanów, i będą królować na ziemi". Cały lud Boży jest "rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem nabytym" (l Piotra 2:9, BW). Co więcej, nie da się ograniczyć terminu "Królestwo Niebios" jedynie do wybranej grupy panujących (w odróżnieniu od większego grona poddanych) ani nawet do wiemych epoki Nowego Testamentu. Jakże zaskakujące mogą być dla niektórych słowa Pana Jezusa: "A powiadam wam, że wielu przybędzie ze wschodu i zachodu, i zasiądą do stołu z Abrahamem i z Izaakiem, i z Jakubem w Królestwie Niebios" (Mateusza 8:11, BW). W Ewangelii według Łukasza wspomniano również o innych wiernych ery Starego Przymierza, którzy znajdą się w owym Królestwie: "Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów, gdy ujrzycie Abrahama, Izaaka i Jakuba i wszystkich proroków w Królestwie Bożym, siebie samych zaś precz wyrzuconych" (Łukasza 13:28, BW). Tak więc, w Królestwie Bożym znajdą się również wszyscy prawdziwi prorocy Boży.

92

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię?

W tym miejscu Czytelnik będący Świadkiem Jehowy może wyramiejsca, w którym znajdą się Abraham, Izaak, Jakub i wszyscy prorocy, bowiem w Ewangelii Mateusza nazwano je Królestwem Niebios, co wskazywałoby na niebo, natomiast Łukasz wspomina o Królestwie Bożym, co w świetle nauk organizacji może odnosić się do ziemskiej sfery Królestwa Bożego. Jednakże w Biblii terminy Królestwo Niebios i Królestwo Boże używane są zamiennie i równolegle (Zobacz Mateusza 19:23, 24; porównaj Mateusza 13:11 z Łukasza 13:10; Mateusza 13:31, 33 z Łukasza 13:18, 20). Co ciekawe, Pan Jezus, który powiedział, że Jego Królestwo nie jest z tego świata, utożsamił się ze swym Królestwem i powiedział do faryzeuszy: "Królestwo Boże jest pośród was" (Jana 18:36; Łukasza 17:20, 21). Z pewnością Pan Jezus wchodzi w skład Królestwa Niebios, które tu nazwano Królestwem Bożym. Zapewne wejdą w jego skład również wszyscy zbawieni. Poza tym, List do Hebrajczyków wspomina o wiernych sługach Bożych Starego Przymierza i podaje, że wszyscy oni zmierzali do ojczyzny niebieskiej: "Wszyscy oni poumierali w wierze, nie otrzymawszy tego, co głosiły obietnice, lecz ujrzeli i powitali je z dala; wyznali też, że są gośćmi i pielgrzymami na ziemi. Bo ci, którzy tak mówią, okazują, że ojczyzny szukają. I gdyby mieli na myśli tę, z której wyszli, byliby mieli sposobność, aby do niej powrócić; lecz oni zdążają do lepszej, to jest do niebieskiej. Dlatego Bóg nie wstydzi się być nazywany ich Bogiem, gdyż przygotował dla nich miasto" (Hebrajczyków 11:13-16, BW). Tym miastem jest Jeruzalem niebieskie (Hebrajczyków 12:22; Objawienie 21:2, 9-27), stąd żywimy przekonanie, że Abraham i pozostali wierni żyjący przed przyjściem Zbawiciela kierowali swą nadzieję ku życiu w niebie. Abraham "oczekiwał bowiem miasta mającego mocne fundamenty, którego budowniczym i twórcą jest Bóg" (Hebrajczyków 11:10, BW) 33 • zić wątpliwość odnośnie

33 Swiadkowie Jehowy przytaczają przeciwko takiemu twierdzeniu werset z Mateusza 11:11: "Zaprawdę powiadam wam: Nie powstał z tych, którzy z niewiast się rodzą, większy od Jana Chrzciciela, ale najmniejszy w Królestwie Niebios większy jest niż on" (BW). Jednakże kontekst wskazuje na następujący sens- Jan Chrzciciel, choć największy z dotąd żyjących ludzi, mimo wszystko należał do przemijającej epoki Starego Przymierza. Natomiast w Nowym Przymierzu najmniej znaczący człowiek cieszy się większymi przywilejami Królestwa Bożego niż największy przedstawiciel Starego Przymierza. WMateusza 11:12, 13 czytamy: "A od czasu Jana Chrzciciela aż dotąd królestwo niebieskie doznaje gwałtu i ludzie gwałtowni zdobywają je. Wszyscy bowiem Prorocy i Prawo prorokowali aż do Jana" (BT). Więcej światła na ten werset rzuca Łukasza 16:16: "Aż do Jana sięgało Prawo i Prorocy; odtąd głosi się Dobrą Nowinę o królestwie Bożym, i każdy gwałtem wdziera się do niego" (BT). Jan Chrzciciel był ostatnim prorokiem Starego Przymierza, kończącym pewną epokę, natomiast od Jezusa zaczęła się nowa epoka w historii zbawienia. Zatem werset z Mateusza 11:11 nie dotyczy ostatecznego przeznaczenia Jana Chrzciciela, lecz przewagi Nowego Przymierza nad Starym.

93

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Z tych powodów musimy przyznać, że Słowo Boże nie naucza, jakoby istniał jakiś szczególny rząd Boży złożony z wytypowanych "chrześcijan namaszczonych duchem". W gruncie rzeczy uczestnictwo zbawionych w Królestwie Bożym polega na dostąpieniu wiecznej chwały i przebywaniu z Chrystusem w niebie oraz służeniu Bogu już na wieczność. Ktoś może wysunąć tu jednak zarzut, że w l Koryntian 6:2, 3 jest napisane, że "święci świat sądzić będą" i "aniołów sądzić" będą. Podobne myśli znajdujemy w Mateusza 19:28 i Łukasza 22:30. Jak wyjaśnić te fragmenty? Czyżby sugerowały one istnienie dwóch klas zbawionych? Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę fakt, że Biblia odnosi termin "święci" do wszystkich chrześcijan z I wieku: "Czy śmie ktoś z was, mając sprawę z drugim, procesować się przed niesprawiedliwymi, zamiast przed świętymi" (l Koryntian 6:1, BW). "Wszystkim, którzy jesteście w Rzymie, umiłowanym Boga, powołanym świętym[ ... ]" (Rzymian 1:7, BW). "W każdej modlitwie i prośbie zanoście o każdym czasie modły w Duchu i tak czuwajcie z całą wytrwałością i błaganiem za wszystkich świętych" (Efezjan 6:18, BW). Świętymi byli i są nie jacyś wybitni lub wyróżniający się chrze-

ale wszyscy prawdziwie nawróceni i odrodzeni wierzący w Chrystusa. Z tego względu nie należy mniemać, że istnieje jakaś podgrupa wierzących, która będzie podlegać władzy wyższej grupy wiernych, sprawującej owe rządy. Należy też zwrócić baczną uwagę na fakt, że "święci świat są­ dzić będą" oraz aniołów. Świat oznacza tu ludzi oddalonych od Boga, zbuntowanych przeciwko Niemu, którzy idą na potępienie (l Koryntian 11:32). Jak jednak rozumieć samą ideę sądzenia? Istnieje wiele interpretacji, ale najbardziej prawdopodobną jest myśl, że zbawieni będą niejako przyklaskiwać sądom Chrystusa, będą wyrażać dla nich swe poparcie. Taki pogląd wyraził Matthew Henry: ścijanie,

"Oni również będą sądzeni (zobacz Mateusza 25:31-41), ale mogą uniewinnieni jako pierwsi, a następnie wprowadzeni do trybunału, by aprobować i pochwalać sprawiedliwy sąd Chrystusa zarówno nad ludźmi, jak aniołami. W żadnym innym sensie nie mogą być sędziami. Nie są partnerami Pana w Jego urzędzie, lecz mają zaszczyt siedzieć przy Nim i oglądać Jego postępowanie są­ dowe przeciwko niegodziwemu światu i aprobować je" 34 •

być

34 Matthew Henry's Commentary on the Whole Bibie, wersja elektroniczna.

94

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? Powyższa interpretacja harmonizuje z faktem, że również chrześcijanie staną przed sądem Chrystusowym (2 Koryntian 5:9, 10). Wybieganie poza oszczędne

wzmianki biblijne na temat udziału świętych w sądach i rzą­ dach Chrystusa oraz tworzenie skomplikowanych interpretacji o dwóch lub kilku klasach zbawionych jest niebezpieczne i często łączy się ze spekulatywnym myśleniem i fantastycznymi koncepcjami. Reasumując, ewangelia Świadków o Królestwie Bożym złożo­ nym z Chrystusa i ograniczonej liczby wybranych do klasy niebiańskiej jest nieprawdziwa i nie była znana ani apostołom, ani prawdziwym chrześcijanom żyjącym w późniejszych wiekach, aż do XX wieku, gdy Rutberford wprowadził naukę o podziale chrześcijan na dwie klasy zbawionych. Trzeba przyznać, że jest to nowinkarskie, nieautentyczne przesłanie i szkoda wysiłku Świadków Jehowy, poświęconego na rozpowszechnianie tej nauki.

Czy Chrystus powrócił niewidzialnie w 1914 roku? Jak sobie przypominamy, w

Strażnicy

nr 24/1981 napisano:

"Świadkowie Jehowy rzeczywiście głoszą »ewangelię«, czyli »dobrą nowinę«, gdyż mówią o niebiańskim Królestwie Boga, które zostało ustanowione po zakończeniu »czasów pogan« w roku 1914 wprowadzeniem na tron Jego Syna, Jezusa Chrystusa" 35• Zatem nieodłącznym elementem ewangelii Świadków jest doktryna o niewidzialnym powrocie Chrystusa jako Króla w 1914 roku. Kluczowym wersetem przytaczanym w publikacjach Towarzystwa Strażnica na rzecz doktryny o niewidzialnym powrocie Pana Jezusa jest Ewangelia według Jana 14:19: "Jeszcze trochę, a świat mnie więcej nie zobaczy, ale wy mnie zobaczycie, ponieważ ja żyję i wy żyć będziecie" (NŚ). Porównajmy ten werset z fragmentem, który wyjaśnia, jak spełniła się ta zapowiedź Jezusa.

Ewangelia według Jana 14:19, NŚ

Dzieje Apostolskie 10:40, 41, NŚ

..Jeszcze trochę, a świat mnie więcej nie zobaczy, ale wy mnie zobaczycie, ponieważ ja żyję i wy żyć będziecie".

..Jego to wskrzesił Bóg na trzeci dzień i dał, by on się ujawnił, nie całemu ludowi, lecz świadkom uprzednio wyznaczonym przezBoga- nam, któnyśmy z nimjedli i pili po tym, jak powstał z martwych".

Jak wynika z porównania obydwu fragmentów, to ówczesny świat (to jest ludzie oddaleni od Boga, żyjący w I wieku), już nie oglądał Jezusa. 35 Dz. cyt., s. 7.

95

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Natomiast apostołowie i niektórzy inni uczniowie wkrótce Go ujrzeli, bowiem ukazywał się im po swoim zmartwychwstaniu. Na potwierdzenie można przytoczyć również tekst z Jana 16:16-24, NŚ, gdzie m.in. czytamy: "Za chwilkę już mnie nie zobaczycie i znowu za chwilkę mnie ujrzycie". Nie znaczy to, że ówczesny świat już nigdy nie zobaczy Chrystusa, skoro zgodnie z Księgą Objawienia 1:7, NŚ, podczas Jego powrotu ujrzą Go również "ci, którzy go przebili". Rzecz jasna cały świat ludzki zobaczy Jezusa. Ujrzą Go zarówno ci, którzy dożyją Jego przyjścia, jak i wszyscy, którzy staną na Sądzie Ostatecznym, to jest cała ludzkość. Tak więc werset z Jana 14:19 jest cytowany w sposób nierzetelny i organizacja Świad­ ków nadaje mu sens przeciwny do rzeczywistego. Innym wersetem cytowanym przez Świadków na rzecz niewidzialnej paruzji, czyli powrotu Pana jest 2 Koryntian 5:16, NŚ: "Odtąd więc już nie znamy nikogo według ciała. Nawet jeśli znaliśmy Chrystusa według ciała, teraz na pewno już go takim nie znamy". W pojęciu Świadków Paweł zaprzecza tu cielesnemu zmartwychwstaniu i cielesnemu powrotowi Chrystusa. Zwróćmy jednak uwagę na to, co na temat zwrotu "według ciała" napisano w Słowniku Teologicznym do Nowego Testamentu: "W 2 Kor. 5:16 Paweł odrzuca osąd z punktu widzenia ludzkiego" 36 • Stosownie do tego, wspomniany werset tak oddano w różnych przekładach: nie kierujemy się w ocenie czysto ludzkimi nawet kiedyś ocenialiśmy w ten sposób Chrystusa, to obecnie już Go tak nie oceniamy" (BP); "Tak

więc odtąd

względami. Jeżeli

"Odtąd więc nie patrzymy na nikogo ze świeckiego punktu widzenia. Chociaż niegdyś patrzyliśmy na Chrystusa w ten sposób, już więcej tak nie czynimy" (New International Version); "Odtąd zatem na nikogo nie patrzymy z ludzkiego punktu widzenia; chociaż kiedyś patrzyliśmy na Chrystusa z ludzkiego punktu widzenia, już więcej nie patrzymy tak na niego" (Revised Standard Version).

Teolog Co lin Kruse tak objaśnił powyższy werset: "Od czasu, gdy Paweł zrozumiał znaczenie śmierci Chrystusa -'jeden umarł za wszystkich; dlatego wszyscy umarli' (w. 14)miłość Chrystusa względem niego [... ] stała się siłą nadającą kierunek jego życiu, lecz nie tylko to, lecz wpłynęła na zmianę jego punktu widzenia. Już dłużej nie potrafił oceniać innych z ludzkiego punktu widzenia. Sprawy niegdyś poczytywane za ważne, te36 Theological Dietfonary of t he New Testament, Gerharda Kittela, wyd. skrócone przez Geoffreya W. Bromileya, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, s. 1004.

