Vrijheid is Alles - De kunst van persoonlijke vrijheid en de sleutels tot het veranderen van je leven

~~meer dan

30 jaar gaat mijn levenswerk niet over therapie of zakendoen onderwijs, het gaat over persoonlijk vrijheid. Als je persoonlijke vrijheid hebt; heb je alle tijd voor liefde. Dat is mijn filosofie- Vrijheid is alles en liefde is al het andere." - Dr. Richard Bandier

Op een avond in december 2002 begonnen Owen Fitzpatrick en dr. Richard Bandier een gesprek dat hen leidde naar de verwerving van een wonderbaarlijke schat van de menselijke geest - het concept van persoonlijke vrijheid. Het boek beslaat onderwerpen zo uiteenlopend als chemie, pesten, relaties, spiritualiteit, vriendschap, 'eigenwaarde', humor, liefdesverdriet, perfectionisme en afwijzing, deze gesprekken verkennen de beste wijzen om jezelf te transformeren en de wereld te veranderen. Dit unieke boek is zowel persoonlijk en universeel- het biedt sleutels tot verandering en vele inzichten in het ontdekken hoe je jezelf kunt verbeteren, je relaties en je spiritualiteit. Vrijheid Is Alles is Richard Bandier's eerste boek van het nieuwe millennium en hierin zal je een nog eenvoudigere weg ontdekken om je leven om te draaien. Het is tot op heden het meest onthullende boek over Richards filosofieën over het leven en alle aspecten van de menselijke ervaring. Dit boek ge ruikt de principes en vaardigheden van NLP en meergelaagde communicatie om zowel bewust de oplossingen te verklaren voor persoonlijke vrijheid en liefde, als wel de onbewuste installatie zoals ideeën door opzettelijk gebruik van metaforen, taalpatronen en onbewuste beïnvloeding. Je zal worden geïntroduceerd tot een radicaal andere manier van denken en leven. Je zalleren hoe je gelukkiger, meer ontspannen en zeker wordt. Je zal ontdekken hoe het leven te leven dat je altijd hebt willen leven. Geniet van de ervaring terwijl je leert je leven te veranderen.

WAARSCHUWING Dit boek staat vol met ideeën die je leven zouden kunnen veranderen.

Waag je niet aan deze pagina's wanneer je niet voorbereid bent om op een krachtige wijze, snel te begrijpen en positieve veranderingen te maken. Dit boek is ontworpen om de wijze waarop je denkt te veranderen. De neveneffecten van het lezen van dit boek zijn tweezijdig: je zou persoonlijke vrijheid kunnen ontwikkelen en je leven kan wonderbaarlijker worden dan je je voor zou kunnen stellen. Je bent dus gewaarschuwd. 978-90-7910D-01-9

Registreer je boek! En ontvang gratis extra oefeningen, wetenswaardigheden en tips.

http:/ /www.konfuzzious.com/vrijheidisalles

VRIJHEID IS ALLES De kunst van persoonlijke vrijheid en de sleutels tot het veranderen van je leven

Dr. Richard Bandier & Owen Fitzpatrick

PUBLICATIONS

PUBLICATIONS Konfuzzious publications Postbus 5028 2000 GA Haarlem

Oorspronkelijke titel: Conversatiens - Preedom is everything & love is all the rest Uitgegeven door: Mysterieus Publications, Dublin (Ierland) Vertaald door: Thijs vanNoorten Erwin van den Boogaard Eerste druk 2007 Opmaak en omslagontwerp: Konfuzzious Publications This translation © 2007 by Konfuzzious Publications All rights reserved No part of this baak may be reproduced, stared in a database or retrieval system, or published, in any fonn or in any way, electronically, mechanically, by print, photoprint, microfilm or any other means without prior written pennission from the publisher. The publisher is aware that, in spite of all care taken by editors, authors and publisher, shortcomings may occur in this publication. For these, however, editors, authors and publisher cannot accept any liability Deze vertaling© 2007 by Konfuzzious Publications Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave magworden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3051, 2130 KB). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient m en zich tot de uitgever te wenden O ndanks de zorg die de vertalers, auteurs en uitgever hebben besteed aan de tekst, kunnen noch de vertalers, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit een fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen. ISBN-13: 978-90-79100-01-9 www.konfuzzious.com

INHOUDSOPGAVE Dankbetuigingen ............................................................................. 6 Voorwoord van de vertalers .............................................................. 9 Waarschuwing aan lezers ................................................................ 11 Voorwoord .......................................................................................15 Introductie ......................................................................................19 Avonturen in persoonlijke vrijheid .............................................. .. ....... 21 Sectie 1: Ontsnappen uit een miserabele gevangenis .................... 25 Een moment van helderheid .......................................................... ........ 25 De kans van je leven.... ...... ...... ..... ..... ........ ..... .... ..... 27 De bron van menselijke misère . ..... ...... ..... . 29 NLP: Een verhaal van de technologie van succes ........... 34 Willekeurig geklets 1: De geheime code van vrijheid ........ 37 Sectie 2: De kunst van persoonlijke vrijheid .................................. 39 Het avontuur begint .. ...... ..... ...... ..... ..... ...... ..... ........ .. 39 Het definiëren van persoonlijke vrijheid . 41 Het ontwikkelen van echte vrijheid . . 48 De ketenen van de vrijen breken............... . ........ 51 Mijn eigen persoonlijke hel... ........ 57 De bevrijding van je gedachten ..................................................... ........ 61 Willekeurig geklets 2: Spelle~es spelen met gedachten ........ 69 Sectie 3: De sleutels tot het veranderen van je leven ..................... 73 Sporen van verandering ...... ...... ...... ... . 73 Het begrijpen van verandering. ................................................... 75 Bewegen in betere richtingen: goed-geformuleerde doelen ......... 83 Ahai-momenten ...................................................................................... 91 Drempelpunten: het geheim van levensveranderende inspiratie ....... 97 De laatste der menselijke vrijheden: een opmerkelijke attitude ...... 103 De overtuigingen en stemmingen van succes....... ... 107 De illusie van realiteit: de vrijheid van een ander perspectief ......... 113 De kracht van humor ............................................................... 118 Willekeurig geklets 3: De trance om je leven te veranderen ............. 127 Sectie 4: Het verbreken van de ketenen van de zelf .................... 133 De cocktail van je zelf .......................................................................... 133 De leugens van psychologie. .. ..... ...... ... ...... 135 De grote boze wereld: het 'arme ik' syndroom .................... ......... 143 Spiegeltje, spiegel~e aan de wand: het probleem van een vertekend zelfbeeld ........................................................................ ...... 149 3

Het vernietigen van de probleemmachine ...... 156 Perfect zijn is niet OK ........................................................ . ....... 160 Het verklaren van de oorlog aan mentaal terrorisme .... 165 ..... 171 Het bestrijden van droefheid .. Het bestrijden van stress................. .......... 175 Het vrijmaken van tijd ...................... . .......... 183 De kunst van financiële vrijheid ...... . .... ...... ...... 188 Het verzorgen van jezelf ....... ........... .......... ............. ..... ...... .. .......... 192 Willekeurig geklets 4: Serieus zijn over lachen.... ...... 199 Sectie 5: De kunst van het liefhebben van vrijheid ....................... 203 Liefde zowaar ... ........... ....... ... ........... ....... .. ........... ... ....... 203 Liefde laat de wereld draaien ................................................................ 205 Het ontsnappen van eenzame opsluiting: uit de gevangenis der eenzaamheid breken .......................................................................... 208 De kunst van goede communicatie ....... ............... ............. ................. 221 Het afwijzen van afwijzing en falen. ................................... 225 Slaan en schoppen en woorden die zeer doen ...... 229 De kunst van goede vriendschap .............................. . .......... 237 'Hoe komt het dat we zelfs niet meer praten?' ...... 241 De kunst van echte liefde ............................................ . ....... 247 Soms gaan dingen gewoon niet goed ...... 257 All you need is love .......... ........... ....... 265 .......... 272 Willekeurig geklets 5: Trance, hét einde .... ..... ....... Sectie 6: De kunst van spirituele vrijheid .....................................277 Bevrijd de wereld ................................................... ....... 277 Openingen naar spiritualiteit .......... 279 De vrijheid om te groeien... 287 Hoe jezelf te vinden?.. ............... . ....... 291 De aantrekking van goeroes ......................... .......... 298 Hulpeloos voelen in de moderne wereld ... ...... ..... ...... ...... ...... . ...... 305 Over de pijn van de dood: de zware dingen in het leven ...... 310 Hoe om te gaan met verandering in de wereld ..... ........... ....... .... 314 Hoe de wereld te veranderen ......... 319 ...... 325 Willekeurig geklets 6: Een spirituele ervaring ...... ............ . Conclusie ......................................................................................329 De bron van menselijke blijdschap.. ............ ........... ...... 330 Verklarende woordenlijst .............................................................337 Registreer dit boek........................................................................340 4

De tya.cltiiJU:e ziet die 01Jit Leefde. Hef~kde we~ dat !nrttW-.

De tieftte 3nrt die er 1J1J1Jr aliijd zaL zijn. Meftiejde & Vcror l<JJ&ert Affi:on WÜMJrt ... de di.#rde

11Wvft

die ?k ke1t.

5

DANKBETUIGINGEN Van Beide Auteurs Dit zijn de mensen die onze levens hebben verbeterd. We rekenen h en tot zowel collega's als vrienden. Dank aan: John en Kathleen La Valle, Paul McKenna, Ka te Benson, en Gabeen Bárbara Guerrero

Van Richard Voor Jay, Elizabeth, J ays on en, na tuurlijk, Polly Voor mijn moeder, Ruby, en mijn zus, Pam Voor dr. J ohn O 'Dea en Debra Voor Sean en Maura Flannagan VoorM. Gerald Schwartzbach En alle prachtige cliënten, zonder hun moeilijkheden zou ik niets te leren hebben gehad. VanGwen Ik wil de volgende personen bedanken die een diepgaande invloed op mijn leven en mijn verwervingvan vrijheid en liefde hebben gehad. M tjn Jamt/ie Mijn ouders, Marjorie en Brian, voor alles. Jullie zijn de beste ouders die iemand zou kunnen wensen en hebben en ik hou meer van jullie dan jullie zouden kunnen weten.. Emer, voor het zijn van een grootse zus ... Mijn oma voorhethouden vanmij en mijnheldhaftige oomShea ... oma Packie, tante Joe, Granda, oudtante Peggy en oom Tony voor hun liefde toen ze nog leefden ... De anderen van mijn familie inclusief Brendan, Miehad K, Aisling, Sinead, Orla, Donal, Oisin, Lucy, Miehad G, Pat, Bob, Mat, Kelly, Maureen en Bill, en alle anderen, Ik ben erg trots verwant te zijn aan jullie allen.. Mijn trainingpartner, Brian, voor het zijn van zo'n fantastische partner en goede vriend en zijn familie die ik ervaar als het mijne: Theresa, Cian en Dillon. Ztj dte dzrect geholpen hebben met het boek. Mijn verbazingwekende vrienden als de prachtige Gillian MeN amaraFowley, Michael Connolly, Aoife Ni Bhreachain Curran en Barry Holden 6

voor al hun uitmuntende hulp met het boek. Richie Collins, mijn vriend, voor zijn transcriptiewerk en mij aan het lachen maken. Claire Rourke wie een immense hulp is geweest bij het redigeren van dit boek. M entoren en leraren Eric Robbie voor al zijn wijsheid, inzichten en creativiteit ... Frank Farrelly voor mij hard op te doen lachen David N orthrop voor zijn goede vriendschap en advies ... Joe Keaney, de Dalai Lama, Michael Breen en Liz Dunne en de andere leraren die ik heb gehad van wie ik zoveel geleerd heb. Vnenden Mijn 'homees': Eddie, Davee en Shane voor mij te laten glimlachen, lachen en geliefd te voelen. Mijn andere goede vrienden: Joe Higgins, La uren, Kevin, Niall, Mark D, Brian F, Gemma, Ruth, Lizzy, Audrey, Joe, Annette, Ciaran, Eileen, Baggo, Nevvy, Stevee, Susan, Mark, Martin, Car, Rob, Cliona, Colm en Suzanne McKay. Mijn collegavrienden: Ruarai, Maire, Caoilte, Karl, Paul, Aleisha, Darragh, Tommy, Mick K. , Gary, Martin, John, Sean, Alan C, Niamh, Fiona, Siobhan D., Helen, Rob, J.P, Martina, Olga, Anne Marie, Murissa, Mick H, Caroly.n, Catherine, Martin en Gerrie . .. Mijn vrienden van Sportslink FC en in het bijzonder Dave, Jay en Roseanne voor hun inzichten op levens en stijl ... Roisin de engel, Ben voor mij trots te maken en Number 6 voor mij te laten grijnzen.. Rab en Michelle voor hun wonderbaarlijke gulheid, vriendschap en inspiratie ... Siobhan Mac voor een ervaring die de moeite waard is. Mijn liefde en oprechte dank aan jullie allen. Collega's en vrienden Alessio, Hugh, Thomas, Anton, Zana, Morag, Niamh, Allison, Anna,John, Rachel, Steve, Gabrielle, Ed Percival, Deirdra, Rachel, Cora, Judy.may, Cathy, Gail, DP, Maurice, Fergal, Lynda, Kay, Bryan, Phillipe, Gerry, Rob, Laura, Harry, the John B's, Colin, Mahboob, Mark, Ron, Edie, Phil, Jackie, Lenny, Peta Heskall, Pete Cohen, Clay, Jag, I<:ier, Maria O'M, Michelle, John S LV, Yvonne, J amie, Derek, James, Mark, Dave, Holly, Reeney, Omar, Liopi, Javier, Eduardo, Gaby, Sergio, Olga, Edgar & Reed en alle anderen voor hun advies en hulp .. . Jan, Van, Dan, Sajani, Ashlesh, Hemanten alle anderen van mijn zeer speciale vrienden in India. Dank jullie allen voor jullie wonderbaarlijke gastvrijheid en vriendschap. 7

Ownge dankbetuigingen Mijn cursisten, cliënten en leerlingen die me net zoveelleerden als ik hen. Mijn ware liefde, Glasgow Celtic FC, voor mij blij te maken Martin O 'Neill, Henrik Larson, U2, Morrissey, Eminem, Ricky Gervais, Billy Connolly; Edclie Izzard, Bill Hicks, Cecilia Ahern, Tommy Tieman en Karl Spain voor het inspireren van mij met hrm uitmrmtendheid. God (in iedere verschillende versie) voor het goed voor me zijn.

8

VOORWOORD VAN DE VERTALERS Bij het vertalen van Vrijheid is Alles is de grootst mogelijke moeite gedaan om zoveel mogelijk van de taalpatronen, zoals die in het origineel te vinden zijn, in tact te laten. Soms kan een minder letterlijke vertaling naar het Nederlands beter klinken. Echter, daarmee kan de beoogde intentie (van de schrijver) verdwijnen. Bekende voorbeelden hiervan vinden we bijvoorbeeld bij de vertaling van televisieprogramma's en films. Stel je nu eens voor dat je een spannende film aan het kijken bent en iemand in de film schreeuwt: "Stay calm!" en de ondertiteling in vrije vertaling toont: "Niet in paniek raken!" dan zal het effect op jou, als kijker, anders zijn dan de letterlijke vertaling "Blijf kalm!" Het zijn allebei zinnetjes in gebiedende wijs en kunnen weliswaar dezelfde intentie hebben, maar de vrije vertaling bevat een ontkenning; die door onze hersenen op onbewust niveau niet verwerkt kan worden, waardoor je dus eerder een gevoel van paniek zal ervaren dan kalmte. Gelukkig; in het geval van televisie, is er naast ondertiteling ook beeld en geluid, wat helpt bij het interpreteren van wat er nu eigenlijk bedoeld en/ of gezegd wordt. In een boek hebben we dat helaas niet. Jij als lezer bent dus afhankelijk van hoe wij als vertalers ons werk gedaan hebben. Heb je geen Engelstalig exemplaar van dit boek, dan ben je zelfs volledig afhankelijk van onze interpretatie van de tekst, je kunt namelijk niet teruggaan naar het origineel en opzoeken wat de oorspronkelijke bewoording is. We ontkomen als lezers niet aan het feit dat iedere vertaling dus een weergave bevat van de filters van de vertaler. Daarnaast is er in het Engels de werkwoordsvorm eindigend op -ing; die veel gebruikt wordt om o.a. aan te geven dat iets nu aan de gang is, zoals bijvoorbeeld 'I am walking down the street', wat in het Nederlands vaak vertaald wordt als: 'Ik loop over straat.' Terwijl het eigenlijk betekent: 'Ik ben over straat aan het lopen.' Maak nu eens -in gedachten - een voorstellingvan 'Ik loop over straat' en merk op wat je ziet, hoort en voelt. En maak vervolgens -wederom ingedachten-een voorstelling van 'Ik ben over straat aan het lopen', en merk nu het verschil op van wat je ziet, hoort en voelt. Kijk achter in dit boek hoe je dit boek kunt registreren voor meerNLP-wetenswaardigheden en -oefeningen. In het gevaldat er in het origineel woorden zijn gebruikt met een dubbele betekenis, dan hebben we ons best gedaan om ook dat om te zetten naar het Nederlands. Natuurlijk zijn er woorden waarvan de dubbele betekenis 9

niet naar het Nederlands zijn om te zetten. Ieder taal heeft zo haar eigen ambiguïteiten. Overleg met de auteurs, stelde ons in staat om zowel het beoogde doel te bereiken als de verhaallijn en/ of informatieverstrekking gelijk te houden aan het origineel. Hierdoor is zoveel mogelijk de kracht van het origineel behouden gebleven. De kracht van dit boek bevindt zich namelijk niet alleen in de informatie, zoals die bewust begrepen kan worden, maar vooral in de vorm zoals dat op onbewust niveau begrepen wordt. Het beste effect bereik je wanneer je dit boek leest alsof er tegen je gesproken wordt. Mocht je onverhoopt een zin gelezen hebben en niet helemaal begrepen hebben wat er nu precies mee wordt bedoeld, lees dan gewoon door, de paragraaf uit en het zal je aan het eind duidelijker zijn. Taal hoeft grammaticaal niet correct te zijn om haar uitwerking op de lezer/ luisteraar te hebben, dat hebben deNLP-taalpatronen inmiddels wel bewezen. Wanneer je dus het gevoel hebt een 'kromme' zin te hebben gelezen, realiseer je dan, dat er meer is dan er ogenschijnlijk staat. Enjoy! Thijs vanNoorten Erwin van den Boogaard

10

WAARSCHUWING AAN LEZERS Waarschuwing aan 'ex-spurts' Dit boek is alleen voor hen die geïnteresseerd zijn in het verbeteren van hun kwaliteit van leven, gelukkig worden en blijer verrast zijn met het leven. Lees dit boek niet en absorbeer de ideeën erin niet, als je niet bereid bent om je open te stellen en te genieten van hoe eenvoudige ideeën echt gepresenteerd kunnen worden, eenvoudig. Zij die geïnteresseerd zijn in het berusten in de ketenen van de vrijen .. . dit boek zou je kunnen laten herinneren om te vergeten wat niet belangrijk is, namelijk om te realiseren dat het lezen van dit boek je echte ogen zou kunnen openen wat je kan helpen om te zien door de echte leugens van beperkingen, droevigheiden angst en om je te tonen dat de wereld vol is met zeldzame en onvoorziene kansen om een onverklaarbaar gevoel van welzijn te vinden.

Waarschuwing aan alle anderen Dit boek is vol ideeën, suggesties en technieken die je leven beter kunnen maken. Ondanks dat NLP een technologie is die steeds populairder en populairder aan het worden is op deze planeet, eenvoudig omdat iemand als NLP Practitioner beoefent betekent niet dat ze over adequate vaardigheden beschikken. We suggereren nadrukkelijk dat als je geïnteresseerd bent in het gebruik van NLP om een cursus af te ronden bij een trainer die direct gecertificeerd is door dr. Richard Bandler.

11

BERICHT VOOR LEZERS V n;heid is alles verhaalt uitgebreide gesprekken tussen mijzelf, Owen Fitzpatrick, en dr. Richard Bancller, de medegrondlegger van Neurolinguïstisch Programmeren (NLP). Richard is mijn leraar, mijn mentor en mijn vriend en hij wordt door velen beschouwd als een levend genie. Dit boek kwam tot stand als een resultaat van gesprekken die plaatsvonden in verschillende delen van de wereld tussen 2002 - 2005. In 2003, reisde ik gedurende een paar maanden rond de wereld en zowel de ervaringen van mijn reizen, als die met cliënten, dragen ook bij aan dit boek. Richard is de creatieve artiest achter de ideeën die de moderne psychologie, het zakendoen en het terrein van coaching, zelf-hulp en zelfverbetering hebben gerevolutioneerd. Zijn inzichten in het menselijk brein hebben een enorme impact gehad op de wereld -iedere boekenwinkel op de hoek heeft boeken over NLP Ik hoop ten zeerste dat op een dag, ere wie ere toekomt, Richard erkend zal worden voor alles wat hij heeft bereikt. Tot dan, bied ik dit boek als blijk voor zijn levenswerk. Ik hoop dat dezelfde verlichting schijnt op lezers die zovele zielen gedurende de jaren heeft beïnvloed sinds hij 30 jaar geleden voor het eerst mensen begon te leren hoe gelukkig en vrij te zijn. De gesprekken die we hadden waren vaak eenzijdig vanwege mijn pogingen om de tijd met Richard op de best mogelijke wijze te benutten. Richard suggereerde dat, vanwege mijn eigen uitgebreide ervaring met cliënten en al de interessante ervaringen en ideeën die ik tot op heden heb, het een goed idee zou zijn om aan de gesprekken vele van mijn eigen verhalen, perspectieven en voorbeelden toe te voegen. En, uit dit alles, werd een boek geboren. In het opnieuw vertellen van praktijkgevallen en persoonlijke anekdotes om te helpen de ideeën die we presenteren te verklaren, zijn namen gewijzigd of achtergehouden om de identiteit van de betrokkenen te beschermen. Sommige mensen hebben toestemming gegeven om hun echte namen te gebruiken. We hebben de mees te grofheden van de gesprekken hier weggelaten, echter, in specifieke gevallen wanneer ze een belangrijk doel dienen, hebben we ze behouden. Van tijd tot tijd, kan het lijken dat sommige zinnen grammaticaal niet correct lijken te zijn, maar deze zijn geschreven met een doel, daar NLP en conventionele grammatica niet noodzakelijk dezelfde structuur delen. Vele mensen die het plezier hebben ervaren van het bijwonen van een 12

workshop met Dr. Bandler zullen begrijpen dat, op één of andere manier, je de workshop verlaat en ervaart nieuw gedrag te vertonen met nieuwe vaarchgheden en een andere attitudes. Wanneer je cht boek uit heb, zal je een soortgelijke ervaring hebben. Hier is een specifieke reden voor. In dit boek, zullen de termen 'bewuste' en 'onbewuste' gebruikt worden om aspecten van het brein over te brengen. Met 'bewuste' bedoelen we dat deel van je brein dat kritisch, rationeel en logisch denkt. Met 'onbewuste' bedoelen we dat deel van je brein datverantwoordelijk is voor je gevoelens, creativiteit en al je geheugen, wijsheid en waarnemingen bevat. Je onbewuste is het deel van je brein dat je gewoontes en gewoonlijke manier van denken controleert. De sleutel tot je leven veranderen is om te leren je onbewuste op meer effectieve wijze te laten functioneren. Zo veel boeken che pogen NLP te onderwijzen zijn op een gecompliceerde manier geschreven. Dit boek is anders. Hier, hebben we een verfijnd systeem gebruikt om informatie te nestelen, ideeën en suggesties binnen lagen van verhalen en voorbeelden om de lezer te helpen onbewust nieuwe manieren om te denken en te voelen te ontwikkelen. We hopen dat, voor hen che geoefend zijn in NLP, je kan genieten van het gedetailleerd bestuderen van de tekst en meer leren over de soorten patronen che we hebben gebruikt in het op maat maken van cht boek voor zowel het bewuste als het on bewustzijn. Er zijn vele, vele voorbeelden van taal patronen, genestelde verhalen en metaforen op verscheidene niveaus che cht boek zo veel meer effectief maken in de impact ervan op de lezer. Voor hen met weinig of geen ervaring in NLP hopen we dat, ondanks de verfijning che in de communicatie op verscheidene niveaus gedaan is, je de ideeën inherent zo eenvouchg vindt als ze waarlijk zijn. Persoonlijke vrijheidis een makkelijk iets om te begrijpen, over te leren en te ontwikkelen zodra je eenmaal weet hoe. Wees alsjeblieft niet te verrast over hoe snel je je gelukkiger zal voelen en nieuwe, meer bevrijdende attitudes en perspectieven zal ontwikkelen terwijl je verder leest. Herinner, het meeste is gedaan middels eenvouchge psychologie. de kunst van onbewuste suggestie.

13

Dit boek is verdeeld in een aantal delen. • Het eerste deellegt meer uit over hoe dit boek tot stand kwam en het concept dat bekend staat als NLP. • De gesprekken met Richard beginnen in het tweede deel wanneer we de notie van persoonlijke vrijheid bespreken. • In het derde deel verkennen we het proces van hoe langdurende, permanente verandering plaatsvindt en wat de sleutels zijn tot het veranderen van wat-dan-ook in je leven. • In het vierde deel, onderzoeken we hoe succesvol om te gaan met de probl=en die mensen met zichzelf en hun levens hebben. • In het vijfde deel, verkennen we hoe je relaties met anderen te verbeteren. • En uiteindelijk, in het zesde deel, bespreken we hoe je jezelf het beste spiritueel kan ontwikkelen en nuttiger een band met je universum kan opbouwen. We voegen ook hoofdstukken met willekeurig geklets tussen elk deel. Deze hoofdstukken zijn eenvoudig willekeurige uittreksels die we wilden toevoegen maar waarvoor we geen specifieke plek in het boek konden vinden. Ook zij hebben hun functie. Aan het einde van sommige delen en hoofdstukken, zijn er een aantal oefeningen en taken die je zullen helpen de nieuwe attitudes, het begrip en de vaardigheden die je hebt geleerd, meester te worden. DOE ZE. Het is zo belangrijk dat je de ervaringen opdoet die ze verschaffen, zodat je volledig kan begrijpen hoe dingen bij elkaar passen. Taken zijn verschaft zodat je de gewoonte aanleert om specifieke disciplines in aan te n=en. Het volgen van de instructies zal een opmerkelijke impact op je leven hebben. Zoals met ieder boek, zal dit z'n critici hebben en we accepteren dat je nooit iedereen kan plezieren. Je kan nooit iemand vrij 'maken'. Je kan alleen mensen leren hoe de deur te openen - maar ze moeten er zelf doorheen lopen. Al wat we hopen en je aanmoedigen te ontdekken is dat je gevangenis niet zo sterk is als je verlangen naar de onbekende, echter wonderschone, wereld van bevrijding, innerlijke vrede en geluk. Mensen die willen veranderen verzetten zich soms met excuses, scepticisme, aarzeling of luiheid. We vragen je jouw inspanningen toe te wijden aan het lezen en gebruiken van dit boek om je leven te verbeteren. Dit is waarom het geschreven was. 14

VOORWOORD Gedurende de afgelopen 30 jaren heb ik voorwoorden geschreven voor niet alleen mijn eigen boeken, maar voor boeken die veel van mijn leerlingen hebben geschreven. Hier echter, is mijn voorwoord voor een boek waaraan ik deelnam te creëren. Het is gebaseerd op gesprekken die ik had met Owen over de aard van dingen in het vakgebied van NLP nu, en over mijn perspectief op het vakgebied van NLP, wat eigenlijk veel groter is dan de technieken van NLP zelf Dit boek bevat ook ideeën van de vakgebieden van Neuro Hypnotic Repatterning en Design Human Engineering, maar het is veel anders dan andere boeken over dit onderwerp, daar de meeste boeken, gedurende de jaren die ik gepubliceerd heb, case geschiedenissen bevatten en manieren waarop iets te benaderen, zoals het overwinnen van een fobie. Ze verschaften een methodische set van regels waarmee, als je zekere dingen deed, je de kansen kon verbeteren om de fobie te overwinnen. Door ze te lezen, kon je taalpatronen bestuderen en je vaardigheden in vraagstelling of in het creëren van zinnen verbeteren. Dit boek is ontworpen om iets compleet anders te doen. Het is ontworpen om je perspectief op wat vrijheid is te veranderen. Voor mij, is vrijheid de meest belangrijke ervaring die mensen kunnen hebben. Het is de daad van creatie zelf Niet alleen grootse dingen, zoals kunst en muziek creëren, maar de momenten van je leven creëren. De meeste mensen eindigen met het hebben van probl=en in hun leven, en ze beperken hoeveel plezier ze zouden kunnen hebben in hun leven, omdat ze beschikbare kansen niet grijpen of hun hulpbronnen niet maximaliseren. De wijze waarop ze denken over dingen en de overtuigingen die ze hebben weerhouden hen ervan om in staat te zijn het beste te bereiken wat het leven te bieden heeft. Het bijproduct van deze beperkingen is dat ze ook grote moeilijkheden creëren die zich op vele wijzen manifesteren - van schizofrenie tot depressie, tot allerlei ludiek zichzelf in de weg staand gedrag Voor mij , is iemand die bij zichzelf naar binnen gaat en het leven miserabeler maakt dan nodig is een voorbeeld van iemand die zichzelf ketent aan de overtuiging dat het leven lijden is. Ze vergeten dat het leven niet gaat over het herinneren en herbeleven van onplezierigheden uit hun verleden, maar over het voorwaarts gaan om het leven te aanschouwen als het avontuur dat het kan zijn. Ze horen zichzelf meer uitdagende vragen 15

te stellen, zoals 'Hoe kan ik mezelf vermaken?', 'Hoe kan ik dit makkelijker maken?', 'Hoe kan ik dit leuk maken?' Echter, vandaagkunnen we één stapverder gaan. We hebben technieken die helpen je echt goed te voelen zonder reden, zo dat wanneer je werkelijk een reden hebt, je je zelfs nog beter voelt. Dit is het fundament van mijn werk van de afgelopen vijf jaren geworden. De kunst om mensen in staat te stellen hun staat van bewustzijn, werkelijk de chemische toestand waarin ze bestaan, te wijzigen. Voor mij, gaat het gebruik van woorden -of het nou vier woorden, vijf woorden of zes woorden zijn, het maakt niet uit hoeveel woorden je gebruikt -om mensen te helpen sneller, makkelijker, beter en effectiever richting de toekomst te komen. Dus als je iets aan het leren bent, kan je het sneller, makkelijker en beter leren dan voorheen. Als je enkel probeert jezelf te bevrijden van je moeilijkheden, zal je allerlei vrije tijd hebben en je zou op een gegeven moment kunnen eindigen met het vinden van nieuwe moeilijkheden om de leegte te vullen die ze hebben achtergelaten. De vraag is 'Hoeveel pret kan je weerstaan? Hoe veel plezier kan je hebben?' Het proces van dit boek schrijven was een plezier aangezien ik geniet van het gezelschap van Owen Fitzpatrick. We stemden ermee in dit boek te creëren door onze gesprekken op te nemen. Ik zei h= dat hij de kans zou hebben om me van alles te vragen of wat hij maar wilde en dan hoefde hij enkel mijn reacties te organiseren en ze te laten passen met zijn eigen ervanng. Gedurende de jaren heb ik vele cliënten doorverwezen naar Owen en nooit is hij teruggekomen dat ze vastzaten in dezelfde oude sleur. Hij heeft altijd een manier gevonden om mensen door hun moeilijkheden te brengen omdat, op een zekere manier komt hij van de eerste echte generatie van N euro-linguïstisch Programmeurs. Zij waren geen mensen die probeerden uit de therapiewereld te stappen of over de ideeën te komen die intrinsiek waren in het vakgebied van psychologie over hoe stuk dingen waren. Owen begon bij mij en vervolgde de technieken te leren die ik op dat moment aan het gebruiken was. Terwijl ik veranderde, veranderde hij met me mee - en hij is verder gegaan enkele technieken zelf te ontwikkelen. De verhalen over zijn eigen cliënten, de gebruikte technieken en zijn eigen perspectief over welke vragen hij me stelde, zowel als die hij zelf beantwoorde, werden een belangrijk deel van het proces van dit boek schrijven.

16

Gedurende de jaren heb ik samen met vele mensen geschreven. Ik heb boeken geschreven met John Grinder. Ik heb boeken geschreven met John La Valle. Op dit moment, ben ik met drie verschillende mensen aan het samen schrijven en elke keer dat je met iemand schrijft is het een ander proces. Dit specifieke proces is levendiger omdat we niet aan het proberen waren om een vooraf gedefinieerde structuur te vullen. Wat we poogden te doen was de regels open te stellen zodat lezers hun overtuigingen zouden kunnen openstellen en een breder gevoel van keuze zouden hebben- zodat je kan kijken naar de oneindigheid van het universum met opwinding in plaats van het te zien als een last. Dit is jouw kans om plezier te hebben en om wat nieuwe ideeën te krijgen. Nog belangrijker, dit is je kans om nieuwe aanwijzingen en wat nieuwe perspectieven te krijgen. Waag een gok.

DR. RICHARD BANDLER AUGUSTUS 2005

17

18

INTRODUCTIE

veie jaren 3eieden) 6-rlekende éin en ketzelfde 'W01JYd 'FrP:Ojcut'

de werlvwor!rden '!Jevrijden' en 'tiejlt&en:

Vrijluid en Liefde waren e-en-s ltetzelfde. Etjem ri1tderU!ej raakt__,en ze vcut ~3erdteiden. Dit U kef v-erlta.ai V tUt /we ze weer StU«en ~·

19

20

AVONTUREN IN PERSOONLIJKE VRIJHEID Af en toe, kan een moment je gewoon grijpen. Het kan komen uit het niets. Je zou je eenvoudig met je eigen zaken aan het bemoeien kunnen zijn, verkerend in een staat van continue bezorgdheid over iets en dan schiet het je plotseling te binnen. Je zou in je verleden aan het wroeten kunnen zijn, ziek van het leven en dan, zonder waarschuwing, keert het je leven gewoon ondersteboven. Je zou geabsorbeerd kunnen zijn in je alledaagse problemen en dan, uit het niets, grijpt het je bij je nekvel en toont het je iets dat je nog nooit eerder gezien hebt. We leven in een zeer vreemde wereld. Denk er over na. Je wordt wakker, je doet een soort werk, je eet, je brengt hopelijk wat tijd door met je dierbaren en dan ga je naar bed. Je bent aan het wachten op het eerstvolgende goede gevoel. Misschien zal het komen in een reep chocola of een programma op televisie. Misschien zal het een fees~e in het weekend zijn, een diner over een paar weken of een vakantie eens per jaar. Misschien is het een nieuw huis, een nieuwe auto, een nieuwe computer, een stereo, digitale televisie, een DVD, I-pod of een nieuwe hond. Wat het ook is, je wacht in de verwachting dat het zal gebeuren. Dan, als je het krijgt, wacht je tot het volgende gebeurt om je goed te laten voelen. Misschien ben je niet zo fortuinlijk geweest. Misschien heb je het leven een bee~e als een worsteling ervaren. Misschien heb je je eenzaam of gefrustreerd gevoeld, gestresst of depressief Ongeacht wie je bent, zou het niet aangenaam zijn om niet te hoeven wachten je goed te voelen? Zou het niet aangenaam zijn om je eenvoudig fantastisch te voelen zonder reden? Zou het niet aangenaam zijn om je gelukkig te voelen over jezelf, je vooruitzichten, je relaties en je reden om 'te zijn' in deze wereld? Ja. Natuurlijk zou het dat zijn. Helaas, vele mensen zijn gevangen door wat dr. Richard Bandler noemt de 'ketenen van de vrijen'. Vele mensen vullen hun levens met momenten van angst, droevigheid, apathie, verachting; wanhoop, bezorgdheid, stress, woede en domheid. Ik hield mezelf gedurende vele jaren in deze ketenen gevangen- maar niet langer. Ik voel me echt vrij. Wanneer ik het woord 'vrij' zeg, bedoel ik niet dat ik geen problemen heb of momenten dat ik fouten maak. Met vrij, bedoel ik het gevoel dat ik controle heb over mijn eigen leven, mijn eigen lot. Ik hoef niet exact te weten wat mijn toekomst voor mij in petto heeft, omdat ik me in staat 21

voel om te gaan met wat dan ook en elk moment van mijn leven prachtig te maken. Toen ik jonger was, droomde ik over een beroemde voetballer te worden. Ik droomde over het in elkaar slaan van slechteriken en het worden van een held. Ik bracht een groot deel van mijn jeugd door met rondhangen in poolhallen en het maken van plannen hoe ik het wereldkampioenschap snooker zou gaan winnen. Deze dromen waren de dromen waaraan ik mijn verbeelding als kind besteedde. Nou, ik werd nooit exact wat ik al die jaren geleden plande, maar ik heb wel één droom gerealiseerd. Toen ik nog maar een jongen was, droomde ik ook dat ik zo sterk was dat geen enkel monster en geen enkel kwaad me ooit te pakken zou kunnen n=en. Nu, op dit moment, realiseerde ik dat ik sterk genoeg was om ieder monster te tackelen en ieder kwaad te overwinnen. De kwade monsters die bestaan in deze wereld komen in de vorm van verdriet, angst, woede, haat en wanhoop. Wanneer je ze alle onder ogen kan komen en weet dat je zal slagen, ben je vrij. Zo je elke pagina van dit boek omslaat, wil ik je introduceren tot mijn wereld en mijn avonturen in persoonlijke vrijheid met dr. Richard Bandler. Ik wil je het verhaal vertellen van mijn gesprekken met een genie, waarin ik leerde wat echte persoonlijke vrijheid all=aal inhoudt en hoe het mogelijk is voor iemand om vrij te worden. Ik wil je meebrengen op een reis door sommige van mijn eigen verhalen en waargebeurde ervaringen en je helpen bruikbare perspectieven te verkrijgen en manieren om de wereld te zien. Één op één praten met Richard is compleet verschillend aan hem een workshop gaan zien presenteren, h= aanschouwen met een cliënt of zijn boeken lezen, maar even vermakelijk en verlichtend. Van tijd tot tijd, zou Richard vragen beantwoorden die ik had in mijn eigen leven, terwijl ik hem eigenlijk over iets anders had gevraagd. Soms zou hij magisch mijn gedachten schijnen te lezen en gedurend elk gesprek, ongeacht hoeveel maanden ondertussen passeerden, zou Richard er in slagen om verder te gaan waar hij gebleven was. Ik heb dit boek vanuit een persoonlijk perspectief geschreven. Vind ervan wat je wil. Ik hoop dat, terwijl je de tijd neemt om mijn perspectief te begrijpen, dat je een ander begrip verkrijgt over sommige van de dingen die je dwars hebben gezeten. Ik vond andermans ervaringen altijd immens nuttig. Ik hoop dat jij je ook in kan leven in mijn persoonlijke vertellingen. In dit boek, presenteer ik aan jou wat ik leerde en hoe ik veranderde terwijl 22

ik het schreef. Je zalleren hoe ik NLP gebruik om op de meest effectieve wijze met het leven om te gaan. Een van de momenten die me echt grepen gebeurde terwijl ik het boek wat je nu aan het lezen bent aan het overdenken was. In mijn appartement, las ik een aantal van de proefhoofdstukken door en luisterde ik weer naar de opnames van mijn gesprekken met Richard. Ik dacht over mijn fantastische reis gedurende de laatste jaren. Ik herinnerde onze vers chiliende gesprekken -zowel aan de keukentafel van zijn huis, als op de reizen naar Edinburgh, Londen en Mexico. Zoveel was gebeurd. Ik stond op en nam pauze. Het was gedurende die pauze dat ik een onvoorstelbaar gevoel van bevrijding waarnam. Ik wist dat ik vanaf dat moment nooit meer terug zou kijken.

23

24

SECTIE 1: ONTSNAPPEN UIT EEN MISERABELE GEVANGENIS

EEN MOMENTVAN HELDERHEID De regen kwam hard naar beneden terwijl ik uit het raam van ITU)n appart=ent keek. Het was ongeveer 2 uur op een maandagmiddag in een Zuidwestelijke voorstad van Dublin, Ierland. Ik was pauze aan het nemen van het lezen van een aantal proefhoofdstukken van dit boek en, terwijl de donder rommelde in de lucht, zong mee met een liedje dat ik zojuist opgezet had. De muziek blèrde uit mijn appartement, maar het zou buiten onhoorbaar zijn geweest vanwege het geluid van de storm boven. Ik was volledig geabsorbeerd in het moment, terwijl ik keek naar de kleuren van de wereld. Ik zag al het rode, al het blauwe en al het groene van de gebouwen en parken in de verte. Ik luisterde naar de geluiden van de wereld en ik hoorde, voorbij de melodieën van de muziek, het constante geluid van harde regen. De wolken waren grijs en donker. Ik zag een barst van bliksem terwijl de hemel oplichtte. Ik drukte mijn gezicht zacht tegen het raam. Ik was eenvoudig het moment aan het waarderen. Terwijl ik hier stond, scheen de tijd zo langzaam voorbij te gaan. Ik dacht over mijn leven. Ik riep mijn fouten, mijn moeilijke tijden en mijn gebroken harten voor de geest. Ik riep de tijden dat ik bereid was om alles op te geven vanwege de kwellende pijn waar ik doorheen ging voor de geest. Ik herinnerde mijn grootste voltooiingen, de beste successen, de momenten van inspiratie die me beïnvloedde. Ik herinnerde de gevoelens van opgetogenheid. Ik realiseerde me exact toen en daar dat ik net zo veel problemen had als ik ooit had gehad en toch geen enkele me dwarszat. Ik zou ze aanpakken en dat was dat. Ik zou eenvoudig de slechte gevoelens niet tolereren zoals ik eerder deed. Het was zo bevrijdend. Eindelijk, voelde ik me vrij. We zijn gevangen door hoe we de wereld ervaren. Je ervaartjouw wereld door de beperkingen van jouw gedachten. Vele mensen leren in zwart-wit over de wereld te denken. Ze realiseren nooit dat er vele manieren zijn om dezelfde gebeurtenis te ervaren. 25

Een prachtig moment om dit te ontdekken is wanneer je in slaap bent. Wanneer je slaapt, kan je hoogtes van extase en vrijheid bereiken. Je dromen kunnen je van een heerlijk gevoel van geluk voorzien. Ze tonen je de wereld op een andere manier. Je kan het zien van vele verschillende perspectieven. Tijd en ruimte zijn niet begrenzend. Je logica is niet beperkt. Een figuur kan meer dan één persoon tegelijk zijn. Je kan meer dan één ding tegelijk aan het doen zijn. Het leven kan geleefd worden zonder de regels die je hebt geleerd. In dit moment, had ik het eindelijk. Als je vrij wil worden of als je meer plezier in je leven wil brengen, moet je kiezen om te veranderen op bepaalde manieren. Je moet kiezen om te leren over vrijheid. Je moet kiezen om te leren over verandering. Je moet kiezen om te veranderen hoe je jouw problemen ervaart. Je moet kiezen hoe je jouw relaties ervaart. Je moet kiezen hoe je het universum begrijpt. Je moet kiezen hoe je te gedragen, hoe je denkt en hoe je leeft. Je moet dit doen met in gedachten dat er altijd meer dan één manier is om naar een situatie te kijken en dat er altijd een andere manier is om er over te denken. Wanneer je anders denkt, zal je je anders voelen. Zodra je je anders voelt, zal de chemie van je brein letterlijk veranderen. Je brein is opgebouwd uit vele chemische cocktails en elektrische verbindingen. Wanneer je denkt in nuttige, positieve en productieve manieren en je goed voelt, zal je brein goed voor je beginnen te werken. Je zal ondervinden dat het de meest optimale omgevingvoor de beste gedachtes en gevoelens aan het produceren is. Zodra je kiest wat nuttig is, zal je vrijheid winnen. Ik maakte mijn keuze. Ik voelde me vrij. Ivfijn lichaam tintelde en een rilling ging op en neer over mijn ruggengraat. Ik opende het raam en liet de nevel van de storm naar binnen stuiteren. Ik deed mijn hoofd naar buiten in de regen en haalde diep adem terwijl ik mijn ogen sloot. Toen ik ze weer opende, was de wereld zo mooi. Ik verwonderde me erover waarom ik er zo lang over had gedaan om het echt te zien. Dus, hoe kies je deze vrijheid? Toen ik 24 was, besloot ik dat ik een boek wilde schrijven. Ik wilde een boek schrijven dat mensen zou helpen hun levens te veranderen en gelukkiger te worden. Ik wilde een boek schrijven dat hen die het reeds voor de wind gaat zou inspireren het nog beter te doen. Ik wilde een boek schrijven dat de wereld, letterlijk, een betere plek om te leven zou maken. Het was toen dat ik één van die meevallers kreeg 26

DE KANSVAN JE LEVEN Soms heb je gewoon geluk. Daar was ik, gewoon een knul uit Dublin en plotseling krijg ik de kans van mijn leven: Ik mag welke vraag dan ook stellen aan één van de slimste mannen op de planeet en ze in een boek plaatsen om te delen met de wereld. Terwijl ik het vakgebied van Neurolingt.üstisch Programmeren bestudeerde, begon ik dr. Richard Bandier te leren kennen. Richard creëerde NLP samen met John Grinder midden jaren 70. Een decemberavond in 2002, stelde Richard voor om samen een boek te schrijven. Het boek dat je aan het lezen bent is het product van dat voorstel. Richard heeft miljoenen mensen van over de wereld geleerd om gelukkig en vrij te zijn van angsten en twijfels, stress en depressie. Hij heeft gedaan wat zovele filosofen en psychologen in de loop der eeuwen geprobeerd hebben te bereiken: hij heeft geheimen ontdekt tot geluk, vrijheid en liefde. Ik kan daarvan getuigen omdat ik deze antwoorden en geheimen vond, zowel in mijn gesprekken met Richard, als in mijn ervaringen in mijn eigen leven. Boeken zijn geschreven om te inspireren, te onderwijzen en te vermaken. Ze zijn geschreven in de hoop dat de lezer inspiratie, kennis en plezier ervan zal verkrijgen. Ze zijn geschreven om te staan als tijdloze elementen van wijsheid om hun woorden voor eeuwig te delen. Woorden s tellen ons in staat om ideeën over te dragen aan andere mensen. Ideeën kunnen andere manieren van denken, andere attitudes en ander gedrag inspireren, en hebben een kracht in zich die wordt ontketend wanneer er iets mee gedaan wordt. De kracht van ideeën binnen dit boek zullen je helpen je hele wereld te transformeren. Lees. Reageer. Louter de daad van het lezen van dit boek zal je automatisch anders doen denken over dingen. Eenmaal blootgesteld aan de ideeën van vrijheid en liefde, zal het leven een nieuwe betekenis krijgen voor jou. Ik herinner me het werken met mijn allereerste cliënt. Ik herinner me een plan te hebben en al snel te realiseren dat plannen nooit exact werken. Door de jaren heen, heb ik suïcidale mensen geholpen, zij die dachten superhelden te zijn, sociopaten en zij die dachten dat ze gek waren geworden. Ik heb mensen behandeld voor van alles, van een serieuze depressie, stress en paniek tot verslavingen en relatieproblemen. Van top zakenmensen en beroemdheden tot atleten en kinderen. Mijn rol is 27

geweest om mensen te helpen meer te slagen in hun levens en gedurende dit alles, heb ik NLP als ongelofelijk nuttig ondervonden. Mijn benadering is niet altijd conventioneel. Van het meenemen van cliënten naar winkelcentra en bars tot het met hen sparren in de boksring terwijl ik het werk testte, ik heb voldoende geëxperimenteerd. Meestal echter, help ik mensen eenvoudig de manier waarop ze denken en voelen te veranderen. Ik leer mensen hoe zich beter te voelen over hun problemen en om ze te lachen. Richard Bandler is een zeer uniek individu. Hij is provocatief, hilarisch en hoogst inventief Voor allen die hem workshops zien presenteren, is hij niet alleen een brein vol wijsheid, maar zijn verhalen bevangen ieder van hen die ze horen. Soms, is iets doen met een set van ideeën het enige wat nodig is om een leven om te keren. Ook jij kan ware persoonlijke vrijheid ervaren. Als je niet iets doet, zou je jezelf levend in de ketenen van de vrijen kunnen vinden en bestaan in de meest afschuwelijke tragedie die deze planeet ooit heeft gekend. Deze tragedie is wat ik noem de bron van menselijke rrnsère.

28

DE BRONVAN MENSELIJKE MISÈRE Het was één van de grootste tragedies ooit. Ze waren gevangen genomen voor een misdaad die ze niet hadden begaan. Hun overweldigers wilden niet onthullen wat de zogenaamde misdaad was, maar hielden hen desondanks toch gevangen. Hun basisbehoeftes werden hen gegeven, maar hun levens waren hels. De meeste momenten van iedere dag werden ze gekweld en verschrikkelijk behandeld. Ze werden constant beledigd en verteld dat er niks goed aan ze was. Ze werden gevuld met angsten en zorgen over van alles en nog wat. Ze werden tot slachtoffer gemaakt en zoveel conflicterende boodschappen gegeven dat ze zich onveilig voelden en onzeker over wie ze waren en wat ze zouden kunnen doen. Sommigen werden geïsoleerd van anderen, terwijl sommigen in slecht gezelschap werden gehouden dat hen continu irriteerde. Sommigen wilden sterven. Sommigen gingen door met het leven te worstelen. Iedereen werd tot op een bepaald niveau gevangen gehouden. Sommigen meer dan anderen. Ze werden constant bekritiseerd over wat ze deden. Er werd gezorgd dat ze zich afschuwelijk voelden iedere keer als ze een fout maakten. Ze werden weerhouden van alles dat ze ooit wilden. Ze raakten elke dag meer teleurgesteld en hopelozer. Ze hadden medelijden met zichzelf en reageerden hun frustraties af op elkaar. Ondertussen rnaakten hun overweldigers de zaken erger en de gevangenen verwonderden zich erover of het ooit zou eindigen. Ze waren overweldigd met alles wat ze gedwongen waren te doen. Ze leden en waren hulpeloos Er werd ze momenten van vrijheid gegeven, maar het was niet echt vrijheid. Diep van binnen wisten ze dat ze de pijn van hun overweldigers snel weer zouden moeten verdragen en de korte opluchting betekende niks. Ze leden het grootste deel van de tijd. Hun gezondheid verslechterde door de slechte behandeling. Velen van hen konden niet gaan slapen. Hun leven raakte verstoken van iedere betekenis, die ooit had bestaan. Ze hepen depressief rond, bezorgd, angstvol, gestresst en gefrustreerd door alles. Ze verlangden naar vrijheid. Dus, wie waren zij? Wie waren hun overweldigers? "Zij", waren het menselijk ras en hun overweldigers waren hun breinen. Sinds je geboorte, heb je gewoontes van denken, voelen en gedragen opgepikt. Veel van deze gewoontes houden je gevangen in ongelukkigheid, eenzaamheid, twijfel aan jezelf, zelfmedelijden, angst en haat. Deze, op 29

hun beurt, beïnvloeden je gezondheid, je relaties en je leven. We willen allemaal gelukkig zijn, nietwaar? We willen all=aal een betekenisvol bestaan. We willen ons all=aal verbonden voelen met iemand, met iets. We willen allemaal onze levens delen met dierbaren. We willen onze levens leven met vrijheid om te doen wat we willen. Op een bepaald punt in het verleden, werd je op deze wereld geplaatst. Je werd geboren. Op een bepaald moment in de toekomst, zal je van deze wereld weggenomen worden. Je zal sterven. Misschien zal je naar de h=el gaan, misschien zal je herboren worden in een nieuw leven of misschien is er niets na dit leven. Desondanks, de klok is aan het tikken. Ieder moment dat voorbij gaat kan je niet terughebben. Je hebt een bepaalde hoeveelheid tijd in het leven dat je nu aan het leven bent. Dit leven zal vele momenten van triomf en verrukking, verdriet en wanhoop bevatten. Het zal je voorgaan in donkere tijden en naar zonnigere dagen. Je zal kansen en probl=en tegenkomen. Dit is jouw leven. Je zal zekere types ontmoeten op je pad. Deze types zullen zich op verschillende momenten in je buurt bevinden. Je zal hebben hen die van je houden, hen die je mogen, hen die je niet mogen en hen die niet om je geven. Soms zullen ze je goed behandelen en soms zullen ze je slecht behandelen. Soms zullen ze je leven binnenstappen en soms vertrekken. Soms zullen ze het object van je oncontroleerbare, onsterfelijke liefde zijn en soms de bron van je vernietigend wrede liefdesverdriet. Dit is jouw leven. Je zal vele gebeurtenissen me=aken gedurende je leven hier. Sommige zullen goed zijn en sommige zullen slecht zijn. Alle zullen je onderwijzen. Je zal vele dingen leren. Sommige zullen nuttig voor je zijn en sommige niet. Je zal vele dingen vergeten. Sommige zullen belangrijk zijn, sommige niet. Soms zal je falen. Soms zal je slagen. Sommige mensen zullen met het geluk geboren worden, sommigen zonder. Je zal momenten hebben van hoop en gezegendheid en momenten van teleurstelling en verwoesting Dit is jouw leven. Deze staan als de onvermijdelijke waarheden van het leven. Terwijl je op deze planeet leeft, zal je één hoofdkeuze hebben. Deze keuze komt eenvoudig op het volgende neer: Hoe wil je leven? Sommigen leven vrij, sommigen niet. Voor mij is het zo dat, vrij leven betekent gelukkig leven, succesvol zijn, prachtige banden hebben met anderen in de wereld en een echt verschil in de wereld maken. Voor mij is het zo dat, gelukkig zijn gaat om regelmatig goede gevoelens in onszelf 30

creëren zodat we meer kunnen genieten van wat we doen en denken op meer positieve en nuttige manieren. Voor mij is het zo dat, succesvol zijn gaat om het bereiken van doelen ongeachte welke we voor onszelf gesteld hebben of ze nou materieel, spiritueel of eenvoudig een beter leven leven zijn. Voor mij is het zo dat, een band hebben met anderen gaat om relaties en vriendschappen neerzetten met hen om ons heen en hen helpen ook gelukkigen succesvol te zijn. Voor mij is het zo dat, een echt verschilmaken in de wereld gaat om het creëren, ontwikkelen, verbeteren of verfijnen van iets dat de wereld op een positieve manier zal beïnvloeden. De waarheden van het leven zullen herhaaldelijk plaats vinden voor iedereen op dezelfde manier. De echte vraag is, weer: Hoe zal je leven? Tot op het moment dat je deze zin leest, hoe heb je geleefd? Heb je je het grootste deel van de tijdgelukkigen opgewekt gevoeld? Heb je gedaan wat je wil doen op een manier waarop je geniet? Heb je betekenisvolle relaties en banden gemaakt met mensen? Heb je een echt verschil gemaakt voor de wereld om je heen? Mensen hebben wonderen bereikt. Denk aan alle uitvindingen gedurende de eeuwen. We begonnen met enkel natuurlijke hulpbronnen en nu hebben we een virtuele wereld gebouwd. We hebben immense creatie bereikt met enkel het broodnodige. Je moet gewoonweg echt stilstaan bij en bewust worden van alle dingen die we nu kunnen doen die we 150 jaar geleden niet konden. Al deze verbazingwekkende uitvindingen begonnen in de breinen van mensen. Echter de ene machine die we, tot op heden, niet meester hebben leren worden, is ons eigen brein. Alle vooruitgang van de mensheid is gebaseerd op het vervullen van onze benodigdheden en concentreert zich op ons gelukkiger en succesvoller maken. De soort vooruitgang die we hier bieden is vooruitganginherent aan leren ons brein meester te worden. We willen allemaal vrij zijn van onze problemen. We willen allemaal liefde voelen en ervaren die onvoorwaardelijk en voor altijd duurt. We willen allemaal het leven zo goed mogelijk leven en zo gelukkig zijn als we maar kunnen. Je hebt hetzelfde aantal problemen in je leven of je nou gelukkig en tevreden bent of verdrietig en miserabel. Het verschil is hoe vrij je bent van het negatief beïnvloed worden door die problemen. Het type mensen dat je ontmoet is hetzelfde of je succesvol relaties aan het bouwen of relaties aan het vernietigen bent. Wanneer je spiritueel verrukt en vrij bent, zijn er nog steeds net zo veel goede en slechte dingen aan het gebeuren 31

in de wereld. Je keuze is om vrij te zijn in deze wereld ongeacht de omstandigheden of om overweldigd te zijn door de problemen en jezelf gevangen te n=en in de pijnvolle martelkamers van je eigen brein. De bron van menselijke misère is de wijze waarop we geleerd hebben onszelf te beperken door ons brein. Het is de wijze waarop we geleerd hebben over onszelf en anderen en onszelf te denken en anderen te behandelen. Vrij worden van deze misère heeft te maken met weer de controle over ons brein n=en en plezier kiezen boven misère, vrijheid boven de ketenen die ons begrenzen, en liefde boven de haat en angst die ons verstikt. Het is dan dat we de ware bron van menselijk plezier zullen ontdekken. Vrijheid is niet eenvoudig een ideaal waar we allemaal naar streven. het is alles wat we kunnen zijn. Het is niet angst, verdriet, eenzaamheid, wanhoop, spijt, teleurstelling, woede of pijn. Vrijheid is hoop. Het is wijsheid. Het is blijdschap. Het is verrukking. Het is vriendschap. Het is humor. Voornamelijk, is het liefde. Er zijn vele mensen die de hele tijd er naar aan het streven zijn om hun levens beter te maken. Of je depressief of gestresst bent, angstvol of vastgeroest, onzeker van je levenspad of eenvoudig zoekend om uit te blinken in een gebied van je leven, in essentie zijn we all=aal op dezelfde reis. We willen het allemaal beter doen, nog beter worden, ons nog gelukkiger voelen. Zie dit als een gids. Je kan het gebruiken om het avontuur van het leven te ontdekken en hoe je succesvoller omgaat met dat avontuur. Je zal leren over transformeren en veranderen. Je zal begrijpen hoe je jouw brein op de meest effectieve manier kan laten functioneren. Dit boek zal de betekenis van het leven, de voltooiing van geluk en succes, bespreken. Het zal je de stappen bieden voor het verbeteren van je relaties, meer vrienden maken en invloedrijker communiceren in je leven. Het zal je in staat stellen om je gebruik van tijd meester te worden, te ontspannen wanneer je gestresst zou zijn geweest en jezelf te motiveren. Het verschaft de sleutels om de meeste van de probl=en, waar je in het leven oog in oog mee staat, te overkomen en biedt je een krachtig transformationeel begrip en perspectief op spiritualiteit en je verbinding met het universum. Zou het niet fijn zijn om te leren hoe je meer glimlachen op meer gezichten brengt, meer geluk in meer harten, een bijdrage te doen die de kwaliteit van leven voor sommige andere mensen in de wereld omhoog brengt? 32

Sta ons toe je te helpen sommige dingen te begrijpen die je nooit eerder gerealiseerd hebt. Laat ons je volledige perspectief op het leven nemen en het veranderen zodat je begint je brein te laten functioneren, je lichaam te gebruiken en je leven te leven op een manier die je in staat stelt om meer liefde, meer vrijheid en meer geluk te ervaren. Veel van de ideeën die binnen deze pagina's liggen komen van de menselijke technologie bekend als Neuro~linguïstisch Programmeren (NLP). In het volgende hoofdstuk, zullen we een klein bee~ e meer uitleggen over dit middel voor transformationele, persoonlijke verbetering

33

NLP: EEN VERHAAL VAN DE TECHNOLOGIE VAN SUCCES Aangezien een grote hoeveelheid vandit boek relateert aan ontwikkelingen die ontsprongen zijn uit het vakgebied van NLP, voel ik dat het nodig is om een bee~e over dit vakgebied uit te leggen. Er zijn vele verschillende vertellingen over de exacte gebeurtenissen die het vakgebied van NLP hebben doen ontstaan. Wat w e zeker weten is dat, in de vroege jaren 70, Richard Bandler de meest succesvolle therapeuten die hij kon vinden begon te bestuderen. Al gauw begon hij samen te werken met John Grinder en ze stichtten het vakgebied van Neuro~ linguïstisch Programmeren (NLP). Ze bestudeerden om te beginnen Virginia Satir (een pionier in farnilietherapie), Fritz Perls (de grondlegger van Gestalt-therapie) en Milton Erickson (een klinisch hypnotherapeut) en werden gegidst door het advies van een beroemde antropoloog Gregory Bateson. NLP werd snel één van de meest populaire, gerespecteerde en krachtige technologieën van de zelfverbeterings beweging. Vandaag de dag, wordt het gebruikt door miljoenen over de wereld, ondanks dat het bekend is onder vele verschillende namen, en biedt het sommige van de meest effectieve en efficiënte technieken en ideeën tot verandering. NLP bestudeert de rnanier waarop we onze ervaring voorstellen door onze neurologie (neuro), hoe we communiceren met onszelf en anderen Oinguïstisch), en hoe we onze gewoonlijke rnanieren van denken, communiceren en gedragen kunnen veranderen (programmeren) . NLP is het proces van leren over hoe w e denken, communiceren en gedragen, zodat we nuttiger en vloeiend kunnen beginnen te denken, communiceren en gedragen. NLPwordtbeschrevenals een 'attitude', 'methodologie', en 'technologie'. Het is een attitude die je in staat stelt om het leven op een gelukkige, productieve en succesvolle rnanier te leven. Het is een methodologie die je in staat stelt om succesvolle mensen in verschillende vakgebieden, zoals onderwijs, medicijnen en zaken bruikbaar te modelleren. Het is gebaseerd op het principe dat ongeacht wat i=and anders kan doen, jij kan leren hoe hetzelfde te doen op een vergelijkbare rnanier eenmaal begrepen wat die persoon in zijn of haar hoofd en in zijn of haar acties en gedrag deed. Het is een technologie die systemen en vaardigheden in zich bevat die je in staat stellen de kwaliteit van je leven te verbeteren. 34

Te zijn getraind door beide co-stichters van NLP en vele andere bekende trainers in het vakgebied, ontdekte ik dat er een groot verschil was in vaardigheden tussen verschillende sprekers. Zoals ieder vakgebied, is het briljant onderwezen en slecht. Het is misbruikt door sommigen en wonderschoon gebruikt door anderen. NLP was van origine een reactie op het vakgebied van psychologie, dat faalde om effectieve ideeën te presenteren om mensen te helpen veranderen. NLP vertegenwoordigt een andere benaderingvan het medische model van mensen bestempelen en categoriseren. Het werkt vanuit een basis van begrijpen dat mensen niet hun gedrag of gedachten zijn en, derhalve, wanneer ze de manier waarop ze denken en gedragen leren veranderen, ze hun levens veranderen. Helaas schijnen sommige mensen NLP niet te gebruiken op de manieren die de co-stichters oorspronkelijk bedoeld hadden. In plaats van ideeën te delen met anderen om te helpen de kwaliteit van het leven op deze planeet te verbeteren, gebruiken sommigenhet als een middel om te pogen vereerd te worden of om zichzelf tot goeroe te maken. Ze nemen eenvoudige ideeën en maken ze ingewikkeld. Sommigen hebben geprobeerd te claimen dat hun technieken creatieve modellen of nieuwe gebieden zijn, maar dat zijn ze niet ... het zijn gewoon technieken opgebouwd uit de vaardigheden die al ontdekt waren door Richard en zijn collega toentertijd, John Grinder. Er zijn vele mensen die geïnteresseerd zijn geraakt in NLP, die begonnen zijn de vaardigheden die het biedt te nemen en proberen de kwaliteit van het leven op deze wereld te verbeteren. Vandaag, in 2005, is het tijd om te focussen op hoe we het beste alle ontwikkelingen van de afgelopen 30 jaar met integriteit kunnen gebruiken om prachtige verandering in de wereld teweeg te brengen. Voor mij is het zo dat, deze verandering niet teweeg zal worden gebracht door NLP in kronkelige, prestigezoekende en academische taal. Het zal niet teweeg worden gebracht door één deel van NLP te nemen en te proberen het tot een ander gebied te maken in een poging status te verkrijgen of een vereerde goeroe te worden. Het zal niet teweeg worden gebracht door te proberen NLP sequentieel te verklaren, alsof het een vak op school was. De beste manier waarop we zo'n verandering teweeg kunnen brengen is door te focussen op het versimpelen van NLP en beschikbaar maken aan zo veel mogelijk mensen, door te eren wie eren toekomt, en door NLP 35

te gebruiken om NLP te onderwijzen. Zodat we mensen helpen omringd te worden door een NLP wereld waar zij de attitude die ze in zich hebben meester worden. Richard heeft sindsdien twee aanvullende technologieën ontwikkeld die innoveren voorbij NLP. Design Human Engineering (DHE) en N euro Hypnotic Repatterning (NHR) focussen op het maken van persoonlijke verandering, evolutie en verbetering, sneller, makkelijker en beter. DHE gaat over het leren om een krachtigere geest te creëren door je voor te stellen machines in je hoofd te bouwen die je kunnen helpen je verder te ontwikkelen. NHR gaat over het herstructureren van je gewone manieren van denken, voelen, en gedragen door hypnotisch jeneurochemie aan te passen. (Natuurlijk, dit zijn eenvoudigmijn korte definities en omschrijven ze deze gebieden niet volledig, compleet en adequaat). Waar deze drie technologieën echter allemaal op neer komen is mensen te helpen de manier te veranderen waarop ze over de wereld denken en in hun lichaam voelen zodat ze hun gedragingen kunnen veranderen en de kwaliteit van hun leven kunnen verbeteren. Toen ik dit moment van helderheid had bij het raam, wat ik echt bedoel is dat ik begon alle verschillende ideeën over een bruikbaardere manier van leven in één hoofdfilosofie samen te brengen. Nu, het is tijd om je mee te n=en op de reis die alle begonnen tijdens een ontmoetingvan dr. Richard Bandler de 'Einstein van het brein' en mijzelf op een middag een paar jaar terug.

36

WILLEKEURIG GEKLETS 1: DE GEHEIME CODE VANVRIJHEID Elk hoofdstuk in dit boek is ontworpen om je bepaalde dingen te leren die je zullen helpen, zowel als met je commnniceren op een onbewust niveau om je te assisteren in het ontwikkelen van een nieuwe manier van denken over je problemen. Ondanks dat dit hoofdstuk willekeurig geklets niet direct in verband schijnt te staan met de rest van de tekst, heeft het z'n eigen specifieke functie aan het einde van iedere sectie. Zowel als het feit dat er ruim voldoende informatie gecodeerd is voor je onbewustzijn om te krijgen, hebben we ook in een taak voorzien voor wie geïnteresseerd is in het achterhalen van codes. Gedurende de negen jaar die ik doorgebracht heb met het leren van Richard, heb ik hem de zes voornaamste problemen horen noemen die mensen hebben. Het is echter zo dat ik hem er nooit meer dan één of twee in één enkele workshop heb horen noemen. In dit boek, zijn deze probl=en ontsluierd voor hen die bereid zijn om iets meer achter de tekst te zoeken. Binnenin deze hoofdstukken, hebben we deze zes probl=en verborgen. Ik hoorde Richard ze voor het eerst beschrijven op een CD set van zijn werk in de jaren 90. In elke van de hoofdstukken met Willekeurig geklets zullen we een van de problemen ontsluieren. Wanneer je eenmaal alle zes probl=en hebt gevonden, is de sleutel uit te vinden hoe je de ideeën die je geleerd hebt in dit boek kan toe passen om deze probl=en op te lossen. Ergens in dit boek is een volledige datum weergegeven. Deze datum heeft vier nummers boven nul in zich. Elk van de vier nummers vertegenwoordigt een paragraaf in een verschillend Willekeurig hoofdstuk geklets. Bijvoorbeeld, als de datum 1 januari 2001 was, zouden deparagrafen respectievelijk paragraaf 1, paragraaf 1, paragraaf 2 en paragraaf 1 zijn. Het eerste probleem zal in dit hoofdstuk vermeld worden en, daarna, zal de code de in het boek geno=de datum volgen. Het zesde probleem zal niet genoemd worden in één van de willekeurig geklets hoofdstukken, maar wordt in plaats daarvan elders in het boek ontsluierd. Dus, de eerste van de zes voornaamste problemen die Richard zegt dat mensen hebben is het probleem van aarzeling Helaas, mensen aarzelen en ondern=en niet de actie die hen in staat zou kunnen stellen hun doelen te bereiken. Vele mensen houden zichzelf in voor het geval dat de actie waar 37

ze over aan het denken zijn te gaan doen niet de 'juiste' actie is. Helaas, terwijl ze daar zitten en niets doen, gaat de wereld zonder hen verder. Echter, het ene waar mensen zelden over aarzelen is angst. Angst is iets dat je doet, de daad van bang zijn.

j4ngst komt niet nergens vandaan. Je moet iets doen om bang te =<:!Jn.' ~ Richard Bandler Het is als het idee van vrijheid. Terwijl de overheden van de wereld de term 'vrijheid' zo luchthartig in de rondte strooien, is het moeilijk om de term de prachtige gevoelens terug te geven die ooit werden ontketend door enkel het no=en van het woord. Het soort vrijheid waar we hier over praten is echter anders. Het is, wederom, iets dat je kan doen. Je kan jezelf bevrijden. In de jaren 70, geloofdeRichard dat alles mogelijk was. Hij geloofde dat hij iedereen kon helpen veranderen. Het grootste voorbeeld in zijn geloof in mensen was zijn continue werk in psychiatrische inrichtingen waar hij werkte met patiënten die door traditionele psychologen en psychiaters waren afgedaan als zijnde 'chronisch' of 'permanent mentaal ziek'. Richard ging naar binnen en gebruikmakend van vreemde doch onvoorstelbaar effectieve methodes, en stelde deze patiënten in staat om vrij te worden van zowel de ziekenhuizen als de misère die hen ooit ketende. Hij werd bekend door schizofrenen in hun realiteit te vergezellen en die dan te veranderen. Richards ervaringen met deze patiënten bieden grootse voorbeelden van de ware attitude die NLP drijft. Vandaag, werkt hij nog steeds als een 'vrijheid vechter' ten behoeve van al die gevangengenomen zijn door hun eigen gedachten en hij heeft miljoenen mensen geleerd om hun eigen gedachten te bevrijden. Ik geloof echter niet dat het 'vrijheid vechten' is. Ik geloof dat het 'vrijheid ontwerpen' is. Aan iedereen in de wereld die zich in de val gelopen voelt, een slaaf van de omgeving, in ketenen van een negatieve wereld. er 1s altijd hoop en er is altijd vrijheid en, zodra je het grijpt, kan je de wereld veranderen. Het is zoals Richard zegt: 'Doe alsof je het bepalende element in je leven bent.' Wanneer je dit doet, zal je het zijn.

38

SECTIE 2: DE KUNSTVAN PERSOONLIJKE VRIJHEID

HET AVONTUUR BEGINT :Mijn avontuur van het schrijven van dit boek begon op een druilerige winteravond tijdens mijn bezoek aan Richard Bandler en zijn lieftallige vrouw, Paula. Het was pas 4 uur, maar het zou al gauw donker worden, het vroor en de lucht was diep blauw-grijs en, terwijl de zon onderging, krachtig rood geschilderd. De wolken boven gingen uiteen terwijl ik naar het huis reed en parkeerde. Ik keek rond en observeerde de fantastische heuvel aan de ene kant, de verrukkelijk grazige velden die het huis omringden en de prachtig glinsterende oceaan op bijna een steenworp afstand. De zon werd verzwolgen door het water terwijl de vogels majestueus door de lucht stegen op wegnaar ergens wat ze thuis noemden. Ondanks de regen en het dreigende donker, was het magisch mooi. Het was een ontsnap uit het constante geraas van de hedendaagse maatschappij. Ik deed mijn telefoon uit voor ik uit de auto te stapte. Ik kon het omslaan van de schuimige golven op de zeekust in de verte horen. Het was het verzachte geklets van de willekeurige regendruppels op mijn auto en het geluid van iedere stap die ik zette op het stenige pad wat leidde naar het huis dat mijn aandacht trok. Dat en de rest van de geluiden van de natuur die al het andere deden verstommen. Geen verkeer, geen meutes mensen, enkel de uitzonderlijke boe van een koe in het veld honderden meters verder weg. Behalve de meditatieve geluiden van de natuur, was het stil, gewoon compleet stil. Ik wierp een blik op het huis. Ik stond op het punt een tovenaar te zien. Het was die avond dat Richard en ik voor het eerst het samen schrijven van een boek besproken. We zaten aan de keukentafel in één van onze gebruikelijke gesprekken. Waarvan de onderwerpen onbegrensd zijn, alles en wat dan ook omvattend. De Bandlers bezoeken is altijd het soort verfrissende pauze dat uitstekend voelt. Het is zo vredigwaar ze leven. Op deze avond, toen ik voor het eerst met Richard begon te praten, stelde ik hem vragen. Wat voor soort boek willen mensen lezen? Wat voor soort boek kan echt de ideeën overbrengen die we te geef hebben over het leven

39

van een gelukkiger en meer vervullend leven. Wat voor soort boek kan levens omkeren? Ik wilde zo veel ideeën in het boek stoppen en, omdat Richard zijn laatste boek schreef in de jaren 90, is er zo veel meer dat hij te delen heeft. We besloten dat het een ver reikend boek zou moeten zijn, dat eenvoudig en makkelijk de principes en ideeën die Richard mij onderwees en die ik over de wereld onderwijs, onderwees. Het zou in voorbeelden moeten voorzien van ons werk met cliënten en trainingen, van onze reizen en het zou zijn klassieke en laatste werk en mijn eigen ideeën en toepassingen van NLP moeten bevatten. Dus, met de kleine cassetterecorder die Richard me leende, enkele batterijen en een blanco tape vers gekocht in één van de nabije winkels, ging ik er op uit de wijsheid van een genie te verkennen. We zouden praten over de sleutels naar vrijheid en de sleutels naar liefde en we zouden deze sleutels aanbieden aan de wereld door onze woorden. Ik scheurde de verpakking van de tape en plaatste het voorzichtig in de recorder. Ik drukte opnemen.

40

HET DEFINIËREN VAN PERSOONLIJKE VRIJHEID 'A.u.' Ik begon te denken dat ik een vergissing had begaan door voor het eerst mijn nieuwe hergsdwenen te proberen terwijl ik begon de berg op te klimmen. Ze pasten aardig goed en ze leken OK voor de eerste paar dagen, maar nu begonnen ze pijn te doen. Ik keek om me heen en terwijl ik keek naar het meest verbazingwekkende uitzicht waar ik ooit getuige van ben geweest vergat ik de pijn. Ik stond op 4000 meter hoogte, de valleien en pieken van de Mount Everest overziend. Mijn gids heette Chabbi en hij was Nepalees. Zoals veel mensen die ik daar ontmoette, at hij precies dezelfde maaltijd elke dag van zijn leven: dal bhat. Het bevatte alle voedingsstoffen die hij nodig had en het smaakte OK, maar ik kon nooit bevatten hoe hij het voor elkaar kreeg om het elke dag te doen. Ik voedde mezelf, terwijl we omhoog reisden, met ruimvoldoende flensjes en muesli uit de diverse kleine plattelandshuisjes waar we elke nacht verbleven. Het was interessant. Ongeacht hoe hoog we waren, mijn brein was nog steeds bij dingen thuis. Ik kon niet wachten om mijn ervaringen met mijn vrienden te delen. Ik overdacht ook al het andere in mijn leven. Ik dacht altijd dat een reis rond de wereld me vrij zou laten voelen. Wat ik ontdekte, echter, was dat de ervaring van reizen van plek tot plek ver weg van de problemen thuis geen vrijheid was. Ik realiseerde dat de dingen in je leven met je mee komen in je gedachten en dat je nooit van ze kan ontsnappen. Terwijl ik gedurende die enkele maanden rond de wereld reisde, waren mijn gedachten vaak thuis. Ongeacht wat ik deed, mijn gedachten waren nog steeds bij mijn familie, vriendin en vrienden, die ik allemaal liefdevol miste, en mijn zaak, waar Brian, mijn zakenpartner en goede vriend, voor zorgde. Je kan jezelf zeker afleiden, maar ik verwonderde me erover of iemand ooit echt 'vrij' kon zijn. Hoe meer ik reisde, hoe meer ik begreep dat persoonlijke vrijheid veel meer anders was dan wat ik had gedacht dat het was. Sommige mensen schenen vrijer te zijn dan anderen. Ik had dit gevoel zelfs gehad van mijn cliënten gedurende de jaren. Wat was het verschil tussen iemand die een gevangene was van zijn eigen gedachten en iemand die gelukkig en vrij 41

leefde? Gedurende mijn reizen, ervaarde ik momenten van vrijheid maar, net als Richard me uitlegde, waar ik naar op zoek was zou alleen door mij, van mij verkregen kunnen worden. Voor de verbazingwekkende ervaring in het Himalayagebergte, op die allereerste avond wanneer ik met Richard aan de keukentafel over het boek begon te praten, begonnen we met dit thema van persoonlijke vrijheid. Ik hoorde hem het concept vaak noemen. Ik verwonderde me over wat hij er exact mee bedoelde. Dus, we begonnen. 0 F: Rzchard) kan je begmnen met utt te leggen hoe ;e p ersoonlijke vn; heid defimeert?

RB: Zeker. Persoonlijke vrijheid is het vermogen te voelen wat je wil zodat de 'ketenen van de vrijen' -van angst, droevigheid en haat -gebroken worden. Echte persoonlijke vrijheid gaat er om in staat te zijn om door zo veel mogelijk van deze ketenen als je kan, heen te gaan en te breken. Deze ketenen zijn opgebouwd uit negatieve gevoelens, beperkende overtuigingen en vernietigend gedrag. Het gaat erominstaat te zijn om het soort interne stemmingen te bouwen die mensen naar goede plekken neemt door nieuwsgierigheid. In plaats van een slachtoffer van deze ketenen te zijn, kan 1e nieuwsgierig worden naar dingen, of zelfs gedesinteresseerd, dat is jouw keuze . Als mensen nieuwsgieriger waren naar andere culturen zou er niet zoveel haat op deze planeet zijn. Voor sommige mensen, de enige respons die ze zouden kunnen hebben bij het zien van een andere cultuur is angst of woede. Wat mij betreft zijn deze gevoelens eenvoudig ongebreidelde vormen van stompzinnigheid. Ik bedoel bang zijn voor een giftige slang of tijger die je zou kunnen doden is een goede keuze, maar bang zijn voor mensen, omdat ze een andere kleur hebben of geloof of omdat je hun cultuur niet begrijpt is belachelijk. Mensen die tijgers hebben leren hoe bij hen in de buurt te blijven zonder gewond te raken. Ik fokte voorheen papegaaien die je konden doden: enorme, grote, gigantische Macao's. Mensen zeiden altijd: 'Bijten ze?' en ik antwoordde hen: 'Ja, maar ze bijten mensen alleen onder bepaalde omstandigheden.' Als je te dichtbij bent, als je je vingers uitsteekt, als 42

ze je niet kennen of als ze aan het broeden zijn (wanneer niemand bij ze in de buurt kan komen). Je moet slim zijn over dingen. Echter, persoonlijke vrijheid gaat één stap verder dan gewoon het maken van goede beslissinge. Het gaat om het leren hoe je hersens op zo'n manier te laten functioneren dat je deze beslissingen kan maken. Bijvoorbeeld, anorexia- en boulimie patiënten hebben geen vrijheid over eten, ze moeten er aan denken en het vermijden of er aan denken en het overgeven. Ze moeten vreten of verhongeren, maar ze hebben niet de vrijheid het te nemen of te laten. Persoonlijke vrijheid gaat er om in staat te zijn het één of het ander te kiezen en dat te doen om gezond te blijven.

::;jm. Het gaat erom in staat te i!/n om slim te reageren zn de ;uiste situatie. Is dat waar persoonlijke vrijhezd om gaat?

OF: D us, er zs een moment om bang te zyn en een moment om OK te

RB: Nou, ja. Het gaat er ook om in staat te zijn om de goede interne stemmingen en de dingen waar je nieuwsgierig over bent te nemen en in staat te zijn ze te manifesteren in je leven. Dat zal moeilijker zijn voor iemand die geboren is in een arm land, maar niet onmogelijk. Mensen hebben wegen uit verschrikkelijke situaties gevonden en situaties gemaakt waarin ze heel welvarend zijn geworden. Des ondanks, ik denk niet dat het een enorme hoeveelheid geld vereist voor mensen om genoeg welvaart te hebben om de meeste dingen te doen die ze willen doen in de wereld. Vrijheid stelt je in staat om dingen te vinden zoals liefde, succes, muziek en kunst. Je hoeft niet een miljoen dollar te hebben om ze te vinden. OF: Dus, persoonlijke vrijheid begmt niet metje omstandigheden? Het begint binnenin je?

RB: Ja. Sommige mensen denken dat als ze een grote auto, huis of boot hebben dat dan al hun problemen weg zullen gaan. Dat is niet noodzakelijk waar. Mensen zouden moeten bedenken wat hun gelukkig zal gaan maken. Meestal vereist het niet al deze valkuilen 43

en zodra mensen dat door hebben. het is grappig omdat al deze valkuilen toch om je heen schijnen te vallen. Gedurende de jaren worstelde ik erg met armoede en bevocht ik het op leven en dood en kwam nooit ergens, maar toen ik iets begon te doen dat me fascineerde, waar ik me geen zorgen maakte over geld, begon het plotseling uit de lucht te vallen. Persoonlijke vrijheid stelt je in staat om, wanneer je iets besluit te doen,- wanneer je neurologie zich afstemt om het te doen- doe je het met heel je hart en ziel. Dat, of h et een slok ijsthee nemen is of oefenen of tekenen of schrijven of kussen, dat is wat je aan het doen bent en je doet het 100 procent.

0 F: OK Dus, vertel me meer over de 'ketenen va de vrijen'? RB: De ketenen van de vrijen zijn al de verzwijgingen, angsten en twijfels die mensen hebben. Een hoop hiervan komt door slechte training de van jeugd, door scholen, door volwassenen en religieuze leiders -en het komt ook door het feit dat mensen hun moraal niet op een rij~e hebben. Om vrij te zijn moet je moreel zijn, omdat je dan geen dilemma's zal hebben over wat goed en slecht is. Als je het juiste aan het doen bent om de juiste reden, dan zal elk deel van je zich afstemmen en het perfect doen. Maar als je je vrouw bedriegt, dan ga je noch haar, noch diegene met wie je haar bedriegt, ooit echt kussen. Vrijheid van deze ketenen komt echt voort uit intelligentie. Echte vrijheid is niet gebaseerd op een persoonlijke inventaris. Het is geb aseerd op het baden van je neurologie in andere chemie. Vrijheid gaat niet om het volgen van rigide ideeën, het gaat er om je in een staat te bevinden waar je je eigen persoonlijke lot vind. Het gaat er om de flexibiliteit te hebben in je eigen gedrag niet rigiditeit. Het is je vermogen om je eigen interne staat te veranderen. Het idee om vrij te zijn van de beperkingen van de geest, vrij van de negativiteit die zovele levens beïnvloedt, vrij van de beperkingen opgelegd

44

door zo veel culturen, waren allemaal dingen die me fascineerden. Als vrijheid werd bereikt door intelligent je eigen interne staat van bewustzijn te besturen, zodat je flexibiliteit in gedrag verkreeg en in staat was om je eigen lot te ontdekken en uit te leven- elk moment volledig, compleet en moreel - dan was de kunst van persoonlijke vrijheid om dit soort intelligentie te ontwikkelen. Het concept van emotioneleintelligentie is zeer bekend in het vakgebied van psychologie. Het betreft een vorm van intelligentie gerelateerd aan het besturen en gebruiken van emoties: emotioneel bewust en vaardig zijn en succesvol omgaan met de kwesties van het leven. Het concept van intelligentie waar we het hier over hebben is niet eenvoudig emotionele intelligentie, echter, het is spirituele intelligentie, het is sociale intelligentie, het is persoonlijke intelligentie. We kunnen er naar refereren als de intelligentie van persoonlijke vrijheid. De intelligentie van persoonlijke vrijheid gaat over bewust worden van hoe je denkt en de wereld ervaart. Het gaat erover pragmatisch reagerend op de wereld te zijn, zodat je zaken toestaat je te inspireren en je motiveert jezelf krachtig. Het gaat erom probl=en los te laten en te denken in oplossingen. Het gaat erom je het grootste gedeelte van de tijd goed te voelen. Het gaat erom met gratie en vaardigheid om te gaan met de zware tijden die je doormaakt en de moeilijke mensen die je ontmoet. Het gaat om het begrijpen waar je spiritueel in het universum past. Grootse artiesten leren de vaardigheid om goed te schilderen. De rest ligt in hun creatieve uitingen ... wat willen ze tekenen en schilderen? Wat zal hen inspireren? Alles wat overblijft om te beslissen schoonheid te creëren is de inhoud van hun meesterwerk, dan moeten ze zichzelf in de juiste g=oedstoestand brengen en doen wat ze geleerd hebben goed te doen. Denk over jezelf als je eigen persoonlijke levensartiest. Je bent aan het lezen over de processen en vaardigheden, wat je in staat stelt om je leven prachtig te schilderen en het te vullen met grootse gevoelens. Je leven is het canvas en je hersens zijn de verf. Het is een kwestie van jezelf laten beslissen waar je wil gaan, wat je wil schilderen. Dit is de kunst van persoonlijke vrijheid. Als mensen, ligt onze grootste kracht in onze grootste zwakte: onze vaardigheid om te kiezen. Het is de grootste paradox van het bestaan. We hebben die vrijheid en toch gebruiken we het om onszelf gevangen te nemen. We kunnen kiezen om groots te zijn. We kunnen kiezen om niet 45

groots te zijn. We hebben die keuze. De bomen hebben geen keuze. Ze groeien zo groot als ze kunnen. Als mensen, echter, kunnen we zo goed zijn als we kunnen zijn of we kunnen niets doen. We hebben die keuze. Als een kracht, geeft het ons de macht om gelukkig te zijn. Als een zwakte, geeft het ons de kans om verdrietig te zijn. Als een kracht, geeft het ons de macht om prachtig te leven. Als een zwakte, geeft het ons de kans om lui te zijn. De kunst van prachtig leven, voor mij, komt neer op het meester zijn van de keuze en goed te kiezen. Denk eens na over het woord 'vrijheid'. Het wordt normaliter geassocieerd met het ergens vandaan komen of het ergens naartoe gaan. We hebben vrijheid noclig van iets en vrijheid om in staat te zijn iets te doen. Vrijheid bestaat niet gewoon. Het is een proces. Om vrij te zijn, moeten we onszelf bevrijden. Je kan niet gewoon vrijheid hebben, je kan het alleen doen. De technieken en oefeningen in dit boek die je kan uitvoeren vertegenwoordigen wat je kan doen om je zelf te 'bevrijden'. Wat belangrijk is om te herinneren, is waarvoor je jezelf aan het bevrijden bent. Het is één ding om jezelf te bevrijden maar het is ook belangrijk dat je dit doet om je leven gelukkiger en succesvoller te maken en de wereld te verbeteren op wat voor manier je dan ook kan. Terug naar de klim op de Everest, ik leerde veel over Chabbi en zijn familie. Op 4000 meter, voelde ik mezelf beginnen het gebrek aan zuurstof te ervaren terwijl we onze bestemming, Naruche Bazaa, bereikten. Op de route omhoog, ontmoetten we een Amerikaans meisje, een Italiaanse jongen en twee dragers die met hen mee kwamen. We spraken allen over onze ervaringen en wat onze plannen waren in de toekomst. We speelden kaartspelle~es en ik leerde zo veel over de Nepalese cultuur. Ik ging met Chabbi naar de top van de heuvel om te zien of we nog een glimp van de piek van de Everest konden opvangen. Ik stond daar te kijken in de midden-ochtendmist, hoger op deze planeet dan ik ooit was geweest. - we konden zowaar neerkijken op de wolken - en ik voelde de speciale sereniteit van deze plek, het leek zo ver weg van de wereld die ik kende. Binnenin, echter, waren mijn gedachten nog steeds bij de wereld thuis. Ik vond daar niet echt vrijheid. Chabbi leefde met zijn vrouw, een jonge zoon en een dochter in een één-kamerhuis buiten Kathmandu. Ik kon me niet voorstellen hoe het moest zijn. Terwijl we de hoogste berg in de wereld op en neer trokken, sprak ik met hem over het leven, liefde, geluk en vrijheid. Ik begon te 46

begrijpen dat vrijheid niks te maken heeft met rijkdom en kennis. Het heeft niks te maken m et waar je was of wat je deed. H et heeft te maken met het hebben van de juiste attitude en perspectief. In dat eerste gesprek, had Richard me een uitgebreide definitie van persoonlijke vrijheid gegeven. Ik besloot daar voorlopig mee aan het werk te gaan. Dit zou zijn waar het boek over zou gaan. Ik had een hoop om over na te denken en mijn gedachten begonnen af te dwalen naar de eerste keer dat ik Richard ontmoette.