96

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? raz uznano za pozbawione prawdziwej wartości (por. Filip. 3:4-8). nie mógł być dumny 'z pozycji człowieka', lecz tylko ze swego stosunku do Boga, który był darem łaski (por. w. 12). Wyznaje, że niegdyś oceniał Chrystusa z ludzkiego punktu widzenia. W dniach przed swym nawróceniem osądzał Chrystusa posługu­ jąc się ludzkimi kryteriami i doszedł do błędnego wniosku, lecz, gdy Bogu upodobało się objawić mu swego Syna, musiał powiedzieć, że już tak nie patrzymy na niego, tzn. nie patrzymy z błęd­ nego, ludzkiego punktu widzenia. [... ] Chcąc należycie docenić omawiany tu kontrast poglądów, powinniśmy przyjrzeć się temu, jak Paweł postrzegał Chrystusa przed swoim nawróceniem i po nim. Przed swym nawróceniem uznawał go za fałszywego Chrystusa, którego naśladowców należało zniszczyć. Później dowiedział się, że Jezus jest Chrystusem Bożym, który wszystko miał uczynić nowym, i do którego trzeba powołać wszystkich ludzi, by okazali posłuszeństwo wiary" l7.

Już więcej

W świetle powyższych faktów musimy przyznać, że Świadkowie Jehowy wyrywają werset z 2 Koryntian 5:16 z kontekstu i naginają go do własnych celów. Tymczasem nie dotyczy on wcale zmartwychwstania ani paruzji. Zatrzymajmy się teraz przez chwilę na kwestii zmartwychwstania Pańskiego. Choć Świadkowie Jehowy w to nie wierzą, cielesne zmartwychwstanie Pana jest faktem, o czym świadczą następujące wersety: "Jezus odpowiadając, rzekł im: Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzy dni ją odbuduję[ ... ] On mówił o świątyni ciała swego. Gdy więc został wzbudzony z martwych, przypomnieli sobie uczniowie jego, że to mówił, i uwierzyli Pismu i słowu, które wyrzekł Jezus" (Jana 2:19-22, BW). "A gdy to mówili, On sam stanął wśród nich i rzekł im: Pokój wam! Wtedy zatrwożyli się i pełni lęku mniemali, że widzą ducha. Lecz On rzekł im: Czemu jesteście zatrwożeni i czemu wątpliwości budzą się w waszych sercach? Spójrzcie na ręce moje i nogi moje, że to Ja jestem. Dotknijcie i patrzcie: Wszak duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam" (Łukasza 24:36-39, BW). Świadkowie nie potrafią w zadowalający sposób objaśnić powyższych wersetów.

Gdyby ich nauka o duchowym zmartwychwstaniu Chrystusa była prawdziwa, przywołane cytaty nie powinny się znaleźć w Biblii. 37 The Second Epistle o[ Paul to the Corinthians. An Introduction and Commentary, 8 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, lnter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000, ss. 124-125.

97

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Nie mogąc odeprzeć tych argumentów, głosiciele powołują się na l Piotra 3:18, NŚ: "Bo nawet Chrystus raz na zawsze umarł za grzechy, prawy za nieprawych, aby was przywieść do Boga; uśmiercony został w ciele, ale ożywiony w duchu". Warto odnotować, że greckie słowo pneuma może być tu oddane zarówno jako "Duch" z dużej litery, to jest Duch Święty, jak i "duch" z małej litery. Zdaniem pewnych uczonych obydwa tłumaczenia są gramatycznie dopuszczalne 38 • Jeśli przyjmiemy, że w tekście chodzi o Ducha Świętego, wówczas należałoby przyjąć następującą wersję końcówki tego wersetu: "zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do życia Duchem" (BT) lub "Zabity wprawdzie w ciele, przez Ducha jednak został ożywiony" (PE). W takim brzmieniu werset ten harmonizuje z wypowiedzią Pawła, w myśl której Duch Święty wzbudza z martwych: "A jeśli Duch tego, który Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, tedy Ten, który Jezusa Chrystusa z martwych wzbudził, ożywi i wasze śmiertelne ciała przez Ducha swego, który mieszka w was" (Rzymian 8:11, BW). Jak jednak skomentować ten werset, gdy przyjmiemy wersję, w myśl której Syn Boży został "ożywiony w duchu"? Teolog Wayne Grudem proponuje następujące wyjaśnienie: "ożywiony w sferze duchowej, w sferze oddziaływania Ducha Świętego" 39• Jednocześnie autor ten zauważa, że "w Nowym Testamencie generalnie ta 'duchowa' sfera jest sferą wszystkiego, co trwałe, stałe, wieczne" 40 • Wobec tego, niezależnie od przyjętego przekładu l Piotra 3:18, werset ten wcale nie kłóci się z wiarą w cielesne zmartwychwstanie Pana. Musimy tylko podkreślić jeden zasadniczy fakt: choć Mesjasz zmartwychwstał w ciele, jest to ciało chwalebne, wyniesione do wyż­ szej godności, zdolne do życia w niebie. Dowodzi tego chociażby fragment z Listu do Filipian 3:20, 21: "Nasza zaś ojczyzna jest w niebiosach, skąd też oczekujemy Zbawiciela, Pana Jezusa Chrystusa. On przemieni nasze poniżone ciało na podobne do swego chwalebnego ciała, mocą, którą może podporządkować sobie wszystko" (PE). Skoro ustaliliśmy, że Zbawiciel zmartwychwstał w chwalebnym ciele, to przyjmujemy, iż w tym samym ciele powróci. A skoro powróci w ten sposób, będzie to widzialny powrót. Zapoznajmy się teraz z wypowiedziami świadczącymi na korzyść wiary w widzialną paruzję:

38 Patrz np. Wayne Grudem, The First Epistle of Peter. An Introduction and Commentary, 17 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000, s. 156. 39 Dz. cyt., s. 156. 40 Dz. cyt., s. 156.

98

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? "l ujrzą Syna człowieczego przychodzącego na obłokach nieba z mocą oraz wielką chwałą" (Mateusza 24:30, NŚ); "l potem ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego w z wielką mocą i chwałą" (Marka 13:26, NŚ);

obłokach

"l potem ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego w z mocą oraz wielką chwałą" (Łukasza 21:27, NŚ);

obłoku

"Ujrzy go wszelkie oko" (Objawienie 1:7, NŚ);

"Albowiem powiadam wam: Nie ujrzycie mnie odtąd, aż powiecie: Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Pańskim" (Mateusza 23:39, BW); "Odtąd będziede widzieć Syna Człowieczego siedzącego po prawicy mocy i przychodzącego na obłokach nieba" (Mateusza 26:64, NŚ);

"Ten Jezus, który został od was wzięty do nieba przyjdzie w taki sam sposób, w jaki go widzi_eliśde idącego do nieba" (Dzieje 1:9-11, NŚ); "Będą patrzeć na

tego, którego przebili" (Zachariasza 12:10, BT).

Wypływa stąd

wniosek, że nauka o widzialnym przyjściu Chrystusa jest dobrze uzasadniona. Przekonujemy się zatem, że nauczanie o niewidzialnym powrocie Chrystusa w 1914 roku jest mitem pozbawionym solidnych podstaw biblijnych. W owym roku i w późniejszym okresie nikt nie oglądał Jezusa przychodzącego w chwale. Wydarzenie to cią­ gle należy do przyszłości 41 • Czy ewangelia Świadków jest prawdziwa?

W trakcie naszych

rozważań

nad

orędziem głoszonym

przez

Świadków Jehowy doszliśmy do następujących wniosków, które przed-

stawimy tu w punktach: l. Świadkowie Jehowy mimo swych zapewnień nie przyjmują w całej pełni prawdy o usprawiedliwieniu z łaski przez wiarę, bowiem: a) nauczają, że Bóg zbawia ludzi, którzy sami z siebie są odpowiednio usposobieni do życia wiecznego, co kłóci się ze zbawieniem z czystej łaski i prowadzi do przypisania uprzedniej zasługi człowiekowi.

41 Czytelników znających język angielski, zainteresowanych chronologicznymi aspektami doktryny o niewidzialnej paruzji w 1914 roku odsyłamy do czwartego wydania książki The Gentile Times Reconsidered (Ponowne rozważenie czasów pogan), którą napisał Carl Olof Jonsson, a opublikowało ją wydawnictwo Commentary Press. Polski przekład drugiego wydania tego dzieła, pt. Kwestia czasów pogan. Krytyczna analiza chronologii Swiadków Jehowy można nabyć w Fundacji "Słowo Nadziei", 81209 Gdynia 9, skr. poczt. 26, www.sn.org.pl.

99

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA b) rzeczywiste usprawiedliwienie ograniczają jedynie do klasy 144 000 wybranych, natomiast ludziom powołanym do zbawienia na ziemi oferują niepełne i tymczasowe usprawiedliwienie, które nie zasługuje na miano usprawiedliwienia. 2. Nauka organizacji o dwóch klasach zbawionych jest nowoczesnym wymysłem, nieznanym chrześcijanom w l, V, X, XV ani w XVIII wieku, lecz została po raz pierwszy ogłoszona w 1935 roku. Jest pozbawiona solidnych podstaw biblijnych. a) Opiera się na niekonsekwentnej, symboliczno-literalnej interpretacji fragmentu z Księgi Objawienia 7:4-8 opisującego grupę 144 000 Izraelitów. b) Pogląd, jakoby "wielka rzesza" z Objawienia 7:9-17 znajdowała się na ziemi jest w gruncie rzeczy narzucaniem wersetom biblijnym znaczenia, jakiego nie mają. c) Mistrz mówiąc w Ewangelii według Jana 10:16 o "drugich owcach", nie miał na myśli klasy ziemskiej, lecz pogan. d) Co najgorsze, nauka ta pozbawia miliony Świadków Jehowy prawdziwego dostępu do nowego narodzenia, Nowego Przymierza, nadziei niebiańskiej, Wieczerzy Pańskiej i Nowego Testamentu. 3. Ustaliliśmy, że Królestwo Boże w doktrynie Świadków jest pojmowane jako niebiański rząd złożony z Chrystusa i 144 000 wybranych, panujący nad resztą zbawionej ludzkości, żyjącej na ziemi. Tymczasem teologia chrześcijańska nie operuje takimi przyziemnymi wyobrażeniami, lecz pojmuje Królestwo jako panowanie Boga nad całym stworzeniem oraz Jego zwycięstwo nad wszystkimi wrogimi Mu siłami. 4. Zrozumieliśmy, że Chrystus nie mógł powrócić niewidzialnie w 1914 roku, gdyż sam nauczał o swym widzialnym powrocie. Dowiedliśmy, że Zbawiciel zmartwychwstał w ciele wyniesionym do chwały i w tym samym ciele powróci. Rzecz jasna, nie zdołaliśmy omówić wielu innych aspektów orę­ dzia Świadków Jehowy. Jednakże to, co przedstawiliśmy wystarczy, by Czytelnik przekonał się, iż przesłanie Strażnicy wcale nie jest prawdziwą ewangelią, dobrą nowiną, znaną z kart Nowego Testamentu. Wrzeczywistości treść nauki Świadków jest poważnym wypaczeniem i zniekształceniem biblijnej ewangelii. Apostoł Paweł ostrzegł Koryntian: "Lękam się

jednak, że jak wąż swą przebiegłością obałamucił tak wasze umysły mogą w jakiś sposób zostać skażone oraz odwiedzione od szczerości i nieskalanej czystości, które się należą Ewę,

100

Czy Świadkowie Jehowy głoszą prawdziwą ewangelię? Chrystusowi. Okazuje się bowiem, że jeśli ktoś przychodzi i głosi innego Jezusa niż ten, którego myśmy głosili, albo otrzymujecie innego ducha niż ten, którego otrzymaliście, lub dobrą nowinę inną niż ta, którą przyjęliście ["inną ewangelię, której nie przyjęliście", BW], łatwo kogoś takiego znosicie" (2 Koryntian 11:3, 4, NŚ).

W liście do chrześcijan w Galacji apostoł narodów wypojeszcze dobitniej:

wiedział się

"Dziwię się, że tak prędko dajecie się odwieść od tego, który was powołał w łasce Chrystusowej do innej ewangelii, chociaż innej są tylko pewni ludzie, którzy was niepokoją i chcą przekręcić ewangelię Chrystusową. Ale choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba zwiastował wam ewangelię odmienną od tej, którą myśmy wam zwiastowali, niech będzie przeklęty! Jak powiedzieliśmy przedtem, tak i teraz znowu mówię: Jeśli wam ktoś zwiastuje ewangelię odmienną od tej, którą przyjęliście, niech

nie ma;

będzie przeklęty!"

(Gc;tlacjan 1:6-9, BW).

To prawda, że kontekst jest nieco inny, bowiem apostoł wypowiada się tu przeciwko fałszywym, judaizującym nauczycielom, którzy głosili zbawienie dzięki uczynkom Prawa. Paweł jednak wypowiada swe przekleństwo pod adresem każdego, kto głosi ewangelię odmienną od ewangelii apostolskiej. Streszczenie tej ewangelii znajdujemy w Pierwszym Liście do Koryntian 15:1-4: "A przypominam wam, bracia, ewangelię, którą wam zwiastowałem, którą też przyjęliście i w której trwacie i przez którą zbawieni jesteście, jeśli ją tylko zachowujecie tak, jak wam ją zwiastowałem, chyba że nadaremnie uwierzyliście. Najpierw bowiem podałem wam to, co i ja przejąłem, że Chrystus umarł za grzechy nasze według Pism i że został pogrzebany, i że dnia trzeciego został z martwych wzbudzony według Pism" (BW).