47

HET ONTWIKKELEN VAN ECHTE VRIJHEID Ik ontmoette Richard voor het eerst een aantal jaren geleden terwijl ik nog net een student was. Toen ik arriveerde bij mijn eerste NLP workshop met dr. Richard Bandler, was ik vol ontzag. Aan het eind van de dag, stapte ik nerveus op Richard af. Hij was handtekeningen aan het zetten slechts kort nadat hij de workshop had beëindigd. Ik was bang voor hem daar hij zo veel persoonlijke kracht scheen te bezitten. Hij scheen zo intimiderend vanaf waar ik zat, beneden in de menigte. Terwijl Richard handtekeningen zette, werd er muziek gespeeld op de achtergrond. Er was nog steeds een groep mensen wedijverend om zijn aandacht. Hij scheen niet bezig te zijn met 'uitzonderlijk aardig' tegen iedereen te zijn, hij was gewoon zichzelf aan het zijn. Over sommige van de opmerkingen glimlachte hij en op sommige had hij überhaupt geen enkele reactie. Uiteindelijk bereikte ik de voorkant van de rij. Ik overhandigde mijn oude aan flarden gelezen versie van 'Hoe haalje wat inje hoofd'1 en probeerde iets aardigs te zeggen. 'Eh, dat was fantastisch.' Mijn stem hakkelde terwijl ik sprak. Hij keek niet op, krabbelde eenvoudig zijn naam in mijn boek en keek naar de volgende persoon. Terwijl ik van het podium stapte, voelde ik me licht ontmoedigd. Ik verwachtte meer of, beter gezegd, ik hoopte op meer. Misschien een glimlach, misschien een woord ter aanmoediging. Ik kreegniks dan zijn handtekening. Ik voelde me teleurgesteld. Het is grappig maar wanneer ik terug denk aan deze ervaring, helpt het me echt het verschil begrijpen tussen onder de indruk zijn en getransformeerd zijn. I
Daar was hij, ons aan het leren om de manier waarop we denken en voelen over dingen die ons beïnvloeden te veranderen. Hoe teleurstelling adequate planning vereiste en hoe krachtige stemmingen in onszelf te genereren zodat ni=and ons slecht kon laten voelen. En hier was ik bezig al deze slechte dingen aan het voelen gebaseerd op mijn eigen verwachtingen en zijn falen om aan mijn idealen over het ontvangen van een vorm van erkenning van hem te voldoen. Vanaf dat moment, viel me iets op iedere keer dat ik in contact kwam met Richard. Wanneer ik nerveus was hem, leek hij nooit nadrukkelijk aardig. Wanneerik ontspannen was bij hem, leekhij ergaardig en vriendelijk. Dat is hoe zaken voor mij leken. Het kwam er op neer dat ik daar de hele dag was geweest, Richard Bandier ervarend, maar ik faalde om echt te luisteren. Veel van zijn ideeën sijpelde door en beïnvloedden de manier waarop ik de wereld zag; maar ik had nog steeds sommige beperkingen, omdat ik de bedoelingvan het alles miste. Het punt is dat je echt dingen op moet nemen. Terwijl we ideeën presenteren in dit boek die je leven kunnen veranderen, is de sleutel voor de lezer om te vermijden bevangen te raken door de zoektocht naar nabootsing of de zoektocht naar de goeroe om je leven te veranderen. Het gaat om jouw leven. Het feit dat ik me teleurgesteld en droevig voelde omdat ik niet de respons kreeg die ik wilde betekende dat ik mezelf gevangen had genomen op de meest belachelijke der manieren. Helaas, we zijn dit onszelf altijd aan het aandoen. In plaats hiervan, moeten we de nodige stappen nemen om te leren hoe meer persoonlijke vrijheid in onze levens te manifesteren. Ik hoorde allerlei dingen over Richard toen ik geïnteresseerd raakte in NLP. Veel mensen die hem nog nooit hadden gezien waarschuwde dat hij waanzinnig; 'gevaarlijk' en 'onethisch' was. Wat ik me realiseerde is dat zij die hem nooit hadden gezien hun mening baseerden op wat ze hadden gehoord van hen die zich door h= geïntimideerd voelden. Sommige van de bekendste namen in het vakgebied van NLP, die beangstigd of uitgedaagd waren door Richard maakten zulke opmerkingen over hem. Ik begon de vraag te stellen: Hoe konden mensen NLP zo goed leren en toch niet beseffen wat ik had gerealiseerd -dat NLP allereerst gebruikt zou moeten worden om te verzekeren dat niemand je emotionele stemming op een negatieve manier zou kunnen beïnvloeden? We leerden hoe de manier te besturen waarop we onze ervaring nuttiger interpreteren en effectiever op de wereld te reageren. Ik leerde snel dat Richard 'waanzinnig' was en dat was één van de 49

redenen dat hij zulke grootse resultaten behaalde waar andere mensen het niet konden. Ik realiseerde ook dat hij 'gevaarlijk' was ... voor hen die hun problemen wilden behouden, daar hij in staat was ze er van te bevrijden. Hij is de meest ethische veranderingsrealiseerder die ik ooit ervaren heb daar hij daadwerkelijk op het maken van verandering gefocust is en niet op hoeveel sessies hij kan regelen bij zijn cliënten of over hoe aardig hij de cliënt hem kan laten vinden of onder de indruk van hem kan laten zijn. Wanneer je vrij wordt in je hoofd en ware persoonlijke vrijheid ontwikkelt, kan ni=and anders je stemming opzettelijk of niet-opzettelijk besturen. Niemand en niks kan je dag verpesten of je intimideren. Geen probleem kan je leven domineren. Je verkrijgt controle over de manier waarop je voelt en de staten van bewustzijn die je ingaat. Je krijgt de gelegenheid goede beslissingen te maken en om met uitdagingen op slimmere manieren om te gaan. Je krijgt de gelegenheid om te glimlachen ongeacht wat en je krijgt de gemoedsrust die voortkomt uit het niet steunen op anderen om je goed te laten voelen. De uitdaging waar ik uiteindelijk in slaagde was de vaardigheid te hebben om mijn eigen staat van bewustzijn te behouden ongeacht van wie zich in mijn ruimte bevond. Als je jezelf geïntimideerd laat voelen door iemand, inclusief de leraar die je aan het onderwijzen is, en je laat hen je staat van bewustzijn sturen, ben je niet in de praktijk aan het toepassen wat je geleerd hebt. Het leven is niet als de binnenkant van een seminarruimte of als de binnenkant van een boek. Wat je leert moet toegepast worden, maar het moet allereerst door jou toegepast worden, op jou. Het moet gebruikt worden om te kijken naar jouw realiteit op een andere manier. Vaak is wat we denken dat echt is verre van waar en het is wanneer dit ons beperkt dat we een ander perspectief moeten verkrijgen om onszelf meer opties te geven. Meer opties helpen ons om de ketenen van de vrijen te doorbreken.

50

DE KETENENVAN DE VRIJEN BREKEN Bernard was ongeveer 22 jaar oud, een lange, dunne kerel che een rode trui en blauwe jeans droeg. Hij zat voor me en ik begon met het gebruikelijke. OF:

Waar kan ik je mee helpen?

Hij antwoordde in een uitgeputte toon. Bernard:

N ou ik zou hter met moeten zyn. Ik blijf naar mensen zoals; ij gestuurd worden omdat iedereen denkt dat ik gek ben. Z e begrijpen het gewoon niet. Kijk, zk heb de~ speerale krachten en ik ben geboren om de~ krachten te gebruzken. Maar mensen denken gewoon dat ik gek ben.

Soms, is h et heel moeilijk om niet te lachen in therapiesessies. Ik kneep mijn lippenlicht samen om m ezelf in te houden, keek naar h=, glimlachte en pauzeerde een seconde. OF:

B ernard. Je bent gek.

Terwijl ik antwoordde, keek hij naar me met een verontwaarchgde uitdrukking op zijn gezicht en woede in zijn ogen. Bernard: Je bent net als iedereenIk kapte hem af OF:

Jij muppet. Wat voor soort chngen heb je uitgeprobeerd?

Hij antwoordde verdechgend. Bernard:

Ik heb geoefend van de grond op te sûjgen en door lood te k ijken.

OF:

Niemand heeft je dan over het boek vert eld, h e?

Bernard:

Wat bedoel;e, welk boek?

Ik had zijn nieuwsgierigheid.

51

0 F:

Het boek. Het boek. De gids voor hen met speciale menselijke krachten. Niemand heeft je erover verteld, nietwaar?

Bernard:

Eh, nee. Wat is het? Waar kan;e het k rzjgen? Waar gaat het over?

OF:

Nou ik weet niet waar je het kan krijgen, maar ik ken iemand die eerder bij me kwam die het had gelezen en legde me er een bee~e over uit. Je hebt jezelf echt op lopen naaien vriend.

Ik glimlachte naar hem. Hij antwoordde. Bernard:

H oe bedoel j e? Waar heb; e het over?

OF:

Nou, zij die geboren zijn met dit soort krachten horen de eenvoudige dingen eerst te oefenen en na een paar jaar zich op te werken naar de andere dingen. Ik kan niet geloven dat niemand je dat ooit verteld heeft.

Bernard:

Wat? Dus;e gelooft me?

0 F:

Na tuurlijk. Waarom zou ik niet? Lieg je?

B ernard:

Nee. H et ts alleen dat ; e de eerste persoon bent die me gelooft. Dus, wat ::j m de eenvoudige dingen eigenlijk?

Ik begon hem diverse geheugentrucjes te leren waar hij zijn hers ens kon gebruiken om dingen makkelijker te onthouden en ik leerde h= hoe hij in krachtige vindingrijke stemmingen kon gaan, zoals zelfverzekerd zijn of gelukkig of ontspannen door zich voor te stellen op een moment dat hij zich zo voelde en een anker voor die st=ming te creëren. Hij vond het prachtig en was erg opgewonden om het allemaal te oefenen. OF:

Nu, in de toekomst, over een paar jaar wanneer je dit allemaal beheerst, kan je de andere dingen oefenen. Altijd in veilige omgevmgen. Geen gespring van gebouwen, OK?

Hij glimlachte.

52

Bernard:

Wat denk j e dat tk ben? Gek ?

0 F:

Nog één ding trouwens. Waarom heeft Superrnan Clark Kent? Waarom heeft Batman Bruce Wayne? Waarom heeft SpiderMan Peter Parker?

Bernard:

Oh. Zij zyn de gehetme identitetfen voor het geval dat mensen denken dat ze freaks zyn of gek worden of tets derge!tjk s.

Ik keek eenvoudig naar hem en trok mijn wenkbrauwen op. Het drong uiteindelijk tot hem door. Hij zat achterover en glimlachte zelfgeno egzaarn. OF:

Dus. Gebruik je naam, noem de krachten nooit weer, oefen de krachten die je met mij hebt geleerd om te gebruiken en je zal een hoop minder mensen op je nek hebben, nietwaar?

Hij knikt en stemde in met een glimlach. Ik hield contact met hem en meer dan twee jaren later gaat het hem nog steeds goed. Richard had een theorie over schizofrenie. Hij suggereerde dat als schizofrenen niet in contact staan met de realiteit, verander dan de realiteit om je zo bij hen te voegen in die van hen. Dus, doe alsof je hen gelooft en je zal in een positie zijn om hen te helpen. Ik raakte aardig gewend aan dat te doen. Wat ik ontdekte was dat al mijn elienten -van de meest krankzinnige tot de bij volle verstand zijnde - verschillende realiteiten ervaarden, net als ik. In feite, was het enige verschil dat zij die ik kende die bij hun 'volle verstand' zijn, aangenarnere en 'normalere' overtuigingen hadden dat zij die als gek werden beschouwd. Voor mij , gaat het begrijpen van de ketenen van de vrijen om h et begrijpen van de overeenkomsten tussen alle problemen die in het hoofd bestaan. Ieder probleem komt van de overtuigingen die je hebt, de attitudes die je hanteert, de gedachten die je denkt, de gevoelens die je ervaart en het gedrag dat je tentoonspreid. Wanneer je dit kan realiseren, kan je beginnen de vraag te stellen: Hoe kan ik controle nemen over wat ik geloof, mijn attitudes, wat ik denk, wat ik voel en wat ik doe? De ketenen van de vrijen moeten verbroken en losgelaten worden. De ketenen omvatten verdriet, angst, haat, twijfel, stress, armoede, 53

eenzaamheid, kwetsuur, slechte relaties, moeilijke mensen en de zware tijden. Er zijn manieren om elke keten te breken en, zodra ze allemaal verbroken zijn, zal je een diepgaand gevoel van vrijheid ervaren. Je zal ondervinden dat je je automatisch heel goed voelt zonder reden. Je zal ontdekken hoe prachtighet voelt om in staat je te zijn de dingen in je leven met gemak te veranderen. Je zal je ontspannen en verrouwen in jezelf en wat je doet voelen. Je zal meer verdienen, tijd effectiever organiseren, met meer mensen op een positieve manier een band hebben. Je zal op de slimste manier met moeilijke mensen omgaan en door de zware tijden komen met een sterk karakter. De ketenen kunnen echter opnieuw verschijnen, dus het is van vitaal belang dat je doorgaat de vrijheid die je geboorterecht is te behouden. Wat van vitaal belang is om te realiseren is dat, door de ideeën in dit boek toe te passen en ze te gebruiken in je leven, de sloten geopend zullen worden en de ketenen verwijderd zullen worden. Waarom worden mensen verdrietig? Of bang? Waar twijfelen mensen aan zichzelf? Waarom haten mensen elkaar? Door wie raken mensen gestresst? Waarom voelen mensen zich overweldigd? Waarom voelen mensen zich eenzaam? Of gekwetst? Waarom zijn sommige mensen arm? Waarom voelen sommige mensen anderen zo slecht aan? Waarom zijn sommige mensen moeilijk om mee om te gaan? Waarom moeten mensen door zware tijden gaan? Het antwoord op deze vragen is: omdat we geboren werden, we groeiden op en we hebben geleerd om te denken en ons te gedragen op specifieke manieren. We vormen aanhankelijkheden en soms verslavingen, aan mensen, ideeën en objecten. We leren om ongerelateerde gebeurtenissen met elkaar in verband te brengen. We maken beslissingen gebaseerd op hoe we ons voelen en soms zijn deze beslissingen niet nuttig. Ons gedrag, zowel in ons hoofd als buiten in de echte wereld, bepaalt hoe we dit leven ervaren. Wanneer we de wereld ons gedrag laten besturen, zijn we overgelaten aan geluk, pech en omstandigheid. Wanneer we de controle nemen over ons gedrag, besturen we ons brein, maken we gebruik van onze intelligentie en maken het beste van onze omstandigheden. Voordat we uit de ketenen van de vrijen kunnen breken, moeten we leren hoe we ze creëerden. We moeten begrijpen hoe we deze ketenen in staat stelden ons te beperken en ons gevangen te nemen. Vaak plaatsen we verantwoordelijkheid bij anderen en de wereld. We geloven dat we 54

slachtoffers zijn van kans of lotsbestemming. Dat dit ons fortuin is en het alles is wat we kunnen doen om het leven dat ons is gegeven te overleven. Mensen raken depressief, omdat de wereld een afschuwelijke plek is voor hen. Mensen raken angstig, omdat in bepaalde situaties een gevoel binnen in hen komt. Mensen raken gekwetst, omdat anderen hen zo laten voelen door hen slecht te behandelen. Er is een andere manier om dit alles te zien. Mensen raken depressief omdat ze zichzelf zo laten voelen. Mensen raken angstig, omdat ze zichzelf bang maken. Mensen raken gekwetst, omdat ze zichzelf toestaan gekwetst te worden. Ik kan de geluiden en schreeuwen van alle slachtoffers horen, roepend: 'Onzin, we kiezen er niet voor ons zo te voelen.' Echter, ik zei nooit dat mensen 'kiezen' zich zo te voelen. Ik zei dat ze er de ware oorzaak van zijn. De oorzaak van een gevoel zijn en de schuldige zijn, zijn twee verschillende dingen . Schuld kan op vele verschillende schouders geplaatst worden. Om echt nauwkeurig te beschuldigen, zou je elke opzichzelfstaande gebeurtenis en invloed in je leven tot op heden moeten nemen en ze alle als oorzaken moeten vermelden. Echter, mijn vraag is: Wat is het nut? Schuld helpt niemand, inclusief jou. In plaats hiervan, laten we ons bewegen richting het idee van verantwoordelijkheid. Als je kiest om verantwoordelijkheid te nemen, dan verkrijg je de kracht om dingen onder controle te krijgen. Wanneer je verantwoordelijk bent, ben je in staat te ver-antwoorden. Je kan antwoorden zoals jij besluit in de wereld. K:i.jk, we veroorzaken problemen voor onszelf, maar vaak zijn we onbewust van hoe we het doen. Dat is omdat we ons niet bewust zijn van onze natuurlijke gewoonlijke denk- en gedragspatronen. We begeven ons automatisch in onze denkprocessen en gedragingen die ons in negatieve stemmingen leiden en problemen voor ons creëren. Wanneer we ons eenmaal kunnen identificeren met hoe we ons in deze denkprocessen begeven en hoe we deze gedragingen uitoefenen, kunnen we de vaardigheid verkrijgen om ze te veranderen. De ketenen waarin we onszelf gevangen nemen, ontwikkelen zich door onze gewoonlijke manier om te denken, voelen en doen. De sleutel is om niet te proberen ons bewust uit deze gewoontes te beredeneren. In plaats hiervan, is het cruciaal om nieuwe onbewuste gewoontes te ontwikkelen. Één manier om dit te doen is door de controle te nemen over het beïnvloeden van het onbewuste deel van onze geest. Een andere 55

manier is door bewust te worden van hoe we doen wat we doen, en ons dan te begeven in disciplines die verzekeren dat we dingen anders doen. Één van de redenen waarom psychologie heeft gefaald om ons te helpen deze ketenen te verbreken is dat het zich primair heeft gefocust op het proberen te begrijpen waarom mensen doen wat ze doen. Helaas, de enorme complexiteiten die bestaan in het pogen de onderlinge verbanden te verklaren tussen het menselijk brein met miljoenen hersencellen, de impact van genetica en de omgeving en de oneindig grote hoeveelheid van potentiële invloeden op ons, maken dit vrijwel onmogelijk. In plaats hiervan, focust NLP zich op het helpen van mensen realiseren dat het niet uitmaakt waarom ze iets doen, het maakt alleen uit hoe. Sigmund Freud had een aantal dingen erg, erg verkeerd. Het gaat niet om wat er met je gebeurt, het gaat om hoe je er mee omgaat. Twee individuen werden misbruikt. De één is psychologisch OK, de ander niet. Wat is de reden voor dit verschil? De reden is vanwege hoe ze met de ervaring omgmgen. Een vriendin van mij, Helen, gaf me een keer een voorbeeld van het verschil tussen waarom en hoe. Als ik in de rivier viel en niet kon zwemmen, zou je me het beste helpen door uit te vinden waarom ik er in viel? Of, zou je me beter helpen door er in te springen, me te redden en me te leren zwemmen? Voor mij, is dat een manier om uit te leggen hoe mensen kunnen leren te veranderen. NLP leert ons zo veel over hoe mensen denken en gevoelens creëren. Door dit model te gebruiken, kunnen we ontdekken hoe onbewuste patronen werken. Wanneer we leren hoe deze onbewuste patronen werken, kunnen we ze bewust maken. Wanneer we ze bewust maken, kunnen we ze veranderen. Wanneer we ze veranderen, kunnen we onze nieuwe patronen onbewust maken. Dus, kunnen we de manier waarop ons brein is geprogrammeerd of bekabeld veranderen en meer nuttige gewoontes qua denken en gedragingen ontwikkelen. Alleen dan zullen de ketenen van de vrijen verbroken worden! Ik weet dit uit persoonlijke ervaring Er was eens een moment, dat ik gevangen was genomen in mijn eigen persoonlijke gevangenis, een hel van depressief voelen, angstig en gestresst.

56

MIJN EIGEN PERSOONLIJKE HEL Martin:

Ik moet met Owen Fiti!Jatnck praten.

OF:

Ja, dat ben ik.

Ik herkende de stem niet, maar hij klonk bezwaard, heel bezwaard. Martin:

Ik heb ;e hulp nodig. Er is me verteld dat ;ij de emge bent die me zou kunnen helpen. Ik kan het niet ik kan gewoon niet verder: Ik haat het. Ik ga me:t'!!f nu van kant maken. Ik kan het met meer aan. Ik ga de:('! pillen innemen dze ik hier heb. Ze weten niet dat ik :{'! heb Ze kunnen met helpen. Het emge wat :{'!doen zs me pillen geven. Ik heb gehoord dat jij kan helpen. Ik heb hulp nodzg.

De stem aan de andere kant van de lijn was aan het raaskallen. Het was weer een zelfmoordtelefoon~e. Het was rond 15.30 op een dinsdagmiddag Hij had met iemand gesproken die mij aanraadde. Dus praatte ik met hem. Ik wist wat te zeggen. Het was een instinct geworden. Toen ik een jonge tiener was, las ik voor het eerst een boek over hypnose dat me introduceerde in het vakgebied van NLP NLP werd al snel mijn hobby, passie en carrière. Een vriend van me vroeg me: 'Als je nooit betrokken was geraakt bij NLP, hoe denk je dat je leven dan nu zou zijn?' Ik wilde altijd iemand zijn die mensen redde en hun leven positief beïnvloedde: een agent, een brandweerman, een dokter. Ik wilde altijd de held zijn en rampen voorkomen. Ik was een idealist. NLP en andere ideeën en technologieën die ik gebruik bij mezelf, mijn cliënten en mijn trainees gaan all=aal over de vrijheid om te denken en voelen hoe je wil, en om je in staat te stellen om liefde fantastischer te ervaren en je veel blijer met het leven te voelen. Ik weet hoe dierbaar en schitterend deze vrijheid is, omdat ik weet hoe het is om gevangen te zijn in mijn eigen persoonlijke hel. Een aantal jaren geleden, voordat ik wist van NLP, pleegde ik bijna zelfmoord. Ik was extreem depressief en ik vertelde het niemand. Mijn familie was prachtig, maar mijn 'vrienden' waren me verschrikkelijk aan het behandelen. Ik was ziek van het leven en voelde me hopeloos. Iedere dag, wanneer ik thuis kwam vond ik een plek om op m'n ogen uit m'n kop te janken, doodziek van de pijn van me afgewezen voelen, verloren, niet 57

gemogen: een freak. Niemand wist het. Niemand raadde het. Daarom, niemand hielp. Nu, hou ik van elke minuut van mijn leven. Ik breng het door met het doen waar ik van hou - mensen leren hoe gelukkiger te worden, beter te communiceren en succesvoller en vrij te worden. Ik reis over de hele wereld van Mexico tot India, mijn kennis en vaardigheden delend met mensen uit vele verschillende culturen en achtergronden. Ik heb de beste vrienden in de wereld, kan het prachtige vinden met mijn verbazingwekkende familie en ik leef erg gelukkig in Dublin, vervuld en verrukt met het leven. Toen ik op school zat, waren er zij die me treiterden. Niet fysiek, voornamelijk, maar mentaal. Ik werd beledigd door de meeste mensen die ik kende, meisjes en jongens. De meisjes waren het ergst, me een aanvullend besef van vernedering verschaffend. Ik had het aardig moeilijk gedurende mijn hele schooltijd. Er was één jongen die een veter om mijn keel deed en me begon te wurgen een andere keer plaatste hij een mes op mijn keel en zwoer dat hij mijn longen er uit zou gaan snijden. Nu, alles is anders. Een paar jaar geleden, zag ik deze bullebak. Feitelijk heb ik sindsdien de meesten van deze mensen gezien en ik voel me zo veel beter. Het is grappig, nu lijken ze door mij gemtimideerd te zijn en het zelfvertrouwen en de zekerheid die ik in mijzelf heb. Ik ben nooit gegaan om wraak te nemen. Ik accepteerde gewoon dat ze toen slecht voor me waren en misschien zijn het nu geen slechte mensen, misschien zijn ze aardige mensen geworden. Destijds beangstigde iedereen me. Ik stotterde en stamelde wanneer ik in het openbaar moest spreken. Ik vermeed elke enigszins risicovolle activiteit, wat mijn gebrek aan populariteit geen goed deed. Angst verslond mijn leven. Zorgen en paniek volgden me overal. Ik haatte het onbekende en het leven beangstigde me. Vandaag de dag, heb ik de Mount Everest beklommen, gesnorkeld op het Great Barrier Reef, geskied in Nieuw Zeeland, parachute gesprongen in Californie, met een rugzak door India gereisd en duizenden mensen in workshops in verschillende delen van de wereld les gegeven. Ik heb over de hele planeet gereisd, en ik hou van avontuur. Synchroniciteitenen chaos zijn altijd zichtbaar en dat is de manier waarop het me bevalt. Wat veroorzaakte de verandering? Wat is het verschil tussen mij destijds en mij nu? Hoe ging ik van me zo depressief naar me zo gelukkig voelen? 58

Hoe ging ik van het haten van mijn bestaan naar het houden van mijn leven? Hoe veranderde ik de manier waarop anderen me lieten voelen? Hoe was ik gegaan van intense angst tot het avontuurlijk worden? Hoe brak ik de ketenen van de vrijen? Terwijl ik deze vragen beantwoord, zal je leren hoe grote verbeteringen in je eigen leven te maken. Mensen zijn soms verrast wanneer ik over mijn eigen probl=en spreek. Ze zijn verrast dat ik me niet voor ze schaam. De waarheid is dat ik m e er niet voor schaam omdat er een prachtige ervaring van vrede zit in het accepteren van je eigen menselijke zwakheden. Mijn gebreken zijn OK. voor mij. Mijn verleden, domme acties en vernederingen zijn OK. voor mij. Ik ben gewoon een mens die vergissingen heeft gemaakt. Wanneer je verantwoordelijkheid voor je keuzes en ervaringen in het leven ne=t, kan de wereld je verleden niet tegen je gebruiken. In plaats hiervan krijg je de vrijheid van de beperkingen die de meeste mensen kort houden- de beperkingen van het verleden. Ik overleefde de zware tijden door pure vastberadenheid. Op dat belangrijke punt in mijn leven, had ik een keuze: leven of dood. Ik koos leven. Ik beloofde mezelf dat ik nooit op zou geven. Dat heb ik nooit gedaan. Dankbaar ben ik de beloningen aan het oogsten. Mijn vastberadenheid en openheid maakten mij tot beginnen. Het was toen dat ik de ideeën ontdekte die me in staat zouden stellen om mijn leven te transformeren. Het was toen dat ik begon aanspraak te maken op mijn vrijheid. Mijn reis naar vrijheid gingniet altijd van een leien dakje. Ik heb momenten gevoeld van teleurstelling, momenten van treurigheid, momenten van eenzaamheid, momenten van bezorgdheid en momenten van angst. Maar dat is alles wat ze waren. momenten. Ik ervaarde ook verschrikkelijk treurige momenten van rouw en liefdesverdriet. Echter, door al deze ervaringen heen had ik controle over hoe ze me bemvloedden. Ik ontdekte de schoonheid van mijzelf. Ik ontdekte de kracht van mijn karakter. Ik ontdekte de briljantheid van het leven leiden op je eigen wijze. Wat ik vond is dat mijn leven vaak heel chaotisch is geweest op zoveel manieren. Ik ben de jongen van wie al zijn bagage was gestolen, die zijn portie van gemiste vluchten heeft gehad, zijn paspoort, port=onnee, meerdere telefoons en meer dan $2.000 in contanten heeft verloren. Ik ben gearresteerd geweest voor het plaatsen van mijn voet op een zitting, ben ingestort door hoogteziekte, heb mijn enkel gebroken en derdegraads brandwonden gehad.. allemaal op verschillende reizen. Mijn goede 59

vriend Mark beschreef me ooit uitmuntend in één zin: 'Niks gaat ooit in een rechte lijn bij jou, Fitzpatrick.' Echter, ondanks alles is mijn leven de enige manier hoe ik het zou willen hebben en wanneer je weet om te gaan met je eigen leven, chaotisch of niet, op jouw eigen wijze dan zal je vinden dat je begrijpt hoe je iedere persoonlijke hel briljant kan omkeren.

60

DE BEVRIJDINGVAN JE GEDACHTEN Ik werkte eens met een manche gigantisch fobisch was voor het vastraken in het verkeer. Hij kreeg paniekaanvallen wanneer hij vastzat achter een groep auto's, dus vermeed hij de hoofdwegen en hield het bij de achterafstraa~es. Zijn angst beperkte h= drastisch. Ik vroeg hem hoe hij er zelf over dacht. Hij legde uit hoe hij zich voorstelde vast te zitten in het verkeer en niet in staat om er uit te komen. Hij stelde zich voor in de auto vast te zitten, koortsachtig in paniek te raken en hoe de binnenkant van de auto kleiner en kleiner werd. Hij zei nerveus in zichzelf hoe afschuwelijk het zou zijn als er verkeer was en hij rnaakte zich zorgen over het in paniek raken. Hij voelde het gevoel van paniek eerst in zijn maag en daarna bewoog het omhoognaar zijn borst en terugnaar zijn maag. Ik vroeghem wanneer hij dacht over het beeld van zichzelf vastzittend, dat vooruit te bewegen. Wat zaghij vervolgens gebeuren? Hij vervolgde met hetzelfde beeld te zien totdat, nadat ik deze vraag verscheidene keren herhaalde, hij uiteindelijk het verkeer zag bewegen en alles weer OK worden. Ik legde uit dat zijn probleem niet paniek was, maar ongedulchgheid. Vaak moeten mensen che in paniek raken zich eenvouchg bewust worden van de beelden che ze binnenin hun hoofd rnaken en ze veranderen waarna ze opvallende resultaten zullen behalen. De belangrijkste rnanier waarop we onszelf in de val laten lopen is door de rnanier waarop we onze hersenen laten functioneren. Terwijl we informatie opnemen van de wereld, rnaken we beelden, praten we tegen onszelf, voelen gevoelens en hebben interne smaken en geuren waardoor we de wereld begrijpen. Dus, net zo als we vijf zintuigen hebben om informatie in te voeren, gebruiken we vijf interne rnanieren om de informatie te representeren. Het is de rnanier waarop we de wereld intern representeren wat bepaalt hoe we voelen en wat we doen. Dit reflecteert jouw automatische, gewoonte en onbewuste gedachteproces sen. De rnanier waarop we denken en de wereld interpreteren beïnvloedt hoe we voelen en onze mentale staat op ieder gegeven moment. Om effectiever te kunnen denken en handelen en ons vinchngrijker te voelen, moeten we leren om onze natuurlijke gewoonte-gedachteprogramma's aan te passen. Op che manier, zullen we de wereld op de meest intelligente wijze interpreteren, denken op de slims te manieren, en de meest wijze

61

mentale staat ervaren -welke ons alle in staat zullen stellen om op de slimste manier te handelen. Je woont in verschillende huizen gedurende verschillende tijden in je leven. Je werkt in verschillende banen. De binnenkant van je hoofd is waar je je hele leven hebt te leven. Er is geen rust of pauze van.. het is je permanente thuis. Dus, je kan er een hemel om in te leven van maken of een hel om te verdragen. Het is jouw keuze. Ware persoonlijke vrijheid gaat om het leren hoe van de binnenkant van je hoofd een prachtige plek om te leven te maken. Daarom, moeten we bewust worden dat de manier waarop we denken bestaat uit vijf manieren om de wereld aan onszelf te representeren. Wanneer we denken, doen we dat door bijzondere beelden, geluiden, gevoelens, geuren en smaken in ons hoofd te maken. Op dit moment, als je denkt aan wat je gisteren deed, zal je jezelf waarschijnlijk zien in een beeld van waar dan ook je gisteren was en je zal er over tegen jezelf praten. De kunst is voor jou te leren hoe je aan het denken bent en dat te veranderen zodat je je hoofd een betere plek kan maken om te zijn. Al onze gedachten bestaan uit beelden, geluiden en gevoelens. Worden we ons eenmaal bewust van hoe we onze gedachten formuleren, dan verkrijgen we de vaardigheid om ze te veranderen. Aangezien onze gevoelens en gedragingen voornamelijk worden bepaald door hoe we denken, kunnen we, zodra we ontdekken hoe anders te denken, effectievere resultaten behalen. Bijvoorbeeld, mensen hebben meestal problemen, omdat wanneer ze denken over dingen die hen verdrietig, boos, bang, eenzaam of overweldigd maken, ze grote films maken en grote beelden zien van deze negatieve gedachten in hun hoofd. Ze praten meestal onophoudelijk tegen zichzelf en in neerbuigende tonen. Ze zullen vaak het gevoel van druk uitoefenen op verschillende delen van hun lichaam voelen. Andere mensen worden niet zo beïnvloed door hun probl=en, daar ze geen grote beelden maken of niet zo negatief tegen zichzelf praten. Dus, creëren ze niet dezelfde soort negatieve gevoelens. De truc is te beginnen bewust te zijn van hoe je beelden maakt wanneer je je slecht voelt en om te veranderen hoe je de beelden representeert. Begin bewust te worden hoe je tegen jezelf praat en verander het. Begin bewust te worden van hoe je gevoelens ervaart en verander de manier waarop je deze gevoelens ervaart. We maken beelden en plaatsen ze op specifieke plekken voor ons 62

het is alsof we ze voor onze ogen k=en zien. Vaak wanneer je diep in gedachten verzonken bent, zie je niet wat er zich in de buitenwereld afspeelt, omdat je druk bent te kijken wat er in je gedachten is. De beelden die je maakt bevinden zich ergens voor je. Ze zijn of in kleur of zwart-wit, helder of dof, scherp of vaag; van levensecht formaat of groter of kleiner, dicht bij je of verder weg; en als een film of een stilstaand beeld. De geluiden die je intern hoort en de st= die je gebruikt om met jezelf te praten hebben hun eigen kwaliteiten inclusief een eigen luid- of zachtheid, toon, resonantie en ritme. De gevoelens die je hebt, bevinden zich in zekere delen van je lichaam en bewegen op een eigen manier. Het is in deze kwaliteiten van je interne beelden, geluiden en gevoelens dat je in staat zal zijn om de rnanier waarop je geest werkt te transformeren en de slechte gevoelens die je in het verleden hebt gevoeld te elimineren. De specifieke kwaliteiten van elk zintuiglijk systeem, ook wel modaliteit, staan bekend als subrnodaliteiten. Zoals een televisie helderheid, kleur en volurne knoppen heeft, zo hebben onze hersenen ook hun eigen knoppen. Deze knoppen bepalen wat we voelen en hoe intens we ze voelen. Submodaliteiten zijn de bouwstenen van onze interne wereld, de munteenheid van het brein. We rnaken allemaal beelden, praten tegen onszelf, we kunnen all=aal interne geluiden horen, interne gevoelens, geuren en smaken hebben. NLP verkent hoe onze gedachten zijn geconstrueerd door deze zintuiglijke modaliteiten. Overdenkhoehet zouzijn om te wetenhoe je eigenhersens te besturen. Wat zou er mogelijk zijn wanneer je ontdekte hoe de wijze waarop je de wereld ervaart te beheersen? Hoe stelt dit ons in staat om krachtigere sternmingen binnenin onszelf en anderen te bouwen? Door eenvoudig de submodaliteiten van een gedachte of reeks van gedachten te wijzigen, kan je enorm verbeteren of afzwakken hoe krachtig die gedachte voelt. Bijvoorbeeld, stel je voor dat je jezelf ziet op een moment dat je je heel goed voelde. Zie een klein, stilstaand, zwart-wit beeld, net als een foto. Merk het gevoel op dat je hebt. Stel je nu voor dat het beeld groter wordt, zo groot als een bioscoopscherm. Maak het echt helder en kleurrijk en laat het spelen als een film. Stap in het beeld en stel je voor door je ogen te zien, te horen met je oren en de gevoelens te voelen terwijl je dit moment levendiger beleeft. Merk op hoe sterk de gevoelens voelen. Wat je zal ondervinden is dat je laatstgeno=de ervaring veel intenser voelde dan de voorafgaande ervaring. Dat is omdat je je hersens aan het 63

vertellen bent anders over deze situaties te denken. Je bent het aan het leren om je een uitbarsting van soortgelijke gevoelens te geven die je destijds voelde. Veel dieren werken met associatie. Ze leren door de gevoelens die ze koppelen aan zekere dingen. Bijvoorbeeld, honden leren om de aandacht van h1lll baas te krijgen aangezien, wanneer ze dat doen, ze meestal eten of drinken of affectie krijgen. Ze associëren deze positieve gevoelens met de acties die ze ondernemen, en dus zijn ze sneller geneigd zulke acties te ondernemen. Aan de andere kant, hebben wij, als mensen, de mogelijkheid om op complexere manieren te denken en positieve winsten in de onmiddellijke toekomst te verruilen voor een langetermijn doel. We k1lllnen abstract denken en hebben een theorie over gedachten en k1lllnen voorstellen hoe het is om de andere persoon te zijn. Hier uit volgt dat we de mogelijke gedachten en gedragingen van anderen kunnen voorspellen en onze eigen acties in relatie hiertoe k1lllnen plannen. De bevrijding van de geest is een heel eenvoudige stap om te nemen. De reden waarom velen het niet nemen is omdat het herhaaldelijk vele malen genomen moet worden om ervoor te zorgen dat het een gewoonte wordt. Het is eenvoudig om uit te leggen en eenvoudig om te doen, maar het moet herhaaldelijk uitgevoerd worden. Onze hersenchemie wordt beïnvloed door hoe we gebeurtenissen interpreteren en hoe we denken. Onze mentale toestand beschrijft hoe onze hersenchemie aan de gang is op elk willekeurigmoment De bevrijding van je geest komt neer op het volgende principe: de realiteit hangt altijd af van hoe je het waarneemt. Leer om het nuttiger waar te n=en en je wereld zal transformeren. Dit principe is iets waar ik mezelf nog steeds aan moet herinneren, maar, wanneer ik dat doe, brengt het me terug tot het meer begrijpen van de aard van de realiteit. Dit principe reflecteert wat top wetenschappers decennialang hebben gezegd, mystici eeuwenlang hebben gezegd en filosofen millennialang hebben beargumenteerd. Gedurende al deze tijd, hebben bijzonder weinigen het daadwerkelijk gebruikt om de wereld te ervaren. Gebruik het principe en je wereld zal transformeren. Het is wat het verschil zal maken in je leven. Het is de basis van al het andere in dit boek. Als al wat je kreeg enkel dit eenvoudige principe zou zijn, zou je leven opmerkelijk verbeteren. 64

Wat we ervaren in onze levens wordt gefilterd door wat we geloven dat waar is. Onze overtuigingen bepalen hoe we het universum ervaren. Dus, ervaren we de wereld nooit zoals 'het is' We ervaren alleen de wereld zoals 'wij zijn'. Dit principe komt neer op begrijpen dat de wereld iedere dag verandert en onze manier van denken over de wereld iedere dag verandert. Onze hersenchemie beïnvloedt hoe we dingen opnemen, hoe we tot conclusies komen over wat daadwerkelijk gebeurt en hoe we besluiten ons te gedragen ten aanzien van deze gebeurtenissen. Vaak hebben we hetzelfde aantal problemen wanneer we in een goede, vindingrijke en productieve stemming zijn als wanneer we in een arme, niet-vindingrijke en onproductieve stemming zijn. Het verschil is dat in het eerste soort stemming, we ons effectiever gedragen en we effectiever met zaken omgaan. De sleutel is te beginnen het zo te maken dat we drie belangrijke dingen doen. 1. We moeten begrijpen dat onze ervaring alleen vertegenwoordigt hoe dingen voor ons 'schijnen te zijn' en niet hoe dingen in realiteit zijn. 2. We moeten de noodzakelijke stappen nemen om, als een gewoonte, in onszelf effectieve manieren om productief te denken en positieve mentale stemmingen in onze hersenen te genereren. 3. We moeten de wereld op de meest nuttige manieren onderzoeken door slimme overtuigingsystemen en een opmerkelijke attitude. De cliënt die ik hielp met zijn paniek over in het verkeer zijn, ervaarde dingen anders dan de meesten onder ons in die situatie. Sommigen van ons raken licht geïrriteerd, voor anderen is het eenvoudig een onderdeel van het leven. Het verschil tussen de manier waarop hij het chemische gevoel van paniek maakte met hoe we het chemische gevoel van 'OKheid' maken zit in hoe we denken over de ervaring De overtuigingen en attitudes die we hebben over onszelf resulteren erin dat we in staat zijn om anders te denken en te voelen dan hij. Toen hij leerde hoe hij deed wat hij onbewust deed, en daarna leerde iets anders te doen, was hij in staat de paniek om te keren.

65

Zana, een goede vriendin van me uit Londen en een fantastisch NLP trainster, leerde me hoe er altijd meer dan één kant van een verhaal is. Gedurende sommige van de cursussen waar ik was, hoorde ik de deelnemers en assistenten praten over de sprekers alsof ze goden waren en hen aanbidden. Zana stipte altijd de imperfecties van iedereen aan terwijl ze hun goede punten ook complementeerde, om het kader te openen van hoe we hen waarnamen. Wanneer ze dit deed, waren de anderen vaak erg oncomfortabel. Niemand werd foutloos gelaten. Ik no= haar de 'slachter van heilige koeien'. Het is zo belangrijk om te realiseren dat dingen niet altijd zijn zoals ze eruitzien, klinken of voelen. Als je verantwoordelijkheid ne=t voor jezelf, kunnen dingen zoveel beter worden dan ze zouden zijn wanneer Je Je tijd besteedt aan het beschuldigen van de ogenschijnlijke oorzaken. Die nacht terug in de keuken van Richard, deden we weinig meer opnames. We discussieerden over vele verschillende onderwerpen en besloten dat ik mijn vragen zou gaan ontwerpen en deze de volgende keer dat we samenkwamen zou presenteren. We hadden een solide fundering om onze reis op te baseren om anderen te helpen in de zoektocht naar vrijheid. Ik stond op het punt vele geheimen over het leven afkomstigvan Richard te onthullen. In mijn volgende gesprekken met h=, zou ik hem vragen hoe te beginnen controle te verkrijgen over je leven en te beginnen er prachtige veranderingen in te bewerkstelligen.

66

Mentale vrijheid oefeningen 1. Wanneer je een probleem hebt, beantwoord de volgende vragen. Welke beelden komen in gedachten? Waar bevinden ze zich? Hoe groot zijn ze? Zijn ze kleur of zwart-wit? Zijn ze helder of dof? Zijn het stilstaande beelden of films? Zijn ze scherp of onscherp? Sta je er in of zie je jezelf er in? Welke geluiden zijn er? Wat zeg je tegen jezelf binnenin je hoofd? Welke toon gebruik je? Welk soort gevoel krijg je? Waar bevindt het gevoel zich in je lichaam? Welke richting beweegt het gevoel zich in? 2. Speel met de kwaliteiten van deze beelden, geluiden en gevoelens Bijvoorbeeld: Maak de beelden kleiner, donkerder, zwart-wit, onscherp en ver weg Verander de toon van je interne stem. Keer de richting om die de negatieve gevoelens in je lichaam gaan. Om dit te doen merk eenvoudig op welk deel van je lichaam het negatieve gevoel eerst voelt. Vervolgens, waar merk je het op. Besteedt aandacht aan de richting die het voelt in te bewegen en stel je dan voor dat het gevoel achteruit gaat in de tegenovergestelde richting. 3. Schrijf op wat je beschouwt als zijnde de 'ketenen' die je tot op heden hebben teruggehouden. Beschrijf wat je er van weer-houden heeft je doelen te bereiken en wat zou er gebeuren als je je leven zo prachtig zou maken als het zijn kan. 4. Schrijf een paragraaf over sommige overtuigingen die je hebt over wat dan ook. Ga dan de overtuigingen na en vervang iedere keer dat het woord 'is' of het werkwoord 'zijn' voorkomt met 'het komt op mij over als'.

67

Bijvoorbeeld: Als je in de paragraaf schreef 'Amerika is het land van de vrijheid', zou je moeten schrijven 'Amerika komt op mij over als het land van de vrijheid.' S. Oefen in het denken van positieve, nuttige gedachten, wat je wil dat er gebeurt in je leven en maak de beelden levendig en bruisend, kleurrijk en helder, dichtbij en echt. Spreek tegen jezelf op meer bemoedigende en motiverende manieren. Stel je voor de aangenaamste gevoelens herhaaldelijk door je lichaam te draaien.

68

WILLEKEURIG GEKLETS 2: SPELLETJES SPELEN MET GEDACHTEN Het was begin juli en ik was 20 jaar oud. Een VIiend van mij en ik hepen een Iers café binnen ergens op 14th street in New York waar we de zomer aan het doorbrengen waren. Er was boven een poolkamer met banken en zi*s, alle gericht op een enkele tafel in het midden. We haalden drankjes en ik stapte er op af en plaatste mijn geld op de tafel voor een spelletje. Op het moment, leek een onbeschaamde Amerikaan genaamd Rex goed op gang te zijn. Hij had blijkbaar vier of vijf Ierse jongens achter elkaar verslagen en het het iedereen weten. Meiden en jongens rond de tafel waren voor iedereen waar hij tegen speelde, maar hij maakte veel vertoon -door constant iedere persoon te verslaan de een na de ander. Al snel was het mijn beurt. Ik liep stille~es op de tafel af en plaatste mijn geld in de gleuf Terwijl de ballen naar de achterkant rolde, VIoeg Rex me: 'Ken je regels, Iers jongetje?' Ik antwoordde dat ik er niet zeker van was en hij lichtte me in terwijl hij beschreef hoe snel hij me zou gaan verslaan. Ik VIoeg hem om me alsjeblieft niet te snel te verslaan, en ik glimlachte. Rex stootte af. Hij potte niks. Ik kwam naar de tafel. Ik potte al mijn ballen en liet de zwarte voor de pocket. Iedereen begon te juichen. Rex potte er één en miste de volgende. Ik potte de zwarte en ik kreeg het gejuich van de avond. Ik verplaatste me naar Rex, glimlachte en ondertussen terloops zeggend: 'Sorry maat. Ik weet zeker dat je me voor gek zal zetten zodra je daar eenmaal de kans voor krijgt.' Arme oude Rex bleef terugkomen naar de tafel, zijn geld neerleggend om tegen me te spelen. Hij begon weddenschappen af te sluiten en begon zijn inzet te verhogen en hij bleef verliezen. Het was een prachtige avond. Dit was één van de weinige keren dat ik poolwedstrijden ging zwendelen in N ew York. Zwendelen leerde me echt dingen over hoe mensen denken. Er waren zoveel gedachtespelle~es betrokken bij het spelen met mensen zoals Rex. De sleutel is altijd om er zeker van te zijn dat je de controle hebt. Het is meestal de persoon die de controle heeft die wint. Gedurende drie maanden, verdiende ik waarschijnlijk meer geld met het spelen van pool dan ik deed met de weinige parttime baan~es die ik daar kreeg. Ik leerde waarschijnlijk ook meer over mensen door het spelen van pool dan door wat dan ook te doen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door ons vermogen om onze medemensen te beïnvloeden. Ik ben ook een grote fan van magie geweest. 69

Soms gebruik ik mijn NLP vaardigheden om te lezen wat een andere persoon aan het denken is. Ondanks dat dit mensen verbijsterd, is het niet een psychische ervaring noch een magie 'trucje' maar eenvoudig bereikt door het gebruik van ideeën uit NLP, zoals zintuiglijke cahbratie, oogtoegangs signalen tot submodaliteiten (welke ik leerde van Eric Rob bie) en bepaalde taalpatronen. De reden waarom ik dit doe is niet om te proberen indruk te maken of enkel om te entertainen. H et grootste deel van de tijd, b en ik aan het d=onstreren wat je kan doen wanneer je buiten je hoofd blijft en stopt met te veel te denken. De reden waarom we praten over het gebruiken van de mantra om de gedachten in je hoofd de mond te snoeren is om je in staat te stellen om daadwerkelijk te zien en horen wat er is in de echte wereld. Het grootste proble= wat de meeste mensen hebben is dat ze te veel tijd hebben om te denken. De sleutel is om er zeker van te zijn dat je leert om buiten in de wereld te komen en dingen te zien en te horen waar je nooit ee rder aandacht aan besteedde.

"Mensen vragen me, ((Werk ; e ooit met de blinden en doven?" Mijn antwoord is, ((Elke dag. E lke dag.''' - Richard Bandier De meeste mensen zullen je alles vertellen wat je over ze dient te weten zonder dat je het hoeft te vragen- als je gewoon genoeg oplet op de manier waarop ze hun lichamen, st= en letterlijke taal die ze gebruiken, gebruiken. Een fantastisch voorbeeld van mensen die fantastisch zijn in het lezen van anderen zijn pokerspelers. Ze gebruiken dezelfde vaardigheden als zij die NLP beoefenen. Ze merken subtiele gebaren op die hun tegenstander tentoonspreidt die aangeven of ze een goede hand met kaarten hebben of niet. Deze staan bekend als 'Tells' . Er zijn 'Tells' die je aanwijzingen geven over wat er plaatsvindt in het hoofd van een persoon. Vaak is wat er plaatsvindt in een het hoofd van een persoon extreem stom. Wanneer je nadenkt over mensen en de soorten prestaties die we voor elkaar hebben gekregen in de loop van de millennia dat we de planeet hebben bewoond, is het hilarisch dat we soms op zulke ludieke wijzen kunnen denken. Schijnbaar, op een bepaald punt, was er deze knal en daarna was er water en bomen en vervolgens grote beren en enorme monsters en toen wij. Mensen. We horen de slimste van alle dieren te zijn. We kwamen langs en 70

brachten uiteindelijk 'beschaving'. We begrijpen de wereld, in tegenstelling tot de rest van de dieren. We werken terwijl onze honden thuis liggen te luieren. De vogels bestaan zonder depressies en vleermuizen slapen het grootste deel van het jaar. Dus hier zijn we dan: het intelligente soort. Briljant, absoluut briljant! We zijn anders van de slimste dieren vanwege ons 'brein' voordeel. We hebben hersenen die ons in staat stellen om te denken en abstract te plannen. We hebben de mogelijkheid om te denken over denken. Heb je ooit gehoord van een mier die depressief wordt? Heb je ooit gehoord van een hond met een stressproble=? Heb je ooit gehoord van een kat met weinig zelfvertrouwen? Echt, heb je dat? OK, behalve bij Jerry Springer, neem ik aan dat het antwoord nee is. Nu, voortbordurend op mijn aanname, laten we de vraag stellen waarom. Ik denk dat ik het weet. Er zijn drie hoofdredenen waarom dieren niet lijden aan psychologische probl=en zoals wij doen. 1. De meeste dieren doen nooit psychologische tests en weten niet van psychologische problemen. 2. De meeste dieren denken niet continu na over zichzelf of problemen, ze gaan gewoon verder met het leven. 3. De meeste dieren leren van hun vergissingen, uiteindelijk. en doen iets anders. Hé, het is enkel een theorie, maar ik heb het gevoel dat er enige waarheid in zit. Nu weet ik dat ik mezelf blootstel aan de enthousiaste gelovigen in het bestaan van hondenpsychologie. Herinner echter dat totdat we probl=en bestempelen als problemen, ze geen problemen zijn. Zo snel als ze zich voordoen in onze levens, no=en we ze probl=en. Wanneer we praten over het vertrouwen op ons onderbuikgevoel, praten we over een intelligentie binnenin ons die we delen met de dieren. Het verschil is dat we door ons menselijk vermogen om onszelf in twijfel te trekken, we vaak leren om dit gevoel te negeren wat ons anderzijds zou leiden tot succesvoller zijn. Een paar van mijn favoriete momenten met Richard en Paula waren naar reality televisie aan het kijken en één van ons herhaalde wat de verschillende types in de show had gezegd. Vaak, net als bij veel van mijn cliënten, is wat mensen daadwerkelijk zeggen net zo grappig als wat ze doen. Ik dacht vaak als buitenaardse wezens naar deze planeet neerdaalden 71

zouden ze ófwel zich dood lachen om de domheid van mensen óf ze zouden schrikken van ons onvermogen om het m et elkaar te kunnen vinden over de meest belachelijke dingen. Als mens en, zijn we ook zo snel om onszelf te bep erken of onze mogelijkheden te beperken. Wanneer je realiseert dat alles wat is bereikt door de mensheid, je kan beginnen te begrijpen dat zo veel meer mogelijk is. We zijn erg snel met onze ervaring te beperken of ons scepticisme t e gebruiken om onze perceptie van wat aan ons beschikbaar is in onze levens te verminderen. Sommige mensen zullen zich altijd verstoppen in hun cynisme, omdat dat hen zoveel slimmer laat voelen. Sommige mensen zullen zichzelf te serieus nemen en zullen zich door anderen laten bemvloeden, net als Rex deed. Het gaat er altijd om proberen je beter te voelen dan anderen. Ik geloof dat er iets veel prettiger is dan je beter voelen dan een andere persoon -hen zich goed laten voelen.

Mensen ~ggen dat~ weimg eigenwaarde hebben Ik vraag) "Verdten; e het? Hoeveel mensen hebj e vandaaggoed laten voelen?" Je hoeft de wereld niet te veranderen. Z eggewoon tets aardtg~ ) - Richard Bandier Voor het verlaten van het café met mijn verdiensten, kocht ik een drankje voor Rex en kletste een tijdje met hem. Ook al was hij niet het soort persoon waar ik mezelf goede vrienden mee zag zijn, was hij niet zo slecht als hij oorspronkelijk had geleken. De meeste mensen zijn dat niet! Waar ik ook ga, herinner ik twee sterke overtuigingen die ik h eb. Er zijn veel mensen die heel vriendelijk zijn. Er zijn veel mensen die zich kunnen gedragen als klootzakken. Wat ik doe is dat ik mijn best doe om hen die zich gedragen als klootzakken zich goed te laten voelen zodat ze beginnen zich aardiger te gedragen. Ik zal altijd moeite doen om een glimlach te krijgen uit iedereen die ik ontmoet. Dat is één van de belangrijkste doelen die ik heb voor elke dag. Het is grappig maar hoe meer mensen ik laat glimlachen, hoe meer ik zelf glimlach.

72

SECTIE 3: DE SLEUTELSTOT HET VERANDERENVAN JE LEVEN

SPORENVAN VERANDERING Het was volgestouwd, absoluut volgestouwd. De ondergrondse is normaal het drukst in de ochtend en rond dit tijdstip, 5 uur in de middag Ik was in Londen. Ik stond tegen de wand gedrukt daar ik mijnplaats had opgegeven voor één van de oude darne~es die enkele haltes terug instapten. Sindsdien, terwijl we door de centrale stations passeerden werd de trein drukker en drukker. Het was oncomfortabel maar ik gaf er weinig om omdat mijn brein elders was. Ik was echt opgewonden over het volgende gesprek met Richard. Ik plande met hem te praten over de aard en sleutels van verandering Ik ben uiterst succesvol geweest in mensen zover te krijgen blijvende, permanente veranderingen in hun leven te maken. Heel weinig mensen realiseren daadwerkelijk het belang van de attitude en overtuigingen in elke soort van verandering. Ze denken dat de techniek is wat belangrijk is. Iedereen zou kunnen leren over wat hun levens zou verbeteren, maar enkelen rnaken daadwerkelijk die veranderingen en rnaken ze permanent. Ik hoorde Richard spreken over drempels, ahai-momenten en goedgeformuleerde aanwijzingen. Ik wilde hem vragen over deze ideeën. Ik was op zoek naar de oplossingen voor alle problemen. Ik was op zoek naar het 'hoe' je leven aan te passen. Ik keek naar alle versteende gezichten en pakken in de trein, de meesten hun gevoelens verstoppend en anderen hun gevoelens overwegend. Ik kon in sommigen van hen zien dat ze waren geïnstitutionaliseerd door de moderne cultuur. Ze accepteerden en berustten zich in de rat-race tegen beter weten in van hun kinderlijk verlangen naar bevrijding. Ze werkten van 9 tot 5 en ze gingen naar huis - ze bestonden. Ik begon me te af te vragen. Hoeveel mensen op de trein waren depressief. Hoeveel waren gestresst? Hoeveel waren bang en angstig en bezorgd? Hoeveel waren eenzaam? Hoeveel haatten zichzelf? Hoeveel hadden liefdesverdriet? Hoeveel hadden gewoontes die ze wilden veranderen? Hoeveel voelden zich overweldigd door het leven? 73

:tvlijn gok was dat de meerderheid van hen gevangen zaten in op zijn minst één van deze beperkende ervaringen: gevangen in de ketenen van de vrijen. Om te ontsnappen aan ketenen en gevangenis, heb je een sleutel nodig. De sleutels tot verandering moeten begrepen worden om in staat te zijn ze te gebruiken. Ik zou de fundamentele essenties van verandering verkennen met de man die meer over ze wist dan wie-dan-ook die ik ooit had ontmoet of ooit van had gehoord. De trein kwam bij mijn halte. Ik stapte uit en tussen de gevangenen door naar zijn huis. Terwijl ik mijn weg omhoog richting de uitgang over de roltrappen baande, begon ik een cliënt van me te herinneren, Barnon en één van de meest noemenswaardige telefoongesprekken die ik ooit ontvangen heb.

74

HET BEGRIJPENVAN VERANDERING Ik liep op WashingtonStreetin Cork, toen de telefoon ging. Ik had het rond dat tijdstip verwacht. Het was ongeveer 7:30 in de avond, wat grofweg 2:30 's middags in New York was. Barnon, een cliënt, had er mee ingestemd contact met me op te nemen. Het was een woensdag en ik herinnerde terug naar de gesprekken die ik met hem had. Barnon was depressief en leed aan ernstige paniekaanvallen wanneer hij in het buitenland reisde. Hij was opgenomen geweest en stond op het punt van zelfmoord. Hij was onderzocht door vele mensen maar geen van hen scheen te helpen. Hij had zijn vriendin ontmoet in Amerika en kon haar nu niet bezoeken omdat hij niet naar daar terug kon reizen. Hij had paniekaanvallen wanneer hij probeerde in een vliegtuig te stappen. Dit verwoestte hem. Ik herinnerde hoe het was om weg te zijn van de liefde van je leven gedurende een tijdje en mijn hart ging naar hem uit. Toen hij na een aantal weken ontslagen werd uit het ziekenhuis, oogde hij er vrij slecht aan toe te zijn. Hij had over me gehoord en, om wat voor reden dan ook, geloofde hij dat ik zou kunnen helpen waar niemand anders dat kon. Ik geloofde ook dat ik hem zou kunnen helpen, en ik zag hem daarna een aantal keren. Terwijl we spraken gedurende verscheidene sessies, verklaarde hij hoe afschuwelijk hij zich voelde over zichzelf, zijn leven en hoe zijn hart aan het breken was omdat hij zijn vriendin, waar hij zo veel van hield, niet kon bezoeken. Hij geloofde dat er geen ontsnappen was aan deze situatie en toch zat hij daar voor me wat betekende dat hij hoopvol was. Ik legde hem uit hoe verandering niet zo gecompliceerd of uitgetekend was als hij verwachtte. Het hoefde niet eeuwig te duren en hij hoefde niet door vele pijnen te gaan. Hij had één eigenschap nodig: vastberadenheid. Gedurende de sessies, begon ik onbewust veranderingen bij hem teweeg te brengen. Vaak staat het bewuste van mensen hen in de weg. Ik had van Richard geleerd dat onbewust werk altijd gedaan dient te worden in welke vorm dan ook - dat het gewoonlijk noclig is om een persoon te helpen veranderingen te maken waar ze zich niet bewust van hoeven te zijn. Soms wanneer mensen te veel over iets nadenken, saboteren ze het soms. Vaak met problemen zoals paniek, voelt het voor de persoon alsof de aanvallen hen gewoon overkomen. Ze werken onbewust, dus ik zou onbewust met hen afrekenen. Barnon boekte een vlucht maar, met 75

nog enkel een paar dagen te gaan voor hij vertrok, hij was nog steeds zenuwachtig om te gaan. Ik gaf hem instructies. Het was OK om in paniek te raken, maar ik wilde dat hij het alleen deed wanneer hij arriveerde op zijn bestemming en me dan te bellen. Ik verklaarde dat hij een verrassing zou krijgen wanneer hij op het vliegtuig stapte. Ik glimlachte veel betekenend en keek naar h=, wetende dat hij OK zou zijn. Ik heb vaak ondervonden dat werken met cliënten is als een strijd van zekerheid. Als ik zekerder ben dan dat zij zijn, win ik en kunnen ze veranderen; als zij zekerder zijn dan ik, is het veel moeilijker. Echter, in mijn ervaring, ben ik altijd zekerder geweest. Ik geloof in hoop, altijd en overal voor iedereen die ik ooit ontmoet. Hoe is het mogelijk om je leven te veranderen? Hoe is het mogelijk om de automatische gewoontepatronen van denken, voelen, gedragen en communiceren die zijn ontwikkeld sinds de geboorte te veranderen? Hoe is het mogelijk om voortdurend nuttigere gewoontes in onze levens te creëren? De antwoorden liggen in de sleutels tot verandering. De sleutels tot het veranderen van wat dan ook in je leven zijn te leren je overtuigingen over verandering te veranderen, om je overtuigingen en perspectieven over een proble= te veranderen, de gevoelens gekoppeld aan zeker gedrag te veranderen en om ons te begeven in nieuwe daden en gedragingen. Teneinde je leven te veranderen, moet je beginnen met jezelf te veranderen door controle te nemen over je gewoontes en je gewoonlijke manieren van denken, en je opzettelijk begeven in de daden welke de manier waarop je dingen doet aanpassen. Van denken over Eamon, reisde mijn gedachten terug naar mijn bijeenkomst met Richard en ik staarde naar de grote groene deur voor me. Ik was gearriveerd bij zijn huis. Binnen zaten we te praten in zijn woonkamer in het hart van de stad. Ik had hem eerder die dag een workshop zien geven en hij was in vorm. Door de ervaring in de trein, was ik gretig om het volgende onderwerp over 'het proces van verandering' te verkennen. Wat waren zijn gedachten over de sleutels tot verandering? Ik haalde de recorder tevoorschijn en begon het interview. OF: D us, Rzchard, wat i!/n de voornaamste dmgen die ;e kan doen om mensen te helpen veranderen?

RB: Ik denk dat het voornaamste is dat je iets moet doen wat hun overtuigingen verandert over of verandering plaats zal gaan vinden 76

of niet. Soms is het een soort schok die noclig is. Soms is het enkel een blik in mijn ogen die ze grijpt. Ze zullen mij hetzelfde verhaal gaan vertellen dat ze vijf andere therapeuten hebben verteld en ik zal enkel naar ze staren en soms zullen ze gewoon halverwege stoppen omdat ze weten dat ik hun onzin niet accepteer. Wanneer ze onzin beginnen te vertellen, moeten ze leren om zichzelf te zeggen hun bek te houden en te stoppen met zo te praten. Dit is waarom mensen in inrichtingen niet al televisie kijkend en pillen achterover slaand alleen op zichzelf in kamers achtergelaten moeten worden. Ik denk niet dat we hen op zouden moeten geven. Als je er niet achterkomt wat met hen te doen, zouden ze naar sommigen van mijn leerlingen gestuurd moeten worden om hen er proberen achter te la ten komen. Ik wistdat Richard sprak over het gebruiken van een schokmechanisme om een persoon zo uit het voltooien van dezelfde gedragingen die ze al jaren deden te halen. Vaak zullen mensen zichzelf verschrikkelijk behandelen en soms is het noodzakelijk om ze uit die fase te shockeren om het patroon te doorbreken. Vaak is dit een sleutel tot verandering RB: We zouden niemand op moeten geven. Het zou niet tegen de wet moeten zijn om gek te zijn. Ze nemen mensen met idioot gedrag en ze worden ervoor in de gevangenis gezet. Het is één ding als iemand gek is en ze kwetsen iemand. Er was een kerel in Ierland die zijn familieleden vermoordde met een bijl. Ze stuurden hem niet naar de rechtbank. Ze stuurden hem regelrecht naar een gesticht. De kerel was overduidelijk gek. Hij hakte zijn familieleden in kleine stukjes. Ik denk nietdat we h= naar eenpsychiater hoefden te sturen. In de VS., zouden ze h= naar een psychiater hebben gestuurd om te zien of hij mentaal gezond van geest was. Ze zouden willen weten of hij het verschil tussen juist en onjuist wist. Hij wist het verschil niet tussen goed en slecht. Dat zal hij ook nooit weten. Ik denk niet dat iemand in staat zal zijn hem dat te leren in de toekomst. OF: I s er iets dat we kunnen doen om te voorkomen dat mensen zo worden?

77

RB: Nou, we moeten kijken naar de manier waarop we onze jonge kinderen aan het onderwijzen zijn. Ik denk dat we wat nieuwe tv-programma's nodig hebben. Er is veel te veel geweld op tv Ik denk niet dat we het zouden moeten censureren. Ik denk dat we het zouden moeten verslaan met iets beters. Sommigen van deze programmamakers moeten beginnen met dingen te komen die leuker om te kijken zijn dan mensen die neergeschoten worden. Tvproducenten hebben formules gevonden die werken, dus blijven ze dezelfde dingen maken totdat mensen met betere dingen komen die mensen leren hoe slimmer te worden. Toen 't het beëindigen van racisme betrof, met alle rellen, gevechten en worstelingen, denk ik nog steeds dat het comedyprogramma A ll in the fami!y meer deed om racisme te beëindigen dan bijna al het andere. Het maakte het uit de mode om racist te zijn en ik denk dat het een slimme zet was. Het veranderde de VS. meer dan iets anders. Niet dat er niet nog steeds racisme is, noch zal er ooit een einde komen aan racisme, maar op z'n minst is er meer vrijheid over wat mensen kunnen doen. Je kan mensen niet dwingen om achterin de bus te zitten. Ze deden al die moeite om zwarte mensen aan de achterkant van de bus in plaats van voorin de bus te plaatsen. Het enige wat de basis daarvan zou kunnen zijn was angst. Ze lieten het lijken op haat, maar het was angst. Het is dom, het idee van mensen opsplitsen op basis van de kleur van hun huid. Ik herinner me dat er een bord buitenhing bij een tweedehands winkel op het platteland net buiten waar ik woonde in de VS., er stond 'Geen honden, Geen negers, Geen Ieren' - en deze vent meende het. Er was een grote juridische strijd en hij vocht voor zijn recht om toe te laten wie hij wilde in zijn winkel. Hij wilde geen honden, zwarte mensen of Ieren. Hij was waarschijnlijk 90 jaar oud en ik denk dat hij stierf voor het voor de rechtbank kwam. Het zei iets over zijn onwetendheid. Ik denk dat iedere Ierse persoon, iedere zwarte persoon en iedereen die een hond had langs had moeten gaan en een paar weken met hem door had moeten brengen, om hem te tonen dat er niks was om bang voor te zijn. Rechtzalen zijn niet de plek om zoiets als dat op te lossen. Rechtbanken lossen geen dingen op. Menselijke communicatie doet dat.

78

Ik begon te denken. Het begrijpen van verandering is te realiseren dat het de overtuigingen van mensen zijn die hen zowel in staat zullen stellen om te veranderen als hen weerhouden van verandering Onze overtuigingen en onze onwetendheid zijn twee van de valkuilen en ketenen die ons gevangen houden. Om vrij te worden om te veranderen, moet je nieuwe, nuttigere en vindingrijkere overtuigingen ontwikkelen. Je moet ook meer leren over de wereld, zodat je echt een ander perspectief op dingen kan bereiken. Soms, om mensen zover te krijgen te veranderen, moeten ze een motivatie buiten zichzelf hebben. Ik herinner me het helpen van een cliënt die zichzelf had gesneden. Ze toonde me de sneeën op haar armen. Ik zweerde haar dat als ze het voor de volgende sessie weer zou doen dat ik het mezelf ook zou aandoen. De volgende sessie kwam ze binnen en gaf ze toe het opnieuw gedaan te hebben. Daarop nam ik een kompas van de tafel en schraapte ik mijn arm. Het deed pijn en ik toonde haar dat het pijn deed. Ze keek vol afschuw naar me terwijl het bloed van mijn arm droop. Maar na die sessie, stopte ze wat ze aan het doen was. Godzijdank. Zie je, mensen denken niet over zichzelf als zijnde even belangrijk als anderen. Ze filteren hun wereld door de blindheid van hun eigen zelf. Ze falen erin te begrijpen dat zij net zoveel respect van henzelf verdienen als anderen doen. Mensen raken vaak meer gemotiveerd door iets voor anderen te doen dan voor zichzelf. Gedurende de Tweede Wereldoorlog wanneer gevangenen stervende waren, hielden hun medegevangenen hen in leven door tegen hen te praten over alle andere mensen in hun leven die er op rekenden dat ze zouden overleven. De kracht van liefde is duidelijk waarneembaar wanneer we zien hoe mensen zo sterk gemotiveerd raken door de gedachte anderen te helpen. Wanneer mensen bewust worden van hoe afschuwelijk ze zichzelf behandelen, kan het behoorlijk shockerend zijn. Er is een fundamentele waarheid dat je jouw hele leven met enkel één persoon door zal gaan brengen. Of je het leuk vind of niet, zij zullen 24 uur 7 dagen per week bij je zijn gedurende ieder willekeurig moment dat je bestaat. Ze zullen gaan bepalen hoe succesvol of effectief je wordt. De relatie die je met hen creëert is uiterst belangrijk. Die persoon is jezelf Denk na over hoe het zou zijn om een constante metgezel te hebben die niks anders deed dan je beledigen, je slecht liet voelen vanwege het maken van vergissingen, je opzadelde met zorgen over de toekomst en 79

spijt over het verleden. Het probleem is dat vele mensen zo'n metgezel hebben. Deze metgezel kan mensen zich slecht laten voelen of kan hen motiveren om hrm levens beter te maken. Of je jezelf nou motiveert door plezier of pijn, neem bezit van de verantwoordelijkheid om jezelf te motiveren en beweegjezelf actie te ondernemen. Wanneer je dit doet, zal je jezelf dingen veel gemakkelijker zien omdraaien dan je je ooit voor had kunnen stellen. Het meest belangrijke begrip over verandering komt van het besef van 'ankeren'. Ankeren is een proces in NLP waarbij je zekere gevoelens associeert om stimuli te creëren en door de stimulans toe te passen kan je het gevoel hercreëren. Op deze wijze kan je mensen leren hoe ze de beste gevoelens die ze hebben kunnen nemen en in staat zijn er direct toegang tot te krijgen. Ankeren stelt je in staat om een kraan voor je goede gevoelens te creëren en in staat te zijn de kraan open te zetten wanneer je wil. Je zal merken zelf in staat te zijn om de dingen die je een slecht gevoel geven te pakken en eenvoudig dat slechte gevoel weg te nemen door direct het positieve gevoel ervoor in de plaats af te vuren. Bijvoorbeeld, stel je recht voor je een vierkant voor met jezelf erin staand. Stel je een versie van je meest zelfverzekerde zelf voor. Zie hoe je er uit ziet, merk op hoe je ademhaalt. Nu, sluit je ogen en stel je voor dat je in het vierkant stapt. Stap er fysiek in. Wanneer je in het vierkant staat, stel je een tijd voor wanneer je je krachtig zelfverzekerd voelde en sterk en zie wat je zag, hoor wat je hoorde en voel hoe goed je je voelde. Wanneer je dit doet, zal je een krachtig positief gevoel in jezelf creëren. Wanneer je dit gevoel sterk genoeg voelt, voel het gevoel omhoog komen van het vierkant beneden. Vervolgens, stap uit het vierkant en schud jezelf af. Oefen dit nogmaals. Van nu af aan, wanneer je in dit denkbeeldige vierkant stapt, zal je het heel makkelijk vinden om de positieve gevoelens die je hebt gecreëerd nogmaals te ervaren. Wanneer je denkt aan een moment in de toekomst, wanneer je het gevoel hebt dat je misschien niet zo zelfverzekerd zou zijn als je zou willen, stel je het vierkant voor en stap er in en, eenmaal in het vierkant, stel je voor door het toekomstige scenario te gaan. Je zal merken je zelfverzekerd en sterk te voelen in de ervaring in de toekomst. Dit is een techniek die we gebruiken, 'brilliance squared' genaamd. Je kan deze ankers ook bij anderen gebruiken. Wanneer mensen een positieve stemming aan het ervaren zijn, kan je hen op de schouder 80

aanraken op een specifieke manier en je zal die positieve stemming associëren met die specifieke aanraking Mensen associëren gevoelens met wat ze zien, horen, voelen op hun huid, ruiken en proeven. Wanneer je bepaalde interne gevoelens kan associëren met bepaalde stimuli in een van deze zintuigen, kan je die stimulans gebruiken om ze die stemming weer te laten voelen. Begrijp ankeren, en je zal begrijpen hoe controle te verkrijgen over je eigen 'knoppen' en de knoppen die je indrukt bij anderen en je zalleren hoe vaker meer mensen gelukkiger te laten voelen. Je kan ankers creëren en gebruiken om jezelf fantastisch te laten voelen. Je kan negatieve ankers of associaties die reeds bestaan 'in elkaar laten storten' zoals angst vervangen met zelfvertrouwen, verdriet met blijheid, stress met ontspanning Bijvoorbeeld, als je je boos voelt op een persoon, kan je een gevoel van lachen bouwen en die afvuren wanneer je denkt aan de persoon en je zal merken dat je je niet langer boos zal voelen. Terwijl Richard sprak over verandering en hoe het tot stand kwam bij racisme, begon ik verandering op een andere manier te begrijpen. Je kan mensen niet zomaar vertellen te veranderen, ze moeten leren hun attitude tegenover dingen te veranderen. Vaak denken mensen dat de enige manier om mensen te veranderen is door dingen te censureren, ze te zeggen te veranderen of ze medicijnen te geven. Richard sprak over een andere benadering Het was een benadering die ik met groot succes had leren gebruiken, maar waarvan ik nog zou moeten leren begrijpen hoe deze precies werkte. Mijn gedachten weken kort af naar mijn cliënt Eamon. De vlucht die hij nam zou de eerste van vele zijn. Hij belde me huilend op. Het waren tranen van geluk. Hij kon het niet geloven. 'Het was zoals op buslijn lSB in Dublin stappen,' zei hij. Het was zo makkelijk. Hij boekte grootse vooruitgang en begon te ontdekken dat dingen niet half zo slecht zijn als ze lijken en steeds beter kunnen worden dan hij zich voor had kunnen stellen. Eamon nam een paar weken geleden contact met me op. Hij is gelukkig getrouwd en woonachtig in Amerika met een nieuwe baan zo gelukkig als hij ooit is geweest in zijn leven. Dit is waar verandering om gaat- geloof dat het mogelijk is, ontwikkel een nieuw gevoel en perspectief over iets en begrijp hoe jezelf effectiever te motiveren.

81

Kracht om te Veranderen Oefeningen Deze oefeningen k=en zo vaak als noclig gedaan worden om jou te assisteren in het ontwikkelen van vindingrijkere overtuigingen over verandering en je vaardigheid te ontwikkelen om toegang tot iedere stemming te hebben en deze ogenblikkelijk af te killll1en vuren. 1. Wat zijn jouw overtuigingen over hoe verandering plaatsvindt en dat het voor jou kan gebeuren? 2. Wat zijn bruikbaardere overtuigingen om te hebben over verandering en hoe kan het voor jou plaatsvinden? 3. Brilhance squared oefening a. Denk aan een situatie waar je je graag briljant zou willen voelen en gedragen. b. Kies drie verschillende stemmingen (bijv. zelfverzekerd, ontspannen, speels) die je zou willen voelen in die situatie. c. Stel je voor dat jij in een vierkant voor je staat, gevuld met je favoriete kleuren in de stemming van zelfverzekerdheid. d. Sluit je ogen en stap in je denkbeeldige zelf in het vierkant e. Zie wat je zou zien, hoor wat je zou horen, voel wat je zou voelen en maak de stemming intenser. f. Voel het gevoel van zelfverzekerdheid toenemen en zichzelf vermenigvuldigen met zichzelf terwijl de kleur van de vierkant sterker wordt. g Stap uit het vierkant en denk ergens anders aan. h. Herhaal stappen a tot en met gmet de stemmingen ontspanning en speelsheid. 1. Stel jezelf voor in de situatie van stap 1. Stel jezelf voor die door die ooit-uitdagende ervaring gaat en stap in je vierkant. J· Merk op hoeveel beter je je voelt en ga door dezelfde ervaring met je nieuwe gevoelens van briljantheid.

82

BEWEGEN IN BETERE RICHTINGEN: GOED-GEFORMULEERDE DOELEN Het Beste aan het Verleden is dat het voorbtj is. Het Beste aan het Heden is dat het een gtft is: Het Beste aan de Toekomst u dat dte nog staat te gebeuren. ' - Richard Bandier Hij grijnsde. Ik wilde zo graag winnen. Hij bespotte me en legde me uit hoe hij mij in twee sets zou overwinnen. Het was een bitter gevecht. We haalden allebei een set en hij was in de laatste set aan het winnen met 14 tegen 13 games. Het was zijn service en ik stond oog in oog met matchpoint. Hij hamerde de tennisbal van de ene kant naar de andere kant en ik holde er achteraan, elke stap zo belangrijk. Ik haalde het iedere keer nauwelijks, de bal in het spel houdend- net. De rally moet bijna honderd slagen hebben geduurd. Ik was ergens energie aan het vinden. Mijn benen waren uitgeput. In feite, mijn hele lichaam was uitgeput. Het stortregende en ik was van top tot teen doorweekt. Echter, het was de finale, echter, en ik zou het niet opgeven. Ik voelde beginnende krampen over mijn hele lichaam, maar ik kon gewoon niet toegeven. Ik vocht terug van het verliezen van de eerste set en 5-1 achterstand in de tweede. Ik was over het hele veld aan het duiken, elke bal terugscheppend wanneer alles verloren leek. Tennis is normaal gesproken niet een spel waarbij je erg fit moet zijn om er OK in te zijn. Wanneer ik train met mijn voetbalteam, is de training veel intenser - echter juist gedurende deze wedstrijd had ik harder dan ooit gewerkt. Ik vocht en ik vocht voor iedere enkele punt. Ik ging tot het uiterste. Ik wilde het zo graag Om te slagen en gelukkig te zijn in het leven, is het belangrijk dat we onszelf doelen stellen om na te streven. Om te zorgen dat we vrij worden, dienen we te weten wat vrijheid is. Om te zorgen dat we onze levens met meer liefde vullen, dienen we te weten hoe dat zou zijn. Zodra we weten waar we heen willen gaan en waar we nu zijn, is het eenvoudig zaak dat we weten hoe we komen van waar we zijn tot waar we willen zijn en de noodzakelijke stappen te nemen. Het is niet alleen belangrijk voor ons om doelen te stellen, het is ook essentieel dat we doelen stellen op specifieke manieren vanwege de manier waarop onze hersenen werken. Deze hebben bekend gestaan als 'goed83

geformuleerde uitkomsten' . We willen ook dat je denkt in termen van 'goed-geformuleerde richtingen'. De reden hiervoor is dat, wanneer je een uitkomst bereikt, het afgelopen is; terwijl wanneer je in een richting gaat, ga je door het beter te doen, beter te worden, beter te voelen. Tijdens het vervolgen van mijn gesprek met Richard over verandering; praatte ik met hem over doelen stellen en het idee van goed-geformuleerde uitkomsten. 0 F: Rzchard, één van de dingen die ;e btjna alti;d doet ts een p ersoon helpen uit te

vrnden waarheen ~ willen gaan voordat ;e met hen aan verandenng werkt Het begrtp van wat we noemen 'goed-geformuleerde uitkomsten' in het stellen van doelen ts extreem belangrijk Zouje wat kunnen vertellen over goed-geformuleerde uitkomsten' of goed-geformuleerde richtingen'? RB

'Goed-geformuleerde uitkomsten' gaat niet over een cliënt die binnenkomt en zegt: 'Nou ik wil over mijn angst voor vogels heen komen.' Ik wil dat de cliënt besluit dat de reden dat ze daar zijn is zodat ze iets kunnen bereiken en niet alleen van probl=en afkomen. Wanneer mensen zeggen: ' Ik wil niet bang zijn voor vogels.' Zeg ik: 'Nou, OK, ik heb een grote bijl, ik zal je hoofd er af hakken en dan zal je nooit bang zijn voor vogels. Zal dat je gelukkig maken?' Gewoonlijk antwoorden ze: 'Natuurlijk niet.' Dus zeg ik: 'Nou, vraag daar dan niet om.' Ik vraag de persoon dan wat ze in staat zouden willen zijn te doen wanneer er een vogel in de buurt is, omdat ze een bepaalde st=ming moeten hebben die ze willen bereiken. Ze kunnen geen 'niet dingen' hebben. Ik wil dat ze vragen om wat ze wel willen. Ik wil dat ze in staat zijn om te zeggen: 'Wanneer ik vogels zie zal ik zeggen, "Mooie vogel", of "Ga aan de kant."' Het maakt me niet uit wat het is, zolang als ze besluiten wat ze zullen gaan doen in tegenstelling tot niet doen, omdat het niet doen leidt tot de angst. Ze moeten nieuwsgierigheid hebben. Z e kunnen de angst niet hebben. Ook wanneer een persoon een vaardigheid wil leren, gaat het niet enkel om hetleren van één strategie om goed te worden. Bijvoorbeeld, als iemand gaat leren gitaar te spelen, moeten ze een s trategie hebben om te leren hoe te spelen. Ze moeten een strategie heb ben die hen laat oefenen en ervan laat genieten. Er is ook een verschil tussen muziek

84

lezen en muziek schrijven. Dus moet je besluiten welke strategieën noodzakelijk zijn om de uitkomst te bereiken van het produceren van een musicus. Als je een leerprogramma aan het ontwerpen bent, is de uitkomst om iemand te ontwerpen met de vaardigheid om muziek te schrijven en muziek te lezen. Voor mij, moet het een richting stellen niet enkel een resultaat. De goed-geformuleerde uitkomst van de cliënt is verschillend van mijn uitkomst voor hen. Ik moet de uitkomst gebruiken die ze hebben besloten te willen gebruiken als een richting, zodat het hen niet alleen af helpt van hun angst van één ding - het helpt ze ook af van de rest van hun angsten. Het moet ze op weg naar een gelukkiger, rijker leven helpen zodat ze, bijvoorbeeld, hun kinderen beter behandelen en ze meer geïnteresseerd in hun werk raken. Het moet waarborgen dat ze meer interessante dingen te doen vinden en meer interessante hobby's en de rest van de bloem van het leven openen, zodat ze zo veel mogelijk van het leven kunnen genieten. In dat geval, vullen ze hun leven met goede dingen in plaats van het creëren van meer rotzooi. Dus, de kunst van het stellen van goed-geformuleerde richtingen is behoedzaam te zijn over wat je diverse uitkomsten zijn en dan dingen zo op te zetten dat je in een fantastische en nuttige richting zal gaan terwijl je elk van je uitkomsten bereikt. Dit is echt leven ontwerpen. Vaak, helaas, falen mensen te doen wat ze kunnen, omdat ze verleid worden door het plezier van de verslavingen van het heden in plaats van het geluk van hun levens. Wat wil je op de langetermijnt Leiden je acties je naar het leven dat je wil leiden? Goed-geformuleerde richtingen moeten zijn wat je wel wil en niet wat je niet wil. Ze moeten specifiek zijn en gebaseerd op je zintuigen. Je moet weten in staat zijn te zeggen wanneer je in de juiste richting aan het gaan bent. Je moet weten wat je in staat zal zijn te zien, horen en voelen wanneer je je uitkomsten bereikt en in de juiste richting aan het gaan bent. De richting moet iets zijn waar je controle over hebt en iets waarvoor je de kracht hebt om het te doen. Als laatste, is de goed-geformuleerde richting iets dat ecologisch is. In andere woorden, is het iets dat goed doordacht is en het waard is te bereiken. Het moet goed voor je zijn en een positieve impact hebben op de verschillende vlakken van je leven, zowel 85

direct als op de langeterrnijn. Er zijn bepaalde vragen die je zullen bewegen om helder te worden over je goed-geformuleerde uitkomsten en richtingen. Hieronder zijn een paar voorbeelden.

Positief Watwil je? Welke richtingwil je op gaan? Specifiek Wat wil je precies? Welke specifieke richting wil je op gaan? Gebaseerd op zintuigen Hoe zal je weten wanneer je in die richting aan het gaan bent? Wat zal je aan het zien, horen en voelen zijn? Onder controle Hoeveel van het gaan in deze richting heb je onder controle? Ecologisch Hoe zal het gaan in deze richting je op de korte en lange termijn bemvloeden? Is het het waard om in deze richting te gaan? Wanneer je je doelen filtert door deze vlakken en vragen, verkrijg je een heldere focus over waar je exact wil gaan. Om te zorgen dat je er komt, moet je beginnen goede beslissingen te maken. Ik vroeg Richard om advies over het maken van goede beslissingen. 0 F: Bij het helpen van mensen om verandermgen te maken en in de~goed-geformuleerde richtzngen tegaan) welke suggesties hebje om mensen te helpen betere besltssingen te maken? RB: Het maken van goede beslissingen zal altijd afhankelijk zijn van de beslissing, omdat je sommige beslissingen snel kan maken en je sommige echt moet doordenken. Iedereen kent de heroïneverslaafde die besluit om meer heroïne te n=en nadat hij zes maanden in 86

rehabilitatie heeft gezeten. De heroïne verslaafde denkt aan een stilstaand beeld van hemzelf het gevoel voelend dat hij zal krijgen na injecteren en weet dat hij zich goed zal voelen en doet het gewoon. Wat hij moet doen is er een film van maken en meer details verkrijgen en zien hoe dingen achteraf verlopen. Hij moet het doorspoelen zodat hij alle afschuwelijke dingen ziet die zullen volgen wanneer de euforie uitwerkt. Er zijn sommige mensen die films in hun hoofd afspelen met te veel detail. Je vraagt ze: 'Zou je morgen naar de winkel willen gaan?' en ze spenderen drie uur met het overpeinzen, omdat ze het hele scala van elke mogelijkheid doorlopen en wat iedereen in de wereld er van zal denken en wat er zou kunnen gebeuren en wat er niet zou kunnen gebeuren. Qua effect, doen ze het tegenovergestelde van de heroïneverslaafde. De kunst is om in staat te zijn om de hoeveelheid informatie die overwogen wordt te relateren aan wat de beslissing is, zodat je niet te veel informatie krijgt en niet te weinig. Je krijgt net genoeg zodat je de juiste keuzes maakt en leert te vertrouwen op je onbewuste processen. We sorteren allemaal goede beslissingen van slechte beslissingen subjectief door ze op een verschillende plek in onze geest te plaatsen en ze hebben een zeer verschillend gevoel waarvan de meeste mensen niet erg goed zijn in het te vertrouwen. De meeste mensen weten wat het juiste iets is om te doen maar ze doen het gewoon niet. In essentie, het maken van een goede beslissing gaat over het leren denken over dingen door het voortkomende effect of gevolg in enig detail voor te stellen, maar het niet te overdrijven. Het ging om het besteden van aandacht aan hoe je denkt over goede en slechte beslissingen in de zin van waar bevinden de beelden zich en hoe is het gevoel en aandacht besteden aan hoe je denkt over de te maken beslissing en te controleren waar het beeld is en welk gevoel dat je krijgt het meest lijkt op de goede beslissing. Ik besprak ook waarden met Richard. Ik begreep van mijn ervaring met cliënten dat problemen vaak schijnen te komen als een resultaat van het niet ophelderen van waarden en overtuigingen door mensen over wat belangrijk is. Om goede beslissingen te maken, heb ik het gevoel dat het 87

noodzakelijk is dat mensen weten wat hun waarden zijn. Richard legde zijn ideeën over waarden kort aan me uit. OF: Dus hoe :{!t het met het belang van waarden? RB: Het probleernis dat de waarden van sommige mensengeen hiërarchie hebben en ze gewoon veranderen. Ik denk dat dat soort mensen gevaarlijk zijn en ongelukkig en ik probeer er voor te zorgen dat mensen beslissingen baseren op wat ze echt denken dat belangrijk lS.

Dus, het opzetten van een hiërarchie van waarden is belangrijk om te verzekeren dat mensen goede beslissingen in hun levens maken. Er zijn twee soorten waarden: middelenwaarden en doelwaarden. Onze middelenwaarden reflecteren de zaken in onze levens die het meest belangrijk voor ons zijn. Ze bevatten onze familie, vrienden, carrière, auto, huis, etc. Onze doelwaarden reflecteren de gevoelens en stemmingen die we beschouwen als het meest belangrijk voor onze ervaringen in onze levens. In andere woorden, het zijn de stemmingen die we verkrijgen door het hebben van de middelenwaarden. Bijvoorbeeld, een huis kan ons zekerheid geven en onze familie kan ons voorzien van liefde. Wanneer je denkt over de zaken die het meest belangrijk voor je zijn en welke gevoelens of stemmingen ze je verschaffen, zal je een lijst hebben van doelwaarden. Wanneer je uitvindt welke het meest belangrijk voor je zijn, kan het zorgen voor beslissingen makkelijker te nemen. Deze hiërarchie maakt het ook makkelijker om uit te vinden wat je wil van het leven. Voor mij, gedurende die tenniswedstrijd, was winnen het belangrijkste. Winnen is niet altijd het belangrijkste maarwat klopt is dat, zo de beroemde zegswijze zegt: 'Als je waarom groot genoeg is, kan je iedere hoe vinden.' Waarmee ik bedoel dat wanneer de motivatie groot genoeg is, je een manier kan vinden om bijna alles te doen. Ik vocht voor elke punt en won uiteindelijk de wedstrijd 16~14. Na de laatste uitputtende rally, viel ik op de grond, volledig stijf. Ik rekte me uit op de doorweekte tennisbaan terwijl het stortregende. Ik voelde de verheven stemming, de trots, het genot van ergens voor vechten en het winnen. Dat was waar ik altijd goed in was: terugvechten vanaf de rand van de wanhoop, nooit opgevend. Het is zo geweest sinds ik als kind tennis speelde. Terwijl we door het leven gaan, zijn verschillende dingen 88

belangrijk voor ons. Wat we ook willen bereiken, of het de overwinning is in een sport of een nieuwe auto, stress overwinnen of verslaan van depressie ... het komt allemaal neer op vastberaden zijn het te doen. Vastberadenheid wordt ondersteund door te concentreren op wat je wil bereiken en het zo levendig mogelijk voorstellen zodat het je naar zich toe trekt. De beslissingen die je maakt moeten intelligent g=aakt worden met de toekomst in gedachten. Wanneer we eenmaal weten waar heen te gaan en welke beslissingen te maken, hebben we vaak een ervaring nodig die de zaken ordent in onze hoofden. We moeten onze overtuigingen veranderen. Vaak vereist dit ons om over een drempel te gaan waar we ogenblikkelijk een compleet andere rnanier van denken in een gegeven context ontwikkelen. Soms is het door een aha!-rnornent waar iets ons in een stemming werpt waarin we de wereld op een compleet andere wijze te zien krijgen.

89

Toekomst ontwerp oefeningen 1. Stel vijf goed-geformuleerde doelen. Stel jezelf de volgende vragen terwijl je een doel kiest dat je hebt in je leven. Watwil je? Welke richting zal het bereiken daarvan je brengen? Wat wil je precies? Welke specifieke richting zal het bereiken daarvan je brengen? Hoe zal je weten wanneer je dat doel bereikt hebt? Hoe zal je weten dat je in die richting aan het gaan bent? Wat zal je zien, horen en voelen? Hoeveel van het bereiken van dit doelligt binnen je eigen controle? Hoe zal het bereiken van dit doel de rest van je leven op korte termijn en langetermijn beïnvloeden? Hoe zal het gaan in deze richting de rest van je leven op korte termijn en langetermijn beïnvloeden? 2. Stel de doelen voor één jaar, voor twee jaren, vijf jaren en tien jaren. 3. Herzie ze eens per maand.

Levenswaarden oefening 1. Wat zijn de tien meest belangrijke dingen voor jou in je leven? Zet ze op volgorde van belangrijkheid. Wanneer je een belangrijke beslissing moet maken controleer om te zien hoe het past met jouw waarden.

90

AHA!-MOMENTEN De golven denderden om me heen. We werden op z'n minstens 10 meter de lucht in gezwaaid voor we neer stortten. Waternevel bedekte mijn tas. Ik was doorweekt en me aan het vastklampen om te overleven. Ik kon helemaal niet zwemmen en ik wist dat ik me in een erg gevaarlijke situatie bevond. Het had een routine bootreis moeten zijn. Ik werd meegenomen door de twee Fijiërs op een kleine, 5-rneter boot om het grotere schip te ontmoeten dat me voor de rest van mijn reis mee zou n=en. Ik kwam van Bounty eiland, een schitterend eiland met prachtige mensen, naar Nadi, het hoofdeiland van Fiji. Wat begon als een routine reis nam een onverwachte wending. De kleine boot waar we in zaten was helemaal niet uitgerust om om te gaan met de stormige omstandigheden aan de andere kant van het eiland. Dat was het doel van het ontmoeten van de grotere boot. Vanwege een warboel over tijden, wachtten we op de grotere boot, die ons aan de andere kant passeerde en halverwege Nadi was voordat we konden inhalen. Het was de laatste boot van de dag en ik kon het me niet veroorloven die te missen. Het was zaterdag en ik moest naar L.A., Londen en uiteindelijk terug naar Dublin om te werken. Het was het einde van mijn wereldreis. De jongens wisten dit en ze waren vastberaden om de boot in te halen. We vertrokken met belangrijke waarschuwingen over de verschrikkelijke omstandigheden, maar ze waren bereid het risico te n=en. Zonder denken, was ik dat ook. We vertrokken op de kleine boot zo snel als we konden. In eerste instantie leek het alsof het in orde zou komen. Er was me verteld dat de reis 20 minuten zou duren. In het begin was het een bee~e ruw. Toen, zonder waarschuwing, werden de golven groter en groter totdat de boot heen en weer geslingerd werd. We schoten vooruit, alsof we door de zee geharpoeneerd werden. Ze remden af en stopten en we rnaakten een aantal momenten door, welke elk als uren voelden, toen onze boot omhoog gezwaaid werd en herhaaldelijk neerviel. Mijn grip tegen de zijkant van de boot was zo stevig, dat mijn handen beurs werden. Ik keek naar mijn beide vrienden terwijl ze de boot onder controle hielden. Van buiten, glimlachten ze, stelden ze me gerust. Van binnen, kon ik zien dat ze bezorgd waren. Het was alsof ik gevangen zat in een krachtige stortbui. Het water begon de boot te vullen en ik hielp de jongens met de emmers het er uit te 91

scheppen terwijl een andere golf ons krachtig raakte. De boot was aan het kantelen van de ene kant naar de andere. Terwijl we langzaam begonnen te bewegen door de enorme heuvels van golven die ons droegen, waren we centimeters verwijderd van omslaan. Het was het soort zee dat er uitzag alsof hij je in z'n geheel kon opslokken, zo krachtig en magnifiek. Ik had nog nooit zoiets gezien. De jongens schreeuwden naar me om te bewegen van de rechter naar de lnkerkant om de bootte balanceren terwijl ze elke golf voorspelden. Links ... Rechts ... Links ... Blijf Links ... Rechts. Ik bewoogwanneer ze me het zeiden terwijl plons na plons onze kleine boot binnendrong. Ivfijn hart sloeg sneller dan het had gedaan toen ik met een parachute uit een goed werkend vliegtuig sprongvier jaar eerder. Ik was absoluut doodsbenauwd, de commando's opvolgend alsof mijn leven er van afhing, wat ik geloofde dat zo was. Het is op dit soort momenten, was me verteld, dat je leven aan je ogen voorbij flitst. Het enige dat voor mijn ogen begon te flitsen was wat ik zou doen als ik overboord viel. Ik had andere mensen zien zwemmen. Ik begreep het principe. Kon ik lang genoeg boven blijven voor een van de andere mannen om me te redden? Zouden ze er in springen of waren ze ook verloren? Stomme gedachten en vragen vulden mijn geest terwijl ik me realis eerde in welke situatie ik me bevond. Ik begon te denken aan mij vriendin thuis, mijn familie, mijn vrienden en hoe ze me zouden missen. Ik zag het nieuws gefilterd worden van persoon tot persoon, het verdriet, de tranen en het liefdesverdriet. Normaal gesproken, zou dit me voorzien van een heerlijke gevoel van waardering, wetende hoeveel mensen om me geven, maar dit was veel te echt. In plaats hiervan, op dit moment dat ik aan het springen was van de ene kant naar de andere kant van de boot stevig vastpakkend, overzag ik mijn leven ... niet alles, enkel wie ik was en wat ik was, en wat ik wilde in mijn toekomst en ik voelde een tragisch verlies. Ik maakte een belofte, die alleen op een van die momenten gemaakt kon worden, dat, als ik overleefde, ik deze ervaring zou herinneren en het zou gebruiken als een voortstuwende kracht om mijn leven meer te laten tellen dan daarvoor. Het zou nogeen aha!-moment worden, waarin ik essentieel besef verkreeg dat mijn perspectief op het leven zou veranderen. Waarom hebben we zulke bijna-doodervaringen nodig om ons zo grondig te beïnvloeden? Waarom moeten we de dood zien om het leven 92

te waarderen? Waarom maakt de realiteit van de dood ons wakker voor de realiteit van het leven? Misschien is het vanwege de paradox van het leven. Het leven heeft de dood nodig om te bestaan en de dood heeft het leven nodig om te bestaan. We beschouwen de zaken in ons leven als vanzelfsprekend. Leven is hetgeen we nog het meest als vanzelfsprekend beschouwen. Wanneer we een moment bereiken, zelfs maar een seconde wanneer we het niet meer als vanzelfsprekend beschouwen, kunnen we een gevoel van verlichting ervaren terwijl we beseffen hoe gelukkig we zijn om te leven. Ik kwam bij, uit de trance die me tot zulke gedachten leidde en keek terugnaar Richard. Hij was er aan gewend me weg te zien traneen wanneer hij zijn antwoorden eindigde. Gedurende de laatste tien jaar bracht ik vele uren door met van hem te leren, en ik raakte er aan gewend om momenten van verlichting te krijgen terwijl ik met hem sprak. Het hele concept van zo'n 'aha!-ervaring' dat zo'n dramatisch effect heeft op mensen interesseerde me enorm. Ik vroeg Richard naar zulke Aha!-momen ten. OF: Kan je me vertellen over aha 1-momenten en het belang ervan in het helpen van mensen om te veranderen?

RB: Ahai-ervaringen komen in miljoenen vormen. Soms moeten we ze creëren. Ik bedoel, ik heb ze gecreëerd met schizofrenen door enorme laser hologrammen van de duivel te bouwen en deze door het raam te laten komen. Het gaat er om dat, welke realiteit je ook ervaart, je deze moet nemen en vergroten tot het punt waar genoeg genoeg is en je het gewoon niet meer pikt. Je zal niet langer tolereren je slecht te voelen. Je moet jezelf tot het punt krijgen waar de enige stappen die je zal zetten in de richting zijn van het terugkrijgen van je eigen leven en in de richting van vrijheid. Ik bedoel, er zijn mensen die aan boord van kleine boo~es stappen en over de oceaan drijven en hun levens riskeren en soms sterven gewoon voor een kans op een klein beetje vrijheid. De meeste mensen zijn niet zo moedig, maar wanneer in de juiste situatie geplaatst, met de juiste mentale attitude, worden ze moedig. Ik geloof echt in de vaardigheid van mensen om sterk te zijn wanneer ze hun hulpbronnen verenigen.

93

OF: Ik zou denken dat met de recente gebeurtemssen die m de wereld plaatsvmden) zoals met 11 september en terronsme en de 'oorlog tegen terreur' dat we als mensen op z)n minst één aha1-moment z ouden moeten hebben ervaren. Wat k unnen we doen om het van belang te laten i!/n? RB: Ik denk dat het onze taak is om onze cliënten en leerlingen mentaal voorbereid te krijgen zodat elke vezel van hun ziel onderweg is in de juiste richting De ketenen van de vrijen zijn al de angsten en de twijfels en de zorgen die mensen hebben. Ik kijk naar wat er nu gaande is in de VS. en ik zie de overheid die probeert iedereen te beangstigen. De veiligheidsmaatregelen plaatsen de ketenen juist in plaats van iedereen gerust te stellen. Ik denk dat zie iedereen verdomd veel angst aanjagen. De laatste keer dat ik vloog, lieten ze me niet veiliger voelen -ze lieten m e voelen alsof ik in Rusland was in 1952. Iedereen werd behandeld als een verdachte. Het waren niet alleen de maatregelen die ze troffen, zoals door mijn koffer te kijken, het was de manier waarop ze het deden. Ze deden het alsof ik een potentiële vijand was in plaats van te zeggen: 'Kijk, als we die van iedereen bekijken, zullen we de slechte dingen vinden.' Hadden ze in mijn koffer moeten kijken en zeggen: 'Dit is interessant, dit is interessant': 'Dit is leuk. Een fijne vakantie gewenst. Gaat u verder.' Maar in plaats hiervan zeiden ze: 'Ga achter deze lijn staan of je zal neergeschoten worden.' Pardon, maar dit hoort niet te gebeuren in een vrije maatschappij. Ik ben op zoek naar landen die . . ik bedoel, ik hou van Mexico. Mexico begint te bloeien als land. Ik denk dat Ierland meer waarde aan vrijheid geeft, omdat hun revolutie niet zo lang geleden was 1916 is niet zo lang geleden, dus de mensen zijn niet vergeten waar mensen voor vochten en de overheid heeft niet zo veel wapens dat ze zich zelfverzekerd genoeg voelen om iedereen maar achter z'n kont aan te zitten. Maar je begint sommige plaatsen binnen te gaan en het is ongelofelijk het gebrek aan vrijheid dat mensen hebben, waardoor ze het in hun hoofden beginnen t e bouwen. Ze beginnen bang te zijn. 'Ieder vliegtuig waar ik in stap zal opgeblazen worden.' Na 11 september was waarschijnlijk de veiligste tijd om te vliegen die je je

94

maar voor zou kunnen stellen. Voor een keer waren ze voorzichtig over wat mensen mee het vliegtuig in namen. Na 11 september, ben ik nooit in een vliegtuig gestapt en hoorde ik iemand zeggen: 'I
95

Leven-Waardering Oefeningen 1. Stel jezelf de volgende vraag. Welke fysieke mogelijkheden heb je? Vergeet iedere beperking of hoe gebrekkig je je hebt gevoeld ... Wat zijn je vaardigheden? Wat kan je LEVEND doen dat je DOOD niet kan doen? (OK, ik weet dat het antwoord hierop alles is -wat kan een persoon überhaupt doen wanneer ze dood zijn behalve ontbinden? Maar je begrijpt wat ik bedoel!) Echt, maak er een lijst van. Begin diep van binnen van al de dingen te realiseren die je bent en die je kan doen die je blindelings geaccepteerd hebt in vertrouwen. 2. Als je morgen van dit leven weggenomen zou worden, wat zijn de dingen die je het meest in de wereld zou missen? 3. Als je vandaag zou sterven, wat zou je het meest betreuren niet te hebben gedaan of afgerond?

96

DREMPELPUNTEN: HET GEHEIMVAN LEVENSVERANDERENDE INSPIRATIE In mijn werk met duizenden cliënten over de wereld met allerlei soorten probl=en, heb ik altijd gevonden dat ik wist dat ze zouden veranderen wanneer ze eenmaal een specifiek drempelpunt zouden bereiken. Het was een soort openbaringwaar ze meteen en direct de dingen zagen vanuit een ander perspectief en hun attitude krachtig transformeerde. Ik sprak met Richard over zulke drempelpunten.

ze een drempel kunnen bereiken Maar wat ereeert een drempel voor iemand? In andere woorden wat moet ergebeuren om te zorgen dat iemand voldoende getnspireerd wordt om z'n lewn te veranderen?

OF: Dus, mensen moeten naar aha 1-momenten geleid worden zodat

Hij antwoordde met een glimlach. RB: Nou dat is een oneindige vraag. Voor sommige mensen, is het de dood. Voor sommige mensen is h et een scheiding. Sommige mens en bereiken het punt waar ze de pijn niet meer aankunnen, ondanks dat de pijn zelf toegebracht is. Met sommige mensen, moet je ze over het punt duwen en ze zover krijgen te realiseren dat dingen moeten veranderen. Waar het op neer komt, is dat er een mechanisme is dat in mens en zit. Het is een erg belangrijk mechanisme dat er voor zorgt dat mensen met bepaalde dingen associëren en dissociëren van andere. Het zorgt dat ze zeggen: 'Dat ben ik niet' of 'Dat ben ik', en dat mechanisme is er om te zorgen dat we over pijnlijke dingen heen zouden kunnen komen, zoals de dood van een naaste. Het is er om ons te helpen verliefd te worden en niet meer verliefd. Het bestuurt ervaringen tot het punt wanneer je bij een dr=pel komt. Het probleem is dat het een x aantal ervaringen binnen een kort tijdsbestek moet besturen . . anders kunnen mensen jaren lijden.

97

Mensen tot deze drempel brengen wordt niet alleen gedaan door therapeuten, maar door iedere soort vertegenwoordiger van verandering ... zelfs als je de manager bent en i=and loopt altijd de kan~es er af. Wat je moet doen is voldoende herinneringen van hoe ze herhaaldelijk banen verloren hebben zo snel in hun gedachten brengen dat ze er plotseling genoeg van hebben en veranderen. Mensen praten altijd over de laatste druppel die de emmer doet overstromen. En soms moet je de emmer op dezelfde plek krijgen als de druppel. Anders zullen mensen deze onzin gedurende hun hele leven met zich meeslepen. Een van de meest belangrijk menselijke ervanngen 1s waar 1e op het punt komt dat het welle*s is. 'Nooit Weer.' Wat dit doet is het veranderen van de manier waarop je mentaal dingen bevat. Wanneer je eenmaal de mechanische aard van dit gereedschap leert, helpt het je om in staat te zijn je activiteiten te richten, maar de meeste mensen doen één ding half en een ander ding half, en ze zijn onzeker. Ze gaan heen en weer, maar ze stapelen het nooit all=aal op één plek tot op het punt dat ze zeggen: 'Genoeg van deze onzin. Ik ga het gewoon 100% doen en uitvinden wat er gebeurt.' Grootse musici, grootse artiesten, al deze mensen weten hoe zich over te geven aan het moment. Het kan zijn dat ze niet ieder uur van elke dag schilderen. Noch doen grootse schrijvers als Robert Anton Wilson dit. Hij vertelde me dat hij gaat zitten en gedurende twee à drie uren per dag schrijft zelfs als hij verschrikkelijk schrijft, hij heeft zichzelf gedisciplineerd gemaakt. Of hij al dan niet vanaf het begin een gedisciplineerd persoon was, doet er niet toe. Er is een punt waarop ieder van ons kan besluiten dat we anders zullen gaan zijn dan we waren. Als we vaak en snel genoeg doorlopen in onze gedachten en ronddraaien hoe al het gebrek aan discipline ons niet in staat heeft gesteld het leven te manifesteren dat we willen, dan bouwt het plotseling op tot het punt waar het over een drempel gaat. Ik denk dat, zoals aha!~ervaringen, ze soms gecreëerd worden en soms gebeuren.

98

Soms overkomen mensen verschrikkelijke dingen en soms moeten mensen tot op de bodem gaan en eindigen in de goot voordat ze de drempel bereiken. Zelfs dan, zijn er mensen die mompelend rondlopen met een winkelwagen~e, voor wie het nog niet begint te dagen. De meeste mensen weten wat de juiste richting voor hun leven is, maar ze kunnen zichzelf niet zover krijgen het 100 procent te doen en als ze zich intens op de slechte dingen concentreren en slechte gevoelens bouwen en zich dan intens concentreren op de goede dingen en hele goede gevoelens bouwen, zullen hun gedachten in de positie springen dat het zal weten wat te doen. Ik denk dat mensen hun eigen taken meester moeten zijn en ze moeten in staat zijn om zich op een positieve manier te gedragen. Jezelf zover krijgen om een drempel te bereiken betekent het associëren van een grote hoeveelheid pijn verbinden aan het beperkende gedrag dat je wenst te beëindigen, of niet verbinden aan welk gedrag dan ook dat je wenst te beginnen. Het betekent beelden maken van de ergste dingen die je hebt verloren door twijfel of iemand iets niet te zeggen wat je wilde. Het betekent al je spijt op te laten stapelen en de laatste druppel te zijn die je beweegt in de richting van het veranderen van dingen. Het betekent de pijn krachtig als een motivator te gebruiken terwijl op hetzelfde moment hardnekkig richting het genot te bewegen van het realiseren van verandering, het nemen van de stappen, het bezigzijn met de discipline. Na het motiveren van jezelf door over die drempel te bewegen, kan je jezelf verder inspireren door prachtige gevoelens over het behalen van goede resultaten op te bouwen. In het beschouwen van de twee kanten van motivatie, pijn en plezier, was ik ook nieuwsgierig naar wat Richard had te zeggen over motivatie en hoe hij mensen motiveert. OF: Hoe zit het met motzvatie? Hoe moltveer;e mensen ef!ectzef?

RB: Nou het hangt af vanwat het is. Sommigen kan je ertoe bang maken. Angst op zich is geen slecht iets. Met een hoop mensen, beangstig ik ze door hun gezichtspunt te veranderen in tijd. Ik neem ze mee in de toekomst om hun eigen leven verderop te onderzoeken en ik zorg ervoor dat ze terugkijken naar alle dingen die ze niet deden, mensen die ze niet ontmoetten, de dingen die ze nooit probeerden en vraag 99

ze hoe stom of verspillend dat is. Dan vraag ik ze of ze klaar zijn om te sterven. Soms is het genoeg. Ik doe het in groot detail. Ik doe het op diepere manieren tot het punt waar wanneer ze terugkomen en kijken naar hun problemen, dingen die er uitzagen als olifanten worden muggen. De kunst is om mensen te laten begrijpen dat er veel erger is en zij creëren dat. Het is niet dat het verderop er helemaal niet toe zal doen, het is gewoon dathoe ouder je wordt, hoe meer je je zal realiseren wat een stomme idioot je bent geweest en hoeveel tijd je hebt verspild. Er zijn mensen die nooit rijden of naar buiten gaan en dan i=and ontmoeten en er zijn mensen die iedere dag hetzelfde doen. Voor hen, kan het prima zijn; maar, voor mij, is het niet genoeg - er is altijd iets meer. Ik ging laatst op stap met i=and. We gingen langs allerlei boekenwinkels, waarschijnlijk zes of zeven en ik kocht stapels boeken over een veelheid aan verschillende onderwerpen. Hij kocht één boek. Ik kocht het zowaar voor hem. Dat is omdat het boek van de plank op hen af sprong. Het boek was hem aan het roepen. Het was ook niet dat hij het zich niet kon veroorloven, het was dat hij niet waardert hoe groot een verschil het zou kunnen maken. Wat mij betreft, zijn er mensen die bereid zijn hun leven minder te maken dan ze zouden kunnen zijn en er eenvoudig genoegen mee nemen in plaats van op de knoppen in zichzelf te moeten drukken om zich op te peppen. De meeste mensen vuren niet gevoelens af die sterk genoeg zijn om zichzelf zover te krijgen iets te doen en dat vereist oefening. Je moet goede gevoelens maken en ze sterk maken en gemotiveerde gevoelens maken en ze sterk maken. Je moet grote gigantische beelden hebben, niet kleine, miniscule, stomme, wazige beelden. Dat is geen basis waarop je een gedreven leven hebt en van een goede basis kan je een sterk leven leiden. Het betekent niet dat het leven van een leven waarin je veel doet betekent dat je nooit gekwetst zal worden of dat slechte dingen niet ooit zullen gebeuren. Je leven kan een hoop veiliger zijn als je thuis leeft in je een~e niets te doen. Sommige mensen zoeken naar veiligheid. Sommigen van ons willen verzekerd zijn dat we een 100

paar fijne ervaringen hebben met de tijd die we hier op deze planeet hebben. Sommige mensen fantaseren over dingen en kijken een paar televisieprogramma's. Sommigen van ons willen het leven op z'n volst leven, omdat we weten dat we niet zo veel minuten krijgen die zo belangrijk zijn, dus moeten we voor ze vechten en ze zo belangrijk mogelijk maken. Dan, als je leven tot een einde komt, zal je terugkijken en je realiseren dat je niet zo veel miste. Ik denk dat het ergste van alles zou zijn om je leven tot een einde te zien komen en de goede dingen die je had kunnen hebben te betreuren. Het betekent niet dat mensen de Mount Everest moeten beklimmen. Dat zou het domste kunnen zijn dat je zou kunnen doen of uit een vliegtuig springen om maar iets opwindends te doen. Misschien is het gewoon dat je kijkt en glimlacht naar je vrouw en iets aardigs zegt. Voor sommige mensen is dat het moeilijkste om te doen. Het is verbazingwekkend moeilijk. Richard raakte iets belangrijks. Ik had zo veel dingen gedaan waar ik trots op was. De volbrengingen betekenden zo veel voor me en toch realiseerde ik me dat er iets veel belangrijker was. Het gaat erom de momenten van je alledaagse leven te laten tellen. Vaak hebben we zoveel dat we kunnen doen maar we falen erin ze te doen, we negeren het omdat we niet het gevoel hebben dat het een verschil maakt. Helaas, deze voorvallen van negeren tellen allemaal mee en resulteren in hoe we onze toekomst creëren. Succes komt van consistent deelnemen in een paar eenvoudige, kleine disciplines. Onszelf motiveren brengt het anders bekijken van onze levens met zich mee voordat het onderzoeken van wat we moeten doen en hoe we een intens verlangen op kunnen bouwen om het te doen. Als je je kan realiseren hoe je denkt over iets dat je gemotiveerd bent te doen, dan kan je leren hoe jezelf te motiveren tot andere dingen. Hoe praten we tegen onszelf wanneer we gemotiveerder zijn? Kunnen we oefenen zo tegen onszelf te praten wanneer we g=otiveerd willen raken? Ik liep eens uit een enorm boekenwinkel in Pordand, Oregon (V.S.), waar ik was wezen winkelen met mijn neef, 26 boeken tillend die ik daar had gekocht. Mijn motivatie kwam van het feit dat ik intens nieuwsgierig 101

ben naar dingen die me interesseren. Wanneer je kan beginnen goedgeformuleerde doelen en richtingen te formuleren kan je tot het stadium komen waar je ze óf kan bereiken door gedisciplineerde inspanning óf ze ongemerkt voorbij kan laten gaan door luiheid. Deze keuze zal gebaseerd zijn op hoe snel je de drempel bereikt. Soms zal verafschuwing betreffende je huidige omstandigheden nodig zijn voordat je beweegt, en soms zal je eenvoudig een drang voelen om bepaalde dingen te doen. Hoe dan ook, gaat het om het besturen van je gedachten op zo'n manier dat je jezelf krachtig motiveert.

Motivatie Kracht Oefening 1. Overdenk sommige van de doelen over veranderingen die je wil in je leven en pas deze vragen op ze toe. 2. Hoe zal het bereiken van deze doelen of veranderingen je leven beïnvloeden? 3. Hoe zal het bereiken van deze doelen of veranderingen het leven van anderen beïnvloeden? 4. Wat is het ergste dat kan gebeuren als je deze verandering niet maakt of dit doel niet bereikt? Hoe zal je je voelen? 5. Wat is het beste dat zal gebeuren wanneer je eenmaal deze verandering hebt gemaakt en dit doel hebt bereikt? Hoe zal je je voelen? 6. Stel jezelf voor over 30 jaar, gefaald in het behalen van jouw doel en gefaald in het maken van de veranderingen. Stel je echt voor hoe afschuwelijk het zal voelen. Stel je het levendig voor. 7. Stel jezelf voor daar in de toekomst, succesvol veranderd en je doel bereikt. Stel je echt voor hoe verbazingwekkend en geïnspireerd je je zal voelen. Stel het je levendig voor.

102

DE LAATSTE DER MENSELIJKE VRIJHEDEN: EEN OPMERKELIJKE ATTITUDE 'Nergens trekt een man zzch terug met meer sttlte of vrijheid dan in zyn eigen ziel. ' -Marcus Aurelius 2 De kleine jongen hield de hand van zijn vader, terwijl ze richting de slaapzaal van het concentratiekamp liepen. De jongen keek met bezorgdheid naar alles om hem heen. Zijn vader glimlachte naar hem en stelde hem voorzichtiggerust dat het allemaal een spel was, een wedstrijd die helemaal om plezier ging. De vader transformeerde de ervaring van het kind van afgrijzen naar een spel dat opgebouwd was uit bepaalde regels. Als ze wonnen, legde de vader uit, zouden ze een levensechte tank winnen. De film La Vitae Bella is een fantastisch voorbeeld van de kracht van het hebben van een opmerkelijke attitude. Het is gebaseerd op hoe een vader zijn zoon hielp een ander perspectief te verkrijgen op de ervaringen van gevangen worden gehouden in een concentratiekamp tijdens de Tweede Wereldoorlog Een soortgelijk levensecht verhaal vertelt het verhaal van Viktor Frankl die, gedurende de Tweede Wereldoorlog, door de meest afschuwelijke ervaringen bekend aan de wereld ging en toch een sterke, vastberaden en hoopvolle attitude behield. Hij werd gemarteld en onderworpen aan uitgebreid misbruik en weigerde nog om gevoel van hopeloosheid te ontwikkelen. Mijn vriend Barry beschreef eens een grootse attitude die hij gebruikt. Ongeacht wat gebeurt in zijn leven, denkt hij: zou het beste kunnen zijn wat ooit gebeurde. Hij staat hier achter en het helpt hem te concentreren op het positieve in iedere ervaring. Je attitude is het allerbelangrijkste aspect van de manier waarop je denkt. Met de verkeerde attitude, kan je alles in een probleem veranderen. Met de verkeerde attitude, kan je muggen in olifanten veranderen. Met de verkeerde attitude, kan je iedere ervaring in de moeilijkste periode veranderen. Met de juiste attitude, kan je problemen in oplossingen veranderen. Met de juiste attitude, kan je olifanten in muggen veranderen. Met de juiste attitude, kan je de moeilijkste periodes in de meest belonende ervaringen veranderen.

103

Je attitude is hoe je verkiest te denken over dingen. Het brengt met zich mee hoe je verkiest te denken over jezelf, hoe je verkiest te denken over andere mensen en hoe je verkiest te denken over je wereld. Je attitude omvat een set overtuigingen en gevoelens die zijn gebaseerd op de manier waarop je je interpretatie van je ervaringen hebt verwerkt. NLP is altijd voornamelijk beschreven als een attitude. Ik vroegRichard erover. 0 F: Wat geloof je dat de sleutels tot een effectzeve attttude zyn?

RB: Nou, attitude is de wee rspiegelingvan het systeem van overtuigingen van een persoon. Wanneer je gelooft dat dingen mogelijk zijn, betekent het niet dat je er alles aan doet maar, als je de juiste attitude hebt, zal je dat vaak wel. We noemen het graag een 'Jersey' attitude, aangezien John La V alle en ik uit N ew Jersey komen en vele andere NLPers in N ew Jersey begonnen. Deze attitude wordt de New Jersey staat geno=d, omdat mensen dingen eenvoudig gedaan krijgen. Het is de natuur van dingen. Mensen die daar opgroeiden hebben de attitude dat, als je iets gaat doen, doe het dan. Zoniet, vergeet het en denk er niet eens aan. De meeste mensen kiezen ervoor te wachten en voor zich uit te schuiven. Als je iets op gaat ruimen dan kost het net zoveel tijd om er aan te denken als dat het doet om het op te ruimen. Hetzelfde geldt voor de meeste dingen. Toen ik begon t e kijken naar manieren hoe om te gaan met fobische mensen, hoorde ik alleen maar mensen die op de proppen kwamen met de meest uitgebreide theorieën over waarom het niet mogelijk zou zijn. Sterker nog, ze vertelden me dat het doel van psychiatrie niet was om mensen hun problemen op te lossen, maar in plaats hiervan om mensen zichzelf te accepteren zoals ze waren. Die zelfacceptatie was waar therapie allemaal om draaide. Dus besloot ik daar en op dat moment dat ik geen therapeut zou gaan worden, omdat het niet bij mijn attitude paste. Ik denk dat wanneer mensen over een probleem heen willen komen, om aan de andere kant van angst te komen of om uit een depressie te komen of om uit wat voor psychos e dan ook waar in ze zitten, wat 104

dan ook nodig is moet gedaan worden. De theoretici vertellen het je niet altijd, maar als je doorgaat en de plezierversnelling in het rode gedeelte zet en gas blijft geven, zal je een manier vinden om dingen te doen. De meesten van de succesvolle mensen die ik in mijn leven heb ontmoet hebben dit gedaan, of ze het nou succesvolle fysici of zakenmannen waren of mensen zoals Virginia Satir, die besloot dat ze iets zou gaan bereiken wat er ook gebeurt en door vastberadenheid, en het feit dat ze plezier had om door de moeilijkheid te vechten, maakte het zo dat het gebeurde. Ik denk dat dat een belangrijke attitude is en de wereld heeft meer mensen nodig die bereid zijn dit te doen voor een hoop meer dingen. Het is belachelijk dat de manier waarop therapie is gedefinieerd per uur is. Het is niet hoeveel minuten mensen voor je zitten, het is hoeveel je gedaan kan krijgen. Sommige dingen worden beter gedaan in vijf minuten; andere in vijf uren. De meeste van deze beperkende structuren zijn gecreëerd. Het is net als de manier waarop scholen gestructureerd zijn, eigenlijk gaat het om werkgelegenheid en niets anders. Het gaat erom dat de leraar op een bepaalde tijd arriveert en op een bepaalde tijd vertrekt en hetzelfde geldt voor het idee van beoordelingsniveaus. Al deze onzin heeft niets te maken met mensen in een situatie krijgen waarin ze zo snel als ze kunnen leren en zoveel plezier hebben als ze kunnen en het maximaliseren van de snelheid. Het gaat erom iedereen dezelfde dingen op hetzelfde moment te geven zodat ze het een pakket kunnen maken en het zo kunnen verkopen zodat iedereen veilig hetzelfde kan doen zonder het risico te lopen innovatief en creatief te zijn. Ik dacht na over wat Richard zei. Hij was iets zinning aan het zeggen. Ik dacht na over het concept van een attitude. Ik geloof dat de sleutels tot attitude je vermogen omvat om in staat te zijn je attitude te veranderen op de meest bruikbare manieren om de wij ze waarop je omgaat met je ervaringen in het leven krachtig te verbeteren. Het is essentieel, allereerst, om zekere fundamenteel vindingrijke basisovertuigingen te leren waarop een voor jezelf nuttigere attitude te bouwen. Ten tweede, kan je 105

ontdekken hoe je op deze nieuwe attitude kan bouwen door krachtige interne sternrrlln.gen en gevoelens te ontwikkelen. Uiteindelijk, kan je begrijpen hoe je meerdere zienswijzen kan ontwikkelen door het belang van attitudeflexibiliteit te begrijpen.

106

DE OVERTUIGINGEN EN STEMMINGENVAN SUCCES Onze attitudes zijn een weerspiegeling van onze overtuigingen. Onze overtuigingen ove r de wereld bepalen hoe we er over denken en deze ervaren. Om in staat te zijn je vermogen om te denken en de wereld te ervaren te verbeteren is het van vitaal belang dat we leren om overtuigingen te ontwikkelen die ons dienen. De voornaamste overtuigingen die aan de basis van NLP liggen zijn bekend als vooronderstellingen. Het zijn erg bruikbare overtuigingen om te hebben. Ze bevatten succesovertuigingen en succes stemmingen. Succesovertuigingen

De kaart is niet het gebted De manier waarop je de wereld ziet is niet hoe de wereld is maar het is er eenvoudig een representatie van. Zoals iedere kaart, zijn onze kaarten van de wereld alleen maar b eschrijvingen en niet volledig accuraat of waar. H et een bruikbare, of niet- bruikbare, manier van het denken er over. Verander de manier waarop je over iets denkt om het bruikbaarder te maken. In andere woorden, verander je kaart van de wereld. De manier waarop we de wereld ervaren kan brutkbaar worden gerepresenteerd en begrepen door on ~ vijf zintutgen A angezien we onze vijf zintuigen gebruiken om de wereld in ons op te nemen, kunnen we ook de manier waarop we denken in de zin van deze zelfde vijf zin tuigen nuttiger begrijpen. Vandaar, we maken in terne beelden, horen interne geluiden, praten tegen onszelf, krijgen gevoelens, en hebben interne smaken en geuren. Dit is hoe we de wereld beschrijven. De betekenis van ;e communicatie is de respons die je krijgt Wanneer je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen communicatie en het produceert effectieve resultaten met anderen, zal je een veel betere kans van slagen hebben dan wanneer je ieder misverstand toewijst aan hen met wie je aan het communiceren bent. Het is handiger om verantwoordelijkheid te nemen om er zeker van t e zijn dat je tot het publiek doordringt aangezien dit is wat garandeert dat je op je best presteert. Als je blij bent je pubhek de schuld te geven, omdat ze niet luisteren of begrijpen, ben je niet op je best aan het communiceren. 107

ze

Mensen hebben alle hulpbronnen die nodig hebben om een verandenng plaats te laten vinden Het is vanwege het feit dat je hersenen en een gevoel voor humor hebt, dat je alles hebt wat je nodig hebt om te veranderen. Het gaat er om te leren hoe ze te gebruiken om zulke veranderingen permanent te maken. Je hebt de vaardigheid om je gedachten, gevoelens en gedragingen aan te passen. Mensen i!Jn met kapot hun gedrag ts nuttzg of niet nuttzg Er is een verschil tussen wie we zijn en wat we doen. Het feit dat we ons depressief voelen, ons inlaten met slechte gewoontes of ineffectief communiceren zegt niets over ons of onze waarde. We moeten eenvoudig leren hoe anders te denken, anders te voelen, anders te gedragen en anders te communiceren. Er is een post!teve mtentie dte elk gedrag stuurt en er ts een context waarbinnen het gedrag een waarde heeft Onze gedragingen en gevoelens proberen ons op bepaalde wijze te helpen. Bijvoorbeeld, angst is er om te proberen en ons te beschermen. Een angst voor spinnen is nuttig in Afrikaanse jungles, maar niet zo nuttig in een Ierse woonkamer. Als we uit kunnen vinden hoe de intentie te bevredigen met nuttiger gedrag, kunnen we ervaren dat verandering veel makkelijker gebeurt. Er bestaat met zotets als falen, enkel fledback Falen bestaat alleen wanneer je een tijdslimiet op iets plaatst. Het is niet dat we falen. Het is eenvoudig dat we dingen van tijd tot tijd verkeerd doen. Wanneer je kan leren van elke vergissing, kan je vergissingen zien als feedback die gebruikt kan worden om de manier waarop we presteren te verbeteren.

Succesovertuigingen Oefening Neem de zeven overtuigingen hierboven geno=d en denk aan een aantal manieren waarop je ze kan gebruiken om de problemen in je leven te boven te komen.

108

Successtemmingen Als basis voor deze vooronderstellingen heb ik waardevolle en essentiële stemmingen gevonden die de belangrijke sleutels zijn tot het hebben van de beste attitude. Er zijn twee hoofdcategorieën van deze stemmingen. De eerste bevat de stemmingen die nodig zijn, zodat mensen zo bruikbaar mogelijk informatie tot zich n=en uit de wereld. Ze staan bekend als input st=mingen. De tweede categorie bevat de stemmingen die nodig zijn, zodat mensen succesvol zijn in de wereld. Ze staan bekend als output stemmingen.

Input Stemmmgen: Bewustzijn, Openheid, Nieuwsgierigheid Output Stemmmgen. Flexibiliteit, Vastberadenheid, Pragmatisme, Verantwoordelijkheid, Creativiteit Wanneer je meester bent in het komen en leven van deze st=mingen, zal je jezelf herkennen met de meest bruikbare houding tegenover het leven. Dit is een korte route tot het pogen de vooronderstellingen te 'leven'. Het stelt je in staat om de wereld door een nuttiger filter te ervaren en stelt je daardoor in staat om te handelen, te denken en te communiceren op de meest nuttige en vindingrijke manier.

Input stemmzngen Bewustzijn Bewustzijn brengt met zich mee aandacht besteden aan wat er aan het gebeuren is in de wereld en in je eigen hoofd. Het ontwikkelen van zintuiglijke scherpzinnigheid en zelfinzicht Zintuiglijke scherpzinnigheid verwijst naar je vermogen om aandacht te besteden aan wat je ziet, hoort en voelt in de wereld en de onderscheidende eigenschappen op te merken. Zelfinzicht wordt verbeterd door aandacht te besteden aan hoe je aan het denken en voelen bent in je leven. Openheid Openheid is wanneer je open staat voor het idee dat je het mis hebt. Het gaat er om open te staan voor nieuwe ideeën, nieuwe ervaringen, nieuwe kennis. Ontwikkel het door te oefenen vanuit meerdere perspectieven naar dingen te kijken en te begrijpen dat er meer dan twee kanten aan ieder verhaal zijn.

109

Nieuwsgierigheid Nieuwsgierigheid is je vermogen om vragen te stellen en je te verwonderen over dingen. Hoe nieuwsgieriger je bent, hoe meer informatie je zoekt en hoe slimmer je wordt. Het wordt ontwikkeld door het waarderen van de wonderen die bestaan in de wereld, de briljantheid van kennis en wat het voor je kan doen. O utput stemmmgen

Flexibiliteit Flexibiliteit is de stemming waarin je in staat bent om andere dingen te doen en anders op de wereld te reageren. Hoe flexibeler je bent, hoe meer keuzes je hebt en dus hoe meer controle je hebt over iedere gegeven situatie. Flexibiliteit wordt verbeterd door nieuwe dingen te doen en nieuw gedrag te oefenen die anders zijn dan je gewoontes.

Vastberadenheid Vastberadenheid is de stemming vannooit opgeven. Het is de gedrevenheid vanjou om voort te zetten ondanks falen, afwijzing of teleurstellingen. Het stelt je in staat om meer te slagen aangezien succes eenvoudig een kwestie van tijd wordt. Vastberadenheid wordt verbeterd door iedere nederlaag te nemen als een 'les' en te weigeren om op te geven op ieder punt.

Pragmatisme Pragmatisme is de stemming van iets bruikbaars doen. Het betreft geconcentreerd zijn op doen wat het handigst en slimst is om te doen in een willekeurige context. Pragmatisme wordt verbeterd door continue jezelf de vraag te stellen: 'Wat is het meest bruikbare om nu te doen?'.

Verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid komt wanneer je besluit om rekenschap af te leggen voor de ervaringen die plaats hebben gevonden in je leven. Het is je gedrevenheid om de leiding te nemen over de manier waarop je interactie hebt met de wereld en hoe je haar ervaart. Het helpt je om je leven mooier te maken. Verantwoordelijkheid wordt verbeterd door te concentreren op wat je kan doen aan een situatie en niet op het waarom dingen op deze manier gebeuren.

110

Creativiteit Creativiteit is de stemming van hoe je jouw inbeeldingsvermogen kan gebruiken om ideeën te verzinnen die niet bestaan. Het is ontstaan om ons in staat te stellen bij te dragen aan de wereld en haar positief te beïnvloeden. Je kan h et gebruiken om dingen makkelijker en beter te maken in je leven. Creativiteit wordt verbeterd door het oefenen van verschillende ideeën op elkaar toe te passen en te zien wat uit zo'n combinatie ontstaat. Als je opzettelijk kan beginnen te denken over de wereld vanuit deze stemmingen en overtuigingen, dan zal je het vermogen verkrijgen om te veranderen hoe je dingen in je opneemt en hoe je reageert op de wereld.

Successtemming Oefeningen Deze taken dienen op een voortdurende consistente basis uitgevoerd te worden.

Bewustzijn Spendeer iedere dag vijf minuten met het aandacht besteden aan wat je ziet, hoort en voelt in de wereld en merk de verschillen op die bestaan. Merk de verschillen op tus sen wat je kan zien, horen en voelen aan de buitenkant en wees bewust van hoe je aan de binnenkant aan het denken en voelen bent.

Openheid Spendeer iedere dag vijf minuten aan het nemen van een overtuiging die hebt over iets in de wereld en oefen erin om het van het tegenovergestelde gezichtspunt te bekijken. Bouw zo veel mogelijk argumenten als mogelijk er over nadenkend vanuit een ander perspectief.

Nieuwsgierigheid Begin meer vragen over alles te stellen. Koop meer boeken. Vind de mensen die dingen doen die je echt bewondert en vraag hen over hoe zij het doen. Realiseer dat je alles kan leren. Wanneer je mensen ontmoet met een andere achtergrond dan die van jou, leer dingen over hun cultuur. Heb en stel genoeg vragen om een er goed begrip van te verkrijgen.

111

Flexibiliteit Oefen elke dagmet het doen van nieuwe dingen. Probeer nieuwe maaltijden in restaurants, probeer nieuwe routes van en naar werk. Begin iets wat je nog nooit eerder geprobeerd hebt en doe een poging. Doe op z'n minst één keer per week iets of ga naar iets dat je nog niet eerder gedaan of bezocht hebt.

Vastberadenheid Iedere keer dat je niet krijgt wat je wil, concentreer je eenvoudig op wat je wil en verander je benadering en begin opnieuw: Blijf er voor gaan en concentreer je alleen op hoe goed het zal voelen wanneer je het eenmaal gedaan hebt. Vennijd de mogelijkheid dat het wellicht niet bereikt zou kunnen worden.

Pragmatisme Oefen het herhalen van de vraag: 'Wat is het meest bruikbare om nu te doen?' Herhaal deze vraag iedere keer dat je oog in oog staat met een probleem.

Verantwoordelijkheid Wanneer een probleem opduikt, stel altijd de vraag: 'Wat kan ik nu doen?' Maak dit ook tot een gewoonte.

Creativiteit Spendeer, eenmaal per week, 20 minuten en neem drie ideeën die niets met elkaar te maken hebben en verzin een nieuwe product of filosofie door ze te combineren. Ongeacht hoe belachelijk het in eerst instantie lijkt, oefen je met deze oefening bezig te houden.

112

DE ILLUSIEVAN REALITEIT: DE VRIJHEIDVAN EEN ANDER PERSPECTIEF Op een dag op het vliegveld ging een meisje zitten na wat koekjes en een cola te hebben gekocht in de winkel. Terwijl ze ging zitten, nadenkend over alles wat ze nog te doen had, begon ze de koekjes te eten. Ze merkte al snel een goedgeklede man in pak aan de andere kant van de tafel op, die zichzelf aan de koekjes tegoed deed. Ondanks dat ze hier geïrriteerd en boos over was, zei ze niks en terwijl ze vervolgde te eten, deed hij dit ook. Dit ging zo door tot het laatste koekje toen hij het pakte, door midden brak en haar de helft gaf. Minuten later, terwijl ze in de rij ging staan voor haar vlucht, was ze hierdoor intens geïrriteerd. Waar haalde hij het lef vandaan? Het was op dat punt, terwijl ze in haar tas keek voor haar paspoort, dat ze haar ongeopende pak koekjes opmerkte. De koekjes die ze had gedeeld met de man waren die van hem geweest. Één van de meest belangrijke vrijheden die we hebben is onze vrijheid om één situatie vanaf meerdere gezichtspunten te zien. Wanneer een gebeurtenis plaatsvindt in onze wereld, zal de manier waarop we denken over en het ervaren van die gebeurtenis bepalen hoe we ons zullengedragen en welke beslissingen we erover maken. De manier waarop we de wereld ervaren is niet hoe de wereld is. Het is eenvoudig onze weergave van de wereld. Onze weergave van de wereld zal afhangen van onze overtuigingen, waarden, ervaringen uit het verleden en stemming op een gegeven moment in de tijd. Het is essentieel om te realiseren dat realiteit een illusie is, en in welke realiteit we ook geloven is alleen waar voor ons. In staat te zijn om naar dezelfde ervaring te kijken vanuit meer dan één perspectief stelt ons in staat de manier van denken van anderen beter te begrijpen, zo wel als dat het ons een nuttigere manier van denken over de situatie verschaft. Nogmaals, besprak ik dit met Richard. OF: Rzchard) tk heb in mijn e{gen ervaring meegemaakt dat, wat je zegt over het

vermogen om naar een sztuatie te kzjken vanutt meerdere perspectiewn van groots belang is, heel accuraat schijnt. Wat denk je van de rol van meerdere perspectiewn in het leven van een lewn met meer vrijhetd? RB: Nou, zeker, wanneer je ergens aan denkt ... je bent daar en je vriendin verlaat je en het lijkt alsof je leven voorbij is en alles is het einde van 113

het nniversum maar als je 25 jaar verder zou k=en zweven, zullen sommige mensen niet eens in staat zijn de naam van het meisje te herinneren. Dus er is tijd. Soms vertel ik mensen gewoon omhoog te zweven van de planeet af en neer te kijken en te zien of dit één van de belangrijke gebeurtenissen is. Vanuit dit perspectief, lijkt het niet zo belangrijk. Mensen dienen afstand te nemen van onplezierige ervaringen. Zelfs in hnn gedachten, als de beelden groot, helder en luid zijn en ze lijken te gebeuren in tegenstelling tot te zijn gebeurd, dan k=en ze dit gezichtspnnt wijzigen en zich direct anders voelen. Ik bedoel, dingen zoals verkrachting zijn verschrikkelijke ervaringen, maar wat zelfs nog erger is dat mensen het elke dag herleven, alsof het daadwerkelijk plaatsvindt. Mensen dienen deze dingen weg te duwen en het in het verleden te plaatsen en het zo maken dat het voelt alsof het met iemand anders aan het gebeuren is zodat ze verder k=en met hnn leven. Het is erg genoeg dat iemand iets verschrikkelijks overkomt zonder dat het ze elke dag herhaaldelijk overkomt. Ik bedoel, de verkrachter heeft ze alleen eenmaal verkracht, maar mentaal hebben zichzelf duizend maal verkracht. Ze k=en het feit dat ze ooit verkracht zijn de schuld geven maar het verandert niet. Het belangrijkste is om te realiseren dat het de taak van iemand zoals ik is om iemand zoals dat vrijheid te bieden van die ketenen door in staat te zijn die ketenen te breken. Of 't het veranderen van hnn perspectief is, of hen te hypnotiseren en ze geheugenverlies geven, of zoveel woede in hen doen opwellen zodat ze letterlijk exploderen tot het pnnt waarop ze zeggen: 'Ik ga hier nooit meer aan denken. Ik geef niet meer energie aan dit menselijk wezen zolang ik leef.' Ik werkte met een vrouw die ongeveer 15 jaar lang lastiggevallen was en ik bedoel, deze kerel was inventief. Hij was slim. Hij was de politie te slim af. Hij maakt het leven van deze vrouw tot een ware hel. Elke keer als ze een lade opende, lag er een briefje van hem. Wanneer ze op vakantie was, en aan niemand verteld had waar ze heenging, en ze incheckte in haar nieuwe hotelkamer, lag er een negligé en 114

foto's van haar naakt. Ze had geen idee hoe de kerel het deed. Ze leefde in een ellendige terreur. Bij mij, ik het de terreur doorlopen. Het geval is dat de gebeurtenissen altijd enigszins apart van elkaar plaatsvonden en ik verwisselde alle gebeurtenissen alsof ze in een uur plaats hadden gevonden en, in plaats van dat ze in doodsangst verkeerde, explodeerde ze in vastberaden woede. Ze besloot eindelijk dat ongeacht wat deze kerel deed en ongeacht hoeveel hij haar lastig viel, ze manieren zou gaan vinden om hem gek te maken en dus begon ze gebeurtenissen te organiseren waarvan ze wist dat ze hem absoluut gek zouden maken. Ze deed dingen als het inhuren van een acteur die 97 was. Ze was in de twintig en ze huurde deze oude man in om met haar uit te gaan. Ze huurde ook een andere persoon in om te zien of ze de stalker konden pakken. Ook al kon de politie hem niet vangen, deze andere vent deed het wel. Of ze hem uitleverde aan de politie of niet weet ik niet, maar de stalker verdween daarna. Ze zou niets gedaan kunnen hebben om terug te vechten toen ze bang was. Het was pas totdat ze het punt bereikte van genoeg is genoeg, en in plaats van te proberen zich te verstoppen met haar ramen gesloten begon ze te vrijen met een 97-jarige met de ramen open. Ze gebruikte alle middelen die ze mogelijk kon bedenken om bij de stalker te komen. Ze liet briefjes voorhem achter. A angenomen dat haar telefoon werd afgeluisterd, praatte ze over deze 'arme kleine zielige zus en zo' en dat ze medelijden met hem had, omdat 'hij waarschijnlijk niet met beide handen kon masturberen' in plaats van de telefoon op te pakken en zich af te vragen over of hij haar wel of niet aan het terroriseren was. Wat Richard aan het zeggen was klonk heel zinnig. Wanneer je de vrijheid krijgt van een ander perspectief, stelt het je in staat om een breder scala aan keuzes te hebben van wat je kan doen om op de wereld te reageren. Je verkrijgt informatie over wat er gaande is zodat je effectievere beslissingen kan nemen. OF: Dus hoe help ; e mensen dingen vanuit een ander gezzchtspunt te :;jen?

115

RB: Nou, ik begin altijd met humor omdat ik denk dat, totdat mensen lachen, ze niet flexibel kunnen zijn in hun standpunt. Sommige mensen vinden het een stuk moeilijker dan anderen. Als je een aantal echt verwaande mensen hebt ontmoet die vastzitten in hun beeld van de wereld en, zo klein als hun leven en situatie mag zijn, ze zijn niet bereid het te veranderen. God gaf ons endomorfines met een reden: om te stoppen de dingen te doen die niet werken. Ik heb met koppels gewerkt die elkaar zo slecht behandelden, dat er geen manier in de wereld was dat ze ooit uit zouden vinden hoe het zou zijn om echt van elkaar te houden alvorens ze om dat stomme gedrag zouden kunnen lachen. Vaak, betekent het dat ik dingen belachelijk moest maken die mensen moeilijk vinden om belachelijk te maken, zoals religieuze overtuigingen. Ik had mensen die begonnen de Bijbel te citeren. Dus werd ik beter in het citeren van de Bijbel dan zij en, terwijl ik door de citaten ging, bracht ik ook andere dingen naar voren die daar in stonden. Ik bedoel in Genesis 1 staat geschreven dat God eerst de dieren schiep en daarna de mens. In Genesis 2 staat weer eerst de mensen en daarna de dieren. Dus, er bestaat een hoop verwarring in het boek. Je kan het gebruiken om domheid te rechtvaardigen. Wanneer ik Bijbel verhalen vertel, is het niet om de Bijbel te ondermijnen maar om mensen zover te krijgen te realiseren dat wat ze serieus zouden moeten nemen aan religieuze teksten zijn de dingen die het leven beter maken en de rest is gewoon een excuus om je slecht te voelen. Of je nou religieuze teksten gebruikt of politiek of schizofrenie of identificeerbare ziektes om je slecht te voelen en te rechtvaardigen dat je anderen zich slecht laat voelen, alles is all=aal hetzelfde. Het is nog steeds enkel wreedheid. Het belangrijkste is om mensen zover te krijgen te hun wereldbeeld te veranderen, of ze nou wreed tegen zichzelf zijn of wreed zijn tegen andere mensen en ik denk dat het begint met een klein bee~e humor.

116

Een ander perspectief was overduidelijk één van de belangrijkste sleutels tot verandering. Het is zoals ik altijd zeg tegen mijn eigen chenten: als je fronst naar je problemen zullen groter lijken, glimlach naar je probl=en en ze zullen kleiner worden. Ik was nieuwsgierig naar Richards perspectief over de ware kracht van humor.

117

DE KRACHTVAN HUMOR Mijn vrienden Eddie enDave hebben me altijd geholpen een stuk minder serieus naar mezelf en mijn leven te kijken. Het is door hen dat ik zo veel om het leven lach. Door hun hilariteit en levensvreugd, heb ik geleerd om humor in alles te vinden. Gedurende de 10 jaar die ik ze heb gekend, hebben we allen een vergelijkbaar gevoel voor humor ontwikkeld. Het was met hen dat ik voor het eerst de ware kracht van humor begon te begrijpen. Ze hebben me gedwongen om het leven wat minder serieus te n=en. Door me te pesten op de meest hilarische manieren, hebben ze me doen realiseren precies hoe stom het is om je slecht te voelen over het leven. I<:ijk, de woorden van anderen waren zo belangrijk voor me. Nu, vind ik de meeste dingen grappig Er zijn andere vrienden met wie ik tijd doorbreng, die ik aan het lachen maak. Ik breng veel van mijn tijd door met cliënten zover te krijgen dat ze de grappige kant van hun probl=en zien. Ik leer van de besten. Wellicht één van de beste demonstraties die ik ooit deed was met een vrouw uit een van onze practitioner cursussen. Ik stond op het punt de fast phobia cure te demonstreren, een NLP techniek om een fobie in enkele minuten te genezen. Echter, terwijl ik met haar aan het werk was, raakte ik afgeleid en eindigde door gebruik te maken van een ander mechanisme. Georgina had een angst voor muizen en beleefde een ernstige paniek episode als ze hoorde dat er een muis in het huis was. Ik vroeg haar eerst een paar vragen. De dialoog ging ongeveer als volgt. OF:

Dus, Georgina, haat je alle muizen?

Georgina: Ja. De gedachte aan OF:

ze draait mijn maag om.

Hoe zit het met Stuart Little en Jerry van Tom en Jerry? Haat je hen ook?

Georgina: Nou nee. Ze lachte. Georgina: Natuurlijk niet Zzj i!)n heel schattzg 118

OF:

OK, dus wat je zegt is dat je OK bent met Jerry en Stuart, maar je vindt Frank, Mark, Barry en de rest van de jongens niet leuk. Dat no=en ze muizenracisme.

Ze lachte en giechelde zich suf bij de gedachte dat deze muizen namen hebben en gekwetst werden doordat ze hen niet leuk vond. Terwijl ze lachte, legde ik mijn hand terloops op haar schouder en verankerde het gelach. Ik vervolgde door op handen en voeten op de grond te gaan staan, rond te kruipen en imitaties te doen van de muizen. OF:

'Hé, Frank, heb je ergens kaas gevonden.' 'N ee, man, s orry.' 'Hé, hoor je dat die dame ons haat? Wat hebben we haar ooit aangedaan?' 'Stuwie en Jerry worden nooit zo behandeld. Het is zo oneerlijk, enkel omdat we geen beroemde muizen zijn.' 'Ik weet het, Frank. We zijn de bevooroordeelde minderheid.'

Georgina ging door met lachen n et als het grootste deel van het publiek. Ik kwam omhoog en legde mijn hand weer terloops op haar schouder. Ik vervolgde. OF:

Dus, Georgina, vertel me. Wanneer je denkt aan muizen in het huis wat beeld op voor beelden komen er dan in gedachten?

Georgina: N ou, ik stel me het keukenkasije gesloten voor en de muts er men dan open ik het keukenkasije en de muts spnngt er uzt bovenop me. OF:

OK, even of ik het goed begrijp.

Ik pauzeerde voor een moment. Eerder in de training had ik gepraat over de film Rambo. Ik beschreef een scène waarin Rambo in z'n een~e achtergelaten werd door zijn vriend die er vandoor ging in een helikopter. We krijgen een camerabeeld van Rambo over zijn schouder kijkend, ongeveer zo'n 450 meter ver en we zien zo'n drie tanks, vier helikopters met raketinstallaties en ongeveer 400 man met zwaar geschut die overduidelijk naar hem op zoek zijn. Dan gaat het beeld terugnaar Rambo, bebloed en beladen met wapens. Zijn vriend vraag hem: 'Rambo, Rambo, wat ga je doen? Wat ga je doen?' We zien Rambo kijken naar al de vijanden die naderen, zijn geweer 119

doorladend terwijl hij de onsterfelijke woorden: 'Fuck'=' uitspreekt en al schietend en vurend naar ze toe rent. Ik gebruikte dit voorbeeld om het soort attitude te beschrijven die je nodig hebt wanneer je met probl=en geconfronteerd wordt ... van nooit opgeven en met hart en ziel vechten. OF:

Even of ik het goed begrijp. Ik ben een muis en ik bemoei me met mijn eigen zaken al zoekend naar kaas in het keukenkas*.

Ik spring weer op de grond en kruip in de rondte aan iedereen z'n voeten snuffelend. Het pubhek en Georgina waren voluit aan het lachen. OF:

En dan, gaat de deur van het keukenkas~e open en ik zie een menselijke wezen dat 20 keer mijn hoogte is, vele malen mijn gewicht, me zou kunnen pletten met één hand. En ik doe wat? Ik spring op haar af? Ik spring? Op haar af? Wie is dit? Rambo de muis?

Ik imiteer de muis terwijl ik op haar af springvanaf de grond schreeuwend met een pieperig accent: 'Fuck '=.' Georgina stortte in van het lachen terwijl ze dacht aan de muis met z'n kleine bandana om en al die machine geweren, ik stond eenvoudig op en het haar denken aan muizen en plaatste mijn hand op haar schouder (het lachen afvurend). Haar angst was verdwenen. Bijna een jaar later, kwam Georgina terug en deed nog een cursus bij ons. Ze vertelde over een incident dat ze had gehad met een muis sinds het eerste seminar. Haar dochter vertelde haar dat er een muis beneden in haar huis rondrende. Waar ze eerst het huis uit er vandoor zou zijn gegaan, spendeerde ze nu uren zoekend naar de muis en kon niet wachten om uit te vinden hoe het er uit zag. Het is bijna alsof ze half verwachte die bandana te zien. In dit geval, ereeerde ik een krachtige st=ming van lachen bij Georgina en ankerde het (of associeerde het) aan muizen. Op die manier, wanneer ze dacht aan muizen voelde ze de noodzaak om te lachen. Richard had het belang van het in staat zijn om situaties te lachen uitgelegd. Ik vroeg hem verder over de kracht van humor. 0 F: Hoe gebruik ;e lachen om mensen hun perspectief te helpen wmnderen? 120

RB: Ik kan een grotere gek zijn dan zij kunnen. Wanneer een cliënt begint te citeren uit de bijbel en over hoe het rechtvaardigt dat ze hnn vrouw en kinderen slaan zeg ik: 'Dat klopt, we zouden iedereen moeten slaan.' Ik neem ze mee naar buiten en zeg: 'Laten we iedereen in het zicht slaan. Sterker nog, we zouden ze niet moeten slaan, we zouden ze aan kruizen moeten hangen en ze la ten sterven zoals Jezus, en dan weten ze dat ze verkeerd zaten. Laten we naar de houthandel gaan', terwijl de waarheid is dat ze vanaf het begin te ver gingen. Ik ondervind dat als ik er serieuzer over wordt dan zij bereid zijn te zijn, dat er dan de tendens is dat ze hnn wereldbeeld aan moeten passen. Soms als je mensen in een hypnotische trance plaatst, kan je ze ook zover krijgen dat ze zich in een ander verplaatsen. Soms is dat veel makkelijker. Het hangt er van af hoe vast i=and zit omdat er een hoop manieren zijn om vast te zitten en sommige mensen natuurlijk een lange tijd aan de verdovende middelen zijn geweest. Veel van deze verdovende middelen, zoals thorazine en halafine, hebben een uitwerkingsduur van 6 maanden, dus het duurt een half jaar voordat ze alleen nog maar uit je systeem zijn. Ik bedoel als ze hen de verdovende middelen geven en ze nog steeds hetzelfde verdomde waanidee hebben, dan verhielp de drug het waanidee niet, het verhielp alleen het luidruchtige gedrag Dat is waarom ze het onderhoudsmedicijnen noemen. Ik wil hen van de medicijnen af en door de kamer stuiterend en hen zeggen dat ik hen over de schreef zal duwen. De waarheid is dat ik hen niet zal duwen ik zal hen vastpakken en met hen naar beneden springen. Een hoop van het succes dat ik heb gehad met deze gevallen, hadden anderen niet. Een hoop dingen die ik deed toen ik jonger was, denk ik niet dat ik ze nu waarschijnlijk zou doen. Ik heb dat soort energie niet. Het is aan mijn leerlingen om te doen maar ik denk dat jij en ik een hoop van dat soort dingen moeten uithalen. Je hoeft niet te doen alsof je iemand aan het kruis timmert die zegt dat hij Jezus is. OF: Maar het is leuk. 121

RB: Ja, dat neem ik aan, op een bepaalde manier is het leuk. Iedereen zou het eens moeten doen. Ik lachte. Richard glimlachte terug. RB: Het is veel beter dan 'Ik hoorde dat je een timmerman was.' Het heeft veel hoop meer impact op ze. Dingen moeten impact hebben op mensen. Ik weet nu veel meer over hoe mensen in krachtige veranderde stemmingen te brengen en impact op ze te hebben. Ik wist veel meer over mensen aan kruizen binden en vuur onder hen ontsteken toen ik jonger was, maar de attitude is nogsteeds hetzelfde. Wat er ook nodig is, om een krachtig emotionele stemming te creëren waarin ik mensen terug kan krijgen naar de belangrijke zaken in het leven, wat is het hebben van een echt leven. Dat is wat ik zal doen. De meeste levens van 'normale' mensen, anderen zouden niet naar hen kijken en van hen denken dat ze belangrijk zijn, maar ik wel. Ik denk het hebben van families, ik denk dat dat belangrijk is. Humor is de beste chemische stof van alle en iedereen kent het zonder één uitzondering. Er is niet iemand die niet weet dat humor de beste chemische stof is die mensen kunnen produceren. Ronduit goed lachen is de beste therapie. Iedereen zegt het. Iedereen weet het, maar ze beoefenen het niet allemaal. Iedereen weet dat ze het beste leren wanneer ze echt aan het lachen zijn en plezier hebben, dat is wanneer ze dingen doen. Je gaat een klaslokaal in en ze laten de kinderen niet eens lachen. Er zijn regels tegen, echter iedereen weet dat wanneer je lacht je effectiever leert. Dat is waarom in mijn seminars wanneer ik mensen onderwijs, ze altijd aan het lachen zijn en het naar hun zin hebben, mensen herinneren, ze kunnen effectiever leren en ze leren om meer te doen. Kan je voorstellen dat een stel kinderen aan het spelen zijn en geen enkel gelach? Alleen serieuze kleine vierjarigen die auto's methodisch naar voren en naar achteren duwen zonder gelach. Ze zouden niets leren.

122

0 F: M et dat m gedachten) hoe k unnen we ons vermogen om vanuit een humorzsftscher

perspectzef naar dmgen te k zjken en anderen te helpen wrbeteren? RB: Lees Frank Parreily's boek Provocative Therapy Dat zal altijd helpen. Betreffende cabaretiers, is het probleem dat de meeste cabaretiers helemaal niet zo grappig zijn en ik bedoel dat de krmst is dat je een berg kikkers moet kussen om een prins te vinden en dat is waar in alles. Je zal honderd cabaretiers gaan horen om er één te vinden die echt grappig is en ze zullen niet de hele tijd grappig zijn - om te verwachten dat ze de hele tijd grappig zijn is te veel, dus moet je in staat zijn om het verschil te zien tussen wat grappig is en wat niet grappig is, in plaats van wat grappig zou moeten zijn en wat niet grapp1g1s. De eeste mensen vinden hun gevoel voor humor niet omdat ze er niet te licht over denken. Ze kijken niet naar de zaken vanaf het gezichtsprmt van hoe onnozel het is. Ze vragen zichzelf 'l'vfogen mensen me?' niet 'Wat is hier grappig aan?' Een kerel uit India kwam naar me toe tijdens een seminar en vroeg 'Dr. Bandler, Ik heb Gregory Bateson bestudeerd en ik vraag mezelf altijd b en ik in de complementaire of metacomplementaire positie en u schijnt daar niet om te geven.' Ik zei: 'Nee, dat doe ik niet. Op dit moment, ben je in een metacomplementaire positie?' Waarop hij antwoordde: 'Nou, nee dat ben ik niet.' Ik zei: 'Dat is juist en ik vraag je niet eens of je dat bent en dat weet ik, maar als je een vraag stelt zal je een antwoord op die vraag krijgen.' 'Ik vraag alleen of we al plezier hebben?' Ik zei: 'Dus morgen, vraag niet of je in een metacomplementaire positie bent of niet, vraagheb ik al plezier?' De volgende dag was hij aan het lachen en de hele dag lol aan het hebben, terwijl de dag ervoor hij serieus had gezeten en zich inferieur voelde terwijl iedereen plezier had. Je keuze is of je verdomme het licht zal zien of niet. Van mijn tijd met Richard, herkende ik dat hij een enorm vermogen had om humor succesvol te gebruiken in zijn seminars. Ik begon te realiseren dat hier een fantastische vaardigheid in zat. Als iemand het voor elkaar zou kunnen krijgen om te bestuderen hoe hij in staat was om ogenschijnlijk 123

iedere situatie licht op te vatten, dan zouden ze kunnen leren om precies datzelfde te doen. Ik begon de beste cabaretiers te bestuderen die ik kon vinden. Ik bestudeerde Ricky Gervais, Billy Connelly, Eddie Izzard en Bill Hicks. Wat ik ontdekte was dat ze allen een ongelofelijk vermogen hadden om te nemen wat gebeurt en er de humor in te vinden. Ik begon hen te bestuderen, de vraag stellend 'Hoe deden ze dit?' Mijn bevindingen raakten bekend als wat ik de 'lachfilter' noem.

'Soms ~ggen mensen, ((Er komt een dag dat;e hzer op terug zal kijken en erom zal lachen." M ijn vraag is: ((Waarom wachten?"' - Richard Bandler De lachfilter brengt met zich mee het kijken naar alle situaties die je hinderen door de ogen van een cabaretier. Het brengt met zich mee dat je je voorstelt dat je een comedysketch moet presenteren over een speciaal probleem in je leven. Het zou met zich mee kunnen brengen het drama tis eh overdrijven van de ervaring, het voors tellen vanuit het gezichts punt van een dier, jezelf nabootsen of eenvoudig hardop herhalen wat je aan het denken bent om te horen hoe grappig het eigenlijk klinkt en jezelf letterlijk nemen. De kracht van humor kan je helpen om effectief om te gaan met allerlei soorten problemen. Het maakt het leven over het algemeen makkelijker en leuker. Humor heeft een ingebouwde functie van het stimuleren van flexibiliteit in je perspectief. Moppen zijn grappig omdat één woord twee dingen kan betekenen. Er zijn ambigtüteiten in humor. Bijvoorbeeld, neem de mop: ''Jan~e zegt tegen zijn moeder: 'de burgermeester was vandaag op school.' Moeder vraagt: 'en had hij zijn ketting om?' Jantje: 'Nee hoor, hij liep vandaaggewoon los."' Deze mop neemt het woord kettingen in eerste instantie n=en we aan dat het verwijst naar het ambtsketen waarmee burgemeesters zich onderscheiden tijdens officiële plechtigheden. Dan onthullen we een tweede betekenis voor ketting in de clou waar het is dat de humor ligt. Ook, kan humor je in staat stellen om meer dan één betekenis uit moeilijke situaties te halen. Veel te veel mensen die ik ken nemen het leven serieus. Het is zo belangrijk om te leren te lachen gedurende het overgrote deel van je leven. Wanneer het er op aan komt, is er weinig reden om serieus te zijn, sterker nog, we leren en presteren beter wanneer we aan het lachen zijn en het naar onze zin hebben. De kracht van humor is inderdaad een 124

essentieel middel voor het bereiken van persoonlijke vrijheid. Richard had me geholpen om waardevolle inzichten te begrijpen over de sleutels tot verandering. Na dit gesprek, verliet ik zijn woning en ging terug met de ondergrondse. Er waren minder mensen deze keer. Ik ging zitten en begon te denken over de antwoorden die ik kreeg. Verandering was echt mogelijk voor iedereen. De ware sleutels waren de overtuigingen en attitudes van de persoon en een begrip van hoe doelen, motivatie, drempels en ahai -momenten werkten. De sleutels gingen over het leren de wereld anders waar te n=en en de prachtige kracht van humor in het leven van een opmerkelijk leven te ontdekken. Op mijn volgende trip naar Richard, waar en wanneer deze dan ook zou zijn, zou ik me concentreren op alledaagse probl=en en hoe toe te passen van wat ik al wist in het dagelijkse leven. De probl=en die mensen hebben kunnen veranderd worden, maar de beste manier om mensen te helpen veranderen en vrij te worden is niet altijd voor de hand liggend. Deze geheimen zouden de volgende keer onderzocht worden. Ik keek rond en glimlachte naar hen die met dezelfde versteende gezichten zaten. Binnenkort, hoopte ik, zou er een boek zijn dat hen hielp meer te glimlachen en te genieten van hoe het leven echt zou kunnen zijn. Binnenkort zouden ze vrijheid kunnen hebben.

125

Lachfilter oefening 1. Neem een alledaags probleem dat je hebt, schrijf het op en pas de lachfilter toe door het volgende te onderzoeken. 2. Onderzoek de letterlijke bewoording en zie of er humor ingestopt kan worden. 3. Hoe zou een cabaretier dat proble= in een sketch beschrijven? 4. Hoe zouden ze het, of elementen er van, overdrijven? S. Hoe zouden ze er naar kunnen kijken vanaf een compleet ander gezichtspunt (bijv. door de ogen van een dier of buitenaards wezen)? 6. Hoe zouden ze zichzelf nabootsen of mensen die er mee om gaan? 7. Bereid een humoristische sketch voor over het probleem, na deze vragen te hebben beantwoord en herzie het herhaaldelijk om beter te worden in het doen.

126

WILLEKEURIG GEKLETS 3: DE TRANCE OM JE LEVEN TE VERANDEREN Ik herinner me in Mexico te zijn gaanzitten om het boek Deep Transformatton van mijn goede vriend Gabe Guerrero te lezen. Het was geschreven in het Spaans dus ik begreep er maar weinig van, maar ik raakte geabsorbeerd door het boek, terwijl ik probeerde te begrijpen wat het eigenlijk zei. De kleine beetjes Spaans die op Engels leken gaven me een onsamenhangend begrip van de eerste paar pagina's. Ik ging in een soort van diepe trance. Het is verbazingwekkend om te realiseren dat de woorden die je leest iets betekenen, maar je begrijpt het niet totdat je leert hoe ze te begrijpen en dan wordt alles duidelijk. Toen ik 'bijkwam', glimlachte Gabe naar me, lachend om de blik in mijn ogen. Gabeen ik zijn altijd aan het oefenen om vaardigheden als hypnose op elkaar te gebruiken om in diepgaande veranderde staten van bewustzijn te gaan. We geven elkaar continue suggesties en lachen terwijl we elkaar onder tafel traneen in gesprekken. Hij laat soms Spaanse woorden in gesprekken vallen om dit te doen en ik wreek me dan door Ierse woorden te laten vallen. Beiden van ons zijn al zo lang beïnvloed door Richard, dat we natuurlijk veel van de geavanceerde taalpatronen die hij onderwijst hebben overgenomen. We zijn beide in hypnose getraind door de persoon die vaak beschreven wordt als de 'beste hypnotiseur ter wereld'. Ik merkte ook dat Gabe z'n lieftallige vrouw, Bárbara, er vaardig in was. Bij het helpen mij beter Spaans te laten spreken merkte ik vrij regelmatig op in en uit trance te gaan, terwijl met haar te praten. Mexico is echt het land van trance. De prachtige kleuren en schilderijen zijn hypnotisch. Ik herinner me in Richard z'n keuken te zijn en sommige ornamenten en schilderijen te zien die hij uit Mexico had meegebracht. Toen ik daar eindelijk wist te komen, kon ik zien waarom ze zo van het land hielden. De sjamanen van Mexico hadden enorm geëxperimenteerd met veranderde toestanden van bewustzijn. Ik verwonderde me erover of er een overeenkomstig was tussen mijn land Ierland en Mexico terwijl ik de cultuur uit eerste hand ervaarde. De Mexicanen waren erg ontspannen, net als de Ieren. Hun cultuur was erg spiritueel en beschaafd, net als de Ierse. Één ding dat echter niet hetzelfde was, was het weer. Ik dacht aan mijn trainingpartner Brian thuis in Ierland, waar het waarschijnlijk aan het regenen was. Ik ging naar buiten voor één van mijn jogging-rondjes 127

luisterend naar muziek, terwijl ik langs het prachtige strand in Puerto Vallarta rende. Mijn gedachten dreven langs allerlei onderwerpen. Ik begon te denken over het feit dat ongeacht waar ik ook in de wereld ging, van Europa tot India, Amerika en nu Mexico, de problemen die mensen tegenkomen leken over het algemeen hetzelfde te zijn. De mensen waar ik mee werkte hadden over het algemeen dezelfde problemen ongeacht de locatie of cultuur. In Ierland, geven Brian en ik een weekendworkshop genaamd het Life Enhancement seminar waarbij iedereen opschrijft wat ze willen oplossen en we hun problemen behandelen gedurende de twee dagen. Om er zeker van te zijn dat we gepaste aanpassingen onbewust maken, doen we vaak een dubbele inductie. Dat betekent dat we vaak een ontspanningssessie hebben waarbij we beide spreken op hetzelfde moment maar in volledige synchroniciteit. Mensen staan er vaak versteld van hoe we het voor elkaar krijgen om verenigd te spreken, naadloos zonder elkaar te onderbreken. Één reden waardoor we in staat zijn het te doen is hetzelfde als waarom we in staat zijn om zo goed samen te werken op hetzelfde moment op het podium met elkaar: we zijn goede vrienden. We hebben een zeer goede band met elkaar en kennen elkaar zo goed dat we elkaars zinnen kunnen afmaken. Dat stelt ons in staat om zeer goed te werken in een humoristische dubbele act en op hetzelfde moment een effectieve hypnotische functie uit te voeren. Een andere reden dat we in staat zijn het te doen is omdat we het net zo zien als muzikaal optreden. Liedjes brengen mensen in veranderde gemoedstoestanden. Ik zag mijn vriend Kar! eens jammen met een andere vriend Ben. Ben speelde de drums en Karl speelde de saxofoon. Ik keek terwijl zij beide een wedstrijd met elkaar speelden. Er is iets aan muziek dat creatief en synchroon gespeeld wordt dat een veranderde stemming creëert. Ik herinner me ook Lionel te ontmoeten, een musicus vriend van Gabe, in Mexico. Ik herinner me te luisteren naar zijn CD Byes Closed en te herinneren dat, zonder woorden, ieder nummer makkelijk een stemming van trance met zich mee scheen te brengen. Sinds het moment dat ik voor het eerst hypnose leerde van cassette van de enorm kundige hypnotiseur, Paul McKenna, en door het uiteindelijk ontmoeten en werken met Paul, heb ik ontdekt dat ritme en een ontspannende tonaliteit zo belangrijk zijn in het assisteren van mensen om diep te ontspannen. Ik herinner me hypnotische inductie na hypnotische inductie te oefenen met mijn vriend Thomas, totdat we ware kundigheid ontwikkelden op alle vlakken van het hypnotisch proces. We 128

experimenteerden om te zien hoe ver we precies de vaardigheden konden krijgen, gewoon om te zien hoe diep we konden gaan. Ik wilde hier een trance invoegen wat een goed voorbeeld is van iets dat helpt het proces van verandering diepgrondig uit te leggen. Eveneens, ook al zijn dit enkel woorden op een pagina, absorbeert je onbewuste ze op dezelfde wijze als jij dit dient te doen, terwijl herinner dat het enkel trance-scripties zijn. I<J.jk, één van de grootste problemen die mensen hebben is dat ze niet genoeg tijd doorbrengen met zichzelf echt goed laten voelen en goede gevoelens door hun lichaam te spinnen. De soort zaken die mensen veelal ervaren terwijl ze ontspannen in een trance is dat je opmerkt dat je je ontspannen voelt en diep ademhaalt en moeiteloos. Ook voelt je lichaam comfortabel en je vindt het makkelijker en makkelijker om je verschillende dingen voor te stellen. De meeste mensen zijn zich volledig bewust van wat er om hen heen plaatsvindt, maar het is het gewoon makkelijk om te ontspannen en luister naar ieder woord. Het is een bee~e zoals de stemming waar in je gaat voordat je in slaap valt wanneer je aan het zweven en dagdromen bent over verschillende fantasieën en ideeën. Het is goed om de trance langzaam op een kwart van je normale lees snelheid te lezen.. omdat trance komt wanneer je vertraagd en van het moment geniet. Je hebt hzerge~ten... aandacht bested.end aan wat we hebben ge~gd. .. en terwijl elk woordje bereikt... kan;e beginnen te realtseren. . datje bent begonnen over vele dingen te leren.. die al =?!Jn begonnen . . ;e te helpen om te trana formeren. Je onbewust::;:zjn .. weet dat er wie veranderingen ::;:jjn ... waarje naar gezocht hebt Hzer en nu ... kan je opmerken dat.. terwijlje begmt te denken aan .. wat;e wt!.. zalje ontdekken het postftej te z ien. . speafiek. Je zalje voorstellen watje tn staat~! ::;:gn te :;:;en.. horen en voelen. .. wanneer;e het berezkt hebt. Je zal je voorstellen wat er zal gebeuren ... als een gevolg. . en welk deel ervan. .. binnen ;ouw invloedssfler valt. Terwi;f je nqg dzeper ontspant. . zal;e van het wonderbaarlijke gevoel genieten.. dat voortkomt uit loslaten ... je zal gefascineerd raken met de verschillende waarnemmgen . . dte ;e ervaart welke bewegen ... wranderen en ontwzk kelen ... ;e kan bewust worden je~lf teder deel van je !tchaam en gedachte te laten.. ontspannen.. terwijfje ;e~lf toestaat om ~kere wranderingen te maken.. . en veranderzn.gen in ~kerhezd. .. ;e kan de overtuigingen owr veranderingen los laten. .. die je had en beg,ypen dat verandering... eenvoudig gaat over het leren dat. . ;e je zo comfortabel als dit kan voelen.. de~ wonderschone stemming van innerlijke vrede... en vanaf hzer kan je je~lf toestaan om p rachtige 129

gevoelens te ervaren die tn je hutd sijpelen... dte ;e helpen je echt goed te voelen... en ondervinden hoeje ?!!f. . makkelijk en compleet.. . de manzer waarop je j e voelde... over al dte dingen dte slechte gevoelens p roducr:erden .. verandert Nu, tn plaats daarvan... kan je;e?!lf ondervinden enkel goede gevoelens te voelen .. . gevoelens dte je inspireren. gevoelens dte je mo!tveren.' te realiseren hoe; e zaken op een volledzg meuwe manier kan zten ... ;e kan ontdekken te leren de?f!fde ervaring vanaf meerdere geztchtspunten te :{jen en... in ;e gedachten... een humonstzsche manier van denken over alles ontwikkelt.. zodat tn de toekomst. . terwijl;e afrekent met de problemen dte ;e niet langer dwarszttten' ' ' ; e zal merken ze op vele verschtllende mameren te zten. .. vanuzi vele verschzllende perspectzeven... met een wonderschoon gevoel voor humor. . dat; e helpt om alles te lachen, moeiteloos. Je zal van het wonderschone moment gemeten. .. dat ;e toestaat om dmgen anders te begrijpen.. enje inspireert om actie te ondernemen .. datnoodzakelijk ts omje leven om te keren. Je hebt vele dmgen geleerd. .. welke;e zal ontdekken enorm goed te kunnen .. . gebrutken ... om ;e leven te verbeteren ... en tenvijl;e al deze vaardzgheden gebruzkt .. . zal;e aangenaam verrast worden. met hoe snel en makkelijk permanent. . postlieve verandering voor;e zs. Je kan dan weer langzaam terugkomen en je veifnst en versterkt voelen, ;e echt goed voelend

130

Hoe meer ik er over denk, hoe meer ik begrijp dat verandering onbewust gemaakt moet worden en bewust bewaakt moet worden. Dat is waarom Brian en ik vaak ervaren dat onze seminars zulke effectieve veranderingen zo snel schijnen te produceren. Wij beide presenterend en naar elkaar verwijzend, produceert een krachtig hypnotiserend effect dat mensen in trance brengt. De titel van Gabe z'n boek, Deep Transformation, was goed. Ik wist ondanks de tekst voor het merendeel verkeerd begrijpend, dat zijn verhalen en vertellingen alle ontworpen waren om precies dat te doen. om mensen diepgaand te veranderen. Ik glimlachte naar hem en hij glimlachte terug alsof te zeggen zonder ook maar mijn gedachten te horen: 'Ja hoor, hel=aal raak en heel sneaky.' En toen herinnerde ik me dat de beste brengers van hypnotische veranderingdie ik ooit had ontmoet en waarmee ik gewerkt had waaronder Richard, Paul McKenna, John La Valle, Gabeen Brian allemaal behoorlijk sneaky waren en hun gewicht in goud waard.

131

132

SECTIE 4: HET VERBREKEN VAN DE KETENEN VAN DE ZELF

DE COCKTAIL VAN JE ZELF Een paar maanden na ons gesprek in Londen, kwam ik weer met Richard bijeen in Edinburgh. Ik ontmoette hem achterin een conferentieruimte aan het einde van een dagdurende workshop getiteld Adventmes in Neuro Hypnotic Repatterning. Richard maakte wat tijd voor me vrij nadat iedereen was vertrokken. We gingen achterin aan een tafel zitten. Sinds het einde van ons laatste gesprek, had ik een hoop verschillende dingen gedaan. Ik merkte dat de resultaten met mijn cliënten zelfs beter werden dan voorheen en ik bracht een aantal briljante veranderingen teweeg in mijn eigen leven. Ik besloot dat ik deze keer Richard vragen wilde stellen over het helpen van mensen vrijheid van de ketenen van de zelf te bereiken. Voor mij, heeft dat betrekking op elk probleem dat m ensen hadden met zichzelf en hun omstandigheden. Inclusief vragen over laag gevoel van eigenwaarde, depres sie, stres s, angst, perfectionisme, eetstoornissen, geldproblemen en gezondheidsproblemen. Hoewel ik reeds goede antwoorden voor deze vragen had, wist ik dat ik altijd meer zou leren en meer begrijpen van Richards unieke perspectief. Richard had die ochtend les gegeven over hoe je gevoelens over wat dan ook te veranderen door aandacht te besteden aan hoe je het gevoel in je lichaam ervaart en het in de tegenovergestelde richting te laten bewegen. Het was zo eenvoudig en toch zo effectief Ik was opgewonden over zijn antwoorden op mijn vragen en ik wilde ons gesprek z'n eigen richting laten bepalen. Ik herinnerde dat het concept van de 'zelf' een psychologisch concept was en dat vele van de problemen die bestonden kwamen door een psychologische manier van het begrijpen van de zelf Wanneer je eenvoudig naar probl=en kijken, komt het neer op je slecht voelen en je goed voelen. Ik wilde zo'n begrip m et Richard verkennen terwijl ik meer en meer begreep dat het all=aal om 'chemie' ging. Je gedachten beïnvloeden je gevoelens en je gevoelens beïnvloeden de chemie van je hersenen en lichaam. De cirkel begint zo dat je hersenchemie 133

bemvloedt hoe je denkt en voelt. Aangezien je acties voortkomen uit de beslissingen die je maakt gebaseerd zijn op hoe je denkt en voelt, is het essentieel dat je controle neemt over je gedachten en gevoelens. Het goede nieuws is dat, als je dit eenmaal doet, je in staat zal zijn om de chemie van je hersenen te beïnvloeden. Je hersenen zijn samengesteld uit miljoenen neuronen (hersencellen). Iedere keer dat je denkt of iets doet, maak je verbindingen tussen neuronen. Dit bemvloedt de vrijgave van chemicaliën in je hersenen die je gevoelens creëren. Deze chemicaliën staan bekend als neumpeptiden of neurotransmitters. Ze hemvloeden hoe deze verbindingen tussen neuronen werken. Dus, letterlijk, je gedachten, gevoelens en hersen chemie zijn allemaal verbonden met elkaar. Dus, wanneer je hersenchemie eenmaal goed werkt, zal je het makkelijker vinden om productiever te denken en te voelen. Dit stelt je in staat om vele van de problemen in je leven te ovemnnen. Ik zette de cassetterecorder neer op de tafel en haalde mijn aantekeningenboek te voorschijn. Ik was klaar om het volgende gesprek te beginnen.