Drogi Czytelniku, jeśli jesteś Świadkiem Jehowy lub ich sympatykiem, możesz być zdumiony prostotą ewangelii. Tak, naprawdę sprowadza się ona do prawdy o zbawczej śmierci i zmartwychwstaniu Pana Jezusa. Osobista wiara w ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Pana prowadzi do zbawienia. Nasze odkupienie jest dziełem łaski (niezasłużonej przychylności) Bożej, gdyż zgodnie z wypowiedzią apostoła Piotra "zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa" (Dzieje 15:11, BW). Co więcej, w Jezusie już dziś mamy życie wieczne (l Jana 5:13). Co w takim razie powinieneś uczynić? Apostoł Paweł w innym miejscu tak opisał swe głoszenie dobrej nowiny: "Zarówno Żydom, jak i Grekom składałem dokładne świadectwo o skrusze wobec Boga

101

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA i wierze w naszego Pana, Jezusa" (Dzieje 20:21, NŚ). Jeśli dotąd głosiłeś zniekształconą wersję ewangelii, okaż skruchę i szczerze żałuj za ten i inne swe grzechy. Wyznaj wszystkie swe przewinienia Bogu i poproś Jezusa, by stał się twoim Zbawicielem i Panem. Powierz Mu na zawsze swe życie i poddaj się Jemu jako twemu Panu, ochoczo biorąc na siebie wszystkie koszty związane z naśladowaniem Chrystusa. Poświęć dużą ilość czasu na prostowanie twych poglądów opartych na Strażnicy i zastąpienie ich dobrą teologią. Dziel się ewangelią z bliźnimi. Poszukaj Kościoła, w którym głosi się czystą ewangelię i po upewnieniu się, że wyznanie to ma zdrową naukę oraz we właściwy sposób sprawuje Wieczerzę Pańską i chrzest, a także stosuje dyscyplinę kościelną, przyłącz się do niego 42 • Wiernie wytrwaj w posłuszeństwie prawdziwej ewangelii, a wówczas dostąpisz wiecznego zbawienia!

42 Tak poważną decyzję należy podjąć po dłuższym trwaniu w modlitwie. Przy wyborze Kościoła należy też wziąć pod uwagę, czy jego członkowie niosą pomoc osobom znajdującym się w potrzebie duchowej lub materialnej. Jeśli dana wspólnota stanowi jedynie "towarzystwo wzajemnej adoracji", nie warto przyłączać się do niej.

102

DODATEKA

CZY ŚWIADKOWIE JEHOWY WIERZĄ W BOGA OJCA?

niniejszej książce wykazaliśmy, że Świadkowie Jehowy nie wierzą w biblijnego Jezusa ani w biblijnego Ducha Świętego. Mają spaczony obraz natury Chrystusa i Ducha Bożego. Czy jednak wierzą w Boga Ojca, skoro deklarują, że gorliwie Go czczą, że uwielbiają wyłącznie Jego?

W

Negacja atrybutów Boga Ojca To prawda, że Świadkowie Jehowy uznają takie przymioty Boga Ojca, jak wieczność, wszechmoc i niezmienność. Okazuje się jednak, że odrzucają prawdę biblijną na temat tak istotnych atrybutów Boga Ojca, jak wszechobecność i wszechwiedza. W książce Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi stwierdzono, że Bóg ma ciało i przebywa w określonym miejscu: "Wprawdzie nie ma On ciała materialnego, ale ma ciało duchowe. osoba duchowa miała ciało? Tak, Biblia mówi: »Jeżeli jest ciało fizyczne, to jest też duchowe« (l Koryntian 15:44; Jana 4:24). Czyżby

Skoro Bóg jest osobą mającą ciało duchowe, to musi miejsce, w którym przebywa" 1•

też być

Każdy uważny

czytelnik Biblii, obeznany z podstawami chrześci­ wiary szybko zauważy, że na poparcie poglądu, jakoby Bóg miał ciało i był ograniczony przestrzenią przytoczono werset, który nie ma żad­ nego związku z tym zagadnieniem. Cytat z Pierwszego Listu do Koryntian wchodzi w skład odpowiedzi na pytanie: "Ale powie ktoś: Jak bywają wzbudzeni umarli? I w jakim ciele przychodzą?" (l Koryntian 15:35, BW). jańskiej

l

Dz. cyt., s. 36, akapity 6 i 7.

103

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Ciała ludzi zmartwychwstałych będą podobne do chwalebnego ciała Chrystusa: "Nasza zaś ojczyzna jest w niebie, skąd też Zbawiciela oczekujemy, Pana Jezusa Chrystusa, który przemieni znikome ciało nasze w postać, podobną do uwielbionego ciała swego, tą mocą, którą też wszystko poddać sobie może" (Filipian 3:20, 21, BW). Tymczasem ciało naszego zmartwychwstałego Pana było widzialne i dotykalne: "Spójrzcie na ręce moje i nogi moje, że to Ja jestem. Dotknijcie mnie i patrzcie: Wszak duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam" (Łukasza 24:39). W tym kontekście wielce wymowny jest werset, na który autor książki się powołał, ale go nie przytoczył: "Bóg jest duchem" (Jana 4:24). Skoro duch nie ma ciała ani kości, to wbrew twierdzeniom Świadków nie jest ograniczony przestrzenią.

"Czy jestem Bogiem tylko z bliska - mówi Pan - a nie także Bogiem z daleka? Czy zdoła się kto ukryć w kryjówkach, abym Ja go nie widział? -mówi Pan. Czy to nie Ja wypełniam niebo i ziemię? - mówi Pan" (Jeremiasza 23:23, 24, BW).

W tej samej książce przyrównano Boga do ograniczonej przestrzennie elektrowni: "Elektrownia stoi w określonym miejscu w mieście lub gdzieś w pobliżu, ale wytwarzany przez nią prąd elektryczny jest rozprowadzany po całej okolicy. Podobnie ma się rzecz z Bogiem. Mieszka w niebiosach (Izajasza 57:15; Psalm 123:1). Jednakże działanie Jego świętego ducha, Jego niewidzialnej czynnej mocy, można odczuć wszędzie, w całym wszechświecie. Za pomocą ducha świętego Bóg stworzył niebiosa, ziemię, i wszystko, co żyje (Psalm 33:6; l Mojżeszowa 1:2; Psalm 104:30). Nie była do tego potrzebna cielesna obecność Boga. Jeżeli chce coś zrobić, nawet bardzo daleko, może tam kierować swego ducha, swą czynną moc. Cóż za wspaniały Bóg!" 2•

Tymczasem Słowo Boże uczy,

że

Bóg jest wszędzie:

"Bóg, który stworzył świat i wszystko, co na nim, Ten, będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach ręką zbudowanych ani też nie służy mu się rękami ludzkimi, jak gdyby czego potrzebował, gdyż sam daje wszystkim życie i tchnienie, i wszystko. Z jednego pnia wywiódł też wszystkie narody ludzkie, aby mieszkały na całym obszarze ziemi, ustanowiwszy dla nich wyznaczone okresy czasu i granice ich zamieszkania, żeby szukały Boga, 2

Dz. cyt., s. 37, akapit 9.

104

Czy Świadkowie Jehowy wierzą w Boga Ojca?

czy go może nie wyczują i nie znajdą, bo przecież nie jest On daleko od każdego z nas. Albowiem w nim żyjemy i poruszamy się, i jesteśmy, jak to i niektórzy z waszych poetów powiedzieli; z jego bowiem rodu jesteśmy" (Dzieje 17:24-28, BW).

Kolejnym atrybutem Boga Ojca, któremu przeczą eksperci z Brooklynu jest wszechwiedza. "Z Biblii jasno wynika, iż Bóg rzeczywiście umie przewidywać przyszłość (Izajasza 46:9, 10). Ale nielogiczne jest myślenie, że nie potrafi korzystać z tej umiejętności w sposób kontrolowany albo że ponosi odpowiedzialność za wszystko, co się dzieje. Zilustrujmy to przykładem: Gdybyś dysponował wielką siłą fizyczną, czy czułbyś się zmuszony podnieść każdy ciężki przedmiot, który masz w zasięgu wzroku? Oczywiście, że nie. Porlobnie sama zdolność przewidywania przyszłości nie oznacza, że Bóg zna lub planuje każdy jej szczegół. Z umiejętności tej korzysta w sposób wybiórczy i rozważny. Jak widać, fałszywe nauki, w tym nauka o przeznaczeniu nie przynoszą chwały Bogu" 3•

Pomimo mocnych twierdzeń autorów, Biblia nigdzie nie mówi, Bóg przewiduje przyszłość. Wersety z Księgi Izajasza, na które się powołano, dowodzą, że Bóg zna przyszłość i właśnie to wyróżnia Go jako prawdziwego Boga:

że

"Wspomnijcie na sprawy dawne, odwieczne, że Ja jestem Bogiem i nie ma innego, jestem Bogiem i nie ma takiego jak Ja. ]a od początku zwiastowałem to, co będzie, i z dawna to, co jeszcze się nie stało. ]a wypowiadam swój zamysł, i spełnia się on, i dokonuję wszystkiego, czego chcę" (Izajasza 46:9, 10, BW).

Stwórca zna przyszłość, gdyż jest wszechmocny i realizuje swą wolę. Co ciekawe, jednym z powodów, dla których Bóg Ojciec zabrania nam czci obcych bogów jest fakt, że jest wszechwiedzący: "Ja, Pan, a takie jest moje imię, nie oddam mojej czci nikomu ani mojej chwały bałwanom. Oto wydarzenia dawniejsze już się dokonały, a to, co ma nastać, zwiastuję; zanim zacznie kiełko­ wać, opowiem je wam" (Izajasza 42:8, 9, BW). Choć zgadzamy się z autorem artykułu, że Bóg nie jest odpowiedzialny za zło ani nie jest autorem grzechu, to jednak teoria wybiórczego przewidywania przyszłości jest bardzo słaba. Jest wynikiem niezdolności do pogodzenia się z prawdą o nieograniczonej wiedzy Boga.

3

Strażnica

z l października 2004, s. 12, akapit 13, Bogu?", kursywa moja N.C.

artykuł

"Kto dzisiaj oddaje chwałę

105

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

A oto kilka cytatów na dowód,

że Boża

wiedza jest większa

niż

myślą Świadkowie Jehowy: "Wysławiam cię

za to,

że

cudownie mnie

stworzyłeś.

Cudowne

są dzieła twoje i duszę moją znasz dokładnie. Żadna kość moja

nie była ukryta przed tobą, choć powstałem w ukryciu, utkany w głębiach ziemi. Oczy twoje widziały czyny moje, w księdze twej

zapisane były wszystkie dni przyszłe, gdy jeszcze żadnego z nich nie było" (Psalm 139:14-16, BW).

Dawidowi Bóg objawił, że gdy jeszcze był w łonie matki, Bóg z góry znał wszystkie jego czyny, wszystkie jego dni. W Biblii Tysiąclecia w wersecie 16 czytamy: "Oczy Twoje widziały me czyny i wszystkie są spisane w Twej księdze; dni określone zostały, chociaż żaden z nich {jeszcze] nie nastał". Skoro Stwórca określił wszystkie dni psalmisty, to znaczy, że Bogu wiadomy jest też termin śmierci człowieka. "Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi. Tych zaś, których przeznaczył,

tych też powołał, a których powołał - tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił - tych też obdarzył chwałą" (Rzymian 8:29, 30, BT).

Z fragmentu tego wynika, że Bóg z góry wiedział, kto będzie zbawiony i tych przeznaczonych ludzi powołał, a następnie usprawiedliwił. Póź­ niej otoczy ich chwałą, co jest tak pewne, że napisano o tym w czasie przeszłym, jak by już to się dokonało. "l oddadzą mu pokłon wszyscy mieszkańcy ziemi, każdy, któreimię nie jest od założenia świata zapisane w księdze żywota Baranka, który został zabity" (Objawienie 13:8, BW).

go Księga

Objawienia podaje nam zdumiewający fakt, że już od założenia Baranka są zapisane imiona zbawionych i pominięte imiona potępionych. Choć tego nie pojmujemy, powinniśmy to świata w księdze żywota

przyjąć wiarą. "Wiedząc, że

nie rzeczami znikomymi, srebrem albo złotem, zowykupieni z mamego postępowania waszego, przez ojców wam przekazanego, lecz drogą krwią Chrystusa, jako baranka niewinnego i nieskalanego. Wprawdzie był On na to przeznaczony już przed założeniem świata, ale objawiony został dopiero w czasach ostatnich ze względu na was" (l Piotra 1:18-20, BW). staliście

106

Czy Świadkowie Jehowy wierzą w Boga Ojca?

Sam Jezus jako Zbawiciel by przeznaczony na ofiarę już przed założe­ niem świata. Nie na miejscu jest w tym kontekście przykład człowieka o wielkiej sile fizycznej, który nie chce podnosić każdego napotkanego przedmiotu. Podawanie takich ilustracji w celu udowodnienia, że Bóg ma niepełną wiedzę, jest pozbawione sensu: "Z kim więc porównacie Boga i jakie podobieństwo mu przeciwstawicie?" (Izajasza 40:18). Który pogląd bardziej oddaje Bogu chwałę? Pogląd Strażnicy, że Bóg mając ograniczoną wiedzę, nie zna całej przyszłości, gdyż selektywnie posługuje się swą zdolnością przewidywania? Czy pogląd Biblii, że Bóg zna przyszłość w każdym detalu i jest Bogiem wszechwiedzącym?