134

DE LEUGENSVAN PSYCHOLOGIE Waar;e niet in gelooft is even belangn;k als waarje wel m gelooft' - Richard Bancller Psychologie heeft z'n nut. Als psycholoog, heb ik vele dingen geleerd die waardevol zijn uit het vakgebied. Ik heb ook vele dingen gezien en ervaren die me teleurgesteld hebben in het vakgebied. Het concept van de zelf is één van de belangrijkste onderwerpen geweest dat behandeld is sinds psychologie in de 19de eeuw ten tonele verscheen. Helaas hebben de methoden, die zijn gebruikt in het onderzoeken van dit fascinerende onderwerp, vaak meer problemen dan oplossingen gecreëerd. Kijk, psychologie gaat, voor het grootste gedeelte, over bes tuderen van gedachten en menselijk gedrag. Het doel ervan is het 'waarom' achter wat we denken, hoe we denken en waarom we doen wat we doen te begrijpen. Sommige briljante psychologen hebben de kwaliteit van onze levens verrijkt door hun, van onschatbare waarde, onderzoek. Helaas is dit, naar mijn mening, veel zeldzamer dan het zou moeten zijn. In mijn ervaring met cliënten, heb ik ze enorm en snel zien veranderen door het gebruik van de vaardigheden die ik hen heb geleerd. Ik ben getuige geweest van veranderen van hun volledig attitude na een enkele sessie. Ik heb mensen fobieën zien overwinnen en ze direct getest binnen een paar minuten na met hen gewerkt te hebben. Ik heb contact met hen gehouden en ze van nabij gevolgd en ontdekt dat de veranderingen voortduurden. De leugens van psychologie zijn de leugens die pogen mensen te categoriseren in het zijn van verschillende soorten 'neuroot' . Het zijn de leugens die pogen te suggereren dat alle voorbeelden van snelle, transformationele verandering enkel een kleine tijdsperiode voortduren en geen langetermijnwaarde hebben. Het zijn de leugens die suggereren dat enkel die technieken of processen die onderbouwd zijn met klinisch onderzoek zouden moeten worden gebruikt. Het zijn leugens omdat wat je ontdekt in het vakgebied van psychologie is dat je iedere techniek, elk idee of theorie kan aantonen als waardevol of niet, afhankelijk van welk perspectief je wenst aan te tonen. Er is zelfs een studie, die ik heb gelezen, die suggereert dat op een wachtlijst staan je kan helpen om sneller beter te worden dan een daadwerkelijke therapeut! Ik heb ondervonden dat de beste psychologen diegenen zijn die alles leren wat ze maar kunnen om mensen te helpen veranderen en verbeteren, 135

openstaan voor alle ideeën en bereid zijn om ze in hun eigen ervaring te testen. Dan kunnen ze mensen helpen te veranderen op de meest praktische manieren. Waar ik in geïnteresseerd ben is dat mensen leren zichzelf op een nuttigere manier te begrijpen. We zijn gevangenen van onze 'zelven'. We sluiten onszelf op binnen de beperkingen van onze gedachten. De beperkingen van onze geest bevatten onze overtuigingen, onze gedachten en onze gevoelens. Om zaken helder te maken, het eerste begrip wat we willen dat je krijgt is voor het volgende: wat je denkt dat waar is, is het niet- maar we wedden dat het een hoop leuker en oneindig veel nuttiger is! De ketenen van je zelf verbreken brengt met zich mee leren hoe je jezelf door je gedachten, overtuigingen en gevoelens gevangen neemt en ontdekken hoe ze te veranderen en jezelf vrij te stellen. Het gaat erom te leren hoe je je bezig houdt met deprimerende gedachten, zelfmedelijden en angst. Het gaat erom uit te vinden hoe je jezelf klaarstoomt voor teleurstelling door te willen dat alles perfect is en hoe je gevoelens van onzekerheid, waardeloosheid en lage eigenwaarde creëert. Mensenkunnen zichzelf vaak op zeer ongezonde wijzen zien en hebben een vervormd zelfbeeld dat kan leiden tot veel dingen, inclusief anorexia, boulimie, en weinig zelfvertrouwen. We kunnen beïnvloed worden door paniek, angst en bezorgdheid. We kunnen gestresst, overweldigd en gefrustreerd met het leven raken. De ketenen van de zelf verbreken betreft ook het weten van het geheim van het manifesteren van rijkdom, gezond worden en meer tijd voor jezelf maken om te doen wat je moet doen. We zijn vrij van deze ketenen wanneer we een gezond beeld van onszelf hebben en wanneer we ons goed over onszelf voelen. We zijn vrij van deze ketenen wanneer we gezond zijn, meer geld verdienen en meer tijd genieten om te doen wat we willen doen. We zijn vrij van deze ketenen wanneer we blij zijn met onszelf, wanneer we blij zijn met het feit dat we elke dag verbeteren. We zijn vrij van deze ketenen wanneer we zeker zijn over wie we zijn en wanneer we ons bezighouden met positieve, bruikbare en productieve gedachten in onze hersenen en wanneer onze overtuigingen ons allemaal dienen op de meest effectieve manier. Nu, zoals we uitgelegd hebben, bestaan onze gedachten allemaal uit de volgende elementen. We representeren overtuigingen en gedachten aan onszelf in de vorm van beelden, geluiden en gevoelens. Bijvoorbeeld, wanneer we iets geloven, zullen we een beeld maken van wat het dan ook is, we zullen meestal iets tegen onszelf zeggen met een bepaalde tonaliteit en 136

we zullen een sterk gevoel van zekerheid krijgen ergens in ons lichaam. Toen ik mijn aha!~moment had op de boot, terwijl de golven om me heen neer sloegen, dacht ik terug aan de laatste paar dagen die ik had in Fiji. Waarschijnlijk een aantal van de meest gelukkige mensen die ik had ontmoet leefden op Bounty eiland, één van de Fiji eilanden. Ik maakte vrienden met de lokale bevolking in het vakantieoord. Ik had een soort rapport3 met ze. Ze wonden elkaar op en plaagden elkaar net zoals we in Ierland doen. Vanaf het begin, plaagden ze me en maakten ze me belachelijk en ik plaagde hen terug en maakte hen weer belachelijk. Het was allemaal om te lachen en ze schenen altijd opgewekt. Door met hen praten, ontdekte ik dat ze een radicaal andere levensvisie hadden dan wat ik gewend was. Ze bleven niet steken in verdrietige gebeurtenissen of ervaringen. Ze concentreerden zich niet op hoe afschuwelijk dingen waren. Ze brachten geen tijd door om uit te vinden waarom ze zich slecht voelden of wat het betekende. Als ze zich slecht voelden, accepteerden ze het gewoon, gingen door met het leven en bleven moment voor moment doen wat ze deden. Ze plaatsten het meeste van hun aandacht op het heden. Dit herinnerde me aan een aantal van de jongens van mijn voetbalteam thuis. Ze hadden zeer gezonde levensvisies en ik sprak met twee van hen, Dave en Jas on, hierover. Hun attitude tegenover het leven is heel eenvoudig: ondanks dat ze zeker slim waren, dachten ze niet te veel na over dingen. Gedurende de tijd die ik met hen doorbracht, realiseerde ik dat ze vergelijkbare attitudes hadden als Mosquito, Mr Porter en Captain, de Fijiërs die mijn vrienden werden op Bounty eiland. Het ging om het concentreren op het heden en de toekomst en niet blijven steken in negatieve gebeurtenissen of slechte gevoelens omdat het geen zin had. Het ging om het herinneren van de beste momenten uit het verleden en je er goed over voelen wanneer ze dan ook ter sprake gebracht werden. Het was zo eenvoudig. Dikwijls is het leven veel simpeler dan we het maken, en het is wanneer we dingen compliceren dat we onze problemen creëren. Terwijl ik het spoor volgde door mijn ervaringen gedurende de jaren in het werken met duizenden mensen die zich waardeloos en terneergeslagen, angstig en bezorgd, eenzaam en wanhopig voelden, begon ik te realiseren dat veel van dit alles neerkwam op psychologie. Terwijl meer labels zijn gecreëerd, lijken meer en meer mensen elk jaar emotionele of psychologisch problemen te hebben. Het is bijna alsof 137

psychologie gedeeltelijk meer probl=en creëert. Hoe meer labels we creëren, hoe groter we de categoriserende boeken maken, zoals de DSM IV (Diagnostics and Staristics Manual, welke een omvattende lijst van diagnostische categorieën van psychologische problemen presenteert), hoe meer manieren we hebben om in de war te zijn. Dit waren de leugens van psychologie, omdat het zat in het geloven en gebruiken van hen als referentie voor het bestuderen van onszelf, dat we meer problemen voor onszelf konden creëren. Sommige ex-spurts op het vlak van psychologie, therapie, counseling en psychiatrie zullen spotten met de mogelijkheid dat verandering snel mogelijk is. Ze geloven dat het pijnlijk, moeilijk, langdurig moet zijn en dat het het perfect begrijpen van alles moet bevatten. Het is tijd om deze leugens over hoe moeilijk verandering moet zijn van de hand te wijzen en de mogelijkheid te accepteren dat verandering eenvoudiger en makkelijker en sneller kan zijn dan we tot op heden hebben gedacht. Ik geloof dat de eerste stap in het begrijpen van hoe gelukkiger met jezelf te worden en verbeteringen in je eigen leven maken vereist dat je deze 'leugens van psychologie' verkent en ze ontmaskert, zodat je kan beginnen met de vrijheid van labels. Ik besloot te beginnen met me te concentreren op een nuttig label. Ik begon met Richard te vragen naar zijn definitie van geluk. 0 F: Dus, Rzchard, hoe defimeerje geluk?

RB: Geluk is een kinesthetische sensatie. Het is een spirituele st=ming, een moeiteloze stemming. Het vereist geen enkele moeite. Het is gewoon iets waar je voor achterover gaat zitten en je glijdt er in. Je weet dat het geen enkele moeite kost om in een warm bad te glijden. Als het bad te heet is spring je er uit, als het te koud is voel je je oncomfortabel maar, als de temperatuur precies goed is, glijdt je er zo in en drijf je gewoon en dat is voor mij wat de stemmingvan geluk is. Het is het zweven in je eigen kinesthetische chemicaliën zo dat je vibreert in een stemming van niet noodzakelijk vrolijkheid maar of je vrolijk bent of dat je kalm bent of ongeacht hoe je st=ming verandert er is een overstemmende vibratie van comfort. Met dit in gedachten, vroeg mijn volgende vraag wat de geheimen waren richting gelukkiger leven. 138

OF: Dus, hoe k an;e gelukkiger metje~!f en anderen worden?

RB: Oefen, Oefenen, Oefenen. Mensen spenderen over het alg=een te veel tijd gedurende de loop van te veel dagen aan het zichzelf slecht laten voelen en ze moeten er mee ophouden en beginnen zich goed te voelen. Je moet beginnen door de goede gevoelens die je hebt sterker te maken, en je moet leren je goede gevoelens te nemen en die in je lichaam rond te laten spinnen zodat ze niet wegspinnen de ruimte in. Je moet uitvinden hoe de tijd te nemen om gevoelens te koppelen aan dingen die je in staat s tellen je leven te verbeteren. Je moet kijken naar je kinderen en kleinkinderen en je wonderbaarlijk goed voelen. Je kent dat oude verhaal van het stils taan en de rozen ruiken? Het kan zijn dat je niet geïnteresseerd bent in rozen, maar je moet de dingen vinden die je wel interesseren. Mensen raken erg ééndimensioneeL Ik had een buurman die altijd in zijn garage zat en kleine houten dinge~es maakte en dat was zijn hobby. Hij deed het 30 jaar lang, maar al snel stierven zijn vrienden en hij stierf als een zeer eenzame man in een garage met een hoop houten dinge~es -het rare is dat toen hij stierf, hij pas na twee weken gevonden werd, nadat de geur naar buiten lekte. Ik geloof niet dat het genoeg voor hem was. Hij wist niet hoe vrienden te maken en er op uit te gaan en mensen te ontmoeten. Als hij de garage niet verliet, had hij geen kans. Soms moet je risico nemen. Ik ben altijd degene die de fobische mensen in d e kast stopt en zegt: 'B en je bang met de kastdeuren open?' en dan zeggen ze: 'Nou, ik zit nog niet in de kast.' Waarop ik zeg: 'Hoe groot moet een kast zijn en als het een grote kast was ben je bangvoor de kast of de spullen in de kast?' Ik had één claus trofobisch persoon en een kamer van dit formaat zou te klein zijn geweest. Hij was opgegroeid in een groot huis met zeer rijke ouders en hij zou een kamer van dit formaat een kast gevonden hebben. Zelfs als hij zijn ogen sloot, voelde hij de angst aangezien hij wist dat hij zich in een kleine ruimte bevond. Ik moest hem tot het punt zien te krijgen waar het niet uitmaakte in welk formaat kamer hij zich b evond. Ik vroeg hem: 'Is het echt zo belangrijk? Je zal dezelfde hoeveelheid ruimte in beslag nemen.'

139

Waar Richard het over had was leren de manier waarop je denkt te veranderen, zodat je kan denken op manieren die je goed laten voelen. De basisprincipes van NLP, en van Richards andere creaties, tonen je echt hoe dit te doen. Als je je slecht voelt, word je bewust van de beelden die je op dat moment aan het maken bent en de manier waarop je tegen jezelf aan het praten bent en de gevoelens die je krijgt. Maak de beelden kleiner en plaats ze verder weg. Maak ze zwart-wit, vaag, gedimd en maak ze volledig wit. Verander de tonaliteit van je innerlijke stem of de stem in je die je een slecht gevoel geeft. Maak het piepend als Mickey Mouse of maak het verleidelijk en sexy. Neem het gevoel en merk op in welke richting het in je lichaam aan het bewegen is en beweeg het in exact de tegenoverges telde richting Wanneer je je bezighoudt met deze processen, zal je vaak ondervinden dat je je niet slecht meer zal voelen. Dit werkt snel en krachtig. Soms zal je merken dat je interne stem zal doorgaan je te achtervolgen en pogen je slecht te laten voelen. Wanneer dit gebeurt, is het eenvoudig zaak dat je een speciale mantra keer op keer herhaalt. Op mijn reizen door India en Nepal, leerden de verschillende heilige mannen die ik ontmoette me verschillende mantras. Echter, ik ondervond dat de veruit effectiefste en degene die ik bij duizenden van mijn cliënten met verrassend effect heb gebruikt, een mantra is die Richard me jaren geleden leerde. Hij vertelde me dat wanneer je tegen jezelf op een vervelende manier aan het praten bent of probeert jezelf slecht te laten voelen over iets om de mantra 'HOU JE BEK DICHT. HOU JE BEK DICHT.' te herhalen. Vele mensen waar ik mee gewerkt hebt, hebben gezegd dat deze mantra zich bewezen heeft als de meest verbazingwekkende mentale oefening die ze ooit hadden gebruikt, en ze merkten op dat het positiever denken een kwestie van enkele dagen was. Nu, soms wanneer je het herhaalt, zou je tegen jezelf er over kunnen beginnen te praten, dingen zeggend als: 'Dit gaat nooit werken. Dit is belachelijk.' Het is precies op dat moment dat het noodzakelijk is dat je de mantra blijft herhalen: 'HOU JE BEK DICHT. HOU JE BEK DICHT.' Tijdens het spelen met dit idee, kwam ik op andere mantras waarvan ik gemerkt heb dat ze briljant werken in verschillende probleemsituaties. Met hen die zich veel zorgen maakten, kwam ik op het idee om de mantra 'NOU EN? NOU EN?' te herhalen op een vragende 'Wat maakt het uit?' tonaliteit gezegd. Deze meta-mantras zoals ik ze noem zijn briljante manieren om de binnenkant van je hoofd op te schonen. 140

Wanneer de binnenkant van je hoofd eenmaal begint vrij van deze negatieve mentale vervuiling te komen, is het belangrijk om deze oude denkgewoontes te vervangen met nieuwe, vrolijkere en productievere denkgewoontes. Richard vraagt vaak: 'Wanneer je niet langer het probleem hebt, wat ga je dan doen met alle vrije tijd?' Nieuwe denkgewoontes kunnen bevatten: het maken van positieve beelden van jezelf en je leven, praten tegen jezelf op meer bruikbare manieren en met een aardigere tonaliteit, het creëren van positieve, krachtige, effectieve gevoelens die ons gelukkiger laten vibreren en succesvoller laten presteren. Het zou eenvoudig het waarderen van waar je bent met zich mee kunnen brengen. Ik herinner me te staan in een vervallen busoverkapping in de buitenwijken van Pune in India. Het was bijna avond en de geur van afval en rottend voedsel was extreem prikkelend terwijl ik op de bus wachtte. Het zou het begin zijn van een 16 uur durende reis naar Bangalore en, terwijl ik daar stond met al mijn tassen, begon ik de mensen om me heen op te merken. De overkapping bevond zich ongeveer 3 meter van een lokale gemeenschap, die gehuisvest waren in tenten niet groter dan de meeste keukens die ik thuis had gezien. Ik was stomverbaasd toen ik realiseerde dat elke tent het huis was voor twee ouders en op z'n minst een stel kinderen. Terwijl ik de tenten en hun bewoners die bezig waren met hun dagelijks dingen, observeerde, merkte ik een kleine jongen op, niet ouder dan vier of vijf. Hij was op de stofgrond buiten zijn tent aan het spelen. Hij was kiezels aan het oppakken en ze op verschillende plekken aan het neerleggen. Hij scheen een fascinerende tijd te beleven. Hij was aardig dun en droeg een vieze witte korte broek zonder sandalen of shirt. Terwijl ik hem in de rondte zag spelen kon ik eerlijk zeggen dat ik nog nooit iemand zichzelf zo zag vermaken met het doen van wat dan ook zoals hij scheen te doen. Ik bekeek h= ongeveer een half uur tot ik op de bus stapte terwijl hij nog steeds speelde met een verbazingwekkende glimlach op zijn gezicht getekend. Geen Playstation, geen televisie, geen computer - enkel stenen en aarde. Het raakte me echt waar mensen toe in staat zijn. Door niks anders dan zijn verbeeldingskracht en de meest simpele omstandigheden, bouwde dit jonge~e zijn eigen verbazingwekkende wereld van vermaak. De mensen waar ik mee sprak en van leerde zijn over het algemeen gelukkig met het leven neigt te denken op heel eenvoudige en effectieve manieren. Ik herinner me te praten met Dave van het voetbalteam over zijn attitude tegenover werk en wanneer hij een fout maakt. Hij verklaarde: 141

'Wanneer ik een vergissing maak, maak ik een vergissing Ik zeg gewoon tegen mezelf dat ik de volgende keer m'n best moet doen. Je kan alleen je best doen. Geen nut om je over wat dan ook slecht te voelen. Als iemand me ooit op m'n zenuwen werkt of iets doet wat me irriteert denk ik gewoon ''Wat een klootzak" en ik vergeet het. Geen nut om te blijven steken in dingen die je geïrriteerd maken. Het leven is te kort.' Ik had het zelf niet beter kunnen zeggen. Dus deed ik dat ook niet.

142

DE GROTE BOZE WERELD: HET 'ARME IK' SYNDROOM Ze liep mijn kantoor binnen met haar hoofd omlaag. Ze was achterin de dertig en was erg goed gekleed. Ze gaf me een slappe, lamme handdruk terwijl ze lusteloos in de stoel in elkaar zakte. Ik begon. OF:

Dus, hoe kan ik je helpen?

Ze zuchtte. Ik herinnerde me het laatste gesprek dat ik met haar had over de telefoon. Z e had gebeld en gevraagd om een consult. Ik wist drie dingen over haar. Ten eerste, ze was naar een dozijn therapeuten geweest, van psychiaters en psychologen tot hypnotherapeuten, counselors en zelfs een paar NLP practitioners. Geen van hen had haar geholpen, althans dat zei ze. Ten tweede, ik wist dat ze een polarity responder was. Hiermee bedoel ik, ze was het soort persoon dat, als je iets zei, het er oneens mee zou zijn. Ongeacht wat het was, ze zou h et erover oneens met je zijn. Ten derde, ze was één van de beste voorbeelden die ik ooit had meegemaakt van wat ik het 'Arme ik' syndroom no=, wanneer al wat de persoon doet is zeuren over hoe afschuwelijk het leven is. Met dit in gedachten, had ik een idee over hoe ik het wilde spelen. Ik verwachtte nooit dat het zo ver zou gaan, maar mijn instincten droegen me het hele eind. Ze reageerde naar me met een zielige kreun. Martina:

Ik weet niet of iets me k an helpen. Mijn !ewn is afschuwe!zjk

Ik stemde er mee in. OF:

Ik ben niet verrast.

Een beetje geschrokken, ging ze verder. Martina:

Het u gewoon dat iedereen me haat

Wederom, stemde ik er mee in.

143

0 F:

Kan het ze niet kwalijk nemen.

Ze ging nog verder. Martina:

Nee) :{jeje) tk ben waardeloos. Ik ben onaantrekkelijk. N iemand zal me oot! willen.

Wederom, stemde ik er mee in en voegde behulpzaam toe. OF:

Goed pnnt.

Ze keek verafschuwd naar me op, maar ging verder. Na ongeveer tien minuten hiervan, kon ik meer en meer woede en verstoring in haar stem horen. Ik had ingestemd met al h et negatieve wat ze had gezegd. U iteindelijk keek ze naar me op met woede in haar ogen. Martina:

Zieje1 ik kan niet eens voor mezelf opkomen. j e misbruzk t me net als alle anderen. Ik word gewoon behandeld als een deurmat.

Tot de dag van vandaag, verwonder ik m e over hoe ik het lef had om het te doen, maar terwijl ze deze zin zei stond ik op, liep om de tafel en veegde mijn schoen af aan haar crèmekleurige broek. Ze keek naar me op in absolute verschrikking. Na nog een paar minuten begon ze tegen me te schelden. Ze noemde me elke naam en van alles en nog wat terwijl ze me verklaarde dat ze ging bewijzen dat ik het bij het verkeerde eind had. OF:

Het spijt me, lieverd.

Zei ik zo belerend mogelijk. OF:

Ik ben bang dat ik je niet kan helpen en niemand anders kan h et omdat je niet te helpen valt. Er is niets wat enig verschil voor je zal maken. Je bent lelijk, dom, dik, irritant, saai, lui en onaangenaam.

Ik had alles gedekt wat ze over zichzelf had gezegd in de voorafgaande 25 minuten, min of meer.

144

OF:

Verder, je hebt alles geprobeerd en niets heeft gewerkt dus je probleem zal voor altijd bij je blijven.

Ze schold tegen me en vertelde me hoe ze d'r leven tot een ommekeer zou brengen. Martina:

je bent een absolute schande. Ik zal het;e laten zten Hoe durjj e?je hebt het recht niet I k zal het bewipyn. Je bent een absolute schande.

Ze zou me de mond snoeren en ik zou spijt krijgen van wat ik had gezegd. Daarmee, nog geen 30 minuten in de sessie, stormde ze woedend naar buiten. In eerste instantie, ging mijn hartslag tekeer en vervolgens, ging ik achterover zitten en realiseerde ik me wat er was gebeurd. Drie maanden later kreeg ik een brief. Het was vier en een halve pagina lang, handgeschreven en begon met: 'Geachte heer Fitzpatrick' . Ik las verder en begon te lachen terwijl deze dame me als een wilde beledigde terwijl ze verklaarde hoe ze alles had omgekeerd. Ze verklaarde hoe ze iemand nieuw had ontmoet, nieuwe vrienden had gemaakt op haar nieuwe werk dat ze had, gingverhuizen naar een betere wijk en hoe alles wonderbaarlijk werkte. Ze eindigde haar lange beledigende brief met: 'Dus, ik zei het toch. Nu is mijn leven veranderd en al die afschuwelijke dingen die je zei, nou, je zat er naast. Alles is nu fantastisch. Je bent niet erg nauwkeurig geweest. Hoe voelt het om het bij het verkeerde eind te hebben? Dingen gaan goed met me. Ik zorg dat dingen voor me werken.' Terwijl ik de brief eindigde realiseerde ik me dat er nog maar één ding op zat. Ik antwoordde met een brief bestaande uit één regel ']a hoor, maar voor hoelang?' Dit betekende dat, om het tegendeel te bewijzen, ze door zou moeten gaan haar leven prachtig te maken. Ongeveer een maand later, ontving ik nog een brief met de post, naast een cheque voor de sessie met haar. Deze keer was het maar één pagina lang Dit keer begon hij met 'Beste Owen'. Ze vervolgde met uit te leggen hoe ze uiteindelijk door had wat ik had gedaan. Ze verontschuldigde zich voor alle boze woorden en verklaarde hoe de woede en vastberadenheid om mijn ongelijk te bewijzen hetgeen was geweest wat haar echt had laten veranderen. Het enige wat ze bleef denken, zei ze, was: 'Ik zal die schoftwat laten zien.' Die vastberadenheid was wat haar ertoe bracht actie te ondernemen. 145

Die jongen die ik in India zo blij met de stenen en aarde zag spelen had geen medelijden met zichzelf De meeste mensen die ik ontmoette in India, levend in extreme armoede, hadden geen medelijden met zichzelf Daartegenover heb ik vaak meegemaakt dat het de mensen in de westerse wereld zijn die bij me komen die hun eigen verschrikkelijke zelfbeklagende, arme-ik-achtige verhalen hebben. Zij verklaarden urenlanghoe afschuwelijk hun levens zijn. Ik vond het extreem moeilijk om hen zich weer op hun toekomst te laten concentreren terwijl ze continue het onderwerp weer op hun verleden brachten. Nogmaals, dit is niet altijd hun schuld. Ze leren het te doen aangezien er een goed gevoel ontstaat door het arme slachtoffer te spelen. Zelfmedelijden kan aardig geruststellend zijn aangezien je jezelf wat liefde geeft en meer in contact komt met jezelf. De 'arme ik' attitude was één van de valkuilen die mensen beperkt in het overwinnen van hun problemen. Ik vroeg Richard naar dit fenomeen en wat de beste manier is om met mensen te werken die medelijden met zichzelf hebben. OF: H oe help ; e mensen die medelijden met ~Ch=?f!f hebben?

RB: Nou, om medelijden met jezelf te hebben, moet je eerst 'medelijden voelen' wat een ingewikkelde reeks van sensaties is. Dan moet je weten wanneer het te doen en dan moet je een reeks beelden maken die andere mensen de schuld geven van jouw probl=en. Het is zoals dat blues nummer: 'Doedaadada ... mijn vrouw liet me in de steek, doedaadada . ze nam zelfs de hond, doedaadada ... toen ging m'n wagen stuk, doedaadada ... en zat ik aan de grond'. Het is net alsof het alsmaar doorgaat en toch zijn er mensen met absoluut niets die midden in India zitten te glimlachen, omdat je bepaalde dingen niet noclig hebt om gelukkig te zijn. Mensen denken als dit gebeurt of dat gebeurt zal alles perfect zijn. Mensen denken dat als al deze dingen gebeuren, dat ze dan gelukkig zullen zijn. Ik ken multimiljardairs die absoluut miserabel zijn en ze hebben absoluut alles, maar ze zijn nog steeds miserabel, omdat gelukkig zijn niet verbonden is met wat er zich in de buitenwereld afspeelt. Het is iets waarvan je moet weten hoe het te doen en je moet het oefenen en als je niet oefent gelukkig te zijn maakt het niet uit wat 146

er gebeurt. Het probleem is dat deze mensen hebben geoefend medelijden met zichzelf te hebben en ze zijn er heel erg goed in geworden. Dus je moet ze zover krijgen dat ze stoppen dat te oefenen en beginnen te oefenen gelukkig te zijn en totdat ze dat doen, maakt het niet uit wat er in dit universum gebeurt. Ze zouden een miljard dollar kunnen krijgen en de mooiste vrouw van de wereld en op de cover van elk tijdschrift kunnen staan en ze zouden zich nog steeds miserabel voelen, omdat ze niet weten hoe zich gelukkig te voelen. Mensen denken altijd: als ik een miljard dollar had zou ik gelukkig zijn. Als je niet gelukkig kan zijn met één dollar, hoe zou je gelukkig kunnen zijn met een miljard dollars? H et is niet wat je gelukkig maakt, het is wat je geobsedeerd maakt. Ik ken mensen die als beroep lezingen geven die herhaaldelijk over de hele wereld lezingen moeten geven, omdat ze zich voeden met de bewondering van andere mensen, wat een verslaving is. Ze zouden niet gewoon stil kunnen zitten zoals ik zou kunnen. Ik leef temidden van nergens er is niks dan koeien, het land en mijn echtgenote. Dit was zo'n enorm geheim. Zelfmedelijden overwinnen gaat om het leren van hoe gelukkig te zijn met weinig en het oefenen van je goed te voelen. Het gaat erom te concentreren op twee gebieden: ten eerste, de handelingen die je kan ondernemen om dingen te verbeteren- in plaats van jezelf te vragen 'waarom ik?' kan je vragen 'wat kan ik doen?'- en ten tweede, waarderen wat je wel hebt en er van genie ten. Als je om je goed te voelen hoge eisen aan en strenge regels voor jezelf stelt, zal het gevoel een stuk moeilijker te behalen zijn. Mensen blijven steken in hun verleden en maken er een gewoonte van om stil te staan bij de omstandigheden uit het verleden. Ik werkte eens met een man die dit deed. Ik zei tegen hem: 'Verander je verleden.' Hij zei dat hij het niet begreep. Ik herhaalde weer: 'Verander je verleden.' Opnieuw, keek hij me verward aan. U iteindelijk schreeuwde ik naar hem 'Verander je verleden', en hij schreeuwde terug: 'Dat kan ik niet.' Hierop zei ik: 'Nou, waarom leef je er dan verdomme in?' Hij begreep het. Gelukkig zijn en het genereren van krachtige positieve stemmingen komt in feite neer op vier dingen. 147

1. Het gaat om het maken van meer positieve beelden, het afspelen van betere gevoelens en nuttiger tegen jezelf praten. 2. Het gaat om het waarderen van de wonderbaarlijkheid van het leven en het huidige moment en genieten van elke activiteit waar je je zo volledig als mogelijk mee bezighoudt. 3. Het gaat om het waarderen van hoeveel geluk je hebt met alles wat in je leven bestaat. 4. Het gaat om het echt goed voelen over jezelf en wie je bent. Als je dit kan doen zal je gaan van de schuld aan alles geven naar veel gelukkiger met je zelf zijn.

Van schuld tot richting geven Oefening 1. Schrijf op wat jij een probleem vindt in je leven en schrijf meteen een actieplan van hoe je het aan zal pakken. • Welke hulpbronnen zal je nodig hebben? • Welke mformatze zal je nodig hebben? • Welke contacten zal je nodig hebben? • Wat moet;e doen om het op te lossen? 2. Stel jezelf de vraag: 'Kan ik het verleden veranderen?' Zo niet, waarom er dan in leven?

148

SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND: HET PROBLEEM VAN EEN VERTEKEND ZELFBEELD Toen ik me al die jaren geleden depressief voelde, herinner ik me tijd door te brengen met een vriend van me. Wanneer ik bij zijn huis aanbelde, stopte hij grappend bij de spiegel terwijl hij het huis aan het verlaten was, keek er in en zei tegen zichzelf: je ziet er zo sexy uit.' Dit maakte indruk op me. Ik begon te realiseren dat hij deze overtuiging voor zichzelf hield en dat deze overtuiging ervoor zorgde dat hij zich gelukkig voelde. Ik was niet gelukkig met mezelf maar terwijl ik tegen de depressie begon te vechten, begon ik dingen zoals dit tegen mezelf te herhalen terwijl ik in de spiegel keek. Ik begon me te concentreren op aardiger tegen mezelf zijn. Ik merkte op dat vaak mensen zich slecht voelen over zichzelf en wie ze denken te zijn. De begrippen van zelfconcept, zelfbeeld, en eigenwaarde waren iets wat ik elke dag tegenkwam terwijl cliënten probeerden een diagnose voor hun eigen problemen probeerden te stellen. Ik vroeg Richard naar etiketten zoals eigenwaarde. OF: Wat zyn ;e gedachten owr concepten zoals eigenwaarde?

RB: Nou, ik denk dat het gewoon een dom concept is omdat het zelfverwijzend is. Waar het op neer komt is dat mensen het niet leuk vinden om zich slecht te voelen en ze creëren manieren om zich slecht te voelen wanneer er al genoeg manieren zijn om je slecht te voelen. Mensen zeggen: 'Nou ik voel me niet goed over mezelf' Ik stel ze altijd de vraag 'Is daar dan een reden voor?' En ze antwoorden altijd: 'Wat?' Dus zeg ik: 'Is er een reden waarom je je goed over jezelf zou moeten voelen? Je zit in mijn kantoor de zeuren en te piepen. Dat is niet iets om je goed over te voelen. Is dit wat je de hele dag doet?' En ze zeggen altijd nee en dan zeg ik: 'Nou dan, wanneer je goede dingen doet, voel je je dan goed over jezelf?' Voor mij, wanneer je dingen doet die de moeite waard zijn zou je je goed moeten voelen, maar ze verzinnen een slecht gevoel en beginnen het binnenin zichzelf te draaien tot het een gewoonte wordt. Het is net als dat er mensen zijn die de gewoonte hebben zich aan hun linkeroor te krabben en wanneer ze eenmaal beginnen niet kunnen stoppen, maar je kan deze neurologische verbindingen verbreken, 149

omdat het neurale corrieale paden zijn die eenvoudig in cirkels gaan en je kan mensen zover krijgen om te stoppen deze dingen te laten cirkelen als je de juiste technologie hebt. Dat is zeker wat Neurohngt.üstisch Programmeren brengt en ook waar Neuro Hypnotic Rep a ttering in het bijzonder voor ontworpen is. Het is ontworpen om mensen te baden in verschillende chemicaliën op het neurologische niveau zodat ze geen toegang kunnen krijgen tot de gebruikelijke negatieve gedragspatronen en dan moet je er iets nieuws instoppen zodat ze iets doen wat de moeite waard is. De kunst is om een leegte te creëren en het te vullen met iets wat de moeite waard is. De meeste mensen hebben geen enkel idee hoe überhaupt gelukkig te zijn. Ik bedoel ze hebben echt niet genoeg oefening Ze hebben niet genoeg uren van elke dag doorgebracht met gelukkig te zijn en het te oefenen. Ze hebben het grootste deel van hun leven doorgebracht met zich of beangstigd, bang, minder dan anderen, blabla bla voelend, en wat ze echt moeten doen is in de ochtend opstaan en zich, zonder enige reden, goed voelen en er beter in worden zodat wanneer goede dingen gebeuren, ze zich extatisch zouden kunnen voelen. Er zijn een hoop dingen die we zouden kunnen leren van culturen anders dan de onze; van 'primitieve culturen'. Er zijn een hoop primitieve culturen die niet de gemakken hebben die wij hebben en niet al deze prachtige dingen. Het enige waar ze echter meer waarde aan toekennen is hoe goed ze zich kunnen voelen, omdat ze het een eerbetoon aan hun godheden beschouwen. Of het een eerbetoon aan hun godheden is of niet, denk ik dat het je geboorterecht is om je goed te voelen en dat je er geen reden voor nodig hebt, wat je nodig hebt is de vaardigheid om te weten hoe gedachten door je hersenen te laten spelen op een bepaalde wijze zodat je goede gevoelens creëert. Terwijl ik naar Richard luisterde, realiseerde ik me dat mensen, vaak, over zichzelf denken in een negatieve stemming en zich slecht voelen over zichzelf. Ze nemen aan dat het betekent dat ze een lage eigenwaarde hebben terwijl het, eigenlijk, komt doordat hun beeld van hen vertekend is door de slechte chemie van hun negatieve stemming Wanneer je kan 150

realiseren dat je eigenwaarde niks zegt over wie je bent of hoe goed je als persoon bent, kan je ontdekken hoe te concentreren op jezelf goed laten voelen in plaats van proberen je 'ware' ik te vinden. Aangezien de manier waarop je de wereld interpreteert niet is hoe de wereld is, maar enkel je representatie ervan op dat moment in tijd, gebaseerd op de manier waarop je je voelt, is hetzelfde waar over de manier waarop je over je zelf denkt. Wanneer je je kan concentreren op je echt goed voelen, kan je jezelf onderzoeken vanuit een betere stemming en op die manier zal je merken je je een stuk beter voelt over jezelf. Je kan je goed voelen door beelden in je hoofd te creëren die je laten glimlachen en die beelden groot, helder en levendig te maken. Je kan tegen jezelf praten in een aardige tonaliteit. Je kan dingen doen waar je van geniet en andere mensen meer laten glimlachen. Er zijn zoveel manieren om goede gevoelens in jezelf te creëren en hoe vaker je ze oefent, hoe prachtiger een verschil ze zullen maken dat ze voor je eigenwaarde. Lage eigenwaarde betekent eenvoudig dat mensen zich niet fantastisch over zichzelf voelen op een specifiek moment. Vergelijkbaar, wanneer mensen zich onzeker voelen, betekent het niet dat ze onzeker zijn, het betekent enkel dat ze zich zo voelen. Richard gaf me een fantastische manier om mensen te helpen die zich onzeker voelen. OF: Hoe help ;e mensen die z tch on~ker voelen?

RB: Ik gebruik een paradox. Wanneer de onzekere persoon binnen komt en me vertelt: 'Ik ben niet zeker over mijn toekomst', zeg ik: 'Weet je dat zeker?' Ze zeggen meestal ja. De persoon die lijdt onder twijfels is er absoluut zeker van en wanneer je dat voor ze uittekent moeten ze lachen. Het is het belang van humor. Dan, moeten ze zich er overheen zetten en nieuwe vragen stellen want wanneer je vraagt: 'Wat kan er fout gaan?', zal je uitvinden. Het is hetzelfde wanneer je vraagt: 'Wat als ik het mis heb?' Je zal altijd opmerken dat de tonaliteit waarin de vraag gesteld wordt, het gevoel beïnvloedt dat het oproept. Het is de tonaliteit van je eigen interne stemmen en de beelden die je maakt met goede tonaliteit en goede gevoelens op een rij~e binnenin je dat is belangrijk. Iedereen kan in goede richtingen bewegen en, voor mij, is dat een goed begin. 151

Ik hield van Richards benadering om de paradox in de problemen van mensen te belichten. H et idee om iemand te tonen dat waar ze denken gebrek aan te hebben in één deel van hrm leven, zijn ze feitelijk aan het d=onstreren in een ander deel. Bijvoorbeeld, m ensen die geloven dat ze g=otiveerd moeten zijn, zijn al gemotiveerd ... om thuis te zitten en niks te doen. Mensen die aarzelen, denken niet na over aarzelen ... ze doen het meteen. Onthoud, je bent niet wie je denkt of voelt dat je bent. je bent alles wat je kan worden. Jij bent jij op je best. Soms word je meer en toon je je best en soms niet. Maar je bent het nog steeds, en het is nog steeds jij. Je moet dit begrijpen omdat het betekent dat, in plaats van jezelf proberen te vergelijken met anderen, je kan realiseren dat het enkel gaat om jezelf te vergelijken met jezelf en de vraag te stellen: 'Hoe veel beter ben ik vandaag dan dat ik gisteren was?' De realiteit is dat wanneer we beginnen deze vraag te stellen, het leven zoveel beter wordt. We krmnen ons alleen goed of slecht over onszelf voelen vergeleken met iets. of..vel anderen of..vel een perfect beeld van onszelf Als we in plaats hiervan onze gebreken en onze uniekheid krmnen accepteren, krmnen we onszelf vergelijken met hoe veel beter we aan het worden zijn en dat zal ons in staat stellen om continue vooruitgang in onze levens te boeken en ons potentieel te bereiken. Wellicht zijn de meest serieuze problemen die geassocieerd zijn met de manier waarop we over onszelf denken de eetstoornissen: anorexia en boulimie. Aangezien ik goede successen heb behaald bij cliënten met deze stoornissen gebruikmakend van de vaardigheden die ik leerde van Richard, wist ik dat Richard wat uitstekend advies over hen zou hebben. 0 F: Welke suggesties hebje voor mensen in het omgaan met eetstoormssen?

RB: Ik ben erg succesvol wanneer het gaat om mens en met eetstoornis sen. Ik heb nooit een proble= met hen gehad. Ik werkte met iemand in Londen die slingerde tussen anorexia en boulimie. Ze was midden~ dertig. Ze was bij één van de persoonlijke veranderingworkshops en ik zou zeggen dat het me ongeveer 20 minuten kostte. Maar ik concentreerde me op de eenvoudige dingen. Wat maakt een eetstoornis?

152

Het hoeft geen eetstoornis te zijn, het kan wat voor stoornis dan ook zijn. Het is ultra-dwangmatige gedrag en wat iets dwangmatig maakt is dat het geen OF poor~e heeft. Perfecte logica: als er een punt zou zijn waar het OF was -neem het of laat het -zou het geen dwang zijn. Dus wat ik doe is de stuwende dwang nemen die een persoon heeft en het zo rnaken dat het gevoel in het lichaam in de tegenovergestelde richting spint en wanneer het spint, aangezien het anders beweegt en exact het tegenovergestelde doet van wat het normaal gesproken doet, creëert het een hele andere stemming. Ik gebruik ook een beetje hypnose om dit vooruit te helpen en wanneer een cliënt zich in de andere stemming bevindt, installeer ik sirnultaan dezelfde sensaties die ze hebben bij iets wat ze kunnen 'nemen of laten' zodat op het moment dat het begint, wanneer ze voedsel zien hun reactie is: 'Het maakt niet uit. Ik kan het n=en of laten.' Ik doe dit omdat, als ze moeten kijken naar drugs en zeggen: 'Ik zal geen drugs nemen. Ik zal geen drugs nemen. Ik zal geen drugs n=en', in plaats van: 'Ik zou ze kunnen nemen of laten' het moeilijker is. Ze moeten goede keuzes maken, want dat is de truc. Je moet mensen zover krijgen dat ze goede keuzes rnaken en enkel keuzes rnaken die goed zijn, omdat ze dan het 'HETZIJ OF' poor~e ingaan - Ik kan het nemen of het laten' -waar de goede keuze is om het te laten en dat doen ze. Dat is ware VIijheid. Het is een behoorlijke tijd geleden, zes maanden nu en die cliënt heeft geen enkel probleem gehad en de mees ten van de anderen ook niet. Ik bedoel, het is geen goede keuze om al je voedsel uit te kotsen. Het is niet de rnanier waarop je stofWisseling behoort te werken. Het is niet gezond en deze mensen zullen ziek worden maar de meesten van hen voelen zich de hele tijd slecht omdat ze ch=isch uit balans zijn. Ik weet zeker dat doktoren je nog genoeg andere reden kunnen geven waarom boulimie slecht voor je is. Het was me ook opgevallen tijdens het werken met mensen met eetstoornissen dat er twee hoofdproblemen waren. Ten eerste, het dwangmatige gedrag en, ten tweede, de wijze waarop ze zo vertekend waren in de rnanier waarop ze zichzelf in de spiegel zagen. Aangezien

153

Richard de dwangmatige kant van deze stoornissen al besproken had, vroeg ik hem over de vertekende kant van dingen. 0 F: Waarom zien de?f mensen ztch?f!f vaak

op

wrtekende manieren?

RB: Voornamelijk omdat ze zich in zulke diepgaand andere sterrnningen bevinden gebaseerd op uithongering Ik bedoel, terwijl ze in andere sterrnningen zijn k=en ze net zo goed bizarre drugs nemen. De meesten van hen nemen daadwerkelijk een hoop drugs zodat ze geen honger krijgen. Ze kijken in de spiegel en ze zien er nog steeds dik uit, maar dat is omdat ze dat oefenen. Zelfs als ze nooit dik waren maakt dat niet uit. Ze hebben dit geoefend zo dat ze dit gevoel hebben dat, ongeacht hoe ze er uit zien, ze zich hetzelfde zullen voelen en je kan je gevoelens nemen en je visuele waarneming aanpassen. Het is niet zo moeilijk om te doen, helemaal als je echt erg hongerig bent. Er zijn dingen waartoe we ons niet gedwongen voelen ze te doen en dingen waartoe we ons gedwongen voelen ze te doen. Wanneer je er bij stilstaat en opmerkt wat voor beelden, zelfpraat, geluiden en gevoelens je het gevoel geven je ergens toe gedwongen te voelen en wat voor beelden, zelfpraat, geluiden en gevoelens je het gevoel geven dat je het kan 'nemen of laten', kan je beginnen ermee te spelen en te leren hoe je je gedwongen kan voelen om nuttigere dingen te doen en hoe je onnuttig gedrag kan 'nemen of laten'. Verder, is het belangrijk om weer het belang van de chemie en gewijzigde staten van bewustzijn te realiseren en om te oefenen in positieve krachtige andere g=oedstoestanden te geraken die je significant anders laten voelen wanneer je over jezelf denkt. Wanneer je je kan concentreren op jezelf in positieve stemmingen te krijgen zal je ondervinden dat het veel makkelijker is om de effectieve resultaten te krijgen. In de spiegel kijken gaat niet enkel over bevestiging. Als je er niet goed uitziet, zullen je hersenen weten dat je tegen jezelf aan het liegen bent. Het gaat erom je zelf zo goed als mogelijk te laten voelen over jezelf. Aardig zijn tegen jezelf betekent aardige dingen op aardige manieren zeggen en er zeker van zijn dat je welke actie dan ook die gepast is onderne=t om je helpen beter over jezelf te voelen.

154

Zelfbeeld aangenamer oefening 1. Wat voor persoon wil je zijn? 2. Wat voor persoon denk je dat je bent? 3. Wat dien je te doen om de kwaliteiten te ontwikkelen van de persoon die je wil zijn? 4. Wat is de meest nuttige manier om nu over jezelf te denken om ervoor te zorgen dat je meer wordt wie je wil zijn? 5. Hoe praat je over jezelf tegen jezelf? 6. Hoe zou je bes te vriend tegen je praten? 7. Begin jezelf meer te behandelen zoals je beste vriend je zou behandelen.

155

HET VERNIETIGENVAN DE PROBLEEMMACHINE We reden op een weg waar ik jaren niet was geweest. l'vfijn cliënt kon het niet geloven. Hij zocht naar paniekaanvallen maar ze waren nergens te vinden. Ik wist het geheim over paniekaanvallen. Probeer van ze af te komen en ze k=en erger worden. Probeer ze erger te maken en je zal je een stuk beter voelen. Dus, moedigde ik hem aan de paniek een stuk erger te maken. Hoe meer hij zijn best deed hoe meer hij het niet kon. De paniek wilde niet meer werken. Sinds ik begon te werken binnen het vakgebied van NLP, heb ik een aantal mensen ontmoet die zich heel slecht voelden, omdat ze zich nog steeds slecht voelden ondanks dat ze dat niet zouden hoeven omdat ze NLP kenden. Dit hele begrip van je slecht voelen over slecht voelen veroorzaakt voor veel mensen enorme problemen. Mensen die lijden onder problemen zoals paniek, raken feitelijk in paniek bij de gedachte over het in paniek raken. Het is de gedachte aan het probleem dat het probleem voedt. Met andere woorden, het grootste probleem is niet het oorspronkelijke probleem, het is het probleem dat je hebt met het probleem. De sleutel is om mensen zover te krijgen dat ze het niet erg meer vinden het probleem te hebben. Vaak gebruik ik humor. Ik krijg cliënten die stotteren aan het lachen over hun eigen gestotter. Van alles en nog wat doe ik om mensen te helpen minder dan ik om hun problemen te geven. Ik sprak met Richard over dit fenomeen. 0 F: Wat tk heb geleerd, Richard, is dat het vaak niet de p roblemen van de mensen :jjn die het p robleem :;jjn, het ts hun probleem met het probleem. Ik had een cltënt dte een aantal cursussen in NLP had gevolgd waar tk recentelijk mee werkte dte depressief was omdat hij depressief was) en toch had hij de NLP vaardi,gheden om zichiflf er uit te krijgen. Hoe help je mensen zoals dit?

RB: Dat is gewoon meta-domheid. Ik bedoel, om te beginnen loog hij. Hij had de vaardigheden niet omdat hij ze niet gebruikte. Dat zou mijn definitie zijn. Ze moeten het afbouwen naar de waarheid. Ze zeggen: 'Ik heb al deze vaardigheden maar ik kan ze niet op mezelf toepassen.' Nou, dan heb je niet echt de vaardigheden. Weet je, ik bedoel, ik heb de meeste dingen op het gebied van NLP allereerst ontworpen om mezelf te helpen iets te doen. 156

Om de zoveel tijd, komt er een cliënt langs en weet ik niet wat ik moet doen om te helpen. Dan kan ik er op uit gaan om iets voor ze te vinden, maar je weet dat er geen enkele techniek is die ik op andere mensen toepas die ik niet op mezelf toepas. Dus dat is een bee~e een suffe opmerking. Dat is net als zeggen: 'Ik h eb een s chep, maar ik kan geen gat graven.' Waarop ik zou zeggen: 'Ja, je h ebt een schep en je bent geen gat aan het graven en wat weerhoudt je ervan een gat te graven? Dingen die zich in je hoofd bevinden. J e motiveert jezelf niet om dit te willen doen en het gedaan te krijgen.' Dit is het verschil tussen vrijwillige daden en zelfbevrediging en ik accepteer geen zelfbevrediging Ik accepteer het niet in mezelf en ik accepteer het niet in mijn cliënten. Ik hoor een hoop van dezelfde onzin wanneer mensen door d e deur komen. Ze zijn 12 jaar in therapie geweest en ze zeuren en zeiken maar ik luister er niet naar, ik vertel ze gewoon hun bek te houden en ik ga terugnaar het meest belangrijke wat altijd is: 'Wat wil je? Wat ben je aan het doen?'. Als je stopt te doen wat je doet en iets begint te doen dat werkt, zal je er komen. Punt. En de rest ervan en al de redenen en al de excuses daar koopt niemand iets voor. Ze geloofden dat als je je probl=en begreep, het zou veranderen. We hebben aardig grondig ontdekt dat dat gewoon onzin is . Vele mensen begrijpen zichzelf totdat ze er bij neervallen, maar ze worden er niet beter van. Wat je echt moet doen is begrijpen wat je niet aan het doen bent en als je je letargisch voelt en je bent niet gemotiveerd dan produceert wat je aan het doen bent in je hersenen die chemische reactie in je lichaam. Dus is het eerste wat je dient te doen het tegenovergestelde daarvan. Je moet je gevoelens in de tegenovergestelderichting la ten draaien. Je moet het tegenoverges telde soort beelden maken waardoor je je anders zal voelen. Als je anders denkt en anders tegen jezelf praat, ga je je anders voelen. Het verbazingwekkende aan mensen is dat ze zo kneedbaar zijn. In 35 jaar, iedere persoon die ze me s tuurden die onmogelijk zou moeten zijn is makkelijk geweest, omdat ik dat basisprincipe heb gehad. Ik zocht gewoon naar wat ze niet deden en, ongeacht wat het is dat ze aan het doen zijn, krijg ik ze zover te stoppen het te 157

doen en te beginnen iets te doen dat zal werken. We hebben hier niet met een gigantisch aantal variabelen te maken. We hebben te maken met het feit dat mensen beelden maken en met zichzelf praten. De beelden die ze maken zijn of..vel op een specifieke plek, op een zekere afstand en de stem beweegt in een bepaalde richting, heeft een zekere tonaliteit en een bepaalde snelheid. Slapeloze mensen kunnen niet slapen omdat ze tegen zichzelf praten. Ze zeggen: 'Ik zal nooit in slaap vallen, bla bla bla bla bla.' Zorg dat ze langzamer praten en met een lagere tonaliteit en stop er een paar gapen in en voor je het weet zijn ze diep in slaap. Het is goed om daar een paar 'hypnotische' vaardigheden aan toe te voegen, omdat het andere dat er voor zorgt dat mensen in herhaalgedrag vervallen is dat ze in dezelfde staat van bewustzijn gaan. Hetzelfde type gezeur produceert hetzelfde type gemoedstoestand- de ik-kanhet-niet, slechte-gevoelens stemming. Terwijl, wanneer je mensen in diepgaande andere stemmingen brengt, of het stemmingen van opwinding of stemmingen van intense ontspanning zijn, het feit dat het een andere stemming is stelt je in staat om ander gedrag te installeren. Het is veel nuttiger om te realiseren dat, als je een vaardigheid niet gebruikt, je hem niet hebt. Je hebt enkel vaardigheden wanneer je ze gebruikt, want als je ze niet gebruikt zijn ze er niet. Jaren geleden, toen ik mezelf begon toe te staan om OK te zijn met me slecht te voelen en me concentreerde op het toepassen van de vaardigheden die ik had om me beter te voelen, ondervond ik hoe ik mezelf uit de probleemstemmingen haalde waar ik me in bevond. Soms voelde ik dat deze vaardigheden enkel dingen aan de oppervlakte oplosten en dat ik dieper met de probl=en om moest gaan. Dus begon ik alles over een probleem uit te schrijven wat ik zou kunnen en wat ik moest doen. Toen ik me eenmaal met deze oefening bezighield merkte ik me comfortabel te voelen met in staat zijn alle vaardigheden en mantras te gebruiken, omdat ik er zo volledig mogelijk iets aan had gedaan. Soms, proberen cliënten of deeln=ers van een training een specifieke oefening en beginnen ze in paniek te raken als ze het niet kunnen. Ze beginnen de eeuwenoude vragen 'Wat als ik het verkeerd doe?' 'Wat als ik 158

dit niet in de echte wereld kan doen?' in hun hoofd te stellen. Die VIagen hebben positieve intenties in de zin dat ze proberen de persoon voor teleurstelling te behoeden voor het geval de technieken niet werken. Wat de meeste mensen niet realiseren is dat deze technieken voor iedereen werken en, met oefening, iedereen ze succesvol kan doen. Het is cruciaal voor hen te begrijpen dat ze de noodzaak dat het moet werken lo s moeten laten en in plaats daarvan ervan genieten zich zonder reden goed te voelen. Op die manier zal de vaardigheid makkelijker komen.

159

PERFECT ZIJN IS NIET OK Ik heb ontdekt dat we, als maatschappij, te verwend zijn geworden met keuze en te geconcentreerd op perfectie en dit staat ons gelukkig zijn in de weg Terwijl de moderne wereld een verbeterde manier om dingen onder controle te hebben met zich meebrengt, raken vele mensen verstrikt in het proberen alles onder controle te hebben, en in het zichzelf vergelijken met een perfect beeld van zichzelf. Dit was het volgende onderwerp dat ik introduceerde om Richard z'n reactie op te krijgen. 0 F: H oe ga ;e om met mensen die zich?f!f vergelijken met een perfect beeld van :;jch?f!f?

RB: Nou, om te beginnen zou ik van meningverschillen met het idee dat het perfecte beelden zijn. Hun perfecte beelden hebben geen speling Een perfect beeld zou je genoeg speling geven en het perfect beeld zou een beeld zijn van i=and die geen beelden maakt om aan te voldoen. Je hoeft niet aan een beeld te voldoen om gelukkig te zijn, je kan het gewoon doen. Met iemand die een perfect beeld maakt van zichzelf zou ik het beeld veranderen. Zo eenvoudig is het. Als ze het beeld niet willen veranderen, mep ik ze een of twee keer en zeg ik ze het beeld te veranderen. Over het algemeen doen ze het ... of ik maak het erger. Ik heb mensen gehad die binnen kwamen lopen en me hebben verteld dat ze van plan waren zichzelf te doden, omdat ze die baan niet kregen of ze kregen datmeisje niet of dat hun leven paste niet in hun plan. Waarop ik zei: 'Dat hoef je niet te doen. Ik zal het voor je doen en ik zal het nu meteen doen.' Ik haal een enorm mes tevoorschijn en wandel door de kamer en ze roepen altijd: 'Wacht', en dan zeg ik: 'Nou, waar wacht ik op?' Dan zeggen ze: 'Nou, er moet iets anders zijn.' Ik antwoord: 'Nou begin ze meteen te visualiseren. Verspil mijn tijd niet.' De meesten van hen realiseren niet dat er een hoop mensen zijn die dingen doen door ze te matchen. Je haalt de mensen die dingen doen door ze te matchen er altijd uit tijdens seminars, omdat ze altijd hun hand opsteken en vragen of het hetzelfde is als een of andere kerel zijn concept van zelf. En wanneer 160

ze vragen: 'Is dit hetzelfde?' Is het antwoord nee. Ze denken dat overeenkomstigheid goed is en ik denk dat overeenkomstigheid saai is, en je moet ze leren dat als ze daadwerkelijk exact zouden krijgen als wat ze zeggen dat ze willen, het niet zou werken. Wanneer mensen niet bewegen in de richting van een visueel beeld dat ze proberen te matchen, zouden ze van het beeld af moeten komen in plaats van zich over te geven aan zelfkritiek, een lage eigenwaarde en jaren van therapie. Ik merkte dat het vaak de teleurstellingwas die ervaren werd door cliënten waardoor perfectionisme hen zo negatief beïnvloedde. Ik had een expert horen praten over het idee van mensen niet op te zadelen met valse hoop voor het geval dat ze teleurgesteld werden met een resultaat dat niet bevredigend was. Dit overwegend wist ik echter dat het van enorm belang was dat mensen hoop in leven hielden en dat ze zich tegelijkertijd niet in de positie moesten brengen om teleurgesteld te worden. OF: Hoe denk;e owr de begrippen hoop, valse hoop en teleurstelling?

RB: Ik heb een andere naam voor valse hoop. domheid. Valse hoop is gewoon domheid. Het is 'Ik weet dat ze me op een dag terug zal nemen', zelfs als ze je terug zou nemen, zou ze je weer in de steek laten dus maakt het niet uit. Dat is gewoon domheid, geen valse hoop. Dat is gewoon niet accepteren hoe het zit en je omkeren en je te realiseren dat zelfs als je met een ander meisje uit gaat, je het waarschijnlijk gaat verpesten. Je moet iets met jezelf doen zodat je daadwerkelijk een relatie kan hebben. Er zijn sommige mensen die zeer onrealistische verwachtingen hebben en daardoor teleurgesteld worden. Wat mij betreft als je praat over valse hoop, denk ik dat een hoop mensen plannen om teleurgesteld te worden. Ze kijken niet echt naar de criteria van wat hen in eerste plaats gelukkig zou maken. Zelfs als ze zouden krijgen wat ze wilden, zouden ze in essentie nog ongelukkig zijn. Ze kijken naar het onbereikbare meisje en wensen dat ze met haar uit zouden kunnen gaan, zelfs wanneer ze niet eens weten hoe ze is. Ze zou een enorme trut kunnen zijn, maar ze ziet er goed uit vanaf 30 161

meter dus stellen ze zich voor dat het de vrouw van hun dromen is. Dan, wanneer ze uiteindelijk toch proberen om naar haar toe te gaan en haar te ontmoeten, blijkt dat ze gelukkig getrouwd is met iemand anders, en dan zijn ze teleurgesteld. Ze doen dit in plaats van eerst naar haar toe gaan en haar te ontmoeten en erachter te komen wie ze is en dan te zeggen: 'Nou ja, ze is niet beschikbaar', voordat ze iemand vinden die het wel is en die hen daadwerkelijk gelukkig zou maken. Echte hoop is wanneer je realiseert dat iets mogelijk is, maar zodra je de variabelen beperkt tot- 'Het moet dit meisje zijn.' 'Het moet deze baan zijn.' 'Het moet dit bedrag in geld zijn voor de kerst.' - breng je jezelf in de positie om te falen. Falen wordt bepaald wanneer je een regel stelt over wat de uitkomst is of wat de locatie moet zijn. Wanneer je vast komt te zitten zou je je horizon moeten verbreden. Als je die baan niet krijgt, zou het echt kunnen betekenen dat er zich daarbuiten een veel betere baan voor je bevindt en, als je begint het bereik uit te breiden van wat je zou kunnen doen, zou je iets kunnen vinden waar je meer van geniet te doen en meer geld mee verdient en minder uren werkt. Maar de meest mensen denken dat 'Oooh, ik kreeg dit niet daarom ga ik me slecht voelen zodat ik me altijd slecht ga voelen en dan zal alles wat ik wil me slecht laten voelen.' Ze dalen af in een vicieuze cirkel. Maar het gaat meer om hun interne dialoog en de beelden die ze maken wat hen zich slecht laat voelen, dan dat het gaat om hun potentieel op de planeet. Als je echt naar daarbuiten kijkt, er zijn enorm domme, onbekwame mensen die heel erg rijk en heel erg gelukkig zijn en fantastische relaties hebben, dus is er geen excuus voor mensen die ook maar een bee~e hersenen hebben. Het probleem is dat ze dat beetje hersenen dat ze hebben niet gebruiken. Als ze gewoon zouden leren om hun interne dialoog op dezelfde manier gericht te krijgen met de juiste tonaliteit, die beelden hoog te plaatsen en te beginnen goede beslissingen te maken en echt rond te kijken en de mogelijkheden te openen, geloof me als ik zeg 'the sky is the limit'.

162

Perfectionisme relateert allemaal aan obsessief dwangmatig visualiseren. Ze maken een beeld en als hun ervaringniet overeenkomt met dat plaa~e, voelen ze zich slecht, terwijl het makkelijkste in de wereld is het veranderen van het plaa~e. Ik werkte in India eens met een vrouw die altijd wilde dat dingen perfect waren. Wat ze zich begon te realiseren terwijl ik methaar sprak was dat haar ideaal van een perfecte dag feitelijk een teleurstelling zou zijn, omdat er geen verrassingselement in zat. De paradox van perfectie is dat iets flexibel moet zijn en te verbeteren om perfect te zijn en als het kan verbeteren is het niet perfect. Wanneer je probeert om alles precies zo te hebben als je wil, bereidt je jezelf voor op teleurstelling als je er niets anders voor in de plaats hebt gezet. Wat je op z'n plaats moet zetten is het idee van wat je wil en de flexibiliteit toevoegen van wat je zal doen als het niet precies is zo als je wil. Je moet de uitkomst hebben van hoe je wil dat dingen zijn en de vrijheid om in staat te zijn gelukkig te zijn ongeacht hoe dingen zich in de echte wereld ontwikkelen. Je moet dingen accepteren die je niet kan veranderen en in staat zijn om de dingen veranderen die je kan veranderen en, zoals het gezegde is, de wijsheid hebben om het verschil te weten. Wanneer je van tevoren weet dat dingen niet altijd exact zo zullen gaan als je wil, kan je genieten van de delen van de ervaring die zo gaan als gepland en je daar tevreden over voelen. Je kan ook de dingen waarderen die niet zo gingen als gepland en gelukkig zijn in de wetenschap dat het precies is wat het leven zo interessant maakt. Toen ik met deze vrouw werkte, was ik in staat om haar bewust te maken van de beelden die ze in haar hoofd aan het maken was. Ze maakte beelden van hoe dingen 'zouden moeten' zijn en ik liet haar realiseren dat ze bewust kon zijn van die beeldden en kon accepteren dat de realiteit op sommige manieren anders zou zijn. Ik liet haar beginnen beelden te maken van verschillende scenario's die plaats vonden en het haar ze vergelijken met de meest verschrikkelijke scenario's. Toen ze deze nieuwe beelden in een nieuwe context te zien kreeg, begon ze de goede delen van de ervaringen te waarderen in plaats van zich altijd te concentreren op wat er verkeerd was. In essentie, begon ze van de onzekerheid van het leven te genieten. Wat me echt raakte van wat Richard had gezegd was, weer, een heel eenvoudig punt.

163

'Alsje echt naar daarbuiten k ijkt, er i!Jn enorm domme, onbekwame mensen dte heel e?J; rzjk en heel e?J; gelukktg i!Jn en fantastzsche relattes hebben, dus ts ergeen excuus voor mensen dte ook maar een beeije hersenen hebben. Het probleem ts dat ze dat beetje hersenen dat ze hebben niet gebruiken.) Dit had echt veel impact op me. Het was een fantastisch prmt. Ik begon te realiseren dat het geheim tot al deze vrijheid waar we over aan het praten waren was niet hoe slim we zijn of hoe vaardig, het ging echt om attitude, manieren van denken en het ondernemen van bepaalde acties die zouden leiden tot bepaalde effecten en consequenties. Succes is niet het bezit van de slimmerds of de bekwamen, het is het product van het denken op bepaalde manieren en het gedragen op bepaalde manieren.

164

HET VERKLAREN VAN DE OORLOG AAN MENTAAL TERRORISME Ve meeste mensen plannen aan de hand van rampen. Ze denken aan wat er mts kan gaan en dan worden :{'ft het meester'

- Richard Bandier We hadden 11 september. Het was een dag die de wereld schudde. Duizenden mensen stierven gedurende één van de meest belangrijke terroristisch aanvallen aller tijden. Over de gehele wereld, vinden dagelijks tragediën op grotere of kleinere schaal plaats. Terrorisme brengt terreur en mensen sterven. Binnenin ons eigen hoofd, houden we ons bezig met een andere wereld van terrorisme, die zijn eigen slachtoffer met zich mee brengt: onszelf. Iedere dag vuren we negatieve gevoelens af die werken als bommen, wonden aan ons zelfbeeld en onze stemming veroorzakend. Iedere dag, ontwikkelen we overtuigingen die ons in de vallokken onder het puin van stress en bezorgdheid. Iedere dag worden we geterroriseerd om ons angstig en nog meer te voelen. De oorlog tegen terrorisme is een krachtsinspanning van bepaalde landen om het terrorisme in de wereld te beëindigen. Sommigen zouden beargumenteren dat de oorlog zelf terrorisme is. Hoe dan ook, ik wil praten over het verklaren van een ander soort oorlog: de oorlog tegen mentaal terrorisme. Het is een oorlogmet als doel een einde te maken aan de negativiteit van je gedachten en de slechte gevoelens die je voelt. Het is een oorlog met als doel een einde te maken aan de tirannie van de nietnuttige gedachten en je de vrijheid van de beloofde gedachten te bieden. Mensen sterven ook in mentaal terrorisme. Angst, stress, en bezorgdheid vernietigen je gezondheid en geestelijke rust. Een depressie kan je doden. De veldslagen die gewonnen dienen te worden in deze oorlog zijn de veldslagen tegen angst, tegen verdriet en tegen stress. Dit vereist dat je bepaalde attitudes tegenover deze vijanden hanteert. De eerste attitude is te realiseren dat het niet altijd vijanden zijn geweest. Er zijn evolutionaire redenen achter al deze drie factoren. Angst beschermde ons tegen gekwetst worden. Depressies hielden ons dicht bij huis wanneer datnodig was. Stress hield ons bewust van het feit dat we actie dienden te ondernemen om ons veilig te houden. De tweede attitude is om, nogmaals, te herinneren wat de kracht van humor is in het omgaan met deze problemen. Wanneer we om iets kunnen lachen, beangstigd het ons niet langer, deprimeert het ons 165

niet langer en maakt het ons niet langer gestresst. De laatste attitude om in gedachten te houden is dat er vele verschillende manieren zijn om over angst, verdriet en stress te denken en dat we kunnen leren om de manieren waarop we over ze denken te veranderen. Deze drie veldslagen staan niet los van de rest van deze sectie. Vele mensen denken dat stress, depressie en angst veel te groot zijn om 'geregeld' te worden in een paar oefeningen. Wat je echter zal ervaren is dat de oefeningen aan het einde van de volgende delen, als ze volledig worden uitgevoerd, gevaarlijk dichtbij zullen komen in jou compleet te bevrijden van deze problemen. Alsjeblieft, voer ze volledig uit, wees ontvankelijk, en je zal merken dat het verschil in de wijze waarop je over jezelf denkt, je leven, je problemen en je angsten enorm zal zijn. Wanneer mensen binnenkomen en zeggen dat ze angst, stress of depressiviteit hebben, vragen we ze het aan ons te 'tonen' . Dit laat hen realiseren dat het een proces is en niet een ding. Zodra dit bekend is, kunnen mensen het proces veranderen. De oefeningen aan het einde van de volgende onderdelen stellen je in staat om krachtige veranderingen in dit proces te maken en de manier waarop je het leven ervaart te transformeren. Het bestrijden van angst

Ik keek naar de menigte. Buiten moet het warmer dan 30° Celsius geweest zijn. Het was één van de hoogtepunten van mijn leven. Het was 5 juli 2003 en de workshop in Bangalore, India, stond op het punt te beginnen. Ik begon. Minuten later vroeg ik om een demonstratievrijwilliger. Richard had me altijd geleerd dat de beste manier om een pubhek voor je te winnen, was door een demonstratie. Ik wilde iemand die een angst had voor spreken in het openbaar. Aarzelend gingen een paar handen omhoog. Ik koos iemand en hij kwam naar voren. Hij was als een rie~e aan het beven. Ik keerde hem met zijn rug naar het pubhek en leerde hem de manier waarop hij zich voelde te veranderen. Één van de grootste problemen die we hebben in deze wereld is angst. Het bestrijden van angst vereist dat je leert hoe de manier waarop je gevoelens in je lichaam ervaart te veranderen. Toen ik Richard in de conferentieruimte in Edinburgh sprak over angst legde hij meer uit over hoe mensen te helpen het te overwinnen.

166

OF: Hoe help ;e mensen angst te overwmnen?

RB: Ik begin neurologisch. Ik pak de gevoelens, vind uit waar ze beginnen, hoe ze door het lichaam bewegen, trek ze uit het lichaam, draai ze ondersteboven stop ze terug en laat ze achteruit spinnen. Gooi er nog een bee~e circusmuziek bij zodat ze weten dat het onnozel is. Vreemd als het mag klinken, ik heb duizenden mensen genezen door niets anders dan dit te doen. Ik had Richard z'n erg eenvoudige benadering als zeer effectief ondervonden in het verwijderen van angst. Dit was de techniek die ik gebruikte bij mijn demonstratie vrijwilliger. Ik hielp hem zich voor te stellen dat hij het gevoel in zijn lichaam aan het ornkeren was en het in de tegenovergestelde richting het draaien. Terwijl hij dit deed, voelde hij zich zoveel meer ontspannen en was in staat om te spreken. Ik stuurde hem terug naar zijn plaats verwachtend dat dit de laatste keer zou zijn dat ik hem zag. Het helpen van mensen met angsten en fobieën is nooit zo'n probleem voor me geweest. Het was altijd eenvoudig om mensen zich voor te laten stellen hun ervaringen en gevoelens achteruit te laten draaien. Paniek aanvallen, aan de andere kant, zijn anders. Ondanks dat ik een effectieve manier had om met paniek te werken, was ik nieuwsgierig naar Richard z'n benaderingvan het omgaan met deze andere soort angst die zijn oorsprong had in bezorgdheid. OF: En hoe zit het dan metp aniekaanva!!en?

RB: Paniekaanvallen zijn een bee~e anders. Je kan mensen met de fast phobia cure helpen, maar paniekaanvallen neigen terug te komen dus vereist het een iets sterker veranderde stemming. Je moet mensen die paniekaanvallen hebben in een andere staat van bewustzijn brengen, waar ze zich heel relaxed voelen. Ik gebruik hypnose daarvoor en creëer dan een krachtige stemming van ontspanning en dan, wanneer ze hun paniek beginnen, vuur je de ontspanning af zodat paniek ontspanning veroorzaakt. Het is paradoxaal maar het werkt, en ik heb er geweldig succes mee gehad, herhaaldelijk weer.

167

Richard suggereerde ook dat het belangrijk was om er bewust van te zijn dat angsten vaak een doel hebben en te verzekeren dat er voor dat doel gezorgd wordt. RB: Ik hou niet van het idee van onbevreesdheid. Ik denk dat sommige dingen de moeite waard zijn om bangvoor te zijn. Ik denk dat mannen zich bewust zouden moeten zijn van naar bed gaan met de vrouw van de buurman. Ik denk dat ze er doodsbenauwd voor zouden moeten zijn. Ik denk dat mannen doodsbenauwd zouden moeten zijn om de intimiteit met hun vrouw en kinderen te verliezen. Dit zijn dingen die de moeite waard zijn om bang voor te zijn. Ik denk dat je bang zou moeten zijn voor grote slangen als je niets over slangen weet. Er zijn mensen in India die opgroeien slapende tussen cobra's. Ze weten alles over cobra's. Ze hoeven niet bang voor ze te zijn, maar als je mij in een kamer vol met slangen stopt, zal ik doodsbenauwd zijn en maken dat ik weg kom, omdat ik niets weet over slangen. Ik ben opgegroeid in de stad en de enige soort gladjanus die we hadden worden advocaten genoemd. Ze zijn het meest tijdrovend. Ze zullen je doden met verveling. Dus, om van angst en paniek af te komen, is het belangrijk om de intentie erachter te respecteren en er zekervan te zijn dat ervoor die intenties wordt gezorgd door andere middelen. Angst was een belangrijk mechanisme om te overleven. Het is gewoonweg soms nuttig en soms niet. Mensen zijn bang voor schaamte, afWijzing en falen. Ze zijn bang om met mensen te praten. Al deze angsten zijn gebaseerd op ondoordacht wazige logica. Er is geen reden om angstig te zijn om iemand te benaderen, om ze mee uit te vragen of om te spreken voor een groep mensen. Het is enkel dat we leren om angst te associëren met deze ervaringen en we oefenen het telkens weer in het ervaren ervan in dezelfde situaties. Wanneer je je gevoelens achteruit kan laten draaien en andere stemmingen in jezelf kan creëren zal je ontdekken hoe je kan beginnen je zelfverzekerd en nieuwsgierig te voelen daar waar je ooit angst voelde. Het gaat niet om onbevreesd te zijn of zelfs moedig. Het gaat erom te leren je associaties met zekere dingen te veranderen.

168

Later die dag, toen ik het seminar aan het afronden was, zag ik een persoon het gangpad aflopen richting het podium. :Mijn hart klopte in mijn keel terwijl ik doorging met praten, onzeker over wat er gaande was. De man had het podium bereikt en bewoog mijn richting op. Het was mijn demonstratievrijwilliger van eerder die ochtend. Hij vroeg om de microfoon. Overrompeld en niet wetende wat anders te doen, gaf ik het aan hem. Hij begon me overvloedig te bedanken en aan het pubhek uit te leggen dat hij deze fobie voor spreken in het openbaar voor zoveel jaar had gehad en dat deze nu verdwenen was en hij alles kon doen. Ik glimlachte. Wat een getuigschrift. 'Alleen in India,' dacht ik bij mezelf.

169

Verslaan van angst oefeningen 1. Het achteruit spinnen van angst • Denk aan een ongewenst gevoel dat je hebt gehad. • Merk op in welke richting het bewoog of draaide in je lichaam. • Breng h et gevoel op gang en terwijl het beweegt, stel je voor het naar buiten te halen en het om te keren, het zo te veranderen van richting dat het in de tegenovergestelde richting in je lichaam beweegt. • Laat het gevoel snel doorgaan in de tegenovergestelde richting te spinnen en merk op hoe het gevoel volledig verandert en niet langer negatief is 2. Angst vernietiger • Wanneer je in paniek bent, tracht nogmeer in paniek te raken. Probeer en raak in paniek zo veel als je kan. Het geheim is dat wanneer je probeert het te doen, je het extreem moeilijk zal vinden. 3. Het herkaderen van angst • Vind uit wat de intentie achter de angst is. Het is meestal een poging om je te beschermen, maar waarvoor? Als je dit eenmaal weet, vind dan uit hoe je die intentie kan vervullen zonder de angst. 4. Fast Phobia Cure (Snelle Fobiegenezing) • Stel jezelf voor in een bioscoop achter een projectorruimte kijkend naar jezelf, zittend in de bioscoop kijkend naar jezelf op het scherm. • Stel je voor dat je jezelf een film ziet kijken van een moment dat je angstig was. • Stel je voor dat de film in één keer doorloopt vanaf vóór de ervaring in één keer door tot nadat je de ervaring had overleeft. • Stel je voor aan het einde van de film in het scherm te stappen en de volledige film achteruit te spelen. Zie de beelden achteruit, hoor de geluiden achteruit, voel de gevoelens achteruit. • Speel het heel snel achteruit terwijl je er in zit. Doe dit een aantal keer. • Je zal het moeilijk vinden de angst op dezelfde wijze te voelen.

170

HET BESTRIJDENVAN DROEFHEID Dat zelfmoord telefoon~ e dat kwam om 1 S:30 uur op een donderdagmiddag, veel mensen vragen me of ik dezelfde tactiek probeerde die ik gebruikte bij de dame die zie bezighield met zelfinedelijden. H et antwoord is nee, natuurlijk niet. Iedere elient is anders. Terwijl hij huilde aan de andere kant van de lijn, had ik over niet veel controle. Hij had op ieder moment op k =en hangen. Op dat ogenblik wist ik niet eens wat zijn naam was. Hij vertelde me uiteindelijk dat het Martin was. Het nummer was afgeschermd. Ik moest Martin aan de telefoon zien te houden en h= geconcentreerd zien te krijgen. Ik zou h et me niet kunnen veroorloven om te proberen hem tot woede te provoceren. Ik moes t hem krijgen in een st=rning van hoop en geloof in mij. Als ik dat eenmaal had gedaan, zou ik hem naar de kliniek kunnen krijgen voor een sessie. Terwijl ik tegen hem praatte, snotterde hij zielig en vond ik het moeilijk op te rnaken wat hij aan het zeggen was. Martin:

Het is zo pijnlijk, zo, zo pijnlijk. De pillen helpen niet. De dok toren helpen met. Niemand begrijpt me. I k moet er van af Ik moet er nu van af Ik ga ze nemen. Ze zeiden datjij zou kunnen helpen, is dat zo? N ou, kun je dat?

Ik had geen tijd om ook maar uit te vinden wie 'zij' waren. Ik gaf hem de hoop die hij noclig had. OF:

Ja, ik kan dat en zal ik dat. Luister naar me. Je kan de zaken omkeren. Je kan je leven omkeren. Ik zweer het je. Je kan het. Het is mogelijk. Ik beloof het je. Ik beloof het. Ik zal je helpen. Ik kan je helpen het te doen.

Elke vezel van mijn ziel poogde om een absoluut gevoel van zekerheid over te brengen, omdat ik er zeker van was, absoluut zeker dat ik h em zou k=en helpen zijn leven te veranderen. Martin:

Maar zk zie niet zn hoe. A lles ts zo'n rotzooitje.

OF:

Ik weet dat alles nu een rotzooitje lijkt, Martin, maar ik beloof je dat we de zaken om k=en keren. Ik weet hoe je je nu 171

voelt. Je voelt absolute folterende pijn, alsof er geen uitweg is. Niemand heeft enig benul waar je doorheen gaat, Martin, en niemand kan je begrijpen. Ik kan niet doen alsof ik weet waar je doorheen gaat, maar ik weet hoe ik me voelde. Ik was ook suïcidaal. Ik maakte me bijna van kant, zoals jij, maar ik kreeg het voor elkaar een andere uitweg te vinden. Laat me je de weg tonen, Martin. Ik vroeg hem hoe hij zich zou voelen als hij hier overheen kwam en alles omkeerde. Ik vroeg hem hoe zijn leven zou zijn als hij de rotzooi opruimde en een jaar na nu gelukkig zou zijn en vooruit zou gaan. Ik beschreef het zo levendig mogelijk. Na wat krachtsinspanning vroeg hij me. Martin:

Denk ;e echt dat het mogelijk ts) Owen?

OF:

Ik weet dat het dat is. Het is zo mogelijk. Je moet gewoon vastberaden zijn. We gaan dit samen doen, Martin, en het is nodig dat je doet wat ik vraag.

Ik werkte met Martin en hij leefde al snel weer gelukkigmet zijn leven op orde. Ik hoor nog regelmatig van hem. In het bestrijden van droefheid, begon ik te denken aan wat Richard had gezegd over mensen die medelijden met zichzelf hebben en zij die op zoek zijn naar perfectie. Er was veel wijsheid en inzicht in het toepassen hiervan op hen die lijden aan depressiviteit. Ik had ook uitstekende resultaten behaald in het werk dat ik had gedaan met mensen die me op kwamen zoeken om zich gelukkiger en beter over het leven te voelen. Ik denk dat de beste plek om depressiviteit naartoe te sturen is naar een stemmingvan vastberadenheid. Als je probeert een persoon die depressief is zich gelukkig te laten voelen, zal het vaak een enorm uitdagende taak zijn om te volbrengen, en ze kunnen altijd terug gaan richting depressief zijn. Aan de andere kant, wanneer je iemand die depressief is helpt om vastberaden te worden zijn ze in een positie waar ze om kunnen gaan met iedere en alle uitdagingen die op hun pad kunnen komen. Zoals de vrouw die vastberaden was om mijn ongelijk te bewijzen, de vastberadenheid voorziet mensen van een energie die ze hard nodig hebben. Vele mensen die depressief zijn hebben een gebrek aan energie en een apathisch gevoel 172

van hulpeloosheid en hopeloosheid. Als ze opgeladen kunnen worden, kunnen ze dat gebruiken om sommige veranderingen in hun leven te maken. Een andere factor die echt belangrijk is, is om bezig te blijven en een hoop dingen te doen te hebben. Er zijn daarbuiten zo veel fantastische zelfhulp boeken. Het lezen en gebruiken van deze zal een verschil maken. Veel oefenen verzekert je ervan dat je hoofd afgeleid wordt van de negatieve gedachten en dat positieve chemicaliën worden gecreëerd binnen in het hoofd wat mensen helpt zich beter te voelen over het leven. Fysiologie is belangrijk omdat hoe iemand zit, staat en beweegt zal het makkelijker of moeilijker voor hen maken zich depressief te voelen. (Het is makkelijk je droevig te voelen wanneer je schouders hangen, je postuur ingekrompen is en je aan het fronsen bent.) Je kan ook beginnen de vertekeningen te zien van je denken. Depressieve mensen zijn niet realistischer dan optimisten. Zoals we duidelijk hebben gemaakt, we hebben allemaal een andere manier van over de wereld denken. Wanneer we ons teneergeslagen voelen zien we de wereld op een negatieve manier en geloven we dat onze perceptie van de wereld accuraat en waar is. Het werk dat ik deed met Martin was waar ik hem leerde om zijn gedachten te besturen en te stoppen met het maken van negatieve beelden en tegen zichzelf negatief te praten. Het bracht met zich mee hem bewust te krijgen van zijn beperkende overtuigingen en hoe deze vertekend waren. Ik vroeg hem hoe hij wist dat hij nergens goed voor was. Ik vroeg hem hoe hij wist dat hij dom en onaantrekkelijk was. Ik vroeg hem om bewijs en ik vroeg hoe dat bewijs überhaupt iets bewees. Ik kreeg hem zover specifiek over alles te zijn en rigoureus iedere negatieve gedachte die hij had te rechtvaardigheden. Hij werd zich al snel bewust dat wat hij had gedacht zo ver van de realiteit stond als maar zou kunnen. Ik versloeg mijn depressie door vastberadenheid, door het uitdagen van mijn eigen negatieve gedachten, bezig te blijven en het beter te besturen van mijn gedachten Iedereen kan dat doen.

Het verslaan van droefheid oefeningen 1. Gebruik meta-mantras Gebruik regelmatigde mantra 'HOU JE BEK DICHT', wanneer je het jezelf moeilijk aan het maken bent. 173

2. Verander de toon van je interne st= Verander de toon van je interne st= om het belachelijk te maken, zodat in plaats van dat het deprimerend klinkt, het klinkt als Mickey Mouse of maak er een diepe verleidelijke toon van. 3. Lachfilter Gebruik de lachfilter om elke negatieve gedachte op een hoogst humoristische manier te belichten. 4. Verander je interne beelden Besteed aandacht aan wat voor beelden je maakt wanneer je droevig bent en maak ze kleiner, zet ze ver weg en maak ze wazig en dof. Vervang ze met blijere beelden en maak de nieuwe beelden groot, helder, kleurrijk en levendig. 5. Fysiologie Besteed aandacht aan je fysiologie. Verander het totdat het weergeeft hoe je houding is wanneer je gelukkig bent en je goed voelt. Breng je schouders naar achteren, hou je hoofd omhoog, adem diep en glimlach volop. Doe dit wanneer je je stemming wilt wijzigen. 6. Daag je denken uit Wanneer je jezelf deprimeert, schrijf een paar paragrafen op van je interne dialoog. Daag elke uitspraak uit met de volgende vragen. • Hoe weet je dat het waar is? • Wie zegt dat? Is het geen mening en niet een feit? • Hoe kan je concluderen dat '.R veroorzaakt 'B'? • Hoe kan je zeggen dat 'R hetzelfde is als 'B'? • Is dat waar in ieder geval? • Wat bedoel je daar precies mee? • Wees specifieker. 7. Neem voldoende beweging Oefening stimuleert de vrijgave van endorfines die ons goed laten voelen. Frisse lucht is ook goed aangezien het het lichaam in een stemming van hogere energie brengt waarin het moeilijker is om depressief te zijn.

174

HET BESTRIJDENVAN STRESS Stress is iets dat een proble= van enorme proporties geworden is in de moderne wereld. Toen ik India bezocht, was ik verbaasd te ontdekken dat het net zo problematisch was in een land dat bekend staat om de geheimen van meditatie. Ik herinnerde me een vraagvan een van de deelnemers met betrekking tot agressie in het verkeer en mijn antwoord wat hem hielp er een ander p erspectief op te krijgen. Serninardeelnemer: 'Hoe kan ;e mensen helpen dte agressief zyn in het verkeer?' Ik keek op. Ik kon de vraag begrijpen, maar ik kon niet zien van wie h et kwam. Indiase namen zijn heel anders dan die van ons. In mijneers te dagen daar, benoemde ik drie van de vrienden die voor m e zorgden Jan, Van en Dan. Ik herinnerde me ook Sajani, de dame die mijn belangen behartigde, voornamelijk omdat het enkel drie lettergrepen was. Ik kon alleen met drie lettergrepen omgaan. Uiteindelijk, zag ik wie de vraag stelde. Ik glimlachte. Ik kon zijn naam ook niet uitspreken. OF: Ten eerste, hebben jullie hier geen verkeersagressie. Weetje hoe ik dat weet? Omdat ik in Prme ben geweest. Je krijgt alleen verkeersagres sie als je vast komt te zitten in het verkeer. In Prme stoppen ze niet. helemaal niet. Het is gekkenwerk. Al met al, herinner ik me daar geen enkel stoplicht gezien te hebben! Auto's overal toeterend met überhaupt geen ogenschijnlijke logica of wat voor systeem dan ook. Ongelofelijk. Ja, ik stapte in één van die auto- riksja's en laat me het je gelijk zeggen: zegt de film Star Wars je iets? We vlogen voorbij door het verkeer en ik snap niet hoe we in vredesnaam niet gecrasht zijn. Ongeveer 70 bijna-aanrijdingen en dat was alleen nog maar terwijl ik aan het ins tappen was! Maar zonder dollen, het was gekkenwerk. H et is alsof toen ik uiteindelijk stoplichten zag, ze er niet eens waren of op z'n minst; groen betekende gaan, oranje betekende sneller gaan en rood betekende heel snel gaan maar toeteren en het beste hopen. Ik probeerde naar de O sho cornrnrme te komen. Er was me verteld dat ik mezelf er spiritueel op voor moest bereiden. Ik zal je zeggen, ik was echt voorbereid. Ik moet meer gebeden opgezegd hebben dan de Paus op zondag toen ik bij de cornrnrme aankwam. Dit was alleen 175

nog maar onderweg terwijl ik met de riksja meereed. 'Oh, God, help me alsjeblieft er veilig te komen.' Toen ik daar eenmaal klaar was reed een eenogige riksja bestuurder me terug Dat was leuk. Als je het in je handen n=en van je leven leuk noemt. De ene keer dat ik daadwerkelijk auto's en riksja's zag stoppen echter, was toen een koe het midden van de straat op liep. Nou dat was cool. Ik vond het prachtig. Koeien slenterend door de straten. En het is bijna alsof ze het weten. Ze zijn niet bang voor welke auto dan ook. Het is alsof ze denken: 'Kom dan. Wat is er joh? Ben je bang? Toe dan, toe dan. Kom dan. Je kan me niks maken. Je kan me niks maken. Na ... na ... na ... nah.' Dan lopen ze door en ieder voertuigin zicht komt met piepende remmen tot stilstand en de koeien, cool als ze zijn, zweven langzaam over de weg alsof ze onderweg zijn naar een Bob Marley concert. Maar ik heb een idee. Wat die jongens in Pune moeten doen is de koeien gebruiken als stoplichten. Zie je, ik heb het helemaal door. Wat je kan doen is om een vent die daar met zijn eigen koe staat die werkt voor de gemeente van Pune en wanneer het tijd is de koe de weg op te sturen iedere keer als het rood is. Wat denken jullie? Ik glimlachte naar ze. Ze lagen dubbel van het lachen. OF: Dus, laat me jullie vertellen over verkeersagressie. Voordat we verder gaan, zijn er mensen die willen dat ik ook een ander proble= verhelp wat hier op lijkt? Vanuit het pubhek riep een andere naam die ik ook niet uit kon spreken vung Tweede seminar deelnemer: 'H oe zit het met vrouwenagressie?' Het pubhek lachte. Ik reageerde direct. OF: Wie denk je dat ik ben? Daar weet zelfs God het antwoord niet op. Het is als proberen de oplossing te vinden voor het feit dat mannen zo dom zijn in het proberen hun vrouwen met hun problemen 176

te helpen. Ze weten niet dat het geheim is om te luisteren en niet te helpen. Van verkeersagressie tot echtgenootagressie, we knnnen onszelf stressvolle gevoelens bezorgen. Vaak ktmnen deze gevoelens ons overweldigen en soms tot woede of bezorgdheid leiden. Wat belangrijk is, is dat we leren hoe het lachwekkende in een situatie te vinden en attitudes te ontwikkelen die ons in staat stellen ons makkelijk te ontspannen. Wat ik aan het doen was tijdens de training in India was hen zover te krijgen op een humoristische manier te denken over stressvolle situaties in het verkeer, zodat ze de volgende keer dat ze vast zaten in die situatie, ze in staat zouden zijn om te glimlachen. In de strijd tegen stress, begon ik Richard te vragen over het geheim om mensen te helpen te stoppen met zich zorgen te maken. OF: Hoega; e om met tobbers?