"Nie mówcie więcej

słów pełnych

pychy, z ust waszych niech nie wybo Pan jest Bogiem wszechwiedzącym: On waży uczynki" (l Samuela 2:3, BT). chodzą słowa wyniosłe,

Wnioski Bóg Ojciec w wydaniu Świadków Jehowy jest zdecydowanie przestrzennie i intelektualnie. Jest przykrojony na miarę cielesnych wyobrażeń i doktryn ekspertów z Brooklynu, którzy usiłują "zamknąć Go w pudełku". Tymczasem Bóg Ojciec objawiony w Biblii przewyższa nasze zdolności pojmowania i Jego chwała napeł­ nia nas podziwem i uwielbieniem. "0 głębokości bogactwa, mądrości i wiedzy Boga! Jakże nie.zbadane są Jego wyroki i niepojęte Jego drogi. Któż bowiem zdoła poznać zamysły Pana lub kto był kiedykolwiek Jego doradcą? Kto wreszcie pierwszy obdarował czymś Pana, by mógł w zamian za to spodziewać się zapłaty? Z Niego bowiem, przez Niego i dla Niego istnieje wszystko, Jemu chwała na wieki. Amen" (Rzymian 11:33-36, BWP). Podsumowując nasze rozważania musimy stwierdzić, że choć twierdzenie, jakoby Świadkowie czcili jakiegoś bożka byłoby dość radykalne, to jednak trzeba przyznać, iż ich postrzeganie Boga Ojca odbiera Mu chwałę i poniża Go. Czyni Go bardziej stworzeniem niż Stwórcą. Zatem Świadkowie Jehowy nie tylko są winni poniżania Syna Bożego i Ducha Świętego, lecz również Boga Ojca. Pozbawiając Go dwóch istotnych atrybutów, nie wierzą w takiego Boga Ojca, jakiego objawia Biblia. osobą ograniczoną

107

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

108

DODATEK B

PRZEDLUDZKI BYT CHRYSTUSA

Niektóre osoby po przeczytaniu pierwszego rozdziału niniejszej pracy stawiały pytania o przedludzki byt Chrystusa. Postaramy się pokrótce wyjść naprzeciw ich potrzebom, choć zapewne nie wyczerpiemy tematu. Preegzystencja Chrystusa albo Jego przedludzki byt jest nieodłącz­ nym elementem doktryny chrześcijańskiej. Pojmowana jest jako istnienie Jezusa od wieczności jako Syna Bożego, zrodzonego, a nie stworzonego, posiadającego w pełni Boską naturę, równą Bogu Ojcu. Tę prawdę wiary kwestionują Świadkowie Jehowy, twierdząc, że Zbawiciel jako Słowo jest pierwszym stworzeniem Bożym i archaniołem Michałem, pierwszym i najwyższym z aniołów. W preegzystencję Pana w sensie ortodoksyjnym nie wierzą też ugrupowania uznające naukę Charlesa T. Russella oraz niektóre judaizujące grupy religijne. Co gorsza, ostatnio w naszym kraju pojawiły się osoby głoszące, jakoby Jezus nie miał żadnej preegzystencji, był tylko synem Józefa, i jedynie został wyniesiony do godności Syna Bożego po zmartwychwstaniu. Jest to nowa odsłona starożytnej herezji, jaką był adopcjanizm. Mamy zatem wszelkie powody, by przypomnieć sobie biblijne podstawy naszej wiary w preegzystencję Zbawiciela.

Czy Stary Testament wspomina o przedludzkim bycie Chrystusa? l.

Przypowieści

30:4, BW: "Kto wstąpił na niebiosa i zstąpił? Kto wiatr w swoje dłonie? Kto owinął wody płaszczem? Kto stworzył wszystkie krańce ziemi? Jakie jest jego imię? I jakie jest imię jego syna? Czy wiesz?".

zebrał

W pytaniu o imię syna Jahwe dostrzegamy zapowiedź prawdy o jednorodzonym Synu Bożym, który objawił się jako Jezus Chrystus.

109

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA 2. Micheasza 5:1, BT: "A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności [w języku hebrajskimolam-przypis N.C.]". Występujące tu słowo hebrajskie olam ma następujące znaczenia: "czas odwieczny, czas przeszły, wieczność, odległa przyszłość, czas trwania, czas nieustający, okres życia"; natomiast w liczbie mnogiej oznacza "wieki, czas nieskończony" 1• Chociaż słowo olam nie zawsze określa wieczność, to jednak w pewnych kontekstach wyraź­ nie jej dotyczy. W 1 Mojżeszowej (Rodzaju) 21:33 Jahwe jest nazwany Bogiem wiecznym lub wiekuistym (El olam; patrz także 5 Mojżeszowa [Powtórzonego Prawa] 33:27). Wierzymy, że na tej samej zasadzie Księ­ ga Micheasza 5:1 głosi odwieczne pochodzenie Mesjasza.

3. Izajasza 9:5, BW: "Albowiem dziecię narodziło się nam, syn jest nam dany i spocznie władza na jego ramieniu, i nazwą go: Cudowny Doradca, Bóg Mocny, Ojciec Odwieczny, Książę Pokoju".

Rzecz jasna werset ten nie dowodzi, że Mesjasz jest Bogiem Ojcem. Chodzi o to, że będzie sprawował władzę na sposób dobrego ojca i że istnieje od wieczności. "On jest Bogiem, jedno z Ojcem, który jest od wieczności do wieczności. On jest autorem wiecznego życia i szczę­ ścia" dla zbawionych i "jest dla nich Ojcem błogosławionej wieczności. On jest Ojcem przyszłego świata (jak to oddaje Septuaginta), ojcem państwa ewangelii, które jest poddane Jemu, a nie aniołom, Hebr. 2:5. On był od wieczności Ojcem tego wielkiego dzieła odkupienia[ ... ]" 2 • 4. Izajasza 6:1-10 z komentarzem w Ewangelii Jana 12:37-41. Izajasza 6:1-10, BW: "W roku

śmierci

króla Uzjasza

widziałem

Pana siedzącego na tronie wysokim i wyniosłym, a kraj jego szaty wypełniał świątynię.

Jego orszak stanowiły serafy, z których każ­ dy miał po sześć skrzydeł, dwoma zakrywał swoją twarz, dwoma zakrywał swoje nogi i na dwóch latał. l wołał jeden do drugiego: Święty, Święty, Święty jest Pan Zastę­ pów! Pełna jest wszystka ziemia chwały jego. I zatrzęsły się progi w posadach od tego potężnego głosu, a przybytek napełnił się dymem. I rzekłem: Biada mi! Zginąłem, bo jestem człowiekiem nieczystych warg i mieszkam pośród ludu nieczystych warg, gdyż moje oczy widziały Króla, Pana Zastępów. Wtedy przyleciał do

2

Langenscheidt's Hebrew English Dictionary, przekład: Karl Feyerabend, Methuen, Londyn, 1957, s. 243. Cytat za The Trini ty. Evidence and Issues, Robert Morey, dz. cyt., s. 312. Matthew Henry, Matthew Henry's Commentary on the Whole Bible, wersja elektroniczna, dz. cyt.

110

Przedludzki byt Chrystusa mnie jeden z serafów, mając w ręku rozżarzony węgielek, który szczypcami wziął z ołtarza, i dotknął moich ust, i rzekł: Oto dotknęło to twoich warg i usunięta jest twoja wina, a twój grzech odpuszczony. Potem usłyszałem głos Pana, który rzekł: Kogo poślę? I kto tam [poprawne tłumaczenie: "nam"- przypis N.C.] pójdzie? Tedy odpowiedziałem: Oto jestem, poślij mnie! A On rzekł: Idź i mów do tego ludu: Słuchajcie bacznie, lecz nie rozumiejcie, i patrzcie uważnie, lecz nie poznawajcie! Znieczul serce tego ludu i dotknij jego uszy głuchotą, a jego oczy ślepotą, aby nie widział swoimi oczyma i nie słyszał swoimi uszyma i nie rozumiał swoim sercem, żeby się nie nawrócił i nie ozdrowiał!". Ewangelia Jana 12:37-41, BW: "A chociaż tyle cudów dokonał wobec nich, nie wierzyli w niego, aby się wypełniło słowo proroka Izajasza, jakie wypowiedział: Panie, któż uwierzył wieści naszej, a komu objawiło się ramię Pana? Dlatego nie mogli uwierzyć, że znowu rzekł Izajasz: Zaślepił oczy ich i zatwardził serce ich, Aby nie widzieli oczami swymi i nie rozumieli sercem swym, i żeby się nie nawrócili, I żebym ich nie uzdrowił. To powiedział Izajasz, gdyż ujrzał chwalę jego i mówił o nim".

Zwrot: ujrzał chwałę jego i mówił o nim jest nawiązaniem do widzenia Pana zasiadającego na tronie z Izajasza 6:1, bowiem z tego samego rozdziału pochodzi Janowy cytat o zaślepieniu i zatwardziałości Izraela. Zatem Panem siedzącym na tronie był Chrystus w bycie przedludzkim. Jan utożsamia Chrystusa z Bogiem, choć nigdzie nie twierdzi, że Syn i Ojciec to jedna i ta sama osoba. Jeśli chodzi o zastosowanie Izajasza 6:1-10 w Ewangelii Jana 12:39-41, to prorok Izajasz pisał o chwale Mesjasza również w innych fragmentach, takich, jak: 9:5, 6; 52:13-15; 53:10b-12. Niemniej jednak, w Ewangelii Jana 12:41 wspomina się zarówno o tym, że Izajasz ujrzał chwałę Jego, jak i mówił o Nim. Najbliższy kontekst odwołuje się do 6 rozdziału Księgi Izajasza, a nie do 53 rozdziału tej księgi. Jednak nawet, gdy przychylimy się do opinii krytyków, że słowa mówił o nim dotyczą 53 rozdziału Księgi Izajasza, to trudno odnieść do tego rozdziału sformułowanie ujrzał chwałę jego. 53 rozdział nie jest widzeniem. Natomiast Jan mówi, że Izajasz "ujrzał" "chwałę", co pasuje do 6 rozdziału Księgi Izajasza, zawierającego wizję chwały Pana. W Księdze Izajasza 6:1 w Septuagincie użyto identycznego terminu na "ujrzeć" (aoryst czasownika chorao3, eidon), a słowo "chwała" (doksa) jest identycznym 3

słowa chorao: "widzieć, zobaczyć, spostrzec, dostrzec, zauważyć, ujrzeć; odwiedzać; patrzeć, uważać, czuwać, pilnować się" (Wielki słownik grecko-

A oto znaczenia

polski Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 433).

111

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA wyrazem greckim użytym w Septuagincie w Izajasza 6:3. Fakt, że Jan użył tego samego słownictwa jest doprawdy znaczący. Zauważmy też, że David H. Stern, Żyd Mesjaniczny, w swym komentarzu do Ewangelii Jana 12:41 m.in. napisał: "Jochanan [Jan] najwyraźniej chce powiedzieć, że w tej niebiańskiej wizji Jesza'jahu [Izajasz] miał możliwość wejrzenia w przyszłą objawioną chwałę Jeszui [Jezusa], a ponieważ Jeszua [Jezus] mieści się w pojęciu Adonai [Pan], nie ma żadnego powodu, żeby twierdzić a priori, iż wizja Izajasza dotyczyła Boga Ojca" 4 • S. l Koryntian 10:1-4 jako komentarz do Starego Testamentu:

"A chcę, bracia, abyście dobrze wiedzieli, że ojcowie nasi wszyscy byli pod obłokiem i wszyscy przez morze przeszli, i wszyscy w Mojżesza ochrzczeni zostali w obłoku i w morzu, i wszyscy ten sam pokarm duchowy jedli, i wszyscy ten sam napój duchowy pili; pili bowiem z duchowej skały, która im towarzyszyła, a skałą tą był Chrystus" (BW).

Leon Morris napisał, że Paweł "odnosi się do Chrystusa i widzi go jako kogoś, kto towarzyszył Izraelitom i stale udzielał im napoju. Przenosi na Chrystusa tytuł »Skała«, używany w odniesieniu do Jahwe (Powt. Pr. 32:15; Ps. 18:2, etc.). To przeniesienie jest znaczące dla Chrystologii, gdyż oczywiście jest wyraźną wskazówką co do preegzystencji Chrystusa (por. Conzelmann, »To słowo 'był' ... oznacza prawdziwą preegzystencję«)" 5 •

6. l Piotra 1:10-11 jako komentarz do Starego Testamentu:

"Zbawienia tego poszukiwali i wywiadywali się o nie prorocy, którzy prorokowali o przeznaczonej dla was łasce, starając się wybadać, na który albo na jaki to czas wskazywał działający w nich Duch Chrystusowy, który przepowiadał cierpienia, mające przyjść na Chrystusa, ale też mające potem nastać uwielbienie" (BW). Apostoł Piotr stwierdza jednoznacznie, że w starotestamentowych prorokach działał Duch Chrystusowy. Znaczy to, że Chrystus żył wówczas w niebie jako odwieczny Syn Boga Ojca i posyłał Ducha Świętego, by Ten objawił im proroctwa o Mesjaszu jeszcze przed Jego ziemskimi narodzinami.

4

Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 321. (Uwagi w nawiasach

5

kwadratowych, N.C.). Leon Morris, The First Epistle of Paul to the Corinthians. An Introduction and Commentary, dz. cyt., ss. 139, 140.

112

Przedludzki byt Chrystusa 7.

Judy 4-5 jako komentarz do Starego Testamentu: "Wkradli się bowiem pomiędzy was jacyś ludzie, którzy dawno już są zapisani na to potępienie, bezbożni, którzy łaskę Boga naszego zamieniają na rozpustę, a nawet wypierają się jedynego Władcy i Pana naszego Jezusa Chrystusa. Pragnę zaś, żebyście przypomnieli sobie, choć raz na zawsze wiecie już wszystko, że Pan [w tekście greckim Kyrios - przypis N.C.], który wybawił naród z Egiptu, następnie wytracił tych, którzy nie uwierzyli" (BT).

Kontekst wskazuje na fakt, że Panem, który wybawił Izraela z ziemi egipskiej był Jezus. Niektóre rękopisy zawierają w tym miejscu zamiast słowa "Pan" dwa wyrazy, "Pan Jezus", a w innych manuskryptach występuje tutaj tytuł "Chrystus" 6 •

Jasne wypowiedzi Nowego Testamentu Nowy Testament zawiera szereg bardzo zrozumiałych i prostych wypowiedzi Chrystusa, wyraźnie uwypuklających Jego preegzystencję. Oto kilka przykładów z Ewangelii Jana: •

Jana 3:13: "A nikt nie wstąpił do nieba, tylko Ten, który zstąpił z nieba, Syn Człowieczy".