RB: Eerst geef ik ze meer om zich zorgen over te maken. Ik vertel ze dat zorgen maken leidt tot de dood en geef ze iets goeds om zich zorgen over te maken. Eigenlijk is de zorgenmachine gewoon iets is waar ze beginnen oneindig veel mogelijkheden te genereren van slechte dingen die zouden ktmnen gebeuren en, als je dezelfde machine neemt, zouden ze oneindig veel mogelijkheden ktmnen genereren van dingen die ze nu, niet over een jaar, zouden moeten doen en als je daarbij een bee~e ongeremde anticipatie inbouwt kan je hen in de juiste richting op gang krijgen . Ik merkte in het werkenmet cliënten die zich zorgen maakten dat, vaak, het allemaal voor hen neerkwam op het stellen van de vraag: 'Wat als?' Door dit te begrijpen, suggereerde ik dat mensen beginnen een 'zorgenboek' met zich mee te nemen gedurende de dag. Dit is waar ze htm zorgen in op schrijven. Iedere keer als ze een zorg opschreven, moesten ze zichzelf vragen 'Is er iets dat ik nu aan dit probleem kan doen?' Als dat zo was, dienden ze de gepaste actie te ondernemen en als dat niet zo was, hielden ze het gewoon in het boek. Uiteindelijk, op een van tevoren bepaald moment van de avond, gaven ze zichzelf tien minuten aan 'zorgentijd', gedurende welke ze door de zorgen konden gaan die ze opgeschreven 177

hadden en tijdens die tien minuten zich zorgen maakten. Je eindigt dan met het stellen van de vraag 'W'at kan ik er nu aan doen?' De cliënten die dit systeem hebben gebruikt hebben opmerkelijke resultaten g=eld. Ik ging op deze weg door met de volgende vraag aan Richard. OF: Dus, hoe

ztt het met het werken van mensen met stress?

Hij antwoordde met een ingetogen glimlach. RB: Ik raad mensen aan niet met stress te werken. Je zal het een stuk beter zonder doen. Ik formuleerde het opnieuw heel goede wetende dat mijn onduidelijk uitgedrukte bewoording geen reactie zou oproepen. Richard luistert altijd letterlijknaarwat mensen zeggen. Ik vroeghemooit welke persoonlijkheden hij het liefst een eten* mee zou willen, levend of dood. Hij antwoordde: 'Het spijt me, maar het idee om een eten~e met dode mensen te hebben vind ik afstotend! 0 F: Hoe help ;e mensen over stress heen te komen?

RB: Het probleem is dat ze er meestal echt heel goed in zijn en ik zou willen zeggen: 'Ik kan u vertellen dat u zich daar al druk over aan het maken bent, mevrouw. U bent er echt heel goed in, mevrouw. :Mîjn God, zo snel kan ik niet eens hoofdpijn krijgen. Kijk naar wat u aan het doen bent, mevrouw: Kijk naar de lijnen in uw gezicht. Jezus, weet u dat u daar een prijs voor zou kunnen winnen!' Het is omdat, totdat ze leren te lachen ze niks anders gaan doen dan stressen, dus ik zou zeggen dat je ze in een stemming van volledige paradox kan brengen zodat ze kunnen leren te lachen om zichzelf en om precies de dingen die hen stress bezorgen. Ik zorg er altijd voor dat ik ze in een st=ming krijg waarin ze niet kunnen stoppen met lachen en deze te ankeren en iedere keer als ze beginnen met serieus gelul vuur ik het anker af en dus lachen ze gewoon. Dan vertel ik ze: 'Ga je gang, probeer en wees serieus', en dan beginnen ze te lachen. Ik plaats ze in een lus en die lus brandt de 178

stress op. Th: denk niet dat de truc is om mensen te leren van stress af te komen, maar om het in het begin te vermijden zodat ze er niet in komen ze gaan gewoon doen wat dient te gebeuren en doen het zonder al dat denken. Er vindt de hele tijd te veel denken plaats. Mensen denken aan alle dingen die hen een slecht gevoel zouden kunnen geven. Als je geen lijst hebt van alle dingen die je een slecht gevoel geven dan zal je niet krijgen wat je niet wil. Weet je, als de lijst van dingen die je een goed gevoel geven bestaat uit je kan ontspannen zijn, je kan gelukkig zijn, je kan bezig zijn in tegenstelling tot je kan gestresst zijn, je kan in doodsangst verkeren, je kan dit zijn of dat, dan zal je alles op een rij~e zetten. Als je te veel opties hebt, zal je eindigen met ze niet allemaal meer op een rij~e te hebben. OF: Dus, welke suggesties heb;e voor mensen om :{!Ch meer te ontspannen?

RB: Ik denkdat meditatie goed is. Ik denkdat trance goed is en het creëren van goede stemmingen. Hoe meer tijd je besteedt aan je goed voelen, hoe meer je het niet op zal willen geven en hoe meer je realiseert dat het een natuurlijkere neiging is voor mensen om ontspannen te zijn. Het proble= is dat we leven in deze rat-races waarin we geen taxi's kunnen krijgen, we ons aan tijdschema's moeten houden en we idioten op het vliegveld krijgen. Het is moeilijk om relaxed te blijven als je omringd bent door een bergvalse dingen die lastig zijn voor het milieu. Als je jezelf een bee* extra tijd geeft, hoef je je niet zo veel zorgen te maken. I<:ijk, vele stressmanagementcursussen promoten het idee van standaard visualisatie en ontspanningsrituelen. Helaas, de meeste mensen vinden nooit de tijd om zich met dit soort activiteiten bezig te houden. Ze lopen weg van de cursus met de middelen om met stress om te gaan, maar ze worden te gestresst om ze te gebruiken - en soms worden ze gestresst over het gebruiken op de 'juiste' manier. De sleutel is om te leren hoe attitudes te ontwikkelen die je in staat stellen je in moeilijke situaties te ontspannen. Het gaat erom te leren over jezelf te denken als een ontspannen persoon die de dingen op z'n pad oppikt. Het gaat erom leren te lachen om situaties 179

door de lachfilter te gebruiken om alles wat stressvol is zo komisch mogelijk te maken. Het gaat erom dingen te zien vanaf verschillende gezichtspnnten, zodat je kan begrijpen dat dingen niet zo belangrijk zijn als ze lijken. Wanneer je kan beginnen dit alles te doen, zal je het makkelijker vinden om minder te denken en meer te doen, je zal ondervinden dat je je tijd effectiever organiseert en meer leert in het heden te blijven. Verder, zal je ontdekken dat het de truc is om de stenuningen van ontspanning, humor en focus de stenuningen te maken waar je consequent in gaat en die stenuningen te gebruiken als een achtergrond, je zal ondervinden dat je met alles meer comfortabel, ontspannen met een prachtig gevoel van tevredenheid en vrede, vanwege het in staat zijn om in het moment te leven omgaat.

180

Het verslaan van stress oefeningen 1. Meta-mantras gebruiken Gebruik regelmatig de mantras 'HOU JE BEK DICHT' als je het jezelf moeilijk aan het maken bent of 'NOU EN?' als je bezorgd bent. Herhaal deze mantras continue juist wanneer je jezelf hoort zeggen 'Wat als?' 2. Blijf in h et heden Neem iedere dag een moment de tijd om eenvoudig op te merken waar je bent en je te ontspannen, het uitzicht, de geluiden en de gevoelens die je ervaart eenvoudig daar te laten zijn. Doe dit ongeveer 5 à 10 minuten. 3. Het herkaderen van stress Vind uit wat de intentie achter de stres s is. Het is meestal in een poging je ergens van te beschermen maar waarvoor? Zodra je dit weet, vind uit hoe je aan die intentie zonder de stress kan voldoen. 4. Ontspanning / Meditatie Neem elke dag 5 - 15 minuten om een stil plekje te vinden om te ontspannen. Neem deze tijd om je ogen te sluiten, je favoriete fantasieën te dagdromen, stel je voor hoe je lichaam zich volledig ontspant en stel je voor hoe je je zou voelen als je zou weten dat je niet zou kunnen falen. Maak de beelden zo levendig als mogelijk en geniet voor een paar minuten van de ontspanning met volledige ongedwongenheid. Je kan jezelf een aantal positieve suggesties of affirmaties geven terwijl je je aan het ontspannen bent. Het geheim is dat je niet te hard probeert het goed te doen. Concentreer je alleen op hoeveel je aan het ontspannen bent en niet op of je het wel of niet aan het doen bent. 5. Rond dingen af Herinner je alle dingen die je de volgende dag op je werk moet doen op te schrijven voordat je vertrekt. Schrijf dingen op en gebruik een dagboek zodat je het je kan veroorloven dingen 'achter je te laten'. 6. Sluit dingen af A an het einde van de dag, rond de tijd op je werk af door de computer eenmaal aan en uit te zetten, iedere deur, la en kas~ e te openen en te 181

sluiten. Door al deze activiteiten eenmaal te doen, geeft het je hersens met een indicatie dat alles voor de dag is afgesloten en afgerond. Stel een lijst samen van wat je de volgende dag nog moet doen in welke volgorde, en noteer van alles dat je de volgende dag moet afronden. 7. Zorgenblocnote Zorg dat je een zorgenblocnote krijgt en neem het met je mee. Iedere keer dat je opmerkt dat je je zorgen maakt, denk aan wat je aan die zorgen kan doen op dat moment. Als je er iets aan kan doen, doe het. Zoniet, plaats het eenvoudig in je blocnote en neem iedere avond tien minuten om je zorgen te bekijken en maak je gewoon aaneengesloten zorgen die 10 minuten. 8. Verander je innerlijke beelden Besteed aandacht aan wat voor beelden je maakt wanneer je gestresst bent en maak ze kleiner, plaats ze ver weg en maak ze vaag en dof Vervang ze door meer ontspannende beelden en maak de nieuwe beelden groot, helder, kleurrijk en levendig 9. Verander de toon van je interne stem Verander de toon van je interne st= en maak het belachelijk zodat het in plaats van deprimerend klinkt, het klinkt als l'vfickey Mouse of maak er een diepe verleidelijke toon van. 1 0. Lachfilter Gebruik de lachfilter om elke stressvolle gedachte op een hoogst humoristische manier te kaderen.

182

HET VRIJMAKENVAN TIJD Ik hou van kinderen. Ze zijn zo veelleuker dan volwassenen. Vaak krijg ik het gevoel dat ik met hen veel meer gemeen heb. Een paar jaar geleden, was ik bij een NLP workshop in Orlando, US. Op één van de ochtenden, was ik aan het oppassen bij Irene, de twee jaar oude dochter van mijn vrienden, Daveen Holly. Irene en ik speelden vele verschillende spelle~es. Ze leerde net praten. Terwijl we speelden, stond de tijd stil en ik realiseerde me iets verbazingwekkencis over kinderen. Kinderen hebben op zo'n jonge leeftijd geen echt begrip van tijd. Ze leven gewoon in het moment. Er zit hier zo'n vrijheid in, bedacht ik me. Niet alleen omdat je van alle verantwoordelijkheden verstoken bent, maar om echt in het moment te leven, vrij van het verleden en de toekomst. I<:inderen kunnen ons een aantal prachtige lessen leren. Einstein, één van de grootste genieën aller tijden, beargumenteerde dat 'tijd relatief is'. Echter, ondanks dit, gebruiken we dit zelden op een manier die ons helpt. Hoe meer we technologieën ontwikkelen die ons in staat stellen om dingen sneller te doen en tijd te winnen, hoe meer en meer we op ons nemen en uiteindelijk tijd verliezen. Met computers, laptops, mobiele telefoons, vliegtuigen en faxmachines, zijn we continue aan het kijken naar manieren om dingen sneller te doen. Echter, terwijl we dit doen, lijkt onze wereld sneller te bewegen en schijnen we minder tijd dan ooit te hebben om zo veel meer te doen. In Time jor a Change, Richards fantastische boek, las ik over hoe hij mensen leerde om hun perceptie van tijd te veranderen door in een stemming van tijdsvervorming te gaan. Ze waren in staat om prettige gebeurtenissen te laten voelen alsof ze een stuk langer duurden en niet zo prettige gebeurtenissen voorbij te laten in gaan in wat voelde als een flits. Tijdsvervorming wordt bereikt door in een stemming te gaan waarin je waarneemt dat de tijd vertraagt of versnelt in het verleden en deze opnieuw af te vuren wanneer je het nodig hebt. Terwijl ik dit toepaste in mijn eigen leven, maakte het dingen zo veel makkelijker maar ik merkte nog steeds dat ik veel dingen tegelijkertijd deed en tijd tekort kwam. Ik sprak met Richard hierover. OF: Heb; e suggesttes over tijdmanagement

183

RB: Ik denk, dat de meeste mensen het grootste deel van hun tijd verspillen. Voor wat betreft tijdmanagement, denk ik dat het belangrijkste is om minder tijd te besteden aan zorgen maken, minder tijd aan je slecht voelen en om te begrijpen hoe je brein werkt zodat je snel beslissingen maakt en je dingen snel doet. Je leert om jezelf te motiveren, dingen te doen en het effectief af te ronden. De hoeveelheid die mensen doorbrengen met zuchten en steunen terwijl ze dingen doen is absoluut krankzinnig. De meeste cliënten waar ik mee werk besteden tot zo'n 70 procent van hun tijd dat ze wakker zijn aan het zeuren tegen zichzelf en het maken van afschuwelijke beelden en 15 procent van hun tijd aan het plannen van dingen die ze nooit zullen doen en nog eens 14 procent van hun tijd klagend over wat ze niet deden en misschien 1 procent, als ze geluk hebben, aan daadwerkelijk iets doen. Voor mij, is het belangrijkste om die verhoudingen te veranderen in het omgekeerde. Ons brein is een groots iets, het kan plannen en plannen en plannen, maar we moeten leren om dingen te plannen en ze dan te doen. Mensen zijn gelukkiger als ze manifesteren. Mijn naaste buurman zei op een dag tegen me dat hij naar een paar paarden had gekeken die een aantal jaren in een veld achter mijn huis hadden staan en zei: 'Dat zijn erg ongelukkig paarden.' Ik vroeg hem wat hij bedoelde en hij zei: 'Paarden zijn niet gelukkig tenzij ze iets aan het doen zijn. Als ze in een kudde waren, zouden ze ronddwalen op zoek naar voeds el. Toen ik met hen wilde werken op mijn boerderij, kunnen ze niet wachten om voor de dingen gespannen te worden en er op uit te trekken om te doen wat paarden doen.' Hij vervolgde: 'Sinds we tractoren hebben en de paarden daar gewoon staan. Zijn de paarden eenzaam.' De paarden zijn verveeld en dan beginnen ze dingen te doen zoals aan bomen te vreten en zichzelf te bijten. Mensen zijn veelal hetzelfde. Dat als ze niet iets aan het doen zijn waar ze van genieten, beginnen ze aan zichzelf te vreten. Ze doen het enkel met interne dialoog en slechte beelden en dan beginnen ze aan de mensen om zich heen te vreten, ze beginnen af te geven op hun kinderen. Wanneer ik kijk naar de generatie die na mij is opgegroeid,

184

is één van de dingen wat me verbaasd dat we deze kinderen banger hebben gemaakt dan ze met ons deden. Toen ik opgroeide en dacht dat een bom ons op zou gaan blazen, dachten een hoop van ons: 'Nou en? Laten we van alles proberen want het maakt niets uit.' Maar de situatie is nu nog verraderlijker. Het idee dat de wereld een plek is met op de loer liggend gevaar. De politie is je aan het bespioneren. De terroristen zijn je aan het bespioneren. Alles wat je ziet is miljoenen politieprogramma's waarin iedereen neergeschoten wordt. Zo groeien tieners op. In vele buurten, verhuizen de mensen die succesvol zijn uit de achterbuurten zodat de enige rolmodellen die overblijven de prostituees en de drugdealers ZlJn.

We moeten leren om dingen te vermengen, niet alleen tussen mensen maar we moeten succesvolle mensen en arme mensen in dezelfde omgeving stoppen. We moeten mensen van verschillende religies nemen en ze in godsnaam samen laten lunchen. Ik bedoel hoe meer Moslim mensen ik ontmoet, hoe meer ik ze echt mag en als ik de overheid dit zou laten bepalen zou ik bang voor ze zijn geweest. Ik zou ze allemaal vermeden hebben. Ik zou gedacht hebben dat ze allemaal gekken en idioten waren, maar de waarheid is dat wanneer je mensen leert kennen je realiseert hoe ze echt zijn. Hoe meer we reizen en anderen ontmoeten, hoe meer we dingen doen om niet alleen de angsten tussen mensen maar ook de angsten in onszelf af te breken, hoe beter we zullen zijn. Angst is een indicatie dat je dom bent en zou als zodanig opgevat en mee omgegaan moeten worden. De sleutels tot tijdmanagement gaan eigenlijk over het leren het zo te maken dat je het grootste deel van de tijd op je best presteert. Het gaat erom er zeker van te zijn dat de momenten die je doorbrengt met je familie volledig om je familie gaan. Het gaat erom nooit je werk je eigen tijd binnen te laten dringen en er zeker van te zijn dat de momenten die je doorbrengt met je dierbaren niet onnoodzakelijk beïnvloed worden door de probl=en op je werk. Het gaat om het organiseren van je tijd en prioriteiten op de best mogelijke manier voor jou. Het gaat erom iedere dag tijd vrij te maken om alle dingen die je doet en moet doen op te schrijven en ze iedere ochtend door te nemen.

185

Nog een fantastisch idee over het effectief managen van tijd is te beginnen met het bestuderen van hoeveel tijd je aan verschillende taken besteed. Ne= gedurende een aantal dagen een horloge met je mee en klok alles en registreer alles. Dit zal je een fantastisch inzicht bieden in waar al je tijd 'naar toe ging'. Het vrijmaken van tijd gaat erom te realiseren dat we niet meer tijd kunnen maken, we kunnen alleen de tijd die we hebben beter benutten. Prioriteitscategorieën aanbrengen in je taken stelt je in staat om actie te ondernemen op wat urgent is en belangrijk en de zaken voor te blijven. Het brengt het delegeren van dingen en het soms weigeren van dingen met zich mee om dingen zo perfect als je kan voor elkaar te krijgen, maar terwijl je je concentreert op het waarborgen dat je in je beste st=ming mogelijk bent en alles doet wat je kan doen, zal je merken meer dan ooit af te krijgen. Het gaat er ook om jezelf discipline aan te leren om een schema bij te houden en onderwijl nog steeds flexibel te blijven. Op die manier, kunnen we het bes te het genot en de bevrediging ervaren die komt met de vrijheid van in het nu leven, net als kinderen.

186

Tijdveranderende oefeningen 1. Organiseer Reserveer een dag om alles georganiseerd te krijgen. Ontwerp je agenda I afspraken I schema aan de hand van de informatie die je zojuist hebt ontvangen. De hoeveelheid tijd die je over zal hebben gedurende het komende jaar zal het waard zijn. Maak dit tot een regehnatige gewoonte: een keer per week, een keer per maand, iedere drie maanden, zes maanden, een keer per jaar. 2. Inhalen Geef jezelf een extra aantal uren om in te halen en dingen iedere week af te ronden. 3. Prioriteer Sommige dingen zijn belangrijker en urgenter dan anderen. Wees er zeker van dat je je prioriteiten kent. Je zal nooit alles altijd gedaan krijgen. 4. Haal een blocnote Haal een blocnote en ne= deze overal mee naartoe. Schrijf alles op waar je aan denkt dat je nog moet doen. 5. I
187

DE KUNST VAN FINANCIËLE VRIJHEID Geld wordt over de hele wereld beschouwd als één van de meest belangrijke dingen die bestaan. Zelfs in plaatsen als India en Tibet, waar spiritualiteit zo belangrijk is, zijn er veel mensen die aan de kant van de straat vragen om geld. Wereldwijd stelt geld ons in staat om meer dingen te doen, naar meer plaatsen te gaan, meer mensen te ontmoeten. Geld voorziet ons van de vrijheid om van de geneugten des levens te genieten of om eenvoudig te overleven. Het idee van financiële vrijheid is echt het idee van het hebben van genoeg geld om je in staat te stellen te doen en te leven hoe je wil. Aangezien we allemaal anders zijn, zal het bedrag per persoon verschillen. Bij het bestuderen van de rijkste mensen die ik ken en het onderzoeken van de beschikbare literatuur over welvaart, leerde ik de basis van het vergroten van welvaart. Ik wilde ook Richard z'n perspectief op welvaart hebben, aangezien hij i=and is die in de loop der jaren succesvol financiële overvloed heeft bereikt.

0 F: Hoe kan ;e welvaart vergroten en meer jinancrële vrijheid verkrijgen? RB: Om welvaart te vergroten, moet je je gedachten richten op het beantwoorden van de vraag: 'Hoe kan ik mijn tijd verkopen?' Er is een punt waarop je hoeveel je tijd kost kan verhogen, maar er moet een punt zijn waarop je op een of andere manier produceert of anders recapituleert. Je moet of andere mensen trainen in wat je doet zodat je hun tijd gebruikt of je moet in staat zijn dingen anders te doen. De reden waarom ik boeken schrijf is omdat het een manier voor me is om daar te zijn terwijl ik niet daadwerkelijk daar ben. Ik maak audiotapes en CD's en DVD's en al deze producten omdat het een manier is om mijn vaardigheid te produceren en het aan een groot aantal mensen over te dragen zonder dat het veel tijd kost. Je moet iets in je gedachten hebben dat zegt: 'Hoe kan ik de helft van de tijd spenderen aan vier keer zoveel geld verdienen?' In eerste instantie, lijkt het altijd een onmogelijke vraag, echter, mensen hebben het al eeuwenlang gedaan. Het hoeven niet dezelfde vaardigheden te zijn

188

als die ik heb. Ik heb nou eenmaal de vaardigheden die ik heb, dus dat is wat ik verkoop. Sommige mensen zijn nu aanhet werken aan een huis. Iemand betaalt ze $5 per uur om de zijkant van een huis te bouwen. Zij moeten dezelfde vraag beantwoorden: 'Hoe kan ik de helft van mijn tijd spenderen aan vier keer zoveel geld verdienen?' Een hoop mensen denken dat je het gewoon makkelijk kan doen met de aandelenbeurs. Ik vind de aandelenbeurs erg gevaarlijk. Je kan het een tijdje goed doen, maar je kan het ook heel snel heel slecht doen. Tenzij je de aandelenbeurs echt begrijpt en het blijft her-begrijpen, zal je het slecht doen. Echter, aan de andere kant, de man die dat doet, zou zich om kunnen omdraaien en tegen zichzelf zeggen: 'Nou als ik genoeg geld spaarde en één extra huis bouw en dat verkocht dan zou ik twee huizen kunnen kopen of ik zou een trailer kunnen kopen en het verkopen en dan twee trailers kopen.' Mensen doen dit al sinds het begin der tijden, dingen vinden en niches in de markt vinden. Toen mijn opa in de VS. aankwam, had hij geen cent, omdat hij alles aan de Duisters had verloren en hij reed rond in N ew York met een kapotte auto die kapot ging. Hij gingnaar een tankstation en ze zeiden dat het een week zou duren om de onderdelen te krijgen, omdat ze het tankstation niet konden sluiten en naar New York konden rijden en de onderdelen halen. Dus zei hij tegen de man: 'Nou, zal ik je eens wat zeggen? Ik rij naar N ew York en haal de onderdelen.' Toen zei hij: 'Heb je trouwens onderdelen voor andere auto's nodig?' Zo reed hij naar N ew York en voegde 10 procent aan de prijs toe en was, binnen vijf jaar, multimiljonair. Hij had mensen door de hele stad rijden naar alle tankstations in vrachtwagens met de onderdelen erin. Hij begon met niets en verdiende miljoenen dollars. Dit soort verhalen gebeuren continue over de hele wereld. Er was een man in Noordoost-Amerika die kratten maakte om kinderwagens in te stoppen en hij keek in de vrachtwagen en dacht bij zichzelf: 'Weet je, als we gewoon houders in deze vrachtwagens bouwen zouden we deze dure kratten niet meer hoeven bouwen. Ik zou mezelf werkeloos kunnen maken.' Dus kocht hij een oude vrachtwagen voor $50, plaatste er de houders in en vertelde de man dat hij ze 189

naar elke winkel in N ew York kon vervoeren en geen krat noclig zou hebben, hij zou al het geld besparen. Hij eindigde met het bezit van een vrachtwagentransportbedrijf in New England. Vijftien jaar later, was hij een multimiljonair. Verhalen zoals dit gaan door en door, waarin mensen één idee nemen dat ergens op slaat en ze doen er iets mee. Het belangrijkste voor mensen om te realiseren is dat, of ze met geld nou wel of niet ultra-welgesteld worden, er zijn een hoop echt rijke mensen die echt ongelukkig zijn. Echte rijkdom is gelukkig zijn met wat je hebt en intelligent genoeg zijn om meer te maken. Financiële vrijheid gaat daarom over je tijd meer waard voor je te maken. Het gaat ook om het uitvinden van manieren om je geld voor je te laten werken terwijl je iets anders doet. Een bewustzijn van overvloed is wanneer je de overtuigingen en attitudes ontwikkelt die jouw rijk zijn ondersteunen. Vaak kunnen we negatieve overtuigingen over geld leren die we met ons meedragen in onze volwassenheid. We leren dat het houden van geld slecht is en dat 'in het laatste hemd geen zakken zitten'. Terwijl zulke overtuigingen en verhalen ontworpen zijn om te waarborgen dat mensen geld niet waarderen als het belangrijkste in de wereld, is het niet nuttig ze als absolute waarheden te beschouwen. In plaats daarvan, kan je realiseren dat 'van geld houden' slecht kan zijn maar het verkrijgen niet. Hoe meer geld je hebt, hoe groter een verschil je kan maken in de wereld. De meest succesvolle mensen die het grootste verschil in de wereld hebben gemaakt hebben dat gedaan door ofwel hun rijkdom of hun vaardigheid om toegang te krijgen tot hen met rijkdom. Nog een idee over financiële vrijheid is de kunst van het zijn van de 'grotere fooi' persoon. Wanneer je de keuze hebt tussen het geven van een klein en een groot bedrag, is het essentieel dat je het grotere bedrag geeft, aangezien de manier waarop je je gedraagt de manier waarop je jezelf ziet bemvloedt. Zoals Jim Rohn zegt, gaat het er om de 'grotere fooi' persoon te zijn. Als we het kleinere bedrag geven, zullen we onszelf zien als gierigaard. Als we het grotere bedrag geven, zien we onszelf als rijker. Uiteindelijk, is het belangrijk om financiële doelen te stellen om je gedachten geconcentreerd en afgestemd te krijgen op een overvloedig manier van denken. Wanneer je tot dit besef komt, kan je alles doen wat je kan om zo veel rijkdom als mogelijk te bereiken. 190

Rijkdom Mentaliteit Oefeningen 1. Van je verdiensten, investeer 10 procent, spaar 10 procent en geef 10 procent weg. Dit stelt je in staat om te beginnen te oefenen je geld succesvol te beheren. 2. Schrijf je overtuigingen over geld uit en welke overtuigingen nuttiger zijn hier voor in de plaats te hebben. 3. Wanneer je de keuze hebt tus sen het betalen van twee vergelijkbare bedragen, betaal altijd het grotere bedrag. Het maakt dat je denkt vanuit een bewustzijn van overvloed in plaats van een bewustzijn van armoede. 4. Definieer je goed-geformuleerde doelen rond geld • Wat wil je in staat zijn je te kunnen veroorloven? • Hoeveel wil je verdienen per jaar? • Stel een jaarlijks schema voor de komende 15 jaar op van hoeveel je wil verdienen en wat je in staat wil zijn om je te kunnen veroorloven. • Hoeveel geld zou er voor noclig zijn voor jou om financieel vrij te zijn?

191

HET VERZORGENVAN JEZELF Om een gezonde omgeving in je hoofd te creëren, is het cruciaal dat je ook een gezonde omgeving in je lichaam creëert. Dit betekent niet het rigoureus volgen van wat mensen een 'perfect dieet' no=en of religieus iedere dag trainen. Het betekent eenvoudig aardig zijn voor je lichaam zorgen door wat ouderwets gezond verstand te gebruiken. We weten dat, als we te veel drinken of drugs gebruiken, het onze lichamen op een negatieve rnanier zal beïnvloeden. De meeste mensen weten hoe het is om met een kater wakker te worden en de negatieve mentale st=rning te ervaren die ermee gepaard gaat. We weten dat als we te veel, te weinig of het verkeerde soort voedsel eten dat onze emoties negatief beïnvloed zullen worden. We weten dat als we niet regelrnatig trainen, we niet in een positieve mentale stemming zullen zijn. We weten dit door ervaring, niet alleen door de vele statistieken en studies die het wetenschappelijk bewijzen De sleutel is om te beginnen enkele hele eenvoudige richtlijnen over de rnanier waarop je je lichaam behandelt te volgen. Eet gezond (vers indien mogelijk) voedsel. Drink gezonde dranken. Vermijdt alcohol en andere drugs zo veel mogelijk. Slaap goed en train regelmatig. Ik vroeg Richard over zijn ideeën hierover. 0 F: Welke suggesties heb je voor het helpen van mensen met hun gezondhetd?

RB: Dat hangt af van de persoon. Vreemd genoeg, zijn de meeste mensen die ik ken die aardig gezond zijn ook aardig gelukkig. Helaas, er is geen rnanier om dingen te voorspellen. Ik kreeg ziektes ook al was ik uitermate gelukkig, maar ik overleefde ze en dat was niet volgens de voorspelling van die doktoren. Het laatste over gezondheid is nog niet uitgedokterd. Uiteindelij, gaan we ontdekken dat het sterk bepaald wordt door genetische codes en chemicaliën. Ik denk dat het erg belangrijk is wanneer je je slecht voelt om zoveel te veranderen als je kan, en ik denk dat het een goed idee is om welk regime je ook hanteert te rouleren. Ik neem een tijdje vitamines, en dan s top ik, en dan begin ik weer. Ik denk dat als je gewoon de hele tijd dezelfde vitamines ne=t, je lichaam eraan gewend raakt en het gewoon afvoert. Het is een 192

goed idee om nieuwe cbngen te introduceren. Hoe meer je nieuwe cbngen blijft introduceren, hoe levendiger ik denk dat je lichaam zal blijven. Als je vitamines ne=t, zou je je regime qua vitamines moeten veranderen. Als je traint zou je je regime qua oefeningen moeten veranderen. Hoe meer je cbngen hetzelfde houdt, hoe meer je lichaam er gewend aan raakt en dat doet weinig goeds. Sterker nog, ik denk dat op een bepaald punt, het averechts werkt en dat het het beste is om gewoon nieuwe dingen te blijven proberen en wanneer je cbngen probeert en ze je een slecht gevoel geven stop je er mee. Waar Richard op wees was dat het variëren van je disciplines en gewoontes een goed idee is, omdat wanneer je lichaam gewend raakt aan bepaalde cbngen, ze niet altijd een zo positief effect hebben als wanneer ze voor het eerst werden gemtroduceerd. Door verschillende benaderingen te combineren, is het mogelijk om het lichaam continue positief te bemvloeden. Dus met voedsel, zou het idee zijn om voedsel te eten dat voedzaam is ... maar wees er zeker van vele verschillende soorten voedsel te eten. Het idee is om op verschillende manieren te trainen. Het is goed om een routine qua eten en trainen te ontwikkelen, maar binnen deze routines is variatie de sleutel. Waar het op neer komt is dat je weet dat bepaald voedsel waarschijnlijker is je te helpen gewicht aan te komen, dus als je gewicht wil verliezen, is de sleuteldat soort voedsel te vermijden. Een paar andere tips over eten zouden zijn om er zeker van te zijn dat je langzaam eet. Onderzoek suggereert dat kauwen de spijsvertering verbetert, wat je algehele gezondheid verbetert. :Mijn oma leerde me dit altijd, en toch was het pas toen ik het daadwerkelijk vaker begon te doen dat ik het verschil opmerkte. Drink genoeg water, omdat het gehydrateerd houden van het lichaam essentieel is om gezond te blijven. Ik begon met Richard te praten over slaap. Ik had vele conflicterende verslagen gehoord over hoeveel slaap mensen nodig hebben om effectief te functioneren. Ik vroeg Richard er over. OF: Betreffende slaap, hoeveel slaap hebben mensen nodzg om eflectzef te fundzoneren? RB: Het hangt er van af wie je bent. Sommige mensen hebben meer slaap nodig, s omrnige mens en minder. Ik denk dat de mees te 193

mensen te veel slapen. Ik denk dat het als een drug is en mensen zouden moeten ontwennen en uitvinden wat maximale prestatie is. De meeste mensen hebben een laag energieniveau, omdat ze te veel slapen en dat produceert een chemische stof in hen. Die onzin die doktoren je vertellen over hoe je acht uur slaap nodig hebt. Ik bedoel, pardon hoor, ik denk dat i=and gewoon een dag heeft gepakt en die door drie heeft gedeeld en op dit aantal uitkwam. Ze zeggen niet: 'Sommige mensen hebben acht uur en 10 minuten nodig en sommige mensen hebben zeven uur en 5 minuten nodig', ze zeggen: 'Iedereen heeft acht uur nodig' Dat is gewoon onzin. Het grootste deel van mijn leven heb ik drie tot vijf uur per nacht geslapen en ik heb me altijd prima gevoeld. Als ik meer dan dat slaap, voel ik me groggy. Mensen moeten uitvinden wat perfect voor hen is. Echter, op z'n tijd, zal je 15 uur slapen en dan soms helemaal niet slapen. Je weet dat mensen zouden moeten leren om enkel te eten wanneer ze hongerig zijn, niet wanneer ze honger hebben. Ze zouden het verschil moeten leren tussen echte honger en gewoon iets in hun mond willen proppen. Wanneer je luistert naar je lichaam, zal het je laten weten hoeveel slaap of voedsel je nodig hebt. Richard z'n overtuigingen schenen tegen de haren in te strijken van een aantal conventionele medische theorieën dat mensen een bepaald aantal uren slaap nodig zouden hebben. De crux van wat hij aan het uitleggen was dat het aan het individu zelf was om zijn of haar eigen patronen qua slaap te onderzoeken en uit te vinden, door verschillende dingen te proberen, wat het beste voor hen werkt. Zijn waarschuwing over het gevaar van te veel slaap krijgen was verhelderend voor me. Ik had hier nooit echt over nagedacht, maar terwijl ik me een aantal momenten herinnerde waarop ik in bed bleef en merkte dat het dagen waren zoals dat waarop ik me continue moe voelde. Mensen die het moeilijk vinden om in slaap te vallen doen vaak te hard hun best. Wanneer je op het punt komt dat je niet veel slaap 'nodig' hebt, zal je merken dat het makkelijk is om weg te dromen. Ik herinner me een klein kuns~e dat ik leerde toen ik in Europa aan het reizen was meteen vriendin van me, Gillian. Na onze avonturen in Frankfurt en Praag, arriveerden we in Krakau, Polen. De ochtend dat we arriveerden, was het een speciale feestdag in de stad. Ik was ziek en had weinig geslapen in de 194

oncomfortabele trein. We kregen het voor elkaar om een plek te krijgen om te verblijven. Gedurende de volgende nachten kreeg ik weinig slaap. Ik was uitgeput. Op de laatste dag in Krakau, ontmoetten we Veronica, een lieve meid uit Noorwegen, en haar negen jaar oude zoon, Patrick, terwijl ze een busrit boekten waar wij ook in zaten. Terwijl we met hen begonnen te reizen, kon Gillian het goed vinden met Veronica en ik kon het goed vinden met Pa trick. Ondanks dat hij weinig Engels sprak, kreeg ik het voor elkaar hem aan het lachen te krijgen terwijl ik me als een clown gedroeg. We leerden ze kennen en ze reisden met ons mee naar Boedapest, onze volgende halte van de trein. Ik merkte op dat Patriek absoluut geen probleem had om in slaap te komen ongeacht hoe oncomfortabel de trein was. Terwijl ik nog steeds worstelde en de uitputting erger voelde dan ooit, vroeg ik Patriek hoe hij het voor elkaar kreeg om te slapen. Hij wees naar de walkman die ik hem van tijd tot tijd had zien opzetten. Hij plaatste de koptelefoon op mijn hoofd en ik hoorde langzame Spaanse muziek. Ik voelde mezelf voor het eerst in dagen wegglijden. ja, maar ik heb je zien slapen zonder koptelefoon Patrick,' zei ik nieuwsgierig 'Ik hoor de muziek in mijn hoofd,' antwoordde hij. Ik glimlachte. Een negen jaar oude jongen was mijn therapeut geweest. Ik kon slapen. Iets anders dat me fascineert zijn de verbazingwekkende gevoelens die ik heb gehad op verschillende momenten tijdens het slapen. Ik ben vaak wakker geworden midden in een droom die voelde als pure gelukzaligheid. In de dromen die we binnengaan kan een gevoel zijn van absolute zekerheid, liefde en innerlijke rust. Ik was geïnteresseerd in Richard z'n mening over het begrip van droominterpretatie. OF: Wat is; eperspectief op het hele begnp van droomznterpretatie?

RB: Ik denk dat het de manier van onze neurologie is om neuro~ corticale verbindingen te maken en dat het absoluut niks te maken heeft met inhoud. De meeste betekenisvolle droom die ik ooit heb gehad is toen ik een baan kreeg werkend met een nietmachine. Ik werkte acht uur aan het nieten van dingen en die nacht dat ik naar huis ging, viel ik in slaap en niette nog acht uur. Ik deed dat vijf opeenvolgende nachten en daarna heb ik nooit meer over nieten gedroomd, maar ik heb ook nooit problemen gehad de nietmachine te besturen.

195

Ik heb een aantal van de meest vreemde dromen die je je mogelijk zou kunnen voorstellen gehad, maar ik geloof niet dat ze verbonden zijn met de inhoud. Ik denk dat dit hele concept van het interpreteren van dromen absolute kolder is en ik denk dat zowel Fritz Perls als Sigmund Freud, of zoals ik hem graag mag noemen Sickman Fraud, het recht niet hebben. Het is een leuk idee, maar het is onzin. Ik geloof dat mensen zeer paranormale dromen hebben wanneer ze in paranormale stemmingen zijn en als ze daar aandacht aan zouden kunnen besteden en leren dingen te doen, dan is het een ander fenomeen. Het is een ander soort droom. De meeste dromen die mensen hebben zijn niets meer dan de neurologie die zichzelf aanpast net voordat je wakker wordt en als je gaat slapen. Dit opende weer een ander onderwerp voor mij. 0 F: Wat denk j e van bovennatuurlijke ftnomenen?

RB: Ik denk dat het leuk is. Hij glimlachte. RB: Ik denk dat iedereen het doet en iedereen het negeert en dat het meer de regel dan de uitzondering is en dat het evolutionair is: net wat op komst is. Mijn favoriete ding dat ik een natuurkundige op een conferentie heb horen zeggen was dat: 'Alle paranormale fenomenen waren gewoon onzin.' Ik zei: 'Ik had een voorspelling dat helderziendheid bewezen zal worden vals te zijn', en hij lachte niet maar de overige 1500 mensen wel. Voor mij is dat waar het op neer komt - een gevoel voor humor hebben en realiseren dat alles mogelijk is en daardoor uiteindelijk zal gebeuren. Een deel er van zallangzaam gebeuren. Ik denk dat de meeste mensen nietecht kijken naar het feitdat we niet erg ontwikkeld zijn als een organisme en dat we in het proces zitten en hoe meer we cognitief ontwikkelen hoe sneller we fysiek zullen ontwikkelen.

196

OF: Dus, hoe zouden we on~ paranormale vaardigheden of op :(n mmst on~ e{gen intuitte owr dingen kunnen verbeteren?

RB: Door de goede van de slechte te scheiden. Wanneer je ingevingen hebt -merk het op. Als het blijkt verkeerd te zijn, merk het verschil op tussen dat gevoel en een ingeving die je hebt gehad die juist was. Als mensen de tijd nemen om dat te doen, zullen ze beginnen een hoop meer goede ingevingen te gebruiken dan foute. Op een dag was ik aan het praten met mijn vrienden, Gemma en Joe, over het feit dat er een paar mensen waren die ik in jaren niet gezien had, maar waarvan ik het leuk zou hebben gevonden om mee in contact te zijn gebleven. Ik kon op geen enkele wijze contact met hen op nemen. Ik noemde drie mensen in het bijzonder. Volgend op dat gesprek, kreeg ik voor het eerst in drie jaar een e-mail van één van hen. Een week later, ontmoette ik de tweede in een café waar ik willekeurig beland was. Twee weken daarna ontmoette ik de derde vriend, weer willekeurig; terwijl ik met andere vrienden had afgesproken. Toevalligheden zijn, geloof ik, synchroniciteiten. Er is daar ergens eens soort universele intelligentie. Dingen gebeuren altijd om een reden. Die reden zou je kunnen helpen of je kunnen hinderen. Wat de meeste mensen echter niet realiseren, is dat de reden dat het gebeurt afhangt van hoe je er mee omgaat. Alles gebeurt om een reden die ons helpt als we er voor kiezen om het zo op te vatten. Onthoud dat alle percepties enkel percepties zijn. Hoe we de wereld zien is gewoon hoe we die zie. De sleutel is om je beslissingen door je intuïtie te laten leiden dan kan het universum samenwerken om je te helpen. Of dit het doet in de vorm van 'god', 'engelen', 'geluk' of 'geestkracht', hetzelfde resultaat is mogelijk. Dat is hoe ik het zie. Ik bedankteRichard voor zijn woorden van wijsheid. Het was tijd om terug naar mijn hotelkamer te gaan. Ik liep met mijn cassetterecorder in mijn hand door de straten van Edinburgh, terwijl zijn woorden in mijn hoofd weerklonken. Zoveel dingen begonnen me duidelijk te worden. Veel van de antwoorden die ik van hem had geleerd, had ik zelf al ervaren, maar hij had een fenomenale vaardigheid om ze briljant te articuleren.

197

Beter Leven Oefeningen 1. Besluit tot specifieke soorten oefeningen die je kan doen, en spendeer minstens drie keer per week op z'n minst 30 minuten tot een uur aan het bezig zijn met oefenen. 2. Ga de verbintenis aan om te beginnen gezonder voedsel te eten. Koop vers fruit en groentes tijdens het doen van je wekelijkse boodschappen. 3. Onderzoek je slaappatronen en besteed aandacht aan de patronen die het beste voor jou werken. 4. Besteed aandacht aan toevalligheden en schrijf ze op. S. Besteed aandacht aan je intuïtie en merk het verschil op tussen gevoelens die je krijgt die juist blijken te zijn en de gevoelens die onjuist blijken te zijn.

198

WILLEKEURIG GEKLETS 4: SERIEUS ZIJN OVER LACHEN Geloof het of niet, ik ben niet perfect. Nu weet ik wat je denkt. 'Onzin. Echt niet. Je bent perfect, Owen.' Maar, helaas, dat ben ik niet. Ik heb inderdaad een aantal gebreken (ook al zijn het er niet zoveel ©). Soms praat ik veel te veel, kan ik egocentrisch zijn, kan ik irritant zijn, in een bui zijn, te intens worden, stomme vragen stellen, te snel eten, te langzaam drinken, het verkeerde zeggen en mezelf belachelijk maken. Richard is ook niet perfect. Hij is ook een gewoon mens met gebreken. Zoals hij het zelf zegt, heeft hij meer fouten gemaakt dan de meeste mensen. Dat is waarom hij zoveel geleerd heeft. De sleutel is om niet iedere keer dezelfde fouten te maken. Zoveel mensen doen zichzelf tekort, omdat ze geven om wat anderen zouden kunnen denken. Ze aarzelen en wachten en wachten en wachten. Hun grootste proble= is dat ze zichzelf en de wereld te serieus nemen. Wat mensen echt moeten doen is om te leren te ontspannen en te besluiten zich goed te voelen in plaats van te proberen belangrijk te zijn.

W ord nooit te serieus. T e veel mensen worden te serieus en p roberen altyd ((gelijk)) te hebben. Alsje niet komt waar;e wil komen zn ;e leven en nog steeds het gevoel hebt dat ((gelijk)) hebben het belangnjkste is, belangrijker dan gelukktg zyn. Dat is waarje de energie van het leven verspilt en dan, na tien ;aar, zalje ontdekken dat ;e geen gelyk had en dat het niet uitmaakte. ) - Richard Bandier Voor mij, is eigendunk wat leidt tot domheid. In staat te zijn om om mezelf te lachen is iets wat ik heb moeten leren. Ik herinner me een keer dat ik op stap was met een vriendin die geleerd had over h e t opbouwen van rapport met anderen. Gedurende de avond, beschuldigde ze me van haar te 'spiegelen', door een NLP techniek te gebruiken. Wat ze vergat was dat spiegelen een natuurlijk deel van het proces is van het goed met elkaar kunnen vinden en dat het gebeurt in alledaagse communicatie tussen vrienden. Nu, soms, wanneer mensen een bee~e NLP leren, laten ze zich meeslepen met wat ze denken wat er gaande is. Wat belangrijk is om te herinneren is dat veel van NLP komt van het bestuderen van wat daarbuiten in de echte wereld reeds gaande was op de momenten dat communicatie succesvol plaats vond. 199

Er kwam eens een dame tijdens een cursus naar me toe en vertelde me dat een 'diepe, donkere op de loer liggende droevigheid' zich ergens in me bevond. Een andere keer, vroeg een man die ik net had ontmoet in een conferentie me waar ik het over had tijdens de conferentie en, toen ik hem vertelde dat het NLP was, vervolgde hij me te vertellen dat het all=aal een hoop 'lariekoek' was. Dit zijn gewoon een paar voorbeelden van het soort dingen die gebeuren in de echte wereld. Sommige mensen zullen sceptisch zijn omdat dat is hoe ze geleerd hebben te denken. Sommige mensen zullen aann=en dat je manipulatief bent, misschien omdat het dat is hoe zij denken. Sommige mensen zullen zoeken naar problemen in je, omdat dat is wat er in hen gebeurt. Zo veel mensen zien niet waar het omgaat. Hen proberen serieus te overtuigen van het tegenovergestelde is vaak de grootste fout die je zou kunnen maken. Vaak, hoe defensiever je wordt, hoe schuldiger je lijkt. Dus, de sleutel is om te ontspannen en eenvoudig andere mensen hun ideeën te laten hebben. Mijn vriendin geloofde dat ik op haar "NLP gebruikte", deze dame geloofde dat ik "diep van binnen mijn innerlijke verdriet verborg'', de man bij de conferentie geloofde dat NLP onzin was. Ze waren er van overtuigd dat ze gelijk hadden en er was geen reden hen er van te overtuigen dat het anders was. In plaats van me er slecht over te voelen, realiseerde ik gewoon dat het was waar zij zich bevonden en lachte eenvoudig. Er zijn ook mensen die NLP cursussen gedaan hebben en er vandaan komen denkend dat ze alles weten en ex-spurts zijn. De waarheid is dat het allemaal neerkomt op perceptie. We komen allemaal met een idee en dan werken we eraan om te bewijzen dat dat idee waar is. Mensen ontwikkelen ideeën over mij of Richard of jou, de lezer, en ze bewijzen die ideeën voor zichzelf. We vinden het heerlijk om te denken dat we iemand ''begrijpen". De realiteit is dat het allemaal om perceptie gaat en dat het geen zin heeft om wat dan ook wat mensen zeggen ter harte te nemen. Wanneer je om jezelf kan lachen hoef je je niet te identificeren met de waanideeën en vertekende beelden van anderen en kan je je eenvoudig concentreren op je heel goed voelen. Serieus zijn over lachen gaat om de humor te herkennen die bestaat in het leven en de toekomst in te gaan met een andere attitude. Wanneer iets me irriteert, zal ik meestal een tirade afsteken tegen een vriend en mijn best doen de situatie op een overdreven en grappige manier te beschrijven.

200

Dit helpt me het te zien vanaf een nuttiger perspectief, omdat ik er onmiddellijk om begin te lachen. Anderzijds, is het makkelijk om vast te komen te zitten in je boos of pisnijdig voelen over mensen of omstandigheden. Als we onszelf als belangrijk beschouwen, falen we erin te herkennen hoe onnozel dit is. Er zijn vele mensen die proberen belangrijk te worden door een nieuwe titel te krijgen. Er zijn vele mensen die proberen intelligenter te lijken door kritisch te zijn. Natuurlijk, zullen er mensen zijn die dit boek zullen nemen en het bekritiseren om aan te tonen hoe intelligent ze zijn. We kunnen leren van feedback, maar om je er slecht over te voelen gaat tegen het hele idee van persoonlijke vrijheid in. Weer zijn het vaak dat soort mensen dat het niet begrijpt. Het is niet geschreven om 'goed' voor hen te zijn. Het is geschreven om mensen in staat te stellen te leren van dingen die hen zullen helpen meer persoonlijke vrijheid te ontwikkelen. Wat zullen 'mensen' denken? Nou, je moet de vraag stellen 'Welke mensen?' en 'Wat dan nog?' De mensen die er toe doen zijn degene waar je echt van houdt en die van jou houden om wie je bent. Als je begint door in staat te zijn om jezelf te lachen dan heb je de vrijheid om op je best te zijn. Wanneer mensen op hun best zijn, is het omdat ze zo verzonken zijn in de activiteit en niet in hoe ze worden waargenomen. Dat is de kunst. Één van de dingen die ik vaak doe is mensen te laten denken dat ze me door hebben of me hebben weten op te winden. Er zijn een hoop mensen die er van houden te denken dat ze controle over je hebben, of dat ze direct zien wat voor soort persoon je bent. Ze leven in een wolk van hun eigen waanzinnige perceptie. Het probleem is dat we dat allemaal doen. Andere mensen zien zonder ze boven of onder je te plaatsen, is een stap in de goede richting van in staat te zijn je fantastisch te voelen over wie je bent. Zodra je eenmaal erg vaardig in NLP wordt en de beste in het vakgebied ontmoet, begin je te realiseren hoe elegant en vaardig je kan worden met taal. Je leert over concepten zoals geneste lussen 4, opeenvolgend fraseren en semantisch verpakken. Je leert over het begrijpen van 'Meta-programma's' en 'Modale operatoren', wat heel eenvoudig gegeneraliseerde patronen zijn die we gebruiken om informatie in ons hoofd te sorteren en te organiseren, en hoe ze verbaal en nonverbaal te ontlokken. Je leert over hoe je woorden zo kan wenden en keren om de gedachten van andere mensen enorm te beïnvloeden door je gebruik van de juiste woorden in de juiste volgorde op het juiste moment te plaatsen. Je leert hoe vragen te stellen die een persoon zijn of haar 201

leven om k=en gooien en werkwoordtijden te gebruiken op manieren die volledig de manier wijzigt waarop een persoon zijn of haar verleden, heden en toekomst waarne=t. Al van deze echt coole en fascinerende vaardigheden zijn de dingen waar ik nog steeds van hou om mee te werken, te onderwijzen en te leren. Maar niets van dit alles doet er iets toe en niets zal echt effectief zijn, tenzij je het belang herkent van te kunnen lachen om de humor die overal is. We k=en onze werelden transformeren als we gewoon kunnen leren een beetje meer te lachen. We k=en lachen om hen die proberen ons slecht te laten voelen door zichzelf belangrijk te laten voelen en we kunnen glimlachen om de bespottehjkheid van mensen, soms. Of we k=en rondgaan in deze serieuze wereld met onze serieuze hoofden en onze serieuze uitdrukkingen. Ergens in deze wereld, zijn er veel te veel mensen die veel te veel dingen serieus nemen, met name henzelf. Er zijn momenten om serieus met situaties om te gaan, maar er zijn echt heel weinig momenten om jezelf serieus te behandelen. Ik ben niet perfect en heb twee keuzes: slecht voelen over waarom of lachen over hoe. Ik geef de voorkeur aan het lachen.

202

SECTIE 5: DE KUNSTVAN HET LIEFHEBBENVAN VRIJHEID

LIEFDE ZOWAAR Het was ongeveer 2 uur 's middags en ik was via de bekende weg aan het rijden. De zon was eindelijk weer een keer aan het schijnen. Het was warm en ik had de ramen open terwijl ik luisterde naar de liedjes op de radio. Het was een verrassend wolkeloze dag in december. Buiten was het koud, maar er was weinig wind. Mijn gedachten zwierven continue van onderwerp naar onderwerp, om alleen van tijd tot tijd in de realiteit terug te komen om te herinneren welke afslagen te nemen. Hoe verder ik het platteland inreed, hoe meer frisse, schone lucht mijn longen vulde. Met elke kilometer die ik reed, werd ik meer en meer ontspannen. Ik voelde dat ik ook gezonder aan het worden was. Ik was onderweg om Richard en Paula nogmaals te bezoeken. Het waren een paar extra chaotische maanden geweest. Ik had ze niet meer gezien sinds net voor mijn wereldreis. Ik had ze zo veel te vertellen, zo veel vragen te stellen. Sinds de laatste keer dat we elkaar ontmoet hadden, had ik les gegeven in India, de Everest beklommen, geskied in Nieuw Zeeland en had onderweg een echt verbazingwekkende reeks avonturen beleefd. Ik dacht na over alles wat ik mee had gemaakt in de voorafgaande zes maanden. Mijn vragen waren vragen voor me, voor mijn eigen leven, maar, diep van binnen, wist ik altijd dat die vragen zeer waardevol waren voor zoveel mensen in de wereld. De reden was dat de vragen gingen om het meest belangrijke concept op aarde: liefde. Ik ging dit onderwerp met Richard verkennen en bekijken hoe het paste bij mijn eigen ervaring. Ik had alles dat ik had geleerd uit mijn voorafgaande gespreken met Richard met uitzonderlijke resultaten reeds toegepast. Mijn aandacht was nu gericht op onze relaties met anderen en de problemen en oplossingen die er mee gepaard gaan. Terwijl ik reed, hoorde ik een aantal experts op de radio liefde en de natuur van romantische liefde en verliefdheid bespreken. Het was nog een synchroniciteit waar ik aan gewend was in mijn leven. Ik begon te denken en te peinzen over liefde als een concept en terwijl ik reed, werd ik 203

geholpen door de onderbrekende nununers toegewijd aan een of andere vorm van liefde of liefdesverdriet.

204

LIEFDE LAAT DE WERELD DRAAIEN I
is er de kunst van relaties beter maken en ze verbeteren. Uiteindelijk, is er de kunst van het omgaan met relaties wanneer ze in conflict of beëindigd ZlJn.

Er zijn vele verschillende soorten relaties: met je partner of echtgenoot, moeder of vader, zoon of dochter, familieleden, goede vrienden, collega's, vreemden. De meeste problemen in het leven komen van verschillende moeilijkheden in onze relatie met onszelf of onze relatie met iemand uit één van deze categorieën. Aangezien we al gekeken hebben naar jouw relatie met jezelf in de laatste sectie, is het tijd om de drie kunsten van wat ik noem 'het houden van vrijheid' te onderzoeken: in relatie tot anderen te komen, ze gelukkiger en beter te maken, en met hen omgaan waarneer zij eindigen. We worden geboren op een planeet met meer dan 5 miljard andere mensen. In onze levens ontmoeten we duizenden mensen. We bouwen prachtige banden op met sommigen van deze mensen, sommigen ontmoeten we enkel kort en zien we nooit weer. Dat is het leven. De band die we bouwen met mensen stelt ons in staat om de meest wonderbaarlijke sensaties bekend aan de mensheid te ervaren ... de kunst van liefde. Ik noem het een kunst, omdat er verschillende soorten liefde zijn en verschillende manieren zijn om het te doen. Nu, sommige van deze banden kunnen ons hele leven voortduren of op zijn minst voor het grootste deel van onze levens. Deze banden kunnen getest en verbroken, sterker en inti=er gemaakt worden. Ze kurmen ontstaan wanneer je ze het minst verwacht en je zal ook de onverzettelijke les leren die bestaat over alle dingen: wat een begin heeft zal altijd een einde hebben. Je zal mensen ontmoeten en, ongeacht hoe intiem je bent of hoe diep je connectie, ongeacht hoe veel je van ze houdt of zij van jou, op een moment, je relatie zal eindigen. Sommigen hopen op het ideale scenario om te sterven op exact hetzelfde moment als hun dierbaren, zodat beiden de pijn van verdriet bespaard zal worden, maar het is ergzeldzaam dat dat gebeurt. Vaak zullen relaties eindigen voor de dood en soms zal je geluk genoeg hebben om het te laten voortduren tot één van jullie twee overlijdt. Dus met deze onvermijdelijke, tragische waarheid die aan het einde van onze levens opdoemt, wat valt er te doen? Hoe kunnen we de momenten meer laten tellen? Hoe kunnen we gepast hefhebben en zo goed mogelijk leven wetende van deze onvermijdelijke waarheid? Het houden van vrijheid betekent, voor mij, de vrijheid hebben om 206

veel van jezelf, veel van anderen te houden en de oneindige waarheid van verandering te accepteren. Het betekent de vrijheid te hebben om gelukkig te zijn alleen en gelukkig met anderen, terwijl ze in en uit onze levens treden. Het betekent het hebben van de vrijheid om je wonderbaarlijk met anderen die je ontmoet te verbinden en succesvol om gaan met hen die moeilijk zijn om goed mee om te kunnen gaan. Dus, om te beginnen, terwijl ik dichter en dichter bij mijn tijd met de Bandiers kwam, besloot ik waar ik zou beginnen. Ik zou met Richard praten over eenzaamheid en van daar uit te vertrekken.

207

HET 0 NTSNAPPEN VAN EENZAME OPSLUITING: UIT DE GEVANGENIS DER EENZAAMHEID BREKEN Mijn cliënt, Bryan, keek me met nieuwsgierigheid aan. We gingen zitten in het café van een hotel in het centrum van Dublin. We waren daar voor therapeutische doeleinden. Bryan stond op het punt om een enorm sprong in zijn vooruitgang te maken. OF:

Op dit moment. Zie je dat meisje daar, bij de bar met het zwarte topje aan, blond haar?

Bryan:

Ja dte zte zk Wat wzlje dat zk doe?

OF:

OK, loop naar de bar en bestel twee bier en, zodra je ze krijgt, loop op je weg terug naar haar toe, tik haar zachtjes op haar schouder en zeg pardon, maak een welgemeend compliment en verontschuldig jezelf weer en kom terug naar mij hier. Niet rondhangen wachtend op een reactie. Je functie is om te complimenteren en te vertrekken. Begrijp je dat?

Bryan:

Ja, maar wat als

OF:

Ongeacht wat ze doet, verontschuldig je om zo snel mogelijk terug naar mij te komen. Je moet leren hoe het is om iemand te complimenteren om hen zich goed te laten voelen, niet altijd met de hoop om hen met je uit te krijgen of ze in bed te krijgen.

Bryan:

Ok, daar ga zk l

ze antwoordt

We deden de brilliance squared oefening die we hadden geoefend. Hij herinnerde zich voor te stellen om gelikt en zelfverzekerd naar haar toe te lopen. Hij herhaalde stil tegen zichzelf: 'Ze heeft zo'n mazzel. Ze zal gek op je zijn.' Hij stelde zich haar voor glimlachend van genot glimlachend als reactie. Hij stond snel op en liep naar de bar. Hij haalde de drankjes en ging in de richting van het blonde meisje en haar vriendin. Hij tikte op haar schouder. 208

Ik ben altijd geïntrigeerdgeweest door mensen. Ik ben een mensenkijker en kan gefascineerd zijn door te kijken naar mensen die op straat lopen. Ik reis rond de wereld en waar ik het meest van hou en wat ik het beste herinner zijn de mensen die ik ontmoet. Zij zijn mijn hoogtepunten. Ik aanbid mijn vrienden en familie en het met hen doorbrengen van een leuke tijd. Ik hou van het proces van verliefd zijn wanneer het gebeurt en eenvoudig me in dezelfde ruimte bevinden als mijn geliefde. Ik had me mijn werk met Bryan in een televisieprogramma genaamd 'Ask Anna' zitten herinneren. Het was een programma op de Ierse televisie dat verschillende mensen nam die hulp nodig hadden in specifieke gebieden van hun leven en de charmante Anna zou hen aan specifieke experts helpen. Ik was gekozen om Bryan te helpen met flirten. Deze oefening in het café was één van de vele die we deden om hem in staat te stellen effectiever te flirten. Dit schoot me te binnen omdat ik aan het denken was over het hele begrip eenzaamheid. Kijk, ik heb gewerkt met vele mensen gedurende de jaren, hen te leren hoe hun sociale vaardigheden te verbeteren, beter te flirten, meer van zichzelf te houden en vriendschappen en relaties te ontwikkelen. Ik was nog steeds gefascineerd door het gebied van sociale communicatie en de gelegenheid om er van Richard meer over te leren was iets waar ik genoegen in schiep. Ook, herinnerde ik me hoe het was om eenzaam te voelen, en ik was nieuwsgierig om uit te vinden wat mijn eigen manier zou kunnen verbeteren om mensen te helpen deze emotie te overwinnen. Nu voel ik me zelden, indien ooit, eenzaam. Toen ik eenmaalleerde waar 'het houden van vrijheid' echt om draaide, begon ik te begrijpen hoe zonder eenzaamheid te leven. Ik heb zo veel vrienden waar ik veel van hou, die ik heb ontmoet op bijna ieder continent van deze wereld. lvfijn relaties met hen zijn verschillend en allemaal speciaal op hun eigen manier, ik heb geluk in zekere zin en aan de andere kant is het niet gewoon geluk. Ik heb de vrienden die ik heb in mijn leven aangetrokken. Ik heb eerder ruzie gehad met vrienden. Ik kan het niet altijd vinden met iedereen die ik ontmoet en ik krijg het niet altijd voor elkaar om in contact te blijven met mensen. Over het algemeen, echter, voel ik me nooit eenzaam zelfs wanneer ik alleen ben, omdat ik mijn best doe wanneer het aankomt op relaties en vriendschappen in mijn leven. Het houden van vrijheid gaat erom uit te reiken en met meer mensen een band te hebben en meer relaties met mensen op te bouwen. Je zal 209

het niet met iedereen kunnen vinden, noch zij met jou. Wat cruciaal is, is dat je begint meer mensen te ontmoeten en je communicatie~ en relatievaardigheden meester wordt. Wanneer je dit bereikt hebt, zal iedereen die je leven binnen komt daar zijn om een reden die je helpt iets te leren. Sommigen zullen voor de rest van je leven blijven of zelfs voor de rest van dat van hen. Eenzaamheid viert hoogtij in de hedendaagse maatschappij. Sommige mensen zijn eenzaam, omdat ze niet in een relatie zitten, sommige m ensen zijn eenzaam, omdat ze in een ongelukkig relatie zitten en sommigen zijn eenzaam, omdat ze weinig of geen vrienden of familie in hun leven heb b en om mee te praten. Ik heb gewerkt met vele mensen met zulke probl=en. Het is eigenlijk een stuk simpeler om uit te gaan en vrienden te maken dan de meeste mensen denken. De meeste mensen proberen een paar dingen en claimen dan dat ze alles geprobeerd hebben. Wat essentieel is in het proces van het uitgaan en vrienden maken is om in gedachten te houden dat het een proces is. Het gaat niet alleen om het uitgaan en naar de juiste plekken te gaan. De manier waarop je je hersens gebruikt, je overtuigingen en gevoelens over mensen, is belangrijk voor hoe een effectieve eerste indruk te maken. Ik h erinner me het beschouwen van liefde, relaties en vriendschappen terwijl ik mijn pad richting Richard vervolgde. Net als met mijn cliënt, Bryan, had ik met een aantal andere mensen eerder die week gewerkt, die advies hadden ingewonnen met een verlangen om iemand te ontmoeten. Ze voelden zich wanhopig eenzaam en ze wilden, meer dan wat dan ook, in een relatie zitten. Ik had genoeg advies en ideeën voor hen, maar hoe meer ik met hen praatte, hoe meer ik realiseerde dat ze de behoefte aan een relatie los moesten laten voordat ze een gelukkige, gezonde relatie met iemand zouden kunnen beginnen. Zelfs het proces van eenvoudig vrienden worden met mensen zou een probleem zijn wanneer het te belangrijk voor ze was. Weldra arriveerde ik en ontmoette Richard. We zaten wederom in zijn keuken en ik startte de cassetterecorder. Ik begon mijn gedachten met hem te bespreken. l'vfijn eerste vraag beschouwde het idee van vriendschap. OF: Rzchard) waarom worstelen sommige mensen met vnenden te maken en wat zyn de gehetmen tot het maken van meer vrienden of het verbeteren van j e soczale leven?

2 10

RB: Vaak weten mensen niet wat te doen. Als ze wisten wat te doen, zouden ze het daadwerkelijk doen, omdat wat te doen vaak zoveel eenvoudiger is dan wat ze er over zeggen. Ze zeggen: ''Nou ik ben eenzaam dus ik zou er op uit moeten gaan en mensen ontmoeten.' Maar ze zijn eenzaam, omdat ze niet aardig tegen zichzelf zijn. Ze hebben een gevoel gemaakt genaamd eenzaamheid en ze voelen het zo sterk dat het hen weerhoudt van het er op uit gaan en mensen te ontmoeten. Ze weten niet hoe zich goed te voelen voordat ze iemand ontmoeten en, als ze dat zouden weten, dan, wanneer ze iemand zouden ontmoeten, zou de persoon met hen om willen gaan. Ze gaan uit terwijl ze zich slecht voelen en dan wanneer ze bij mensen zijn en zich nog steeds slecht voelen, voelen mensen zich slecht bij hen in de buurt en willen niet met hen omgaan. Deze mensen weten niet hoe te beginnen met het belangrijke onderdeel, jezelf hoop te laten voelen. Als je alle slechte gevoelens neemt die je in je hebt en ze gewoon in de tegenovergestelde richting spint één voor één, rond en rond en rond, zullen die gedeeltelijke lichamelijke sensaties omschakelen naar gehele lichamelijke sensaties die plezierig zijn. Ik denk wanneer je je eenmaal goed voelt en meer begint te stralen dat je aantrekkelijk bent en mensen zich tot je aangetrokken zullen voelen. Het was eenvoudig en ik vond het leuk: bes teed aandacht aan hoe je je voelt, draai je negatieve gevoelens in tegenovergestelde richting en genereer positieve, gelukkige, goede gevoelens er voor in de plaats. Als je je goed voelt, zullen mensen vaker vrienden met je willen zijn. Dit was aannemelijk maar ik wilde meer. OF: Dus, het owrwznnen van eenzaamheid is dus met zo ingewikkeld? Hoe preezes kunnen mensen beginnen dd te d oen?

RB: Nou ik zou zeggen begin met je zelf Als mensen hun eigen interne wereld niet plezierig kunnen maken, als ze niet aardig tegen zichzelf kunnen praten en aardige beelden in hun eigen hoofd kunnen maken, dan gaat het heel moeilijk worden om het goed met anderen 2 11

te k=en vinden. Als ze niet met zichzelf k=en meevoelen, om in staat te zijn met iemand anders mee te voelen en voldoende naar mensen te luisteren zal dan ook een proble= worden. Als mensen zeggen: 'Ik hou van blauw', en je ze geen blauwe dingen geeft of blauwe bloemen of blauwe shirts voor ze koopt, gaan ze denken dat je niet luistert. De waarheid is dat wanneer je tegen jezelf zegt: 'Je zou voor jezelf moeten komen', en je dat niet doet, je niet luistert naar jezelf Als je niet luistert naar jezelf, dan luister je, naar alle waarschijnlijkheid, niet naar andere mensen. Daarom, aanvullend op het achteruit spinnen van gevoelens, moet je je interne wereld plezierigmaken door het maken van leuke beelden en aardig tegen jezelf te praten. Wederom klonk het aannemelijk. Luister meer naar anderen was een eenvoudig iets waar ik het mee eens was. Veel te vaak, besteden mensen zoveel tijd aan het denken over zichzelf waardoor ze de andere persoon nauwelijks horen. Ze besteden tijd aan het proberen de andere persoon te vertellen hoe fantastisch ze zelf zijn. Terwijl ik hierover over dacht, keek Richard naar me en vervolgde. RB: Er zijn hoeveel? Er zijn ongeveer SSO miljoen mensen die zich eenzaam voelen. Het probleem is dat, of ze i=and ontmoeten of niet, ze eenzaam zullen zijn, omdat ze niet geleerd hebben zichzelf te vermaken. Je kan jezelf goed laten voelen zonder reden, absoluut zonder wat voor reden dan ook. Je zou de meest zielige persoon k=en zijn; of je zou de meest succesvolle, welvarende persoon k=en zijn. Ik heb ze beide in mijn kantoor gehad mij hetzelfde vertellend. Ik heb de persoon gehad die dakloos is met wratten over het hele lichaam die absoluut geen toekomst, geen opleiding en geen kansen heeft, me hetzelfde vertellen als een multimiljardair. Beiden staan ze daar te vertellen hoe ongelukkig ze zijn en hoe eenzaam ze zijn en hoe miserabel ze zijn en geen van beiden zal daar ooit uitkomen totdat ze stoppen en het gewoon zo maken dat ze zich goed voelen zonder wat voor reden dan ook. Totdat je leert om je eigen neurologie te verzadigen met je eigen chemicaliën om je goed te voelen zonder reden, is het ergmoeilijk om het te maken in het leven, omdat anders 212

alles dat gebeurt in de wereld te veel uitmaakt. Iemand zal iets tegen zijn partner zeggen en plotseling zullen hun gevoelens gekwetst worden en dit zou zelfs tot een scheiding kunnen leiden. Het scheidingspercentage is gebaseerd op chemie voor zo ver ik kan zien, en het is geen goede chemie. Niemand zou toegestaan moeten worden om ruzie te hebben totdat ze aan dialyse-apparaten hangen, omdat ze dan zullen realiseren dat de mensen in de meeste ruzies domme dingen zeggen. Mensen moeten leren om ruzies te stoppen en gewoon te zeggen: 'Stop. Genoeg. We gaan dit niet doen.' Richard bleef op dit punt tegen me hameren. De grote meerderheid van de informatie die er is over het overwinnen van eenzaamheid ging over het zelfvertrouwen hebben om mensen te benaderen, er op uit te gaan en weten wat te zeggen. Wat hierin ontbrak was dat de echte eerste stap neerkomt op de noodzaak voor mensen om zichzelf zo goed als mogelijk te laten voelen, omdat dit de mensen om hen heen zal beïnvloeden. Richard had een goed voorbeeld gebruikt door zijn rijke en arme cliënten te bespreken. Het herinnerde me eraan dat alle problemen herleid kunnen worden naar slechte gevoelens. Er is een belangrijk onderscheid tussen het jezelf goed genoeg laten voelen om op mensen af te stappen en methen te praten en het jezelf goed laten voelen, omdat dat de mensen om je heen zal beïnvloeden. We kennen allemaal de mensen die bestaan in onze levens die alle goede gevoelens uit een kamer lijken te zuigen. Ik hoorde hen ooit 'stemmingzuigers' genoemd worden. Dan zijn er de mensen die een kamer binnen lopen en eenvoudigieder-een met prachtige gevoelens schijnen te overspoelen door hun stralende energie. Ze zijn als stralende sterren. De stemmingwaar we in zijn zal andere mensen beïnvloeden zonder dat we iets hoeven te zeggen of te doen. Er was een experiment waar Richard me over vertelde. Een stelle~e wetenschappers nam twee pakken yoghurt, plaatste ze een aantal meters uit elkaar apart op een tafel en verbonden ze beide met een machine die de hoeveelheid elektrische activiteit mat die aanwezig was in de yoghurt. Ze voegden melk toe aan yoghurt A. Yoghurt A reageerde heftig op de machine terwijl de bacterie van de melk zich mengde met de cultuur van de yoghurt. Op hetzelfde moment dat yoghurt A heftig reageerde, deed yoghurt B dat ook. Geen melk was toegevoegd aan yoghurt B. Nu 2 13

werd deze afWijking in wetenschap meerdere malen herhaald en terwijl ze probeerden dit schijnbaar onzichtbare effect aan te passen, was het enige dat uiteindelijk yoghurt A er van weerhield yoghurt B te beïnvloeden om een muur van yoghurt tussen ze in te plaatsen. Richard z'n verklaring hiervoor is dat 'yoghurt kent yoghurt', wat hetzelfde is als wanneer je aan een muzikale snaar trekt op een bepaalde frequentie andere snaren op die frequentie reageren door te vibreren. Hetzelfde is waar voor mens en. Mens en kennen mensen, en wanneer je in een specifieke stemming gaat, zal je goede energie in je lichaam vibreren en dit zal de mensen om je heen beïnvloeden. Je hebt de 'stemmingzuigers' ontmoet en je hebt ook de 'stralende sterren' ontmoet. Nu, wanneer je zelf begint krachtige positieve gevoelens te genereren, zal je deze gevoelens aan diegene om je heen uitstralen. Richard maakte een specifieke opmerking die me een prachtig ahai moment gaf Het was toen hij had gezegd: 'Het scheidingspercentage is gebas eerd op chemie voor zo ver ik kan zien en het is geen goede chemie.' Ik bleef dit idee herhaaldelijk in mijn hoofd afspelen. Bijna elk proble= realiseerde ik me was gebaseerd op chemie. Het was gebaseerd op zowel de chemie in je hoofd en de chemie tuss en jou en een andere persoon. Dus, wanneer je leert hoe betere chemie in jezelf en met anderen te creëren, zal je een gigantische stap richting het elimineren van de problemen van je leven nemen. Als je je kan herinneren dat, wanneer je je slecht voelt of wanneer je je slecht voelt bij een persoon, het komt doordat de chemie niet goed is en je kan of..vel uitvinden hoe het te veranderen of het voor dat moment te accepteren. Hoe dan ook, het was niets persoonlijks. Het ging eenvoudig over hoe je chemicaliën in je hoofd aan het creëren was en energie naar anderen aan h et sturen was. Met dit in gedachten, verwonderde ik me waarom sommige mensen je niet mogen en sommigen wel? Het gaat allemaal om chemie, hoe komt het dan dat je goede chemie met sommige mensen en slechte chemie met anderen had? 0 F: OK, dus, waarom zs het dat ;e het goed k an vinden met sommzge mensen en niet met anderen? Waar gaat dat allemaal owr?

RB: Nou het maakt niet uit wat de reden is. Als mensen je niet mogen, dan mogen ze je niet, omdat je er niet voor zorgt dat ze je mogen en 2 14

meestal is het omdat je niet 'te mogen' bent. Als je je heel goed van binnen voelt, zodat je echt gelukkig bent aan de binnenkant, zodat je echt straalt aan de binnenkant, zodat je interne dialoog echt goed klinkt en je beelden echt prachtig zijn, dan zullen mensen in je buurt willen zijn. Als je plezier uit je poriën laat stromen en plezier vibreert zullen mensen in je buurt willen zijn. Het is het belangrijkste. Ik bedoel mensen zullen zich opdoffen. Ze zullen hun haar laten doen. Ze zullen alles doen om er goed uit te zien maar ze zullen vergeten de stappen te ondernemen om zich goed te voelen. Als je je echt goed voelt wanneer je mensen ontmoet, zullen ze je mogen het is gewoon zo eenvoudig. Richard gingnaar de fluitketel en vroeg of ik een kop thee of koffie wilde. Ik bedankte en pakte een fles water uit de koelkast. Ik begon alles wat hij had gezegd tot me door te laten dringen. Richard had opnieuw dit concept herhaald van de noodzaak om je eerst goed van binnen te voelen vóór enig anders. Daar zit 'm de crux van het houden van vrijheid. Door tot op dit punt in dit boek te lezen, ben ik er zeker van dat je al veel van de suggesties geoefend heb over hoe je je een groter deel van de tijd prachtiger kan voelen. Wat van belang is, is om je eerst goed te voelen eerder dan van anderen afhankelijk te zijn om je in een goede bui te brengen. We zien er het bestuit wanneer we het naar onze zin hebben. Ik herinner me een comedyshow waar ik naartoe ging waar ik bij de deur stond met Kevin, een vriend van mij die het organiseerde. Ik keek terwijl de mensen naar binnen gingen en ik bekeek ze terwijl ze weggingen. Ik had kunnen zweren dat de meerderheid een stuk aantrekkelijker was geworden tegen de tijd dat ze de show verlieten. Je fantastisch voelen en een hoop plezier hebben is daadwerkelijk een briljante manier om er op je best uit te zien. Één van de meest belangrijk stemmingen om in te komen om vrienden en potentiële geliefden te maken is waarschijnlijk de stemming van speelsheid. Neem flirten. Flirten is niet hetzelfde als verleiden. Het is niet gebaseerd op proberen de ander zich seksueel aantrekkelijk en tot jou aangetrokken te laten voelen. Het is gebaseerd op lachen, grappen maken, plagen en met de ander te dollen. Het is gebaseerd op het genieten van het gezelschap van de andere persoon en aangeven dat er mogelijk interesse is, maar misschien niet. Wanneer we flirten, moeten we het doen in de stemming van speelsheid waarin we niet wanhopig aan die ene persoon hangen om mee te praten. 2 15

In plaats hiervan, moeten we een overdaad aan kansen daar buiten voelen. Dat gevoel geeft ons een idee van onafhankelijkheid dat aantrekkelijk is voor anderen. Mensen vragen me soms: 'W'aaromis het dat aardigejongens als laatste aan de beurt zijn?' Nou het is niet omdat ze aardig zijn. het is omdat sommige aardige jongen geen uitdaging zijn. De meeste vrouwen schijnen zich aangetrokken te voelen tot iemand waar ze voor moeten werken om hem te hebben. Mannen zijn over het algemeen hetzelfde. De realiteit is dat, als je een persoon het idee geeft dat je geïnteresseerd bent, maar dat ze je 'moeten verdienen', het hen ervan weerhoudt te bepalen of je wel of niet 'goed genoeg' voor hen bent. Ze zijn te druk met te proberen te bewijzen dat ze jou verdienen! Er zit enige waarheid in de 'playing-hardto-get' regel. Na tuurlijk, dit is niet altijd waar, maar het biedt een goede verklaring waarom mensen vaak schijnen uit te gaan met hen die hen niet altijd zo goed behandelen. De uitpraak 'treat them mean, keep themkeen' 5, heeft aardig wat waarheid in zich. Ik dacht na over hoeveel van de vrijgezelle mensen die ik had ontmoet hun gevoelens hadden beschreven. Ik herinner me vele gesprekken die ik had op avonden uit met vrijgezelle vrienden, terwijl een dronken eenzaamheid de lucht vulde. Als een vrijgezel, op een dagals Valentijnsdag als je geen kaart gehad hebt, kan je er vaak niet omheen je af te vragen waarom. Je kijkt weer rond en ziet alle gelukkige koppeltjes die alles samen doen, inclusief de meesten van je vrienden. Er zijn vele mensen die gewoon gelukkig zijn met het spel te spelen en zich in het vrijgezellenparadijs bevinden. Ik heb een jonge vriend, Richie, die fantastisch is wanneer het gaat over flirten en verleiding Wanneer ik ook met hem uit ga, charmeert hij meisjes. Hij slaagt er niet altijd in, maar hij houdt nooit op te proberen en vindt het hele proces makkelijk. Sommige mensen vinden dat type leven niet zo makkelijk als hij. Voor anderen, is het niet het soort leven dat ze willen. Voor vele mensen, is uitgaan en het spel spelen fantastisch voor, op z'n minst, een tijdje. Maar het plezier duurt niet voor eeuwig. In de tussentijd, terwijl je uitgaat met verschillende mensen, is er altijd het gevaar dat je voor een~e valt.. Ik zeg gevaar, omdat het een 'complex web is dat we weven' zoals Shakespeare zou zeggen, wanneer wat als plezier begon veel belangrijker voor ons, of hen, wordt. Als je het voor elkaar krijgt om ongebonden te blijven en gewoon 'wat plezier hebt' dan zal je op een dag

21 6

onder ogen moeten zien dat er een moment zal zijn dat je het niet langer kan doen. Vaak, wanneer mensen vrijgezel zijn vragen ze: 'Waarom ik? Wat is er mis met me?' Waar het op neer komt, echter, is dat het antwoord eenvoudig is: 'Omdat dat gewoon de manier is waarop het is.' Iedereen zou iemand kunnen vinden om mee uit te gaan, als ze gewoon eropuit zouden kunnen gaan en mensen ontmoeten en ze uit vragen. Je zou zonder twijfel iemand kunnen vinden om mee uit te gaan, maar je zou ze niet persé mogen of het goed met hen kunnen vinden. Het hele punt van het volhouden is om die prachtige levendigheid te bereiken van de 'juiste persoon' ontmoeten. Het goede nieuws is dat er geen enkele 'juiste persoon' is. Er zijn er een paar die perfect bij je zouden passen. Ik hou van het idee van Cupido, omdat ik denk dat het aannemelijker is dan het 'zielsverwant' idee. Jack en Rose op de Tztanic, Romeo en Juliet Deze koppels schijnen te suggereren dat de zielsverwant van een persoon daadwerkelijk bestaat. Maar, realistisch, het idee dat er een diversiteit aan mensen is die je ontmoet in je leven en dat je voor ieder voor hen zou kunnen vallen als Cupido zijn pijl afschiet, is eigenlijk een meer redelijke. Ze zijn allemaal potentiële zielsverwanten, omdat ze potentieel bij jou, je geest en je ziel zouden kunnen passen. (Let wel: Ik zeg niet dat Cupido bestaat of niet bestaat. Ik zeg alleen dat het een bruikbare metafoor is om de verhalen van liefde te verklaren.) De wetenschappelijke verklaring voor verliefd worden is een stuk minder romantisch maar vergelijkbaar van aard. In evolutionaire termen, worden we aangetrokken tot hen die een immuunsysteem hebben dat het onze aanvult. We nemen dit waar door onze waarneming van feromonen. Dit wordt aangevuld door onze ervaringen uit het verleden waarin we zekere voorkeuren en een aantrekkingskracht voor een specifiek soort mensen hebben ontwikkeld. In een gegeven context, bouwen we op deze aantrekkingskracht door ons bezig te houden met denkprocessen die ons helpen verliefd te worden. Deze denkprocessen resulteren in chemische veranderingen in de hersenen terwijl chemicaliën, zoals Phenythylarnine (PEA) en Oxytocin, worden vrijgegeven die ons een krachtig sterk hoogtepunt geven. Wederom, echter, is dit alleen voor specifieke mensen dat we dit kunnen voelen. Nu, met dit in gedachten, als je vrijgezel bent, wees niet bang Valentijnsdag hoeft geen marteling meer te zijn. Ieder jaar, heb ik altijd een kaart gestuurd en soms bloemen aan iemand waarvan ik weet dat 2 17

deze vrijgezel is en dat doe ik anoniem. Ik doe het als ik denk dat ze geen andere kaarten zullen krijgen. Wanneer mijn aandacht is gericht op het iemand anders zich goed laten voelen eerder dan me slecht over mezelf te voelen, voel ik me een hoop gelukkiger. Het is ook een dag om weer op jezelf verliefd te worden (op een niet-narcistische manier, wel te verstaan!). Wanneer je denkt over een dag van liefde, moet je het gebruiken om je dankbaarheid en liefde voor de meest belangrijke persoon in je leven te uiten ... jij! Dit betekent niet stuur jezelf een miljoen kaarten of koop voor jezelf bloemen. Het betekent iets veel belangrijker- stilstaan om te herkennen wie je bent, hoe je aan het verbeteren bent en hoeveel liefde je te geven hebt. Het betekent je bewust zijn van de vergissingen die je hebt begaan in relaties en beloven ze nooit weer te maken en je te concentreren op alle prachtige kwaliteiten die je zou kunnen bijdragen aan een relatie en al de prachtige redenen waarom iemand uitzonderlijk gelukkig zou zijn om bij jou te zijn. Ik beloof je dat er een hoop redenen zijn. Ik ben altijd een hopeloze romanticus geweest. Nu voel ik dat ik een hoopvolle romanticus ben geworden. Het gaat er niet altijd om perfect in relaties of flirten, etc ... te zijn, het gaat erom stil te staan en je bewust te zijn van je schittering, en je potentiële schittering. Het gaat erom aan jezelf te werken, om je meer te maken van wie je echt op je best bent. Het gaat erom je hersens te gebruiken om jezelf zo verbazingwekkend goed als mogelijk te laten voelen zo vaak als mogelijk. Aardig vinden trekt aardig vinden aan ... Het is een wet van het universum. Dus, zoals Richard voorstelt, voel je prachtig en je zal prachtige mensen aantrekken. De beste manier waarop we dit kunnen doen is door echt van leven te genieten. Genieten van het leven brengt reageren op het leven met zich mee. Het leven je laten aanraken. Onszelf verliefd laten worden, onszelf verliezen in muziek, ons overgeven aan de emoties van een film. We vinden onszelf het meest wanneer we echt verliezen ... onzelf verliezen in muziek, verliezen in kunst, verliezen in sport, verliezen in optreden, verliezen in een gesprek voeren, verliezen in liefhebben, verliezen in zijn, verliezen in het moment. Op die momenten van onszelf verliezen, is het zo makkelijk om onszelf te vinden. Op zulke momenten van overgave, leven we echt. We zijn ook op ons aantrekkelijkst wanneer we al het zelfbewustzijn verliezen en geabsorbeerd raken door het moment. Dan, hopelijk, zal de juiste persoon voorbij komen. Na tuurlijk, geluk is er een deel van, maar er zijn vele manieren om de juiste persoon te ontmoeten en er is daar buiten 218

meer dan één juiste persoon om te ontmoeten. In de wereld van vandaag, zijn velen van ons op zoek naar de perfecte partner, de perfecte carrière, het perfecte leven. Er bestaat niet zoiets. Iedereen heeft gebreken. Alles heeft gebreken. Het gaat erom een partner te vinden waar je van houdt, een baan waar je van houdt, een auto waar je van houdt, een leven waar je van houdt. Je kan een paar dingen op een menu zien waar je van houdt en je kan er één kiezen. De perfecte maaltijd idealiseren zal altijd leiden tot teleurstelling. Ons inbeeldingsvermogen kan zich meer goeds en slechts voorstellen dan er is, dat is onze echte kracht. Wat essentieel is, is om uit te kijken naar een partner waar je een band mee hebt en waar je je fantastisch bij kan voelen, een carrière die je je fantastisch laat voelen, een auto die fantastisch voelt om te rijden, een leven dat fantastisch voelt om te leven. Wanneer je geconcentreerd bent op je goed voelen en andere mensen zich goed te laten voelen, zal je het veel beter met mensen kunnen vinden. Wanneer het verlangen om andere mensen zich goed te laten voelen je intentie is, in plaats van nodig te hebben dat ze jou leuk vinden, zal je makkelijker vrienden maken en je zal mensen zich meer tot je aangetrokken laten voelen. Mensen houden er van om in de aanwezigheid te zijn van iemand die hen goed over zichzelf laat voelen. Bryan stapte op de leuke blonde bij de bar af en gaf zijn compliment. Ze glimlachte verrast en hij liep verder. Ze mompelde: 'Dank je' en, terwijl hij wegliep ondanks dat hij het niet kon zien, kon ik zien hoe ze achteraf naar hem keek. Haar avond kon niet meer stuk en hij was plotseling veel aantrekkelijker voor haar. Belangrijker" Bryan was weggelopen en hij had het concept geleerd dat ik geprobeerd had h= meester te laten worden:

Alsje wtl krijgen watje

wz~

moetj e de behoeftzghezd loslaten.

Hij was weggelopen toen zijn instinct was om te proberen en 'te blijven hangen' voor het geval ze interesse toonde. Zijn aandacht veranderde van het geven van een compliment omwille van waar het toe zou kunnen leiden, tot hoe zou het de andere persoon laten voelen en dat maakte dat hij terugkwam tot de zelf die hij was, die niets buiten hem nodig had om zijn leven de moeite waard te maken. Bryan was een aardige jongen en ik was blij hem te helpen. Een paar dagen nadat we eindigden het programma te filmen, kreeg hij ZlJn 2 19

eerste kus in vier jaar en een paar maanden later begon hij uit te gaan met een lieftallige dame die hij helemaal zelf had ontmoet. We houden nog steeds contact. Hij beschrijft waar hij doorheen ging als hem die zijn leven teruggegeven werd. In de realiteit, ging het er enkel om dat hij zijn aandacht op een aantal manieren veranderde en, daaruit, verschenen de antwoorden. Zie je, liefde is niet een meting van de waarde van een persoon. Het is een ervaring die bestaat in de wereld ... waarschijnlijk de meest krachtige ervaring. Om het te laten gebeuren voor jou, om de juiste persoon als een vrijgezel te ontmoeten, is de sleutel om te beginnen met het houden van jezelf. Word het soort persoon die je met plezier zou introduceren aan een potentiële partner. Hoe hou je van jezelf? Het is eenvoudig. Begin met aardig tegen jezelf te zijn in je hoofd en aardig tegen de anderen in de wereld. Ga er dan op uit en ontmoet mensen. Wanneer je het minst verwacht - van een oude vlam, een nieuwe collega, een vriend van een vriend, een volledige vreemde, of van iemand recht voorje-zal je iemand vinden waar je een band mee voelt. Je zal merken dat je je echt fantastisch voelt wanneer je bij hen bent, je zal uren met hen praten zonder verveeld te raken, je zal je voelen alsof ze jou beter dan wie dan ook begrijpen, je zal uitkijken naar je tijd samen, je zal je voelen alsof je ze kent en hun ziel kan raken. Ze zullen één van je zielsverwanten zijn en hopelijk zal je sprookje eindigen met de woorden 'nog lang en gelukkig'- en als het dat niet doet begin dan weer totdat je het zelf schrijft. Ik kwam bij en realiseerde dat terwijl ik dit alles had overwogen in mijn hoofd, Richard naar me aan het glimlachen was, een kop koffie in zijn hand, zijn wenkbrauwen opgeheven en mijn volgende vraag afWachtend. RB: Zat je een bee~e verzonken in gedachten, Owen? Ik glimlach te.

0 F: Ja, maar ik ben weer terug. Waar was mijn volgende vraag? Ik mompelde tegen mezelf terwijl ik mijn hersenen pijnigde om mijn volgende vraag te vinden. 'Eh ... Uh ... Em ... Ik weet dat het hier ergens is.' Ik dacht bij mezelf. 'Oh, ja,' ik glimlachte. 'Het gaat over goede communicatie.' 220

DE KUNSTVAN GOEDE COMMUNICATIE Brian Colbert, mijn goede vriend en training partner, heeft fantastische communicatieve vaardigheden in het bijzonder in een zakelijke omgeving Hij is een van de beste onderhandelaars die ik ooit in actie heb gezien. Hij weet hoe mensen zover te krijgen dingen te doen- snel. Aan mijn zijde, waar Brian altijd om lacht is mijn vaardigheid om mensen over te halen tot dingen in het alledaagse leven. Zie je, ik ben het soort persoon die normaal gesproken de uitdaging aangaat in allerlei situaties . Van mezelf onder een boete uit praten bij een politieagent tot vliegtuigpersoneel overtuigen om de boarding gate voor ons te heropenen wanneer deze dicht is. Ik schijn het altijd voor elkaar te krijgen ommensen te overtuigen dingen te doen die ze normaal gesproken niet zouden doen. Nou, niet altijd, maar meestal! Veel mensen nemen aan dat ik dit leerde door mijn training in hypnose maar, in werkelijkheid, er is één belangrijk geheim tot hoe ik dit all=aal voor elkaar kreeg: Ik heb altijd aandacht besteed aan iedere interactie alsof ik de andere persoon was. Ik probeer en kijk altijdnaariedere situatie waarin ik effectief diende te zijn, vanaf het gezichtspunt van de andere persoon. Op die manier, kan ik op de meest effectieve manier mijn communicatie beter aanpassen. Zorg vooraf, zoals we al uitgelegd hebben, dat je zelf in een goede st=ming bent. Vervolgens, wat is er nog meer belangrijk? De manier waarop je loopt, praat, gebaren gebruikt en de taal die je gebruikt om te beïnvloeden hoe de andere persoon je waarneemt. Ik had op mijn kladblok gekrabbeld Richard te vragen naar de basis communicatievaardigheden, maar ik wilde specifieker zijn bij hem. Ik had een aantal oefeningen waarvan ik had ontdekt dat ze hielpen mensen op dit gebied verbeteren. Een goede manier om je communicatieve vaardigheden te oefenen is om jezelf aan een videocamera te presenteren of zelfs aan een spiegel en een eind weg te praten in denkbeeldige contexten. Terwijl je dit doet, zal je ontdekken hoe je overkomt. Je zal opmerken dat je bepaalde dingen goed doet en bepaalde dingen niet goed doet. Dit stelt je in staat om je bewust te worden van je natuurlijke eigenschappen qua communicatie en zal je helpen om opzettelijk te verbeteren hoe je overkomt op anderen. Oefen op verschillende manieren lopen, hallo zeggen op verschillende manieren, glimlachen op verschillende manieren. Bekijk de mensen die sociaal briljant zijn en modelleer hen. Doe wat zij doen. Glimlach zoals zij glimlachen. Schud handen zoals zij handen schudden. Dit zal je helpen sociaal effectiever te zijn. 221

Ik presenteer een cursus genaamd the Art of Charisma waarin ik mensen leer hoe meer charismatisch te communiceren. De sleutel is om ze te laten oefenen echt nieuwe dingen te proberen en uit te vinden hoe dat er voor zorgt dat je overkomt. Het gaat er ook om bewust te zijn van hoe je communicatie andere mensen beïnvloedt. De vaardigheid om te kalibreren en aandacht te besteden aan de andere persoon en hoe je hen zich laat voelen is een essentiële kwaliteit die je fantastisch maakt in het doen van vele dingen, van hoe je presteert als een cabaretier tot hoe je presteert in bed. Het gaat allemaal om hetzelfde. Leren hoe je anderen echt goed laat voelen en bewust zijn van hoe je gedrag hen beïnvloedt. Ik dacht na over de diverse el=enten van sociale communicatie en wat ik voelde was één van de meest belangrijke: de toon van de st=. Ik ontdekte dat de toon van de st= van een persoon één van de meest kritische factoren was die de interesse van een andere persoon wekte, en dat het één van de meest belangrijke middelen beschikbaar was dat gebruikt zou kunnen worden om een persoon z'n interne stemming te veranderen.

0 F: Ik ontdekte dat, m communiceren, je toon vanje stem extreem belangrijk is. Heb ;e suggesties over hoe iemand het gebruik van de toon van :{jjn of haar stem k an wrbeteren? RB: Ik heb inderdaad een suggestie. Het is een hele primitieve. Ik zou 'luisteren' gebruiken. en je lichaamshouding veranderen en een aantal stemlessen nemen. Mensen hebben al jaren lessen in stemgebruik gegeven. Regel een stemcoach voor jezelf. Leer om je stem te projecteren. Leer om hogere noten, lagere noten, diepere tonen en rijkere tonen te maken. Varia tie is waar echt leren om draait. Hoe meer variatie je kan maken in je st=toon, hoe meer accenten je kan doen en hoe meer flexibiliteit je in je stem zal hebben. In mijn trainers training, leer ik mensen om vijf tot tien verschillende accenten te doen. Leer te praten als i=and uit Texas, als iemand uit New York, spreek met een Spaans, Duits of een Frans accent en laat het onnozel en overdreven klinken, zodat je de toon van je stem kan verbeteren omdat, hoe meer variatie je hebt, des te meer controle je zal hebben. Dit is niet alleen waar voor de toon van je stem, maar helpt ook je seksuele prestatie. 222

Ik luisterde naar Richard z'n stem. Hij was hypnotisch. Ik herinnerde me alle trainingsessies waar ik naar toe was geweest, met hem als leraar. Hij kan een pubhek van 500 mensen geboeid houden gedurende enkele uren zonder dat er iemand beweegt. De toon van je stem is zo belangrijk, omdat het je in staat stelt verhalen te vertellen en het inbeeldingsvermogen van mensen dynamischer te boeien. Wanneer je de toon van je stem meer wijd gebruikt, verrijk je de kwaliteit van je communicatie aanzienlijk. De 'toon van je gezicht', in andere woorden, je gezichtsuitdrukkingen, zullen je helpen om verschillende soorten tonaliteit te gebruiken om je te helpen krachtigere veranderingen te produceren in hoe je andere mensen bemvloedt. Maak de toon van je eigen stem interessanter om naar te luisteren. Maak je gebaren en gezichtsuitdrukkingen expressief. Herinner dat de kunst van goede communicatie je vaardigheid is om jezelf goed uit te drukken. Oefen het vertellen van verhalen herhaaldelijk op zo'n manier dat je ze meer intrigerend maakt om naar te luisteren. Besteed aandacht aan de snelheid waarmee je praat, en praat langzamer tegen mensen die langzaam tegen jou praten, en sneller tegen mensen die snel tegen jou praten. Begin bewust te zijn van hoe je communiceert in de wereld en hoe je het kan verbeteren. Net als het effectiever uitdrukken van jezelf, hou in gedachten hoe mensen denken wanneer je communiceert. Aangezien we in vijf zintuigen denken, hoe meer je begint alle vijf zintuigen te gebruiken in het construeren van ervaringen voor mensen, hoe levendiger en echter de ervaringen zullen zijn. Ik heb een gezegde dat mensen niet verliefd worden op feiten over jou maar ze worden verliefd op de manier waarop je je verhalen vertelt. Onthoud, iedere keer dat je communiceert, gaat het er niet om hoe goed je jezelf en je gedachten tot uitdrukking brengt, het gaat erom hoe je diegene om je heen beïnvloedt. Als je succesvol wil zijn, moet je leren hoe je diegene om je heen krachtig en positief kan bemvloeden. Goede communicatie gaat over het helder presenteren van informatie, makkelijk opnemen van informatie en het hemvloeden van andere mensen met je woorden, gebaren en stem. Ik besloot mijn eigen communicatievaardigheden nog beter te maken, terwijl mijn gedachten naar iets anders afdreven dat ik tijdelijk vergeten had. Het concept van mislukking en afwijzing veroorzaakte meer twijfel en absolute angst in zo veel van de cliënten waar ik mee gewerkt had.

223

Beide van deze concepten moeten behandeld worden voordat ik ook maar overwoog meer over liefde, vriendschap en relaties te verkennen.

224

HET AFWIJZENVAN AFWIJZING EN FALEN Wanneer je eenmaal een onweerstaanbare toon van je stem ontwikkeld en verbeterd hebt hoe je met anderen communiceert, is de volgende stap om er op uit te gaan en mensen te ontmoeten. Helaas weerhoudt angst de meeste mensen hiervan. Ze aarzelen vanwege wat ik beschouw de twee grootste angsten van sociale vrijheid te zijn: de angsten om te falen en voor afwijzing. Dit zijn de twee dingen die ik heb ontdekt die meeste mensen ervan weerhouden tot het bereiken van succes in hun levens. Ik sprak met Richard hierover. 0 F: De angst voor mislukk ing en de angst voor afwiji)ng schijnen twee van de grootste

dmgen te i!Jn die ik heb ontdek t dte mensen ervan weerhoudt het goed te doen m het lewn. We lijken op school over f alen te leren en ik heb ontdekt dat wel van de leraren waar ik mee gewerkt heb zelf een grote angst voor falen hebben. Richard onderbrak. RB: Mensen die bang zijn voor falen zijn precies de mensen die nooit leraren zouden moeten zijn. Ik bedoel voor mij, als ik zou gaan kwalificeren wie een leraar zou moeten worden of niet, zou het zijn om mensen te vinden die geen faalangst hebben. Dit was een interes sant punt. Ik wist dat vele leraren, aangezien ze lesgaven binnen het schoolsyste=, constant hadden gewerkt volgens het principe van slagen en falen. Wat me verbaasde was dat het voor hen mogelijk was om hun gezichtspunt in een korte periode van tijd radicaal te wijzigen. Veel van de leraren waar ik mee werkte, wanneer ze hun perspectief van het begrip 'falen' omdraaiden, rapporteerden een enorme verb etering in hoe zij hun leerlingen les gaven. OF: Dus met dat m gedachten) hoe help j e iemand die faalangst heeft?

RB: Ik neem gewoon het gevoel en spin het achteruit omdat, als je faalangst hebt, denk eens ove r hoe gecompliceerd het is. Om faalangst te hebben, moet je eerst weten wanneer te falen zodat je iets op moet zetten dat zegt: 'Dit is wanneer ik me slecht ga voelen.'

225

0 F: In fiite, bepalen de regels voor hoe we ons gaan voelen m reactie op gebeurtenissen

van de wereld veel van on:{! angsten en slechte gevoelens. Net zoals ;e :{!gt.· 'teleurstelling verezst adequate voorbereidmg~ zo is het ook metfalen. Wanneer we de manier waarop we falen definzëren en de regels die we erop nahouden kunnen wmnderen, verkrijgen we vn;heid van angst. Is het:{!!fde waar voor afwz;zmg? RB: Ja, maar de meeste mensen kunnen afgewezen worden voordat ze ook maar met een persoon praten. Z e kijken naar iemand en ze kijken wegen ze denken: Ik ben afgewezen, een beeld van zichzelf makend, pratend met die persoon. Ik bedoel ze nemen wat voor gedrag dan ook en ze maken het zo dat ze afgewezen kunnen worden vanwege het breedste scala aan mogelijkheden. In plaats van alle gedrag als succes te interpreteren, interpreteren ze alle gedrag als falen en bouwen zo een angst voor falen op en maken alles zodanig dat het zegt: 'Ik faalde'. Dit betekent dat ze daadwerkelijk hun eigen theorieën niet testen en als ze dit in eerst instantie niet hadden opgebouwd, zouden ze VUJ ZlJn. Ik werk om mensen vrij te maken. Ik werk niet om mensen zo te maken dat ze een berg beelden naleven die ze in eerste instantie al niet noclig hadden. Ik bedoel, ik wil dat mensen echt vrij zijn. Ik wil dat ze wanneer ze naar iemand kijken denken: Ik heb zin om te praten met die persoon, en dus lopen ze er heen en zeggen hallo. En dan, als de persoon een klootzak is, kunnen ze weglopen en als ze aardig zijn, kunnen ze met hen blijven praten. Het is zo veel eenvoudiger dan mensen het doen lijken. En wanneer mensen binnen komen en zeggen: 'Ik heb een faalangst.' reageer ik door te zeggen: 'Stop het alsjeblieft in de bovenste lade en neem één van de andere dingen er uit.' Dan zeggen ze: 'Waar heb je het over?' en ik vervolg: 'Pardon jij bent degene die zei dat je het had. Weet je, jij praat erover alsof het een ding is, niet ik. OK, hoe weet je dat je faalangst hebt? Want je hebt het niet de hele tijd. Je moet het van tevoren plannen. Zit je in je bed 's nachts hjs~es te maken, zodat je kan weten wanneer je slecht te voelen?'

226

Wat een tijdverspilling Weet je hoeveel uren per dag sommigen van deze m ensen spenderen aan h et plannen zodat ze weten wanneer zich slecht te voelen. Nog erger, ze voelen zich slecht terwijl ze het doen en zijn er zelfs niet eens goed in want als ze er goed in waren, dan zouden z e daadwerkelijk weten wanneer ze faalden en wanneer niet. Wannee r de vrouw wegkeek en met d'r haar draaide, zouden ze weten dat ze hen aan het verleiden is en niet aan het afwijzen. De dingen die ik mannen allemaal moet vertellen, omdat ze niks over vrouwen weten. Een vrouw komt naar buiten met een jurk aan en een jurk in d'r hand en ze vraagt: 'Welke vind je het leukst?', en mannen beginnen er over na te denken, alsof ze modeontwerpers zijn. Pardon hoor, als iemand gewoon een compliment wil hebben complimenteer ze gewoon en laat h et daar bij. Het is eenvoudig. Je moet de magische woorden leren die alle relaties laten werken: 'Ja, schat.' OF: Dat schijntook iets te =?!Jn waar we over zouden kunnen leren. Heb;e advies over

hoe mensen de andere sek se beter kunnen leren begrijpen? RB: Nou ik denk niet dat ze hen dienen te begrijpen. Ik denk dat ze hen moeten waarderen. Vrouwen zijn anders dan mannen en mannen worden boos op hen, omdat ze niet m eer op mannen lijken. Waarom denk je dat homoseksuelen het zo goed kunnen vinden? Je keuze is om homo seksueel te worden of vrouwen leuk te vinden zoals ze zijn, en niet om wat ze niet zijn. Vrouwen vinden andere dingen leuk om te doen dan mannen. Je hebt het te accepteren of je zal niet veel tijd met hen doorbrengen. Ik ben gedurende lange tijd getrouwd geweest en dat is omdat ik er altijd van genoten heb. Ik hetdit bezinken. Wat we moeten doen is om het concept van afwijzing af te wijzen en falen in he t accepteren van falen. Dit komt met h et begrijpen van wat deze concepten echt betekenen. Te worden afgewezen betekent dat iemand op een bepaalde manier nee zei tegen een verzoek dat je had. Falen is dat je niet iets deed wat je wilde doen of iets bereikt dat je wilde bereiken. Ten eerste, als je je realiseert dat falen alleen bestaat wanneer je een tijdslimie t plaats t bij h et bereiken van iets, kan je elke resultaat dat je 227

behaalt, goed of slecht, zien als eenvoudig informatie wat je laat weten wat de volgende keer te doen. Dus, die betekent dat je nooit meer zal falen, omdat je regels voor falen zijn dat het alleen bestaat wanneer je het accepteert.

0 F: Dus, alsje het concept van afwzjzing neemt en realtseert dat, wanneer wie dan ook nee ~gt tegen;e boek, afspraak of sollicitatie... betekent dat enkel dat; e, volgens hun menzng op dat moment in de tijd niet de jutste was voor hen. Z e kennen de waarheid niet H et enige wat ~ hebben ts hun mening, die gebaseerd is op hoe ~ zich tegenowrj ou voelen en wat ~ over jou denken met hun beperkte kennzs, begrtp en hun beperkte ervaring metjou.

Wanneer;e k an acapteren dat dzt is wat er werkelijk gebeurt, kan ;e realtseren datje afwij~ng af k an wij~n en begri; pen dat het niet omjou gaat, maar om wat ergaande is tn het hoofd van die andere persoon en je kan leren van de ervaring, zodat ;e de volgende keer een betere kans van slagen hebt H et is belangrijk te waarderen dat mensen andere meningen en voorkeuren :f!illen hebben dan jij en om van de ~ kwaliteit in hen te genteten Is dat het? Richard glimlachte en knikte als of te zeggen zoals hij vaak deed: 'Je hebt 't door jochie.' Ik glimlachte. Ik was klaar om verder te gaan. Het was niet alleen afwijzing en falen waarvan ik voelde dat het struikelblokken waren in de wereld van communicatie. Ik wilde ook Richard z'n inzicht in hoe beter om te gaan met moeilijke mensen. Zoals gewoonlijk, verklaarde zijn wij sheid een hoop.

228

SLAAN EN SCHOPPEN EN WOORDEN DIE ZEER DOEN Ik herinner me absoluut doodsbenauwd te zijn geweest. De veter werd om mijn keel gehouden. 'Ik ga je nu wurgen tenzij je het zegt.' Ik kon niet ademen. Ik voelde het strakker trekken om mijn keel. 'Ik ga je wurgen, Fitzpatrick, zeg het. Zeg het NU.' Ik probeerde zijn handen te grijpen, maar hij was te sterk voor me. Hij was een paar jaar ouder en ik was slechts elf. Ik keek terwijl zijn vrienden op hun fietsen lachten, hoewel ze er een bee~e bezorgd uitzagen. 'Kom op, Fitzer, zeg het woord "fuck". Zeg het nu.' Ik heb het nooit gezegd en uiteindelijk liet hij me gaan. Dat was niet de eerste keer, noch was het de laatste. De laatste keer was het een mes op mijn keel. Ik was destijds doodsbenauwd dat ik hem tegen het lijf zou lopen. Zie je, toen ik jonger was, vloekte ik niet. In feite, ik wilde niet vloeken. Ik werd hierom vaak op school getreiterd en vele kinderen maakten mijn leven een hel. Het was aardig dom, als ik er over nadenk, om zo'n ophef te maken over domme woorden. Het was exact zoals Socrates die weigerde zijn leerstellingen af te keuren en er de voorkeur aan gaf vergif te nemen (op het hele dood gedoe na, natuurlijk!!). Ik was koppig en raakte erdoor in vele problemen. Het waren enkel woorden en ik realiseerde dat niet op dat moment. Wat kan ik zeggen? Het was dom. Ik was nog maar een kind. Mijn moeder zei tegen me: 'Schelden doet geen zeer, slaan en schoppen des te meer.' Ik begreep het pas jaren later. Ze had gelijk- scheldnamen en -woorden hebben alleen impact wanneer we ze dat toelaten. In sommige van onze trainingsessies, gebruiken we grofheden, omdat we ons op een bepaalde manier uitdrukken. Als je je gekwetst, beledigd of ong=akkelijk voelt wanneer je een slecht woord hoort, dan is het jouw reactie op dat woord die het proble= is. Woorden zijn niet 'slecht'. Dat zijn ze nooit gewees t. Het is eenvoudig dat we negatieve gevoelens aan bepaalde woorden hebben gekoppeld en geassocieerd. Ik verklaar dit altijd met een eenvoudig voorbeeld. Als ik de woorden 'ik haat je' zeg, geloof ik dat dat 'slecht' is. Als ik de woorden 'ik hou verdomme van je', geloof ik dat dat 'goed' is. Ieder woord heeft een betekenis in context en zodra we hier allemaal slimmer over kunnen worden dan kunnen we misschien stoppen bang te zijn voor woorden 229

en ons concentreren op vaker aardige dingen tegen onszelf en elkaar zeggen, in plaats van proberen de wereld te censureren. Wat spijtig is, is dat sommige mensen hrm belangstelling verliezen voor het lezen van dit boek, omdat er 'slechte' woorden in zitten. Het is zielig dat de angst van mensen voor woorden hen zo volleeligin de val kan laten lopen. Ik ontmoette de jongen die me vroeger met een mes treiterde onlangs in een café, bijna 15 jaar sinds we elkaar voor het laatst ontmoet hadden. In eerste instantie, voelde ik negatieve gevoelens tegenover hem en toen liet ik het gewoon los, terwijl ik me realiseerde dat het zo zou kunnen zijn dat hij verder was gegaan. Ik was nu langer en breder gebouwd dan hij. We zeiden hallo, kletsten wat en dat was het. Ik had geen behoefte aan wraak, omdat ik wist dat hij waarschijnlijk verder was gegaan van waar hij zich bevond, en dat had ik ook. Het is essentieel om te herinneren dat je met hen die je treiteren of je pogen te intimideren succesvoller om kan gaan. Ik vroeg Richard hierover. OF: Hoe kan ; e leren om nuttiger om te gaan met anderen, die !elzjke dmgen

tegen je zeggen? RB: Nou, je hebt twee keuzes. Één is een honkbalknuppel en de andere is je te realiseren dat het slechts woorden zijn. Als je niet denkt dat je een gevecht kan voorkomen, dan zou je het moeten beginnen voordat de ander er klaar voor is. Ik herinner me in het diepe Zuiden te zijn en dat mensen me lastig vielen met het feit dat ik een Jood ben en hoe ze Joden ophingen daar beneden. Wat ze niet realiseerden was dat ik iets onder de tafel vasthield en ik hield het klaar onder mijn jas terwijl zij aan tafel zaten. En ik realiseerde me op dat moment in de tijd dat ik gewoon boos kon worden en deze mensen kon kwetsen en ik ieder van hen kon kwetsen. Ik had de mogelijkheid. Er waren er maar vier. Het enige wat me dat zou laten doen is als ze me slecht lieten voelen en ik stopte en dacht: 'Deze mensen zijn zo onwetend. Hoe kan ik in vredesnaam iets wat zij zeggen en dat omzetten in een slecht gevoel?' Dus, ik begon gewoon vrolijke muziek in mijn hoofd te spelen en ze zeiden allemaal dezelfde dingen. Het begon te klinken als een 230

onnozel liedje. Ik glimlachte slechts toen één van hen zei: 'Je bent een lafaard. Dat klopt. Een geboren en getogen lafaard.', terwijl ik luisterde naar de muziek. Één man zei: 'Nou ik weet niet of ik je in elkaar moet slaan of niet.' En ik zei: 'Dat zou je echt niet moeten doen, omdat ik er niet zo goed in ben. Als je me in elkaar slaat zou ik me pijn kunnen doen.' Hij stapte naar voren, leunde over de tafel en greep me vast en terwijl hij me vastgreep opende ik mijn jas en het enige wat hij kon zien was wat ik op zijn keel gericht hield. Ik glimlachte en zei: 'Ik ben erg bang dat één van ons pijn gedaan zal worden.' Ik herinner me nog altijd hoe hij omhoog kwam en gewoon zei: 'Ik denk dat we nu zouden moeten gaan.' De andere mannen vroegen: 'Hoe zit het met die Jood?', en hij zei: 'Nou misschien zouden we gewoon een bier~e moeten gaan halen.' Ik zei: 'Ik koop een bier~e voor jullie', en ik stond op en bracht ze ieder een bier~e. Het was makkelijker om bier voor ze te halen dan het was om ze pijn te doen. Het grootste deel van de tijd gebruiken mensen slechte tonaliteit wanneer ze boos worden op hun kinderen. Het is idioot om boos te worden op je kinderen. Het slaat nergens op. Als je tegen je kinderen scheldt, zou je geen woede moeten voelen. Je zou tegen ze moeten schreeuwen, omdat je voelt dat het zal helpen iets te bereiken. Je zou altijd moeten denken aan het moment dat ze geboren werden en hoe je je voelde en wat je ze willeren en goede rnanieren vinden om ze de dingen te leren waarvan je denkt dat ze belangrijk zijn. Het creëren van slechte gevoelens in hen zal het grootste deel van de tijd niet erg behulpzaam zijn. Ik begon te denken aan de mensen die ik in mijn leven had gekend gedurende de jaren waar ik me door geïntimideerd had gevoeld. Ik merkte op dat niemand m e meer intimideerde sinds ik geleerd had van Richard. OF: Dus hoe kan;eje:;;ylf beschermen tegen :;;yeragresszeve mensen? RB: Mensen die zeer agressief zijn? Er is geen makkelijke rnanier om met hen om te gaan als ze in de meerderheid zijn. Ze zijn als honden in een roedel. Het beste wat je kan doen is rnaken dat je wegkomt en 231

als je niet kan maken dat je weg komt, dan zal je er eenvoudig mee om moeten gaan. Soms is geweld op deze planeet onvermijdelijk. Als je het aan ziet komen, zou je het uit de weg moeten gaan voor het begint. De meeste mensen blijven gewoon te lang hangen en dingen lopen veel te ver uit de hand. Het is echt beter om het te vermijden. Toen ik een muzikant was, zat ik vast in bars waar ik niet noodzakelijkerwijs jarenlang wilde zijn en deze uilskuikens probeerden alles onder de zon om problemen te creëren. We waren meer een leger dan een band. We speelden op al deze ruige locaties. We ontmoetten elkaar allemaal in een dojo. Wanneer we i=and in elkaar sloegen, zouden we niet beter af zijn. Dat is het einde. Wat je leert terwijl je ouder wordt is dat het niet uitmaakt hoeveel gevechten je meemaakt als iedereen pijn lijdt. Richard horen zeggen dat de beste manier om met mensen wie proberen geveeh ten aan te gaan is om weg te lopen, was iets dat ik nietecht verwachtte, maar het sloeg absoluut ergens op. Hij praatte over het weglopen voor een gevecht niet vanwege angst, maar vanwege intelligentie. Hij was aan het praten over het hebben van de vrijheid om je comfortabel genoeg te voelen bij een persoon om in staat te zijn je te beschermen tegen hun pogingen om je te manipuleren. In plaats hiervan, doe je ze uit eigen beweging.

0 F: Dus dat zs incluszef het omgaan met mentale treiteraars? RB: Zeker weten. Het feit dat i=and de noodzaak voelt om iemand anders te treiteren is enkel een reflectie van hun eigen zwakte. Mensen proberen me intellectueel te treiteren, ik glimlach enkel naar ze en het irriteert ze en hoe meer het ze irriteert hoe meer ik naar ze kijk en zeg: 'Kijk, je hebt twee keuzes je kan je terugtrekken of we kunnen er voor gaan. Het maakt mij niet uit. Als je het intellectueel met me gaat doen, zal je ontdekken dat ik de verkeerde persoon ben om te naaien.' Ik kan mensen gezond maken, en ik weet hoe mensen volleelig gek te maken, maar dat is niet het doel in het leven. Het doel in het leven is om uit te vinden hoe die mensen te vermijden en degene te vinden 232

die aardig zijn- en om zoveel tijd mogelijk door te brengen met de aardige mensen. Je moet me betalen om met de anderen te werken. Alles begon zo eenvoudig te worden. Het geheim was om te realiseren dat niemand echt macht over je heeft tenzij je het toestaat en, ongeacht hoe ze pogen om bij je te komen, als je weigert het toe te staan, ben je vrij. Als Viktor Frank! kon doorstaan wat hij doorstond in dat concentratiekamp en nog steeds kon voelen dat hij de vrijheid van gedachten had om zijn eigen attitude te kiezen in alle willekeurige omstandigheden, dan heb jij ook die vrijheid. Het gaat er om de vrijheid te hebben om te voelen dat je het onder controle hebt en dat op hetzelfde moment weg kunnen lopen als dat het slimste is om te doen. Op die manier, kunnen zij die proberen en je te pakken krijgen, het niet, en zal je het leven op je eigen manier leven. Ik herinner me een ervaring die ik had in Nieuw Zeeland terwijl ik terugliep van de bioscoop in het centrum van Christchurch. Het was op mijn weg terug naar de jeugdherberg waar ik verbleef. Ik liep over een brug. Het was verlaten en donker, ongeveer 11 uur 's avonds. Iemand riep vanonder de brug: 'He, jij! Heb je wat wisselgeld over?' Terwijl ik bezig was een sms te versturen naar iemand thuis, riep ik eenvoudig: 'Nee, sorry man.' Vanonder riep hij weer: 'He! Geef me je wisselgeld, schoft.' Zonder ook maar na te denken riep ik terug: 'Ach, ga toch weg' Ik vervolgde te lopen en merkte op dat er helemaal geen auto's in zicht waren en noch andere mensen in de buurt. Het was extreem stil en, terwijl ik mijn telefoon terugstopte in mijn zak, hoorde ik voetstappen rennen over de stoep achter me, die dichter en dichter bij kwamen. Ik draaide me om en zag een jonge knul van rond de 20, een stukje langer dan ik direct op me af rennen. Hij droeg een strak grijs t-shirt en een blauwe spijkerbroek. Hij begon te schelden en dreigementen te schreeuwen terwijl hij dichterbij kwam. Ik overwoog mijn opties. Ik dacht aan vechten of wegrennen, maar ik was te moe om één van beide te doen. Ik was op een lange reis geweest die dag. Toen dacht ik aan een derde optie. Toen hij op ongeveer 5 meter afstand naderde liep ik op hem af met een glimlach en reikte hem mijn hand. Geshockeerd stopte hij en, na een moment van verwarring, nam hij mijn hand. Ik plaatste één hand op zijn schouder terwijl ik zijn hand schudde en hem vroeg: 'Wat doe je in vredesnaam achter me aan rennend proberen een gevecht te beginnen, mijn vriend?' Volledig geshockeerd mompelde hij: 'Eh, dat 233

deed ik niet.' Een paar minuten later had hij zijn hoofd neer, beschaamd, terwijl hij naar me luisterde. Gedurende de volgende tien minuten begon ik met hem te praten over zijn leven en zijn problemen en begon hem verschillende adviezen te geven. Het was een fascinerende gesprek en ik hoop dat, op een of andere manier, ik tot hem doordrong. Toen ik h= achterliet, scheen hij een stuk geconcentreerder en wist wat hem te doen stond. Ik zag hem nooit weer. Het interesseerde me altijd hoe woorden zo'n impact op mensen konden hebben. Ik was in het bijzonder nieuwsgierig naar het idee van slechte woorden. In sommige van onze seminars, hebben mensen af en toe geklaagd over ons taalgebruik. Ik vroeg Richard hierover. 0 F: Ik heb gemerkt dat er een paar mensen in de wereld ~;jn dte beledigd raken door

grofheden en bepaalde woorden die beschouwd worden als beledzgend. Heb je hier gedachtes over? RB: Nou dat is dan godverdomde jammer, nietwaar? Het feitdat sommige mensen zo overstuur kunnen raken door een woord terwijl het enkel een geluicisreeks is is belachelijk. Deze woorden zijn zelfs niet hetzelfde in verschillende talen. Wat we doen is een woord nemen en besluiten dat we ons er slecht over gaan voelen. Neem het woord 'Ivlick' . Soms is het een persoon z'n naam en soms is het EngelsBargoens voor Ieren. Het woord 'kite' 6 is een Engels-Bargoens woord voor Joden. Mensen besluiten dan dat wanneer ze dit horen ze zich slecht zullen gaan voelen. Dus een groep mensen komt bij elkaar en zegt een woord op een slechte tonaliteit, maar het is de tonaliteit van woorden die mensen zich slecht laat voelen en als je een hele hoop woorden je slecht laat voelen, dan doe je iets doms. Ik kan doorgaan en zorgen dat dat verandert in een enkele seconde. Zoals Richard uitlegde, de tonaliteit is wat het verschil maakt wanneer je woorden bij mensen gebruikt. Woorden zijn enkel woorden en ze vertrouwen op de mening die we ze geven. Wat belangrijk is, is dat we herkennen dat ze geen enkele macht over ons hebben. Ik dacht na over wat ik had gehoord dat veel wanorde en onvrede veroorzaakte. 234

De rapnummers die gaan over sex, drugs, dood en moord. Ik vroeg me af wat Richard vond van zulke nummers. OF: Hoe i}t het met rappers dte dei!? woorden gebrutken? Sommige mensen i!?ggen

dat i!? een slechte invloed op de futsteraars hebben. RB: Ik luister niet echt naar rappers. Als ze slechte dingen aan het zeggen zijn op cd's dan maakt me dat niet echt uit. Ik geloof in vrijemeningsuiting. Ik denk dat als we het niet belachelijk maken kinderen het serieus zullen nemen. Herhaaldelijk zeggen dat het zou leiden tot geweld is waarschijnlijk vernietigender dan wat er op de opnames staat, omdat wanneer je mensen begint te hypnotiseren en te zeggen: 'Dit maakt dat dit gebeurt', dan zal het dat waarschijnlijk. H et laatste wat dit land noclig heeft en dat de overheid reclame maakt voor deze rapnummers en zegt dat ernaar luisteren je tot een crimineel zal maken. Het is op een bepaalde manier ironisch. Men zegt 'Slechte dingen zeggen laat slechte dingen gebeuren' en ze zeggen een slecht ding dus laten ze het eigenlijk gebeuren. Voor mij, h et is paradoxaal. Het is net als de onzekere persoon die heel zeker is in z'n mening over dat ene onderwerp. Er is altijd een paradoxaal niveau. Mensen die leiden aan onzekerheid zijn hier absoluut zeker over en de mensen die daar buiten luisteren naar slecht taalgebruik of slechte dingen die gezegd worden of tv-programma's kijken met het idee dat 'Geweld slechte dingen laat gebeuren' zullen uiteindelijk iets afschuwelijks zeggen, veel erger dan wat er nu gezegd wordt. Ze zeggen die al dit kunstmatige dingen realiteit zullen worden wat de grootste nachtmerrie is die je mogelijk zou kunnen zeggen en dat als je gelooft dat het zeggen van deze dingen het waar maakte, ze het niet hardop zouden zeggen. Dus, hier is de paradox, wat ze echt zouden moeten doen als ze geloven wat ze zeggen is hun bek houden, omdat ze ons allemaal zo de meest slechte dienst bewijzen. Dus, voor mij, is dit altijd de paradox. Voor mij, waar de werkelijk essentie van hoe we evolueren als mensen is waar we het punt van paradox vinden en we van onderwerp veranderen.

235

Ditperspectief beviel me. Voor mij, werktehetidee vancensuurschap nooit echt. In feite zorgde het er vaak voor dat mensen het eerder probeerden de muziek in handen te krijgen. In plaats hier van, was de kunst om mensen zover te krijgen er om te lachen. Wat me altijd opviel wanneer ik één van deze rappers geïnterviewd zag worden, was dat ze net als een soort cabaretiers waren die ik gezien en beluisterd had. Ze waren brute waarheden over de wereld aan het uitten door op humoristische wijze te overdrijven. Ze waren niet bangvoor woorden en ze kregen een kick van het provoceren van de conservatieve traditionalisten. Als we alleen al zouden kunnen leren om deze nummers te lachen zoals de rappers doen en onze kinderen zouden leren om hetzelfde te doen, dan zou de wereld misschien niet zo vol geweld zijn, omdat we de mentaliteit van onze cultuur zouden veranderen en niet eenvoudigproberen te ontkennen wat er buiten gaande is. Lachen stelt ons in staat om te ontsnappen aan de negatieve pijn en het lijden dat bestaat door dingen serieus te nemen.

236

DE KUNSTVAN GOEDE VRIENDSCHAP Tijd doorbrengen met Richard en Paula beviel me echt goed. Voor mij, waren onze gesprekken super vanwege het overduidelijke geluk dat ik had in het krijgen van antwoorden op de meest fascinerende vragen van h et leven. Daarnaast,waren ze goede vrienden geworden. Terwijl ik hierover nadacht, vroeg ik Richard over vriendschap. OF: Ik wil even praten owr vriendschap. Wat beschouw; e als de kwaliteiten van een

goede vriend? RB: Begin met eerlijkheid en loyaliteit. Dat is wat een go ede vriend is. Een goede vriend is op de eers te plaats loyaal. Voor mij is dat wat een goede vriend maakt. Er zijn vrienden en goede vrienden. J ohn La Valle is mijn goede vriend en zal dat altijd zijn, omdat ik weet dat ik altijd en waar dan ook op deze planeet om wat voor reden dan ook op John kan rekenen, en hij weet dat ik hetzelfde zal doen. Als ik er toe in staat ben, zal ik het doen en ik zal niet vragen waarom. Hij hoeft het me niet uit te leggen. Hij hoeft het niet aan me te verantwoorden. H et is wat we altijd voor elkaar hebben gedaan, omdat dat is wat goede vrienden doen. Ze verwachten geen en hebben geen verklaring nodig. Ze moeten gewoon weten wat je nodig hebt en erin voorzien als ze h et kunnen, en als ze het niet kunnen zijn ze eerlijk over het feit dat ze het niet kunnen. Dat is waarom de maffia zoveel beter werkt dan de overheid. Deze mensen waren familie en vrienden en ze waren op de eerste plaats loyaal. Dat is waarom ze de overheid zouden hebben weggevaagd, ware het niet dat de overheid had vals gespeeld. Ik bedoel door elektronische surveillance en min of meer het bedenken van wetten zodat ze mensen in de gevangenis konden zetten. Ze konden de maffia nooit verslaan. Ze moesten ontduiking van inkomstenbelasting bedenken, omdat ze ni=and konden veroordelen vanwege een mis daad. Ik glimlachte. Ik dacht aan J ohn La Valle. Ik wist hoe J ohn was en Richard had hem perfect omschreven. John en zijn vrouw, Kathleen, zijn altijd uitstekende voorbeelden van loyaliteit en vriendschap geweest. Ze zijn 237

uitstekende rohnodellen waar ik me blij over voel ze te beschouwen als vrienden. Ik dacht aan sommigen van mijn eigen naaste vrienden. Ik realiseerde dat, ondanks het feit dat ze allemaal zo radicaal anders en uniek waren, ze allemaal de kwaliteiten vertoonde die ik zo waardeerde: loyaliteit, eerlijkheid, integriteit, liefde, vrijgevigheid en vriendelijkheid. Ik begon me immens dankbaar te voelen om deze mensen te kennen en zo'n hechte band met hen te hebben. Ik wist dat als ik ooit iets nodig had, mijn meest naaste vrienden er voor me zouden zijn. Heus, toen ik door mijn moeilijkste tijden ging, waren zij er voor me, toen ik hen het meest nodig had. Zij hadden allemaal zoveel aan mijn leven bijgedragen. Op dat punt, was het tijd voor een pauze en we gingen naar buiten en wandelden een tijdje rond. Ik begon na te denken over mijn eigen leven. Ik dacht aan de mensen waar ik een hechte band mee had. Ik heb de meest prachtige vrienden. Ik heb mijn beste vrienden van thuis. Ik heb mijn beste mannelijke en vrouwelijke vrienden. Ik heb vrienden die ik heb gemaakt gedurende de cursussen die ik volgde en gaf. Ik heb vrienden van het voetbalteam en vrienden van mijn reizen. Ik heb vrienden die ik willekeurig ontmoette en het gewoon mee klikte. Ik heb vrienden van alle verschillende delen van de wereld. Je hebt vrienden waar je alles tegen kan zeggen en hen die je gewoon aan het lachen maken. Je hebt vrienden waar je regelmatig mee op stap gaat en hen die je een paar keer per jaar ontmoet. Je hebt vrienden die dezelfde soort dingen doen als jij en vrienden waar je weinig mee gemeen hebt, maar van wiens gezelschap je van geniet. Je hebt vrienden waar je uren pratend mee door zal brengen en vrienden waar je uren naast kan zitten en je urenlang comfortabel bij kan voelen zonder een woord te wisselen. Je hebt vrienden die je aan het lachen maken waar je op je best bij bent en vrienden voor wie je geniet het mikpunt van hun grappen te zijn. Ivfijn meest naaste vrienden hebben allemaal loyaliteit als zijnde een extreem hoge waarde in het leven. Mensen zoals Eddie, Dave en Brian waarderen deze eigenschap allemaal echt. Ongeacht wat, we doen altijd ons uiterste best om er voor elkaar te zijn. Dus, hoe kreeg ik het voor elkaar om zulke wonderbaarlijke vrienden te krijgen? Hoe kwam het dat ik zo veel geluk had? Toen realiseerde ik me dat het niet om geluk ging. Het ging om een band op te bouwen met mensen en die te behouden. Het ging erom aardig tegen mensen te zijn en vriendschappen met hen te bouwen. Je moet dingen voor jezelf doen om wonderbaarlijke vrienden te hebben.

238

Je moet deze kwaliteiten demonstreren en moeite doen om aardige dingen te doen. Ik heb mensen willekeurig in bars ontmoet en mensen ontmoet bij cursussen en soms klikte het gewoon en zijn we doorgegaan om vrienden te worden. Sommige mensen denken dat het vreemd is om zo vrienden te maken, maar ik heb een andere filosofie. Bij sommige mensen geniet ik echt om in de buurt te zijn en sommigen niet. Door moeite te doen om tijd door te brengen met mensen die ik heb ontmoet en begon te mogen, heb ik de gelegenheid het plezier te ervaren van het hebben van veel vrienden. Als iedereen in je leven komt om een reden, kan je net zo goed contact met hen houden zolang het voor je werkt en ontdekken wat de reden is. Voor mij, is de kunst van een goede vriend zijn, een goede vriend zijn op verschillende manieren voor verschillende vrienden. Het betekent je vrienden te laten lachen, glimlachen en zich goed over zichzelf te laten voelen wanneer ze bij je in de buurt zijn. Het betekent geïnteresseerd zijn in hen en naar hen te luisteren en hoe het met hen gaat. Het betekent hen respecteren op hetzelfde niveau als jezelf. Het betekent je ervaringen, verhalen en gevoelens met hen delen. Het betekent hen te laten weten wanneer je kan hoeveel zij voor je betekenen en dat je van hen houdt. Het betekent zo vaak als mogelijk contact met hen behouden. Het betekent soms contact met hen opnemen zonder een andere reden dan gewoon te informeren hoe het met hen gaat en hen laten weten dat je aan hen denkt. Het betekent aardige dingen voor hen doen wanneer je kan en er voor hen te zijn wanneer mogelijk wanneer zij je nodig hebben. Mijn vriendin Gilhanstuurde me ooit een berichthelemaal uit Australië, toen ik door een moeilijke tijd in mijn leven ging Het was een bericht van een naaste vriendin die me de aardigste wensen en liefde stuurde om me door deze periode te helpen. Ik was ontroerd. Voor mij was 't het mooiste gebaarvan vriendschap dat ik ooit had ervaren. Het is zo verbazingwekkend om te weten dat iemand om je geeft en dat ongeacht waar ze zijn op de planeet, ze er voor je zijn. Ik dacht aan alle schitterend vrienden in mijn leven die zo veel om me geven. Ik voelde me weer zo gelukkig Ik realiseerde me dat vriendschap uit het hart komt en zich manifesteert op de manier waarop je hen die je hef hebt behandelt. Mijn familie is zo prachtig en ik heb de kans gehad om aan hen te uiten hoe ik me over hen voel. Van mijn moeder, vader, zus en mijn familie, ze weten allemaal hoe ik me over hen voel. Met familie, bedoel ik de meest 239

naaste vrienden die je hebt, niet enkel je bloedverwanten. Het gaat er niet alleen om altijd perfect en aardigtegen hen te zijn, maar het is van essentieel belang dat zij die het meest naast je zijn begrijpen dat je van hen houdt en door hen geïnspireerd wordt. Het is belangrijk dat je hen goed behandelt en dankbaar bent voor het feit dat ze in je leven zijn. Op die manier, kan je juist van de wonderbaarlijke verdiensten van goede vriendschap genieten. In dat stadium, terwijl we kletsten over het weer en de koeien in het nabije veld, begon ik me te herinneren waar ik het mees t in geïnteresseerd was om van Richard te weten te komen. Ik had de belangrijkste vragen nog over om te vragen. Mijn recente ervaringen waren erg chaotisch geweest en ik had Richards advies nodig.

240

'HOE KOMT HET DAT WE ZELFS NIET MEER PRATEN?' Mensen komen in ons leven binnen en ze vertrekken. Ik geloof dat vriendschap soms moet eindigen. Soms zijn vriendschappen goed voor een bepaald moment in je leven. Je bent er voor de mensen in je leven om een bepaalde reden, en zij zijn er voor jou. Wat die reden ook mag zijn, het helpt je op een bepaalde manier. Ik ben het soort jongen dat het moeilijk vind om los te komen van een vriend, ongeacht de omstandigheden. Aardig nostalgisch zijnde, zou ik proberen een vriendschap op alle mogelijke manieren proberen te redden. Op hetzelfde moment, ken ik veel mensen die koppig al het contact met een persoon zullen verbreken als ze zich door hen gekwetst of verraden voelen. Geen van beide manieren is echt h et geheim van het omgaan met mensen, wanneer je vriendschap er door beïnvloed wordt. Ik wist dat Richard door de jaren vrienden had en velen van hen hadden zich tegen hem gekeerd en hem verschrikkelijk behandeld. Ik had een aanvaring met een vriend van me enkele maanden eerder. Ik voelde me gekwetst en verraden door hem. Ik wist dat als iemand me zou kunnen helpen dan was het Richard. OF: D oor de jaren, Rtchard, heb je vriendschappen gehad met vele mensen. Veel van hen hebben van je gestolen, ;e verraden, je opgelicht en kwaad owrje gesproken. H oe ga;e om met mensen m je lewn wanneer dmgen veranderen en er iets slechts tussen jullze plaats vmdt? RB: Nou de kunst is om te realiseren dat iedere dag dat je iemand ontmoet, het is alsof je hen voor de eerste keer ontmoet. Daarom, zelfs al heb je iemand drie maanden geleden leren kennen en ze zijn aardig geweest, betekent niet dat ze de volgende keer dat je ze ontmoet geen klootzak zullen zijn. De modus van mensen verandert, hun overtuigingen veranderen en hun ideeën veranderen en wat we weten over drempels vertelt ons dat zodra i=and over een drempel gaat, het nooit meer hetzelfde is. Vele mensen gaan over drempels en, wanneer ze eenmaal over een drempel gaan, verandert hun moraal, veranderen hun waarden. Ze kunnen goede waarden hebben, maar zodra iets gebeurt dat niets 241

met jou te maken heeft - de manier waarop ze met je omgaan, hun bereidheid om van jou te stelen, hun bereidheid om jou te bekritiseren (of ze nou dankbaar zijn voor wat ze van jou hebben gekregen of niet) de manier waarop ze hun familie behandelen, de manier waarop zij hun kinderen behandelen, de manier waarop ze hun vrouw behandelen- verandert al het andere zodat je je ogen en oren open moet houden om je bewust te zijn wanneer iemand een complete klootzak wordt en te stoppen met hen om te gaan. De waarheid is dat alle mensen merken wanneer iemand veranderd is en niet langer een goed persoon is, maar ze blijven verwachten dat ze terugkeren, maar de waarheid is dat, als iemand je slecht behandelt, dan is dat het moment het te laten stoppen. Als ze niet direct terugveranderen zullen ze het waarschijnlijk ook niet gaan doen. Mensen worden of beter of slechter en, zodra ze eenmaal slechter worden, zullen ze niet ophouden en beter worden alleen omdat jij wil dat het zo is.

0 F: Dus, wat doen we met mensen die over zo'n drempel :;jjn gegaan? RB: Het is beter om bij hen uit de buurt te blijven, en als ze terugkomen en zich beginnen te verontschuldigen en te praten over: 'Nou ik had een drugs probleem' of 'Ik wist niet wat ik deed' of iets, negeer ze gewoon en realiseer dat de tijd die je met hen doorbracht geen leugen was, het is gewoon dat ze veranderd zijn. Mensen veranderen ten goede en mensen veranderen ten slechte - en om iets anders te verwachten is net als niets doen, behalve je idioot voelen wanneer je dat niet echt was. Ik voel me niet slecht ondanks dat er mensen zijn wiens levens en fortuin zijn gebaseerd op wat ik hen leerde en dat ze niks anders doen dan me bekritiseren en van me stelen. Het geval is dat, op het moment ik met hen werkte, zij werkten aan het worden van een beter persoon en toen veranderde hun leven en veranderde hen tot een idioot. Dat is niet mijn schuld, zij werden een idioot door zichzelf en, als ze een idioot blijven, zullen ze zelf de prijs betalen.

242

Ik zat achterover en liet dit bezinken. Ik had nooit zo over dingen als dit gedacht. Het was zo logis eh. Ik was nieuwsgierignaar wat Richard bedoelde toen hij sprak over mensen negeren. Bedoelde hij hen te vergeven? Ik vroeg het hem. 0 F: Dus, hoe denk ; e dan over vergiffenis?

RB: Ik heb niks van doen met het concept vergiffenis. Ik hoef mensen niet te vergeven wat ze doen, omdat ik het of vergeet, omdat ze gestopt zijn en andere dingen aan het doen zijn of ik herinner het, zodat het me niet nog een keer gebeurt. Om te zeggen dat ik iemand moet vergeven betekent dat ik iets moet doen. Als jij het verkloot, waarom zou ik dan iets moeten doen? Als JlJ het verkloot, zou jij iets moeten doen. Het gaat niet om dat ik jou vergeef. Als je dingen doet die beter zijn dan wat je aan het doen was, dan zal ik vergeten wat je deed. Ik ga niet door een soort handeling van vergiffenis en ik denk dat dit hele vergiffenis dingvoortkomt uit Christelijke onzin. Dat mensen vergeven zouden moeten worden zonder daadwerkelijk te veranderen. Dat je naar de priester gaat en hij zegt: 'OK, je zonden zijn vergeven.' Nou, God mag je vergeven, maar hij ve rgeet niet, je moet nog steeds later iets beters doen en zo ben ik ook. Voor mij, als je je gedrag verandert en goed gedrag begint zal ik al het voorafgaande slechte gedrag vergeten. OF: Hoe doe;e dit? RB: Je denkt er niet aan. Je denkt over de goede dingen die mensen doen. Maar als mensen doorgaan met slecht gedrag, zal ik hen allemaal onthouden. Maar ik ga me er nogsteeds niet slecht over voelen, omdat ik me niet slecht ga voelen omdat jij vergissingen hebt gemaakt. Dat is één van de problemen die mensen hebben. Mensen zeggen: 'Oh, hij heeft mijn gevoelens gekwetst, daarom moet ik h= vergeven.' Ik denk dat het onzin is en er zelfs over na te denken is onzin.

243

Ik denk niet over wat mensen me in het verleden aandeden. Mensen brengen het ter sprake en ik zal er over nadenken maar ik denk er niet vaak over. Het heeft geen zin om je er zorgen over te maken. Zij zijn degenen die het verklootten niet ik, derhalve zijn zij degenen die iets zouden moeten doen. Ik denk dat het verkeerd is dat ik moet zeggen: 'Ik vergeef je', zodat zij zich OK kunnen voelen terwijl zij mij naaiden. Ik doe er niet aan mee en ik breng dingen niet ter sprake om me onnodig slecht over te voelen. Als ze proberen me slecht te laten voelen, laten ze zichzelf iedere dag nog slechter voelen. Dat is de manier hoe ik er over denk. Ik kan geen ergere straf bedenken, dan daadwerkelijk iemand zoals hen te zijn. Ik denk dat het een situatie is die voor zichzelf zorgt. Ik kan zo veel gelukkiger zijn met zo veel minder dan zij. Ik maak nieuwe ideeën en ik ken hun gedachten. Zij moeten tegen zichzelf liegen, ik niet. Het viel me op dat wat Richard omschreef als 'vergeten' leek op mijn concept van 'vergeven'. Zie je, terwijl ik naar hem luisterde, was ik het eens met wat hij aan het beschrijven was, maar ik kon het niet la ten te herinneren dat, wanneer ik mensen vergaf die me gekwetst hadden in mijn leven, ik me veel beter voelde. Toen, schoot het me ineens te binnen. Mijn concept van 'vergeven' is om vrede te maken in mijn hoofd met een persoon en ze te laten gaan. Het bracht bewust zijn van wat ze deden en van wat ze nu doen met zich mee. Ik zal geen slechte gevoelens of boosheid jegens hen meedragen, maar ik zal niet door de handeling gaan van hen te zeggen dat het in orde is, wanneer dat het niet is. Mijn idee van 'vergiffenis' is niet 'Je zonden zijn vergeven. Je hebt nu een schone lei.' In plaats hiervan, realiseerde ik me eenvoudig dat iedereen een andere perceptie van de realiteit heeft en dat, soms, mensen de verkeerde dingen doen, omdat ze zich gewoon stom gedragen en soms doen ze de verkeerde dingen, omdat ze hun waarden veranderen na het bereiken van de drempel waar Richard over sprak. Wanneer ze dat doen, is het vaak nodig om hen los te laten en vrij van hen te worden. Zoals Richard uitlegde, betekent het niet dat je tijd met hen slecht was of een leugen ... het betekent gewoon dat het nu voorbij is en dat het tijd is om verder te gaan. Dan met de vrijheid van gedachten aan hen, kan je verder gaan en, als ze weer beginnen goede dingen te doen in de toekomst, 244

dan zal je misschien weer een band met hen hebben en misschien niet. Ik geloof niet in verbitterdheid. Één van de goeroes die ik ontmoette in India vertelde me eens: 'Iedereen is op een reis. De meeste mensen hebben echt geen kwaad in de zin. Ze zijn enkel verdwaalde zielen.' We zijn allemaal gewoon bezig het beste doen wat we k=en en op een dag zullen we sterven. Daarom, wat is het nut van rondlopen met wrok? Wat is het nut van onbeholpenheid en pijn tussen jullie houden? Die is er niet. Je kan leren van het gedrag van mensen waar je van houdt. En je kan verder gaan wanneer een vriendschap voorbij is. Ik geloof in het verleden achterlaten, omdat zoals Richard zegt: 'Het beste aan het verleden is dat het voorbij is.' We zijn allemaal menselijk en zullen vergissingen begaan. Vergelijkbaar, soms zullen we vergissingen begaan en zijn wij het die het verkeerd zullen doen. We zullen all=aal mensen kwetsen zonder dit te bedoelen en zullen allemaal onze pijn van tijd tot tijd afreageren op anderen. Het is verkeerd, maar we zijn niet perfect en het is belangrijker om je te concentreren op het doen van de goede dingen, in plaats van je slecht te voelen over wat je deed. Schuldgevoel heeft een functie. Het is er om je te laten weten dat je iets deed waar je het gevoel over hebt dat het verkeerd was, zodat je kan beslissen om betere dingen te doen in de toekomst. Je hebt enkel het signaal nodig, niet dat de emotie je leven over neemt. Zodra je dit accepteert, kan je verder gaan met goede dingen doen en gelukkig te zijn in je leven. Ik dacht na over mijn vriendin. Als er een manier was om de vriendschap te redden, zou ik het doen. Als ze al slechter aan het worden was, zou ik d'r laten gaan. Er zijn zoveel prachtige mensen in de wereld en zoveel potentiële vrienden dat het niet nodig is om vast te houden aan iedereen die ooit een vriend was. Voor het einde van elke relatie, kan je in de plaats hiervan een nieuwe relatie creëren die anders zal zijn. Ik overwoog de vriendschappen en relaties in mijn leven, en ik wijdde me er op dat moment aan hen te observeren en mijn best te doen te waarborgen dat ze allemaal beter werden of, indien nodig, dat ik zou vertrekken. Soms is het ook belangrijk op te merken hoe je andere mensen jou laat behandelen. Ik heb in het verleden gemerkt dat ik te verontschuldigend tegen bepaalde mensen was en anderen misbruik van me liet maken toen ik geprobeerd had aardig te zijn. Sinds ik de moeite heb genomen dit te veranderen, heb ik ervaren dat ze me niet langer op dezelfde manier behandelen. Het is grappig, maar we neigen ernaar mensen te leren hoe ze ons moeten behandelen. Ik realiseerde me dat ik fouten had gemaakt en 245

menselijk was zoals iedereen, maar ik ging niet meer de schuld voor alles op me nemen. Ik besloot dat ik geen behoefte meer had me te moeten verontschuldigen voor mijn bestaan. Aardig zijn is één ding, maar het is ook belangrijk om voor jezelf op te komen. Ik had dit advies tijdens zoveel gebeurtenissen gegeven dat ik het uiteindelijk zelf in de praktijk moest toepassen. Je moet jezelf behandelen als zijnde net zo belangrijk en net zo waardevol als anderen. Op die manier zal je waarschijnlijker mensen in je leven aantrekken en je kansen vergroten op ware liefde bij hen te vinden.

246

DE KUNSTVAN ECHTE LIEFDE Het was de meest verbazingwekkende ervaring. Ik had er mijn hele leven op gewacht. Stel je voor.. je wordt wakker naast de persoon van je dromen: de liefde van je leven, terwijl je naar hen kijkt terwijl zij slapen, aanbid je hen stilletjes. Je streelt hun gezicht teder terwijl zij zo mooi slapen en je kan hun hart zo wonderlijk voelen kloppen. Stel je voor.. je neemt eenvoudig het moment en staart naar hen, centimeters verwijderd van hun gezicht. Je luistert naar hen terwijl ze zacht ademen terwijl zij bestaan in hun eigen droomwereld. Het is alsof je een overweldigend gevoel van liefde voelt dat je lichaam vult alsof constante explosies plaatsvonden in je hart van absolute en complete extase, genot en gelukzaligheid. Stel je voor hun ad= in te ademen en hen zo stevig vast te houden dat ze voelden alsof ze een ander deel van je waren. Je bestudeert hun gezicht zo compleet en waardeert eenvoudig zo'n indrukwekkende schoonheid. Je geniet gewoon van het moment, er zo wanhopig naar verlangend dat het nooit zal eindigen, dat je eenvoudig eeuwig daar kon bestaan. Stel je voor dat je hun haar ruikt en een geur inhaleert zo krachtig dat het je hart ogenblikkelijk doet smelten. Terwijl ze langzaam wakker worden, krijg je een glimp van de meest prachtige ogen die je ooit hebt gezien terwijl je zo hopeloos diep in hen verloren raakt. Teder proef je hun lippen en ze glimlachen heerlijk in hun halfwakkere staat van bewustzijn. Je hoort de woorden en geluiden van liefde en vangt dat moment en maakt jezelf voor eeuwig compleet in je hart. Het is zo moeilijk om het ware gevoel van extase dat voortkomt uit momenten als dit te vangen. Er waren enkel een paar vragen over om aan Richard te vragen, maar het waren de meest belangrijke. Zie je, ik was gevallen voor een meisje. Ik kon niet ophouden aan haar te denken. Wanneer ik haar liet glimlachen, rnaakte dat mijn dag. Op een nacht, gingen we wat drinken. Ik vroeg haar mee uit en ze zei ja. Ik was in de 7' hemel. We begonnen uit te gaan. Denk aan liefde. Het is het meest verlangde ter wereld. Niemand kan hetkwantificeren of definiëren en toch weten we allemaal wathet betekent. We willen allemaalliefde en om van gehouden te worden. De mees te films en popnummers zijn gemspireerd door liefde terwijl twee dagen per jaar in februari en in december verschillende soorten liefde gevierd worden. Er zijn vele soorten liefde. Je kan liefhebben als een geliefde. Je kan 247

liefhebben als een vriend. Je kan liefhebben als een moeder of vader. Je kan liefhebben als een kind. Je kan liefhebben als een man of vrouw, broer of zus. Je kan liefhebben als een zielsverwant of spirituele partner. Je kan liefhebben als een beste vriend, naaste vriend of geheime aanbidder. Je kan liefhebben als een fan of speler. Je kan liefhebben als een grootouder of peetouder, tante of oom of als een neef Je kan liefhebben als een individu of als deel van een groep. Er zijn meerdere manieren om lief te hebben. Je kan liefhebben met een lied of een gedicht of een knuffel of een kus of een arm om een schouder of een bos bloemen. Je kan liefhebben met een email of sms of antwoordapparaat bericht. Je kan liefhebben met een woord of een blik of een glimlach. Je kan liefhebben met een zilveren ring of gouden oorbellen of een diamant of een vliegtuigticket naar Parijs. Je kan liefhebben met een toon in de stem of een kaart of een brief. Je kan liefhebben met een compliment of een grap, met een plagerij of een gebed. Je kan liefhebben met applaus, een juichkreet of een glas bier. Liefde kan je op de top van de wereld laten voelen of alsof de hele wereld zich bovenop jou bevindt. Het kan je verrukken of je deprimeren. Het kan vele stemmingen van extase en verwoesting produceren. Het kan je ziel vullen met plezier en je hart in een miljoen kleine stukjes breken. Relaties kunnen soms complex lijken. De kans iemand te ontmoeten die verliefd op je wordt en jij op hen en jullie beiden vrijgezel zijn lijkt niet zo groot. De kans dat jullie beiden hetzelfde voelen, of beter wanneer je elkaar leert kennen, kan niet zo groot zijn. De kans dat je de verleidingvan andere potentiële partners in de wereld wederom weerstaat kan niet zo groot zijn. Echter, overal op de planeet, zijn er zo veel mensen met relaties. Er bestaat geen twijfel dat sommigen schikken en sommigen gelukkig genoeg zijn om één van hun zielsverwanten te vinden: iemand waar ze van houden en die ze aanbidden. De psychologische spelle ~es die relaties vaak kwellen betreffen de verschillende verwachtingen en regels die we in die relatie brengen. We hebben bepaalde voorkeuren, overtuigingen en besef over dingen en wanneer onze partners andere ideeën hebben dan wij, kan het conflicteren. Wat erger is, is dat zulke regels vaak onuitgesproken zijn en we ze moeten raden. Om zaken nog erger dan dit te maken, hebben we de onbetrouwbare staat van neurochemie beïnvloed door hoe we denken over een geliefde wat vaak verandert. We kunnen ook negatieve issues en problemen uit onze vorige relaties in een nieuwe relatie brengen. 248

Je kan het beste de negatieve invloeden op je relaties minimaliseren door de verschillen tussen jou en je partner te accepteren. Je kan beter je best doen door je verwachtingen uit te leggen of meedelen en die van de andere persoon te respecteren. Je kan je bewuster worden van je eigen neurochernie en je gedrag zo veel mogelijk onder controle hebben. Je kan aandacht besteden aan je gedrag in relatie tot wanneer je 'kwesties' uit je verleden in je nieuwe relaties aan het brengen bent. Valentijnsdag kan worden gezien als een massa-marketingfenomeen ontworpen om meer geld aan consumenten te verdienen of als een dag waarop je de gelegenheid krijgt om je liefde tot uitdrukking te brengen en aan jou tot uitdrukking gebracht te krijgen. Het wordt een liefdesontrernrner, elke partner een excuus gevend om weer romantisch te zijn. zonder drank nodig te hebben. Voor hen die in nieuwe relaties zitten, symboliseert de dag vaak een perfecte dag met je ideale partner. Voor hen in langeterrnijnrelaties, bestaat het als een broodnodig excuus om meer tijd met elkaar door te brengen en te pogen de romantiek uit vervlogen tijden te herroepen. Kerst is een moment waarop liefde weer vooraan komt te staan. Sentimentele seizoensfilrns concentreren zich enthousiast op hoe belangrijk onze families zijn en op het idee van het zijn van een goed persoon. Het is geconstrueerd als een tijd om liefde met elkaar te delen en te genieten van het verspreiden van goede gevoelens aan elkaar. Wanneer het op onze speciale relaties aankomt, zijn we in dit leven geboren en velen van ons vinden iemand speciaal met wie we onze tijd door willen brengen. Die persoon wordt onze ideaal. Soms verliezen we hen en soms blijven we voor altijd bij hen. Uiteindelijk, dingen gebeuren en gaan we verder of blijven we bij hen. In deze cultuur, kunnen dagen als Valentijnsdag, romantische films en nummers vaak een 'relatiebehoefte' creëren. Het is alsof we verliefd worden op het idee van verliefd worden. Daarom, we ontmoeten iemand en zij worden voor ons ons ideaal of onze zielsverwant. Plato's idee van duale zelf wordt herhaaldelijk in Hollywood tot uitdrukking gebracht. Het is het idee dat we initieel uit twee zielen gemaakt waren toen we werden geboren en werden gescheiden en dat we onze levens doorbrengen zoekend naar onze 'andere helft'. Sommigen schikken gelukkig voor een relatie, anderen zetten door voor een relatie met iemand waar ze waanzinnig voor vallen- sommigen krijgen het, sommigen niet. Al met al, relaties gaan gepaard met lijden. 249

Gehechtheid veroorzaakt lijden. Wanneer je gehecht bent aan iets, zal je moeten lijden wanneer het uiteindelijk eindigt of er problemen zijn en onveranderlijk zal het altijd en zal het er altijd zijn. Dus wat is het geheim? Wat is de beste manier om naar relaties met anderen te kijken? Wat is de beste manier om over liefde te denken? Nou, voor mij, is het idee om zonder wat voor gehechtheid tot wat dan ook te zijn niet praktisch. voornamelijk omdat we dan gehecht zijn aan onthecht zijn. Zelfs sommige Boeddhisten die zich distantiëren van het idee van gehechtheid zijn gehecht aan het idee van onthecht zijn! Het beste om te doen is te realiseren dat er prachtige momenten zullen zijn en momenten van lijden in alle relaties en hefdes die bestaan maar dat de wonderschoonheid onveranderlijk krachtiger is. Er zijn vele gevaren om voor uit te kijken in relaties. Ik wilde oplossingen vinden voor deze gevaren. Ik had eerder fouten g=aakt met vriendinnen en wilde er zeker van zijn dat ik er van zou leren. Ik had cliënten altijd prachtig advies gegeven dat erg goed werkte voor hen in hun eigen relaties, maar hier stond ik oog in oogmet een situatie waar ik moeite mee had om objectief mee te gaan. Ik hield zo veel van dit meisje en ik vond het moeilijk om helder te denken. Zie je, wanneer je verliefd wordt op iemand, kan je vaak je gevoel voor rationaliteit verliezen. Een combinatie van factoren kunnen dienen om je in een poel van wanhoop, behoeftigheid en treurnis te werpen. Dit plaatst je alleen in een ergere situatie waarbij je je slechtste zelf aan de andere persoon presenteert. Deze paradox past bij mijn uitspraak. Als je wil krijgen wat je wil, moet je de behoeftigheid loslaten. We doen allemaal belachelijke dingen wanneer we verliefd zijn. Ze worden tenenkrommende momenten genoemd. Maar vergeef jezelf. Leg hen gewoon naast je neer als momenten waarop je gek bent en dat je niet langer gek bent en denk niet meer aan hen. Je bent menselijk en zolang als je leert van je fouten en je gevoelens krachtiger onder controle hebt, zal je, in de toekomst, weten wat te doen. Ik had mijn tenenkrommende momenten. Er was niets dat ik er aan kon doen behalve de gedrevenheid anders te zijn in de toekomst. Dus, je ware liefde vinden en ze vasthouden lijkt vaak onmogelijk gezien al de dingen die er fout kunnen gaan, maar de prachtige waarheid is dat, zoals het Engelse gezegde gaat, liefde vindt meestal z'n weg Een zielsverwant kan ook een vriend zijn zonder romantische interesse. Het is, voor mij, iemand met wie je op zo'n diep niveau een band hebt dat 250

je voelt alsof je hun ziel kan raken en hun echte zelf kent. Dus, als je in een relatie zit, ben je hopelijk met de persoon die een van je zielsverwanten is. Het is zo belangrijk om van elke dag een herinnering te maken aan hoe gelukkig je bent om zo'n band te hebben met iemand die je willekeurig hebt ontmoet en prachtig een band mee hebt gecreëerd. Iedere dag moet je herinneren aan de levendigheid en het plezier die onderdeel zijn van verliefd worden en houden van. Relaties vragen moeite. In welke staat je relatie ook verkeerd, laat vandaag de aansporing zijn die je voortstuwt om je relatie beter dan ooit te maken. Concentreer je met je partner om regelmatig te werken aan het verbeteren van de kwaliteit van jullie tijd samen. Wees tolerant voor elkaars gebreken. Vergeef elkaars kleine fouten. Deel je gevoelens op vele verschillende manieren. Toon hen, vertel hen, en laat hen voelen dat je van hen houdt. Je gaat door deze wereld en komt vele worstelingen alleen onder ogen. Maar een partner bij je te hebben, een zielsverwant bij je, is van zo'n onschatbare waarde en als je gelukkig genoeg bent om die te vinden, laat jezelf dat dan ook waarderen en daar dankbaar voor voelen, niet elke 14e februari of elke Kerst ... maar iedere afzonderlijke dag Nu, ook al hebben we de term gebruikt, is het niet dat 'relaties' dingen zijn. Het zijn processen die we doen. We doen de daad van aan elkaar relateren. Het is een vaardigheid. Zo lang je je herinnert dat het iets is dat je doet, kan je beginnen om een gedisciplineerde poging te doen het succesvoller te doen. Dus wat zijn de stappen die we kunnen ondernemen in de richting van effectiever 'relateren'? De eerste stap is om het verschil tussen echte liefde en andere soorten liefde te herkennen. Liefde kan verslavend zijn en kan ons gek maken. Echte liefde is anders. Echte liefde gaat om de daad van de andere persoon te houden en op jouw beurt evenveel van gehouden te worden. Het gaat om jezelf aan een ander te geven vanuit een positie van niet nodig hebben, maar eenvoudig het meer willen dan wat dan ook ter wereld. Het gaat er om jezelf onvoorwaardelijk te wijden aan hun leven gelukkiger te maken met jou er in. Terug in de auto, onderweg naar Richards huis, had ik zitten luisteren naar een radio programma op het lokale radio station en ze begonnen te praten over liefde en de neurochernie van liefde. Ik was hier altijd gefascineerd door geweest en, terwijl ze verbanden begonnen te leggen 251

tussen liefde en obsessieve dwangmatigheid, raakte ik geïntrigeerd. Terwijl ik met Richard dichter bij het belangrijke onderwerp van liefde kwam, gebruikte ik dit programma als een voorbeeld. OF: Rzchard) op m )n weg naar hier btj jou) hoorde tk wetenschappers in een radtoprogramma praten owr de gelzjkemssen tussen liefde en obsessieve dwangmatigheid. Wat denk jtj over dat verband? RB: Nou, mijn definitie van liefde is heel anders dan dat. Ik ben ongeveer 30 jaar verliefdgeweest op dezelfde persoon, maar het maakt me niet obsessief en dwangmatig. Het maakt dat ik er om geef. Het maakt me meer rigoureus over bepaalde dingen. Het maakt me loyaler, maar ik denk waar dat allemaal om gaat is meer in de richtingvan kalverliefde of lust of zoiets. 0 F: Dus het idee van een verband tussen obesszeve dwangmatzghezd en !tefde gaat meer

owr het mitu:!e gevoel? RB: Ja, dat gaat meer over wanneer je mensen een voorproefje van endorfine geeft. Het is het 'de eerste is gratis' concept. Ken je dit? 'Hier rook dit. Nou, nu moet je voor de volgende betalen.' Dit concept van liefde is dat hoe langer je verliefd bent hoe minder je het kan voelen en dat het niet sterker wordt het wordt zwakker en dat is fout. Dat is niet wat liefde is, dat is wat lust is en dat is het verschil tussen verslaving en vriendschap. Ik hield van dit antwoord. Het maakte voor mij eindelijk het plaa~e compleet. Zie je, ik heb aardig wat ervaring gehad in het verliefd worden op iemand, maar ik begon te realiseren dat ik niet daadwerkelijk verliefd op ze was geweest, ik werd verliefd op het idee van verliefd worden. Onze cultuur door de media, films, boeken, etc., heeft één van de ultieme vormen van geluk geconstrueerd als zijnde het concept van je zielsverwant vinden en verliefd worden en nog lang en gelukkig te leven. Sinds lang voor de tijd van Shakespeare, is dit een constante zoektocht geweest waar mensen mee bezig zijn geweest. Wanneer we merken dat het overal onze gedachten domineert en ons er van weerhoudt dingen in een nuttig en intelligent licht te bezien, kunnen we weten dat het waarschijnlijk een verslaving is. De kunst is om het te waarderen als een verslaving en te beginnen te 252

begrijpen dat het komt doordat we ons inbeeldingsvermogen gebruiken om ideeën en beelden te creëren van hoe we verliefd zijn. We maken beelden van hoe het zou zijn om perfect met deze persoon te leven en we stellen ons voor hoe prachtig het is om met hen te zijn. Ik heb vele malen gedacht dat ik verliefd was, maar met Richards beschrijving, kon ik zien hoe ik een verslaving in mijn gedachten aan het idee van liefde had gecreëerd. Ik stelde Richard nog een vraag. Ik wilde meer duidelijkheid. OF: Dus hoe weetje datje verltefd bent?

RB: Je weet het als je verliefd bent. Geloof me, de wereld staat stil. Als je het gevoel hebt dat je meer mens bent wanneer je met i=and samen bent dan wanneer je bij hen weg bent, dan ben je aan hen verslaafd. Als je gelukkiger bent wanneer je bij iemand bent, omdat je meer geniet van bij hen te zijn dan wanneer je geniet bij hen weg te zijn, dan ben je verliefd. Ik was duidelijk vele malen eerder verslaafd geweest. Het was bij iemand te zijn die me het gevoel gaf een beter persoon te zijn. Liefde, aan de andere kant, had ik zelden ervaren totdat ik dit meisje ontmoette. Ik had Richard met Paula gezien en Paula met Richard. Hun relatie is er zeker één om te modelleren. Wat net zo'n indruk op me maakte als Richards genialiteit of mogelijkheid om een brein zo prachtig te beïnvloeden door taal en zijn stemming, was zijn absolute liefde en toewijding tot zijn vrouw en de hare tot h em. Ik dacht aan Paula. Ze is zo'n prachtig persoon. Z e is het soort persoon dat gewoon het beste in mensen naar boven scheen te halen. Richards avonturen hadden hem door zo veel ervaringen geleid en toch door dit alles kon ik in dit huis zien, dat de liefde die hij en Paula met elkaar deelden verbazingwekkend was. Het was bijna alsof je het kon voelen als je dicht bij hen was. Hij ging nergens heen zonder haar en ze zorgden voor elkaar. Als er zoiets bestond als zielsverwanten, waren zij een perfect voorbeeld. Vanuit dit perspectief, ondervroeg ik Richard over rela tieadvies. OF: Je bent

zo lang met Paula samen geweest...

Richard onderbrak me meteen. 253

RB: Het lijkt voor mij niet lang. Het lijkt alleen voor jou zo. Het is h et meest belangrijke deel van ons leven, omdat alles daarvoor leek alsof het voor eeuwig duurde. Ik glimlachte. Hij sprak vanuit zijn hart. 0 F: N ou, gedurende de tijd dte je met Paula bent geweest, is het me opgevallen dat

; ullie zopeifect voor elk aar zijn en;ullie zo'n p rachtige relatie schijnen te hebben. Welke advies hebje voor mensen met relaties? RB: Ik zou het advies geven voordat je een koppel bent. Het eerste advies is er zeker van te zijn dat je samengaat met de juiste persoon en het eerste te doen is om de juiste persoon te zijn om mee samen te zijn zodat je je zonder reden goed van binnen voelt. Dan, zal je plotseling je ogen openen en je zal rondkijken en, in alle chaos van het universum, zal je kijken naar iemand en je realiseren dat jullie tweeën elkaar zien en dat de rest in chaos is. Wanneer je samengaat met die persoon, herinner in elk moment dat je alle tijd van de wereld hebt en dat er niks belangrijker is dan hoe je je voelt in het nu.

0 F: H oe kunnen mensen er voor zorgen dat hun relaties iftllen werken? RB: Relaties verbeteren of uit zichzelf of ze doen het niet. Het wordt of beter of het wordt slechter, en zolang als je weet dat dat is hoe het zal zijn dan, zelfs als je een moeilijk moment doormaakt en dat een dag of twee duurt, hou je in gedachten dat iedereen door moeilijke momenten gaat. Ik ben een maand chagrijnig geweest, maar Polly dacht nooit dat het zou betekenen dat we uit elkaar zouden gaan of dat het leven zou eindigen. Ze zei gewoon: 'Nou, hij gaat door een moeilijk moment', en wachtte gewoon. 'Gemoederen verhitten, gemoederen bedaren. Dingen worden beter, dingen worden slechter', zei ze, maar op de lange termijn, dan is zelfs een dal als dat gewoon een kleine kuiltje in een hele grote piek. De meeste mensen zullen nooit de soort intimiteit kennen die we hebben gehad, omdat de meeste mensen zichzelf nooit een kans 254

geven. Ze maken overal een probleem van, ze zijn te druk met het praten over dingen. Pollyen ik praten nooit over slechte dingen die lang geleden zijn gebeurd omdat het niet belangrijk is. We herinneren de goede dingen, we associëren met de goede dingen en de kunst is om beelden geassocieerd te maken van alle goede dingen die gebeurd zijn en als je denkt aan iets slechts, dissocieer en verbrand het. Richard bleef dingen zo eenvoudig maken. Terwijl ik worstelde met zulke eenvoud, realiseerde ik dat dat echt was waar het om ging Er is deze mythe die bestaat in sommige zelf-hulp ideologieën, dat je altijd aan de andere persoon moet zeggen waar je aan denkt. In plaats hiervan, waren Richards suggesties logischer. Om te concentreren op het verbeteren van de relatie, is het essentieel om dingen te doen die de relatie zullen verbeteren. Je moet in staat zijn de gebreken van anderen te accepteren. Je moet in staat zijn de accepteren dat je relatie zal veranderen. Je moet in staat zijn te herinneren dat je de kracht hebt om te waarborgen dat het positief verbetert en stoppen geïrriteerd te raken door de dingen die de andere persoon doet. Als ze niet die kleine dingen zouden doen, zouden ze hen niet zijn. Wanneer we trouwen doen we dit 'in voor en tegenspoed' en nooit voor perfectie. Als je kan accepteren dat er moeilijke momenten zullen zijn en oplossingen, ongeacht wat er gebeurt, zal je altijd herinneren hoe veel je van elkaar houdt. Je zal ondervinden dat geluk een langetermijn deel van je relatie wordt. We krijgen maar een bepaalde hoeveelheid tijd op deze aarde om met onze dierbaren door te brengen. Terwijl we deze momenten hebben, is het zo belangrijk om ze te laten tellen en zo veel mogelijk van hen te genieten. Het noemen van moeilijke momenten zal dingen niet beter maken. Je concentreren op je goed met elkaar voelen en intiemer met elkaar worden zal je relatie beter maken. Je constant zorgen maken over de status van je relatie zal je relatie niet makkelijker maken. Accepteren dat dingen niet altijd perfect zullen zijn zal hetmakkelijker maken. Behoeftigen afhankelijk zijn van anderen zal je relatie niet helpen. Gelukkig zijn met jezelf en het soort persoon zijn die je wil zijn zal je relatie helpen. Zo makkelijk is het. l'vfijn vriendin Gillian vatte het eens heel kort voor me samen toen ik haar het geheim vroeg van haar prachtige relatie met haar partner, Brian. Ze antwoordde eenvoudig: 'We doen echt moeite om elkaar zo goed mogelijk te behandelen.' Dus, overwoog ik, gaat het erom aardig tegen elkaar te zijn. 255

Is dat niet waarom je in eerste instantie bij elkaar komt? Dat is echte liefde. Het was zinnig. Ik had dat antwoord. We eindigden het opgenomen gesprek voordat ik mijn belangrijkste vraag had gesteld. Die nacht, voordat ik ging slapen, zat ik op mijn bed en speelde enkele van de cassettes af van de gesprekken die ik met Richard had gevoerd. Dingen begonnen helderder en helderder voor me te worden. Ik dacht terug aan wat zich op de voorgrond van mijn gedachten had bevonden en realiseerde al snel dat ik mijn laatste en meest belangrijk vraag niet meer beantwoord hoefde te krijgen. Ik had een aha!-moment dat me een verbazingwekkend gevoel van vrijheid en helderheid gaf. Zie je, ik begon te denken aan dit meisje waar ik halsoverkop verliefd op was geworden. Ik dacht aan mijn gevoelens voor haar. Ik had echt een prachtige band met haar gekregen. De chemie was zo sterk tussen ons. Er waren zoveel synchroniciteiten die ons schenen te verbinden. Hier had ik mijn hele leven op gewacht.. ze was alles waar ik ooit naar had verlangd. Er waren zoveel synchroniciteiten. Ik voelde me erg zeker dat ik, eindelijk, 'de ware' had gevonden. Er waren zoveel dingen goed aan dat het gewoon niet fout kon zijn. Ik kende haar zo goed en zij kende mij, bijna ogenblikkelijk. Zelfs wanneer ik op reis ging, bleven we contact houden, aan de telefoon urenlang pratend. Waar ik ook heen ging, mijn reizen waren vol met dromen en gedachten aan mijn toekomst met haar. Het was letterlijk pijnlijk om niet bij haar te zijn. Ik hield zo veel van haar en wist dat niets tussen ons zou komen. Ik had mijn droompartner gevonden. Ik was zo gelukkig. Ik beloofde mezelf dat het voor altijd zou ZlJn.