•

Jana 3:31: "Kto przychodzi z góry, jest ponad wszystkimi, kto z ziemi pochodzi, należy do ziemi i mówi rzeczy ziemskie; kto przychodzi z nieba, jest ponad wszystkimi".

•

Jana 6:38: "Zstąpiłem bowiem z nieba, nie aby wypełniać lecz wolę tego, który mnie posłał".

•

Jana 6:51: "Ja jestem chlebem żywym, który z nieba zstąpił; jeśli kto spożywać będzie ten chleb, żyć będzie na wieki; a chleb, który Ja dam, to ciało moje, które Ja oddam za żywot świata".

•

Jana 6:62:

"Cóż

dopiero, gdy ujrzycie Syna Człowieczego,

wolę swoją,

wstępującego

tam, gdzie był pierwej?". •

Jana 8:23: "l rzekł do nich: Wy jesteście z niskości, Ja zaś z wy jesteście z tego świata, a Ja nie jestem z tego świata".

•

Jana 16:28: "Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na czam świat i idę do Ojca".

•

Jana 17:5: "A teraz Ty mnie uwielbij, Ojcze, u siebie samego tą chwałą, którą miałem u ciebie, zanim świat powstał". (Wszystkie cytaty pochodzą z Biblii Warszawskiej).

świat;

wysokości;

znowu opusz-

Powyższe wypowiedzi są jednoznacznym zaprzeczeniem błędnej teorii, jakoby nasz Pan nie istniał przed swym narodzeniem na ziemi.

6

Szerszy komentarz na temat roli Syna Bożego w prowadzeniu ówczesnego Izraela znajdzie Czytelnik na stronach 15-16 niniejszej książki, w komentarzu do Księgi Wyjścia 23:20-23.

113

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Niektóre osoby mają jednak kłopot z przyjęciem prawdy o przedludzkim bycie Jezusa, bo uległy wpływom judaizmu i czytają Nowy Testament w świetle Starego. W związku z tym Paweł wyjaśnia, że "ilekroć czyta się Mojżesza, ich sercu; lecz gdy się do Pana nawrócą, zasłona zostaje zdjęta. A Pan jest Duchem; gdzie zaś Duch Pański, tam wolność" (2 Koryntian 3:17, BW). Tak, zasłona jest na sercu wszystkich, którzy czytają Nowy Testament w świetle Starego. Najpełniejsze objawienie przyszło przez Syna Bożego, dlatego musimy patrzeć na Stary Testament przez pełniejsze objawienie Nowego Przymierza7• Przede wszystkim zaś trzeba nawrócić się do Pana Jezusa, bo tylko wtedy zasłona spada. Uwierzmy w naukę Zbawiciela, który oświadczył w Ewangelii Jana 12:48: "Kto mną gardzi i nie przyjmuje słów moich, ma swego sędziego: Słowo, które głosiłem, sądzić go będzie w dniu ostatecznym".

zasłona leży na

Kluczowy fragment: Prolog Ewangelii według Jana początku [w grece En arche - przypis N.C.] było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo. Ono było na począt­ ku u Boga. Wszystko przez Nie się stało [w grece egeneto - przypis N.C.], a bez Niego nic się nie stało, co się stało. W Nim było życie, a życie było światłością ludzi, a światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła" (Jana 1:1-5, BT).

"Na

"Początek" to nawiązanie do Księgi l Mojżeszowej (Rodzaju) 1:15, według Septuaginty, greckiego przekładu Starego Testamentu. Skąd o tym wiemy? Gdyż potem jest mówione o stworzeniu, że "stało się" (greckie egeneto, forma czasownika ginomai, która w tej postaci wystę­ puje w l rozdziale Księgi Rodzaju w Septuagincie), oraz wymienia się "światłość" i "ciemność", (które też tam są wymieniane). ,,Na początku [w Septuagincie En arche- jak w Ewangelii Jana 1:1, przypis N.C.] Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch 7

Oczywiście nie negujemy tu ogromnej wartości ksiąg Starego Przymierza oraz sensu poznawania tła historycznego i obyczajowego Biblii hebrajskiej. Jesteśmy też pozytywnie ustosunkowani do badań nad biblijnym językiem hebrajskim. Ponadto zdecydowanie sprzeciwiamy się praktyce czytania wyłącznie Nowego Testamentu, z pominięciem Starego. Wierzymy jednak w stopniowy rozwój Objawienia Bożego, który znalazł swą dotychczasową kulminację w Osobie, dziele i nauce Syna Bożego (Jana 1:17-18; 2 Tymateusza 1:10; Hebrajczyków 1:1-2). Pisząc dotychczasową, mamy na myśli prawdę, że pełnia poznania Boga przewidziana jest dla nas w wieczności (l Koryntian 13:9-12; Objawienie 22:3, 4). W kwestii interpretacji natchnionych Pism hebrajskich zgadzamy się z opinią Augustyna z Hippony: "W Starym Testamencie jest ukryty Nowy, w Nowym jest odsłonięty Stary".

114

Przedludzki byt Chrystusa Boży unosił się

rzekł: Niechaj się stanie świa­ egeneto- jak w Ewangelii Jana 1:3, przy-

nad wodami. Wtedy Bóg

tłość! I stała się [w Septuagincie

pis N.C.] światłość. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień pierwszy" (Rodzaju 1:1-5, BT). Zatem bez wątpienia zwrot "na początku" odnosi się do stworzenia. "Na początku było Słowo". Zauważmy, że o Słowie nie jest powiedziane, iż się stało, lecz, że gdy Bóg zaczął stwarzać, już było, tj. było od wieczności, gdyż czasoprzestrzeń powstała dopiero od stworzenia. Gdyby Jan chciał powiedzieć, że Słowo było pierwszym stworzeniem Boga Ojca, napisałby, iż "Na początku stało się [egeneto- przypis N.C.] Słowo". Ponadto stwierdzenie, iż" Wszystko przez Nie się stało [egeneto- przypis N.C.], a bez Niego nic się nie stało, co się stało" dowodzi jednoznacznie, że Słowo nie zalicza się do stworzeń. "Wszystko" i "nic" wyklucza Słowo z kategorii stworzeń. Co więcej, fakt, że "W Nim było życie, a życie było światłością ludzi", przemawia za tym, że wszystkie stworzenia zawdzię­ czają swe życie Słowu, tj. Jezusowi w bycie przedludzkim. Kim lub czym jest Słowo? Ewangelia według Jana 1:14 odpowiada: "A Słowo ciałem się stało i zamieszkało wśród nas, i ujrzeliśmy chwałę jego, chwałę, jaką majedyny Syn od Ojca, pełne łaski i prawdy" (BW). Jak to rozumieć, że "Słowo było u Boga"? Jan używa tu słowa pros, które w tym kontekście oznacza intymną, zażyłą więź. To samo słowo występuje u apostoła Pawła, który napisał w l Koryntian 13:12: "Teraz bowiem widzimy jakby przez zwierciadło i niby w zagadce, ale wówczas twarzą w [pros - przypis N.C.] twarz. Teraz poznanie moje jest cząstko­ we, ale wówczas poznam tak, jak jestem poznany" (BW). Będąc z kimś twarzą w twarz, jesteśmy blisko tej osoby. O intymnej relacji Słowa z Bogiem Ojcem wspomina Jan nieco dalej: "Boga nikt nigdy nie widział, lecz jednorodzony Bóg, który jest na łonie Ojca, objawił go" (Jana 1:18, BW). Trudno o bliższą relację niż przebywanie na czyimś łonie. Taką zażyło­ ścią z Ojcem Syn Boży cieszył się od wieczności. ciemności.

Rozwinięcie

Prologu Jan owego: List do Kolosan 1:15-18

"On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym wobec bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. I On jest Głową Ciała - Kościoła. On jest Początkiem, Pierworodnym spośród umarłych, aby sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim" (BT).

każdego stworzenia,

115

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Dowiadujemy się tu, że Jezus jest Pierworodnym wobec każde­ go stworzenia. Nie chodzi tu o to, że jest pierwszym ze stworzeń, bo zaraz czytamy, że w Nim zostało wszystko stworzone. Nieco dalej Paweł pisze, że Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. Syn Boży istniał przed stworzeniem, które zawdzięcza mu swe istnienie. W jakim sensie jest Pierworodnym? Wyjawia to końcówka wersetu 18: "aby sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim". Syn Boży ma pierwszeństwo w stosunku do całego stworzenia. Istnieje od wieczności, mając pierwszeństwo w sensie czasowym. Posiada wyższą pozycję, zatem ma pierwszeństwo pod względem godności. Ma nadludzką, Boską władzę, gdyż w Nim zostały stworzone Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Jest Sprawcą stworzenia i dla Niego ono istnieje: Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On podtrzymuje stworzenie przy życiu: wszystko w Nim ma istnienie. Jezus jako Pośrednik stworzenia w Hebrajczyków 1:1-3 "Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg do ojców przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna. Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy, przez Niego też stworzył wszechświat. Ten [Syn], który jest odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego istoty, podtrzymuje wszystko słowem swej potęgi, a dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach" (BT).

fragment głosi ważną prawdę, że Bóg Ojciec stworzył wszechświat przez Syna, który w takim razie musiał istnieć przed powstaniem czasu i przestrzeni. Słowo przez, nie określa jedynie biernego pośrednictwa, bowiem w Liście do Rzymian 11:36 napisano o Bogu: "Albowiem z Niego i przez Niego, i dla Niego [jest] wszystko. Jemu chwała na wieki. Amen" (BT). Warto także zauważyć, że fragment ten dowodzi, że Jezus Chrystus jest również Tym, który podtrzymuje wszystko słowem swej potęgi, to znaczy zachowuje w porządku cały wszechświat i podtrzymuje jego istnienie. Czyni to słowem swej potęgi, co wskazuje na Jego wszechmoc, bowiem jedynie Bóg może jako Stwórca i fundament całego wszechświata wypowiadać słowa z taką mocą. Powyższy

Odwieczny Syn w Hebrajczyków 7:1-3 "Ten to Melchisedek, król Salemu, kapłan Boga Najwyższego, który wyszedł na spotkanie Abrahama, gdy wracał po rozgromieniu królów, pobłogosławił mu, Abraham zaś dał mu dziesięcinę ze

116

Przedludzki byt Chrystusa wszystkiego. Imię jego znaczy najpierw król sprawiedliwości, następnie zaś król Salemu, to jest król pokoju. Bez ojca, bez matki, bez rodowodu, nie mający ani początku dni, ani końca życia, lecz podobny do Syna Bożego, pozostaje kapłanem na zawsze" (BW).

Starotestamentowym typem zapowiadającym Chrystusa był Melchizedek, który jawi się jako bardzo tajemnicza postać (por. l Mojżeszowa [Rodzaju] 14:17-20). Jezus jako Syn Człowieczy nie miał ojca, jako Bóg nie miał matki ani rodowodu. Jako odwieczny Syn Boży nie miał początku dni, a będąc wiecznym, nie ma końca życia, toteż sprawuje kapłaństwo nieprzechodnie, bez następców. Ważny

tekst: Ewangelia według Jana 8:58

"Rzekł do nich Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Zanim Abraham stał się, JA JESTEM'' (BT).

Zarówno Świadkowie Jehowy, jak i inni przeciwnicy Bóstwa Chrystusa twierdzą, że Jezus mówi tu tylko to, że jako pierwsze stworzenie Boże istniał już przed Abrahamem. Jednakże organizacja Świad­ ków posunęła się dalej i nawet zmieniła brzmienie ostatniej części tego wersetu, na "ja już byłem". Czy rzeczywiście to poważne zdanie ma tylko takie znaczenie? Na co wskazuje kontekst? Reakcja słuchaczy Jezusa była jednoznaczna: "Porwali więc kamienie, aby je rzucić na Niego. Jezus jednak ukrył się i wyszedł ze świątyni" (Jana 8:59, BT). Żydzi zrozumieli, że Chrystus postawił się na równi z Bogiem i dlatego chcieli Go ukamienować. Przepis Prawa Mojżeszowego stanowił: "Kto bluźni imieniu Pana, poniesie śmierć. Ukamienuje go cały zbór; zarówno obcy przybysz jak i krajowiec za bluźnierstwo imieniu Pana poniesie śmierć" (3 Mojże­ szowa 24:16, BW). Żydzi najwyraźniej uznali, że Chrystus zbluźnił. Która część Jego wypowiedzi została uznana za bluźnierstwo? Chodzi o zwrot "Ja jestem", po grecku ego eimi. Dlaczego to sformułowanie, choć wypowiedziane prawdopodobnie w języku aramejskim wywołało aż tak gwałtowną reakcję? Otóż w Septuagincie, w Księdze Wyjścia 3:14 Jahwe określa się jako ego eimi ho On, to znaczy "Ja jestem, który jestem". To prawda, że czasami zwrot ego eimi (ja jestem) nie ma tak doniosłego znaczenia. Jednak Zbawiciel kilkakrotnie użył go w znaczeniu absolutnym (Jana 8:24, 28; 18:4-6). W omawianym fragmencie Jezus przeciwstawia siebie ("Ja jestem"), Abrahamowi, który "stał się". Ciekawa rzecz, że Syn Boży nie mówi o sobie: "stałem się wcześniej niż Abraham". Używa w stosunku do niego sło117

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA wa, które występuje w greckim przekładzie Psalmu 90:2 (Septuaginta): "Zanim góry powstały i ukształtowała się ziemia i świat, od wieku po wiek Ty jesteś" (Psałterz Biblii Greckiej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996). Chodzi o grecki wyraz ginomai, który ma następujące znaczenia: "stawać się, powstawać, pojawiać się". Występuje on zarówno w Ewangelii Jana 8:58, jak i w greckim przekładzie Psalmu 90:2. W Psalmie napisano: "Zanim góry powstały i ukształtowała się ziemia i świat, od wieku po wiek Ty jesteś". Podobny sens ma wypowiedź Zbawiciela: "Zanim Abraham powstał, Ja Jestem", przy czym "Ja jestem" równa się "Ty jesteś" z Psalmu 90:2. Znaczy to "Ja jestem od zawsze, zawsze i na zawsze". Takie sformułowanie zrównuje Jezusa z Ojcem, umiejscawia Go w wieczności. Dowodzi jednoznacznie Jego przedludzkiego bytu. Harmonizuje z prawdą zawartą w Hebrajczyków 13:8: "Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam i na wieki" (BW). W Biblii Poznańskiej znajdujemy następujący trafny komentarz do Ewangelii Jana 8:58: "Słowa: Jam jest wyrażają, że istnienie Jezusa nie zależy od czasu, że jest bytowaniem wiecznym jak bytowanie Boga. Tak też zostały zrozumiane i oczywiście poczytane za bluźnierstwo (por. 10,30.33). Ponieważ Prawo przewidywało za bluźnierstwo karę ukamienowania (Kpł 24,26; Dz 7,58), Judejczycy chwycili za kamienie, ale Jezus ukrył się wśród tłumu uczniów lub stał się niewidzialnym i wyszedł ze świątyni (por. Łk 4,30)".