256

SOMS GAAN DINGEN GEWOON NIET GOED Ik zat ernaast. Toen ik terugkeerde, maakte dit meisje dat ik aanbad het uit. l'vfijn hart brak. Ik was er kapot van. Ik had het nooit zien aankomen. Gedurende die volgende periode, probeerde ik de pijn te stikken door het te verdrinken in drank. Terwijl ik meer dan ooit werkte, ging ik elke nacht uit. Alles herinnerde me aan haar.l'vfijn ego voelde ingedeukt. Niks deed er meer toe in mijn leven. Mijn gevoelens gingen van verwoesting tot haat, woede en onzekerheid. Buiten, hield ik me staande maar alleen, draaide ik vaak door; ziek van binnen. Het was maar een paar maanden, bleef ik beredeneren tegen mezelf. Hoe kon zo'n kort periode zo veel voor me betekenen? Voordat het uit ging, toen ik weg was, deed ik mijn best om zo positief mogelijk te blijven en vertelde haar hoe verschrikkelijk ik haar miste Ik stuurde haar liedjes die ik schreef. Iedere stomme handeling die ik gedaan kon hebben, deed ik. Weinig slaap, gebrek aan contact, een paar drankjes en het hoofd kan gekke dingen doen. Toen ze het met me uit maakte, het ik mezelf gaan en bracht mezelf in verlegenheid door elke gedachte en ieder gevoel dat ik had te onthullen. Het was zielig Bij haar, had ik een gewoonte ontwikkeld om constant te ratelen over mijn gedachten, alles te overanalyseren. Ik had eerder relaties gehad, maar deze keer stak de pijn van afwijzing alsof het de eerste keer was. Ze was aardig kil in de manier waarop ze de zaken weergaf toen ze het met me uitmaakte. Ik deed wat ik kon om met volwassenheid te reageren, maar van binnen, viel mijn hart uiteen. Ik wenste haar het beste en zeihaar tot ziens. Diep van binnen, had ik gevoeld dat er al die tijd iets niet in orde was, maar ik ontkende het herhaaldelijk. Ik hield zo veel van haar. Nu hadden mijn instincten gelijk gekregen. Wanneer je hart breekt, moet je gewoon de tijd nemen om er overheen te komen. Er overheenkomen betekent in staat te zijn om er op neer te kijken van een hoger niveau, een hogere vorm van denken. Je moet de fouten en de gênante ervaringen accepteren en accepteren dat, voor een korte periode, je gek was. De liefde kan je een tijdje gek maken. De kunst is om er zeker van te zijn dat je leert van iedere fout. Je continue er slecht over voelen helpt je niet te leren. Een week nadat onze relatie was beëindigd, was ik weer een nacht uit in de stad. Uiteindelijk vertrok ik in mijn eentje, ik dronk mijn drankje op en liep het café uit en stapte rechtstreeks in de eerste taxi die ik zag 257

In eerste instantie, had ik het over de gewoonlijke koe~ es en kalfjes met de chauffeur. Op één of andere manier, en ik kan me niet herinneren hoe, kwamen we op vriendinnen en partners en uit het niets, begon de chauffeur zijn eigen verhaal van rampspoed te vertellen. Drie maanden geleden had zijn vrouw hem na 28 jaar verlaten. Hij hield waanzinnig veel van haar en zij had hem verlaten voor een andere man. Hij vertelde pijnlijk hoe hij haar aanbad en haar probeerde te voorzien van alles en, uit het niets, het ze hem in de steek voor een ex-geliefde van 30 jaar geleden. Om wat voor reden dan ook, zelfs voordat ik psycholoog werd, wanneer mensen mij ontmoeten hebben ze het gevoel dat ze alles met me kunnen delen. We parkeerden voor mijn huis, het was ongeveer 2:30 uur 's ochtends en hij deed de motor uit. Hij begon zijn hart bij mij uit te storten. Hij toonde mij de woorden die hij had geschreven aan zijn vrouw en vroeg mijn suggesties ervoor. Gedurende de volgende twee uur, praatte ik met hem over de ware aard van liefde, afwijzing, kwetsing, verlies, scheiding en relaties. Terwijl mijn woorden deze man schenen te helpen helen, voelde ik dat mijn hart er ook bij baatte. Zijn vrouw was vreemd gegaan en had hem voor een andere man verlaten. Dat was de ultieme knal voor zijn ego. Er zijn vele redenen waarom mensen vreemdgaan. Over het algemeen, doen ze het omdat ze zich aangetrokken voelen tot iemand en ze niet op hun hoede zijn. Misschien zijn ze niet op hun hoede, omdat ze dronken zijn. Misschien omdat ze in een relatie zitten waarin ze ongelukkig zijn. Misschien omdat ze gewoon opgewonden zijn en het ze niet uitmaakt zolang hun partner er niet achter komt. Misschien zijn ze verliefd geworden. Misschien is het al het bovenstaande. Het is ook erg duidelijk waarom mensen pijn hebben. De ultieme afwijzing komt van het weten dat je verlaten was of bedrogen was door iemand anders. Je was niet 'goed genoeg' en ze gingen naar een 'beter' iemand. Wat van essentieel belang is om te realiseren, en wat ik uitgebreid aan de taxi chauffeur uitlegde, is dat, wederom, alles beter chemisch verklaard kan worden. Hun hersenen waren chemisch aangetrokken tot iemand anders en ze veranderden hun perceptie van hem als resultaat. Dit maakte in hun hoofd het mogelijk om te doen wat ze deden. Wanneer je intens van iemand houdt en het eindigt, is het gevoel van liefdesverdriet één van de pijnlijkste gevoelens die we, als mensen kunnen ervaren. De andere persoon leerde ons ontzettend, werkelijk, diepgaand kennen. Ze kregen ons te zien op ons best en op ons slechtst. De ultieme 258

evaluatie lijkt hun validatie van onze waarde te zijn, aangezien zij de enige persoon waren die ons echt kenden. De realiteit is echter, dat niets minder waar zou kunnen zijn. Kijk, wanneer je verliefd wordt op iemand, ga je in een andere stemming waarin de persoon je ideale partner wordt. Wanneer je dit doet, worden hun gebreken acceptabel en vaak 'schattig', maar het is niet jouw waarde als persoon die in twijfel wordt getrokken wanneer iemand het met je uitmaakt. Verliefd worden op iemand kan je beoordelingsvermogen beïnvloeden over hun goede en slechte kanten. Is de liefde over, dan kan dat ook je beoordelingsvermogen over hun goede en slechte kanten beïnvloeden. Het proces van verliefd worden is wanneer je de goede dingen over hen in gedachten intensiveert en jezelf dissocieert van de slechte dingen. Is de liefde over dan gebeurt precies het tegenovergestelde. Het is wanneer je de negatieve dingen intensiveert en jezelf dissocieert van de goede dingen. Wanneer je eenmaal realiseert dat af..vijzing van een persoon of besluiten het uit te maken eigenlijk een reflectie is van de manier waarop hun interne chemie geactiveerd is, kan je veel van de pijn loslaten die bij zo'n gebeurtenis komt kijken. Je wordt niet afgewezen omdat je jou bent of omdat zij hen zijn, het komt vanuit hun vertekende manier van jou zien. Om wat voor reden dan ook, zijn zij niet meer verliefd en zien ze jou niet langer op dezelfde manier als dat ze dat deden. Ook al kunnen mensen weer verliefd worden, heeft het geen zin om te verwachten dat dit gebeurt, aangezien er een leven te leven is en daar buiten veel meer mensen te ontmoeten zijn. Zo vaak, als twee mensen uit elkaar gaan, wanneer het een resultaat is dat de liefde over is, is het geen oordeel over de waarde, aantrekkelijkheid of goedheid van een persoon. In plaats hiervan, is het veel meer een reflectie van de veranderde stemmingvan de persoon die niet meer verliefd is. Het is van essentieel belang dit te accepteren. Mensen zullen soms zeggen dat ze zich nooit aangetrokken voelden tot hun ex. De waarheid is dat het overgrote deel van de tijd ze zich dit wel voelden, maar wanneer ze over die dr=pel gaan en niet meer verliefd zijn, vinden ze hen niet langer aantrekkelijk. Vanuit dat perspectief, om consistent te zijn, veranderen hoogstwaarschijnlijk hun overtuigingen over wat gebeurd was. Je zal altijd radicaal andere herinneringen hebben aan relaties dan de andere persoon vanwege het eenvoudige feit dat een psychologische wet bekend als het hindsigh t bias effece bestaat. We wijzigen onze overtuigingen 259

over hoe we ons voelden of een gebeurtenis ervaarden gebaseerd op wat we leerden, nadat we de ervaring hebben gehad. Vele mensen proberen zichzelf te overtuigen dat het niet om liefde ging ondanks het feit dat ze het gedurende de relatie vele malen verklaarden. Maar hoe heeft het zo kunnen zijn? De manier waarop ze zich voelen is zo anders dan de manier waarop ze zich voelden, en het is moeilijk om te geloven dat zij zich ooit zo voelden. Ik had een cliënt die binnen kwam en zei dat hij nooit een goede ervaring had gehad in zijn leven. Hij claimde dat er nooit een moment was waarin hij zich gelukkig had gevoeld. Na hem hierover uitgedaagd te hebben, vroeg ik hem naar een paar gebeurtenissen in zijn leven en hij antwoordde: 'Ja, op dat moment "leken" ze goed, maar nu ik er op terugkijk, realiseer ik me dat ik me niet gelukkig voelde.' Dit is een voorbeeld van hoe mensen hun ervaring kunnen vervormen wanneer ze er op terug kijken. De sleutel is om te reflecteren op hoe je voelde dat de ervaring was en te accepteren dat dat waar was voor jou. Nu, als je kan realiseren dat hoe je denkt dat het was, niet was hoe het was, en hoe zij denken dat het was, niet was hoe het was -kan je vrijheid krijgen. Je kan vrijheid krijgen, omdat je kan realiseren dat er momenten waren waarop je van hen hield en zij van jou hielden en nu zijn jullie beiden anders en voelen jullie anders dan je toen deed .. . als dat beter voor je werkt. Ik sprak recentelijk met een vriendin van mij en we spraken over oude herinneringen aan vroegere relaties. Wat me opviel was dat ze zich nooit echt slecht voelde wanneer ze de momenten herinnerde dat ze in een relatie zat. Ik was hier nieuwsgierig naar en aangezien de meeste mensen neigen weer het hefdesverdriet te voelen wanneer ze zich de relatie herinneren. Wat ik ontdekte was dat er een prachtig geheim was dat ze gebruikte om positief en gelukkig te blijven over de ervaring Wanneer ze dacht aan de goede en slechte momenten, dacht ze altijd aan de goede momenten als laatste en, daardoor, was ze altijd blij wanneer ze klaar was met denken aan de relatie. Dus, wanneer je nostalgisch het verleden aan het herinneren bent, herinner dan eenvoudig de beste momenten aan het einde en het zal zo veel makkelijker en beter zijn om te doen. Op die manier, zal er nooit een verlangen zijn om je herinnering aan iets of iemand uit te wissen. Ik ging door mijn fase van boos en woedend zijn op mijn ex-vriendin, maar dat hielp niet. Ze had niet bedoeld me te kwetsen, ze was gewoon zelf aan het lijden en gedroeg zich naar hoe ze 260

wist dat ze zich voelde en helaas beïnvloedde dit mij. Uit elkaar gaan is nooit makkelijk en vaak kunnen kwetsende woorden geuit worden vanuit negatieve gevoelens of pijn. Vaak zeggen mensen dingen die ze niet menen. We zijn allemaal gewoon mensen. Het is belangrijk dat je het goede met het slechte begint te accepteren en het goede na het slechte herinnert en weet dat de pracht van de speciale momenten het leven waard maakt om te leven en geen pijn kan die momenten ooit aantasten. Verder gaan brengt met zich mee, dat je accepteert dat die persoon de juiste voor je was op dat moment en jij voor hen, maar dat moment is niet nu. Nu is het moment om terug te keren naar het wachten op de volgende potentiële liefde van je leven. Rekenschap valt niet af te leggen betreffende zaken van het hart. Velen van ons brengen onze levens door met het houden van het idee van 'ware liefde' en wanneer we het gevoel hebben het eindelijk te hebben, neemt het ons aan de hand en leidt het ons in bergen en valleien van intense =oties. We creëren vaak diegene die we ontmoeten tot 'de ware', eenvoudig omdat we hevig verlangen naar echte liefde. Het gevoel van liefde kan ook te intens worden en kan soms lijken op behoeftigheid. Vaak is het ergste wat je kan doen in de beginfases van een relatie deze behoeftigheid uiten. In de g=oedstoestand van pijn van de taxi chauffeur, was zijn brief een poging om over te brengen hoe slecht hij zich voelde en hoe zijn vrouw zijn leven had verwoest. Ik kletste met hem over doen wat nuttig was in plaats van doen wat hij voelde dat hij moest doen. De st=mingvan gekwetst zijn, verraad en vernietiging waar hij zich in bevond beïnvloedde zijn beoordelingsvermogen en hij zag niet in hoe het haar laten weten hoe gekwetst hij was, h= in een positie van zwakte plaatste en hem er zielig uit liet zien. Vaak wanneer we ons boos voelen, laten we deze woede onze relaties binnendringen. Wanneer we ons gefrustreerd voelen kunnen we deze frustratie op anderen afreageren. Wanneer we ons behoeftig voelen, onthullen we deze behoeftigheid aan anderen. Waarom? Er zijn vele redenen, maar ze zijn allemaal niet relevant. Wat relevant is dat dit is wat we doen, en dit kan onze relaties verwoesten, maar dat we dit om kunnen keren. Het gaat er om je gevoelens van de daden te scheiden en je acties te baseren op die vraag: 'Wat is het meest nuttige om nu te doen?' Dat moet gedaan worden ongeacht wat je voelt op dat moment. Je moet je realiseren dat je gevoelens je gedachten vervormen en de chemische storm in je gedachten zal voortduren zoals een storm 261

voortduurt, maar dat het ook zal eindigen zoals een storm eindigt. Terwijl het gebeurt, moet je eenvoudig zo slim zijn als je kan zijn. Als je dat bent, en de storm eindigt, zal je vrij zijn en klaar zijn om prachtigverder te gaan. De taxi chauffeur glimlachte. Ik wist dat ik tot hem doorgedrongen was. Vaak, wanneer je het uitmaakt met i=and, of je verliest iemand, heb je zo veel vragen waarover je een diepe noodzaak voelt ze beantwoord te krijgen. Ik had vragen. Waarom was ze zo plotseling van gedachten veranderd? Wanneer ging ze over de dr=pel? Wat maakte dat ze over de drempel ging? Deed ik iets waar ik niet van wist? Was er iemand anders? Mocht ze me überhaupt wel? Moest ik boeten voor de pijn uit haar verleden? Waarom zei ze zoveel kwetsende dingen? Waarom? Waarom? Waarom? De antwoorden kwamen nooit. Op een dag was ik aan het kletsen met een vriend en hij suggereerde dat soms er geen perfecte antwoorden zijn, tenminste geen die ik ooit zal krijgen. Soms veranderen mensen gewoon en gedragen zich anders. Je zal niet altijd in staat zijn uit te vinden waarom. Dus, schreef ik iedere vraag die ik had op en liet het daarbij. Ik besloot dat ik de antwoorden zou weten wanneer ik kwam te overlijden. Dat was het. Wat ik niet realiseerde op dat moment was dat er een punt zou zijn waarop ik er niet meer om gaf. Er zou een moment zijn waarop ik de goede kant van deze persoon zou herinneren en de band van liefde die we ooit hadden en dat gewoon zou waarderen. Voor mij, is het belangrijk om te herkennen dat zulke momenten van uitelkaargaan in groei en kracht kunnen voorzien. Het hart heelt zichzelf iedere dag. Het hart breekt nooit echt, het voelt alleen zo. Wat gebeurt is dat de liefde die je voelt wordt vervangen door een mix van verlies, woede, spijt en andere lelijke gevoelens. Het is niet dat je je levenslust verliest, ook al voelt het zo. Het is dat deze gevoelens je energie uiputten gedurende een periode. Wanneer je kan leren meer van jezelf te houden en je echt goed te voelen, zal het je niet verhinderen liefdesverdriet te voelen, maar het zal je waarborgen dat je er beter uit zal komen. Er zijn mensen die hefdesverdriet hun geest laten breken. Ze worden cynisch en vinden het onmogelijk om zichzelf ooit nog een keer zo intens verliefd te laten worden. Het is van essentieel belang dat je vastberaden bent dit nooit met je te laten gebeuren. Je moet de overtuiging en het geloof houden dat een ideale partner daar nog steeds voor je rondloopt, wie ze ook zijn. Ik zag onlangs de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Een briljante film, deze haalde een fascinerende morele vraag naar voren: Als 262

je een persoon uit je geheugen zou kunnen wissen, zou je het dan doen? Ik overwoog hoe het zou zijn om mijn ex~vriendin uit mijn geheugen te wissen. Haar nooit ontmoet te hebben, haar nooit gekend te hebben, haar nooit te herinneren. Ik zou de pijn niet kennen, het liefdesverdriet en de droevige herinneringen van niet langer bij haar zijn. Op hetzelfde moment, begon ik me te realiseren dat ondanks de pijn, de herinneringen aan de goede momenten verreweg zwaarder wogen dan de pijn. Ik was het eens met Tennyson toen hij verklaarde: 'Het is beter om lief te hebben gehad en te hebben verloren, dan om überhaupt nooit lief te hebben gehad.' Het ging niet om vergeten, het ging om de pijn loslaten en de pijnlijke plek te laten helen. Pijn is onvermijdelijk als een relatie eindigt. Soms kan het behoorlijk erg zijn, dit is waar voor alle hechte relaties. Echter, ik geloof dat er iemand bestaat voor iedereen. We hoeven die persoon niet altijd te vinden, maar wanneer iets fout gaat, is het belangrijk dat we er zo snel en zo grondig mogelijk overheen komen door er op uit te gaan in de wereld en te realiseren dat het cliché 'genoeg andere vissen in de zee' veel waarheid bevat. Zoals Richard tegen me had gezegd: 'Wanneer je vriendin je verlaat, lijkt het alsof je leven voorbij is en het het einde van het universum is, maar als je 25 jaar verder zou kunnen zweven, kunnen sommige mensen de naam van het meisje niet eens meer herinneren.' Wanneer we dit kunnen realiseren door de tranen, woede en pijn, stelt het ons in staat nogmaals open te staan voor de mogelijkheid van hoop. Liefdesverdriet is gewoon een verschrikkelijke, winter in het leven en na de winter volgt uiteindelijk altijd de lente. Als we dat eenmaal weten, kunnen we onze tanden op elkaar zetten en ons best doen te leren en beter worden door deze ruwe periode. Wanneer een relatie eindigt, kunnen er vaak zulke slechte gevoelens geassocieerd zijn met de ex~partner. De mensen waar we van houden kunnen ons pijn doen wanneer we ze dat toestaan en wanneer mensen erg hecht zijn kunnen woorden enorme pijn produceren. Zelfs de besten onder ons kunnen zich tot op het bot pijn voelen wanneer we aangevallen worden door iemand waar we van houden. Het is vaak beter om alle contact met hen te verbreken en verder te gaan. Soms, echter, kan contact zoeken met iemand waar je op een moment verliefd op was werken. Verandering is onvermijdelijk. Het enige wat we kunnen doen is de verandering zo veel mogelijk onder controle te hebben. Een band kan sterk blijven doch anders ... Harten helen echt. Dit meisje kwam voor een reden mijn leven binnen, maar ongeacht 263

hoeveel ik dacht dat ze 'de ware' was, was ze het niet, en dat had ik te accepteren. Nu, wanneer je je kan realiseren dat die persoon de juiste voor je was gedurende de periode dat je samen met hen was en jij was juist voor hen, krijg je de vrijheid te realiseren dat het tijd is om verder te gaan. Misschien zal de volgende persoon waar je een band mee hebt 'de ware' zijn waar je naar hebt gezocht om je leven mee te delen en misschien zal het gewoon iemand zijn die juist voor je is voor een periode. Hoe dan ook, dingen gaan gewoon soms niet goed en het enige waar je zeker van kan zijn, is dat er mensen zullen zijn in je leven om van te houden en door van gehouden te worden. Je kan leren van iedere relatie. Ook al kan je niet altijd dingen laten werken, ongeacht hoe hard je probeert, je kan van iedere relatie leren en de volgende keer beter worden in relateren. Wat van essentieel belang is, is dat je realiseert dat je nooit iemand 'nodig hebt'. Je kan gelukkig in je eentje overleven. Ik wist dit voor mijn liefdesverdriet, maar het was enkel na de ervaring dat ik het echt diep begon te voelen. Liefdesverdriet kost tijd om te helen en het is belangrijk om jezelf er zo veel mogelijk door te laten groeien. Want ongeacht hoe pijnlijk het kan zijn, de kracht van liefde in het leven kan je uiteindelijk helpen het lijden te overkomen.

264

ALL YOU NEED IS LOVE Bill Hicks, de beroemde Amerikaanse cabaretier en filosoof, zei ooit dat we twee keuzes hebben. We hebben de keuze de wereld te zien door de ogen van angst of door de ogen van liefde. Terwijl ik begon te denken over alles wat Richard had gezegd en alles in mijn eigen leven, begon ik dingen op een manier te begrijpen zoals ik nognooit gedaan had. Kijk, iedereen moet omgaan met moeilijke periodes. Het is door deze periodes dat we ons ware karakter onthullen. De meesten van ons hebben liefdesverdriet, eenzaamheid en pijn in relaties ervaren. De sleutel is om jezelf op te laten houden deze moeilijke periodes negatief je toekomst te laten beïnvloeden. De wereld is vol met goed en kwaad, geluk en verdriet afhankelijk van hoe we besluiten er naar te kijken. Wanneer je je kan herinneren wat echt belangrijk is. een band maken met mensen en van ze houden om wie ze zijn, kan je verlossing vinden van de bitterheid die zoveel mensen consumeert. Dit gaat ook niet alleen over romantische relaties. Pijn kan geheeld worden door familieleden of vrienden, maar eerst moeten we de koppigheid loslaten. Koppigheid staat vaak in de weg van echt geluk. Wanneer we met mensen een band hebben en we ontmoeten iemand waar we van genieten bij te zijn, is het noodzakelijk dat we zulke kansen nemen en onszelf en anderen vergeven. Door te vergeven bedoel ik dat we het vergeten en geen negatieve gevoelens tegen ze houden. We kunnen de daden herinneren en van ze leren, maar ze niet onze gedachten laten domineren. We krijgen enkele een korte periode op deze planeet en veel van ons verspillen er zo veel van door te handelen met koppigheid en vas t te houden aan woede en minachting Ondertussen lijden de dierbaren in ons leven zoals wij doen terwijl we onze eigen gebrekkige natuur als mensen vergeten. Een vriend van me vertelde me ooit een erg schrijnend citaat: 'Deel alsjeblieft met me, maar probeer me niet aan te vallen of te veroordelen vanwege de wonden die ik draag. En ik zal mijn best doen om hetzelfde voor jou te doen. Vergeef me als je kan, en ik zweer te proberen jou te vergeven.' Ik begon te begrijpen hoe waardevol dit was. Ongeacht wat mensen zeggen en doen of watje zelf hebt gezegd en gedaan, het verleden is het verleden. Leer er van maar laat het nooit je leven domineren. Pijn komt ons allen toe. Het is in het herrijzen terwijl we uitkijken naar de

265

toekomst dat we groter en sterker groeien dan we ons mogelijk voor k=en stellen. Ongeacht wat! We hebben allemaal emotionele wonden en we brengen deze wonden vaak naar elke relatie die we hebben. Soms behandelen we mensen slecht, omdat we onze wonden op hen afreageren. Het is belangrijk dat we dit realiseren en stoppen - en ook accepteren dat mensen dit soms bij ons zullen doen. Zoals Richard verklaarde, is het soms noodzakelijk om afstand te n=en van mensen in je leven. Als ze het makkelijk voor je maken om je slecht te voelen of ze je een aantal keren teleurgesteld hebben, dan zijn er goede redenen om dit te doen. Er zijn meer dan genoeg mensen die goed en de moeite waard zijn. We hebben grenzen in onze relaties met mensen en wanneer iets niet goed gaat, gaat het niet goed. Wat noodzakelijk is is dat je begrijpt dat het nooit alleen hen is, jij bent het ook. Niet op een slechte manier. Je kan niks fout hebben gedaan, maar het betekent dat je niet voor hen bestemd bent, omdat ze een dr=pel in hun gedachten hebben bereikt waar ineens, in de loop van de tijd, ze veranderd hebben hoe ze zich voelen. Op dat punt, zullen je tekortkomingen of gebreken niet langer door hen getolereerd worden. Zoals Richard had gezegd, is het belangrijk dat je je 'realiseert dat de tijd die je met hen doorbracht geen leugen was, het is gewoon dat ze veranderd zijn'. Ongeacht wat er overhaast gezegd is, de tijd die je samen hebt doorgebracht is waardevol, echt en de waarheid. Het bestond, jij bestond en zij bestonden en, gedurende sommige momenten, is het waarschijnlijk dat ze jou aanbaden en jij hen aanbad en, voor die momenten, had je dat soort liefde tussen jullie. Wanneer ze uitdrukten hoeveel ze van je hielden, was het naar alle waarschijnlijkheid waar voor hen. Dat deden ze. toen. Ni=and kan dat ooit van je afu=en. De sleutel is om het meeste te maken van iedere relatie waar je van geniet terwijl je er onderdeel van bent. De kunst is om je zelf toe te staan het 'relateren' aan de andere persoon vol te ervaren. Je hoeft hen niet constant te vertellen hoe prachtig alles is maar, in plaats hiervan, maak de tijd met hen tot kwaliteitsmomenten. Te vaak, staan mensen de angst van afwijzing, schaamte en ongemak toe om in de weg van hun relaties te staan. In Ierland wachten we tot de drank z'n werk doet om onze remmingen weg te nemen, zodat we mensen k=en zeggen hoe we ons echt voelen, maar het is nooit echt hetzelfde. Ik voel me erg gelukkig, omdat ik in staat 266

ben te zeggen wat ik wilde zeggen zonder de hulp van alcohol. Ik deed het omdat ik bereid was het risico te nemen. Ik heb mijn moeder en vader verteld hoe ik me voel. Ik heb mijn moeder verteld hoe veel meer ik van haar hou en aanbid dan het leven zelf en dat zij me leven blijft geven zelfs nu na zoveel jaar mij het leven te hebben gegeven. Ik heb mijn vader verteld dat hij mijn idool en held is en dat ik van h= hou en meer naar hem opkijk dan hij ooit zal weten. Ik heb mijn familie en vrienden verteld hoeveel ik van ze hou. Nu vertel ik het ze op papier. Ik vertel het ze in woorden die voor eeuwig zullen blijven. Het is me ooit verteld dat relaties een helende omgeving of emotionele martelkamers kunnen zijn. Ik geloof dat ze ook omgevingen kunnen zijn die ons niet alleen helen, maar ons ook verbeteren. Zij waarvan we houden en die van ons houden ongeacht hoelang of hoe kort het duurt zijn onze zielsverwanten. Als, wanneer we sterven, we telkens weer gereïncarneerd worden, dan geloof ik dat ze in elk leven in wat voor vorm dan ook bij ons zijn geweest. Er zijn maar een paar zielsverwanten die we hebben en wat belangrijk is om te waarderen en dankbaar voor te zijn is dat je een aantal van jou hebt ontmoet en vreugde te halen uit het feit dat je hen gedurende die periode aanbad en zij jou aanbaden. Dat je op z'n minst een moment liefde hebt ervaren. Als je gelukkiggenoeg bentiemand te hebbengevonden bij wie je jezelf ziet blijven gedurende jouw leven, waardeer ze. Vermijd de alg=ene fout die zo velen maken door het als vanzelfsprekend te beschouwen. Er zijn zoveel mensen die niet i=and hebben gevonden om van te houden en door van gehouden te worden, of hebben maar die niet goed zijn gegaan. Laat ieder en elk moment dat je met je geliefde doorbrengt speciaal en prachtig zijn. Laat jezelf uitdrukken hoe je je van tijd tot tijd voelt. Laat jezelf altijd herinneren wat echt van belang is, niet de klein dingen waar we over kibbelen maar het feit dat, op een dag, je je oog op hen het vallen en zij op jou, en er was een flits van magie. Laat de gedachte aan deze magie je steeds dichter bij hen brengen, zodat je kan weten hoe het is om te genieten van en te zwelgen in ware intimiteit. Het is ook goed om te herinneren, zoals Richard uitlegde, dat er goede en slechte momenten zullen zijn en het heel belangrijk is om de slechte momenten uit te zitten door te herkennen waarom je op de eerste plaats met deze persoon bent.

267

Met een zielsverwant een band creëren is zo'n prachtige ervaring en het is echt belangrijk het zo vaak als je kan te waarderen door er het beste van te maken. Als je alleenstaand bent, is het belangrijk om daar ook gelukkig mee te zijn. We k=en de toekomst niet voorspellen. Ik heb al zoveel echt speciale mensen ontmoet en ik ben er erg zeker van dat ik er nog meer zal ontmoeten. Die 'speciale persoon' zal voor mij komen of voor zover ik weet, is die al gekomen en hebben we nog geen band opgebouwd. Ongeacht wat, alles wat je kan doen is zo gelukkig zijn als je kan zijn en zijn wie je wil zijn en je zo goed voelen als je wil voelen en waarborgen dat welke speciale mensen er ook in je leven komen, dat je hen zo gelukkig maakt als mogelijk. Het leven brengt onvoorspelbaarheid met zich mee. Dat is waar ik van hou. Wie ze ook is, ik zal haar vinden en, zoniet, ben ik voor iets anders bestemd. Mensen vragen zich soms af of ik de hele geest van liefde aan het vernietigen ben door te proberen het te verklaren. Echter, ik denk dat het, in tegenstelling, door liefde op deze manier te begrijpen, ons helpt meer lief te hebben en minder te kwetsen. Sommige mensen leggen zich neer bij iemand die hen niet goed behandelt en zijn uiteindelijk voornamelijk bezig met het overleven van hun levens. Sommige mensen schikken voor iemand die rijk is of aantrekkelijk, maar met wie ze nauwelijks een band hebben of voor wie ze geen diepgaande gevoelens hebben. Sommige mensen weigeren zich ergens bij neer te leggen en blijven hoopvol dat ze hun liefde door het lot zullen ontmoeten. Ik ken zo veel mensen daarbuiten die niet tevreden zijn in hun romantisch relatie, maar die er zo gewend aan zijn en doodsbenauwd zijn om weer alleen te zijn. De trieste waarheid is dat ze niet vrij zijn. Ze zijn in de val van hun eigen angsten gelopen. Grootse relaties bestaan in de wereld, maar we moeten onze standaarden verhogen en er naar op zoek gaan. Iedere persoon moet zijn eigen keuzes maken en er mee leven. Wanneer je tot het punt kan komen dat je het niet ergvind alleenstaand te zijn, dan ben je in een perfecte stemming voor een relatie. Dat is één van de gekke paradoxen in het leven. Het houden van vrijheid gaat er om mensen in je leven te verwelkomen en te houden van mensen in je leven. Het gaat er om te realiseren dat het 'allemaal om chemie' gaat en dat de magie van liefde alle grenzen kan overkomen en ons kan bevrijden in de richting van te leven in complete blijdschap en gelukzaligheid. Om wakker te worden naast de liefde van je leven en je er fantastisch 268

door te voelen of alleen wakker te worden, maar je briljant te voelen vanwege alle mens en die je in je leven hebt die om je geven en liefdevol van je houden. Om te realiseren hoeveel mensen er bestaan in de wereld en hoe veel potentiële vrienden er zijn. Om kwaliteitsmomenten door te brengen m et je fam.ilie en vrienden en te genieten van ieder moment dat je met hen kan hebben. Dat is de kunst van het houden van vrijheid te kennen. Het leven zijn gewoon vele momenten die voorbij gaan. Ongeacht welke moeilijkheden en gescheiden wegen je hebt meegemaakt, ik geloof altijd dat dingen op hun poo~es terecht komen. Het sprookje is dat, op een dag, je iemand ontmoet en er iets klikt. Zoals Richard zei:

Je zalplotseling;e ogen openen en; e zal rondktjken en, in alle chaos van het universum, zal;e naartemand k ijken en ;e zalj e realtseren datj ul/te tweeen elkaar zten en dat de rest tn chaos is. ' Het is alleen dan dat je echt terug zal kijken en zal realis eren dat alle moeilijkheden en hefdesverdriet die je hebt ervaren er enkel zijn geweest zodat dit moment op de best mogelijke manier voor je zou kunnen gebeuren en dat het allemaal eenvoudig lessen waren. Iedereen is hier om ons een les te leren en ons een ervaring te geven. Mensen zullen in je leven komen en gaan en, wanneer één persoon vertrekt, moet je de les accepteren en de ervaring om te groeien die ze je gaven. Als je kan leren jezelf en anderen goed te behandelen en jezelf en anderen goed te laten voelen, dan zal je merken dat het leven je van kansen voorziet en kan het sprookje heel goed uitkomen. Het is een sprookje dat de moeite waard is om in te geloven en, als je gelukkig genoeg bent om het te ervaren, is het zo belangrijk dat je elk moment dat je met hen hebt laat tellen. Net zoals er mensen in je leven zijn waar je pijn bij zal vinden, zijn er mensen in je leven die als engelen zijn. Enige tijd nadat mijn hart gebroken was, ontmoette ik een ander meisje. Ze was als een prachtige engel en, door de tijd die ik met haar doorbracht, realiseerde ik dat ik niet alle antwoorden hoefde te hebben. Ik moest gewoon leven zo goed als ik kon, zo volledig als ik maar kon. Ze toonde me waar ware liefde om ging: van een persoon houden om wie ze waren en niet uit verslaving aan liefde. Wanneer je jezelf openstelt, zal je iemand vinden waar je van kan houden en die echt van jou zal houden om wie je bent. Sindsdien, gingen we beiden verder, maar we waren zoveel beter af door de ervaring van samen te zijn geweest. 269

Niet alles zal goed gaan, omdat het leven niet eerlijk is, maar we moeten alles halen uit ieder moment. We moeten ons dankbaar voelen dat er engelen in onze levens zijn die om ons geven en voor de tijd die we met hen hebben, die ons laten glimlachen, geluk en een warm gevoel van liefde brengen. De media suggereert dat er veel mensen zijn die we niet kunnen vertrouwen of die enkel met zichzelf bezig zijn. Hun portrettering van mensen is minder dan flatteus. Ze hebben waarschijnlijk behoorlijk vaak gelijk. Er zijn vele mensen die zelfzuchtig en negatief zijn in wat ze zeggen en doen. Er zijn veel mensen die we kennen die ons in het verleden verschrikkelijk gekwetst hebben en er zijn er veel die dat zullen doen in de toekomst. Echter, er zijn ook vele mensen die eerlijk, eerbaar, medelevend en liefhebbend zijn. Het wordt niet altijd zo goed tot uitdrukking gebracht, maar wanneer je echt diep in de meeste mensen kijkt, zal je een krachtig gevoel van liefde vinden. Het komt naar buiten wanneer ze oog in oog met een kind of een baby komen. Het treedt op in de Kerstgedachte en bij bijzondere gelegenheden. Het ontplooit zich wanneer tragediën en crisissen voorkomen. De paradox is dat het bewijs van kwaad in de wereld altijd gevolgd wordt door bewijs van goedheid. We moeten een manier vinden om het leed, liefdesverdriet, pijn en spijt los te laten en in plaats hiervan onszelf toe te staan om van de magie van het leven te houden. Diep achter de maskers van de maatschappij, bestaan vele goede mensen en wanneer we door de sociale ketenen van angst kunnen breken, kunnen we door de ogen van liefde zien en begrijpen hoe liefde echt alles is wat we nodig hebben. Terwijl ik op mijn bed zat, luisterend naar de cassettes, begon alles wat Richard de hele tijd had gezegd over relaties en liefdesverdriet zinnig te worden. Een traan rolde over mijn wang terwijl ik dacht aan alle mensen waarvan ik zoveel hield in mijn leven. Ik dacht aan mijn ex, mijn familie, mijn vrienden en alle engelen in mijn leven. Ik begon een sterk gevoel van genoegen en ontzag te voelen over hoe gelukkig ik echt was. Ik voelde een prachtig gevoel van medeleven voor iedereen. Ik voelde me zo vrij van de verbitterdheid, woede, jaloezie en pijn die ik zo lang had gevoeld. Ik zag alles anders. Ik was er klaar voor om mijn leven werkelijk prachtig te maken. Ik glimlachte en sloot mijn ogen en viel in een diepe slaap vol betoverende en prachtige dromen. Ik zou morgen naar huis gaan.

270

Oefeningen en taken 1. Noteer alle mensen die je kent en evalueer je relaties. • Noteer met wie je contact op moet nemen en wanneer. • Noteer daarna wanneer je met alle andere mensen op de lijst contact op gaat nemen en hoe vaak. • Stel een regelmatig moment in om met iedere persoon contact op te nemen. Sommigen hoef je wellicht maar één keer per jaar contact mee op te nemen, anderen één keer per week. • Leer de gewoonte aan wat van je te laten horen. 2. Vind uit wanneer iedereen z'n verjaardag is en maak een actie plan om contact met hen op te nemen. 3. In het zoeken naar relaties, wat voor soort persoon zoek je naar en wat voor soort persoon zou je moeten zijn om ze te krijgen? 4. Ontmoet minstens één nieuwe persoon iedere keer dat je uitgaat. Eenvoudig kletsen. 5. Geef complimenten aan enkele mensen zonder te verwachten er iets voor terug te krijgen. 6. Oefen het gebruik van verschillende tonaliteiten, accenten, ritmes van spraak, gebaren en uitdrukkingen. 7. Oefen het gebruik van al je zintuigen om je verhalen en ervaringen te beschrijven. 8. Doe willekeurig aardige dingen voor vrienden en dierbaren. 9. Herinner je alle lessen je hebt geleerd van ieder persoon in je leven. 10. Schrijf je vragen, gevoelens en gedachten over dingen op en beschrijf de meest nuttige manier om over hen te denken. 11. Laat alle verbitterdheid en negatieve gevoelens tegenover anderen los.

271

WILLEKEURIG GEKLETS 5: TRANCE, HÉT EINDE Ik ben vaak gevraag mens en te helpen leren hoe in een veranderde staten van bewustzijn te gaan. Ik ben in zoveel veranderde s taten van b ewustzijn geweest sinds ik voor het eerst begon met NLP. Vele van mijn trances en de veranderde staten van bewus tzijn die ik creëer bij mensen, zijn zwaar beïnvloed door Richard. Dus, voor het helpen van mensen om in veranderde staten van bewustzijn te gaan, gebruik ik vaak de kennis en het begrip dat ik op een diep niveau heb geïntegreerd. Een van de makkelijkste manier om dit te doen is door de tijd te vinden wanneer je alleen kan zijn, gewoon in staat kunnen zijn je te ontspannen terwijl je zit of ligt. Zodra je op een plek bent waar je comfortabel kan ontspannen, helpt h et vaak om je ogen te sluiten. Dan kan je beginnen bepaalde dingen te doen die je zullen helpen om echt te ontspannen. Vanzelfsprekend, het zou belachelijk zijn om je ogen t e sluiten terwijl je dit boek leest. In plaats daarvan, zou je je ogen open kunnen houden en jezelf eenvoudig een ontspannen stemming in kunnen lezen. Zie je, je bent niet alleen terwijl je aan het lezen bent aangezien je gedachten de woorden van d e auteur in leven houden. E en groot probleem dat mensen hebben is dat ze zich een zaam voelen. Het is verbazingwekkend wanneer je denkt aan alle miljoenen mensen daarbuiten die zitten te wachten iemand te ontmoeten die zich door aarzeling laten stoppen. Wat prachtig is, dat wanneer je stopt te aarzelen, bang te zijn, er te veel over na te denken en alles zo serieus te nemen, je goede gevoelens in jezelf kunt creëren en er gewoon voor gaan. Net zoals je in een comfortabele staat van b ewustzijn k an drijven terwijl je je ontspant.

Ten eerste) je kan beginnen de geluzden om je heen op te merken. Bijvoorbeeld, hier en nu) k an;e geluiden horen dte je omringen waar;e ; e met bewust van was totdat;e de:;;f woorden leest en realtseerde dat. het preetese geluzd van je innerlijke stem die de:;;f woorden leest een geluid is. .. wat niet het=?flfde ts als de geluiden van buitenaf.. maar toch kan je het horen zoals je de geluiden kan horen die je k an benoemen.. en dte je niet benoemd hebt.. en;e k anj e bermneren dat het met altijd mogelijk zs om een naam of een etiket aanje ervaring tegeven ... m het btjzonder omdat het; ouw ervaring is .. . en dat etiket zal ;e een andere ervaring geven aan temand anders... ongeacht hoe wel je ervanng het=?flfde lijkt.

272

Dus met dzt m gedachten ... kan je je lichaam toestaan... op te merken ... met elke dtepe ademhalmg .. . dte je kan merken ~lf te nemen ... hoe makkelijk het is te ontspannen .. .;e focus kan beginnen ... bewust te worden van de verschtllende delen van ;e lichaam ... bijvoorbeeld... hoe ontspannen ts je hoofd... comfortabel ontspannend.. terwijl ;e dzt boek leest... en ;e ogen ... terwijl ~ tedere letter zo snel en moeiteloos aandachtig, opnemen.. en hoe goed ieder woord nieuwe betekenis met zich mee brengt.. . zodat terwijl;e lichaam hier rust.. je fantaste geletd wordt door de pagmas ' of ze je nou naar Indta brengen ... of Ierland.. . Amerika... of waar dan ook.. . overal... je ben in gedachten.. aan het ret~n terwijlje ltchaam comfortabel dtep rust.. Ondertussen ... terwijl;e ;e~!f toestaat er tussen uit te gltppen en te genieten van de prachti,ge ervanng van dagdromen in een veranderde staat van bewust::;j;n ... kan je merken hoe ;e~lf nog krachti,ger te ontspannen en op ;e gemak raakt. Het is als toen je j ong was ... en gefascineerd door de wereld... en ;e had zoveel vragen . en alles was mogelijk .. en alles was zo leuk ... en je maakte avonturen van de stenen op de weg ... ;e leerde veel verschillende dingen ... en dat deed;e zo) zo makkelijk... zo snel... zo grondtg .. . zo aangenaam . . je leerde door ervaring. . door te absorberen .. . door te mtegreren .. door wrhalen .. . verhalen over avonturen.. verhalen verteld over sprookjes . . verhalen over de structuur van magte ... wrhalen over kikkers dte prmsen werden ... prinsessen dte tranceformatzes ondergingen ... varkens die begonnen hun hersens voor de verandering te gebrutken.'' zodat hut~n niet omver gebla~n zouden worden... verhalen die magie m actie toonden ... toen je tijd had voor een verandering.. avonturen van wte dan ook en tedereen waar ;e van kon dromen .. . met landen ver weg. . die dichterbij waren dan ;e dacht. . en droomlanden die je betowrden . . op de meest verrukkelijke manieren .. Nu, ;e kan realtseren ... door dmgen helder onder ogen te zien .. dat de ware leugens dte je weerhouden hebben. . de ketenen van beperkende owrtuzgingen ::;j;n geweest.. negatteve manieren van denken en voelen ... en je onbewust::;j;n ... dat nu dtchtbij genoeg is om te horen en te reageren ... weet dat de kennis en het begrip ... datje hter ontving ... ifillen begmnen ztch~lf te integreren ' bmnen in je leven. ' dus je zal merken." dat ; e alle p ostfteve boodschappen absorbeert... bewust en onbewust... die je ontving door on~ ideeën hier.. . . en je ?fil ontdekken hoe prachtig, ... de wereld echt ts ... terwijl ;ij;ouw gebruikelijke mameren wrandert van hoe je denkt ... en voelt en realtseert.. hoeveel plezier er te beleven valt... m de wereld en vraagt... hoeveel plezter je kunt weerstaan ...

273

In ;e gedachten . . terwijlje in de~ stemming ontspant. . dtepgaand.. . kan j e eenvoudig gemeten .. . hoe het voelt om te lewn en te weten ... terwijl het universum in de rondte spmt en draait... en de wereld daarbmnen spint en draait... met al ditgespm gaande .. voelt het alsof we nog steeds stil i!/n .. . hter en nu ... omdat we dat doen ... terwijl de wereld spmt... en de tijd voorbij gaat... tedere ster lijkt zo ver weg ... en toch schijnt tedere ster .. terwtjl het donker wordt. . en we retken naar de stemn ... echter door mtf;oenen kilometers ... door rutmie in de ttjd... de wereld mtf;oenen ;aren in het verleden ... toen we allemaal voortkwamen . . kwamen we van één moment ... en vele momenten gmgen voorbtj... vele momenten gmgen verder. . en we kunnen de stemn zten dte bestaan .. ' vele mif;'oenen jaren tn de toekomst.. ' bedenkend hoe .. ' zoals Richard me het oot! ut/legde . we zyn allemaal gemaakt van sterrenstof .. sterrenstof dat ons vormt.. . en wanneer we dit ons realzseren kunnen we ons potentteel realzseren .. . diep van bmnen ... de magte die in teder van ons bestaat.. . Je kan opmerken .. dat wat;e dacht datjuut was ... hoeftmet zo meer te i!/n ... en watje dacht wat met;uist was ... kan zo nog meer zyn . . als een beterzdee om te owrdenken ... omdat hoe meerje p robeert jezelf te stoppen ... om het feit te voorkomen dat... wat het was waar;e aan dacht.. toen ;e ;e slecht voelde . .;ou herinnert te vergeten . . hoe meer je volgenot zal zyn door te begrijpen ... dat je de herinnering aan het vergeten bent van ' ' de slechte gevoelens.'' en hermnertje het herinneren.'' van de goede gevoelens.' ' zodat je kan hennneren met te vergeten.. te hennneren hoe prachtig.. . het lewn kan worden wanneer;e met... doen wat met goed voorje is.. . en wanneer;e m plaats daarvan.. de eenvoudzge boodschap hennnert... dte mijn vriend. .. de Indiase goeroe tegen me ~t ... het komt allemaal neer op een . . besluit. Wees altijd gelukifiltg ' Omdat, voordatje verder gaat met gemeten . te weten dat dit tets zs . . waar;e al van kan genieten het te doen ... kan je begmnen je~lf toe te staan ... te realiseren dat óf allesgelijk dutdelijk wordt. .. óf dat;e het allemaal begn;pt na enkele momenten .. . hoe dan ook, je kan ontspannen wetende dat het eerste dat;e prachtzg zal ervaren ... terwtjl je meerposi/tew gevoelens ontwtkkelt. . zal de sensatie zyn van begrijpen en bewuster worden van .. hoe snel en makkelijkjeje~lf ontdekt. . te houden van de comfortabele vloeibaarhezd. .. van het beste soort gevoelens... dringt door tot ieder deel van jou terwijl . gelukkig ... is dit eenvoudzg een natuurlijk ... en owrduidelijk deel van bestaan en onbewust de ideeën te nemen . . die natuurlijkje gedachten veranderen.

274

Wanneer je dit eerunaal doet, dan kan je, wanneer je jezelf toe staat terug te komen tot volledig bewustzijn, zoals Richard het beschrijft 'een onverklaarbaar gevoel van welzijn' voelen. Trance, hét einde gaat erom in contact te komen met een veranderde staat van bewustzijn waarin je je kan voelen als een heus deel van het universum en je kan beginnen te oefenen met ontspanning, mediteren, jezelf toe te staan om eenvoudig weg te zweven in een stemming van dagdromen en innerlijke vrede.

275

276

SECTIE 6: DE KUNST VAN SPIRITUELE VRIJHEID

BEVRIJD DE WERELD Drie maanden later, was ik weer terug bij Richard. Deze keer waren we in een prachtige plaats genaamd, Puerto Vallarta, een vakantieplaats aan de kust in Mexico. Richard had me verteld hoe prachtig het er was. Th: moest er heen. Hij omschreef het als een paradijs en, om eerlijk te zijn, was hij vrij nauwkeurig We gingen zitten aan een tafel in de lege hotel bar. Het was ongeveer half vier op een donderdagmiddag. Richard had de voorafgaande paar dagen een cursus gegeven, maar dit was zijn vrije dag. Een heerlijke geur van het voedsel dat voor lunch was geserveerd zweefde nog steeds vanuit de keuken. Hele zachte muziek kon gehoord worden op de achtergrond en we konden de geluiden horen van de mensen die speelden en zwommen op het nabije strand. De lucht was krachtig blauw en de zon scheen neer met grote intensiteit. We zaten in de schaduw net overdekt en we keken over de veranda naar de schitterende oceaan. Sinds ons laatste gesprek, hadden er echt transformationele veranderingen voor me plaats gevonden. Ik was niet langer ooit echt eenzaam, en ik voelde dat ik eindelijk echt volledig over mijn exvriendin heen was. Ik realiseerde me hoeveel gefaalde relaties potentiële zelfgroeiervaringen waren. Ik ontmoette verschillende mensen, maar ik was zorgeloos over alles. Ik had zoveel vrienden ontmoet die ik lang niet had gezien. Ik ging veel uit en vermaakte me echt. Mijn stemming was zonder reden constant goed en ik merkte als resultaat op, net zoals Richard had gezegd, dat mensen zich meer en meer tot me aangetrokken voelden. Ik voelde me het merendeel van de tijd opmerkelijk goed en ik voelde me zo dicht bij wat ik geloofde hoe vrijheid daadwerkelijk voelde. Mijn ervaringen tijdens mijn wereldreis maakten eindelijk zoveel duidelijk. Echter, ik had nog steeds enkele vragen die ik Richard wilde stellen. Ten grondslag aan al het leven op aarde liggen onze redenen om te leven. Mensen hebben een doel nodig om te bestaan, een doel om te leven. Ik wilde van Richard lospeuteren hoe belangrijk spiritualiteit echt is en wat zijn perspectief was op het leven van een spiritueel bevredigend leven. Hoe kon persoonlijke vrijheid zich uitbreiden tot wereldwijde vrijheid en 277

hoe zouden we een eind kunnen zien komen aan slavernij, onwetendheid, angst en haat op deze planeet? Een grote vraag wist ik, maar ik was er zeker van dat ik enkele prachtige inzichten zou leren die me op z'n minst zouden helpen mijn eigen verschil in de wereld te maken. Wat ik minstens zou leren ging over het leren van betere manieren te leren om spiritueler te worden.

278

OPENINGEN NAAR SPIRITUALITEIT Ik herinnerde me mijn ervaringen maanden daarvoor. Tijdens rm1n reizen door de wereld, van India en Nepal tot Tibet en Thailand, van Italië en Ierland tot de VS. en Mexico, was ik blootgesteld geweest aan vele verschillende perspectieven op religie en spiritualiteit. Ik had diverse populaire goeroes ontmoet en was goede vrienden geworden met mensen van allerlei soorten religies. Ik herinnerde me het seminar waar ik naar toe was geweest met de Dalai Lama. Al deze avonturen hadden me een ander perspectief op spiritualiteit en religies gegeven. Ik was groot gebracht tot een goede katholieke jongen in een buitenwijk van Dublin, maar nu had ik zo veel meer geleerd over de geloven die wereldwijd bestaan. Wellichtéén van de belangrijkste dimensies in hetleven van velemensen is hun spiritualiteit. Met spiritualiteit, bedoel ik de overtuigingen van een persoon over het universum, of de entiteit God al dan niet bestaat en, indien ja, welke vorm deze aanneemt. Ik praat over hoe mensen geloven dat ze in het universum passen en, in essentie, waarom ze hier zijn. Het gaat om hun verbinding met andere mensen en hoe deze verbinding de wereld om hen heen beïnvloedt. Ik had mijn ervaringen uitvoerend verteld aan Richard en Paula. Ze waren uiteindelijk de belangrijkste reden dat ik naar plekken als India was geweest. De verhalen die ze hadden gedeeld over hun tijd daar intrigeerde me. Nu, ik wilde meer weten over Richards kijk op spiri tuali tei t. OF: Rtchard, ik wil met; e praten over spzritualitezt. Hoe k unnen mensen spirztueler

worden? RB: Nou ik denk dat de misvatting is dat mensen die een beetje yoga doen denken dat ze spiritueler zijn dan andere mensen. Iedereen leeft in de wereld, welke spiritueel is. In feite, leven we niet in de wereld of op de wereld, we zijn de wereld. We zijn allemaal dezelfde stof waar de rest van het universum uit opgemaakt is, dus het is onontkoombaar. Hoe meer je jezelf mentaal isoleert en kleine minuscule gedachtenkronkels afspeelt die je laten denken dat het alleen dit is en alleen dat is, er is alleen deze God en er is alleen die God, en er is alleen vaderlandsliefde en al dat soort dingen die je afsluiten, hoe meer je niet begrijpt waar het om gaat.

279

Mensen brengen zo veel meer tijd binnen door dan dat ze ooit deden dat ze niet realiseren dat we niet 'in' de natuur, zijn we 'zijn' de natuur en dat mensen naar buiten moeten gaan en naar de lucht moeten kijken. In plaats van er over te denken als een plek waar vliegtuigen ronc!Rappen, begin je te realiseren dat, sinds het begin van de tijd, mensen naar buiten hebben gekeken en naar de sterren hebben gestaard. Hoe meer we leren over hoe immens het universum is hoe meer we door de Hubble telescoop kijken en de geboorte van sterrenstelsels zien, hoe meer we zien dat het er net zo uitziet als de geboorte van een kind. Ik bedoel dat het absoluut betoverend is. Mensen kunnen beginnen dit in ogenschouw te nemen. Ik denk dat religie ofwel goed ofwel slecht voor mensen kan zijn en het is goed voor mensen wanneer het hen openstelt zodat ze zich voelen alsof ze een deel van een groter plan zijn, namelijk de natuur. Wanneer ik natuur zeg, praat ik op grote schaal. Ik praat over de grote U, het universum. Voor mij, hoe meer mensen in aanraking komen met hun eigen natuurkracht, hoe meer ze uit die kleine gedachtenpatronen zullen komen en beginnen zich sterker over alles te voelen. Ze zullen liefde dieper voelen. Ze zullen nieuwsgierigheid voelen tot het punt waarop ze meer dingen zullen doen. Een deel van de reden waarom ik dingen meegebracht heb uit India, Nepal en Tibet, door Zuid-Amerika heb gezworven en rondgehangen heb met Indianen en met mijn benen gekruist heb gezeten totdat mijn knieën voelden alsof ze er af zouden vallen is maar om één reden: zodat ik dezelfde resultaten als hen zou kunnen behalen. Ik deed dit om te waarborgen dat, in plaats van mensen therapie te laten krijgen, ze vandaag veranderingen in hun levens kunnen maken. Mensen zaten vroeger te wachten tot de tuin zou groeien om te kunnen eten maar nu zijn de levens van mensen drukker dan ooit, ze zijn de hele dag druk van 's ochtends tot 's nachts. Ze hebben geluk als ze een uur hebben om met hun kinderen door te brengen. Ze moeten in staat zijn om hun gemoedstoestanden sneller te veranderen en niet door jaren en jaren van meditatie. Ze moeten in staat zijn om dat nu te doen. Ze moeten in staat zijn dezelfde dingen te krijgen die ze zouden krijgen door naar Tibet te reizen in 280

rituelen en ze moeten in staat zijn het vandaag te krijgen. Ik denk dat het immens is wanneer we af zijn van de brabbeltaal er omheen en ons realiseren dat alle grote shamanen en alle grote religieuze leiders mensen gewoon in aanraking hebben gebracht met de na tuurkrachten en met de kracht van geloven. Het was duidelijk dat Richard veel had geleerd van de diverse religies en spirituele leiders die hij had ontmoet. Ik stemde in met zijn idee dat we meer met de natuur in aanraking moeten komen en ten eerste moeten begrijpen dat we er al een deel van zijn. Veel te vaak doet de drukke arbeidswereld ons verstrikt raken in de onnatuurlijke cyclus van overvoerd worden door technologie. Met vooruitgang in wat we kunnen doen, hebben we stapsgewijs meer dingen gecreëerd om te doen. Met elke nieuwe uitvinding, wordt ons minder tijd gegeven en worden we verder van de natuurlijke wereld gebracht. We beschouwen onze levens als vanzelfsprekend en we falen er in onszelf van genoeg tijd te voorzien en eenvoudig in de wereld te zijn. Het is zo belangrijk om te beginnen terug te keren naar onze oorsprong en nogmaals de immense fascinatie van het universum te waarderen. Het is essentieel om te realiseren dat de wereld zo'n wonder is en er iedere dag zo veel wonderen in plaats vinden. Het is noodzakelijk om te begrijpen hoe onze (geloofs )overtuigingen ons kunnen beperken in het ervaren van spirituele verrukkingwanneer we ze te serieus zouden nemen. Wat we kunnen concluderen is dat spiritualiteit bekeken moet worden vanaf een gezichtspunt dat ons in staat stelt te begrijpen dat het niet belangrijk is welke religie je volgt of welke rituelen we uitvoeren. Eerder is het door onze intentie en onze inzet om tijd te nemen om de wereld te waarderen en er dankbaarheid voor te voelen, dat we een nauwere band kunnen krijgen met wie we echt zijn. OF: Met alle diverse relzgzeuze leiders die er zyn, welke suggesties heb;e om ;e eig,en

gevoel van spintua!tteit te verbeteren? RB: Met grootse voorzichtigheid. Deze mensen zijn vele eeuwenlang grootse hypnotiseurs geweest. Het merendeel van deze culten zijn er erg goed in mensen volgers te laten worden en de beste manier om daar uit te komen is door je eigen relatie met je eigen godheden op te bouwen voordat je begint en wees er zeker van dat je jezelf je 281

eigen post-hypnotische suggesties geeft. In dit leven, zal je een leider worden geen volger zodat wanneer je gaat, je uit kan vinden wat het is dat ze aan het doen zijn, niet om ze te volgen. Drink geen enkele thee. Slik niks. Drink niks omdat sommige van deze culten mensen drugs toedienen. Grotere religies hoeven dit niet te doen, maar ze indoctrineren mensen toch. Dat is onderdeel van het hele concept van religie. Goeroes hebben volgers. Mensen hebben tegen me gezegd: 'Ben jij een goeroe?' Dat ben ik niet omdat ik niet zo sociaal ben. Ik wil niet dat mensen me volgen. Ik wil geen commune en ik wil geen grote groepen van volgers. Ik wil verstandige mensen die hun eigen leven leiden en hun eigen dingen doen en ik dus niet kan klagen over het feit dat er mensen zijn die mijn werk hebben genomen en er andere dingen meedoen en ik denk dat dat goed is. Sommige mensen werken in onderwijs, sommigen in architectuur. Er zijn veel wetenschappers die mijn werk gebruiken als een basis om moeilijkheden te overkomen in wetenschap. Omdat hetzelfde rneta-rnodel, dat werkt om het begrip dat mensen hebben van hun persoonlijke leven te doen toenemen, werkt bij probl=en in wetenschap en in het zakenleven. Probl=en zijn hetzelfde, omdat deze moeilijkheden niet bestaan zonder mensen. Ze bestaan niet in het grotere universum. Ze bestaan in onze perceptie en begrip van hoe het universurn te manipuleren. Ons geloof in dingen is wat ze echt maakt en, zodra we uitvinden hoe aan te passen wat we geloven, zullen we dingen in het universurn aantreffen en zullen we ontdekken dat het universurn oneindige kracht heeft. In plaats van ons zorgen te rnaken om zonder energie te komen te zitten, zal er energie zijn in het kleine deel van donker licht. De natuurkundigen geloven nu dat alle wetten van thermodynamica absoluut fout zijn - ik heb jaren gevochten dat te proberen en bewijzen. Het begon met de wet van entropie: dat alles willekeuriger wordt, en ik dacht: 'Waarom verschijnen alle broodroosters op de planeet aarde?'

282

Er moet een kracht zijn waar ze geen rekening mee houden en die kracht is, natuurlijk, bewustzijn. Hoe meer we als een levend ras bewustzijn ontwikkelen, hoe meer we in staat zullen zijn ons lot te bepalen en het lot van alle dingen in het universum met wat er nog meer bewust is, omdat ik het gevoel heb dat bewustzijn een stuk algemener is dan de meeste mensen zich ooit voor zouden stellen. Mensen zeggen: 'Geloof jein UFO's?' en ik zeg: 'Nee omdat ik geloof dat we ze aardig geïdentificeerd hebben.' Het zijn nu enkel nog FO's. Voor mij, ik maak me geen zorgen over ruimtewezens. Ik maak me zorgen over de planeet aarde. De zoektocht naar intelligent leven op deze planeet is nog steeds gaande en het aardige is dat evolutie nog niet voorbij is. Ik denk niet dat evolutie werkt zoals mensen neigen te denken dat het werkt. Ik denk dat alles veel sneller vorderingen maakt en dat ons bewustzijn genetica beïnvloedt net zoals we de richtingkunnen beïnvloeden van hoe het fysieke universum verandert door onze vaardigheid het te beïnvloeden. Als we de ruimte ingaan en dingen doen, zullen we ontdekken dat door de ruimte gaan de trage manier is, er is een manier om er door heen te gaan. Dit is niet een probleem met het universum. Het is een probleem van hoe we het universum waarn=en en wanneer we het universum anders waarn=en zal trans-teleportatie een flui~e van een cent zijn. Het idee dat onze kijk op het universum voornamelijk verantwoordelijk is voor onze beperkingen was in eerste instantie moeilijk voor mij te bevatten. Toen, terwijl ik enkele van de grootste prestaties en ontdekkingen in de wetenschap begon te onderzoeken en bestuderen, realiseerde ik dat het een verandering van perceptie of 'paradigma verschuiving' was die de ontdekker in staat stelde om deze resultaten te bereiken. Hoe meer we leren over het universum, hoe meer we realiseren dat we er naast zaten en we verkrijgen continu nieuw begrip en nieuwe inzichten in hoe dingen werken. Net als we denken dat we het all=aal weten, ontdekken we dat we eigenlijk heel weinig weten. Dit herinnerde me eraan dat hoe meer we leren en hoe meer we nieuwe denkwijzen over dezelfde dingen ontwikkelen hoe intelligenter we worden. Het verkrijgen van verschillende perspectieven op de wereld waren niet gewoon nuttig, omdat ze ons meer keuzes gaven, ze waren nuttig omdat ze ons slimmer maken. Wanneer je dingen op een andere manier kan zien, 283

kan je er meer van begrijpen en helpt het je problemen te overkomen die ooit onoplosbaar schenen. Telkens weer, herhaalden Richards woorden zichzelf in mijn hoofd.

'Problemen .. . bestaan met zonder mensen, ~ bestaan met in hetgrotere umwrsum. Ze bestaan in on~ pera:ptze en begnp van hoe het universum te manipuleren. Ons geloof tn dingen ts wat ~ echt maakt. ' Ik begon te begrijpen wat ik altijd onbewust had geweten. In het geval van iedere cliënt waar ik succesvol mee gewerkt had, had ik ze geholpen van de problemen af te komen die bestonden in de manier waarop ze dachten. Problemen bestonden niet in hun levens, want het is alleen door iets te beschrijven als een probleem, dat het een probleem wordt. Anders, het is alleen maar een gebeurtenis of een ervaring Wanneer je mensen kan helpen hun overtuigingen te veranderen en hun wereld waar te nemen, worden problemen aangepakt en verkrijg je de vrijheid van gemoedsrust. Ik begon de diverse spirituele perspectieven waar ik over had geleerd te herinneren en ik realiseerde me één ding ze benadrukten alle de rol van een hoger wezen ... of het God of Boeddha is, Allah of I<:rishna, Jehova of Jezus, Shiva of het universum of de natuur zelf. Dit hogere wezen moet gerespecteerd en bedankt worden voor de goede dingen. Wanneer we dit kunnen leren dit te doen en ons universum kunnen leren waarderen voor alle pracht in het, kunnen we een gelukkig, spiritueel bestaan leven zonder het eindeloze lijden en repeterende rituelen. Hoe meer we leren over het universum, hoe meer we realiseren hoe weinig we er echt over weten. Wat zo van belang is, is dat we onszelf toestaan deze stemming van 'niet weten' te tolereren. Anders kunnen we ondervinden gevangen te zitten in een overtuigingensysteem dat ons beperkt en begrensd. Het hebben van het beste spirituele perspectief gaat over het hebben van het beste spirituele perspectief voor jou. We zijn allemaal uniek en derhalve is het essentieel dat we genieten van onze eigen manieren om het universum te ervaren en waarderen dat andere mensen anders zijn. Er is een enorme bevrijding in dit alles. Wanneer je jouw eigen perspectief en dat van anderen kan waarderen, kan je ontdekken hoe je extreem gecentreerd en spiritueel tevreden te voelen. Je kan je zo voelen omdat je hebt gerealiseerd dat de 'waarheid' is dat er geen waarheid is, enkel percepties. Vele auteurs beschrijven ons als spirituele wezens die een 284

menselijke ervaring hebben. Als dit beter bij je past dan een alternatief, geloof het dan. Persoonlijk hou ik van het idee dat we spiritueel en menselijk zijn, emotioneel en rationeel, intelligent en vriendelijk all=aal op hetzelfde moment. Het hangt ervan af vanuit welke realiteit of welk perspectief je besluit de wereld te ervaren. Het perspectief dat ik kies stelt me in staat het volledige potentieel aan oneindige wijsheid dat in me bestaat te omarmen en te genieten van het idee dat ik iedere dag zal doorgaan meer over mezelf te leren. De Dalai Lama zegt dat het belangrijkste deel van religie is om vriendelijk te zijn en mededogen te hebben voor onze medemensen. Mededogen is voor hem echt het centrum van menselijkheid. In wie of wat we ook geloven, we moeten tot een punt komen waar we ieders uniek recht accepteren om in eigen ideeën te geloven. Ik begon te denken over de vooroordelen die bestaan in de wereld. OF: Hoe zit het met alle vooroordelen in de wereld?

RB: Ik denk dat het belangrijk is om de vooroordelen op deze planeet te overkomen. Ik heb vrienden van elk ras, iedere kleur en elk geloof. Ik ben de Joodse vent die de bruid bij een Moslim bruiloft weggaf. Er zijn geen grenzen aan met wie je kan rondhangen, maar toch ben ik op plekken geweest waar mensen me haten enkel om mijn geloof en ik beoefen het Joods zijn niet eens. Ik was gewoon als één geboren. Ik kan er niets aan doen. Het is niet alsof het met een stempel op mijn voorhoofd is gezet of wat dan ook, maar, weetje, enkel het feit dat mensenhet weten is zo'n halszaak voor ze. Er zijn mensen die Indiërs en Pakistani haten en zij die de Mexicanen haten en hen 'wetbacks' en 'wabs' noemen, maar weet je, we bloeden all=aal rood. Er is slechts 3 procent verschil tussen ons en de chimpansees. In hemelsnaam, we zijn voor 95 procent hetzelfde als eekhoorns. Dus het verschil tussen ons als mensen is voornamelijk in hoe we leven en hoe we handelen. Het is gek om te denken aan alle mensen die ik heb ontmoet op deze planeet. De meeste mensen zullen slechts 40.000 personen ontmoeten. Ik, aan de andere kant, heb gesproken tot miljoenen en miljoenen mensen- en ik heb niet elke 285

keer hetzelfde gezegd. Ik heb ook naar mensen geluisterd en ik heb de grote breinen van de laatste eeuw ontmoet. Ik heb Fritz Perls ontmoet, Virginia Satir, Maslow en Moshe Feldenkrais en de top natuurkundigen op de planeet. Al deze mensen die echte scheppers zijn, leefden allemaal spiritueel op hun eigen manier. Virginia sprak over spiritualiteit op een andere manier dan Moshe Feldenkrais, maar ze waren allemaal grootse helers. Ieder van hen kende en geloofde in mensen en vonden genezing waar niemand dat kon. Wanneer de waarheid voor ons aan het licht wordt gebracht, als dat ooit gebeurt, zouden we kunnen zijn als het meisje dat de koekjes van de man waar ze op het vliegveld naast zat aanzag voor de hare. Dan zouden alle oorlogen, ruzies, debatten, meningsverschillen over één grote vergissing gaan. In plaats daarvan moeten we accepteren dat we nergens te zeker van kunnen zijn. We kunnen enkel geloven of niet geloven. Als mensen geloven dat ze spirituele of menselijke wezens zijn, accepteer ik dat en ze hebben geen ongelijk. Net als het eten van een ijsje, soms hou je van het ene soort ijs en soms van het andere. Verschillende mensen houden van verschillend ijs. Is er één ware? Nee, niet dat we weten. Dus in plaats daarvan, waarom niet voor de meest heerlijke kiezen? Waarom niet kiezen voor spiritueel genoegen? OF: Dus, relzgie is als roomijs. Ik flapte het eruit. Ik was vergeten dat ik al deze gedachten in mijn hoofd aan het denken was. Richard glimlachte en keek me aan alsof ik 20 hoofden had.

RB: Wat? Owen, kom terug naar aarde. Kom terug naar planeet aarde. Het is nu veilig. OF: Ik bedoe~ voorzowr alsje mag kie:{'f!n welke roomtjs;e lekkervmd en andermans keu:{!! voor ijs ook respecteert. Richard lachte.

RB: Ja Owen, het is exact zoals roomijs.

286

DE VRIJHEID OM TE GROEIEN Het was weer een zware dag Dit hitte en luchtvochtigheid waren flink. Ik had de hele ochtend doorgebracht cv's rond te brengen en sollicitatieformulieren in te vullen. Die avond, ging ik om ongeveer 5 uur 's avonds aan het werk en werd om 7 uur naar huis gestuurd, omdat ik mijn target niet had gehaald. Het was telemarketing, een harde bedrijfstak in N ew York. Ik haalde nooit mijn target, totdat ik van het script afstapte. Op een dag, begon ik het uit de losse pols te doen en, in twee dagen, had ik het bedrijfsrecord van de beste score verslagen. Dit hield niet lang stand. Er werd me verteld me weer aan het scrip t te gaan houden. Er was geen plek voor flexibiliteit, ongeacht hoe succesvol ik was. Die dag, na het werk ging ik naar de top van het World TradeCentreen nam een drankje. Het was juli, ik woonde in New York. Ik werd me bewust een groot deel van mijn tijd daar alleen te wonen. Ik kreeg het voor elkaar een verblijf in Brooklyn te krijgen. Ik ontmoette een vriend van me. We hadden een geweldige avond in de stad. We zongen karaoke in wat toentertijd een van de hoogste bars ter wereld was gewees t, de top van het World Trade Centre. Ik vraag me vaak af hoeveel van de mensen waar ik op die avond tijd mee had doorgebracht, er ook waren op de noodlottige dag in 2001. Het is zo droevig Die avond, behoorlijk laat, nam ik de metro naar huis. Terwijl ik terugliep door de verwaarloosde straten in het hart van Brooklyn, begon mijn hart snel te kloppen. Ik hoorde het geluid van de laatste rap artiest over een kleine speelplaats schallen waar ik weldra doorheen zou lopen. Er was een auto die de muziek speelde en ongeveer 12 à 13 verschillende jongens van ongeveer mijn eigen leeftijd, hingen allemaal rond de auto. Ik kon niet ornkeren aangezien ik nergens anders naartoe kon. Ik vervolgde te lopen. Zie je, voor zover ik het kon zeggen was ik de enige blanke jongen in de buurt. Alle winkels in de buurt en iedere keer dat ik in de bussen stapte zag ik zelden, indien ooit, een ander blank persoon. Niet dat het me stoorde. Voor het grootste gedeelte, behandelden de mensen uit de buurt me veel beter dan sommigen van de blanke mensen die ik in Manhattan had ontmoet. Echter, terwijl ik door de straat liep, werd ik steeds, steeds banger. Ik had alle films gezien. Als een eenvoudige Ierse jongen, was New York een cultuurschok voor me. Ik voelde me altijd veilig thuis in Dublin en dat ik voor mezelf kon zorgen, maar dit was Dublin niet. Ik 287

begon beelden af te spelen van de film Boys in the Hood. Ik stapte de speelplaats op en probeerde al het oogcontact te vermijden. Ze keerden zich allemaal om en ik kon ze naar me voelen staren terwijl ik voorbij liep. Toen, riep één van hen naar me. Richards geneurie bracht me terugnaar ons gesprek. Ik had hem mijn volgende vraag gesteld. 0 F: Één van de meest verbazmgwekkend dmgen dte ik merkte te gebeuren in mtjn

leven was de snelheid waarmee ik groeide, em otionee~ mentaal en spintuee! Ieder ; aar bracht zoveel uitdagingen, zoveel gebeurtemssen en zoveel ervanngen. Ik merkte hoe ik omging met de zwaarste dmgen en er door heen te komen als een anderpersoon. Als een ttener, was ik zo neerslachttg en toch groeide ik zo snel op. Hoe k unnen we tteners helpen meer emotioneel te groeten en ztch beter te voelen over het leven? RB: Tieners zijn niet klaar om gelukkig te zijn totdat ze opgroeien en hun chemicaliën op orde krijgen. Tieners moeten door chaos gaan. Ik denk dat dit genetisch bepaald is om mensen uit huis en in hun eigen leven te krijgen. Ik denk dat het probleem met tieners is dat zij tijdlijnen hebben die niet lang genoeg zijn. Ze hebben nog niet lang genoeg geleefd om ver genoeg in de toekomst te projecteren dus denken ze niet dat dingen hen kunnen kwetsen. 'Zelfs als ik een heroïneverslaafde wordt, welk verschil zal het gaan maken? Niemand geeft er sowieso iets om.' Ze denken niet aan nog SO jaar in leven te zijn! Geen van ons dacht toen we 1S waren dat we ooit tot ons SOste zouden leven. Het is gewoon niet hoe het werkt en je moet je leven uitrekken en kijken naar de mensen om je heen en opmerken wie echt gelukkig is en wie niet. Is de jongen verslaafd aan heroïne die in de goot zit gelukkig? Ze kunnen je zeggen: 'Man, dit is de beste trip die je ooit zal meemaken' - maar het zijn de beste tien seconden die de rest van je leven zullen ruineren. Dus, erg belangrijk, wil je een heelleven of een goede tien seconden? Je moet dat oordeel vellen. Je moet een beslissingstrategie die goed genoeg is hebben om te zeggen: 'Kijk, ik ga de dingen doen die ik moet doen.' Mensen zeggen dat je naar hoger onderwijs moet gaan. 288

Nee dat hoef je niet- maar het is een goed idee. Ook al ging ik naar het hoger onderwijs en studeerde ik al deze dingen die ik nooit gebruikte, toch was naar het hoger onderwijs gaan een goed idee omdat ik naar een andere plek ging. Ik ontmoette andere mensen. Ik leerde over dingen waar ik anders nooit iets over geleerd zou hebben. Om veel van de dingen die ik leerde op de universiteit geef ik niets en zal ik nooit gebruiken, maar ik raakte gewend aan het leren van dingen zonder reden behalve dan over ze te weten, en ik denk dat dat goed is. Dat is waarom ik denk dat het belangrijk is voor jonge kinderen om naar verschillende plaatsen te gaan. Ik nam mijn kinderen altijd mee naar het buitenland en het is één van de beste dingen die ze overkomen is, zodat ze mensen ontmoetten uit andere culturen. Ze zagen dingen die ze nooit zouden hebben gezien en zelfs als je niet rijk bent, denk ik dat het belangrijk is dat je in een auto springt en reist naar welk land, provincie of welke stadsgrens dan ook en naar restaurants gaat die ander etnisch voedsel hebben als dat is wat nodig is. Als je niet naar India kan, ga naar een Indiaas restaurant, maar ga niet alleen maar eten. Praat met de mensen uit India. Als je naar een Mexicaans restaurant gaat, praat met de mensen uit Mexico. Vraag hen hoe het is. Ontmoet de kinderen. Luister naar hun taal. Je weet dat mensen doodsbenauwd zijn voor Moslims en ze weten niks over ze. Ga eens met hen op stap. Ze hebben erg strikte regels voor hoe een Moslim te zijn- en het doden van mensen is er niet één van. Moslims zijn geen agressieve mensen en toch worden ze afgeschilderd als zijnde agres sief. Ze hebben soms rituelen waar ik nooit aan deel zou nemen en overtuigingen die ik nooit zou delen, maar ze zijn erg; erg ethisch en hebben erg strikte regels. De Koran is erg, erg specifiek over het niet kwetsen van mensen en beschadigen van bezit zelfs in oorlogstijd. Ware vrijheid, werd me duidelijk, ging niet alleen maar over de vrijheid te hebben om in staat te zijn je goed te voelen en slim te denken. Hetgingook over de vrijheid te genieten van groeien door verschillende ervaringen. We moeten beginnen verschil te waarderen en te leren zo veel als we kunnen door zo veel te ervaren als we kunnen. Ervaring, goed en slecht, is heus de beste leraar. Terwijl we op deze planeet bestaan, moeten we meer uitreiken 289

en banden creëren met het leven, met plekken, met mensen. Wanneer we dit doen, zoals Richard het uitlegt, ontdekken we dat zij waar we bang voor waren, we geen reden voor hadden om bang voor ze te zijn. We realiseren de universele gelijkheid tussen alle mensen. We leren meer accurate percepties van de wereld en we groeien spiritueel, emotioneel en mentaal meer. Ik groeide zo veel terwijl ik deze vier maanden in New York ervaarde. Terwijl ik langs de jongens op de kleine speelplaats passeerde hoorde ik één van hen naar me roepen: 'Hé hoe is het bleekscheet? Word je de volgende N eo? Is dit The Matrix? Ik keerde me nerveus om en keek naar het gezicht waarvan ik dacht dat de stem afkomstig was. 'Ja, tuurlijk ben ik dat. Ik denk dat dit het is,' ik glimlachte terug. Hij glimlachte terugnaar me terwijl de anderen begonnen te lachen. 'Verdomme jongen, je moet uitkijken op dit tijdstip van de nacht. Er hangen hier niks dan kwaadwillende gangsters rond, joh.' Ik knikte en glimlachte en bleef lopen. Ik kwam veilig thuis. Ik kwam er de volgende week achter dat deze specifieke 'gangster' in mijn appartementencomplex woonde toen ik tegen hem opbotste in de lift. Zijn naam was Troy. We werden vrienden. Ervaringen zoals mijn tijd in New York hielpen me enorm groeien. Terwijl ik dat deed, begon ik meer te weten te komen over wie ik was. Ik realiseerde me dat 'wie ik was' veranderde van dag tot dag Ik besloot dat ik Richard hierover zou vragen.

290

HOEJEZELF TE VINDEN? Tijdens mijn reizen in India, begon ik me te realiseren dat de meerderheid van de westerlingen die daar reisden dit deden met één hoofddoel in gedachten: ze reisden van tempel naar tempel en van goeroe naar goeroe in een poging 'zichzelf te vinden'. Dit heb ik altijd vreemd gevonden, maar ik had een aardige hoeveelheid cliënten gezien die faalden te weten 'wie ze waren' en verlangden naar wat zelfinzicht Ik denk dat dit een overeenkomstige ervaring was. Ik sprak met Richard over hen die ik ontmoet had die poogden zichzelf te vinden. OF: T oen tk in Indta was ontmoette tk een hoop mensen dte daarrondretsden op zoek naar ztch?f!f H eb ; e emg advies voor mensen dte ztch verdwaald voelen in het leven en z ich?f!f wtllen vmden?

RB: Ik had een vriend die dat deed. Hij vertelde m e dat hij op zoek was naar zichzelf en dat hij op weg was naar India en ik probeerde hem uit te leggen dat hij hier voor me stond, maar hij luisterde niet en hij was drie jaar weg Wat mensen moeten realiseren is dat het niet is dat ze zullen vinden wie ze zijn. Het gaat er om dat je zal worden wie je bent. Als er negatieve dingen zijn over jezelf, moet je leren te stoppen ze te doen en iets anders doen. Het gaat erom nieuwe rigoureuze gedachtegewoontes te ontwikkelen en dat is wat de meeste religies je leren hoe te doen . Dit is in het bijzonder waar voor degene die spiritueler van aard zijn. Enkelen van hen, natuurlijk, ZIJn gewoon zeer goede marketingmethodes. Ik kom uit de VS. Religie heeft daar bijna niks te maken met spiritualiteit, behalve een klein beetje gebedsgenezing hier en daar. Je brengt een persoon voor 100.000 mensen in een stadion, en het is een stuk makkelijker om gebedsgenezing te doen, omdat ze in zo'n veranderde staat van b ewustzijn zijn, omdat ze in een situatie zitten waar ze nog nooit ingezeten hebben. Nu, wanneer je naar India gaat, zit je in een situatie waarin je nog nooit gezeten hebt en m ensen worden erg beïnvloed door op bepaalde plaats en 291

te zijn. Wat mij betreft, kan je mensen enorm beïnvloeden als je naar binnen gaat en dramatische interne stemmingen creëert en je realiseert dat er eenvoudig bepaalde regels zijn. Al het gezang in alle religies schijnt zich te concentreren op de klinkers bijvoorbeeld. Dat is waarom er een verschil is tussen klinkers en medeklinkers. In het Hebreeuws, is het woord voor letter vibratie. Zeggen dat iets vibreert en zeggen dat het een letter is is exact hetzelfde. Om in staat te zijn de interne toon en de vibratie van je interne stemmen te veranderen, om zo je eigen hersengolfpatronen te veranderen zodat ze anders vibreren betekent dat je anders zal zien en horen en voelen en je anders zal gedragen. De reden waarom ik me zo veel op hypnose heb geconcentreerd in de 30 jaar die ik gewerkt heb is niet enkel omdat mensen zich moeten ontspannen. Ze moeten meer doen dan zich ontspannen. Ze moeten in staat zijn om in stemmingen te gaan waarin ze een enorme energie hebben, maar zich toch enorm comfortabel voelen en dat ze vibreren met hun omgeving op een bepaalde manier waarmee ze dingen gedaan krijgen. Manifesteren is voor mij het belangrijkste wat mensen doen. Psychologie deed het slecht toen ik voorbij kwam, omdat het geen resultaten manifesteerde. Het sloot mensen op, gaf hen namen voor hun problemen en bekritiseerde hen, maar het maakte het niet zo dat hun angsten verdwenen. Het gaf hen niet het gevoel van succes. Het gaf hen niet het gevoel dat ze dingen zouden kunnen doen in hun levens, het gevoel dat ze de controle hadden. Nu, je kan je controle overdragen aan een goeroe en hem je leven laten commanderen en je zal er vrede mee hebben zolang als de ashram genoeg geld voor je heeft om te overleven, maar, voor mij, is dat heel anders dan de ware spirituele leiders die allen diegenen zijn die niet naar de ashram van een ander gaan. Ze zijn degenen die hun eigen ashram opzetten en voor jouw ashram je alleen je huis vol met jouw kinderen en jouw familie en je buurman. Voor mij, is dat wat mensen moeten doen. Ze moeten hun leven hun tempel maken. Ze moeten van hun leven de kerk maken zodat ze beginnen te leven in overeenstemming met 292

een set van principes die hen laat vibreren zodat ze zich voelen alsof ze het juiste aan het doen zijn. Ze moeten hun eigen morele code hebben en dit gedoe over mensen die zelfmoordbommen worden zodat ze een goed leven in het hiernamaals hebben, is een te grote gok voor de mensen onder ons die bijna-dood en na-dood ervaringen hebben meegemaakt. We vertellen niet allemaal hetzelfde en de beste manier om je echt goed en spiritueel over jezelf te voelen is door de dingen te doen die je in staat zullen stellen om in harmonie te leven. Één van die dingen is om een gevoel voor avontuur te hebben. Probeer een bee~e yoga. Probeer een bee~e te zingen. Probeer een beetje trance. Ga er op uit en ga op stap met mensen die andere dingen doen. Ik, ik ben geen aanhanger, ik hou er niet van om culten aan te hangen of dingen aan te hangen, omdat ik denk dat je genoeg kan krijgen van kleine doseringen van dingen die je zelf eigen kan maken. OF: Dus wrmgd degoeroes?

RB: Ja. Zoals ik zei, men noemde mij ooit een goeroe in de krant en ik werd woest en ik vertelde hen dat ik niet sociaal genoeg ben om een goeroe te zijn. Ik wil niet dat mensen me volgen. Ik vind het niet erg als ze me van tijd tot tijd bezoeken, maar ik ben gewoon niet het type vent die dag en nacht duizend mensen om zich heen wil. Ik wil geen volgers. Ik wil leiders maken en ik heb zulke dingen gehoord van mensen die zeggen hoe ze leiders willen maken en een hoop mensen die uit hun seminars komen zijn wanhopig aan het wachten op de volgende vuurloop in plaats van te bedenken hoe ze de angsten in hun eigen levens kunnen veranderen. Ik zou mensen graag zien generaliseren en dat is waarom ik hen graag hun angsten die ze daadwerkelijk hebben zou zien overkomen, omdat niet veel van ons een brand in onze achtertuin vinden waar we doorheen moeten lopen. Ik wil dat ze het zwaarste in hun leven vinden en ze dat te laten overwinnen zodat ze realiseren dat zodra ze dat eenmaal doen, ze zo veel meer kunnen doen. Ik vertel ze altijd van tevoren: 'Kijk, als het hoogtevrees is, als het een angst voor dit is, denk dan: wat kan je nog meer doen als je dit eenmaal hebt gedaan. 293

Ik deed onlangs een workshop persoonlijke verandering en er was een aardige man aanwezig, grote vent met enorme spieren die overduidelijk de hele tijd traint. Hij zag er uit alsof hij stalen knikkers kon platdrukken in zijn hand. Zijn spieren glommen en toen ik mensen vroeg wat ze wilden en ik kleine stukjes papier het inleveren. Stond er op het zijne alleen 'hoogtevrees'. Dus ik keek naar hem en zei: 'Dus je wil hoogtevrees? Dat is vrij gemakkelijk. Ik zal je mee naar boven moeten nemen en je doodsbang moeten maken.' Hij zei: 'Dat zal niet noclig zijn want ik heb al hoogtevrees.' Ik vervolgde: 'Nou, wat is het dat je wil? Wil je naast de richel staan en je comfortabel voelen en er af vallen? Wat wil je daadwerkelijk?' De meeste mensen zijn zo druk bezig dingen te vermijden dat ze niet denken aan wat hen zal helpen. Hij zei: 'Nou, ik wil deze angst overkomen, omdat ik dan zal geloven dat ik alles kan doen in mijn leven.' Ik zei: 'Nou dat is de beste reden om wat dan ook te doen.', en dus gebruikte ik de technieken die we gebruiken. Ik liet hem zijn angst nemen en het de andere kant op spinnen. Ik weet genoeg over angst dat de meeste mensen die hoogtevrees hebben ook een korte motivatiestrategie hebben. Ze zien zichzelf uit bed stappen en ze staan op zodat ze langs de rand van een gebouw lopen en ze zien zichzelf naar beneden vallen en ze voelen zich alsof ze dat gaan doen. Voor een hoop mensen die hoogtevrees hebben is dit erg, erg normaal. Daarom, maakte ik het zo dat, wanneer hij een rand naderde, hij zich anders zou voelen. Ik zei: 'Zodra je dicht bij een rand komt, zie jezelf een meter terug staan en comfortabel zijn', en plotseling was hij dat. Het was niet dat er iets mis met hem was. Het is gewoon dat mensen niet stoppen en nadenken over wat ze aan het doen zijn met hun gedachten. Natuurlijk, als je jezelf van een gebouw ziet vallen en voelt alsof je aan het vallen bent wordt je bang, maar er is ons niet geleerd onze hersenen te gebruiken alsof ze in staat zijn tot de spirituele gebeurtenis van het manifesteren, want op het moment realiseerde hij dat en hij maakte iets nieuws in zijn gedachten, hij hield zich bezig met de handeling van creatie en het is één van de meest spirituele handelingen die er is. 294

Iedere religie op de aardbodem heeft een verhaal over het begin van h et universum. Al dit iets kwam van niets en dat is het grootste wonder van allemaal. Dus, als je de gekkigheid in iemands hoofd kan nemen en hen zover krijgt zich bezig te houden met de handeling van creatie om een nieuwe gedachte te creëren, om een nieuw gevoel te creëren dat niemand ooit had. Dit is, voor mij , het meest spirituele van allemaal omdat zodra ze het eenmaal één keer doen en zodra ze realiseren hoe het gedaan wordt, kunnen ze ieder slecht gevoel nemen en het in de tegenovergestelde richting spinnen. Ze kunnen iedere set beelden wegnemen die je slecht laat voelen en beelden maken die je goed laat voelen. Ze kunnen beginnen de wereld op een andere manier te zien. Toen ik begon te denken over wat 'jezelf vinden' echt betekende, begon ik te begrijpen dat het hele concept vooronderstelt dat mensen verdwaald zijn. Ik begon te overwegen of ze nou wel of niet echt verdwaald waren of dat het enkel zo voelde. Wat al snel duidelijk werd was dat het er niet om ging dat ze verdwaald waren. Zoals Richard naar voren had gebracht, ging het er meer om dat mensen worden wie ze waren. Wanneer iemand zich verdwaald voelt, is h et eenvoudig, omdat ze zich op zo veel verschillende manier gedragen, denken en voelen. Als mensen, hebben we een behoefte aan consistentie. Dus, in andere situaties, zijn onze gevoelens, gedachten, acties en gedrag anders, en we vinden het moeilijker om onszelf te definiëren. In de moderne wereld, terwijl flexibiliteit een noodzakelijke vaardigheid wordt en we worden gebombardeerd met massale hoeveelheden informatie, wordt het uitdagender te weten wie we echt zijn. Daarnaast, net zoals we aan het ontdekken zijn in de vooruitgangen in de kwantumfysica, zodra we denken dat we weten 'wat er aan de hand is', ontdekken we dat we er misschien naast zitten. Onze percepties van onszelf zijn niet anders. Dus, de manier waarop we denken en ons voelen over onszelf of onszelf zien is constant aan h et veranderen. Dus is er geen echte manier om uit te vinden wie we echt zijn, omdat de subjectieve aard van gedachten ons er van weerhoudt dat te doen. Het enige wat we hiervan in plaats kunnen doen is te pogen onszelf te begrijpen niet als een vaste entiteit maar als een schepsel van potentieel. Als we ons kunnen concentreren op alles dat we op ons best kunnen worden -kunnen we beginnen een zelf te vinden die consistent en constant is. Zie 295

je, als we aan onszelf k=en denken als briljante zelf die niet altijd op die manier denken, voelen, reageren of gedragen, k=en we een nieuwe manier verkrijgen om onszelf te vinden. We k=en realiseren dat wanneer ook we op ons best denken, voelen, reageren en gedragen, we dichter bij onze ware zelf aan het komen zijn. Wanneer we dit niet doen, begaan we eenvoudig vergissingen waar we van k=en leren. Soms is hetvoor ons belangrijk om verloren te raken in onze ervaringen, zodat we geconcentreerd zijn op wat we aan het doen zijn in plaats van op ons zelf die het aan het doen is. Op die manier kunnen we vollediger genieten van ieder moment en hen de moeite waard maken.

0 F: Hoe vt het met bidden, Richard? Wat denk je over de kracht van het gebed? RB: Nou gebed is de naam voor een meditatieve stemming. Sommige mensen denken dat gebed enkel gebruikt wordt om God om dingen te vragen. Ik ken mensen in de VS. die bidden om parkeerplaatsen. Voor mij, lijkt het me, dat het Almachtige Wezen- als je gelooft dat er maar één is in het universum, het grote universum- waarschijnlijk geen tijd heeft om te stoppen en te denken aan parkeerplaatsen. Ik denk niet aan godheden als een verzoekcentrale. Ik denk dat echt spirituele mensen krachtige stemmingen binnengaan. Toen ik de Mullah bij die Moslim bruiloft de dienst zag doen, ging hij in een diepe veranderde staat van bewustzijn. De man had een kracht die je kon voelen die iedereen in de zaal veel sterker beïnvloedde maar toch iedereen in de zaal beïnvloedt iedereen tot bepaalde hoogte. Gregory Bateson zei ooit dat hij naar een schoorsteenmantel aan het kijken was en zei: 'In zekere zin kent die schoorsteenmantel mij en één miljardste van een bewustzijn van mij weet het en alles beïnvloedt alles.' Voor mij, ik geloof dat alles leeft op zijn eigen manier, inclusief ideeën, en dat je in staat moet zijn om ideeën tot leven te wekken en noem het spiritueel of niet dat zal alles om je heen op een manier beïnvloeden wanneer mensen meer controle nemen. Het werkzame woord voor mij is vrijheid. Vrijheid is alles en liefde is al het andere. Studies hebben aangetoond dat, ongeacht wat voor gebed van wat voor religie wordt uitgevoerd, bidden heeft nog steeds een impact op dingen 296

zoals genezing Dit bleek waar te zijn ongeacht of de persoon wist dat er voor hen gebeden werd of niet. In deze studies, merkten zij, die niet wisten dat er voor hen gebeden werd, nog steeds meer baat door gebeden dan in de controle groepen die iedere mogelijke verklaring door het placeboeffect wegnamen. Wat Richard uidegde was dat bidden je in s taat stelt om in een veranderde staat van bewustzijn te gaan waarin je toegang kan krijgen tot een universele energie. Christenen no=en het God, Shamanen noemen het natuur, Hindoes noemen het Shiva, Moslims noemen het Allah. Ongeacht wat, het principe is hetzelfde. Het gaat er om, zoals Richard het zegt, dingen te doen die ons helpen in veranderde staten van bewustzijn te brengen en ons bezig te houden met spirituele praktijken die ons in staat stellen om het zelfvertrouwen te ontwikkelen om angst om te keren en de verschillen te waarderen die bestaan in de wereld en van hen te leren. Het gaat er om te ontdekken wat je eigen unieke spirituele kijk is op dingen en te leren van andere religies wat je helpt je beter te voelen en meer in contact te komen met wat echt belangrijk is. Dat is het zetten van een stap dichter bij spirituele verlichting. Anders vertrouwen we op de goeroes. Ik had wat ervaring met goeroes terwijl ik in India was en ik geloofde niet dat dit de meest nuttige optie was.