Wniosld Wobec tego istnieje sporo dowodów na odwieczne istnienie Syna Bożego, naszego Pana, Zbawiciela i Nauczyciela. Jeśli ktoś wierzy w innego Jezusa, to nie wierzy w Jezusa w ogóle i taka fałszywa wiara nie prowadzi do zbawienia, lecz do wiecznego potępienia. "Powiedziałem wam, że pomrzecie w grzechach swoich. Tak, jeżeli nie uwierzycie, że JA JESTEM, pomrzecie w grzechach swoich" (Jana 8:24, BT). Oddawajmy Jezusowi chwałę, na jaką zasługuje i bądźmy Mu wierni aż do śmierci. Naśladujmy Jego przykład i przestrzegajmy Jego przykazań w codziennym życiu. Z tęsknotą oczekujmy Jego powrotu w chwale.

118

DODATEK C

"CZY W TAKIM RAZIE MAM UWIERZYĆ W TRÓJCĘ?"

pierwszych dwóch rozdziałach tej książki przedstawiono mocne dowody potwierdzające Bóstwo Chrystusa oraz osobowość i Boskość Ducha Świętego. Czytelnik wyzbywający się powoli doktryn Strażnicy może się zastanawiać, czy takie poglądy prowadzą do przyjęcia nauki o Trójcy. Chcąc zbliżyć się do tego głębokiego zagadnienia, musimy pamiętać, że nie możemy go w pełni pojąć lub ogarnąć rozumem. Dlaczego? Między innymi dlatego, że natura Boga nie ma analogii w stworzonym świecie. Ponadto gdybyśmy mogli zgłębić istotę Boga naszymi małymi rozumkami, to Bóg nie byłby Bogiem. Tymczasem Stwórcy nie można dopasować do przyziemnych wyobrażeń. Samo Słowo Boże wskazuje na to, że są takie kwestie dotyczące wielkości Boga, które przekraczają nasze zdolności pojmowania:

W

"Zbyt cudowna jest dla mnie ta wiedza, zbyt wzniosła, bym ją pojął" (Psalm 139:6, BW). "0 głębokości bogactwa i mądrości, i poznania Boga! Jakże niezbadane są wyroki jego i nie wyśledzone drogi jego!" (Rzymian 11:33, BW).

Nie znaczy to, że w ogóle nie możemy poznać prawdy o tym, czy Bóg jest Trójcą, czy nie. Dzięki światłu Ducha Świętego możemy poznać biblijne podstawy doktryny o naturze Boga1• Zapraszam Czytelnika, by rozpatrzył poniższe dowody w duchu modlitewnym i bez uprzedzeń. l

Wiele z podanych tu myśli zawdzięczam takim opracowaniom, jak skrypt Trójca Swięta, Andreas Hahn, Biblijne Seminarium Teologiczne we Wrocławiu oraz książka The Forgotten Trinity (Zapomniana Trójca), James R. Wbite, Betbany House Publishers, Minneapolis, Minnesota, USA, 1998.

119

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

Podstawowe zarzuty l. "W Biblii nie ma

słowa

»Trójca«, lecz pochodzi ono z po-

gaństwa".

Jak zauważył Duane Magnani, w Biblii nie ma słowa "teokratyczny", z którego tak szeroki użytek robią Świadkowie Jehowy. Pojęcie to występowało w świecie pogańskim na oznaczenie władzy rzymskiej, którą sprawował ubóstwiany Cezar. Czy użycie tego terminu przez Świadków Jehowy automatycznie czyni go niebiblijnym? Na pewno nie. Podobnie jest z "Trójcą". Choć w religiach pogańskich występują triady bóstw, to jednak w chrześcijaństwie mamy do czynienia z czymś odrębnym i unikalnym. Triady pogańskie to trzyosobowe grupy bogów, natomiast Trójca chrześcijańska to jeden Bóg w trzech osobach. Proszę zapoznać się z defit:J.icją zamieszczoną w dalszej części tego dodatku. 2. "Pierwsi chrześcijanie nie wierzyli w Trójcę ani w Bóstwo Chrystusa, to późniejszy wynalazek, ustanowiony na Soborze w Nicei w 325 roku". Przeczą

temu twierdzeniu pisma pisarzy wczesnochrześcijańskich

• Ignacy z Antiochii,

zmarły w

2

•

roku 110

a) O Bóstwie Chrystusa: "Naśladowcy Boga, ożywieni na nowo krwią Boga, dopełniliście w sposób doskonały dzieła zgodnego z waszą wła­ sną naturą". "Jeden jest Lekarz, cielesny i zarazem duchowy, zrodzony i niezrodzony, przychodzący w ciele Bóg[ ...]". "Bóg nasz bowiem, Jezus Chrystus, począł się w łonie Maryi zgodnie z planem Bożym, z rodu Dawida i z Ducha Świętego[ ... ] Bóg objawił się jako człowiek w nowości życia wiecznego [... ]" -Do Kościoła w Efezie, l (l); 7 (2); 18 (2); 19 (3). b) O Trójcy: "Starajcie się więc utwierdzić w naukach Pana i Apostołów, aby wszystko, co czynicie, pomyślnie się układało, w ciele i w duchu, w wierze i w miłości, w Synu, Ojcu i Duchu[ ... ]. "Bądźcie poddani biskupowi i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu, Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby jedność była zarazem cielesna i duchowa" -Do Kośdola w Magnezji, 13 (l); 13 (2).

2

Cytaty z dzieł Ireneusza z Lyonu i Atenagorasa pochodzą z artykułu ks. Jacka Salija, "Odnówmy w sobie prawdę o Trójjedynym Bogu". Twierdzenia Justyna Męczennika zaczerpnąłem z publikacji Włodzimierza Bednarskiego "Justyn Męczennik i Bóstwo Chrystusa", natomiast komentarze Klemensa Aleksandryjskiego z artykułu W. Bednarskiego "Klemens Aleksandryjski i Jeden Bóg w Trójcy". Listy Ignacego z Antiochii przytaczam według dzieła Ojcowie apostolscy. Kursywy są moje.

120

"Czy w takim razie mam uwierzyć w Trójcę?" • Justyn Męczennik, urodzony w roku 100 a) O Bogu Ojcu i o Trójcy: "Jemu to, a z Nim razem Synowi, który od Niego przyszedł [...], wreszcie Duchowi Proroczemu, oddajemy uwielbienie i pokłon, cześć im składając, pełną z rozumu i prawdy" (Apologia l, 6,2). b) O Bóstwie Chrystusa: -

"Czcimy Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego[ ... ]. Ja jestem tylko czło­ wiekiem, więc wiem, że słowa moje są nędzne w porównaniu z ]ego nieskończonym Bóstwem" (Męczeństwo św. Justyna 2,5-6).

-

"Ojciec wszechrzeczy ma Syna, który jest nem Bożym i Bogiem" (Apologia I, 63,15).

Słowem,

Pierworodnym Sy-

• Ireneusz z Lyonu, urodzony w ok. 140 roku Zaprzecza, jakoby stworzyli nas aniołowie, twierdząc, że stworzyła nas Trójca: "Nie aniołowie nas stworzyli i nie oni nas ukształtowali, aniołowie bowiem nie potrafiliby stworzyć obrazu Bożego - ani nikt inny oprócz Boga prawdziwego, ani żadna moc oddalona od Ojca wszystkich rzeczy. I nie potrzebował ich Bóg do utworzenia tego, co postanowił, aby się stało. Jest w Nim bowiem nieustannie Słowo i Mądrość, Syn i Duch, przez których i w których wszystko w sposób wolny i z własnego zamysłu stworzył. To do Nich mówił: Utwórzmy człowieka na obraz i podobieństwo nasze" (Przeciw herezjom, 4,20,1). • Klemens Aleksandryjski, urodzony w roku 150 a) O zrodzeniu Chrystusa i Jego odwiecznym istnieniu: "Kiedy mówi: Co było na początku (l J 1,1), to wskazuje na urodzenie Syna, który jest bez początku i razem z Ojcem istnieje[ ... ]. Słowo samo istniejące razem z Ojcem w jedności substancji jest wiekuiste i nie utworzone" (Adumbrationes in l] 1,1, za: W. Granat, Bóg ]eden w Trójcy Osób, Lublin 1962, s. 355). b) O Jezusie jako równym Ojcu: "On wzgardzony z powodu swego zewnętrznego objawienia, czczony ze względu na swe dzieło, oczyszczający, zbawiający i łaskawy, boski Logos, który bez najmniejszego sprzeciwu stawiany jest na równi z Bogiem i Panem wszechświata, ponieważ był Jego Synem, a «Słowo było u Boga»" (Zachęta Greków, X, 110,1). c) O Trójcy: "Ja przynajmniej nie inaczej pojmuję te słowa, jak tylko tak, że jest to wzmianka o Trójcy Świętej. Tym trzecim jest mianowicie Duch Święty. Tym drugim - Syn Boży, «za pośrednictwem którego wszystko się stało wedle woli Ojca» [J 1,3]" (Kobierce, V, 103,1).

121

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA • Atenagoras pisał w roku 177: "Niech nikt nie uważa za rzecz śmieszną, że Bóg ma Syna. Nie pojmujemy przecież Boga i Ojca i Syna, tak jak wasi poeci, co tworzą mity o bogach nie lepszych od ludzi, lecz Syn Boży jest Słowem Ojca w idei i działaniu. Przez Niego bowiem wszystko się stało, bo Ojciec i Syn jedno są. Skoro Syn jest w Ojcu, a Ojciec w Synu jednością i mocą Ducha, to Syn jest myślą i słowem Ojca. [...] I któż nie zdziwi się, gdy usłyszy, że nazywają nas ateistami, gdy przecież wierzymy w Boga Ojca i Boga Syna, i Ducha Świętego, i wykazujemy ich potęgę w zjednoczeniu i w pochodzeniu różnicę?" (Suplika w obronie chrześcijan, rozdz. 10). Istnieją

zatem mocne dowody na to, że wiara w Trójcę była starsza od dogmatycznych. Fakt, że na soborach zdefiniowano doktrynę trynitarną wynikał z tego, że trzeba było przeciwstawić się herezjom i uściślić pewne pojęcia, które -choć znane -wymagały doprecyzowania. jej

sformułowań

Definicje Trójcy Podstawowa definicja: W jednej Istocie, która jest Bogiem, odwiecznie istnieją trzy równe sobie i jednakowo wieczne Osoby, mianowicie: Ojciec, Syn i Duch Święty. Innymi słowy: Bóg odwiecznie istnieje jako Trzy Osoby: Ojciec, Syn i Duch Święty. Każda z tych Osób jest w pełni Bogiem, lecz nie ma trzech Bogów, tylko jeden Bóg.

Atrybuty Boga Boskie atrybuty, których nie posiada żadne stworzenie to m.in.: wszechmoc, wszechobecność i wszechwiedza.

wieczność,

Ojciec, Syn i Duch posiadają te same atrybuty: a)

wieczność:

•

Ojciec - Psalm 90:2, BW: "Zanim góry powstały, zanim stworzyo Boże!". Syn - Kolosan 1:17, BT: "On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie". Duch - Hebrajczyków 9:14, BW: "0 ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego ofiarował samego siebie bez skazy Bogu, oczyści sumienie nasze od martwych uczynków, abyśmy mogli służyć Bogu żywemu". łeś ziemię i świat, od wieków na wieki Tyś jest,

• •

122

"Czy w takim razie mam uwierzyć w Trójcę?"

b) wszechmoc: • • •

Ojciec - Psalm 135:6, BW: "Pan czyni wszystko, co zechce, na niebie i na ziemi, w morzach i we wszystkich głębinach". Syn - Mateusza 28:18, BG: "Ale Jezus przystąpiwszy, mówił do nich, a rzekł: Dana mi jest wszelka moc na niebie i na ziemi". Duch - Rzymian 8:11, BW: "A jeśli Duch tego, który Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, tedy Ten, który Jezusa Chrystusa z martwych wzbudził, ożywi i wasze śmiertelne ciała przez Ducha swego, który mieszka w was". Przypominamy, że tylko wszechmocna Osoba może wzbudzać umarłych do nieśmiertelnego życia.

c)

wszechobecność:

•

• •

Ojciec - Jeremiasza 23:24, BW: "Czy zdoła się kto ukryć w kryjówkach, abym Ja go nie widział? - mówi Pan. Czy to nie ]a wypełniam niebo i ziemię?- mówi Pan". Syn - Mateusza 18:20, BW: "Albowiem gdzie są dwaj lub trzej zgromadzeni w imię moje, tam jestem pośród nich". Duch - Psalm 139:7, 8, CEV: "Dokąd mógłbym uciec przed twoim Duchem lub przed twoim spojrzeniem? Gdybym wspiął się na najwyższe niebiosa, ty byłbyś tam. Gdybym dokopał się do świata umarłych, ty również byłbyś tam". l Koryntian 12:13, BW: "Bo też w jednym Duchu wszyscy zostaliśmy ochrzczeni w jedno ciało - czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni, i wszyscy zostaliśmy napojeni jednym Duchem". Skoro Duch Święty jednocześnie mieszka w chrześcijanach rozproszonych po całej ziemi, to znaczy, że faktycznie jest wszechobecny.

d) wszechwiedza: •

Ojciec - Izajasza 42:9, BW: "Oto wydarzenia dawniejsze już się dokonały, a to, co ma nastać, zwiastuję; zanim zacznie kiełko­

•

Syn -Jana 16:30, BT: "Teraz wiemy, że wszystko wiesz i nie trzeba, aby Cię kto pytał. Dlatego wierzymy, że od Boga wyszedłeś". Jana 2:24-25, BT: "Jezus natomiast nie zwierzał się im, bo wszystkich znał i nie potrzebował niczyjego świadectwa o człowieku. Sam bowiem wiedział, co w człowieku się kryje". Duch - l Koryntian 2:10, BW: "Albowiem nam objawił to Bóg przez Ducha; gdyż Duch bada wszystko, nawet głębokości

wać,

•

opowiem je wam".

Boże".

Dowodzi to ponad wszelką wątpliwość, giem.

że każda

z tych Osób jest Bo-

123

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

Czy Biblia wspomina o Trójcy? I. Stary Testament Stary Testament jednoznacznie stwierdza, że Bóg jest jeden: 5 Mojżeszowa 6:4, BW: "Słuchaj, Izraelu! Pan jest Bogiem naszym, Pan jedynie!" Jednocześnie znajdujemy w nim zastanawiające fragmenty, które można pojmować w ten sposób, że Bóg to więcej niż jedna osoba. Roz-

ważmy

niektóre szczegóły - jest ich więcej. W l Mojżeszowej (Rodzaju) 1:26 Stwórca mówi: "Uczyńmy człowieka na obraz nasz, podobnego do nas[ ... ]". Natomiast w następnym wersecie czytamy, że "Stworzył Bóg człowieka na obraz swój. Na obraz Boga stworzył go" (BW). Biorąc pod uwagę fakt, że hebrajskie słowo hara (stwarzać) nigdzie w Starym Testamencie nie jest czasownikiem przypisywanym jakiemukolwiek stworzeniu, lecz zawsze Bogu, w takim razie Osoby, do których Jahwe powiedział "uczyńmy", nie mogą być stworzeniami. Ponadto żadne stworzenie nie potrafi stwarzać, potrafi to tylko Bóg. Co więcej, takie wyrażenia, jak "obraz nasz", "podobnego do nas" są zinterpretowane w l Mojżeszowej (Rodzaju) 1:27 jako "obraz Boga". W takim razie ktoś towarzyszył Bogu Ojcu i te osoby również potrafiły stwarzać. Jak dobrze wiemy, bez Syna Bożego "nic nie powstało, co powstało" (Jana 1:3); gdyż przez Niego Ojciec stworzył wszechświat (Hebrajczyków 1:2). Ponadto l Mojżeszowa (Rodzaju) 1:2 ukazuje Ducha Bożego jako trzeciego Uczestnika stwarzania. Inny fragment także to potwierdza: "Duch Boży stworzył mnie, a tchnienie Wszechmocnego ożywiło mnie" (Joba 33:4, BW; por. także Psalm 33:6, BG). Mimo to Bóg powiada: "Ja jestem Pan, Stwórca wszystkiego, Ja sam rozciągnąłem niebiosa, sam ugruntowałem ziemię- kto był ze mną?" (Izajasza 44:24, BW). Zatem kto stworzył świat - jedna Osoba, czy trzy? W Księdze Izajasza 6:8 w poprawnym przekładzie czytamy: "Kogoż poślę? A kto nam pójdzie?". Zwróć uwagę na słowo "nam". Ono również bywa wyjaśniane w ten sposób, że Najwyższy to więcej niż jedna osoba. Inne miejsca dotyczące tego tematu, to m.in. l Mojżeszowa 3:22 oraz 11:7-9. Co ciekawe, ewangelista Jan nawiązując to wizji Pana na tronie z Izajasza 6:1-8, stwierdził, że Izajasz widział chwałę Chrystusa i mówił o Nim (Jana 12:37-41). Wreszcie Chrystus jako El Gibbor (Bóg Mocny) z Izajasza 9:5 nosi ten sam tytuł, co Jahwe w Izajasza 10:21. Interesujące jest również to, że w Zachariasza 12:10, BG, Wiekuisty utożsamia się z przebitym Mesjaszem: "A patrzyć będą na mię, którego przebodli". To tylko niektóre przykłady ze Starego Testamentu. 124

"Czy w takim razie mam

uwierzyć

w Trójcę?"

II. Nowy Testament Bóg jest jeden: l Koryntian 8:4, BW: "Co więc dotyczy spożywania mięsa, skła­ danego w ofierze bałwanom, wiemy, że nie ma bożka na świecie i że nie ma żadnego innego boga, oprócz Jednego" (por. l Tymateusza 2:5-6). Niektóre wzmianki o Trzech Osobach: • 2 Koryntian 13:13, BW: "Łaska Pana Jezusa Chrystusa i miłość Boga, i społeczność Ducha Świętego niech będzie z wami wszystkimi". • Efezjan 4:4-6, BW: "jedno ciało i jeden Duch, jak też powołani jesteście do jednej nadziei, która należy do waszego powołania; jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest; jeden Bóg i Ojdec wszystkich, który jest ponad wszystkimi, przez wszystkich i we wszystkich". • l Piotra 1:2, BW: "[Wybranych] Według powziętego z góry postanowienia Boga, Ojca, poświęconych przez Ducha ku posłuszeń­ stwu i pokropieniu krwiąfezusa Chrystusa". • Mateusza 3:16, 17, BW: "A gdy Jezus został ochrzczony, wnet wystą­ pił z wody, i oto otworzyły się niebiosa, i ujrzał Ducha Bożego, który zstąpił w postaci gołębicy i spoczął na nim. I oto rozległ się głos z nieba: Ten jest Syn mój umiłowany, którego sobie upodobałem". • Mateusza 28:19, BW: "chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Komentarz: "Związek tych trzech imion w formule chrztu dowodzi, że Syn i Duch Święty są równi Ojcu. Nic nie byłoby bardziej absurdalne lub bluźniercze niż połączenie imienia jakiegoś stworzenia - człowieka lub anioła - z imieniem wiecznego Boga w tym tak poważnym obrzędzie. Jeżeli Jezus jest tylko człowiekiem lub aniołem, jak utrzymuje wielu, którzy przeczą Jego Boskości, i jeśli Duch Święty jest tylko »atrybutem« Boga, wówczas posługiwanie się taką formułą lub nakazanie apostołom, by chrzcili w ten sposób byłoby szczytem absurdu. Jak absurdalna byłaby wskazówka - nie, jak bluźnier­ cza - gdyby powiedziano: »Chrzcijcie ich w Boga, i w Pawła, i w 'mądrość lub moc' Boga!«. Czy możemy uwierzyć, że nasz Zbawiciel udzieliłby tak absurdalnej wskazówki? Mimo to, jeśli Jezus nie jest Boski, i Duch Święty nie jest Boski, to Jezus w istocie udzielił podobnej wskazówki. Zatem formuła chrztu zawsze była uważana za niepodważalny argument na rzecz doktryny o Trójcy, czyli tego, że Syn i Duch Święty są równi Ojcu" - Notes on the New Testament (Uwagi do Nowego Testamentu), Albert Barnes, tom 9, strona 323. • l Koryntian 12:4-6, BW: "A różne są dary łaski, lecz Duch ten sam. I różne są posługi, lecz Pan ten sam. I różne są sposoby działania, lecz ten sam Bóg, który sprawia wszystko we wszystkich".

125

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA Przypisanie Bóstwa każdej z Osób Trójcy:

l. Ojciec jest Bogiem: • l Kor. 8:6, BW: "Wszakże dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy, i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko istnieje i przez którego my także istniejemy".

2. Syn jest Bogiem: • Kolosan 2:9, BG: "Gdyż w nim mieszka wszystka zupełność bóstwa cieleśnie". • Hebrajczyków 1:7-9, BW: "0 aniołach wprawdzie [Bóg Ojciec- przypis N.C.] mówi: Aniołów swych czyni On wichrami, a sługi swoje płomieniami ognia; lecz do Syna: Tron twój, o Boże, na wieki wieków, Berłem sprawiedliwym berło Królestwa twego. Umiłowałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś nieprawość: Dlatego namaścił cię, o Boże, Bóg twój olejkiem wesela jak żadnego z towarzyszy twoich". • Jana 20:28, 29, BW: "Odpowiedział Tomasz i rzekł mu: Pan mój i Bóg mój. Rzekł mu Jezus: Że mnie ujrzałeś, uwierzyłeś; błogo­ sławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli". Jezus nie sprzeciwił się temu, że Tomasz oddał Mu Boską cześć; nie powiedział: "Nie czyń tego! Jestem współsługą twoim i braci twoich, proroków, i tych, którzy strzegą słów księgi tej, Bogu oddaj pokłon!". Sło­ wa te wypowiedział anioł, gdy apostoł Jan chciał mu oddać pokłon (Objawienie 22:8, 9, BW). 3. Duch jest Bogiem: • Dzieje 5:3-4, BW: "Okłamałeś Ducha Świętego [...] Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu". Apostoł Piotr zarzuca Ananiaszowi: "okła­ małeś Ducha Świętego", a za chwilę uzupełnia: "Nie ludziom skła­ małeś, lecz Bogu". Jak już wspomniano, gdyby Duch Święty nie był Osobą Boską, apostoł Piotr nie mógłby stwierdzić, że okłama­ nie Ducha Świętego jest zarazem okłamaniem Boga. • Mateusza 12:31, 32, PE: "Dlatego mówię wam: Każdy grzech i bluź­ nierstwo będą ludziom przebaczone, lecz bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu nie będzie przebaczone. Każdemu, kto powiedziałby słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, zostanie przebaczone. Temu jednak, kto powiedziałby słowo przeciwko Duchowi Świętemu, nie zostanie przebaczone ani teraz, ani w wieczności". Przypomnijmy sobie ważny fakt: Grzech, o którym tu mowa nie był­ by tak srogo potępiony, gdyby był jedynie wystąpieniem przeciwko bezosobowej sile. Skoro bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu pociąga za sobą tak straszliwe skutki, to obiektem tego występku nie może być nikt inny, tylko Bóg.

126

"Czy w takim razie mam uwierzyć w Trójcę?"

Tabela: Trójca w BibliP Ojciec, Syn i Duch Swięty mają jedno imię Ojciec, Syn i Duch Swięty obecni przy chrzcie Jezusa Duch posłany od Ojca i od Syna Duch poświadcza, że jesteśmy dziećmi Bożymi i współdziedzicami Chrystusa Jeden Duch, jeden Pan Jezus, jeden Bóg Błogosławieństwo od Ojca, Syna i Ducha Swiętego

Wybrani przez Ojca, pokropieni krwią Jezusa, uświęceni przez Ducha Duch poświadcza, że Jezus przyszedł od Ojca Inne miejsca w NT, gdzie Ojciec, Syn i Duch Swięty występują razem Swiętość przypisana Trzem Osobom Wieczność przypisana Trzem Osobom Wszechwiedza przypisana Trzem Osobom Wszechmoc przypisana Trzem Osobom Wszechobecność przypisana Trzem Osobom Stworzenie przypisane Trzem Osobom Udzielanie duchowego życia przypisane Trzem Osobom Czynienie cudów przypisane Trzem Osobom Nauczanie przypisane Trzem Osobom Smutek z powodu grzechu przypisany Trzem Osobom Boskość przypisana Trzem Osobom

...

Mat. 28:19 Mat. 3:16, 17;

ł.uk.

3:21-22

Jana 14:26 i 15:26 Rzym. 8:16-17; Gal. 4:4-6 l Kor. 12:4-6; Efez. 4:4-6

2 Kor.13:13 l Piotra 1:2 l Jana 4:2 l Tes. 1:2-5; 2 Tes. 2:13; Tyt. 3:4-6; Judy

20-21 Jana 17:11; Dzieje 4:30; Rzym. 1:4, BG, BT l Tym. 1:17; Kol. 1:17, BW; Hebr. 9:14 Mat. 6:8, 32; Jana 16:30; l Kor. 2:10-11 Ps. 135:5-7; Mat. 28:18; Joba 33:4 Jer. 23:24; Mat. 28:20; Ps. 139:7-10 l Mojż. 1:1-2; Ps. 104:30; Jana 1:3 Jana 3:5; Jana 10:10; Efez. 2:4-5 1 Król. 18:38; Mat. 4:23-24; Rzym. 15:19 Izaj. 48:17; Jana 13:13; 14:26 l Mojż. 6:6; ł.uk. 19:41-44; Efez. 4:30 l Kor. 8:6; Jana 1:1-3, 18; Dzieje 5:3-4

Rys historyczny Historia chrześcijaństwa. Przez pewien czas chrześcijanie nie zastanawiali się głębiej nad relacjami zachodzącymi między Bogiem Ojcem, Synem Bożym i Duchem Świętym. Lecz zwłaszcza w wiekach III i IV, nasi bracia rozważali, jak pogodzić ze sobą dwa fakty: oddajemy cześć Boską zarówno Chrystusowi, jak i Ojcu, a przecież Biblia mówi, że jest tylko jeden Bóg. Musieli to rozstrzygnąć, bo pojawiło się niemało błędnych poglądów- jedni twierdzili, że Jezus jest mniejszym bogiem, stworzeniem lub aniołem; inni mówili, że jest tylko jedna osoba Boska, która występuje w trzech rolach. Niektórzy mieli też wątpliwości co do tego, kim lub czym jest Duch Święty. Na szczęście uczniowie Chrystusa nie byli zostawieni samym sobie; prowadził ich w tym Duch Święty (Jana 16:13). W rezultacie ogół chrześcijan doszedł do przekonania, że 3

Na podstawie: Zondervan NIV Bibie Commentary, tom 2, s. 1100.