297

DE AANTREKKINGVAN GOEROES Het was zondagochtend, ongeveer 4 uur 's nachts. Ik was nog steeds half in slaap. Ik moest opstaan. De dagervoor had ik een daglange workshop over NLP en geluk geleid, en toen een avondworkshop over NLP toegepast op zakendoen. Ik was aardigmoe en had maar een paar uur slaap gehad. Over ongeveer zes uur, werd ik geacht een NLP workshop voor gevorderden te presenteren aan meer dan 200 mensen. De chauffeur kwam op tijd en begon me naar de ashram te rijden die op ongeveer een uur rijden weg was. Zoals altijd, was er verkeer op de weg terwijl de ochtend helderder werd. De goeroe die ik op het punt stond te ervaren was erg populair. Ik was onbevooroordeeld over hem, maar ik wist dat ik mijn meningen voor me zou moeten houden. Wanneer mensen goeroes volgen, brengt het vaak rigiditeit, fanatisme en domheid met zich mee. Ik trad de ashram binnen en ontdekte er duizenden mensen allemaal gekleed in dezelfde kleur. Ik voelde een angstverwekkend gevoel terwijl ik mijn plaats nam. Ik had een speciale VIP-pas van één van de vrouwen ontvangen die naar één van de workshops ging die ik gaf. Ik zat in de lotus houding, op de grond met mijn benen gekruist onder me. Ik voelde me erg oncomfortabel en extreem moe. Terwijl ik uren wachtte in dezelfde houding, merkte ik overal om me heen duizenden mensen op die allemaal gebed na gebed herhaalden. Ik was de enige die anders gekleed was. Ik had een bruin shirt aan, sandalen en een groene broek. Ik was ook de enigeniet-Indiërdie ik in de buurt kon zien. Ik stak daar duidelijk af tegen iedereen. Er waren mensen van alle leeftijden die baden tot de beelden op het podium vooraan. Uiteindelijk, na veel niets, arriveerde hij. Hij arriveerde in een voertuig gedragen door twee toegewijde mensen aan elke zijde. Hij stapte af en begon langzaam langs de rij en heen en weer te lopen glimlachend, zwaaiend en mensen zegenend. Hij ontving vele enveloppen van mensen aan beide zijden. Ik vroeg me af of ze brieven of donaties bevatten. Hij vervolgde de rij af tot hij, uiteindelijk, stopte bij de man voor me. Na een paar korte woorden, ging hij verder, en troffen onze blikken elkaar. Deze goeroe stond ongeveer een meter van me af en we begonnen elkaar aan te staren. Het was niet dat ik het aan het proberen was, ik was gewoon moe en merkte dat ik hem recht aankeek met een lege uitdrukking op mijn gezicht. Terwijl we elkaar bleven aanstaren, viel er een stilte over 298

het publiek. Zijn uitdrukking veranderde van één van liefde en vrede naar wat leek op één van angst en minachting. Geen woord werd gezegd. De secondes tikten weg, iedere seconde leek langer, maar ik wilde mijn gezicht niet wegdraaien. Ik weet niet zeker waarom, maar we hielden vol. Ik weet niet zeker, zelfs nu, wat hem deed stoppen en naar me kijken. I'vfisschien was ik de eerste persoon die hij sinds lange tijd tegenkwam die niet het gevoel had dat hij een hoger wezen was dan hem. Ik had niet de intentie om hem een 'kwade' blik toe te werpen, ik zag hem gewoon niet als een god. Terwijl ik in India was, werd ik voorgesteld aan een aantal andere bekende goeroes. Ik ontmoette de spirituele leraar Sri Sri Ravishankar die achter één van 's werelds meest populaire vormen van yoga vandaag de dag zit. We konden het aardig goed vinden en we kletsten een tijdje over NLP en yoga. Ik kreeg een positieve energie van hem. Vergelijkbaar, ontmoette ik een goeroe die Richard had ontmoet toen hij in India was en het was ook fantastisch om met hem te praten. We wisselden verhalen uit en bespraken verschillende perspectieven op het leven. Ik leerde zo veel van hen. Als hoogtepunt werd ik voorgesteld aan een jonge goeroe genaamd Sri Nithyananda SwamigaL Hij was ontdekt toen hij een prominente zakenman hielp kanker te overwinnen. Deze helende kwaliteiten werden snel algemeen bekend gemaakt. Hij was de snelst 'rijzende' goeroe in India en had de steun van enkele bekende zakenmensen. Hij zat qua leeftijd dicht bij die van mij en, toen we elkaar ontmoetten, ontdekten we dat we veel gemeen hadden. Hij had van NLP gehoord en we bespraken hoe onze benaderingen overeen kwamen. Beide gingen om het helpen van mensen met in gedachten het tot zwijgen brengen van negatief denken en te concentreren op het verwerven van vrolijkere stemmingen. Op een zeker punt, viel een enorm portret van hem plotseling in de richting van waar hij zat. In een ogenblik, ving ik het, mezelf in een flits verrassend. Zonder een spier te vertrekken, draaide hij zich om, glimlachte en zei: 'Dank je. Ik zie dat NLP je ook bliks emsnelle reflexen geeft.' We kletsten voor meer dan een uur lang en hij begon wat energiewerk met me te doen. Ik had eerder energiewerk ervaren, maar niets kwam in de buurt qua kracht als deze. Terwijl we kletsten, vroeg ik hem om zijn belangrijkste filosofie in één zin samen te vatten en hij antwoordde: 'Wees altijd gelukzalig' Hij keek naar me terwijl hij dit zei en ik kon een opmerkelijke energie van zijn ogen naar die van mij voelen. Ik begon 299

te begrijpen wat Richard altijd een 'onverklaarbaar gevoel van welzijn' noemde. Ik begon dingen een stuk eenvoudiger te zien en alles wat Richard me had geleerd over in krachtige, positieve, vrolijke stemmingen gaan kreeg weer betekenis. Enkele van de geheimen die ik heb geleerd van deze goeroes hebben een groot verschil gemaakt in mijn leven. Ik ontmoette anderen op mijn reizen inclusief een aantal heiligen terwijl ik door de Himalayas trok.Wat me het meest interesseerde was dat iedere goeroe die ik ontmoette hoog opgaf van de anderen. Ze leken allemaal ontdekt te hebben dat het zo belangrijk was om andermans gevoel voor spiritualiteit te waarderen. Ik realiseerde me dat de meesten van deze Indiase goeroes en Tibetaanse lama's eenvoudig goede leraren waren en dat het de 'afhankelijkheid' van hen was wat een slecht iets was. Helaas, mensen verlaten zich vaak op goeroes om hen te helpen spirituele verlichting te bereiken. De goeroes worden niet enkel de 'leraar' maar ook de 'god'. Dit was in het bijzonder waar in India. Ik had niet de illusie dat de godsdiensten die we thuis hadden veel anders waren. We hebben ook zulke concepten, zoals pauselijke onfeilbaarheid. In iedere religie, realiseerde ik me, schijnt er altijd iemand te zijn die een leider was en, helaas, was het een kwestie van totaal vertrouwen op die leider een goed persoon te zijn in vele opzichten net als totalitaire regimes. Aangezien ik mijn proefschrift deed over de 'goeroe factor', was ik nog steeds nieuwsgierig naar Richards gedachten over hen.

0 F: Waarom denk ; e dat voelen tot goeroes?

zoveel mensen

m

India

z ich

aangetrokken

RB: Nou, in India, is een opleiding krijgen is het belangrijkste wat je kan doen. In India, is het heel anders. Het is niet zoals de Hare Krishna mensen in de Verenigde Sta ten waar ze pro beren wierook te verkopen op het vliegveld. Ze proberenmensen principes bij te brengen volgens welke ze kunnen leven en vrijheid kunnen hebben. Armoede is de meeste beperkende factor die bestaat op aarde. Wanneer mensen in armoede leven, is het voor hen erg moeilijk om vrijheid te hebben en als ze naar iemand kunnen gaan en kunnen luisteren naar hoe die hen leert de dingen te overwinnen die ze willen en die ze nooit zullen hebben en zich nog steeds goed voelen, dan is dat fantastisch.

300

Hetmeestverbazingwekkende over India is datmensen in mistroostige armoede leven en geen last van een laag gevoel van eigenwaarde hebben. Dit maakte indruk op me. Ik ging naar huizen van mensen waar ze geen elektriciteit hadden. Ze hadden vloeren van aarde. Ze hadden helemaal geen meubels. Ze hadden een paar stoelen die ze uit de muur klapten. Ze rolden matten uit. Ze werkten 20 uur per dag en hadden toch geen last van een laag gevoel van eigenwaarde. Ze waren trots op waar ze leefden. Ze wisten dat, waar ik vandaan kwam, ik een hoop meer geld had en dat ik een bero=d persoon was die binnenkwam, maar ongeacht wilden ze hun kinderen mij horen spreken ook al spraken ze niet dezelfde taal, ze bedachten dat de vibraties over zouden komen. Wanneer je daar bent, weet ik dat de mensen naar je toe kwamen en je vroegen hun kinderen te zegenen, hen te zegenen en wat ze eigenlijk willen is een klein beetje van het vuur dat in ieder van ons brandt. Net zoals sommige mensen je rillingen bezorgen wanneer je naast ze staat, willen mensen iemand voelen die grootste leerkracht heeft. In India, leren ze hen hoe een bee~e van dat vuur voor zichzelf te nemen. Er zijn spirituele leiders die ik heb zien staan met rijen van duizend mensen en ze lopen naar voren en ieder van hen neemt een bee~e van zijn vuur en hij zegent hen en ze lopen weg Het is wat ze de hele dag lang doen. Sommigen van hen uiten zelfs geen woord, maar ze bevinden zich in zo'n plezierige stemming dat ze weten hoe de stemming te delen. Een van de mannen die ik ontmoette keek me aan toen ik op hem afliep en ging in zo'n plezierige stemming dat hij me meetrok en het voelde prachtig. Ik leerde in India hoe dat met mensen te doen en je kan hen meenemen. Dat is hoe ik naar mensen kan kijken en ze in trance zullen gaan. Ik kan boze mensen n=en en hen blij maken. Het is het belangrijkste wat ik geleerd heb. Echte spiritualiteit is realiseren dat, wanneer je echt plezier vibreert, de mensen om je heen hetzelfde zullen beginnen te doen.

301

Opnieuw, resoneerden Richards woorden in mijn hoofd.

'Echte sprritualztezt is realiseren dat, wanneer;e echt plezier vibreert, de mensen om je heen het?flfde :tJdlen begmnen te doen. ' Ik begon te begrijpen dat, wederom, dit allemaal neerkwam op je goed voelen en dit te delen met hen om me heen. Het was moeilijk te geloven dat dit eenvoudige principe hetgeen was waar alles telkens op neer kwam, maar ik had nog een voorbeeld en ik begon me af te vragen hoe het zou zijn als mijn volledige aandacht zich op dit ene eenvoudige principe zou richten. Ik was ook geïnteres seerd in waar Richard over had gesproken betreffende dat 'vuur' of 'energie'. Sommige Indiërs waren inderdaad naar me toe gekomen en hadden me gevraagd hun kinderen te zegenen. Ik was hier verbaasd over geweest, maarbracht mezelf in een krachtigemeditatieve en positieve stemming en zegende hen met mijn beste gedachten terwijl ik mijn hand op hun hoofd en mijn duim op hun voorhoofd plaatste. Ik wilde meer weten over dit vuur. OF: M et vuur; bedoelje energre of charisma?

RB: Nou, charisma kan ook zijn wanneer mensen in de buurt van mensen zijn, omdat de meeste mensen proberen anderen na te doen. De marketingbureaus begrijpen dit. Dat 80 procent van de bevolking probeert als i=and anders te zijn, omdat we leren door volwassenen te imiteren. Ons hele leven, zijn w e dingen aan het imiteren om hen te leren. Soms is dat vol geestdrift. Mensen kijken naar sommigen van deze goeroes en zeggen: 'Als ik net zoals h= was, zou ik gelukkig zijn. Als ik alleen maar zo en zo was, dan zou ik gelukkig zijn.' Het verbaast me niet dat jonge mensen zich hier aan over geven. Ze volgen deze mensen. Ze hangen aan ieder woord, maar ze zijn niet zoals hen. Ze zijn aan het luisteren naar wat zij aan het zeggen zijn en ze zijn gehoorzaam aan het zijn. Ze zijn niet echt aan het nabootsen. Het probleem is dat, wanneer ze stoppen met het worden van hoe ze denken dat deze persoon is, en dan beginnen te doen wat ze zeggen, doen ze niet wat mensen het beste doen, wat leren is.

302

OF: Over dit punt van nabootsen, heb ik het gevoel dat het belangnjk ts om te

onthouden dat, om mensen dmgen te leren dte hen gelukkiger en beter horen te maken, dat het niet gaat over i!lf perfect te :;jjn. Het is zoals de Dalaz Lama if?g/, spintueel i!Jngaat niet overeen Boeddhtsl, Chruten of wat dan ook te i!Jn, het gaat erom goed te i}jn en mensen goed te behandelen en goed te leven. Hij ts werkelijk wijs. Richard stemde hier volledig mee in. RB: Ja, hij is werkelijk een wonderbaarlijke man.

of sprekers schijnen een beeld te presenteren en dit beeld wordt gebruikt om mensen te inspireren. Dus het probleem van mensen dte hen wt!len nadoen bestaat nog steeds. Ze mspzreren anderen op een manier dte de moeite waard zs, maar doen deze goeroes i!!f niet wat i! prediken waarvan ik denk dat het probleem is.

OF: Veel van dei! goeroes

Richard stemde weer in. RB: Sommige mensen zijn te druk om zelf gelukkig te zijn. Dit overkomt een hoop mensen, ze hebben een goed verhaal, maar ze passen het niet daadwerkelijk toe. Ik ben zoveel jaar getrouwd geweest en een hoop mensen praten over relaties, maar kunnen het gewoon niet. Als je een relatie hebt met de verkeerde persoon, dan moet je echt de juiste persoon vinden- maar er zijn sommige mensen die in plaats hiervan in misère leven. Er zijn enkele mensen die banen hebben die ze absoluut haten maar ze geloven niet dat ze hun leven kunnen veranderen en kunnen beginnen iets te doen wat ze liever zouden doen. Ik heb in de loop der jaren honderdduizenden mensen hun levens op zoveel manieren zien veranderen dat iedere vezel van mijn ziel gelooft in wonderen. Ik heb mensen dodelijke ziektes zien overwinnen. Ik heb mensen zien wisselen van prestigieuze banen waarin ze bedrijven runden tot schoolconciërge en voor het eerst in hun leven gelukkig zien zijn. Het was zo waar. Waar Richard het over had was zo belangrijk. In de moderne maatschappij, hebben zoveel mensen banen die hen voorzien 303

van een hoop status maar weinig geluk. Hij benadrukte het belang van toepassen wat je precbkt en van je leven genieten. Zoveel mensen praten er over, maar het is essentieel dat je het doet. Wat van kritiek belang is, is dat mensen in zichzelf beginnen te geloven en in hun vermogen om hun leven om te keren. Ik besefte iets over de goeroe waar ik naar had gestaard, terwijl hij mijn blik vasthield en wiens uitdrukking verslechterde. Dat met de negatieve vibraties die ik van hem kreeg, op hetzelfde moment waren er duizenden om mij heen die hem aanbaden. Hij draaide zich uiteindelijk om en liep naar de andere kant van de menigte en ik merkte vele negatieve blikken op die in mijn richting kwamen van de witgeklede aanhangers. Ze hadden hem naar mij zien fronsen en ze fronsten ook intens naar mij vanwege het 'tonen van minachting'. Ze aanbaden hem en waren er gelukkig door. Het maakte dat ik me verwonderde. Hij voorziet in zoveel geluk aan zo velen, en hij wordt gezien als een god door hen. Als ze enkel konden realiseren dat de echte geest van God in hen bestaat en in hun band met het universum. Toen schoot het me ineens te binnen dat dat enkel mijn perceptie was. De meest nuttige manier van denken over dit alles scheen te liggen in te realiseren dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor de ervaringen in ons leven. Wederom, niet om de slechten de schuld te geven, maar wij zijn de bron. Dit stelt ons in staat de manier waarop we met dingen omgaan onder controle te hebben. Met deze controle, kunnen we onze levens als een hemel maken. We moeten de kracht behouden over de geest in onszelf We moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor onze levens en band met het universum. We moeten de eigenaren van onze eigen verlichting zijn. Robert Anton Wilson noemt het idee van allemaal onze eigen paus te zijn. Werkelijk, het gaat er om je eigen gevoel van spiritualiteit te hebben wat bij jou past, niet vanwege wat iemand jou verteld, maar vanwege hoe jij je er zelf bij voelt. Zodra we merken dat we ons spiritueel met de wereld verbinden, kunnen we uitkijken naar er een positieve impact op te hebben. Ik dacht ooit dat onmogelijk was. Er waren zoveel problemen in de wereld. Richard legde me al snel uit dat het echter geen zin had de wereld op mijn schouders te nemen, ik kon het tegen de wereld opnemen.

304

HULPELOOSVOELEN IN DE MODERNE WERELD Het werd vrij duidelijk dat Richard geloofde dat één persoon een verschil kon maken voor de wereld. Mijn gedachten dwaalden af naar de door armoede getroffen plaatsen in India. Het had me diep geraakt. Ik keek rond en mijn hart brak voor de duizenden mens en die ik zag leven in kleine tenten aan de kant van de weg. Ik voelde zo'n gevoel van hulpeloosheid met al deze kinderen die bedelend naar me toe kwamen. Ik vroeg me af wat Richard hier over te zeggen had. OF: Rzchard, toen ik door de straten van Indw ging en langs de weg lzep door

krottenwijken, voelde ik me zo hulpeloos omdat zk alle mensen dte daar lewn helemaal niet k on helpen. Z owel armoede en zowel ztekte. H oe k unnen we met dtt gevoel van hulpelooshezd omgaan?

RB: Nou hou het volgende in gedachte. Als een kind genoeg kracht heeft om aan je shirt te trekken, sterft het niet van de honger. Een hoop ervan is om te beginnen bedrog Wanneer je naar India gaat, leer je dat buiten de tempels de echt behoeftige mensen staan. Je gaat de tempels uit en, als je ze geld geeft, zullen ze eten gaan kopen. Ze zullen het opsplitsen en met elkaar delen. De mensen die op straat bedelen om geld zijn professionals. Dit is wat ze doen voor hun inkomsten en je kan je niet voor de gek laten houden. Je moet dingen zien voor wat ze echt zijn. Wil je armoede zien, ga naar Afrika. Ik bedoel, India is arm vergeleken met waar wij leven,maar deze kinderen hebben genoeg kracht om op straat te rennen. Er zijn plekken waar dat niet zo is. Je moet in gedachten houden dat je dingen slechts één persoon per keer kan veranderen. Je kan meningen veranderen door de media, maar wanneer het aankomt op hetveranderen van mensen, moetnogsteeds iedere persoon veranderen. Ze moeten zichzelf uitdagen en vrienden maken van andere rassen, kleuren en geloofsovertuigingen. Een Christen die een goed Christen wil zijn, zou met een Moslim vrienden moeten worden en niet proberen h= te bekeren van een Moslim zijn, maarleren over zijn religie en leren hoe het te respecteren. 305

Ik denk dat dit één van de ergste dingen is die er gebeuren. Iedereen probeert de rest te bekeren tot hun ideeën. Het is alsof ik je niet kan overtuigen, dan heb ik het verkeerd. Dit universurn is gigantisch genoeg voor meer ideeën dan we ooit op deze planeet zouden kunnen genereren en, voor mij, het is de uitdaging voor de mens om te realiseren dat wat ze echt behoren te doen is het verschil onder ogen zien en gewoon zeggen: 'Het is anders .' Niet om het te moeten veranderen, niet om zich er bij te voegen, gewoon weten wat het is. Vraag het de meeste mensen en ze zullen het met je eens zijn. Toen ik in Ierland was waren daar nog niet zoveel Joodse mensen en het was echt grappig omdat mensen me vragen stelden. Ze waren erg in de war. Één man stelde me een vraag. Hij is 30 jaar oud en hij zegt: 'Is het waar dat Joden niet in Jezus geloven?' en ik zei: 'Nou we wachten nog steeds op de Messias, weet je, we hoorden over hem maar we trappen er niet in.' Er zijn bepaalde dingen die zouden moeten gebeuren wanneer de Messias komt en ze gebeurden niet toen Jezus kwam, dus we bedachten zo'n bee~e dat hij het niet was. Maar het betekent niet dat hij er niet in zou moeten geloven. Ik bedoel ze onderwijzen mensen zelfs niet genoeg over andere religies om er respectvol over te zijn. Ze vragen me hoe ik Kerst zou kunnen vieren en ik zeg 'Nou, we vieren geen Kerst.' We krijgen een dag vrij omdat de rest het wel doet en ik ben bereid om iedere dag vrij te nemen. Ik hou er van. In Ierland en Engeland, hebben ze vakanties die ze bankvakanties noemen. Toen ik hier voor het eerst over hoorde zei ik: 'Nou, maar wat is het precies dat er gevierd wordt?' omdat we in de VS. altijd een excuus verzinnen. 'Het is de verjaardag van Abraham Lincoln.' Ook al verplaatsen we het in de rondte: 'Het is de dag dat de oorlog eindigde.' We hebben altijd wel een excuus: 'Het is de dag dat de vakbonden gelegaliseerd werden.' 0 F:

306

NOU zoals de leiders van de wereld zich momenteel gedragen lijkt het er op dat met het temp o waarop oorlogen worden begonnen) bmnenkort tedere dag een vrije dag zou moeten i!Jn f

RB: Ja, ik zie deze leiders niet tot het einde van enige oorlogen komen. Ze zijn er erg bekwaam in het beginnen ervan, dat moet ik toegeven. Ze ruimen echt de rotzooi op die is achtergelaten door de mensen achter hen. De mensen van de planeet probeerden het. Ik bedoel de 'autonomie van naties ' is aardig maar we zouden naties niet moeten toestaan absolute onmenselijkheid te beoefenen en de reden waarom we weten dat sommige van deze landen al die nare wapens hebben is dat we de bonne~ es van de verkoop hebben. Dat is geen grap. Hoe we wisten dat de Irakezen wat voor bommen dan ook hadden is, omdat we ze allemaal aan hen verkochten en de Duitsers verkochten ze chemische oorlog fabrieksmateriaal en we moeten internationaal stoppen met het rnaken landmijnen en stoppen met het maken van manieren om elkaar te doden. Na tuurlijk, weet je, is het als een stel tieners die rondrennen elkaar afslachten in Afrikaanse naties en zichzelf rebellen noemen. Ik bedoel, pardon hoor, maar totdat we mensen een betere manier geven om te leven is dat wat ze gaan doen. Persoonlijk geloof ik dat Irak uiteindelijk beter zal zijn. Er zal nog 20 jaar overheen gaan, maar over 20 jaar zal ieder kind in dat land een betere kans hebben. Ieder kind zal naar school gaan in Afghanistan en daar was eerder geen sprake van. Aan de andere kant, ben ik tegen mensen vanuit de lucht te bombarderen en dat soort dingen omdat, als ik president was, ik moord zou legaliseren en een hoge prijs op het hoofd van deze mensen plaatsen en hen allemaal vermoorden en het risico nemen dat ze iemand in zouden huren om mij te doden. Dat is waarom we een wet hebben geaccepteerd in de V.S. die zegt dat het niet toegestaan is om staatshoofden te vermoorden. Het werd geaccepteerd zodat andere mensen zouden stoppen met het vermoorden van onze presidenten. Jezus Christus, Ronald Reagan werd neergeschoten en hij wist het niet eens. Nou, dat is geen goed voorbeeld van in contact staan met je gevoelens. Voor mij, ik denk dat het erg belangrijk is dat mensen zich realiseren dat er overal in dit land afschuwelijke dingen zijn.

307

Ik bedoel, toen ik in de VS. naar psychiatrische inrichtingen ging was ik absoluut verbijsterd. De mensen werden slechter behandeld dan in gevangenissen. Ze gaven hen elektrische schokbehandeling en afschuwelijke dingen. Het is zo makkelijk om immuun te worden en ik denk dat Hollywood mensen zich ertoe zouden moeten zetten iets te doen. Voor mij, de media kan beter stoppen zich te concentreren op al dat gedoe in LA. De eerste plek waar ze voor nieuws heen gaan is waar een wapen werd afgeschoten. Er zouden prachtige dingen gaande kunnen zijn, maar het nieuws wordt gebaseerd op wat goede kijkcijfers opleverden ze hebben het zo gemaakt dat mensen bijna verwachten dat moord overal plaats vindt. Weet je, wanneer ze een rapportage op het nieuws doen, het is eerste wat ze doen is je vertellen hoeveel mensen er vandaag in Irak werden gedood. Ze vertellen je niet hoeveel scholen geopend werden. Ze vertellen je niet hoeveel mensen werden bevrijd die in de gevangenis opgesloten hadden gezeten vanwege hun politieke idealen. Ze vertellen je niet hoeveel mensen er deze maand niet in een massagraf zijn begraven in Bosnië. Zoveel mensen sterven in oorlogen over de hele planeet. Laat me erg simplistisch zijn. Ze sterven omdat er vele mensen zijn die bang zijn voor andere mensen die anders zijn dan hen. We hebben een wereld ontwikkeld waarin verschillen gevaarlijk lijken en gelijkheid van essentieel belang lijkt. Dus, ontwikkelen we wapens om hen die niet zoals wij zijn te vernietigen of om onszelf te 'beschermen' tegen hen die niet zoals wij zijn. In onze beschaafde wereld, zijn we enkel beter geworden in het doden van andere mensen. Onze evolutionaire krachten suggereren dat enkel de sterken overleven. Mijn vraag is waarom we niet allemaal sterk kunnen zijn en elkaar helpen te overleven. Concurrentie naar co-operatie. Wederom, hoor ik de schreeuwen van 'doelloos idealisme', maar ik geloof in de mogelijkheid om deze wereld tot een betere plek te maken. Ik heb vele intelligente sociale commentators gehoord, van journalisten tot cabaretiers, academici tot auteurs, de oorzaken van de vele probl=en van de wereld besprekend. Ik heb de schuld horen geven aan het politieke systeem, de media of politici. Ik heb de schuld horen geven aan de omstandigheden van het milieu op de planeet of het menselijke ras als geheel. 308

Het scheen me altijd nutteloos om te klagen over dingen en schuld toe te schrijven. Natuurlijk is het doel om mensen bewust te laten worden van het probleem en dan proberen en het op te lossen. Schuld geven aan en klagen over behaald soms deze resultaten, maar vaak doen zij dat niet. In plaats hiervan, geloof ik dat we intelhgent begrip moetenontwikkelen voor hoe dingen zijn en voor hoe we willen dat ze zijn. Op die manier kunnen we het beste nieuwe oplossingen creëren voor de problemen die bestaan. In plaats van ons te concentreren op wie de schuldige is en waarom dingen niet werken, moeten we ons concentreren op wat we kunnen doen en hoe dingen kunnen werken. Onze focus bepaalt onze resultaten. Dit kunnen we aanpassen. Zoals Richard echter zegt, gaat het erom mensen langzaam te veranderen, te beginnen bij jezelf. Het gaat erom mensen de verschillen tussen elkaar te laten waarderen, te respecteren en te beginnen de media zich te laten concentreren op de goede dingen die er gebeuren en niet alleen de slechte. Het is het oude idee dat je altijd meer krijgt van waar je je in het leven op concentreert. Dus, terwijl de wereld zich concentreert op alle tragediën, vragen we ons af waarom zich er meer van schijnen voor te doen. We moeten beginnen onze ogen te openen voor het goede in de wereld. Dan, misschien zullen we op een dag allemaal wakker worden en beginnen deze eenvoudige dingen te begrijpen. Natuurlijk, zullen we onze eigen tragediën in het leven doorstaan en er is geen snelle oplossing voor ze. Ik hoopte echter Richards advies over hen te verkrijgen.

309

OVER DE PIJNVAN DE DOOD: DE ZWARE DINGEN IN HET LEVEN De moeilijkste en zwaarste ervaring in het leven is zonder enige twijfel het verliezen van iemand waar je van houdt. Rouwen om iemand van wie je met heel je hart hebt gehouden is werkelijk de meest hartverscheurende gebeurtenis die we ooit onder ogen moeten zien. Helaas, moeten we het allemaal onder ogen zien. Ik bracht deze situatie ter sprake bij Richard. 0 F: Rzchard) heb ;e emge woorden van advzes voor mensen die door het rouwproces

gaan? Wat kunnen Z!? doen? RB: Ga verder met je leven ... zo snel als je kan. Hoe sneller je kan gaan van je slecht voelen naar verder gaan, hoe sneller je zal stoppen naar het verleden te kijken en zal beginnen naar de toekomst te kijken, hoe sneller je iets goeds gaande zal hebben. Ik bedoel, natuurlijk is het moeilijk om over de dood van iemand waar je 30 jaar van hebt gehouden heen te komen, maar de waarheid is dat je er nooit overheen zal komen, dus kan je beter toch met je leven verdergaan en het een feit maken. Sommige dingen zijn gewoon feiten. Weet je, enkele verschrikkelijke dingen zijn me overkomen en het zijn gewoon feiten. Ik zou wensen dat ze me niet overkomen waren, maar ik kan in een hand wensen en in de andere hand peopen, en als ik mezelf voor m'n kop sla, raad eens wat blijft plakken. Ik vertelde dit mijn cliënten jarenlang, en ze namen het als een metafoor en ik zei tegen hen: 'I
jaar hebben of zou je liever hebben dat hij nooit bestaan had?' Ze antwoordde: 'Nou hij was het belangrijkste in mijn leven.' En ik zei: 'Goed. Dat hoeft niet te veranderen, maar wat je moet veranderen is dat je moet zien wat je zag in iedere goede herinnering en dan met de slechte herinnering van het moment waarop hij overlijdt, moet je jezelf er in zien staan en het in de verte duwen zodat je de tijd kan waarderen die je met hem had.' Iedereen op deze planeet zal moeten accepteren dat de mensen die ze kennen sterven en je moet besluiten dat je beter af bent met de goede momenten die je met hen hebt of dat je jezelf in de kast gaat opsluiten en nooit meer iemand gaat ontmoeten. Ik weet dat het belachelijk klinkt, maar dat is omdat het dat is. Ik zei altijd dat er nooit NLP technieken waren die direct drie dingen in het leven succesvol zouden aanpakken. Die drie dingen zijn: omgaan met ernstige ziekte, het einde van een relatie en de dood van een geliefde. Ook al had ik gewerkt met mensen en had ik mensen ontmoet die een ernstige ziekte overwonnen door hun hoofd te gebruiken met NLP en hypnose, ik sprak over het omgaan met deze ziektes wanneer je dierbaren lijden. Zoals Richard zei, gaat het er niet om over iemand heen te komen die overleden is. Het gaat er om dankbaar te zijn voor de momenten die je met die persoon had, de beste ervaringen die je deelde te herinneren en jezelf af te vragen hoe zij zouden willen dat jij je nu voelt? Mijn persoonlijke overtuigingen zijn dat mijn dierbaren die zijn overleden daar ergens op me aan het wachten zijn. Ze zijn er om me advies te geven wanneer ik het nodig heb en om naar me te luisteren wanneer ik iemand nodig heb om mee te praten. Persoonlijk hou ik van het idee van zoiets als de hemel. Dat is enkel mijn persoonlijke overtuiging, en ik denk dat de sleutel is dat mensen zichzelf toestaan, geloven in wat voor leven na de dood hen het meeste steun biedt. Vele mensen staan er niet bij stil en nemen niet de tijd om hen, waar ze in hun leven van houden of van hebben gehouden, te laten weten hoe ze zich voelen of voelden. Spoedig, zullen we allemaal in een graf liggen of daarbuiten in de stratosfeer en zullen onze kansen aan ons voorbij gegaan zijn. Wanneer we leven, en met onze dierbaren zijn, is dat de kans die we krijgen en toch verspillen we zoveel tijd met klinisch te reageren op de wereld alsof we het centrum er van zijn, ruziemakend over belachelijke 31 1

dingen en geïrriteerd raken om niets. Ondertussen tikt de klok. We moeten dit altijd herinneren. We moeten herinneren dat we beperkte tijd hebben en gedurende de tijd die we hebben, moeten we iedere kans n=en om onze liefde te tonen op welke manier dan ook. We moeten verbitterdheid laten vervagen en in plaats er van compassie en alle liefde tonen die we op kunnen roepen. Wanneer we een geliefde verliezen, kan het leven zo wreed zijn. Wanneer we een vriend verliezen, kan het leven zo afschuwelijk zijn. De dood neemt onze vrienden en ware liefdes altijd, maar zoals Morrie Swartz ooit zei: 'De dood beëindigt een leven, niet een relatie.' Gedurende de laatste paar jaren, zijn enkele van mijn familieleden en vrienden overleden. Ik denk nog steeds iedere dag aan ze. Ik stel hen vragen. Ze zijn nog steeds zo prachtig en dicht bij me als dat ze ooit waren. Een zeer goede vriendin van me stierf plotseling een tijdje geleden. Haar man en zielsverwant, ook een goede vriend, sprak over haar en hoezeer hij haar miste. Hij beschreef hoe belangrijk het was om van ieder moment dat we hebben te genieten omdat, op ieder moment, jij net zo overvallen zou kunnen worden als dat hij zich voelde. Ieder deel van me brak in tranen uit en mijn hart werd dieper geraakt en dieper geïnspireerd door wat dan ook wat ik ooit ervaren had. Ik kan het niet uitleggen, maar sinds die dag is mijn leven grondig anders geweest. Iedere ochtend sta ik op en ben ik er op geconcentreerd iedere seconde te laten tellen. Ik kreeg eindelijk de openbaring dat ik nodig had . de openbaring van me te realiseren dat het leven veel korter is dan we ons voorstellen en, in deze oogwenk, moeten we het iets waard maken. Er is zoveel te doen. Zo veel mensen om van te houden. Zo veel goede ervaringen te hebben. Zo veel momenten om te koesteren. En we kunnen dit doen ... of we kunnen onze levens verspillen. Het is onze keuze en we moeten het maken. We kunnen rouw niet elimineren. De tijd zal het uiteindelijk helen maar, terwijl het zijn werk doet, moeten we ons concentreren op verder gaan en dingen doen die onze levens en de levens van dierbaren die we hebben achtergelaten beter maken. Ik leerde van mijn ervaringen en van Richard een enorm belangrijke les over rouw- om ieder moment te laten tellen, heb je niet half zoveel tijd als je denkt . Op iedere seconde, kunnen je dierbaren van je weggenomen worden. Veel te vaak brengen we onze tijd door met hen ruzie te maken over belachelijke kleine dingen in plaats van ieder en elk moment te genieten. 312

Neem iedere seconden en wees er dankbaar voor. De tijd zal voorbij gaan en dingen zullen veranderen. Terwijl je zulke pracht in je leven hebt, is het van cruciaal belang om de tijd te nemen het werkelijk te waarderen en iedere seconde volledig te leven. In het leven weten we nooit wat er zich om de hoek bevindt. Het is belangrijk om klaar te zijn voor wat onze richting op komt. Ik stond op het punt meer te leren over hoe dit succesvoller te doen.

313

HOE OM TE GAAN MET VERANDERING IN DE WERELD Toen ik op mijn weg terugvan de Everest naar beneden aan het klimmen was, begaf mijn enkel het. Het was kwellend terwijl mijn klimschoen langs mijn scheenbeen schuurde. Ik probeerde ornlaag te lopen, maar ik kon zelfs niet een paar stappen voor elkaar krijgen. Er was nog een lange weg te gaan voordat we terug zouden zijn op het vliegveld waar we een vlucht naar Kathmandu konden krijgen en ik wist dat ik in de problemen zat. Ik was bezorgd, maar ik concentreerde me op wat ik moest doen. Chabbi scheen ook onzeker, en, zoveel als hij me hielp, we zouden de rest van de klim naar beneden zo niet halen. Zo is het leven. Je weet nooit welke uitdagingen je onder ogen zal moeten zien. Met dramatische veranderingen die ons continue beïnvloeden, schoot het me te binnen dat een essentieel onderdeel van gecentreerd blijven in de moderne wereld neerkomt op het verkrijgen van de vaardigheid om succesvol met verandering om te gaan. Ik wildeRichard om advies vragen hoe het hoofd te bieden aan verandering. OF: Ik heb R obertAnion Wilsonde laatste tydgelezen) en hij beopreekt het idee van

het herinneren dat onze overturgmgen en realiteiten van tijd tot tijd veranderen. Wat denk ;e van dit zdee dat we nood ergens if!ker van zouden kunnen i!.Jn) omdat alles in de loop der tyd wrandert? RB: Nou, Robert is een man van hele sterke overtuigingen en hele sterke morele principes. Hij is ook waarschijnlijk de slimste persoon die ik ooit in mijn leven heb ontmoet. Waar hij het over heeft is het Heidenberg Onzekerheidsprincipe. Zelfs de regels van natuurkunde veranderen. Het was eerder zo dat, wanneer je elektriciteit door een kabel liet lopen, het een deel af diende te geven als hitte en ze geloofden absoluut in die formule, maar het bleek dat wanneer je een bepaalde temperatuur bereikt, de formule verandert zodat er meer variabelen zijn. Mensen denken altijd: 'Er zijn drie variabelen', 'Er zijn vijf variabelen', en toch, zijn er een oneindig aantal variabelen. Dus, ons universum is constant ieder moment aan het veranderen en we kunnen niet alles op hetzelfde moment er over begrijpen. In plaats daarvan, afhankelijk van waar we ons op 'afstemmen', zullen we enkel een 314

deel ervan ervaren door ons eigen zenuwsysteem. Terwijl het volume van beschikbare informatie in de wereld zich ieder jaar uitbreidt en verdubbelt, vinden vele mensen het uitdagend om zulke snelle verandering onder ogen te zien. Wanneer de wereld zo dramatisch snel verandert, kan het vaak moeilijk zijn om de toekomst te voorspellen en te voorspellen hoe zo nuttig mogelijk met de toekomst om te gaan. Waar eens carrières een leven lang duurden, zouden de meeste mensen nu vele verschillende carrières hebben tijdens hun leven. OF: Dus, met dat in gedachten, hoe k unnen we het beste op de meest nuttige manier

met wmndering om gaan? RB: De meeste spirituele leraren leren je één ding, wat is niet negatieve gevoelens te hebben, maar ze te veranderen. Of je nu uren nodig hebt om het weg te mediteren of dat je door yogaposities of wat dan ook. Het komt allemaal op hetzelfde neer: het leren van gevoelens te nemen die een reactie zijn en er dingen mee doen. Zelfs volgers van dianetics en scientology spreken over het in staat zijn van het zo maken dat je onmiddelijke reactie op dingen iets is dat je kan veranderen. Nu, mijn benadering is door gevoelens achteruit te spinnen. Wanneer je gevoelens ervaart die je niet aangenaam vindt, spin je ze achteruit in je lichaam en plaats je jezelf terug in dezelfde situatie zodat je de soorten situaties en soorten mensen waar je bij kan zijn niet beperkt. In plaats van je universum te beperken gebaseerd op je negatieve gevoelens, leer je eenvoudig het zo te maken dat de gevoelens ontspannen, omdat je moet begrijpen dat dit eenvoudig chemische reacties binnen in ons zijn. Dit zijn geen echte dingen en, als je leert de chemische reacties in je lichaam te veranderen zodat je in de buurt van mens en kan zijn, zullen dingen anders voelen dan ze waren. De reden waarom blanke extremisten zo verknoeit zijn is dat ze nooit in de buurt van zwarte mensen zijn geweest. Z e hebben niet met hen aan tafel gezeten en diner met hen gegeten. Ze kunnen het niet. Dat is waarom hun interne stemmingen wild worden maar toch, als ze konden leren de gevoelens te nemen en hen achteruit te spinnen en zich te ontspannen 315

en te gaan zitten en mensen te ontmoeten, dan zouden ze niet langer haten. Haat is gebaseerd op onwetendheid, onwetendheid is gebaseerd op angst en de angst is gebaseerd op slechte chemis che reacties in je lichaam. Dus, wat mij betreft, is het all=aal een veel eenvoudiger fenomeen dan de mees te mensen denken. Dat is waarom mijn seminars zo geïntegreerd zijn vergeleken m et die van de meeste mensen. Als je naar een seminar gaat dat ik geef, zijn er mensen van ieder ras, iedere kleur, religie en geloofsovertuiging, lachend om grappen over alles. De meeste grappen die ik vertel gaan niet alleen maar over religie, ze gaan over mij omdat ik denk, als je je eigen slechtste delen niet kan nemen en het zo kan maken dat je er om kan lachen, zal je aan hun genade worden overgeleverd. Als je hoogtevrees hebt en als je niet weet hoe het op te lossen, dan zou je een professional moeten vinden die het weet. Ik heb honderdduizenden mensen getraind. Sterker nog, ik heb er waarschijnlijk inmiddels een hoop meer dan dat getraind, in ieder land op h et aardoppervlak, zijn er mensen die je zouden moeten kunnen leren hoe van de angst af te komen. Zo niet, koop een versie van 'De betovermg van de taalfd. Je zal een tweedehandse moeten kopen omdat het niet meer gedrukt wordt, maar ik zal het uiteindelijk terug op de markt brengen. Zo niet, haal bo eken als 1-!.oe haalje wat in ;e hoofd'. Daarnaast, heb je mijn boeken niet eens nodig. Mijn materiaal is al door vele mensen gestolen en over geschreven en de reden dat ik deze technieken uitgevonden heb is dat ze hetzelfde doen als wat spirituele leiders doen. Ze leren je hoe het meest spirituele van alles te doen: het ene veranderen in iets anders. Het universum is in een constante staat van voortdurende verandering. Energie converteert van de ene vorm tot een andere. Je verbrandt hout en het converteert tot gas. Het is hetzelfde met bewustzijn -de el=enten ervan zijn er allemaal in de ene vorm of de andere maar ze transformeren. We zijn gewoon een deel van bewustzijn. We hebben geen apart bewustzijn en ons bewustzijn beïnvloedt de mensen om ons heen 316

en of we iets zeggen of niet, de vibraties zijn er. Het leren van in een goede stemming te zijn is een verantwoordelijkheid. Zelfs in een land met alle chaos en armoede van India, zijn mensen een stuk meer ontspannen. Ik denk dat we het moeten doen en beschaafd moeten zijn. Toen ze Gandhi vroegen over de westerse beschaving zei hij: 'Ik denk dat het een prachtig idee is. Ik denk dat je het zou moeten proberen.' Het is onze verantwoordelijkheid om ons eigen reactie vermogen te gebruiken. Veel van dit boek is gegaan over het belang van het in een goede stemming gaan en je stemming te besturen ongeacht wat er zich voordoet. In het aangezicht van verandering, als je kan leren je eigen positieve stemming aan te n=en en aan te passen en nuttig te reageren op wat er gebeurt, zal je merken met alles op een prachtige rnanier om te gaan. Als je je kan concentreren op alleen je st=rning dan, wanneer het onverwachte zich voordoet, zal je je in een positie bevinden om briljant met dit alles om te gaan. Ik trok mijn pijnlijke bergschoen uit en nam één van mijn witte sportschoenen die ik zorgvuldig in mijn rugtas had weggestopt. Ik vervolgde de grootste en bekendste berg ter wereld af te hinken. Terwijl ik dit deed, viel ik een aantal keer maar ik kreeg het voor elkaar het te doen. De klim naar beneden was niet enkel omlaag. Het zat vol pieken en dalen en ik wist dat voor iedere afdaling, er zeer waarschijnlijk een helling zou zijn. Uiteindelijk, wisten we beneden te komen. Ik herinner me op mijn weg naar beneden, terwijl de sherpa's die langs de route woonden ons passeerden, ze lachten en grinnikten over mijn vre=de schoenen. Het is grappig. Het maakt niet uit of het in het hart van Dublin is een groep tieners te passeren of boven in de heuvels van Oost-Nepal, mensen vinden andermans ongeluk hilarisch. Zoals ik je vertelde, lijkt het leven me vaak chaotisch. Ik ervaar meestal het ene avontuur na het andere. Enkele van de ervaringen die ik meernaakte op die berg en die reis, heb ik nooit iemand verteld, maar velen van hen dienden om mijn leven voorgoed te veranderen. Het leven is gevuld met synchroniciteiten en toevalligheden. Al met al echter, krijg ik het altijd voor elkaar succesvol met dingen om te gaan omdat ik geleerd heb hoe dingen te doen zonder me van de wijs te laten brengen. De truc is om je stemming te beheersen en je hersens effectief te laten functioneren. 317

Ongeacht wat gebeurt, je kan het altijd redden. Je in het leven niet van de wijs laten brengen is om voorbereid te zijn op onzekerheid en daar genoegen in te scheppen. Dit is wat het leven zo interessant maakt, zo prachtig. Ik wist door deze stemming, dat het ook mogelijk was de wereld te veranderen.

318

HOE DE WERELD TE VERANDEREN Ik had één laatste vraag. OF: Dus, hoe kunnen we de momenten van de:{! wereld specialer en wonderbaarlijker

maken? H oe kunnen we de wereld op een p ositieve manier vemnderen?

RB: Wordt een televisieproducent. Als je controle hebt over de media kan je een groter aantal mensen beïnvloeden. All in the farnily heeft waarschijnlijk meer gedaan om racisme een halt toe te roepen dan iets anders. Alle rnarslopen, al het andere hielp, maar weet je dat het zichzelf voor gek zetten van Archie Blunder als racist, deed minder mensen zwarte mensen slecht behandelen dan iets anders, en ik bedoel categorisch, op alle vlakken omdat ik opgroeide in de Verenigde Staten. Toen ik jong was, had ik verbleven in hotels waar men geen reserveringen wilde aann=en, omdat het een zwart persoon zou kunnen zijn die zijn stern aan het verdraaien was.

Ik herinner hen te spreken over dat soort dingen. Ik herinner mijn moeder die een hotel uitliep waar we zouden verblijven, omdat ze erachter kwam dat ze zwarte mensen er niet lieten verblijven was ze volledig beledigd door dat soort dingen. Het is grappig, Joodse mensen weten een hoop meer over racisme dan de meeste mensen. We zijn er al langer mee bezig, maar ik zou nooit in mijn leven hebben gedacht dat de dingen zoveel zouden veranderen als ze hebben gedaan. Ik zou nooit hebben gedacht dat scholen zo geïntegreerd zouden zijn als dat ze zijn. Sommige scholen zijn meer geïntegreerd dan anderen maar, weet je, de grenzen over de hele wereld brokkelen af. Dit hele gedoe in Europa vind ik erg interessant. Dit gaat alles veranderen, omdat net zoals New Orleans anders is dan Califomie, is het nog steeds deel van hetzelfde land. Ze staan nog steeds aan dezelfde kant en nu wil Europa aan dezelfde kant staan.

319

Wat ik denk dat echt interessant zal zijn is dat als deze EU blijft groeien, binnenkort, zal het allemaal gewoon één planeet zijn. Ik denk dat iedereen uiteindelijk weet dat het zal gebeuren. Ik denk dat het in iedere science-fiction fihn zit en, wanneer dat gebeurt, zullen we af zijn van de grenzen, omdat ze geen doel meer zullen dienen. Dat is gebaseerd op het model van schaarste. Mensen vragen me over de diverse NLP trainingen daarbuiten. Mensen moeten afstand nemen van schaarste. In plaats van te zeggen dat we één taart hebben en dat we die kunnen verdelen, is wat we echt moeten doen is meer taarten maken. Iedereen zou echt door 25 practitioner trainingen moeten gaan. Ik bedoel ik ben door duizenden en duizenden uren aan cassettes van iedereen die ik kon vinden gegaan, en sommige mensen waren beter dan anderen en dus waren zij het op wie ik me concentreerde. Sommige mensen geven mensen beter les dan anderen. Ik denk dat de brede variatie aan informatie waar je aan blootgesteld wordt en hoe meer je nastreeft hoe beter het is. In plaats van te proberen alles te categoriseren hetzelfde te zijn, probeer en vind wat uniek is en krijg het extra stuk. Het zou een erg gevaarlijk idee zijn om mij de controle over een media bedrijf te geven want ik zou het zeker gebruiken om mensen op een positieve manier te bemvloeden. Ik zou het zo bernvloeden dat mensen zich niet meer slecht zouden kunnen voelen over dingen. Ik zou beginnen met kinderen zodat we kinderen zouden leren niet zo bang te zijn, maar om nieuwsgierig te zijn en het verschil tussen dingen te waarderen, zodat als ze naar een andere religie keken ze zich niet zo voelden alsof ze er deel van uit hadden moeten maken of dat ze het hadden moeten haten. Dit is één van de problemen van mensen. Ze realiseren niet dat je niet iets 'moet' doen. Als iets totaal anders is kan je zeggen: 'Oh, nou dat is interessant', en het uitzoeken, maar je hoeft het niet hartelijk te accepteren. Je hoeft geen Hindoe te worden om naar Hindoe tempels te kijken. Toen ik in India was, ging ik door veel van deze tempels en, toen ik naar buiten kwam, waren er duizenden mensen die naar binnen gingen. Wat me het meest verbaast is dat deze Indiërs op mij en mijn vrouw 320

afkw=en en ons bedankten voor het bezoeken van hnn tempel, omdat hnn reactie niet was dat we er uitzagen als toeristen. Ze waren gewoon geshockeerd dat we vijf uur omhoog de bergen in hepen waar de mees te blanken nooit kwamen tenzij ze aanhangers werden van de goeroes. We kw=en gewoon binnen om hallo te zeggen, omdat we het waardeerden. Het waren prachtige tempels. Het waren prachtige mensen. Ik zou niet zo kunnen leven, maar ik waardeer nog steeds het feit dat anderen het kunnen. Het is gewoon zo simpel. Vandaag de dag, zijn een hoop mensen boos op Moslims. Ik denk dat het de Moslim leraren zijn op wie we boos moeten zijn. Er staat niks in de Koran dat ook maar half zo gruwelijk is als wat er aangeleerd wordt. De Koran is vrij duidelijk: 'Je kwetst geen onschuldige mensen en je vernietigt niet bezit.' Je hoort deze dingen niet te doen, weet je, maar het is mogelijk om alles goed te praten, in het bijzonder voor religieuze fanatici. Of ze Christelijke fanaten zijn, NLP fanaten, EST fanaten - ze zijn nog altijd hetzelfde. Ze zeggen: 'Als je het niet met me eens bent, ben je slecht.' Ze waarderen verschillen niet. Het is hetzelfde dat je zag op iedere middelbare school, alleen op grotere schaal. Mensen proberen om één stap voor te zijn omdat ze dachten dat, als ze anderen neerhaalden, ze zich beter zouden voelen, maar zo werkt het niet. Ze gaan door het meer te moeten doen. Ik denk dat vrede komt wanneer je een McDonald's in Moskou bouwt. Het is dan dat de VS. een stuk minder geneigd is Moskou plat te gooien aangezien we al onze investeringen daar hebben. Als we een hoop politici in Moskou hebben wonen: Amerikaanse politici, laten we een hoop ambassades hebben, vele missies en we gaan waarschijnlijk daar niet een bom go01en. Het grootste proble= dat ik vind is wanneer mensen zichzelf isoleren en zichzelf onwetend maken, omdat onwetendheid tot angst leidt, angst tot woede en woede tot geweld, wat weer leidt tot meer onwetendheid. Deze cirkel is een onderdeel van wat vereeuwigd is. Het feit dat de Moslim maatschappij en het westen zich zo enorm afsluiten van elkaar is belachelijk. Ik geloof niet dat je overheden zou moeten hebben die bepaald worden door religies. Ik denk dat dat een slecht iets is, ik denk dat er altijd vrijheid van alles zou moeten zijn. 321

Om de wereld te veranderen, stelde Richard het idee voor van onderwijs en integratie. Ommensen te onderwijzen over diverse religies, ideologieën, geloofsovertuigingen en perspectieven. Om hen te integreren van allerlei soorten achtergronden. Vrijheid bevindt zich in het ledige tussen fanatisme en apathie. Het bevindt zich in de ideeën van tolerantie en acceptatie. Om de wereld te onderwijzen en integreren, moeten we deze ideeën over de wereld verspreiden. De media voorziet ons in één manier om dat te doen. De sleutel tot dit alles is te beginnen met jezelf Wanneer we beginnen onszelf te veranderen en onszelf gelukkiger, productiever, beter en effectiever te maken, kunnen we de wereld ook beter maken. Wanneer we beginnen welgestelder en rijker, gezonder en fitter, meer ontspannen en zelfverzekerd, kunnen we de wereld rijker maken en ook gevuld met meer vrede, wanneer je je eigen leven omdraait, kun je de wereld omdraaien. Het begint met één persoon per keer. Het begint met jou. Terwijl jij verbetert, zullen zij om je heen beïnvloed worden door die energie en dat 'vuur' dat bestaat en je zal ontdekken hoe prachtig het kan zijn om het proces van verandering te beginnen over de planeet. We moeten accepteren dat verandering altijd mogelijk is omdat het altijd aan het plaatsvinden is en dat we het kunnen beïnvloeden. We moeten (h)erkennen dat het veranderen van de wereld betekent nooit op te geven ongeacht wat. We moeten leren hoe we onze gevoelens kunnen veranderen en de gevoelens van de mensen die we kennen zodat zij kunnen beginnen zich beter, gelukkiger en slimmer te voelen en dat het leven wonderbaarlijker kan worden voor iedereen. Het gaat erom de binnenkant van je hoofd op te ruimen zodat je gedachten nuttiger zijn en zodat je goede dingen en goede ideeën manifesteert. Het veranderen van de wereld is mogelijk alleen wanneer je weet dat je dat kan. Bezig zijn met oefeningen zoals meditatie, zelfhypnose, yoga of gebed helpt je gedachten te schonen en in banen te leiden voor goede dingen. Ik herinner me yoga te leren van een vriend van me, Michael Connolly in zijn lessen in Waterford, Ierland. Naast het ook leuk te maken, legde Michael uit hoe het gewoon een andere manier was om in de meest nuttige veranderde toestand van bewustzijn te komen. Vanuit deze stemmingen, kan je beter een gelukkigere wereld manifesteren. Wat fantastisch is op het moment is te zien dat beroemdheden als Bono en Bob Geldolf hun invloed en beroemdheid gebruiken om hulp voor de derde wereld te promoten. Ik herinner me bij een U2 concert te 322

zijn terwijl Bono het plan om 'armoede geschiedenis te maken' beschreef Het is prachtig om iemand zo een standpunt in te zien n=en voor zo'n groots doel. Nu, ook al hebben we niet dezelfde kansen om zo'n impact te hebben, kunnen we met zulke drijfveren bijeenkomen en doen wat we kunnen om de kwaliteit van de voor ieder mens dat er op leeft te verbeteren. De beste manier om anderen te beïnvloeden is door je eigen acties en wanneer je goede acties onderneemt inspireer je goede acties. OF: Rtchard. Heel e~J; bedankt Het voelt alsof ik een oplossing voor 's werelds

p roblemen heb

In zijn gebruikelijke letterlijke stijl, helderde Richard dit voor me op. RB: Ik wist niet dat de wereld problemen had.. de sul tolt gewoon 40.000 kilometer per uur rond en rond en rond en niemand vliegt er af, behalve eens in de zoveel tijd. Ik glimlachte. Ik keek uit het raam naar de diepblauwe oceaan en zag de schitterende helderheid die mooi op het water rustte. Richard keek ook naar buiten. Toen was er een stilte en gedurende die stilte realiseerde ik me iets: We zaten in een hotel in het paradijs en het echte paradijs was niet de prachtige wereld daarbuiten, het werd bevond zich in de wijsheid van het kiezen van je eigen persoonlijke vrijheid.

323

Oefeningen en Taken 1. Schrijf alle merites van remcarnatie op als een verklaring van waar we na de dood heen zullen gaan, en alle positieve kanten van de hemel waar we na de dood naartoe zullen gaan. Vergelijk de twee. Je kan ook je eigen perspectief meenemen en argumenten vinden ten voordele van alle drie. 2. Beschrijf een spirituele ervaring die je hebt gehad en hoe die je hemvloed heeft. 3. Leer zoveel als je kan over alle verschillende geloven. 4. Reis en praat met mensen van zoveel verschillende landen als je kan. 5. Als jij God was en je was de mens 'jij' een reden om te bestaan aan het geven, welke betekenis zou jij jezelf geven? 6. Iedere dag, lever op een manier een bijdrage aan de welvaart in de wereld. 7. Wees je bewust van je acties en poog om altijd het juiste om de juiste redenen te doen.

324

WILLEKEURIG GEKLETS 6: EEN SPIRITUELE ERVARING Mensen vragen me altijd wat de meest spirituele ervaring was die ik ooit heb gehad. Ik denk terug aan alle verbazingwekkende tempels die ik bezocht in Tibet. Ik denk aan het seminar waar ik naartoe ging met de verbazingwekkende Dalai Lama. Ik denk aan de gelauwerde goeroes en lama's die ik ontmoette en door gezegend werd in de tempels. Ik denk aan sommige van de bruiloften waar ik ben geweest terwijl twee zielen zich voor eeuwig verenigen. Er zijn zoveel spirituele ervaringen gedurende welke ik een echte band met God voelde ... echter éénsteekt er met kop en schouders boven alle andere uit. De hitte was de hele dag behoorlijk hevig geweest. Ik stond daar met 80.000 mensen die ik niet kende, allen van ons daar om dezelfde reden. De zachte wind begon te waaien terwijl het bijna 8 uur 's avonds was. We hadden een lange weg achter de rug en het stond op het punt om te beginnen. De opwinding vervulde ieder mens voor zo ver als ik kon zien. We droegen allemaal onze kleuren bereid om onze steunoffers te doen. We waren klaar voor de lofzang die we, samen met vele duizenden, zouden gaan zingen. Ik was er met een vriend. We keken naar elkaar. We waren in de hemel. De plaats was Sevilla. Het stadion was El Estadio Olympico. Het was een warme avond in mei 2003. Het was een heerlijk zonnige dag in Spanje geweest. Het Schotse voetbal team Glasgow Celtic speelde tegen FC Porto in de UEFA Cup finale. Nu weet ik dat sommigen die dit lezen zouden kunnen walgen bij de gedachte dat voetbal een spirituele ervaring is, maar lees alsjeblieft verder. Laat het me uitleggen. De uren voorafgaand aan de wedstrijd waren een echt kermis geweest. De 75.000 Celtic fans die over waren gevlogen voor de wedstrijd vulden de stad van Sevilla en namen deze over. Iedere bar was tot de nok toe gevuld voor zo ver het oog kon zien met groen en wit (de Celtic kleuren) er in gepropt. Die dag dronken mijn vriend Ruairi en ik een paar cervesas en ontmoetten vele fans die uit Schotland en Ierland waren gekomen voor de wedstrijd. Velen hadden geen kaar~es maar dat maakte niet uit. Ze waren er om hun steun te betuigen. We mengden ons met de Porto fans hun gelukwensend en ondanks de taalbarrière maakten we vrienden. Iedereen was extatisch en vol plezier. De politie daar scheen gewoon van de festiviteiten te genieten aangezien 325

er geen problemen waren, alleen maar vele mensen zingend en dansend in de straten. De politie vond het OK. Op die dag hadden we allemaal in de fontein op het hoofdplein gezeten, zingend, nat wordend en het beeld versierend met sjaals en hoeden. Het was prachtig Die avond, arriveerden we bij het stadion en terwijl de wedstrijd op het prmt stond om te beginnen, begonnen de liederen. Op een bepaald prmt, hielden wij samen met ieder van de 50.000 Celtic fans in het stadion onze sjaals omhoog terwijl we verenigd zongen. Het was absoluut adembenemend. Terwijl ik het stadion overzag, was er groen, wit en oranje overal. Het was een beeld dat het aanschouwen waard was, één dat ik nooit zal vergeten. Het was de meest opwindende gebeurtenis die ik me kan herinneren. Onze tegenstanders, FC Porto, scoorde eerst. Het was alsof je maag zich omkeerde, maar we putten troost uit het feit dat er nog steeds genoeg tijd te gaan was. Toen, net na de rust, won onze eigen held Henrik Larson, op z'n tandvlees spelend een doelpunt terug. Enkele minuten later, zakte de moed weer terwijl zij nogmaals scoorden. Toen, net alsof het zo gepland was, scoorde Henrik een fantastische goal en maakte het weer gelijk. Ieders emoties waren manisch. Hrm doelprmten voelde als naalden in een hart, onze goals voelden als immens plezier, zegening en opluchting in één. Iedere keer dat we scoorden, verloren we alle controle en bewogen ons in de rondte, elkaar kussend en omhelzend. De wedstrijd ging over in de extra tijd en in de schildpadachtige, stervende minuten vernietigde een tragedie ons. Na kansen aan beide kanten, scoorde Porto en, een minuut later, eindigde de wedstrijd. We waren er kapot van. De maanden van hoop en aanschouwend hoe ons team de kansen overtrof om het recht te winnen voor het eerst in 30 jaar in een Europese finale te spelen - en we verloren. Echter, terwijl ik keek naar de 11 groen met witte shirts in het veld en me realiseerde hoe ze hrm harten hiervoor hadden uitgevochten begon ik opnieuw een diep gevoel van trots te voelen. Ze zaten en lagen allemaal terneergeslagen verspreid over het veld, ontroostbaar, met hrm harten gebroken. Op dat moment, gebeurde er iets verbazingwekkends. Ik stond op samen met ieder van de 50.000 Celtic fans aanwezig. Het is alsof we allemaal een psychische band hadden. We begonnen tot ze te zingen: 'Wij zijn de Celtic supporters, trouw tot het einde, herhaaldelijk, zullen we jullie volgen.' Op de meest hartverscheurende momenten, raakten zoveel mensen geïnspireerd door de harten van onze helden. Ik heb me 326

nooit trotser gevoeld een mens te zijn. Het enige dat je kon zien was een stadion van groene en witte sjaals trots in de lucht gehouden. Het enige wat je kon horen waren de duizenden van ons die het team lof toezongen terwijl de overwinningsleuzen van het andere team in het niets vervaagde. Ik kan de overweldigende gevoelens die ik die avond voelde niet goed omschrijven, maar, zelfs nu, brengt de gedachte eraan een tinteling over mijn ruggengraat teweeg Zoveel oorlog; vechten, onwetendheid, haat bestaat er in deze wereld. Zelfs in voetbal, kunnen mensen zich van hun slechte kant laten zien. Echter, op dit moment, ervaarde ik een heerlijk gevoel van liefde voor al mijn medemensen. Het ging op dat moment niet om voetbal. Het ging niet om een finale. Het ging niet om winnen of verliezen of überhaupt deelnemen. Het was een gevoel van absolute liefde en trots voor het menselijk ras. Terwijl ik mijn hart uit mijn lijf zong; bewogen rillingen zich over mijn ruggengraat. Ik heb me nooit dichter bij God gevoeld. Zie je, mensen realiseren zich niet dat het niet gaat om hoeveel gebeden je opzegt. (Incidenteel garandeer ik je dat er meer gebeden zijn opgezegd tijdens die wedstrijd dan in welke mis waar dan ook ter wereld!) Het gaat niet om jij die probeert heiliger dan gij over te komen op anderen. Het gaat niet om het volgen van rigide regels en procedures en het proberen iedereen ervan te overtuigen hetzelfde te doen. Het gaat om iets veel meer bevrijdend dan dat. Ik hoorde onlangs een programma op de radio waar mensen opbelden en vertelden over de momenten in hun levens dat ze tranen van vreugden huilden. De meeste mensen die opbelden gaven toe tranen van vreugde te hebben gehuild bij voetbalwedstrijden. Hoe kan een spel waar 22 mannen rondrennen over een veld om tegen een klein leren rond object te schoppen zulke intense emoties produceren voor hen die het normaal gesproken niet laten zien? Misschien is het omdat, in zekere zin, voetbal voor velen een spirituele ervaring is. Ik herinner me dat mensen belden naar dit programma en één man herinnerde zich een voetbalwedstrijd voor de Wereld Cup tijdens zomer 2002 toen Ierland tegen Spanje speelde en Robbie Keane een penalty scoorde in de laatste minuut nadat we zo hard gevochten hadden en het verdienden. Hij beschreef op dit moment te huilen en, terwijl hij het beschreef, herinnerde ik het me levendig, ging een tinteling op en neer over mijn ruggengraat en schoot ik vol. Zo intens en toch zonder de beperkende moralistische doctrines van de meeste religies. Voor velen, is 327

voetbal een religie, en voorziet zeker in vele ervaringen van gelukzaligheid en lijden. De god in het spel bevindt zich in de momenten zoals ik die dag in Sevilla ervaarde. Liefde voor mensen. Voor mij is spiritualiteit opgebouwd uit vijf dingen. 1. Het gaat erom gelukkig te zijn met jezelf en je plek in de wereld. 2. Het gaat erom van anderen te houden, ze goed te behandelen en het juiste doen om de juiste redenen. 3. Het gaat erom dankbaar te zijn voor alles wat je hebt, alles wat je hebt gedaan en alle mensen in je leven. 4. Het gaat erom te oefenen in andere staten van bewustzijn te komen door rituelen, gebeden of praktijken die je in staat stellen met een grotere kracht dan jezelf in contact te komen om de wereld een betere plek te maken. S. Het gaat erom anderen te respecteren in hun geloofsovertuigingen en beoefening en de manier te accepteren en omhelzen waarop ze anders zijn dan jij. Wanneer je jezelf kan merken gelukkiger te zijn en ontdekken dat je geen enkele externe goeroe nodig hebt om je naar verlichting te leiden, kan je je concentreren op het uitgelaten genieten van wat je hebt en wat je kan leren van alles. Je kan beginnen een hoop verschillende dingen proberen en krachtige manieren te ontdekken van het dieper met jezelf in contact komen. Op spirituele momenten, lijkt het soms onmogelijk om te beschrijven hoe gelukkig en gezegend we ons voelen. Alles dat we kunnen doen is deze momenten ervaren en onze ervaringen eraan herinneren zodat het ons vermogen uitbreidt om ons nog beter te voelen. In dat stadion die dag, had ik een aha!-moment van waar echte blijdschap over ging. Ik ervaarde absolute liefde voor het menselijk ras zonder enige twijfel. Ik voelde het op dat moment met zoveel anderen. Of je nou gelooft dat god Boeddha, Jezus, Allah, Shiva of wie dan ook is, ongeacht, kan je een spiritueel verlicht leven leiden, zodra je accepteert dat het OK. is om te verschillen van anderen. Het gevoel van absolute liefde voor je medemens is één van de meest spirituele daden die je kan begaan. En op één zomeravond in Sevilla, voelde ik me dichter bij God en de hemel dan ik ooit was geweest. Ik begreep hoe een spirituele ervaring voelde. 328

CONCLUSIE

Zo !Ut m dtut1 kalt een ~je jri}pen m je een 01Wermijddijke WIJ../,ifkeid ttme1t.

Het-3a.at ffffl(

iuler afzondertijk ~te l.atm teîl.eK.

Afl.een rftut ~

vrijluid m wji:U w-&e1' ém zijK.

329

DE BRON VAN MENSELIJKE BLIJDSCHAP Het was één van de grootste verhalen ooit. Ze waren vrij en ze waren gelukkig Ze hadden geen reden nodig. Het leven was eenvoudig prachtig Ze hadden alles wat ze nodig hadden en ze maakten hun levens prachtig De meeste momenten van de dag, werden ze aangemoedigd en schitterend door hun leermeesters behandeld. Ze werden constantgeprezen en verteld dat ze echt goede mensen waren. Ze waren vrij van alle angsten en maakten zich nergens zorgen over. Ze werden helden in hun eigen recht en werden zoveel steunende boodschappen gegeven dat ze erg zeker werden en zeker van zichzelf en van wat ze konden doen. Ze raakten in contact met anderen om hen heen en maakten fantastische nieuwe vrienden. Niemand kon hun gevoelige snaren raken. Ze waren gewoon gelukkig. Sommigen wilden het leven wild leven. Sommigen vervolgden van ieder normaal moment te genieten. Iedereen was vrij in zekere mate. Sommigen vrijer dan anderen. Ze werden constant op hun gemak gesteld door en leerden van wat ze deden. Ze werden ertoe bewogen zich goed te voelen iedere keer dat ze een vergissing maakten, omdat ze wisten dat ze aan het leren waren. Ze werden gemspireerd om voor alles te gaan dat ze ooit wilden. Ze werden iedere dag hoopvoller. Ze waren trots op zichzelf en op elkaar en ze brachten dit tot uitdrukking Ondertussen maakten hun leraren dingen beter en vroegen zich af hoeveel beter het leven zou kunnen zijn? Ze waren op de top van alles wat ze deden en moesten doen. Ze hielden van het leven en doorbrengen van tijd met elkaar. Ze hadden vaak momenten die zwaar waren, maar ze wisten dat ze er doorheen zouden komen en er betere mensen door zouden worden. Diep van binnen wisten ze dat ze zouden moeten leren van de waardevolle lessen van deze momenten. Ze waren desondanks gelukkig. Hun gezondheid verbeterde door de goede behandeling en disciplines waar ze zich in begaven. Iedere nacht sliepen ze diep. Hun levens hadden prachtige betekenis. Ze hepen rond zich echt gelukkig, ontspannen, zelfverzekerd, gecentreerd en helder van geest voelend over alles. Ze genoten van hun vrijheid. Dus wie waren ze? Wie waren hun leermeesters? Zij waren het menselijke ras. Hun leermeesters waren hun verstand.

330

In dit boek, heb je gewoontemanieren van denken, voelen en gedragen geleerd. Veel van deze gewoontes k=en je bevrijden om geluk, liefde, zelfvertrouwen, motivatie, moed, kracht en genoegen te ervaren. Deze, op hun beurt, beïnvloeden je gezondheid, je relaties en je leven. De bron van menselijke vreugde bevindt zich in jou. Dat heeft het altijd gedaan en zal dat altijd doen. Het bevindt zich in de manier waarop je je hersens laat functioneren en de manier waarop je je denkwijze beheerst. Het bevindt zich in de wijze waarop je krachtige positieve veranderingen creëert in jezelf en anderen. Het bevindt zich in je vermogen om de manier te beheersen hoe je je voelt over jezelf, je leven en je problemen. Het bevindt zich in je vermogen om in contact te komen met en liefhebbend te zijn tegenover andere mensen. Het bevindt zich in je vermogen om spiritueel verlicht te worden en liefhebbend te zijn tegenover het universum en alle diversiteit die erin bestaat. Deze vijf vermogens vertegenwoordigen de vijf niveaus van vrijheid die, eenmaal bereikt, je in staat zullen stellen een met blijdschap gevuld leven te leven en te ervaren. Wees alert, want de ketenen van de vrijen zijn nooit ver weg Ze hangen altijd ergens rond, om de vele hoeken in de toekomst. Wat noodzakelijk is, is dat je je hier van bewust bent en je ervan verzekerd dat, wanneer zulke ketenen weer verschijnen, je vrij zal blijven in iedere betekenis van het woord. Het vereist discipline, het vereist inzet, het vereist vastberadenheid. Door de toewijding aan deze drie kwaliteiten zijn de beloningen echter prachtig. Maar herinner dat je momenten op ieder moment afgenomen kunnen worden. Hoe meer tijd je doorbrengt in de ketenen van de vrijen, hoe meer tijd je gevangen doorbrengt in spijt, angst, verdriet, woede, apathie, hoe meer je jezelf berooft. Neem dit moment nu. Laat het tellen. Laat het echt tellen. Grijp je leven bij je nekvel en laat het tellen. Maak het de moeite waard. Neem je dromen en ga ervoor. Ne= je vrijheid. Het bevindt zich juist daar. Wordt vrij. Vrij van alle negativiteit. Vrij van alle slechte gevoelens en gewoontes. Wordt vrij om de ideeën te gebruiken die je hebt geleerd en manifesteer ze in je leven. Leef vrij. Leer de lessen van het leven. Kom in contact met zoveel mensen als je kan. Ervaar de ware hoogtepunten en doe wat met de ware dieptepunten. Laat jezelf vrij ronddwalen in een wereld vol liefde. Op een bepaald punt in het verleden, werd je op deze aarde gezet. Op een bepaald punt in de toekomst zal je overlijden. Laat het, terwijl je hier bent, laat het tellen. Leef. Leef echt. Ontsnap aan de ketenen van zorgen en angst. Zeg 331

vaarwel tegen alles wat je gevangen nam en geef jezelf een prachtig leven vol geluk, ware vrijheid en ware liefde. Ze zijn allemaal daarbuiten voor jou ongeacht hoe dingen van tijd tot tijd lijken. Ze zijn daarbuiten en zijn voor jou bedoeld. Als een mens, ben je in staat tot verbazingwekkende daden. Je hersenen zijn het grootste wonder van allemaal en kan wonderen realiseren wanneer je ze goed gebruikt. Herinner dat altijd.

Ve dzngen die;e hier hebt geleerd zyn enkel het begin. Het echt laboratorium is wanneer; e vertrek t ' - Richard Bandler Tegen de tijd dat ik op dat podium in India stond op S juli 2003, had ik al enkele van mijn gesprekken met Richard opgenomen. Ik had zoveel ideeën geleerd, maar terwijl ik mijn wereldreis beleefde, begon ik te begrijpen waar Richard het echt over had. Dit alles van verandering en geluk, het hebben van goede relaties en meer spiritueel verlicht worden ... het was allemaal veel eenvoudiger dan ik echt geloofde. Ik poogde over te dragen alles wat ik kon op de mensenmassa die gekomen was om me te zien, om hen te verzekeren dat ze, zoals een meneer die van meer dan 1600 kilometer ver gekomen was om mij te komen zien, ideeën zouden krijgen die hun levens konden transformeren. Ik sprak mijn hart uit. Achteraf, kwamen honderden mensen naar me toe om me overvloedig te bedanken. Ze bedankten me voor alle workshops die ik in India gratis aan het doen was en al het goede dat ik zou doen. Ik glimlachte en liet foto's met hen n=en. Ik gaf hen en hun kinderen de zegeningen waar ze om vroegen. Ik keerde me om naar mijn groep vrienden dievoor me zorgden, Jan, Van, Dan, Sajani en ook zoveel anderen die me met open armen verwelkomd hadden. Ik glimlachte. Ik dacht aan thuis en ik realiseerde me hoe speciaal het leven echt is en zo prachtig als het universum kan zijn. Ik vroeg me af waarom het me zoveel tijd kostte om het echt te zien. Zie je, dat was een hoogtepunt in mijn leven, maar ik realiseerde me dat er zo veel hoogtepunten zijn. Ik ben gegaan van het kijken naar Richard op het podium die me zo enorm inspireerde tot het co-trainen met hem en Brian slechts een paar jaar later. Ik ben gegaan van het zien dat dingen nooit meer zo zullen zijn als dat ze waren, maar altijd zullen veranderen en zolang ik er klaar voor ben kan ik ze goed beïnvloeden. Ik heb mijn leven omgekeerd, en heb wat gedaan aan sommige moeilijkheden en er zullen 332

er meer komen, maar in allemaal zullen lessen zijn en door allemaal zal ik groeien. Ik zalliefhebben en verliezen. Ik zal besluiten en kiezen.l'vfisschien zal het leven materiele rijkdom brengen en misschien niet. Misschien zal het leven mijn liefde bij me brengen wie ze ook is. Misschien zal het leven me toestaan om met miljoenen mensen in contact te komen. l'vfisschien niet. Ik weet niet hoelang ik nog over heb op deze planeet, maar, hoelang het ook is, ik weet wel dat ik het zallaten tellen. Ik weet met zekerheid dat ik goed zal leven. Richard hielp me te onderscheiden waar het leven werkelijk om gaat zijn de momenten en de momenten tussen de momenten. Dat is wat het leven adem geeft. Het gaat erom je te verzekeren dat je ieder moment even heilig en speciaal behandelt. Het gaat erom er bij zonder weinig te verspillen aan je slecht te voelen en het ruzie maken en zo veel meer te investeren in het ervaren van blijdschap en liefde, vrijheid en gezegendheid. Ik gingvan depressief zijnnaar houden van hetleven, van angstigzijn tot genieten van avontuur en het leven op zijn volst te leven, van onzeker zijn over mezelf tot het ontdekken van mezelf en de persoon te worden die ik iedere dag meer en meer wil zijn. Jij kan het ook allemaal. Het is mogelijk. Ik heb dat bewezen. En zoals een vriend van me ooit zei: 'Je kan de ervaring niet tegenspreken.' In alle dingen die ik heb gedaan, plaatsen waar ik ben geweest, resultaten die ik heb bereikt, ben ik afschuwelijk veel verschuldigd aan mijn vriend en mentor dr. Richard Bandler. Zijn genie stelt me in staat de wijsheid te hebben om een verschil te maken. Ik had altijd al een hart. Hij heeft me een missie gegeven waarop ik dat hart kan concentreren. Er is geen beter persoon om ons te leiden tot een hemel op aarde. Deze betere wereld is mogelijk wanneer we lessen kunnen leren uit zijn woorden en zijn ideeën toestaan vrijheid en liefde in onze eigen levens te manifesteren. Ik ben er erg trots op om de kans te hebben gehad hem te helpen deze gave te delen met de wereld. Ik herinner me mijn laatste gesprek met Richard voor dit boek, het ging over het veranderen van de wereld. Hij had de hele dag lesgegeven en was zichtbaar moe, maar toen het aankwam op het met mij te delen wat in zijn hoofd zat, sprak hij op een voortdurend snel tempo. Hij schakelde van verhaal naar verhaal op zijn eigen uniek manier tot uitdrukking brengend hoe we de wereld konden veranderen en, niet voor het eerst, waardeerde ik echt het feit dat ik twee stappen verwijderd was van een uitzonderlijk mens. 333

Ik herinnerde me dat het aha!~moment in de boot in Fiji veranderde hoe ik dacht over mijn leven. Ik herinner uiteindelijk te arriveren bij de grotere boot en aan boord te gaan alleen, maar om het hieropvolgende uur ziek te zijn. l'vfijn hart ging als een bezetene te keer gedurende de volgende uren terwijl ik mijn wegnaar huis begon. Ik wist het toen niet, maar ik zou uiteindelijk terugkeren naar slecht nieuws en liefdesverdriet vanwege het beëindiging van mijn relatie. Echter, mijn leven vervolgde te veranderen zoals het altijd doet en ik vervolgde te leren zoals ik altijd doe. Het leven is onvoorspelbaar en, nogmaals, ik keerde mijn leven om. Ongeacht wat er gebeurt, dit kan je altijd doen. Wanneer je dit weet kan geen enkele hoeveelheid pijn, geen enkele hoeveelheid liefdesverdriet, geen enkele hoeveelheid lijden je breken. Je kan aan alles wat doen. Er was eens een moment in mijn leven, dat ik me over alles echt miserabel voelde, maar ik vond de kracht om aan mezelf een belofte te maken. Mijn belofte was om te leven, echt te leven en te ontdekken hoe prachtig het leven kan zijn. Ik ben nog steeds aan het ontdekken, maar ik had er geen idee van dat het zo goed kon zijn. Door de filosofieën, houdingen, ideeën en suggesties samengebracht in dit boek, heb ik ontdekt dat het leven prachtig kan zijn. Ik heb me nog nooit zo vrij gevoeld als ik vandaag doe. Het belangrijkste geheim voor al mijn ervaringen en gesprekken met Richard was dat alle slechte gevoelens voortkomen uit slechte chemie en dat wanneer je je dit kan realiseren dan kan je, in plaats van de wereld de schuld te geven en je slecht te voelen over je omstandigheden, herinneren dat het enkel door je hersenchemie komt en dat je je hersenchemie kan veranderen door de manier waarop je denkt te veranderen. Toen ik uit het raam van mijn appartement keek terwijl de storm de wereld versierde, realiseerde ik me hoeveel schoonheid er zelfs in het donkerste weer bestond. Ik begreep opeens dat ik er niets aan kon doen, ervaar het eenvoudig en laat het zo. Terwijl ik de regen op mijn gezicht voelde genoot ik er eenvoudig van: het wonder van in leven zijn en glimlachte uitgebreid naar mezelf. Dit kan het boek zijn dat je leven ornkeert. Zal je het toelaten? Het toont je hoe je gelukkiger kan zijn. Het legt uit hoe je slimmer kan zijn. Het geeft je een manier waarop je vrijer kan zijn. Het leert je hoe je meer liefde kan geven en ontvangen. Het is een boek over de waarheid over alle echte leugens waarvan we kunnen realiseren dat ze er niet langer toe doen. Het bevat alleen woorden maar woorden kunnen magie in zich hebben. 334

Woorden zijn ideeën. Ideeën creëren realiteiten. I<:ies je eigen realiteit te creëren. Je h ebt die keuze. Wat ga je doen met die keuze? Vele mensen die ik ken leggen zich er bij neer. Ze leggen zich neer bij relaties, ze leggen zich neer bij ongelukkige banen. Ze leggen zich neer bij ongezonde levensstijlen. Ze leggen zich neer bij verdriet, misère, pijn en angst. Leg jij je er bij neer? Of zul je actie ondern=en? Zul je actie ondernemen en kiezen om deze dag te leven alsof het de belangrijkste dag in je leven was? Deze week de belangrijkste week? D it jaar het belangrijkste jaar? ONDERNEEM ACTIE. We hebben maar een korte tijd hier. Laat het tellen. I<:ies ervoor te glimlachen. I<ïes ervoor te lachen. I<:ies ervoor te relateren. I<:ies ervoor te omhelzen. I
Het einde van dzt boek .. . .. H et begm van ; ouw vrijhezd?

335

EINDNOTEN 1

In het Engels uitgegeven onder de titel 'Using your brain fora change'.

2

Uit 'Book for the Meditations, Book 4' door Marcus Aurehus (167 v.Chr.).

3

Zie verklarende woordenlijst

4

Eng Nested loops.

5

Ned Behandel hen gemeen, dat houdt hen scherp.

6

Ned vlieger.

7

Ned wijsheid achteraf, ook bekend als het 'ik~wis t~het~wel' effect.

8

In het Engels uitgegeven onder de titel 'F rogs into Princes'

336

VERKLARENDE WOORDENLIJST Onderstaand is een lijst opgenomen van enkele van de belangrijkste processen gerelateerd aan NLP, die zijn besproken in dit boek. Ankeren- Het proces van het associëren van een interne reactie met een externe stimulus, zodat opnieuw toegang kan worden verkregen tot de reactie. Auditief -Betrekking hebbend op het zintuig van het horen. Bewuste- Dat gedeelte van je geest dat aan het werk is wanneer je alert en bewust bent. Het is je kritische afdeling en je bron van rederen en logica. Het lijkt de hele dag door te functioneren terwijl je wakker bent en de aandacht ervan is altijd op bepaalde gedachten. Het wordt voomarnelijk beheerst door de automatische processen van het onbewuste. Congruent - Wanneer de overtuigingen, stemming en gedrag van een persoon volledig georiënteerd zijn op het zeker stellen van een gewenste uitkomst. Criteria - De waarden die een persoon gebruikt om beslissingen te maken. Design Hurnan Engineering - Een technologie en evolutionair gereedschap gecreëerd door dr. Richard Bandler, eind jaren 80- begin jaren 90, wat focust op meer gebruik te rnaken van je hersenen dan voorheen mogelijk was. Gedrag -De specifieke acties die we ondernemen. Goed geformuleerde uitkomsten - Doelen die we stellen volgens de goed-geformuleerde voorwaarden. Deze voorwaarden zijn dat de doelen positief, specifiek, op zintuigen gebaseerd, ecologisch en door het individu zelf te onderhouden moeten zijn. Gustatorisch- Betrekking hebbend op het zintuig van het proeven.

337

Hypnose - Zowel een toepassing van NLP als met recht een opzichzelfstaand vakgebied. Hypnose is het proces van een persoon geleiden in een stemming waar zij meer directe toegang hebben tot hun onbewuste, wat is waar krachtige veranderingen g=aakt kunnen worden, opzettelijk door het gebruik van suggesties. Kalibreren.- Het proces van het leren van andermans onbewuste, non-

verbale reacties, door het waarnemen van andermans gedrag en de relatie van hun gedrag met hun in terne reactie. Kinesthetisch- Betrekking hebbend op het zintuig van het voelen. Metafoor- Verhalen en analogieën Meta-model - Een model ontwikkeld door Richard Bandler en John Grinder dat vragen voorstelt welke mensen in staat stellen om informatie te specificeren, informatie te verduidelijken en het wereldmodel van een persoon open te stellen en te verrijken. Meta-programma-Een geleerd proces voor het sorteren en organiseren van informatie en interne strategieën. Milton-model -Een model ontwikkeld door Richard Bandler en John Grinderop de patronen van hypnotische technieken gebruikt door Milton H. Erickson, the klinisch hypnotherapeut, en andere meesters van het overreden. N euro Hypnotic Repatterning- Een technologie welke het hypnotische proces gebruikt om mensen te herstructureren op het niveau van corrieale paden. N euro-linguïstisch Programmeren - E en attitude, methodologie en technologie dat mensen leert hoe de kwaliteit van hun levens te verbeteren. Het is een educatief gereedschap wat mensen leert hoe effectiever te communiceren met zichzelf en anderen. Het is ontworpen om mensen te helpen persoonlijke vrijheid te hebben in de wijze waarop ze denken, voelen en gedragen.

338

Onbewust installeren- Het proces van het installeren van vaardigheden, ideeën en suggesties in een persoon door te communiceren met het onbewuste. Onbewuste- Dat gedeelte van de geest wat altijd aan het werk is. Het is dat wat je dromen produceert en je lichaamsfuncties regelt, zoals je hartslag, ademhaling en gewoontepatronen van gedrag. Het bevat al je h erinneringen, wijsheid en percepties. Het draait de automatische programma's van het denken en het gedragen en is daarom de beste plaats om veranderingen permanent te maken. Rapport -Het aanwezig zijn van vertrouwen en harmonie in een relatie. Representatiesystemen - De vijf systemen waarmee we informatie uit de wereld tot ons nemen. Door deze systemen (onze vijf zintuigen) creëren we een representatie van de informatie die we tot ons hebben genomen. Staat, stemming, toestand- De totale voortdurende mentale, emotionele en fysieke conditie van een persoon op een gegeven moment in tijd. Strategie -Een set van mentale en gedrag stappen om een uitkomst te bereiken. Sub-modaliteiten- De zintuiglijke kwaliteiten van de representaties die we creëren door onze representatiesyst=en. Trance- Een stemming gewoonlijk ervaren als een resultaat van hypnose. Het is ook een gemoedstoestand, die gekarakteriseerd wordt door een focus van gedachten. We leven in vele verschillende trances, afhankelijk van waar onze geest meer geabsorbeerd mee is op een gegeven moment (televisie, rijden, eten, etc.) Visueel- Betrekking hebbend op het zintuig van het zien.

339

REGISTREER DIT BOEK Konfuzzious Publications biedt een unieke service aan de lezers van dit boek. Registreer dit boek op internet en ontvang vervolgens gratis extra oefeningen en tips. Het is de unieke combinatie van dit boek en de oefeningen waardoor u NLP goed leert toepassen in je dagelijks leven. Surf naar http: / / www.konfuzzious.com/ vrijheidisalles en zorg dat 1e onderstaande code bij de hand hebt.

Op bovenstaand internetadres kun je ook vragen stellen of andere reacties doorgeven met betrekking tot de Nederlandse vertaling. Heb je een taalfout ontdekt of was het een taalpatroon? Vertel het ons! Wil je meer weten over NLP? We helpen je graag verder. Surf dus naar http:/ / www.konfuzzious.com/ vrijheidisalles en registreer dit boek met bovenstaande code.

340