127

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA są trzy równe sobie Osoby Boskie, lecz tylko jeden Bóg. Choć jedna z tych Osób może mieć wyższą funkcję od drugiej, to jednak wszystkie mają naturę Bożą i wszystkie są wieczne. W takim razie to nie ukłon w kierunku pogan, ale nowe fakty w objawieniu Nowego Testamentu skłoniły chrześcijan do rozważań nad istotą Bóstwa. Zdaniem wielu uczonych wiara w Trójcę jest wcześniejsza od oficjalnych definicji soborowych. Dowodem są przytaczane powyżej pisma chrześcijańskie. Na przykład w cytowanym już w niniejszej publikacji dziele Męczeństwo Polikarpa (II wiek) znajdujemy taką modlitwę skierowaną do Boga Ojca: "Dlatego też za wszystko Cię chwalę, błogosławię, wielbię przez Arcykapłana wiecznego i niebieskiego, Jezusa Chrystusa, Twego Syna umiłowanego, przez którego Tobie z Nim i z Duchem Świętym chwała i teraz i na przyszłe wieki. Amen" 4. Polikarp, który osobiście znał apostołów, oddawał zatem cześć Trzem Osobom Boskim. Można powiedzieć, że choć Biblia nie prezentuje rozwiniętej nauki o Trójcy, to zawiera wszystkie materiały budulcowe dla tej doktryny. To tak, jakby w Biblii napisano, że możemy dokonać działania 2 + 2, lecz nie podano wyniku tego działania. Chrześcijanie musieli pod kierownictwem Ducha Świętego rozważyć wszystkie wzmianki o Trzech Boskich Oso bach i wyciągnąć właściwe wnioski.

Jakie znaczenie ma dla nas doktryna o Trójcy? Doktryna ta oddaje sprawiedliwość temu, co Biblia mówi o każ­ dej z Boskich Osób. Zarazem pomaga zachować monoteizm i uniknąć wielobóstwa (w tym wypadku wiary w trzech bogów) oraz chroni przed pomniejszeniem którejś z Osób. Zapewne zgodzisz się z tym, że chrześcijanie powinni być ludem prawdy, wiernym Słowu Bożemu. Dlatego musimy pieczołowicie zachowywać wszystkie nauki biblijne. W Liście Judy znajdujemy wezwanie, które jest równie pilne, jak w czasie spisania tego tekstu: "Umiłowani! Zabierając się z całą gorliwością do pisania do was o naszym wspólnym zbawieniu, uznałem za konieczne napisać do was i napomnieć was, abyście podjęli walkę o wiarę, która raz na zawsze została przekazana świętym" (Judy 1:3, BW). Jako czciciele Boga, chcemy zgodnie z Jego oczekiwaniami wielbić Go w Duchu i w prawdzie (Jana 4:24). Stąd trzeba ściśle trzymać się nauki biblijnej również w naszym oddawaniu czci Panu. Niektórzy tracą równowagę w wielbieniu, skupiając się tylko na Duchu Świętym albo tylko na Jezusie. Parniętanie o Trzech Osobach Boskich pozwala nam uniknąć skrajności.

4

Ojcowie apostolscy, s. lOS.

128

"Czy w takim razie mam uwierzyć w Trójcę?"

Prawda o Trójjedyności Boga pomaga nam pojąć, że Bóg jest dosam w sobie i nie musiał nas stworzyć, by przerwać swój stan samotności. Nie, On nie był samotny. Bóg jest samowystarczalny i nie potrzebował nas do szczęścia. W Trójjedynym Bogu od wieczności miały miejsce wzajemne relacje Ojca, Syna i Ducha Świętego 5 • Jest to dla nas pouczeniem, że my również jesteśmy stworzeni do relacji. Co jest najważniejsze, działalność wszystkich Trzech Osób Boskich ma dla nas wielkie znaczenie: Bóg Ojciec jest Źródłem stworzenia i Autorem zbawienia; Syn Boży jest Wykonawcą odkupienia; Duch Świę­ ty jest odpowiedzialny za nasze uświęcenie (l Koryntian 8:6; Efezjan 1:7; 2 Tesaloniczan 2:13). Tak wielkich dzieł nie mógłby dokonać ktoś, kto nie jest Bogiem! Można zatem powiedzieć, że ewangelia jest trynitarna. Jak już wspomnieliśmy, wszystkie Trzy Osoby brały udział w stworzeniu. Wszystkie Trzy Osoby zaangażowane były we Wcielenie Syna Bożego (Łuk. 1:35). Jak już czytaliśmy, wszystkie Trzy Osoby były obecne przy chrzcie naszego Pana. Wskrzeszenie Chrystusa z martwych przypisano wszystkim Trzem Osobom (Dzieje 2:32; Jana 10:17, 18; Rzymian 1:4, BT- "według Ducha świętości"). Nie jest dla nas zaskoczeniem, że w nasze zbawienie również są zaangażowane Trzy Osoby (l Piotra 1:2). Rozumiemy zatem, że Pan Jezus słusznie nakazał chrzcić w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Wobec tego nie odrzucaj pochopnie nauki o Trójjedynym Bogu. Zauważ, że obecnie wierzą w nią nawet Żydzi Mesjaniczni. Uczony mesjaniczny napisał: "Wiara w jednego Boga, istniejącego wiecznie w trzech Osobach, nie jest politeizmem; nie wykracza poza obszar myśli żydowskiej, a co najważniejsze, wynika z nauki samego Pisma" 6• Powierz swoje życie Chrystusowi, proś Go, by napełnił cię Duchem Świętym, a wówczas będziesz zdolny przyjąć wiarą naukę Słowa skonały

Bożego. "Głosimy

to nie w uczonych

słowach

ludzkiej

mądrości,

lecz

w słowach, których naucza Duch, przykładając do duchowych rzeczy duchową miarę. Ale człowiek zmysłowy nie przyjmuje tych

rzeczy, które są z Ducha Bożego, bo są dlań głupstwem, i nie może ich poznać, gdyż należy je duchowo rozsądzać. Człowiek zaś duchowy rozsądza wszystko, sam zaś nie podlega niczyjemu osądowi. Bo któż poznał myśl Pana? Któż może go pouczać? Ale my jesteśmy myśli Chrystusowej" (l Koryntian 2:13-16, BW).

5 6

Tymczasem w teologii Strażnicy Bóg był początkowo wielkim samotnikiem. Jak mógł być od wieczności miłością, skoro nie było osoby, której mógł okazywać miłość? Dr Michael Schiffman, Resztka Izraela powraca, Wydawnictwo Sofer, Kraków 1998, s. 149.

129

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA

130

BIBLIOGRAFIA

Literatura Towarzystwa Strażnica: CHARLES TAZE RUSSELL, Wyklady Pisma Świętego, tom V, Fojednanie Bogiem i człowiekiem, reprint z 1964 r., Polish Bibie Students Association, Chicago, USA.

pomiędzy

Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na

ziemi, Watch Tower Bibie and Tract Society o f New York, Inc., Brooklyn, Nowy Jork, USA, 1990.

Czy wierzyć w Trójcę?, Watch Tower Bibie and Tract Society of New York, Inc., Brooklyn, Nowy Jork, USA, 1989. Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wydanie z 1991 roku, Watchto-

wer Bibie and Tract Society of New York, Inc., International Bibie Students Association, Brooklyn, Nowy Jork, USA. Strażnica

- różne wydania.

Świadkowie Jehowy- głosiciele Królestwa Bożego, Watch Tower Bibie and Tract Society of New York, Inc., Brooklyn, Nowy Jork, USA, 1995.

Wiedza, która prowadzi do ?ycia wiecznego, Strażnica - Towarzystwo Bi-

blijne i Traktatowe, Polska 1995.

Publikacje krytyczne o Świadkach Jehowy: CARL OLOF JONSSON, Kwestia czasów pogan. Krytyczna analiza chronologii Świadków Jehowy, Fundacja "Słowo Nadziei", Gdynia 2002. CARL OLOF JONSSON, The Gentile Times Reconsidered (Ponowne rozważenie czasów pogan), Commentary Press, Atlanta, USA, 2004. M. JAMES PENTON, Apocalypse Delayed, drugie wydanie, University of Toronto Press, Toronto, Buffalo, Londyn 1997. DAVID A. REED, Odpowiedzi dla Świadków Jehowy według wersetów, KONCEPT Design, Osielsko, 2008.

131

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA RON RH ODES, Reasoning from the Scriptures with the ]ehovah's Witnesses (Przekonywanie Świadków Jehowy na podstawie Pisma), Harvest House Publishers , Eugene, Oregon, USA, 1993. Dzieła

leksykograficzne:

GEOFFREY W. BROMILEY, redaktor, The International Standard Bibie Encyclopedia, dzieło zbiorowe, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, 1986. GERHARD KmEL, Theological Dictionary of the New Testament, wyd. skrócone przez Geoffreya W. Bromileya, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, pierwsze wydanie 1985, reprint 1997. BARCLAY M. NEWMAN JR, A Condse Greek-English Dictionary of the New Testament, United Bibie Societies, Stuttgart, Niemcy 1971. KS. REMIGIUSZ POPOWSKI, Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Vacatio, Warszawa 1995. JOSEPH H. THAYER, Thayer's Greek-English Lexicon ofthe New Testament, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA 1965. WILLIAM E. VINE, Vine's Expositary Dictionary of Biblica l Words, Thomas Nelson Publishers, Nashville, Camden, New York, USA 1985. Dzieła

teologiczne:

F. F. BRUCE, Trudne stwierdzenia Jezusa, Misja Ewangeliczna, Toruń 2000. TERENCE P. CROSBY, Greek to the Rescue! (Greka na ratunek!), Quinta Press 2000, Meadow View, Quinta Crescent, Weston Rhyn, Oswestry, Shropshire, Anglia. SINCLAIR B. FERGUSON; DAVID, F. WRIGHT, redaktorzy, New Dictionary of Theology (Nowy słownik teologiczny), dzieło zbiorowe, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia, Downers Grove, Illinois, USA 1988. WILLIAM HENDRIKSEN, Co mówi Biblia o żydu przyszłym, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny, Warszawa 1987. AUGUSTYN JANKOWSKI, Zarys pneumatologii Nowego Testamentu, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków 1982. ROBERT MOREY, The Trinity. Evidence and Issues, (Trójca. Dowody i kwestie sporne), World Bibie Publishers, Inc., Iowa Falls, USA. ANNA ŚWIDERKÓWNA; WINCENTY MYSZOR, Ojcowie apostolscy, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1990. JAMES R. WHITE, The Forgotten Trinity (Zapomniana Trójca), Betbany House Publishers, Minneapolis, Minnesota, USA, 1998. JOHN CHRISTIAN WENGER, Separated Unto God (Oddzieleni dla Boga), Sword and Trumpet, Harrisonburg, Virginia, USA, 2001. ZENON ZIÓŁKOWSKI, Najtrudniejsze stronice Biblii, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1989.

132

BIBLIOGRAFIA

Komentarze biblijne: WILLIAM BARCLAY, Objawienie Prawdy", Warszawa, 1981.

św.

Jana, tom l, Wydawnictwo

"Słowo

KENNETH L. BARKER; JOHN R. KOHLENBERGER III, redaktorzy, Zondervan dzieło zbiorowe, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 1994.

NIV Bibie Commentary,

ALBERT BARNES, Barnes' Notes on the New Testament, wersja elektroniczna, program e-Sword® 7.8.5, Rick Meyers 2000-2007. WERNER DE BOOR, Listy jana, Zjednoczony szawa 1984.

Kościół

Ewangeliczny, War-

WAYNE GRUDEM, The First Epistle of Peter. An Introduction and Commentary, 17 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000. MATTHEW HENRY, Matthew Henry's Commentary on the Whole Bibie, wersja elektroniczna, program e-Sword® 7.8.5, Rick Meyers 2000-2007. PHILIP E. HUGHES, Objawienie św. jana. Komentarz, Instytut Wydawniczy Agape, Warszawa, 1995. CRAIG S. KEENER, Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu, Vacatio, Warszawa 2000. C. F. KEIL, F. DELITZSCH, Keil & Delitzsch Commentary on the Old Testament (Komentarz Keila i Delitzscha do Starego Testamentu), wersja elektroniczna, program e-Sword® 7.8.5, Rick Meyers 2000-2007.

CO LIN KRUSE, The Second Epistle of Paul to the Corinthians. An Introduction and Commentary, 8 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, InterVarsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000. HUGOLIN LANGKAMMER, Ewangelia według Św. Marka, tłumaczenie, i komentarz, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997;

wstęp

Pierwszy i Drugi List do Koryntian.

Tłumaczenie, wstęp

i komentarz, Redakcja

Wydawnictw KUL, Lublin, 1998. EDUARD LOHSE, Objawienie szawa 1985.

św.

jana, Wydawnictwo "Zwiastun", War-

STANISŁAW ŁACH;

JAN ŁACH, Księga Psalmów. Wstęp- Przekład z orygi-Komentarz- Ekskursy. Pallottinum, Poznań 1990. LEON MORRIS, Luke. An Introduction and Commentary, 3 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; nału

Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, reprint, 2000;

The First Epistle of Paul to the Corinthians. An Introduction and Commentary, 7 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia, Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, reprint, 2000;

133

INNY JEZUS, INNY DUCH, INNA EWANGELIA The Book of Revelation. An Introduction and Commentary, 20 tom serii Tyndale New Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint 2000. DAVID H. STERN, Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, Vacatio, Warszawa 2004 JOHN F. WALVOORD; ROY B. ZUCK, redaktorzy, The Bibie Knowledge Commentary, New Testament edition, dzieło zbiorowe, Cook Communications Ministries, Colorado Springs, USA - Paris, Kanada - Eastbourne, Anglia, pierwsze wydanie 1983, reprint 2004.

134